Astrolabium Sings Bembinow

Transkrypt

1 Astrolabium Sings Bembinow

2

3 Astrolabium Sings Bembinow Miłosz Bembinow Stabat Mater 1. Stała Matka bolejąca 2. I któż widząc tak cierpiącą 3. O Matko, źródło wszechmiłości 4. Spraw, niech płaczę 5. Panno słodka racz mozołem 6. Chrystus niech mi będzie grodem 7. Ludu, mój ludu 8. Modlitwa do Anioła Stróża 9. Veni Sancte Spiritus 10. Ave maris stella 11. Vulnerasti cor meum The Astrolabium Choir Aleksandra Turalska Kinga Litowska (1995) (1995) (1999) (1996) (1999) (1997) Soprano solo Conductor

4 Recorded/nagrano: at the Concert Hall of the Karol Szymanowski Music School Complex in Toruń w sali koncertowej Zespołu Szkół Muzycznych im. Karola Szymanowskiego w Toruniu on/w dniach 30/ , 29/ , Recording engineers/reżyseria dźwięku: Krystyna Kłosińska, Miłosz Bembinow Stage support/pomoc techniczna: Tomasz Kaczor Editing, mixing and mastering/montaż, miks i mastering: Miłosz Bembinow, Antoni Grzymała Cover photos/fotografie na okładkach: Anna Maria Huszcza Design and layout/skład i łamanie: Antoni Grzymała Booklet editing/redakcja: Maria Pawlik Translations/tłumaczenia: Katarzyna Rasiewicz, Aleksandra Indrian, Michał Kabata The newest versions of Veni Sancte Spiritus and Vulnerasti cor meum scores by Miłosz Bembinow are available at: Porfiri & Horváth Publishers Publisher of international choral music Catalogue numbers: EMC No.: and EMC No.:

5 The story of this album is one of an acquaintance a story that started in 2003 when the Astrolabium choir first heard music by Miłosz Bembinow at the 1 st Passion Song Competition in Bydgoszcz a competition that Astrolabium won. After that, the choir began to focus on interpretations of works by Bembinow resulting in successes at many national and international competitions. The composer was attracted to these successes and joined the choir at the fifth anniversary in Toruń. Those were early days of a long lasting friendship between Miłosz Bembinow, members of the Astrolabium choir, and its conductor Kinga Litowska. The idea for monographic recording of works by the composer developed for a couple of years before finished performances. Recording sessions lasted from March to November The compilation consists of works dating back to the time when Bembinow focused on his university studies of music composition and years prior to that. The choir conductor, Kinga Litowska, selected most of the material for the album based upon the role that a selected work played in the history of the choir. This production has a very special place among recordings by Bembinow where this album is the third monographic collection but the first that is entirely dedicated to choral compositions. What also makes this album special is the leading role the composer played in sound production and editing. The key aspect of Bembinow s vocal and vocalinstrumental works is the lyrics music relation. These lyrics are not merely a text they inspire the creative process and guide the musical rhythm. In this context, no one should overlook references to Gregorian chants. One composition on this album is Stabat Mater a first time published six part piece written in 1995 to lyrics translated by Czesław Jankowski. Mother bowed with grief appalling must thou watch, with tears slow falling, on the cross Thy dying son! How may the music illustrate the pain of a mother who has lost her child? Should it reflect the pain or empathy? Should it be a witness or a reverie? Stabat Mater is more contemplative, even a lament. It is more of a prayer than inner fight caused by the feeling of emptiness. It is also an emphatic consent to pain and death. Golgota s drama was presented here strikingly straightforward, sometimes responsorial (part II), sometimes recitative (part III), but always natural and genuine. Other works found on this album are: Ludu, mój ludu (People, my people) and Modlitwa do Anioła Stróża (The Guardian Angel Prayer). Ludu, mój ludu is a lament filled with whisper, singing, and chanting of people in great pain (female voices). This in turn is a background to humble words: People, my people initially sang by tenors. A characterization of the swinging Guardian Angel Prayer is a gradual build up leading to expressive culmination while keeping, however, the tone of a prayer. Veni Sancte Spiritus and the Hymn to Mary Ave 3

6 maris stella both have crucial references to Gregorian chant. In Veni Sancte Spiritus, one can find the choral melody citation whereas in Ave maris stella, there is a melody upon which the composer based the singing. The crowning piece is Vulnerasti cor meum, inspired by an excerpt from the most beautiful in the Holy Bible The Song of Songs. It is a chant dedicated to love and dedicated to Her and Him. Bembinow explored the meaning of this particular chant; his music pictured the intimacy of the relation of two lovers. First, He is singing to Her in rapture, then She to Him, and finally They sing together. The coda of the piece is an anthem of love. Three of the compositions on the CD: Veni Sancte Spiritus, Ludu mój ludu (People, my people) and Modlitwa do Anioła Stróża (The Guardian Angel Prayer) also are on the first Astrolabium Choir s album released in Those works were recorded again as they have a different sound due to changes in the choir. Lyrics in compositions on this album are dialogues with the power to change all those who listen. We are the witnesses and participants at the same time of this beautiful collaboration of Miłosz Bembinow, the Astrolabium Choir from Toruń conducted by Kinga Litowska, and each listener. The core of this threefold cosmos is the music, and this music has an incredible power of influence. Hurry for this gathering and let us listen! Aneta Derkowska 4 The Astrolabium Choir was founded in October It started as a little group of singers and developed into a choir consisting of about 40 members. All of them study or have careers, but still manage to find time to pursue their singing passion. At the beginning, the rehearsals took place in the Toruń Branch of Caritas. From July 2002 to September 2003 the choir functioned with the help of the Holy Spirit Jesuit Church in Toruń; later on until December 2011 under the patronage of the Toruń School of Banking. Right now, Astrolabium works under the auspices of the Toruń Symphony Orchestra. The conductor of the choir is Kinga Litowska. From the very start of its activity, Astrolabium has taken part in cultural life of Toruń and participates in various events, festivals and competitions in Poland and abroad. The choir performs sacred and secular music as well as folk and popular compositions with a special emphasis on works by contemporary composers. In this case, Astrolabium most often sings Miłosz Bembinow s choral works. Apart from a cappella performances, the choir takes part in a number of vocal and instrumental projects. From the beginning of its activity, Astrolabium cooperated with such orchestras and choirs as: Toruń Symphony Orchestra, Polish Baltic Philharmonic in Gdańsk, Pomerania Philharmonic Orchestra in Bydgoszcz, Capella Bydgostiensis Orchestra, Adam Mickiewicz University Chamber Choir in Poznań, Pueri Cantores Toruniensis Cathedral Choir in Toruń; and conductors: Mirosław Błaszczyk, Kai Bumann, Michał Nesterowicz, Piotr Sułkowski, Jerzy Swoboda, Krzysztof Szydzisz and others.

7 The name Astrolabium symbolises the choir s attachment to its home city Toruń. This is because the famous astronomer born in Toruń Nicolaus Copernicus is very often depicted with an astrolabe (in Polish and Latin astrolabium, an instrument that was used to determine the position of celestial bodies) in his hand. One of the aims of the choir is to make Toruń famous both in Poland and abroad. Its efforts in this field were recognised by the Toruń city mayor, who awarded the choir with the Thorunium medal. Participation in numerous national and international choral competitions, gave cause for Astrolabium to celebrate some significant triumphs. Among others, many of them have been gained by interpretations of Miłosz Bembinow s compositions: 2 nd Prize at the 7 th Hora Cantavi International Choir Recitals and the Prize of the Director of Polish Radio Station for the best performance of Ludu, mój ludu composed by Miłosz Bembinow 2004 in Suwałki, Poland Grand Prix the Jerzy Liban Lyre and the Independent Jury Grand Prix at the 36 th Legnica Cantat National Choir Tournament 2005 (Ludu, mój ludu, Modlitwa do Anioła Stróża) 2 nd Prize ex-aequo at the 11 th Neuchâtel International Choral Festival in Switzerland 2006 (Veni Sancte Spiritus) 1 st Prize in the category of mixed choirs and the Special Award for the best conductor of the festival at the Venezia in Musica International Choir Competition and Festival in Italy 2007 (Ludu, mój ludu) 5 4 th Prize in the mixed choirs category and the Special Award for the most promising conductor from Middle-Eastern Europe at the 24 th Béla Bartók International Choir Competition in Debrecen, Hungary 2010 (Ludu, mój ludu) 2 nd Prize and the Independent Jury Grand Prix at the 42 nd Legnica Cantat National Choir Tournament 2011 (Vulnerasti cor meum) Grand Prix, the best rank in the contemporary sacred music category Gold Medal and the Prize for the best conductor at the 4 th Musica Sacra a Roma International Choir Competition in Rome, Italy 2011 (Stabat Mater, Ludu, mój ludu, Vulnerasti cor meum) Miłosz Bembinow born in 1978 in Warsaw composer, conductor, assistant professor at the Chair of Composition of the Frederic Chopin University of Music in Warsaw. He received awards and scholarships among others from the Bavarian Government and the Polish Minister of Culture. Bembinow composed many works including chamber, choir and oratorical, as well as popular and film music genres. His pieces have been published on 27 CD s in Poland and abroad. Two of these CD s received the Fryderyk award, granted by the Polish Phonographic Academy. For many years he has been strongly connected with organizational work upon various cultural and musical events. Recently, among others, Bembinow is related to the Polish Composers Union and the Society of Authors ZAiKS.

8 Kinga Litowska graduated from the Department of Music Theory and Composition of the Feliks Nowowiejski Academy of Music in Bydgoszcz and completed Postgraduate Choral Conducting Studies at the same school. She received her Doctor of Arts degree in music, in the field of conducting. Currently she works as a teacher at the Karol Szymanowski Music School Complex in Toruń. Astrolabium owes its activity and successes to Kinga Litowska. Choir rehearsals are not only devoted to study scores, but also to work on vocal techniques and interpretation. The conductor s huge determination, charisma and sense of humour enable choirists amateurs to discover their unknown skills and music sensibility. Photo by J. Molin Aleksandra Turalska graduated from the Faculty of Vocal Music and Drama of the Feliks Nowowiejski Academy of Music in Bydgoszcz in the class of Prof. Hanna Michalak and Ph.D. Violetta Narywska, obtaining in 2011 diploma with distinction. She qualified for the finals of the All-Poland Vocal Art Competition Golden Voices 2011 and got the Honorary Mention for the best performance of an operette air. The soloist s repertoire consists of various epoques works from Bach to Orff. Turalska gladly cooperates with Polish contemporary composers, performing music by Marek Jasiński, Magdalena Cynk, Szymon Godziemba-Trytek, Miłosz Bembinow and others. 6 Photo by M. Błażejowski

9 7 Photo by K. Siwicka

10 Historia 8 tej płyty to historia pewnej znajomości. Historia ożywiana przez muzykę i muzykę ożywiająca. Pierwsze spotkanie chóru Astrolabium z muzyką Miłosza Bembinowa miało miejsce w 2003 roku na I Ogólnopolskim Konkursie Pieśni Pasyjnej w Bydgoszczy i można rzec śmiało, że była to miłość od pierwszego usłyszenia. Konkurs szczęśliwie minął chór zdobył I nagrodę, a urzeczenie pozostało. Wkrótce zespół rozpoczął intensywną pracę nad interpretacjami utworów nowo poznanego kompozytora, której owocem były między innymi sukcesy na licznych ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach. Zainteresowanie muzyką Bembinowa spowodowało sprzężenie zwrotne. Twórca przyjechał z Warszawy do Torunia, by wspólnie z zespołem świętować pięciolecie istnienia Astrolabium. Takie były początki jak się okazało wieloletniej przyjaźni Miłosza Bembinowa z chórzystami Astrolabium i dyrygentką Kingą Litowską. Pomysł monograficznej płyty poświęconej twórczości kompozytora kiełkował od kilku lat i został zrealizowany w 2013 roku. Prace nad płytą trwały od marca do listopada 2012 roku. W wydaniu zamieszczono utwory pochodzące z lat , a więc z czasu studiów kompozytorskich Bembinowa i z okresu tuż przed nimi. Na dobór repertuaru największy wpływ miała Kinga Litowska. Dyrygentka kierowała się przede wszystkim rolą, jaką poszczególne kompozycje odegrały w działalności i historii chóru. Miłosz Bembinow o najnowszym przedsięwzięciu wydawniczym toruńskiego zespołu powiedział: Produkcja najnowszej płyty chóru Astrolabium jest dla mnie szczególna. Jest to bowiem moja trzecia w pełni autorska płyta, ale pierwsza poświęcona w całości muzyce chóralnej. Godna podkreślenia wydaje się również rola kompozytora jako reżysera dźwięku oraz dobrego ducha prezentowanego nagrania. Znaczące w twórczości wokalnej i wokalno-instrumentalnej Miłosza Bembinowa są relacje słowno- -muzyczne. Tekst nigdy nie jest dla kompozytora jedynie pretekstem. Stanowi on raczej punkt wyjścia; inspirację, z której rodzi się najpierw bardzo ogólny zamysł muzyczny, będący swoistą chmurą wyobrażeń. Pierwotne idee dopiero później się konkretyzują. Warunkowany prozodią i deklamacją tekstu jest także rytm, nacechowany częstą zmiennością metrum. Nie sposób pominąć w twórczości Bembinowa również odniesień do chorału gregoriańskiego. Wśród kompozycji utrwalonych na płycie znalazła się kompozycja Stabat Mater. Ten sześcioczęściowy utwór do tekstu sekwencji w tłumaczeniu Czesława Jankowskiego został napisany w 1995 roku, ale swoją premierę wydawniczą zyskał za sprawą prezentowanego nagrania. Stała Matka Bolejąca, koło krzyża łzy lejąca, gdy na krzyżu wisiał Syn. Niewyobrażalnie wielkie musi być cierpienie matki po utracie dziecka. Czym wobec niego jest utwór muzyczny? Ilustracją bólu, współodczuwaniem, towarzyszeniem, refleksją? Stabat Mater Bembinowa jest raczej kontemplacyjnym lamentem; bardziej modlitwą niż

11 wewnętrzną walką wynikającą z poczucia pustki. To także wymowna zgoda na cierpienie i śmierć. Dramat Golgoty został tu przedstawiony z uderzającą bezpośredniością, niekiedy responsorialnie (cz. II), czasem recytatywnie (cz. III), prosto, naturalnie, szczerze. Na płycie pojawiają się także kompozycje: Ludu, mój ludu oraz Modlitwa do Anioła Stróża. Pierwsza z nich jest żałosną lamentacją, której dźwiękową przestrzeń wypełnia szeptem, śpiewem, skandowaniem i krzykiem zbolały lud (głosy kobiece). Jego brzmienie stanowi tło dla pełnych skruchy słów: Ludu, mój ludu, które rozbrzmiewają najpierw w partii tenorów. Rozkołysaną Modlitwę do Anioła Stróża cechuje zaś stopniowe narastanie materii dźwiękowej, przynoszące kulminację ekspresji. Siła wyrazu nie przybiera jednak znamion obsesji, dzięki czemu kompozycja zachowuje swój modlitewny charakter. Kolejno rozbrzmiewają: Veni Sancte Spiritus oraz antyfona maryjna Ave maris stella. W obu ważne są nawiązania do chorału gregoriańskiego. W Veni Sancte Spiritus pojawia się bowiem cytat z melodii chorałowej, natomiast w Ave maris stella występuje pochodząca z inwencji kompozytora melodia wzorowana na tym śpiewie. Całość wieńczy Vulnerasti cor meum utwór inspirowany fragmentem najpiękniejszej ze wszystkich pieśni biblijnej Pieśni nad Pieśniami. To Pieśń uświęcona przez miłość i poświęcona miłości, dedykowana Jej i Jemu. Bembinow zgłębił treść owej Pieśni i muzyką zilustrował intymność więzi dwojga zakochanych. Najpierw w miłosnym upojeniu śpiewa On, później Ona, na końcu śpiewają razem. Finał utworu jest swoistym hymnem miłości. 9 Trzy spośród wszystkich kompozycji zaprezentowanych na płycie Veni Sancte Spiritus, Ludu, mój ludu oraz Modlitwa do Anioła Stróża znalazły się już na pierwszym krążku chóru Astrolabium, który ukazał się w 2007 roku. Utwory te zostały zarejestrowane ponownie, zyskując nieco inne oblicze dźwiękowe, spowodowane między innymi zmianami w składzie zespołu. Spotkanie to przestrzeń dialogu, a dialog ma moc przeobrażania jego uczestników. Jesteśmy świadkami, a zarazem uczestnikami pięknego spotkania: Miłosza Bembinowa, toruńskiego chóru Astrolabium pod dyrekcją Kingi Litowskiej i każdego słuchacza. Centrum tego troistego kosmosu stanowi muzyka, a ta muzyka ma niezwykłą siłę oddziaływania. Śpieszmy zatem na spotkanie. Posłuchajmy! Aneta Derkowska Chór Astrolabium powstał w październiku 1999 roku. Z kilkuosobowej grupy w początkach działalności rozrósł się do zespołu liczącego dziś blisko 40 chórzystów. Choć członkowie chóru pracują zawodowo lub studiują, znajdują czas na realizowanie swojej pasji, jaką jest wspólne śpiewanie. W pierwszych latach istnienia chóru próby odbywały się w toruńskim oddziale Caritas. W latach zespół funkcjonował pod patronatem Kościoła Akademickiego oo. Jezuitów, a w latach Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu. Obecnie chór Astrolabium działa przy Toruńskiej Orkiestrze Symfonicznej. Dyrygentem zespołu od kilkunastu lat jest Kinga Litowska.

12 Repertuar chóru obejmuje utwory religijne, świeckie, ludowe, rozrywkowe, a także dzieła kompozytorów współczesnych. W tym ostatnim nurcie Astrolabium najchętniej sięga po muzykę chóralną Miłosza Bembinowa. Zespół ma również w swoim dorobku liczne wykonania dzieł wokalno-instrumentalnych, występował m.in z Toruńską Orkiestrą Symfoniczną, Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku, Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, Capellą Bydgostiensis, Chórem Kameralnym Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu i pracował pod kierunkiem takich dyrygentów jak m.in.: Mirosław Błaszczyk, Kai Bumann, Michał Nesterowicz, Piotr Sułkowski, Jerzy Swoboda i Krzysztof Szydzisz. Od początku działalności artystycznej chór Astrolabium aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym Torunia. Ponadto bierze udział w licznych festiwalach i konkursach muzycznych zarówno w kraju, jak i za granicą. Nazwa chóru symbolizuje więź z grodem Kopernika. Na większości wizerunków toruński astronom przedstawiany jest właśnie z astrolabium pomiarowym przyrządem astronomicznym w dłoni. Dla chórzystów nazwa ta jest wyrazem pragnień oraz stojących przed nimi wyzwań: by rozsławiać Toruń w kraju i za granicą oraz by chór stał się chlubą miasta. O tym, że to się udaje, świadczy przyznany zespołowi przez Prezydenta Miasta Torunia medal Thorunium. Udział w festiwalach i konkursach krajowych i zagranicznych przyniósł chórowi wiele nagród. Wśród 10 nich warto wskazać te, które Astrolabium osiągnęło m.in. interpretacjami muzyki Miłosza Bembinowa: II miejsce w klasyfikacji generalnej i nagroda Dyrektora II Programu Polskiego Radia za najlepsze wykonanie utworu polskiego kompozytora Ludu, mój ludu Miłosza Bembinowa 7. Międzynarodowe Recitale Chóralne Hora Cantavi w Suwałkach 2004 Złota Lutnia im. Jerzego Libana oraz Grand Prix jury niezależnego 36. Ogólnopolski Turniej Chórów Legnica Cantat 2005 (Ludu, mój ludu, Modlitwa do Anioła Stróża) II miejsce ex aequo 11. Międzynarodowy Festiwal Chórów w Neuchâtel (Szwajcaria) 2006 (Veni Sancte Spiritus) I miejsce w kategorii chórów mieszanych oraz nagroda specjalna dla najlepszego dyrygenta festiwalu Międzynarodowy Konkurs Chóralny Venezia in Musica (Włochy) 2007 (Ludu, mój ludu) IV miejsce w kategorii chórów mieszanych i nagroda specjalna dla najbardziej obiecującego dyrygenta Europy Środkowo-Wschodniej 24. Międzynarodowy Konkurs Chórów im. Bèli Bartóka w Debreczynie (Węgry) 2010 (Ludu, mój ludu) II miejsce oraz Grand Prix jury niezależnego Ogólnopolski Turniej Chórów Legnica Cantat 2011 (Vulnerasti cor meum) Wygrana w kategorii, nagroda dla najlepszego dyrygenta oraz Grand Prix festiwalu Musica Sacra a Roma 2011 (Stabat Mater, Ludu, mój ludu, Vulnerasti cor meum)

13 Miłosz Bembinow urodzony w 1978 roku w Warszawie kompozytor, dyrygent, adiunkt w Katedrze Kompozycji Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Laureat konkursów kompozytorskich, stypendysta m.in. Rządu Bawarskiego oraz Ministra Kultury RP. Autor licznych kompozycji obejmujących muzykę kameralną, chóralną i oratoryjną, a także filmową i rozrywkową. Jego utwory znalazły się na 27 płytach kompaktowych wydanych w kraju i za granicą. Dwie spośród tych płyt zostały wyróżnione Fryderykiem. Od kilkunastu lat animator życia muzycznego, działacz szeregu stowarzyszeń i fundacji w ostatnich latach m.in. Związku Kompozytorów Polskich i Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Aleksandra Turalska ukończyła Akademię Muzyczną im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy na Wydziale Wokalno-Aktorskim w klasie śpiewu prof. Hanny Michalak i dr Violetty Narywskiej, uzyskując w 2011 roku dyplom z wyróżnieniem. Jest finalistką Ogólnopolskiego Konkursu Sztuki Wokalnej Złote głosy 2011 (wyróżnienie za najlepsze wykonanie arii operetkowej). W repertuarze solistki znajdują się dzieła różnych epok od J. S. Bacha po C. Orffa. Śpiewaczka chętnie podejmuje współpracę ze współczesnymi polskimi kompozytorami, wykonując utwory m.in. Marka Jasińskiego, Magdaleny Cynk, Szymona Godziemby- -Trytka i Miłosza Bembinowa. Kinga Litowska jest absolwentką Wydziału Teorii i Kompozycji Akademii Muzycznej w Bydgoszczy oraz Podyplomowego Studium Chórmistrzowskiego na tej samej uczelni. Uzyskała stopień doktora sztuki w dziedzinie sztuk muzycznych (dyrygentura). Na co dzień pracuje jako nauczyciel w Zespole Szkół Muzycznych im. K. Szymanowskiego w Toruniu. To właśnie Kindze Litowskiej chór Astrolabium zawdzięcza swoje funkcjonowanie i sukcesy. Próby chóru to nie tylko uczenie się utworów, ale także praca nad emisją głosu oraz interpretacją. Dzięki ogromnej determinacji, charyzmie i poczuciu humoru dyrygentka potrafi wykrzesać z chórzystów nieznane im dotąd umiejętności i wrażliwość muzyczną. 11

14 Sopranos/soprany: Tamara Krzyszkowska, Danuta Kłosowiak, Judyta Martewicz, Dorota Bułakowska, Magdalena Kamińska, Larysa Szmelter, Anna Chylińska, Agnieszka Ingielewicz, Olga Olszewska, Alina Nowakowska, Lidia Rygielska, Joanna Podmaska, Ilona Lewandowska, Agata Lubińska Altos/alty: Krystyna Kłosińska, Sylwia Wojewoda-Siwicka, Joanna Czajkowska, Weronika Kwiatkowska, Aleksandra Molin, Anna Morassi, Marta Samolej-Chmielewska, Iwona Zacharska, Julia Widlińska, Katarzyna Sławińska, Alina Brzozowska, Katarzyna Ziębińska, Julia Olszewska, Anna Gajdamowicz Tenors/tenory: Dariusz Wyczółkowski, Adrian Stelmaszyk, Michał Idzikowski, Michał Sulik*, Jakub Pruszek Baritones/barytony: Jakub Litowski, Aleksander Niklas, Michał Ossowski, Ariel Radomiński, Michał Witki Basses/basy: Michał Kapka*, Tomasz Kwasiborski, Krzysztof Bardziński, Piotr Brzozowski, Ireneusz Brzozowski * Vulnerasti cor meum (track no. 11/ścieżka nr 11) soloists/soliści 12 Photo by J. Molin

15

16