Zasady wdrażania instrumentów. inżynierii finansowej. w ramach PO KL. Wydział Wspierania Aktywizacji Zawodowej Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie

Transkrypt

1 Zasady wdrażania instrumentów inżynierii finansowej w ramach PO KL Wydział Wspierania Aktywizacji Zawodowej Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie Spotkanie informacyjne jest współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

2 Instrument inżynierii finansowej Wyodrębniony księgowo fundusz utworzony w celu tworzenia korzystnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości przez udzielanie z ich środków pożyczek, którego wypracowane zyski przeznaczane są na cele związane z utworzeniem tego funduszu.

3 Zadania pośrednika finansowego 1. Dystrybucja pożyczek zgodnie z przyjętymi zasadami, w tym m.in. ze strategią inwestycyjną, dokonywanie oceny wniosku pożyczkowego, monitorowanie prawidłowości spłaty pożyczki, na podstawie opracowanego przez siebie regulaminu pożyczkowego. 2. Prowadzenie odrębnego rachunku bankowego przeznaczonego na obsługę funduszu pożyczkowego. 3. Prowadzenie oddzielnej księgowości funduszu pożyczkowego. 4. Rozliczanie otrzymanych środków. 5. Zarządzanie kapitałem funduszu. 6. Wypełnianie obowiązków związanych z udzielaniem pomocy de minimis. 7. Pełna archiwizacja dokumentacji pożyczkowej. 3

4 Środki na realizację projektu Dofinansowanie projektu dzieli się na dwie formy: 1. Środki na utworzenie funduszu pożyczkowego (kapitał pożyczkowy i koszty zarządzania funduszem). 2. Środki na działalnośd szkoleniową i doradczą. UWAGA Dofinansowanie, o którym mowa wyżej przekazywane jest na dwa odrębne rachunki bankowe. Beneficjent zobowiązany jest otworzyd wyodrębniony rachunek bankowy, na który będzie przekazywane dofinansowanie w formie bezpośredniego wkładu finansowego w instrumenty inżynierii finansowej (środki na utworzenie funduszu pożyczkowego) oraz wyodrębniony rachunek bankowy, na który będzie przekazywane dofinansowanie w formie pomocy bezzwrotnej na finansowanie kosztów szkoleo i doradztwa. 4

5 Utworzenie funduszu pożyczkowego Środki na utworzenie funduszu pożyczkowego przekazywane są w jednej transzy odrębnym przelewem. Środki te wykorzystywane są na udzielanie wsparcia w postaci pożyczek a także napokrycie kosztów zarządzania funduszem. W okresie realizacji Projektu wszelkie przychody osiągnięte bezpośrednio dzięki gospodarowaniu środkami funduszu pożyczkowego, Beneficjent jest zobowiązany przekazad na powiększenie kapitału funduszu pożyczkowego, po potrąceniu należnego podatku, jeżeli odpowiednie przepisy tego wymagają. Narzędzia finansowe, w które pośrednik finansowy może inwestowad środki funduszu pożyczkowego: depozyty bankowe, papiery wartościowe emitowane przez NBP, bony skarbowe. 5

6 Kwalifikowalność kosztów utworzenia funduszu pożyczkowego Koszt utworzenia funduszu pożyczkowego jest kosztem kwalifikowalnym w momencie wypłaty środków do Pośrednika finansowego. W/w koszty są rozliczane w pierwszym złożonym przez Pośrednika finansowego wniosku o płatnośd. Wniosek ten powinien zostad złożony za możliwie krótki okres i nie może uwzględniad kosztów szkoleo i doradztwa. 6

7 Działalnośd szkoleniowa i doradcza kwalifikowalnośd Środki na działalnośd szkoleniową i doradczą przekazywane są zgodnie z załączonym do umowy o dofinansowanie projektu harmonogramem płatności. Pierwsza transza w/w środków przekazywana jest wraz ze środkami na kapitał pożyczkowy (chyba, że harmonogram płatności stanowi inaczej), jednakże odrębnym przelewem. W odniesieniu do kosztów szkoleo i doradztwa związanych z prowadzenie działalności gospodarczej stosuje się ogólne zasady kwalifikowalności wydatków. 7

8 Udzielanie pożyczek Pośrednik finansowy zobowiązany jest do opracowania regulaminu (wymagającego akceptacji przez Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie), który powinien zawierad co najmniej następujące elementy: 1. Tryb aplikacji i oceny 2. Przeznaczenie pożyczki 3. Oprocentowanie 4. Tryb wypłacania pożyczki 5. Kwota i okres umowy pożyczki 6. Zabezpieczenie umowy pożyczki 7. Procedury dotyczące zmiany przeznaczenia pożyczki, jej oprocentowania oraz umowy pożyczki 8. Procedury dotyczące spłaty pożyczki, w tym udzielania karencji oraz monitorowania spłaty pożyczki 9. Procedury dotyczące windykacji i wpisywania utraconych pożyczek w straty 10. Wzór umowy pożyczki 8

9 Udzielanie pożyczek c.d. Pożyczka może zostad przeznaczona na cele inwestycyjne, obrotowe, inwestycyjno obrotowe związane z założeniem działalności gospodarczej. Cel pożyczki musi byd jednoznacznie określony. Pożyczkobiorca ma obowiązek utrzymania działalności gospodarczej przez minimalny okres 12 miesięcy od dnia zawarcia pożyczki. 9

10 Udzielanie pożyczki c.d. Maksymalna kwota pożyczki wynosi 50 tyś. zł na osobę. Wypłata pożyczki następuje na podstawie umowy pożyczki. Podstawowym warunkiem jej zawarcia jest rozpoczęcie działalności gospodarczej przez pożyczkobiorcę (faktyczny moment rozpoczęcia działalności gospodarczej określony w formularzu rejestracyjnym, a nie data rejestracji w CEIDG). Pożyczkobiorca ma obowiązek udokumentowad ponoszone wydatki z kwoty pożyczki fakturami lub innymi równoważnymi dokumentami księgowymi zgodnie z przyjętym harmonogramem rzeczowo-finansowym.

11 Udzielanie pożyczki c.d. Okres na jaki przyznana może byd pożyczka wynosi maksymalnie 60 miesięcy. Obligatoryjnie ustalony został miesięczny cykl spłat rat kapitałowych i odsetkowych. Na wniosek pożyczkobiorcy istnieje możliwośd udzielenia karencji w spłacie rat kapitałowych w maksymalnym wymiarze 12 miesięcy. Karencja nie dotyczy spłaty rat odsetkowych, które podlegają spłacie zgodnie z harmonogramem oraz wliczana jest do całkowitego okresu prowadzenia działalności pod warunkiem jej udzielenia w początkowym etapie prowadzenia działalności gospodarczej.

12 Oprocentowanie Oprocentowanie stanowi jedyny koszt uzyskania pożyczki (oprócz kosztów ustanowienia zabezpieczenia umowy pożyczki). Umowa pożyczki przewiduje dwa alternatywne poziomy oprocentowania: I. Oprocentowanie preferencyjne oprocentowanie to jest ustalane przez Pośrednika finansowego w regulaminie pożyczkowym na poziomie poniżej stopy referencyjnej obliczanej przy zastosowaniu obowiązującej stopy bazowej (od stopa bazowa dla Polski wynosi 4,91%) oraz marży wyrażonej w punktach bazowych ustalonej w oparciu o Komunikat Komisji Europejskiej w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych (Dz. Urz. UE C 14 z r., str. 6). Wysokośd marży ustalana jest w oparciu o dwa kryteria: tzw. rating (ocenę kondycji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa) oraz poziom zabezpieczeo. W przypadku nowoutworzonych przedsiębiorców, nie posiadających historii kredytowej, poziom zastosowanej marży stanowi nie mniej niż 400 p.b. A zatem, oprocentowanie preferencyjne zastosowane przez Pośrednika finansowego powinno kształtowad się napoziomie poniżej 8,91% (4,91% p.b.). II. Oprocentowanie standardowe oprocentowanie pożyczki w wysokości równej lub wyższej niż stopa referencyjna obliczana przy zastosowaniu obowiązującej stopy bazowej oraz marży ustalonej w oparciu o Komunikat Komisji Europejskiej w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych. 12

13 Oprocentowanie c.d. Oprocentowanie preferencyjne stosuje się do kooca trwania umowy pożyczki pod warunkiem jej wydatkowania zgodnie z przeznaczeniem i utrzymania działalności gospodarczej przez cały okres trwania umowy pożyczki. Oprocentowanie standardowe powinno byd stosowane w przypadku: a) likwidacji działalności gospodarczej przed upływem 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy pożyczki (naliczanie standardowych odsetek od początku trwania pożyczki i postawienie pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności - windykacja), b) likwidacji działalności po upływie 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy pożyczki (naliczanie standardowych odsetek od dnia likwidacji działalności) oraz c) w przypadku zasadniczych naruszeo postanowieo umowy pożyczki 13

14 Pomoc de minimis Pożyczkobiorca, który otrzymuje preferencyjnie oprocentowaną pożyczkę jest jednocześnie beneficjentem pomocy, w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr59, poz. 404, z późn. zm.) i otrzymuje pomoc de minimis, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania pomocy publicznej w ramach PO KL. Pomoc de minimis stanowi różnica pomiędzy oprocentowaniem standardowym a preferencyjnym oraz szkolenia i doradztwo udzielane przedsiębiorcy (po zarejestrowaniu działalności gospodarczej). 14

15 Zabezpieczenie umowy pożyczki Pośrednik finansowy ma obowiązek przyjęcia wiarygodnego zabezpieczenia udzielanej pożyczki. Zabezpieczeniem udzielanych pożyczek mogą byd wszystkie stosowane zgodnie z prawem środki zabezpieczeo finansowych. Zabezpieczenie należności z tytułu pożyczki ustalane jest indywidualnie z każdym Pożyczkobiorcą w zależności od oceny stopnia ryzyka i może je stanowid m.in.: a. weksel in blanco, b. poręczenie przez osoby trzecie, c. przewłaszczenie własności dóbr Pożyczkobiorcy, lub dóbr innych osób, d. cesja z polisy ubezpieczeniowej, e. inne zabezpieczenie majątkowe. 15

16 Koszty zarządzania Koszty zarządzania w ramach instrumentu inżynierii finansowej nie stanowią wydatku podlegającego certyfikacji do KE. W ramach budżetu projektu nie wypełnia się zadania Zarządzanie projektem. Koszty zarządzania pokrywane są ex post ( z dołu ) z przychodów. W polu Uzasadnienie kosztów należy wskazać wartość kosztów zarządzania o jaką ubiega się Pośrednik finansowy, wskazując koszty łączne w podziale na podkategorie. Koszty osobowe wykazywane są jednostkowo. Łączna wartość kosztów zarządzania nie może przekraczać średniorocznie 4% środków na utworzenie funduszu pożyczkowego. 16

17 Koszty zarządzania c.d. Katalog kosztów zarządzania: Obsługa projektu (personel koordynujący projekt, obsługa administracyjna, księgowość) Działalność finansowa (rachunki bankowe, zabezpieczenie prawidłowej realizacji umowy, ew. windykacja, pośrednicy terenowi rekrutujący pożyczkobiorców) Majątek (wynajem biura, amortyzacja, media) Działalność pożyczkowa (promocja, obsługa wniosków pożyczkowych, materiały biurowe, przesyłki) Podstawą do wyliczenia kosztów zarządzania będą każdorazowo poniesione i udokumentowane koszty. 17

18 Koszty zarządzania c.d. Maksymalna kwota do wykorzystania (MKW): 1. rok realizacji 4% alokacji kapitałowej funduszu 2. rok realizacji i kolejne 2% alokacji kapitałowej funduszu + 2% wartości aktywnych umów pożyczkowych Jeżeli w danym kwartale przychody osiągnięte z kapitału fundusz byłyby niewystarczające na pokrycie kosztów zarządzania, koszty takie będą mogły zostać pokryte ze środków przekazanych na utworzenie funduszu pożyczkowego, pod warunkiem, że średnie oprocentowanie roczne pożyczek udzielanych przez Pośrednika finansowego nie przekracza 4%. 18

19 Mechanizm weryfikacji efektywności Pośrednika finansowego W przypadku, gdy po upływie 18 miesięcy od rozpoczęcia realizacji projektu wydatki na udzielenie pożyczek nie przekroczą 40% przekazanego Pośrednikowi finansowemu kapitału funduszu pożyczkowego, IP/IP2 może zażądad od Pośrednika finansowego zwrotu kwoty w wysokości do 50% różnicy pomiędzy kwotą przekazanego wsparcia na utworzenie funduszu pożyczkowego a kwotą udokumentowanych wydatków kwalifikowanych (udzielonych pożyczek). W przypadku, gdy po upływie 30 miesięcy od rozpoczęcia realizacji projektu, jednak nie później niż do 30 czerwca 2015 r. wydatki na udzielenie pożyczek nie przekroczą 65% przekazanego Pośrednikowi finansowemu kapitału funduszu pożyczkowego, IP/IP2 może zażądad od Pośrednika finansowego zwrotu niewykorzystanej kwoty kapitału pożyczkowego, wraz z odsetkami od środków na rachunku bankowym i innymi przychodami wynikającymi z realizacji umowy o dofinansowanie projektu. W takim przypadku na IP/IP2 lub podmiot przez nią wskazany przechodzą wszystkie należności z tytułu aktywnych pożyczek oraz wszystkie prawa z pożyczek aktywnych oraz cesja wierzytelności dochodzonych w trybie windykacji. 19

20 Monitorowanie w ramach projektu Monitorowanie projektu, w ramach którego udzielane są pożyczki w ramach Działania 6.2 trwa przez cały okres realizacji projektu oraz dodatkowo przez okres 5 lat od momentu zakooczenia realizacji projektu (w okresie monitorowania projektu). Przez cały okres monitorowania projektu Pośrednik finansowy przekazuje dowup w Rzeszowie informacje określone w załączniku nr 3 do wniosku o płatnośd. Przez okres pięciu lat od momentu zakooczenia realizacji projektu Pośrednik finansowy zobowiązany jest do przekazywania ww. informacji w cyklu półrocznym. 20

21 Efektywnośd funduszu pożyczkowego na koniec okresu monitorowania Na dwa lata przed zakooczeniem okresu monitorowania przedstawione zostaną ostateczne kryteria, na podstawie których badanie efektywności funduszu zostanie dokonane. Niżej przedstawiony schemat i kryteria tego badania mają charakter orientacyjny i wymagają zaopiniowania przez Komitet Sterujący oraz zatwierdzenia przez Instytucję Zarządzającą. 21

22 Efektywnośd funduszu pożyczkowego na koniec okresu monitorowania - kryteria 1. Osiągnięcie 200 %-owej wartości wskaźnika wykorzystania kapitału na 12 miesięcy przed koocem okresu monitorowania projektu. Oznacza to, że suma wartości pożyczek udzielonych (wypłaconych) przez fundusz powinna stanowid przynajmniej dwukrotnośd wartości pierwotnie przekazanej Pośrednikowi finansowemu na utworzenie funduszu pożyczkowego. 2. Wartośd strat definitywnie poniesionych nie przekroczyła 10% sumy wszystkich zawartych i wypłaconych umów pożyczek od momentu uruchomienia funduszu pożyczkowego do dnia przeprowadzenia oceny. 3. Wartośd umów wypowiedzianych z powodu niespłacania lub nieregularnego spłacania (zgodnie z przyjętymi przez Pośrednika finansowego i zaakceptowanymi przez IP/IP2 procedurami w tym zakresie) nie przekracza 20% sumy wszystkich zawartych i wypłaconych umów pożyczek od momentu uruchomienia funduszu pożyczkowego do dnia przeprowadzenia oceny. 22

23 Efektywnośd funduszu pożyczkowego na koniec okresu monitorowania kryteria c.d. 4. Pośrednik finansowy prowadził efektywną politykę inwestowania środków niezaangażowanych w pożyczki, przez co należy rozumied, że suma przychodów finansowych funduszu (z pożyczek i innych źródeł) była wyższa niż wartośd wskaźnika MKW (maksymalnej kwoty do wykorzystania), przy czym oceniana będzie jedynie wartośd sumaryczna a wystąpienie okresowych niedoborów nie stanowi o niespełnieniu tego warunku (co dotyczy zwłaszcza pierwszego okresu działania funduszu, kiedy uzyskane przychody np. w związku z zainwestowaniem w narzędzia średniookresowe- mogą byd niższe niż wartośd MKW. 5. Pośrednik finansowy wyraża zainteresowanie kontynuacją prowadzenia funduszu na tych samych zasadach wynagradzania co dotychczas. Jest to wskaźnik wykorzystujący korzyści wynikające z systemu naliczania maksymalnej kwoty do wykorzystania. Jeśli fundusz będzie działał mało dynamicznie, to kwota wynagrodzenia będzie relatywnie mała (minimum 2% przekazanego kapitału pożyczkowego, przy założeniu zupełnego braku aktywności). Jeśli jednak aktywnośd będzie wysoka, to relatywnie duża kwota do wykorzystania powinna byd elementem skłaniającym Pośrednika finansowego do ubiegania się o przedłużenie umowy. 23

24 Efektywnośd funduszu pożyczkowego na koniec okresu monitorowania c.d. 1. Pozytywna ocena działalności Pośrednika finansowego: możliwe kontynuowanie współpracy na warunkach nie gorszych niż określone w umowie o dofinansowanie projektu. 2. Negatywna ocena działalności Pośrednika finansowego: wycofanie wkładu programu operacyjnego i przeznaczenie środków na wsparcie przedsiębiorczości: zwrot całej kwoty niezaangażowane w pożyczki oraz przyjęcie harmonogramu zwrotu pozostałej części dofinansowania wraz z przychodami osiągniętymi dzięki gospodarowaniu środkami funduszu, zwrot całości otrzymanego dofinansowania wraz z przychodami osiągniętymi dzięki gospodarowaniu środkami funduszu na zakooczenie okresu monitorowania projektu. 24

25 Sprawozdawczośd w ramach projektu 1. Wniosek o płatnośd składany na ogólnych zasadach, z tym, że wydatki związane z utworzeniem funduszu pożyczkowego oraz wydatki dotyczące szkoleo i doradztwa nie mogą zostad ujęte w jednym wniosku jednocześnie. 2. Załącznik nr 2 do wniosku o płatnośd z każdym wnioskiem o płatnośd Pośrednik finansowy przedkłada załącznik nr 2 monitorujący przepływy, status uczestników oraz postęp w realizacji wskaźników. Pośrednik finansowy wprowadza także dane każdego pożyczkobiorcy do Formularza PEFS

26 Sprawozdawczośd w ramach projektu c.d. 3. Sprawozdanie z realizacji instrumentów inżynierii finansowej w ramach Działania 6.2 PO KL stanowi ono dodatkowy załącznik do wniosku o płatnośd przedstawiający dane dotyczące: aktywności pożyczkowej Pośrednika finansowego (udzielonych, faktycznie wypłaconych, spłaconych, objętych karencją, zwróconych, postawionych w stan natychmiastowej wykonalności, odzyskanych pożyczek, wartości zaksięgowanych strat, struktury portfela pożyczkowego) przychodów wygenerowanych przez Pośrednika finansowego poniesionych kosztów zarządzania funduszem. 26

27 Monitorowanie w ramach projektu - na poziomie umowy pożyczki Pośrednik finansowy prowadzi bieżący monitoring umowy pożyczki, który zawiera cztery podstawowe elementy: 1. Monitoring korzystania z usług doradczych i szkoleniowych (monitorowanie rzeczywistego korzystania przez pożyczkobiorcę z w/w usług, wprowadzenie systemu oceny tych usług); 2. Monitoring prowadzonej działalności gospodarczej (wymaganie od pożyczkobiorców dostarczania określonych przez siebie dokumentów potwierdzających prowadzenie działalności gospodarczej); 3. Monitoring przeznaczenia pożyczki (pożyczkobiorca przedstawia zestawienie poniesionych kosztów wraz z kopiami dowodów księgowych na poniesienie poszczególnych kosztów zgodnie z przyjętym w umowie harmonogramem rzeczowo finansowym); 4. Monitoring spłat (przedstawiony we wniosku w konkursie wyłaniającym pośredników finansowych). 27

28 Zmiany w projekcie Zmiany w zakresie umowy o dofinansowanie projektu: 1. Zgłaszane pisemnie nie później niż na 1 miesiąc przed koocem realizacji projektu, wymagają akceptacji WUP w Rzeszowie i przedłożenia aktualnego wniosku; 2. Zmniejszenie kwoty wsparcia kapitału pożyczkowego w trakcie trwania projektu możliwe w przypadku popytu na pożyczki wielokrotnie mniejszego, niż zakładano tylko za zgodą IZ; 3. Zmiany wzoru umowy pożyczki, regulaminu, sysytemu oceny wniosków pożyczkowych itd. możliwe na każdym etapie realizacji projektu. Każda zmiana podlega akceptacji WUP w Rzeszowie w takim trybie, jaki dotyczył akceptacji pierwotnych w/w dokumetnów; 28

29 Zmiany w umowie pożyczki Zmiany w umowie pożyczki wymagają zgody w formie pisemnej Pośrednika finansowego oraz pożyczkobiorcy. Zmiany mogą byd wprowadzane z inicjatywy Pośrednika finansowego (wynikające ze zmiany przepisów, zmiany wiarygodności pożyczkobiorcy, innych określonych przez Pośrednika przesłanki) oraz z inicjatywy pożyczkobiorcy (dotyczące przeznaczenia pożyczki, harmonogramu zakupów, skrócenia/wydłużenia okresu karencji, skrócenia/wydłużenia okresu pożyczki). 29

30 Dziękuję za uwagę Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie Wydział Wspierania Aktywizacji Zawodowej tel. 17/ , 17/ , Spotkanie informacyjne jest współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego