Pomoc osobom doświadczającym przemocy seksualnej - aspekt psychologiczny, prawny, instytucjonalny.

Transkrypt

1 Pomoc osobom doświadczającym przemocy seksualnej - aspekt psychologiczny, prawny, instytucjonalny. mgr Krzysztof Korona psycholog kliniczny, seksuolog kliniczny superwizor Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego Członek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego Tel

2 Diagnoza zjawiska. Ocena zjawiska przemocy seksualnej

3 Literatura, doświadczenia biegłego sądowego Zwiększa, się rozpowszechnienie przemocy seksualnej wobec dzieci i nieletnich. Dynamiczny rozwój techniki umożliwia sprawcom przemocy seksualnej stosowanie nowych narzędzi wobec ofiar (nowoczesne tel. komórkowe kamery, aparaty fotograficzne,urządzenia podsłuchowe etc). Sprawcy przemocy wykorzystują także wobec ofiar oddziaływania na podświadomość, przekaz podprogowy (subliminal messages). Sprawcami przemocy seksualnej wobec dzieci i mężczyzn są także kobiety. Ogromna większość przypadków przemocy seksualnej nie jest ujawniana z różnych przyczyn i często bywa ukrywana przez jej ofiary.

4 Czynniki sprzyjające przemocy seksualnej Przemocy seksualnej sprzyjają procesy migracyjne, dezintegracja rodziny, ośrodki wielkomiejskie, napięcia społeczne, oddziaływanie tzw. twardej, brutalnej pornografii, a także kultura masowa gloryfikująca brutalność (szczególnie w TV i pismach brukowych"). BRAK EDUKACJI SEKSULNEJ W RODZINIE I SZKOLE, także tej, pod kątem profilaktyki, sprzyja wejściu w rolę ofiary.

5 Przegląd podstawowych definicji na temat przemocy seksualnej

6 Przemoc seksualna Irena Pospiszyl Przemoc to wszystkie nieprzypadkowe akty naruszające: osobistą wolność jednostki, które przyczyniają się do fizycznej albo psychicznej szkody drugiego człowieka i które wykraczają poza społeczne normy wzajemnych kontaktów międzyludzkich I.Pospiszyl,,Przemoc w rodzinie WSiP, Warszawa I.Pospiszyl,,Razem wobec przemocy Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1994.

7 Przemoc seksualna wobec dzieci - próby definicji Światowa Organizacja Zdrowia (WHO): ( ) Nadużywanie dziecka dla uzyskania przyjemności seksualnej przez osoby dorosłe lub starsze. Standing Committe on Sexually Abused Children: Dzieckiem seksualnie wykorzystywanym uznać można każdą jednostkę w wieku bezwzględnej ochrony, jeśli osoba dojrzała seksualnie, czy to przez świadome działanie, czy też przez zaniedbywanie swoich społecznych obowiązków lub obowiązków wynikających ze specyficznej odpowiedzialności za dziecko dopuszcza do zaangażowania dziecka w jakąkolwiek aktywność natury seksualnej, której intencją jest zaspokojenie osoby dorosłej.

8 Definicja Schechtera i Roberge a: Wykorzystywanie seksualne dziecka oznacza wciąganie zależnego, niedojrzałego rozwojowo i niezdolnego do wyrażania pełnej zgody dziecka albo osoby w okresie dorastania, w seksualną aktywność naruszającą społeczne tabu oraz zasady życia rodzinnego.

9 Przemoc a pornografia dziecięca Za pornografię dziecięcą należy uznać każdą formę prezentacji dziecka lub jego wizerunku w trakcie obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej lub ich symulacji bądź w prezentację w sposób eksponujący narządy płciowe. Pornografia dziecięca to zapis wykorzystania seksualnego dziecka, a jednocześnie samo w sobie jest to forma wykorzystania. Za każdym takim zdjęciem czy filmem kryje się krzywda dziecka. Krzywda ta jest tym większa, że wiąże sięz upublicznieniem aktu wykorzystania Źródło:

10 Przemoc a pornografia dziecięca Pornografia pedofilska funkcjonująca w Internecie, ze względu na jej dostępność, mimo upływu lat, budzi u ofiar lęk przed identyfikacją. Taka świadomość, może być stałym źródłem cierpienia psychicznego wykorzystanego dziecka w jego dorosłym życiu. Wg mnie kryterium cierpienia psychicznego decyduje o tym, że każdy materiał (film, zdjęcie, sporządzony rysunek odzwierciedlający autentyczną osobę) klasyfikowany przez biegłego jako: pornografia z udziałem osoby poniżej 15 roku życia, powinien być jednocześnie klasyfikowany jako pornografia z użyciem przemocy. W Internecie powszechna staje się pornografia z udziałem osób w tzw. wieku granicznym (na podstawie opiniowania w sprawie pornografii pedofilskiej i analizy kilkuset tysięcy materiału wideo i zdjęć w latach 2006r r.).

11 Formy przemocy seksualnej wobec dzieci Lew Starowicz bez kontaktu fizycznego, rozmowy o treści seksualnej, kierowane do dziecka, ekspozycja anatomii i czynności seksualnej np. masturbacja w obecności dziecka, oglądactwo; kontakty seksualne polegające na pobudzaniu intymnych części ciała, kontakt oralno - genitalny, stosunek udowy, penetracja seksualna; seksualne wykorzystanie dziecka powiązane z różnego rodzaju formami przemocy.

12 Formy przemocy seksualnej wobec dorosłych 1. Akty bez kontaktu fizycznego między sprawcą a ofiarą (między innymi: podglądanie, ekshibicjonizm, szantaż seksualny, ośmieszanie upublicznianie zdjęć, o podtekstach erotycznych itp.). 2. Akty angażujące dotyk (dotykanie ciała w różnych okolicach nie tylko seksualnych). 3. Próby lub odbycie stosunku seksualnego za zgodą lub z użyciem podstępu lub innej formy manipulacji (oralnego, analnego, waginalnego, udowego innego typu).

13 Skutki przemocy seksualnej wobec dzieci i dorosłych Zależą od wielu czynników np.: formy używanej przemocy (urazy fizyczne, psychiczne), czasu trwania przemocy, relacji pomiędzy ofiara a sprawcą etc. Skutki mogą polegać na wystąpieniu bardzo różnorodnych objawów, zaburzeń psychicznych (PTSD, depresja z myślami samobójczymi, zaburzenia w rozwoju psychoseksualnym dziecka i wielu innych). W literaturze podkreśla się, że nie każde dziecko będące ofiarą wykazuje objawy zaburzeń emocjonalnych i wymaga pomocy psychologicznej. Nadużywanie terapii i opieki psychologicznej, może samo w sobie doprowadzić do pojawienia się różnych zaburzeń psychicznych / seksualnych. W działaniach psychoterapeutów pojawiała się swoista moda na łączenie wszystkich aktualnych problemów emocjonalnych dziecka lub osoby dorosłej z faktem doświadczania przemocy seksualnej w przeszłości.

14 Pomoc psychologiczna ofiarom przemocy seksualnej : dziecko Udzielanie pomocy psychologicznej (prowadzenie psychoterapii) uzależnione jest od wielu czynników: formy doświadczanej przemocy, czasu trwania, aktualnej sytuacji dziecka w rodzinie, to czy u ofiary przed doświadczeniem przemocy występowały objawy zaburzeń psychicznych, etc. Osoby udzielające pomocy psychologicznej ofiarom przemocy często nie dysponują stosownymi kwalifikacjami.

15 ASPEKT PRAWNY Osoba udzielająca pomocy psychologicznej dziecku, które stało się ofiarą przemocy seksualnej często zapomina, że staje się dla Sądu i dla biegłego seksuologa ważnym źródłem informacji w sprawie.

16 Aspekt instytucjonalny Z analizy różnych akt spraw dotyczących przestępstw seksualnych, można wnioskować, że na terenie Krakowa nie ma ośrodka wyspecjalizowanego w zajmowaniu się specjalistyczną pomocą dla ofiar i sprawców przemocy seksualnej. Wydaje się ważnym, podjęcie dyskusji nad ewentualnym powołaniem instytucji na terenie Krakowa, która zajmować się będzie zarówno problematyką leczenia sprawców przemocy seksualnej jak i ofiar. Zadaniem takiej instytucji byłoby także organizowanie szkoleń i prowadzenie badań nad zjawiskami przemocy seksualnej na terenie województwa.

17 Literatura: Zbigniew Lew - Starowicz Seksuologia Sądowa PZW

18 Dziękuje za uwagę K.Korona