FIRMA i PRAWO gazetaprawna.pl

Transkrypt

1 sne owocze ia narzędz online dla prenumeratorów DGP za darmo! Zarejestruj się i korzystaj! Akty prawne Kalkulatory Aktywne druki Wskaźniki i stawki FIRMA i PRAWO T Y G O D I K DZIEIK.PL PREUMERATA FORSAL.PL D L A P R E U M E R A T O R Ó W 2015 Wtorek 21 kwietnia 2015 nr 76 (3969) Bez zapłaty kontrahent nie stanie się właścicielem Reaktywacja spółki z o.o. wymaga jednomyślności Zwolnienie z opłat sądowych wymaga dowodów Handel Zastrzeżenie własności zbywanej rzeczy to forma zabezpieczenia wierzytelności. Przyda się m.in. wtedy, gdy komornik będzie chciał zająć przedmiot C6 Procedury Jeśli postępowanie likwidacyjne nie zostało zakończone, decyzję o rozwiązaniu można anulować. Uchwałę o dalszym istnieniu podmiotu należy zgłosić do KRS C7 Praktyka Można nie wnosić np. wpisu sądowego czy zaliczki na biegłego. Warunkiem jest przekonanie sądu, że podmiot faktycznie nie posiada środków C7 aktualności w numerze Odpowiedzialność zarządu ograniczona C8 w czasie Po wyroku trybunału: galimatias z BTE dopiero się zacznie Joanna Pieńczykowska redaktor prowadząca Skarga pauliańska zasadna, gdy był zamiar C8 krzywdy ie milknie dyskusja po głośnym wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 14 kwietnia 2015 r., w którym orzekł on, że bankowy tytuł egzekucyjny jest niezgodny z ustawą zasadniczą, uchylając jednocześnie art. 96 ust. 1 i 97 ust. 1 prawa bankowego. Tymczasem banki powszechnie żądają od klientów podpisania dobrowolnego poddania się egzekucji. To podstawowy warunek przyznania kredytu, pożyczki, debetu w koncie itp. Wraz z takim dokumentem banki zyskują olbrzymią przewagę w relacji z klientem. Po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności BTE staje się tytułem wykonawczym i jest podstawą wszczęcia egzekucji przez komornika. Zdaniem TK kierowanie przez banki wierzytelności do postępowania egzekucyjnego z pominięciem sądowego postępowania rozpoznawczego narusza zasadę równego traktowania. Wprawdzie w trosce o bezpieczeństwo obrotu gospodarczego TK zdecydował, że przepisy stracą moc dopiero od 1 sierpnia 2016 r., może to jednak nie wystarczyć. Zdaniem ekspertów sytuacja klientów, w tym przedsiębiorców, wcale nie musi się stać korzystna. Przedsiębiorcy już dziś się zastanawiają, jak w okresie do 1 sierpnia 2016 r. będą postępować banki. Czy już teraz zaniechają stosowania kwestionowanych BTE? Stawiane jest też pytanie, jak w okresie przejściowym zachowają się sądy (zwłaszcza powszechne). Czy będą nadawały bankowym tytułom egzekucyjnym klauzule wykonalności, a co za tym idzie czy BTE będą mogły być podstawą egzekucji? Pytania i wątpliwości się mnożą. Część wątpliwości wyjaśni zapewne uzasadnienie do wyroku TK. Ale odpowiedzi na wiele pytań temat tygodnia komentarz Spory o koncesje do KIO Powierzenie sporów z tytułu uczestnictwa w postępowaniu o zawarcie umowy koncesji na roboty budowlane i usługi Krajowej Izbie Odwoławczej proponuje Urząd Zamówień Publicznych. Projekt noweli ustawy ma na celu wdrożenie przepisów nowych dyrektyw z zakresu zamówień publicznych i koncesji. Obecnie sprawy koncesyjne rozpatrują sądy administracyjne. JP C7 wywiad Są pożyczki i poręczenia z perspektywy Alternatywą dla dotacji z funduszy unijnych mogą być instrumenty zwrotne, czyli środki dystrybuowane przez pośredników finansowych w postaci pożyczek, kapitału, gwarancji. Jak sprawdziliśmy w większości województw wciąż są dostępne tego typu instrumenty m.in. w funduszach pożyczkowych i poręczeniowych, wykorzystujące wsparcie z perspektywy finansowej na lata Zanim na dobre ruszą konkursy na dotacje z perspektywy finansowej na lata , warto się nimi zaintere- podatkowy poniedziałek pojawią się dopiero wtedy, kiedy ustawodawca zmieni przepisy. Zdaniem ekspertów banki jeszcze przed 1 sierpnia 2016 r. mogą chcieć zmieniać zabezpieczenia kredytów i wymuszać stosowanie wygodnych dla siebie form, np. egzekucji na podstawie aktu notarialnego (oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji sporządzane jest w formie aktu notarialnego, co wiąże się z dodatkowym wydatkiem na taksę notarialną). Inną formą, którą mogą wymuszać, są weksle in blanco. Wielu przedsiębiorców może stanąć przed dylematem: albo zgodzą się na restrykcyjne zapisy umowne, albo nie dostaną kredytu. Dlatego ważne jest jak najszybsze C3 przygotowanie nowych przepisów. sować. Zwłaszcza że warunki pożyczek ze wsparciem ze środków publicznych są z reguły atrakcyjne, lepsze niż w przypadku w pełni komercyjnych kredytów bankowych (bywa, że oprocentowanie nie przekracza 1 2 proc.). Z kolei poręczenia dają większą szansę na pozyskanie finansowania. iestety przedsiębiorcy nie zawsze wiedzą o tych możliwościach. Ponadto często mylą fundusze pożyczkowe z komercyjnymi firmami pożyczkowymi, które nie zawsze dobrze się kojarzą. JP PRZEDSIĘBIORCZY WTOREK C4 5 samorządowa środa Koniec raju dla organizacji C2 quasi-konsumenckich Joanna Affre z kancelarii prawnej Affre i Wspólnicy Sp. k. Proces eliminowania z obrotu klauzul abuzywnych się zmieni. Prezes UOKiK będzie decydował o uznaniu postanowień wzorca umowy za niedozwolone w drodze decyzji administracyjnej kadrowy czwartek BRUO FIDRYCH Przedłużenie umowy najmu nie zmienia kontraktu C8 prawniczy piątek

2 C2 W Y W I A D, KOM E TA R Z Koniec raju dla organizacji quasi-konsumenckich Rozmowa z Joanną Affre z kancelarii prawnej Affre i Wspólnicy Sp. k. Celem proponowanych zmian jest wzmocnienie ochrony konsumentów na rynku usług finansowych oraz usprawnienie eliminacji klauzul abuzywnych z umów zawieranych z konsumentami. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ma w związku z tym zostać wyposażony w cały arsenał nowych narzędzi, które pozwolą mu na szybsze i skuteczniejsze eliminowanie naruszeń praw konsumentów. Po drugiej stronie barykady stoją oczywiście przedsiębiorcy, których działalność będzie jeszcze wnikliwiej kontrolowana. Między innymi prezes UOKiK zamierza zwalczać zjawisko misselingu na rynkach finansowych, czyli sprzedaż produktów niedopasowanych do potrzeb konsumenta. Zakazane będzie oferowanie usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom konsumentów, ustalonych z uwzględnieniem ich sytuacji materialnej lub cech tych konsumentów, w szczególności takich jak ich wiek, stan zdrowia, doświadczenie i wiedza dotycząca usługi. Przykładem takiej praktyki jest sprzedaż produktu ubezpieczeniowego z elementem inwestycyjnym 80-letniemu klientowi. Ponadto zakazane będzie oferowanie usług finansowych w sposób nieadekwatny do ich charakteru, np. sprzedaż skomplikowanego produktu finansowego przez telefon. Instytucje finansowe, tj. banki, firmy pożyczkowe czy też zakłady ubezpieczeń, będą zatem musiały oceniać swoje produkty pod kątem ich przydatności dla określonych grup konsumentów i kierować je do tych, dla których dany produkt jest rzeczywiście przeznaczony, w formie odpowiedniej do stopnia skomplikowania tego produktu. cje nie spowodują, że UOKiK stanie się superurzędem. Jednak biorąc pod uwagę skalę planowanych zmian, trudno nie zauważyć, że w sprawach konsumenckich prezes UOKiK będzie działał jak prokurator, sędzia i egzekutor jednocześnie. Wzmocniona zostanie pozycja prezesa UOKiK. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim UOKiK zamierza zwiększyć swoje uprawnienia śledcze, m.in. poprzez wprowadzenie możliwości przeszukania pomieszczeń lub rzeczy przedsiębiorców w sprawach konsumenckich. Dodatkowo urzędnicy będą mogli korzystać z instytucji tzw. tajemniczego klienta, czyli podjąć u przedsiębiorcy próbę zakupu kontrolowanego. Taki zakup będzie mógł być utrwalany przy pomocy urządzeń rejestrujących obraz lub dźwięk, nawet bez informowania kontrolowanego przedsiębiorcy, i będzie stanowił dowód stosowania zakazanej praktyki w postępowaniu. Prezes UOKiK uzyska również możliwość bezpośredniego ingerowania w zachowanie przedsiębiorców. Już w trakcie prowadzonego postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów będzie mógł zobowiązać przedsiębiorcę np. do wstrzymania emisji reklamy lub dystrybucji określonego produktu (decyzja tymczasowa). Co prawda przedsiębiorca będzie miał możliwość odwołania się od takiej decyzji do sądu, jednak wniesienie odwołania nie będzie wstrzymywało jej wykonania. MATERIAŁY PRASOWE W połowie marca trafił do konsultacji społecznych kolejny projekt nowelizacji ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz kodeksu postępowania cywilnego. Jaki wpływ na obowiązki przedsiębiorców będą miały te propozycje? JOAA AFFRE z kancelarii prawnej Affre i Wspólnicy Sp. k. Prezes UOKiK uzyska ponadto możliwość podejmowania miękkich i mniej inwazyjnych dla przedsiębiorców działań. Jeszcze przed wszczęciem postępowania będzie mógł skierować wystąpienie do przedsiębiorcy, ten zaś będzie miał szansę przedstawić swoje stanowisko wobec zgłoszonych wątpliwości. Tym samym nie każde naruszenie przepisów ustawy przez przedsiębiorcę będzie musiało się wiązać ze wszczęciem postępowania i nałożeniem kary. Prezes UOKiK podkreśla, że nowe uprawnienia nie stanowią żadnych nadzwyczajnych środków, z nowe kompeten- Problemem dla sprzedawców, zwłaszcza internetowych, jest działalność stowarzyszeń quasi-konsumenckich. Czy nowelizacja ukróci ich praktyki? Projekt nowelizacji przewiduje całkowitą przebudowę systemu kontroli postanowień stosowanych we wzorcach umów. W obecnie funkcjonującym modelu kontrola abstrakcyjna wzorców umów sprawowana przez SOKiK uzupełniona jest przez kontrolę administracyjną sprawowaną przez prezesa UOKiK. W praktyce sprowadza się do tego, że przedsiębiorcy i Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zalewani są lawiną pozwów od organizacji quasi-konsumenckich, działających wyłącznie w celach zarobkowych. Po zmianach cały proces eliminowania z obrotu klauzul abuzywnych ma się skupić w rękach prezesa UOKiK, który w ramach decyzji administracyjnej będzie decydował o uznaniu postanowień wzorca umowy za niedozwolone. W miejsce rejestru klauzul abuzywnych powstanie rejestr decyzji wydawanych przez prezesa UOKiK. owelizacja ma również wyeliminować pojawiające się wątpliwości co do skutków, jakie pociąga za sobą orzeczenie SOKiK w sprawie uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolony. Decyzja prezesa UOKiK będzie dotyczyć konkretnego przedsię- Co proponuje UOKiK n Zmiana sposobu eliminowania klauzul abuzywnych: o uznaniu postanowień wzorca umowy za niedozwolone decydował będzie prezes UOKiK w ramach decyzji administracyjnej (obecnie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku). Będzie on mógł nałożyć na przedsiębiorcę szereg dodatkowych obowiązków. n Wyeliminowanie nieuczciwych działań organizacji quasi konsumenckich (m.in. szantażu wobec firm stosujących klauzule abuzywne). n Wprowadzenie możliwości zakupu kontrolowanego przez UOKiK. n Przyznanie UOKiK prawa do przeszukania w firmach (po uzyskaniu akceptacji SOKiK). n Publiczne ostrzeżenia: prezes UOKiK będzie miał prawo nieodpłatnego zamieszczania w publicznym radiu i telewizji ostrzeżeń i komunikatów (np. o nieuczciwych firmach). n Wydłużenie okresu ścigania firm łamiących prawa konsumentów (przedawnienie nastąpi po upływie trzech lat od końca roku, w którym zaprzestano łamania prawa). biorcy, konkretnego wzorca umowy oraz wszystkich klientów tego przedsiębiorcy, nie obejmując zakresem innych przedsiębiorców działających na rynku. Z pewnością zwiększy to pewność prawną wśród przedsiębiorców. Z drugiej strony zmiana modelu eliminowania z obrotu klauzul abuzywnych niesie nowe ryzyka dla firm. Projekt nowelizacji przewiduje możliwość nakładania kar pieniężnych za stosowanie klauzul abuzywnych. Mogą wynieść do 10 proc. obrotu przedsiębiorcy osiągniętego w roku poprzedzającym rok nałożenia kary. Prezes UOKiK w decyzji uznającej postanowienie wzorca umowy za niedozwolone będzie mógł ponadto nałożyć na przedsiębiorcę szereg obowiązków, np. poinformowania klientów o uznaniu klauzuli za abuzywną, zwrotu klientom korzyści związanych ze stosowaniem takiej klauzuli, aneksowania umów zawartych na podstawie zakwestionowanego wzorca umowy. Będzie mógł zobowiązać przedsiębiorcę do publikacji decyzji w określonej formie (np. w prasie). Obecnie wyrok SOKiK nie skutkuje tak znaczącymi konsekwencjami dla przedsiębiorców. Wachlarz uprawnień prezesa i sankcji, które mogą zostać nałożone, jest tak szeroki, że przedsiębiorcy powinni położyć duży nacisk na bieżące podnoszenie świadomości prawnej pracowników i kadry zarządzającej, odpowiedzialnych za budowanie relacji z konsumentami. Powinni także regularnie weryfikować wszelkie materiały kierowane do klientów pod kątem zgodności z przepisami prawa. Te działania pomogą zminimalizować ryzyko, ale z pewnością spowodują wzrost kosztów prowadzonej działalności. Rozmawiała Joanna Pieńczykowska Spory o koncesje powinna rozstrzygać KIO Anna Szymańska radca prawny w kancelarii Dentons W ostatnim czasie głośno jest na temat opracowanej przez Urząd Zamówień Publicznych koncepcji wdrożenia przepisów nowych dyrektyw z zakresu zamówień publicznych i koncesji. Pozytywnie należy ocenić propozycję powierzenia Krajowej Izbie Odwoławczej sporów z tytułu uczestnictwa w postępowaniu o zawarcie umowy koncesji na roboty budowlane i usługi. Obecnie kompetencje ich rozstrzyga- nia mają sądy administracyjne (podczas gdy dla spraw z zakresu zamówień publicznych właściwa jest KIO, a następnie sąd powszechny). Taki stan rzeczy jest niecelowy, a wręcz niezrozumiały. Instytucjonalnie koncesja różni się od zamówienia publicznego. Istotą modelu koncesyjnego jest możliwość zaangażowania w realizację zadań publicznych środków prywatnych oraz wykorzystanie ich potencjału do poprawy dostępności i jakości efektów tej realizacji. W odróżnieniu od zamówienia publicznego podstawowym składnikiem wynagrodzenia koncesjonariusza nie jest płatność podmiotu publicznego, lecz prawo do eksploatacji obiektu budowlanego lub wykonywania usług, z których czerpane są przychody zmierzające do pokrycia poniesionych nakładów oraz zysku. Koncesjonariusz pobiera wynagrodzenie od osób trzecich (np. użytkowników parkingów publicznych, transportu publicznego, sieci teledystrybucji), przejmując ryzyko związane z gospodarczym wykorzystaniem obiektu/usługi (zob. wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE: z 13 października 2005 r. w sprawie Parking Brixen GmBH v. Gemeinde Brixen, sygn. C-458/03; z 6 kwietnia 2006 r. w sprawie AAV, sygn. C-410/04; z 18 lipca 2007 r. w sprawie Komisja v. Republika Włoska, sygn. C-382/05; z 13 listopada 2008 r. w sprawie Coditel Brabant, sygn. C-324/07). Ryzyka ekonomiczne mogą mieć związek m.in. ze zwrotem nakładów, okresem ich podnoszenia, okresem zwrotu inwestycji, finansowaniem projektu, dostępnością, popytem, odpowiedzialnością wobec podmiotów trzecich, pozyskiwaniem pozwoleń administracyjnych, technologią, opóźnieniami, nieodpowiednią jakością, zmianami prawa itd. Z innej strony nie można nie zauważyć, że oba rodzaje umów wykazują także wiele podobieństw. Spełniają podobne funkcje w obrocie (wykonywanie określonych zadań na rzecz lub w imieniu podmiotów publicznych), a procedury ich zawarcia oparte są na analogicznych regułach. UZP uznał koncesję za odmianę zamówienia publicznego. Można stwierdzić, iż przepisy postępowania koncesyjnego były wzorowane na zasadach udzielania zamówień publicznych. Dotychczasowy dualizm polegający na rozpoznawaniu spraw koncesyjnych przez sądy administracyjne, a spraw z zamówień publicznych przez KIO i sądy powszechne (rozpoznające sprawy cywilne), nie służy jasności i pewności prawa. Względy systemowe także nie uzasadniają takiego podziału, ponieważ do obu rodzajów procedur oraz umów w kwestiach nieuregulowanych stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Sądy administracyjne mają charakter sądów szczególnych powołanych przede wszystkim do kontroli działalności administracji publicznej oraz rozstrzygania sporów kompetencyjnych. Przekazanie im do rozpoznawania spraw cywilnych, jakimi są sprawy związane z postępowaniem koncesyjnym, jest mocno krytykowane w piśmiennictwie. Wskazuje się nawet, iż wykracza to poza zakres wymiaru sprawiedliwości powierzony tym sądom na mocy art. 184 Konstytucji RP. Reasumując, zarówno z uwagi na podobieństwa, zwłaszcza proceduralne, jak i charakter prawny obu instytucji, zasadne jest, aby kwestie zamówień publicznych oraz koncesji były rozpatrywane przez ten sam wyspecjalizowany podmiot wymiaru sprawiedliwości. W Polsce w zakresie zamówień publicznych takim pod- miotem jest KIO. W wyroku TSUE z 13 grudnia 2013 r. w sprawie Forposta i ABC Direct Contact, sygn. C-465/11, KIO została zaklasyfikowana jako sąd w rozumieniu art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu UE. Zarówno dorobek orzeczniczy KIO, jak i znajomość problematyki szeroko pojętych zamówień publicznych niewątpliwie będzie nie do przecenienia w sprawach koncesyjnych. Ciekawa jest także propozycja utworzenia wyspecjalizowanego sądu powszechnego lub wydziału właściwego do orzekania wyłącznie w sprawach zamówień publicznych, a także objęcie orzecznictwa w szerszym zakresie nadzorem judykacyjnym Sądu ajwyższego. Zapewne przyczyni się to do ujednolicenia orzecznictwa. Redaktor prowadząca: prenumerata FIRMA i PRAWO Joanna Pieńczykowska joanna.pienczykowska@infor.pl

3 C3 A K T UA L O Ś C I Po wyroku trybunału galimatias z BTE dopiero się zacznie Banki będą wymuszać wygodne dla siebie zabezpieczenia kredytów. Chodzi np. o egzekucję na mocy aktu notarialnego albo weksle in blanco Patryk Słowik patryk.slowik@infor.pl Po niedawnym wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który wrzucił stosowany powszechnie przez banki bankowy tytuł egzekucyjny (BTE) do kosza (ale dopiero od 1 sierpnia 2016 r.), mnożą się wątpliwości, jak będzie wyglądać praktyka w okresie przejściowym. Przypomnijmy, że TK w wyroku z 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt P 45/12, uznał przepisy dotyczące BTE zawarte w art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 128) za niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Klienci się cieszą, coraz więcej mówi się o wybiciu zębów instytucjom finansowym, lecz eksperci przestrzegają, że wielu przedsiębiorców wcale nie zyska na zmianach. Przedsiębiorcy się zastanawiają, jak będą zachowywać się banki i sądy w okresie przejściowym. Czy te pierwsze już teraz zaniechają stosowania kwestionowanych BTE? Przedsiębiorcy zastanawiają się też, czy będą mieli wystarczające możliwości, aby podczas negocjacji w sprawie zmiany zabezpieczenia skutecznie zabezpieczyć swoje interesy. Pytania się mnożą. Oczywiście wiele odpowiedzi przyniesie dopiero uzasadnienie do wyroku TK, które wkrótce poznamy. Jednak odpowiedzi na część pytań będą znane dopiero po nowelizacji prawa bankowego. 1. Czy banki nadal będą mogły wystawiać BTE? Sędzia sprawozdawca Teresa Liszcz stwierdziła, że najprawdopodobniej nie uda się tego uniknąć. iektórzy eksperci podkreślają jednak, że trybunał zarazem wskazał jasno, że odracza utratę mocy obowiązującej przepisów, aby umożliwić zakończenie spraw w toku oraz wydanie przez ustawodawcę odpowiednich przepisów intertemporalnych, a nie po to, aby banki dalej wykorzystywały przepisy uznane za niekonstytucyjne. Innego zdania jest radca prawny Bartosz Sierakowski z kancelarii Zimmerman i Wspólnicy. Do dnia wejścia w życie wyroku TK banki nadal mają prawną możliwość korzystania z BTE na dotychczas obowiązujących zasadach mówi. 2. Czy sądy już teraz będą brały pod uwagę wyrok TK, rozpatrując zaskarżenia wystawianych BTE? Wyrok Trybunału Konstytucyjnego wchodzi wprawdzie w życie 1 sierpnia 2016 r., jednak już obecnie będzie wywierał wpływ na praktykę bankową i sądową. Formalnie na razie nic się nie zmieni. Wydane już bankowe tytuły egzekucyjne będą mogły być podstawą prowadzenia postępowania egzekucyjnego mówi radca prawny Paweł Kuglarz, partner w kancelarii Wolf Theiss. Jak wyjaśnia, w praktyce oznacza to z punktu widzenia przedsiębiorcy kredytobiorcy, że nadal najczęściej będzie dowiadywał się o egzekucji dopiero od komornika. Bank nie ma bowiem obowiązku poinformowania swojego dłużnika, że występuje do sądu o nadanie klauzuli. Część ekspertów jest jednak zdania, że już teraz sądy rozpatrujące zaskarżane w trybie powództwa przeciwegzekucyjnego BTE będą brały pod uwagę wyrok trybunału. I przychylniej patrzyły na klientów. Uznanie przepisów prawa bankowego stanowiących podstawę bankowego tytułu egzekucyjnego za sprzeczne z konstytucją wpłynie zapewne na zwiększoną ostrożność banków i wzmożoną czujność sądów przewiduje mec. Kuglarz. Ekspert wskazuje, że łatwiejsze stanie się także kwestionowanie praktyk banków łamiących własny kodeks etyki (brak informowania dłużnika o postępowaniu klauzulowym) jako nadużycie prawa lub naruszenie zasad współżycia społecznego. 3. Czy banki już teraz będą starały się uzyskać zamienne zabezpieczenia od przedsiębiorców? Eksperci uważają, że tak się właśnie stanie. Jednak w efekcie, w okresie przejściowym, sytuacja kredytobiorców zamiast się poprawić, może się pogorszyć. Rzeczywiście mogą pojawić się żądania dodatkowych zabezpieczeń, np. weksli bądź poręczeń przyznaje Paweł Kuglarz. W konsekwencji sytuacja dłużnika może się pogorszyć, gdyż weksel jest bardziej niebezpieczny niż BTE, a kredyt może być droższy stwierdza prawnik. Dlatego bardzo istotne jest, jak zachowa się ustawodawca. Musi on odpowiednio wyważyć racje wszystkich stron i uchwalić regulację zabezpieczającą prawa dłużnika, a jednocześnie umożliwiającą sprawne dochodzenie należności banku wobec nierzetelnych klientów. 4. Jakie alternatywne zabezpieczenia banki mogą proponować chcącym wziąć kredyt? Wydaje się najbardziej prawdopodobne, że banki zaczną wymagać od swoich klientów, by przy zawieraniu umowy kredytowej poddawali się egzekucji na podstawie aktu notarialnego (art. 777 k.p.c.) uważa mec. Bartosz Sierakowski. To zaś może spowodować spore wydatki ze względu na wysokie taksy notarialne. Koszty bez wątpienia banki będą chciały przerzucać na kredytobiorców. Innymi atrakcyjnymi dla banków środkami zabezpieczenia mogą się także okazać weksle in blanco twierdzi mec. Sierakowski. Jak jednak dodaje, windykacja z nich jest trudniejsza niż z BTE bądź egzekucji prowadzonej na podstawie aktu notarialnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Eksperci przypuszczają, że banki już w ciągu najbliższych kilku miesięcy będą chciały zmusić dotychczasowych klientów do dostarczenia nowych gwarancji. W wielu przypadkach jednak umowy tego nie przewidują, więc kredytobiorcy nie będą mieli takiego obowiązku. Banki będą prawdopodobnie wywierać naciski na klientów, np. sugerując, że dopiero po udzieleniu nowego zabezpieczenia zgodzą się na zmianę warunków spłaty (np. wydłużenie okresu spłaty, wakacje kredytowe). Rozmowa z Arturem Bilskim, prawnikiem w departamencie banking & finance kancelarii Clifford Chance Janicka, Krużewski, amiotkiewicz i Wspólnicy ARTUR BILSKI Czy wyrok Trybunału Konstytucyjnego rzeczywiście jest tak przełomowy, jak o tym przekonują media? Wyrok TK, choć można go krytykować, bez wątpienia ustala na nowo reguły rządzące egzekucją bankowych wierzytelności. Różnice są rzeczywiście istotne. W porównaniu z poprzednim stanem banki stracą jeden z przywilejów, który pozwalał im na łatwą i szybką egzekucję wierzytelności. Teraz, zanim uruchomią komornika, będą musiały uzyskać orzeczenie sądu, któremu trzeba będzie jeszcze nadać klauzulę wykonalności. Zamiast wystawiania BTE bank będzie musiał wytoczyć powództwo o zapłatę w trybie postępowania nakazowego lub upominawczego. Dłużnik będzie mógł się bronić przed zapłatą jeszcze na etapie postępowania sądowego, a nie tylko z użyciem powództwa przeciwegzekucyjnego. Czyli przedsiębiorcy zyskają na tej zmianie? iekoniecznie. Patrząc na to zagadnienie od strony praktycznej, wyrok TK oznacza duże utrudnienia nie tylko dla banków, lecz także dla wielu przedsiębiorców. Ci, którzy będą zawierali umowy z bankami w przyszłości, muszą się przygotować na dodatkowe utrudnienia. Z kolei sta- Polskie firmy muszą się stać bardziej innowacyjne Instytucje naukowe, akademickie oraz przedsiębiorcy powołali 16 kwietnia Koalicję na rzecz Polskich Innowacji (KPI). Celem inicjatywy jest wypracowanie szczegółowych, proinnowacyjnych rozwiązań, które stanowić będą impuls do rozwoju prac badawczo-rozwojowych w Polsce i zwiększenia innowacyjności polskiej gospodarki. Intencją pomysłodawców jest wyprowadzenie polskiej gospodarki z pułapki średniego rozwoju. Inicjatorami KPI są m.in.: Fundacja na rzecz auki Polskiej, Gdański Park aukowo-technologiczny, Intel, Konfederacja Lewiatan, arodowe Centrum Badań i Rozwoju, PwC, Startup Poland czy Wardyński i Wspólnicy. Awansu do grona krajów wysoko rozwiniętych nie da się osiągnąć, kopiując, importując technologie i zadowalając się rolą globalnych poddostawców. Polskie firmy muszą się stać innowacyjne, ekspansywne, zacząć budować globalne marki i docierać ze swoją ofertą do klientów na całym świecie komentuje prof. Witold Orłowski, główny doradca ekonomiczny PwC. Konkurs pomoże zrealizować pomysły na nawigację Do 30 czerwca można zgłaszać udział w polskiej edycji konkursu Galileo Masters European Satellite avigation Competition na najciekawsze pomysły wykorzystania nawigacji satelitarnej w gospodarce, nauce i życiu codziennym. Firmy, osoby fizyczne, organizacje i instytucje mogą nadsyłać pomysły na wykorzystanie technologii GSS (Global avigation Satellite System) w dowolnej dziedzinie nauki, gospodarki czy też życia codziennego. Może być to innowacyjna usługa, produkt albo pomysł na badania naukowe. To trzecia edycja Galileo Masters w naszym kraju. Udział w konkursie pozwolił już kilkunastu polskim uczestnikom skomercjalizować pomysły i zrealizować je w praktyce. Finaliści otrzymają nagrody pieniężne, staże i szkolenia, wirtualne biura i przestrzenie coworkingowe, a także wsparcie mentorskie. W 2014 r. w polskiej edycji zwyciężył projekt aplikacji zachęcającej do większej aktywności ( agrodzono ponadto aplikacje zwiększające bezpieczeństwo na morzu czy w lotnictwie. W 2014 r. w konkursie Galileo Masters nadesłano 413 zgłoszeń z prawie 50 krajów, a pula nagród wyniosła ponad 1 mln euro. Konferencja o kosmicznych technologiach Badania naukowe w kosmosie i możliwość ich zastosowania w gospodarce to główny temat europejskiej konferencji EUCASS, którą od 29 czerwca do 3 lipca 2015 r. zaplanowano w Krakowie. Organizatorzy szóstej już edycji konferencji spodziewają się, że udział weźmie ponad 400 firm i naukowców z 35 krajów. Spotkanie umożliwi uczestnikom wymianę poglądów, doświadczeń oraz pogłębienie współpracy między potencjalnymi partnerami z całej Europy w zakresie naukowego podejścia do innowacyjnych, nowoczesnych technologii kosmicznych. Będzie to także okazja do określenia stanu i kierunków rozwoju nauki o kosmosie, a także wyzwań i problemów stojących przed tym sektorem. Więcej informacji Resort gospodarki czeka na informacje o barierach w handlu trzy pytania do eksperta prawnik kancelarii Clifford Chance Janicka, Krużewski, amiotkiewicz i Wspólnicy flesz gospodarczy tus obecnych dłużników może się różnić w zależności od kontraktu. Część zawartych umów z pewnością zawiera bowiem klauzule przewidujące renegocjację warunków lub obowiązek ustanowienia dodatkowych zabezpieczeń w przypadku istotnych zmian w zakresie obowiązującego prawa, a taką zmianę z pewnością stanowi likwidacja BTE. A czy banki będą chciały odbić sobie straty na klientach? Przedsiębiorcy muszą się przygotować na nową rzeczywistość, w której uzyskanie kredytu lub pożyczki stanie się trudniejsze instytucje finansowe będą bowiem musiały zrekompensować sobie przynajmniej część dodatkowych wydatków kosztem klientów, co będzie oznaczało wzrost kosztów finansowania. Istotne w negocjacjach z bankami będzie więc właściwe przygotowanie dokumentacji, w tym m.in. porozumień wekslowych. Wielu przedsiębiorców może się zetknąć z brakiem możliwości uzyskania środków potrzebnych na utrzymanie płynności i rozwój firmy bez godzenia się na restrykcyjne zapisy umowne. ależy się też liczyć z większymi wydatkami na obsługę prawną nie tylko mając na względzie taksę notarialną przy poddaniu się egzekucji, lecz także weryfikację dokumentów czy nowych zapisów umownych. Z pewnością część kosztów związanych z nową sytuacją prawną poniosą więc przedsiębiorcy choć wyższe koszty egzekwowania wierzytelności dotkną również sektor bankowy. Rozmawiał Patryk Słowik Ministerstwo Gospodarki po raz kolejny zaprasza przedsiębiorstwa, producentów, eksporterów oraz izby gospodarcze do wypełnienia ankiet dotyczących barier w handlu z krajami spoza UE. Prosi w niej o wskazanie tych utrudnień w dostępie do rynków krajów trzecich (pozaunijnych), które w sposób szczególny przeszkadzają im w prowadzeniu działalności. Ankiety analizuje Zespół ds. Barier w Dostępie do Rynków Krajów Trzecich. Pozyskane informacje pomogą ministerstwu zidentyfikować obszary wymagające podjęcia działań na rzecz zniesienia barier w eksporcie. Za zgodą podmiotów gospodarczych (oraz w uzgodnionym zakresie) będą wykorzystane w kontaktach bilateralnych z krajami trzecimi, jak również przekazywane do Komisji Europejskiej, która przedstawia te problemy w kontaktach z krajami pozaunijnymi z punktu widzenia interesów całej Unii Europejskiej. Formularz można znaleźć na stronie internetowej resortu gospodarki Link: upload/10121/raportowanie_barier_handlowych_v11.pdf. JP PISZCIE DO AS, MY APISZEMY O WAS joanna.pienczykowska@infor.pl

4 C4 T E M AT T YG OD I A Pożyczki i poręczenia dla MSP: alternatywa dla dotacji E DZ IĄ II E PI Z U PIE IĄ Z U DZE II Przedsiębiorcy mają wciąż do dyspozycji zwrotne instrumenty z funduszy Unii Europejskiej ze starej perspektywy Dostępne są m.in. w funduszach pożyczkowych, poręczeniowych, Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i arodowym Funduszu Ochrony Środowiska Ewa owińska Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, ekspertka oceniająca wnioski w CBiR Alternatywą dla bezzwrotnej pomocy z funduszy unijnych mogą być instrumenty zwrotne, czyli środki dystrybuowane przez pośredników finansowych w postaci np. pożyczek, kapitału, gwarancji. Jak sprawdziliśmy, we wszystkich województwach wciąż dostępne są instrumenty wykorzystujące jeszcze wsparcie z poprzedniej perspektywy finansowej na lata Zanim na dobre ruszą konkursy na dotacje z nowej perspektywy finansowej na lata , warto się nimi zainteresować. Działanie instrumentów zwrotnych polega na tym, iż to nie przedsiębiorca występuje bezpośrednio o wsparcie (jak ma to miejsce w przypadku dotacji), ale pośrednik finansowy stara się o środki na wspieranie przedsiębiorców, które następnie rozdziela na określonych zasadach wśród zainteresowanych wsparciem. Instrumenty zwrotne z zasady przynoszą lepsze efekty niż dotacje, mają bowiem charakter odnawialny. Pożyczka udzielona jednej firmie po pewnym czasie w postaci spłaconych rat wraca do pośrednika, tym samym może on tymi samymi środkami wesprzeć kolejnego przedsiębiorcę. Tymczasem nie wszyscy przedsiębiorcy wiedzą o tym źródle wsparcia. Przyznają to nawet przedstawiciele funduszy. iestety, fundusze nie dysponują środkami na promocję mówi Piotr Rogowiecki, dyrektor Biura Polskiego Związku Funduszy Pożyczkowych. awet nisko oprocentowana pożyczka nigdy nie będzie tak korzystna finansowo jak dotacja bezzwrotna. Z pewnością jednak jest lepszym rozwiązaniem niż kredyty komercyjne, które często obwarowane są dodatkowymi wymogami warunkującymi uzyskanie kredytu, jak konieczność wykupienia ubezpieczenia, założenie konta w danym banku itp. FUDUSZE POŻYCZKOWE Pożyczki ze źródeł unijnych udzielane są m.in. przez fundusze pożyczkowe pełniące rolę pośrednika finansowego. Obecnie działa ok. 70 funduszy, zrzeszonych w Polskim Związku Funduszy Pożyczkowych. W marcu tego roku ruszył pierwszy lokalny fundusz pożyczkowy w ramach przygotowywanego od kilku lat projektu Samorządowa Polska. Pierwszą gminą w Polsce, której udało się urucho- mić działalność operacyjną funduszu i wypłatę środków dla małych i średnich firm, są graniczące z Warszawą Ząbki (powiat wołomiński). Zdecydowana większość funduszy nadal dysponuje ofertami pożyczek dla przedsiębiorców na preferencyjnych warunkach. Spośród losowo wybranych 17 funduszy, tylko jeden odpowiedział, iż z uwagi na wyczerpanie środków nie oferuje obecnie dla przedsiębiorców pożyczek w ramach funduszu pożyczkowego. Korzystne warunki Atrakcyjne oprocentowanie to efekt nie tylko unijnego wsparcia, lecz także tego, że fundusze pożyczkowe są organizacjami non-profit działającymi w różnych formach prawnych, np. fundacji, stowarzyszenia. Bardzo często udziały w nich mają samorządy. Ważne jest, że działają one pod ścisłą kontrolą m.in. urzędów marszałkowskich, urzędów kontroli skarbowej, Komisji Europejskiej. Część funduszy funkcjonuje w ramach Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (KSU), którego misją jest rozwój przedsiębiorczości poprzez zapewnienie najwyższej jakości usług w kluczowych obszarach wymagających wsparcia państwa. Fundusze pożyczkowe oferują najczęściej dwie formy wsparcia: pożyczkę na cele Blaski i cienie pozyskiwania środków, które trzeba oddać Zalety Wady n w zdecydowanej większości przypadków nie jest pobierana prowizja od ich udzielenia n udzielane są na warunkach finansowych korzystniejszych niż oferta komercyjna banków n dają dostęp do kapitału dla przedsiębiorców, którzy mogą mieć trudności w uzyskaniu kredytu w banku na zasadach komercyjnych, z uwagi na zbyt krótką historię kredytową lub brak wystarczających zabezpieczeń finansowych n możliwa jest karencja w spłacie rat kapitałowych, najczęściej do 6 miesięcy n fundusze pożyczkowe nie pozostawiają kredytobiorcy samemu sobie na trudnym rynku, dużo czasu poświęcają na doradztwo i bezpośrednią pracę z pożyczkobiorcą n często dla firm działających na rynku krócej niż rok warunki pożyczki są mniej korzystne niż oferta dla firm działających na rynku ponad rok n konieczność zabezpieczenia pożyczki np. wekslem własnym in blanco n wymagane bywają dodatkowe zabezpieczenia, np. poręczenie, hipoteka, przewłaszczenie rzeczy ruchomych, sądowy zastaw rejestrowy, przelew wierzytelności, ewentualnie inne akceptowalne przez dany fundusz n wymagany jest wkład własny (najczęściej w wysokości ok. 10 proc. przedsięwzięcia; zdarzają się pożyczki bez wymaganego wkładu, ale także oferty z wymogiem 20 proc. wkładu) obrotowe oraz pożyczkę na cele inwestycyjne (sporadycznie formę mieszaną, tj. pożyczkę na cele inwestycyjno-obrotowe). Okres spłaty pożyczki to maksymalnie do siedmiu lat, dopuszczalne są okresy karencji w spłacie kredytu. Spłata pożyczki musi zostać zabezpieczona np. poprzez weksel in blanco, stosuje się zabezpieczenia typu poręczenie, zastaw hipoteczny, przewłaszczenie, cesję wierzytelności z umów. Każdy fundusz udziela pożyczek na odrębnych zasadach nie jest stosowane jednolite oprocentowanie w odniesieniu do wszystkich funduszy. Podmioty prowadzące fundusze pożyczkowe realizują swoje własne pro- jekty JEREMIE, w których określają warunki wsparcia, bądź same definiują zasady udzielania pożyczek: jakie będzie oprocentowanie kredytu i na jakich warunkach będzie on udzielany przedsiębiorcom. a obrót Pożyczki obrotowe (zwane również pożyczkami na cele bieżące) udzielane są przedsiębiorcom na zakup towarów, surowców, materiałów. Ich oprocentowanie zwykle jest wyższe niż w przypadku pożyczek na cele inwestycyjne, najczęściej waha się w granicach 3 6 proc. Okres spłaty wynosi do trzech lat. Często udzielane są w ramach tzw. linii szybkiej (de- cyzja w krótkim czasie, np. w ciągu dwóch dni). a inwestycje Pożyczki inwestycyjne udzielane są na przedsięwzięcia podnoszące wartość przedsiębiorstwa, np. zakup, budowę, rozbudowę czy modernizację obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych, remont i zakup maszyn i wyposażenia, zakup środków transportu z wyłączeniem samochodów osobowych, zakup sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem oraz na inne nakłady związane z prowadzonym przedsięwzięciem w ramach działalności gospodarczej. Pożyczki inwestycyjne są korzystniejsze finansowo od pożyczek obrotowych, adal dostępne są pieniądze ze starej perspektywy FOŚ: dla środowiska Wybrane przykłady prowadzonych obecnie naborów: 1. Pożyczka globalna dla start-upów ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego woj. mazowieckiego na lata (schemat JEREMIE). Oferowane są pożyczki inwestycyjne dla mikroprzedsiębiorstw (zatrudniających nie więcej niż 9 osób) działających na terenie woj. mazowieckiego krócej niż 24 miesiące. Pożyczka przeznaczona m.in. na inwestycje (np. zakup, budowę lub modernizację obiektów produkcyjno-usługowo-handlowych, na zakup, wytworzenie i instalację maszyn, urządzeń, środków transportu). Minimalna kwota 5 tys. zł, maksymalna 100 tys. zł, okres spłaty do 5 lat, a oprocentowanie 2 proc. w skali roku (na zasadach de minimis). Brak jest dodatkowych opłat, prowizji, ubezpieczeń, brak też wymaganego wkładu własnego (przedsięwzięcie finansowane w 100 proc.). 2. Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego SA z siedzibą w Jeleniej Górze ( w marcu 2015 r. podpisała Umowę Operacyjną I stopnia na kwotę 6 mln zł z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Od kwietnia agencja rozpoczęła przyjmowanie od przedsiębiorców wniosków o udzielenie pożyczek na cele inwestycyjne w ramach Inicjatywy JEREMIE. Minimalna kwota pożyczki wynosi 10 tys. zł, maksymalna 100 tys. zł, oprocentowanie 1 proc. na zasadach de minimis oraz od 3,16 proc. na zasadach rynkowych, okres kredytowania do 5 lat, brak prowizji, wymagany wkład własny 5 proc. 3. Lubelska Fundacja Rozwoju (lfr.lublin.pl) udziela pożyczek inwestycyjnych w ramach pomocy de minimis w kwocie od 5 tys. zł do 200 tys. zł na okres do 5 lat. Oprocentowanie wynosi 1 proc. (stałe), pobierana jest ponadto prowizja od udzielonej pożyczki w wysokości 1 proc. Brak prowizji za rozpatrzenie wniosku, wymagany wkład własny w wysokości 20 proc. Bliższe informacje: 4. a Pomorzu w ramach inicjatywy JEREMIE nadal dostępne są pożyczki inwestycyjne dla mikro i małych firm prowadzących działalność gospodarczą na terenie wojwództwa. Mogą być przeznaczone na finansowanie inwestycji, tworzenie nowych miejsc pracy, wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych oraz zakupy wyposażenia związane z celem realizowanego przedsięwzięcia. Maksymalna kwota pożyczki wynosi 40 tys. zł, wymagany wkład własny co najmniej 10 proc. wartości inwestycji. Oprocentowanie 1 proc. w skali roku. 5. W woj. łódzkim realizowany jest projekt Inicjatywa JEREMIE dla rozwoju regionu łódzkiego (JEREMIE III). Pośrednik finansowy, Krajowe Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości w Końskim (kswp.org.pl), udziela pożyczek na okres uzasadniony potrzebami wnioskodawcy (nawet na 60 miesięcy). Przedsiębiorca może pożyczyć maksymalnie do 100 tys. zł, a oprocentowanie wynosi od 0,5 proc. do 1 proc. w skali roku. Przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, mogą korzystać z pożyczek oferowanych przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Oferowane są pożyczki pomostowe, na zachowanie płynności finansowej przedsięwzięć finansowanych ze środków Unii Europejskiej. Muszą być przeznaczone na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, które muszą mieć charakter inwestycyjny, modernizacyjny lub polegający na zakupie środków trwałych i wyposażenia. Pożyczki pomostowe przeznaczone są na okresowe sfinansowanie kosztów kwalifikowanych, przewidzianych do refundacji ze środków Unii Europejskiej. Podlegają zwrotowi w ciągu 14 dni od daty uzyskania refundacji przez beneficjenta. Dopuszczalne jest przyznanie pożyczki na przygotowanie: studiów, projektów, dokumentacji i wniosków dotyczących zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej Beneficjentami oprócz jednostek samorządu terytorialnego są również przedsiębiorcy prowadzący działalność w obszarze związanym z ochroną środowiska i gospodarki wodnej. Pożyczki z WFOŚiGW mogą być częściowo umorzone (na wniosek pożyczkobiorcy). E PARP: dla kobiet Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 13 kwietnia rozpoczęła nabór wniosków o udzielenie pożyczki w ramach Funduszu Pożyczkowego dla Kobiet. Pożyczkę w wysokości od 20 do 40 tys. zł mogą uzyskać kobiety, które są przedsiębiorcami wykonującymi działalność gospodarczą lub dopiero zamierzają podjąć taką działalność (ale uwaga nie w formie spółki cywilnej). Pożyczka może być przeznaczona na wydatki niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej, np. na pokrycie ceny nabycia albo kosztu wytworzenia środków trwałych, z wyłączeniem nieruchomości, zakup usług (z wyłączeniem usług doradczych), zakup wartości niematerialnych i prawnych, adaptację obiektów biurowych, produkcyjnych, usługowych lub handlowych. Do wydatków kwalifikujących się do objęcia pożyczką nie zalicza się wydatków na pokrycie bieżących kosztów funkcjonowania przedsiębiorcy, w tym zobowiązań publicznoprawnych. Fundusz uruchomiono w 48 powiatach w 8 województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, podkarpackim, pomorskim, mazowieckim, świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim. Wniosek o udzielenie pożyczki można złożyć poprzez Generator Wniosków na stronie abór potrwa do 31 grudnia 2015 r. JP

5 C5 T E M AT T YG OD I A oprocentowanie często wynosi zaledwie 1 proc. w skali roku (na zasadach de minimis) lub ok. 3 proc. (na zasadach rynkowych). Bywa, że oferta jest zróżnicowana w zależności od stażu firm. Dla przedsiębiorcy, który funkcjonuje na rynku krócej niż rok, oprocentowanie może być mniej korzystne niż dla firmy działającej dłużej niż rok. Pożyczki inwestycyjne udzielane są na 5 7 lat. Często wymagany jest wkład własny w wysokości co najmniej 10 proc. wartości przedsięwzięcia. nych, w tym przede wszystkim z funduszy unijnych, w mniejszym stopniu z dotacji budżetowych i innych źródeł. W niektórych regionach źródłem kapitału są środki z inicjatywy JEREMIE, m.in. w województwach łódzkim, mazowieckim, dolnośląskim, pomorskim, zachodniopomorskim, wielkopolskim. Źródłem wyposażenia kapitałowego funduszy są również dotacje budżetowe i kapitały wniesione np. przed samorządy. Warto szukać Pożyczki wypłacane przez fundusze mogą być przyznawane na zasadzie de minimis lub na zasadach rynkowych. Pożyczka na zasadach de minimis jest korzystniejsza finansowo (często 1 proc.), jednak obowiązują tu pewne ograniczenia: ogólna kwota pomocy przyznana przedsię- Ponieważ oferta funduszy pożyczkowych nie jest jednolita w skali kraju, przedsiębiorca musi się zorientować, na jakich zasadach uzyska wsparcie na swoim terenie. Zdecydowana większość kapitału pożyczkowego pochodzi ze środków publicz- De minimis biorcy nie może przekroczyć 200 tys. euro w okresie trzech kolejnych lat lub 100 tys. euro dla podmiotu działającego w sektorze transportu drogowego. W przypadku gdy dany przedsiębiorca przekracza powyższe limity, pożyczka może mu zostać udzielona wyłącznie na zasadach rynkowych. a stronie gov.pl/pl/fundusze_pozyczkowe dostępna jest wyszukiwarka funduszy pożyczkowych działających na danym terenie. FUDUSZE PORĘCZEIOWE Oprócz pożyczek obrotowych i inwestycyjnych przedsiębiorców interesują także fundusze poręczeniowe. Ułatwiają dostęp do zewnętrznego finansowania w postaci kredytów bankowych oraz pożyczek na prowadze- Do wzięcia 4 mld euro a pozadotacyjne instrumenty pomocy będzie przeznaczone ok. 5 proc. z puli pieniędzy unijnych dla Polski na nową perspektywę Instrumenty zwrotne dostępne będą zarówno na poziomie programów krajowych, jak i w regionach. Będzie ich znacznie więcej. Wiceszefowa Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju Iwona Wendel zapowiedziała, że ok. 5 proc. z puli pieniędzy unijnych na lata będzie przeznaczone na zwrotne formy wsparcia. Polska ma do wykorzystania 82,5 mld euro z unijnej polityki spójności kapitał na pomoc zwrotną wyniesie więc ok. 4 mld euro. W ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (PO IR) i jego III osi priorytetowej Wsparcie innowacji w przedsiębiorstwach możliwe będzie finansowanie m.in. takich przedsięwzięć jak kredyt na innowacje technologiczne, który skierowany zostanie do MŚP i obejmować będzie projekty polegające na wdrażaniu innowacji o charakterze technologicznym. W ramach tej samej osi priorytetowej możliwe będzie udzielanie gwarancji dla projektów polegających na wdrożeniu wyników prac B+R przez firmy. Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) w ramach I osi priorytetowej Osoby młode na rynku pracy szczególną ofertą wsparcia chce objąć osoby w wieku lat, które nie uczą się, nie pracują i nie biorą udziału w szkoleniach. Dla nich w ramach tej osi planowane jest wsparcie indywidualnej i kompleksowej aktywizacji zawodowo-edukacyjnej (w tym m.in. pośrednictwo pracy, doradztwo zawodowe, szkolenia i kursy, staże i praktyki, dotacje na utworzenie przedsiębiorstwa). Również regiony zadbały, by w ich programach operacyjnych nie zabrakło zwrotnych narzędzi wspierania przedsiębiorców działających na terenie danego województwa. Możliwości takie pojawią się zarówno w odniesieniu do środków Europejskiego Fun- duszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w przypadku wspierania rozwoju przedsiębiorczości i konkurencyjności firm, jak i w odniesieniu do środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w sytuacji wspierania np. zatrudnienia w regionach. a przykład w woj. łódzkim w ramach II osi priorytetowej Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka zaplanowano przedsięwzięcie Rozwój instrumentów finansowych w zakresie funduszy pożyczkowych i doręczeniowych. Ponadto w ramach VIII osi priorytetowej Zatrudnienie woj. łódzkie planuje udzielanie dotacji na uruchomienie działalności gospodarczej, finansowanie wsparcia pomostowego oraz szkoleniowo-doradczego. Z kolei na terenie woj. śląskiego w ramach III osi priorytetowej Konkurencyjność MŚP planowane jest finansowanie rozwoju MŚP przy współudziale instrumentów zwrotnych, takich jak pożyczki oraz gwarancje. Pierwszy konkurs dla pośredników finansowych planowany jest w IV kwartale 2015 r. nie działalności gospodarczej. Dlatego mają szczególne znaczenie dla przedsiębiorców oraz osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Fundusze poręczeniowe to ośrodki działające we współpracy z Krajowym Systemem Usług (KSU). W ich ofercie znajdują się poręczenia kredytów, pożyczek i wadiów przetargowych (te ostatnie dostępne tylko w wybranych funduszach). W całym kraju działa 45 takich instytucji współpracujących z KSU na podstawie porozumienia. Oferują poręczenia zobowiązań finansowych przedsiębiorców, którzy mają zdolność kredytową, ale nie posiadają wymaganych przez instytucję finansującą zabezpieczeń. Poręczenie kredytowe działa w ten sposób, że przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Inaczej mówiąc, gwarantuje, że w razie trudności (np. upadłości przedsiębiorcy) to on zrekompensuje bankowi ewentualną stratę do wysokości, na jaką opiewa umowa poręczenia pomniejszonej o ewentualną wcześniejszą spłatę rat kapitałowych kredytu. Dla firm to ważne. Często instytucje finansujące (banki, fundusze pożyczkowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, podmioty świadczące usługi leasingowe oraz instytucje prowadzące działalność factoringową) wymagają od przedsiębiorców poręczenia od innej instytucji. Poręczenie wymagane jest także w wielu przetargach o zamówienie publiczne. Może go udzielić właśnie fundusz poręczeniowy. Warunkiem jego uzyska- nia jest posiadanie zdolności kredytowej oraz uprzednie złożenie wniosku o finansowanie (kredyt lub pożyczkę) do instytucji finansującej, z którą fundusz poręczeniowy ma podpisaną umowę. a stronie PARP dostępna jest wyszukiwarka funduszy poręczeniowych działających na terenie poszczególnych województw/powiatów. W 2013 r. fundusze udzieliły 5207 poręczeń (dane z 45 funduszy) o łącznej wartości ponad 744,8 mln zł. Biorąc pod uwagę, że średnio poręczenia pokrywają 50 proc. wartości kredytu lub pożyczki, to średnia wartość poręczanego zobowiązania wynosi ok. 400 tys. zł. Większość funduszy oferuje zabezpieczenia do 70 proc. wartości kredytu lub pożyczki. ajczęściej udzielane są maksymalne poręczenia o wartości od 50 do 300 tys. zł. trzy pytania do eksperta Rozmowa z Piotrem Rogowieckim, dyrektorem Biura Polskiego Związku Funduszy Pożyczkowych PIOTR ROGOWIECKI dyrektor Biura Polskiego Związku Funduszy Pożyczkowych Czy w większości funduszy nadal dostępne są środki ze starej perspektywy finansowej? Tak. Przedsiębiorca chcący uzyskać dostęp do taniego kapitału zewnętrznego nie będzie miał obecnie w swoim regionie kłopotu ze znalezieniem funduszu, który udzieli mu pożyczki (o ile oczywiście zostaną spełnione odpowiednie warunki). Fundusze pożyczkowe nadal zarządzają środkami pozyskanymi w ramach perspektywy i wspierają rozwój sektora MSP w całym kraju. Tylko w 2013 r. fundusze udzieliły 8138 pożyczek o łącznej wartości ponad 767 mln zł atomiast w latach ,7 tys. pożyczek o łącznej wartości 2,27 mld zł. Obecnie jesteśmy w trakcie przygotowywania raportu obrazującego działalność funduszy w 2014 r. Ze wstępnych analiz wynika, że po raz kolejny, w ujęciu rok do roku, mieliśmy do czynienia z trendem wzrostowym. Znaczenie naszego sektora w dostarczaniu kapitału zewnętrznego sektorowi MSP jest coraz większe. Czy w nowej perspektywie finansowej rola funduszy wzrośnie? Zgodnie z zapowiedziami organów administracji w najbliższych latach większy nacisk ma zostać położony na instrumenty zwrotne i ponad 20 lat doświadczeń funduszy powinno być tu szeroko wykorzystywane. Jeśli chodzi o warunki uzyskania pożyczki, to będą podobne: pomysł biznesowy, który ma szanse na sukces, będzie przez nas nadal finansowany. Udział środków unijnych w kapitale funduszy przekracza 90 proc. W związku z tym fundusze są bezpiecznym partnerem dla firm zarządzanie takimi środkami wiąże się z kontrolami i koniecznością spełniania wyśrubowanych standardów. Wydaje się, że przedsiębiorcy nie zawsze wiedzą o ofercie funduszy. Dlaczego? Fundusze to organizacje non-profit i nie mogą przeznaczyć dużych środków na promocję. Przedsiębiorcy mylą nas niekiedy z firmami pożyczkowymi, które działają na całkowicie odmiennych zasadach. Stale współpracujemy z resortem gospodarki oraz PARP w zakresie upowszechniania wiedzy o ofercie funduszy i zasadach ich działania. Same fundusze wykonują wiele działań na tym polu, włączamy się też jako związek, współpracujemy z organami administracji. Mamy nadzieję, że ta współpraca będzie się rozwijać. Rozmawiała Joanna Pieńczykowska

6 C6 P R O C E D U RY Bez zapłaty kontrahent nie stanie się posiadaczem Jednym ze sposobów zabezpieczenia należności jest zastrzeżenie własności zbywanej rzeczy. Stosowane jest jednak rzadko, a może się przydać, jeśli np. u nabywcy pojawi się komornik i będzie chciał zająć przedmiot Radosław Kowalski prawnik, doradca podatkowy Pomimo zauważalnej poprawy zwyczajów płatniczych polskich przedsiębiorców, nadal wielu z nich boryka się z problemem niezaspokojonych należności. Stąd właśnie kluczowe znaczenie ma stosowanie zabezpieczeń należnych kwot. Jednym z instrumentów może być zastrzeżenie własności zbywanej rzeczy. Tylko w przypadku ruchomości Sprzedawca, który godzi się, aby jego kontrahent zapłacił za zbywane rzeczy w późniejszym terminie może zastrzec, że do momentu otrzymania zapłaty to on, zbywca, jest ich właścicielem. Jak bowiem stanowi przepis art. 589 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.; dalej: k.c.). Przy takim zastrzeżeniu uznaje się, że przeniesienie własności nastąpiło pod warunkiem zawieszającym. W konsekwencji, aż do momentu ziszczenia się warunku zawieszającego, (czyli uregulowania zapłaty przez nabywcę) przedmiot transakcji stanowi własność sprzedawcy. Zastrzec jednak należy, że taka forma zabezpieczenia może mieć zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia rzeczy ruchomej. W powołanej regulacji prawodawca wyraźnie wskazał, że jest ona skuteczna przy sprzedaży rzeczy ruchomej. To eliminuje możliwość jej stosowania w transakcjach zbycia nieruchomości oraz praw. Wobec nieruchomości zastrzeżenie takie pozostaje spójne z fundamentalną zasadą, w myśl której własność nieruchomości nie może być przeniesiona pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu (patrz: art. 157 par. 1 kodeksu cywilnego). Błędy W praktyce można się spotkać również z zapisami, w ramach których świad- czący usługi próbują skorzystać z takiej formy zabezpieczenia. ależy wyraźnie podkreślić, że są to działania nieskuteczne, nawet jeżeli w ramach świadczonej usługi wykorzystywane są materiały, podzespoły, części. Tak bowiem długo, jak długo rzeczy takie (a dokładniej ich wartość) stanowią jedynie element kalkulacyjny ceny usługi, a nie są przedmiotem umowy sprzedaży zastrzeżenie własności, o którym mowa w art. 859 k.c., nie ma zastosowania. Już z całą pewnością nie może być mowy o tym, że jakaś forma alokacji własności mogłaby mieć zastosowanie w odniesieniu do rzeczy, która została powierzona do naprawy. A niestety w praktyce spotkałem się z zapisem na fakturze za naprawę pojazdu obwieszczającym, że do momentu dokonania zapłaty za naprawę i zużyte materiały pojazd jest własnością serwisu takie zastrzeżenie świadczy o indolencji prawnej jego autora, jest całkowicie nieskuteczne, wydaje się, że wynika z pomieszania pojęć (patrz ewentualnie: prawo zatrzymania, czyli retencji zapisane w art. 461 k.c.). Zatem wybierając tę formę zabezpieczenia, należy pamiętać, że może ona mieć zastosowanie wyłącznie w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomej, a bez znaczenia jest przy tym to, czy dotyczy ona towaru handlowego, produktu, środka trwałego, wyposażenia. a marginesie należy też zaznaczyć, że ta forma zabezpieczenia nie jest ograniczona wyłącznie do transakcji dokonywanych w ramach działalności gospodarczej. Z powodzeniem może ona być stosowana również w przypadku prywatnych transakcji zbycia. Koniecznie na piśmie Co istotne, tylko skuteczne zatrzymanie własności może uchronić przed problemami. Jeżeli doszło do wydania rzeczy, zastrzeżenie dla swojej skuteczności musi być dokonane w formie pisemnej. Oczywiście najbardziej efektywne jest jego zapisanie w umowie łączącej stro- ny, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby było ono stwierdzone pismem w innej formule, np. poprzez adnotację na fakturze sprzedaży czy dokumencie magazynowym wydania. W przypadku faktury należy pamiętać, że obecnie nie wymaga ona podpisu, więc jeżeli sprzedawca chce wykorzystać ją jako oświadczenie woli o ustanowionym zabezpieczeniu musi opatrzyć ją podpisem z zachowaniem zasad reprezentacji. Podkreślić jednak należy, że jeżeli umowa sprzedaży była sporządzona w formie pisemnej to zawiera standardowy zapis, wedle którego każda zmiana, dla swojej skuteczności, wymaga takiej samej formy, i jednocześnie nie zawiera zastrzeżenia własności, to sama adnotacja o takim warunku na fakturze podpisanej jednostronnie przez wystawcę nie powinna być uznana za skuteczną. Zabezpieczenie może okazać się pomocne w sytuacji, kiedy u kontrahenta pojawi się komornik. ieprzydatne będzie jednak, jeśli kontrahent dokona dalszego zbycia rzeczy, a nabywca nie działał w złej wierze i rzecz została mu wydana WAŻE Jednak sama forma pisemna zastrzeżenia może okazać się nieskuteczna, jeżeli nabywca będzie musiał uchronić ją przed roszczeniami swoich wierzycieli. Aby bowiem zastrzeżenie było skuteczne wobec wierzycieli kupującego, pismo, które potwierdza jego dokonanie, musi mieć tzw. datę pewną. W tym miejscu warto przypomnieć, że pewną czyni datę jej urzędowe poświadczenie, a zgodnie z dyspozycją przepisu art. 81 par. 2 kodeksu cywilnego, czynność prawna ma datę pewną także: w razie stwierdzenia dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym od daty dokumentu urzędowego, w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza od daty wzmianki. Z kolei w przypadku potwierdzenia jak powyżej, ale wobec śmierci któregokolwiek z sygnatariuszy pisma, datą pewną jest data śmierci osoby, która podpisała dokument. Podkreślić trzeba, że data pewna nie kreuje zastrzeżenia własności, a jedynie czyni je skutecznym wobec podmiotów trzecich, jakimi są inni wierzyciele nabywcy. Oznacza to, że nie jest konieczna, jeżeli sprzedawca zamierza odebrać zbytą rzecz nabywcy jeszcze przed podjęciem działań windykacyjnych przez innych wierzycieli. Ta rzecz jest moja Istotą zastrzeżenia własności zbywanej rzeczy jest to, że po upływie terminu, w którym miała być dokonana zapłata, sprzedawca może zażądać jej zwrotu. Trzeba przy tym wyraźnie podkreślić, że zastosowanie takiego zabezpieczenia nie ogranicza praw wierzyciela wyłącznie do takiego żądania (biorąc pod uwagę spadek wartości używanych rzeczy ruchomych ograniczenie katalogu roszczeń sprzedawcy stawiałoby go w niekorzystnej sytuacji). W efekcie sprzedawca może wybrać: wystąpić z żądaniem zapłaty lub zwrotu rzeczy (jeżeli była wydana oznacza to powrotne przeniesienie posiadania). Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej nie oznacza zwolnienia nabywcy z obowiązków obligacyjnych, wynikających z umowy sprzedaży (dostawy), a w szczególności z obowiązku zapłaty ceny. Sprzedawca może domagać się w dalszym ciągu od nabywcy zapłaty ceny i nie jest w żaden sposób zobowiązany do ograniczenia się do roszczenia windykacyjnego, tj. do żądania wydania mu rzeczy. Decyzja, z którego z tych uprawnień skorzystać należy do sprzedawcy, zaś obowiązkiem nabywcy jest wywiązanie się przede wszystkim z obowiązków obligacyjnych wynika z wyroku sądu apelacyjnego Z punktu widzenia podatków prawie jak zwykła sprzedaż Zasadniczo zbycie rzeczy z zastrzeżeniem jej własności generuje dokładnie takie same skutki jak zwykła sprzedaż. To oznacza, że sprzedawca musi zapłacić od niej VAT należny i rozpoznać przychód w podatku dochodowym. Z drugiej strony, pomimo zastosowanego warunku, nabywca, na zasadzie ogólnej rozlicza VAT naliczony i aktywuje koszty podatkowe. Podobnie na płaszczyźnie podatku od czynności cywilnoprawnych, jeżeli ma zastosowanie, powstaje obowiązek podatkowy pomimo dokonanego zastrzeżenia. Ewentualne zwrotne przekazanie posiadania implikuje w obszarach podatkowych dokładnie takie same skutki, jak każdy inny zwrot towaru. Wyjątkiem jest jednak sytuacja, w której nabywane rzeczy mają stanowić u nabywcy środek trwały. Wówczas pomimo że dysponuje on nimi, wykorzystując je w prowadzonej działalności, dopóki nie zapłaci, nie jest ich właścicielem. Tymczasem jednym z warunków uznania rzeczy za środek trwały (z kilkoma wyjątkami, które tutaj nie mają jednak zastosowania) jest ich własność lub współwłasność. Zatem aż do momentu dokonania zapłaty nabywca nie może wprowadzić takich rzeczy do ewidencji środków trwałych i, amortyzując je, zaliczać do kosztów odpisy amortyzacyjne. w Łodzi z 12 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I ACa 1389/12). W praktyce dyskutowane jest, czy wybór jednej formy zaspokojenia roszczenia wyłącza możliwość stosowania drugiej, tzn. czy już na początku walki o zapłatę trzeba zdecydować: zapłata czy zwrot rzeczy. Z sądowych rozstrzygnięć wynika, że właściciel przedmiotu może domagać się zwrotu rzeczy, nawet jeżeli wystąpił na drogę sądową o zapłatę. Sąd ajwyższy wyroku z 16 września 2003 r. (sygn. akt IV CK 468/01) orzekł: Uzyskanie przez sprzedawcę, który zastrzegł własność rzeczy sprzedanej (art. 589 k.c.), wyroku zasądzającego od kupującego nieuiszczoną cenę i wszczęcie postępowania egzekucyjnego, nie pociąga za sobą utraty przysługującego mu prawa własności. Jeżeli zastrzeżenie własności zostało opatrzone datą pewną, to sprzedawca wierzyciel może żądać zwrotu rzeczy, nawet jeżeli inni wierzyciele podejmują działania windykacyjne (wyłączenie spod egzekucji). awet już po zajęciu rzeczy przez komornika sprzedający może w drodze powództwa żądać zwolnienia jej spod egzekucji (art. 841 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego; t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.). awet w przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika rzecz pozostaje własnością zbywcy (również przy ogłoszeniu upadłości przed terminem płatności), jeżeli miała zastosowanie data pewna. korzystania z pawilonu na potrzeby działalności handlowej wykonywanej przez siebie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wynika z tego, że nie mógł on pobierać pożytków cywilnych z rzeczy, ponieważ to nie nieruchomość stanowić miała przedmiot stosunku prawnego z jego klientami podczas prowadzonej osobiście działalności handlowej. Pogląd powyższy potwierdza wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z 3 paździer- nika 2014 r. (sygn. akt VII Ga 135/14). W orzeczeniu tym sąd stwierdził, że uzyskiwania przychodów w związku z prowadzeniem własnej działalności handlowej nie można traktować jak pobierania pożytków cywilnych z nieruchomości. Ideału nie ma Problem wystąpi jednak wówczas, gdy nabywca dokona dalszego zbycia takiej rzeczy (co w praktyce nieraz czyni, nie będąc jej właścicielem), a dalszy nabywca nie działał w złej wierze i rzecz była mu wydana wówczas taki nabywca staje się właścicielem rzeczy w momencie objęcia jej w posiadanie i dzieje się to kosztem pierwotnego zbywcy. W takim przypadku sprzedawcy pozostaje roszczenie o zapłatę i to tylko wobec pierwotnego nabywcy. Podsumowując: należy stwierdzić, że zastrzeżenie własności zbywanej rzeczy, o ile jest zastosowane prawidłowo i w sposób przemyślany, może być całkiem dobrym, a nade wszystko nieuciążliwym dla stron transakcji, narzędziem zabezpieczającym płatności. EKSPERT RADZI Umowa poddzierżawy może się okazać najmem a podstawie umowy dzierżawy poddzierżawiłem od spółki budynek pawilonu. Spółka miała na ten pawilon podpisaną umowę dzierżawy z właścicielem. a podstawie tego kontraktu jestem uprawniony do korzystania z pawilonu na potrzeby działalności handlowej w ramach wykonywanej przeze mnie działalności gospodarczej. Spółka jednak nie uiszczała czynszu, dlatego właściciel nieruchomości rozwiązał z nią umowę. Czy mogę domagać się w sądzie uznania, że z właścicielem nieruchomości łączy mnie umowa dzierżawy? Leszek Jaworski dgp@infor.pl ie, czytelnik nie może skutecznie domagać się w sądzie ustalenia, że z właścicielem nierucho- mości łączy go umowa dzierżawy. Z opisu stanu faktycznego wynika, że chociaż czytelnik i spółka nazwali kontrakt umową dzierżawy, to faktycznie nie łączyła ich ta umowa. W istocie łączyła go ze spółką umowa najmu, a nie poddzierżawy. Zgodnie bowiem z art. 693 par. 1 kodeksu cywilnego przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. ajistotniejsza różnica między umową najmu a dzierżawy sprowadza się do możliwości pobierania pożytków przez dzierżawcę, a nie tylko do używania (tak jak w przypadku rzeczy stanowiącej przedmiot stosunku najmu). Funkcją dzierżawy jest więc, niezależnie od jej przedmiotu, zapewnienie możliwości czerpania pożytków z cudzej rzeczy (ewentualnie prawa). Pożytki te zostały zdefiniowane w art k.c. Zamiar i cel umowy między czytelnikiem a spółką został określony w ten sposób, że czytelnik uprawniony jest do Podstawa prawna Art. 659 par. 1, art. 693 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1963 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Art. 189 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).

7 C7 PRAKTYKA Przy reaktywacji spółki z o.o. konieczna jest jednomyślność EKSPERT RADZI Jeśli postępowanie likwidacyjne nie zostało zakończone, można anulować decyzję wspólników o rozwiązaniu. Uchwałę o dalszym istnieniu podmiotu należy zgłosić do sądu rejestrowego Michał Koralewski radca prawny Jestem jednym ze wspólników spółki z o.o. Kilka miesięcy temu podjęliśmy jednogłośnie uchwałę o rozwiązaniu spółki oraz wyznaczeniu likwidatorów w osobach członków zarządu. Informacje o rozwiązaniu spółki, rozpoczęciu jej likwidacji, a także osobach likwidatorów zostały już zgłoszone do rejestru KRS. W czasie postępowania likwidacyjnego zgłosił się do spółki potencjalny inwestor. Obecnie trwają z nim rozmowy, pojawiła się wszakże realna szansa na rozwój przedsiębiorstwa. Czy pomimo rozpoczętej likwidacji spółki oraz wpisaniu tego faktu do KRS możemy anulować uchwałę o jej rozwiązaniu? W opisanym w pytaniu stanie faktycznym istnieje taka możliwość. Do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru jednomyślna uchwała wszystkich wspólników o dalszym istnieniu spółki może bowiem zapobiec jej rozwiązaniu. Z opisu zawartego w pytaniu wynika zaś, że wniosek o wykreślenie spółki nie został jeszcze złożony. Wniosek taki składa się po zakończeniu postępowania likwidacyjnego. Wymóg jednomyślności jest niezależny od sposobu powzięcia uchwały o rozwiązaniu spółki. awet jeśli tę ostatnią podjęto kwalifikowaną większością głosów, to do anulowania jej skutków konieczna jest pełna zgodność udziałowców spółki. Czynności w KRS Podjęcie uchwały o dalszym istnieniu spółki należy zgłosić do sądu rejestrowego wraz z wnioskiem o wykreślenie likwidatorów. Pamiętać przy WAŻE Jeżeli przy okazji aktywowania spółki wspólnicy pragną dokonać innych zmian, to muszą w tej sprawie podjąć stosowną uchwałę tym należy, że powzięcie takiej uchwały powoduje powrót do stanu istniejącego przed podjęciem uchwały o rozwiązaniu spółki. Stąd też w rejestrze ponownie zostanie wpisany dotychczasowy zarząd, a z firmy spółki usunięty zostanie zwrot w likwidacji. Jeżeli przy okazji aktywowania spółki wspólnicy pragną dokonać innych zmian, to musi to znaleźć podsta- wę w stosownej uchwale. ie ma przy tym przeszkód, aby z jednoczesnym zgłoszeniem uchwały o dalszym istnieniu spółki złożyć uchwałę o podwyższeniu jej kapitału zakładowego czy też umowę sprzedaży udziałów nowemu inwestorowi. Działania konieczne ależy zwrócić także uwagę na fakt, że spółka po tej swoistej reaktywacji musi spełniać wymagania przewidziane dla nowo zawiązanych spółek. Dotyczy to w szczególności wysokości kapitału zakładowego. Jeśli zatem likwidatorzy dokonali spieniężenia majątku spółki oraz zwrotu wkładów wspólnikom, to konieczne będzie wniesienie albo uzupełnienie kapitału zakładowego do co najmniej minimalnego poziomu wymaganego przez prawo (w przypadku spółki z o.o. jest to 5000 zł). To samo odnieść należy do zapewnienia pełnego składu organów istniejących w spółce. Rezygnacja niektórych osób z pełnionych funkcji wiązać się będzie zatem z koniecznością uzupełnienia składu danego organu. Ograniczenia To swoiste anulowanie rozwiązania spółki z o.o. ma wszakże pewne ograniczenia. ie jest możliwe skorzy- stanie z omawianej możliwości, jeżeli z żądaniem rozwiązania wystąpił do sądu niebędący wspólnikiem członek organu spółki lub stosowny organ państwowy (np. prezes UOKiK). Wykluczona jest możliwość przywrócenia spółki, gdy o rozwiązaniu spółki orzekł sąd rejestrowy, w przypadku gdy nie zawarto umowy spółki albo określony w umowie lub statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem bądź umowa spółki nie zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów czy też wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania. Anulowanie uchwały o rozwiązaniu spółki będzie natomiast możliwe, gdy z żądaniem rozwiązania wystąpił co prawda członek jej zarządu, ale będący jednocześnie jej wspólnikiem. Podstawa prawna Art. 21, 271 oraz 273 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.). EKSPERT RADZI Brak PESEL i IP czy numeru KRS to nie powód do zawieszenia sprawy Wystąpiłem do sądu o wyjawienie majątku mojego kontrahenta, prowadzącego działalność w formie spółki cywilnej. Do wniosku dołączyłem wydruk CEIDG i REGO. Sąd nie wyznaczył posiedzenia i nie doręczył odpisu wniosku dłużnikowi. Zawiesił natomiast postępowanie, twierdząc, że dane zawarte we wniosku nie są wystarczające, bo brak jest wskazania imion rodziców dłużnika oraz jego daty urodzenia. ie można więc wyszukać jego numeru PESEL. Czy był to powód do zawieszenia postępowania? Leszek Jaworski dgp@infor.pl ie, nie wystąpiły przesłanki do zawieszenie postępowania w sprawie wyjawienia majątku dłużnika. Zgodnie z art k.p.c. sąd z urzędu ustala numer PESEL pozwanego będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go, nie mając takiego obowiązku, lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym. A w przypadku braku tego ostatniego numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub IP pozwanego niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we PREUMERATA: właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania. Ustalenie numeru PESEL, IP lub KRS służy bezpośrednio identyfikacji osoby fizycznej lub prawnej, a pośrednio weryfikacji jej zdolności sądowej (i prawnej). Dane te zasadniczo powinny zostać zamieszczone przez wnoszącego pismo sądowe, a ich niewpisanie może stanowić braki formalne pisma inicjującego postępowanie sądowe. Jednak kodeks postępowania cywilnego w art nałożył na sąd obowiązek ustalenia numeru PESEL, IP lub KRS uczestnika postępowania cywilnego niebędącego wnioskodawcą. W opisywanej sprawie czytelnik wskazał REGO i IP dłużnika, zatem jeden z numerów go identyfikujących. ie było zatem podstaw do zawieszenia postępowania, gdyż nie miał zastosowania art. 177 par. 1 pkt 6 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli na skutek braku lub wskazania złego adresu powoda albo niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego lub danych pozwalających sądowi na ustalenie numerów, o których mowa w art. 2081, lub niewykonania przez powoda innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu. Warto wskazać na uchwałę Sądu ajwyższego z 26 lutego 2014 r. (sygn. akt III CZP 137/13), zgodnie z którą przed doręczeniem pozwu i rozpoczęciem rozprawy sąd nie może zawiesić postępowania na podstawie art. 177 par. 1 pkt 6 k.p.c. na skutek niewskazania przez powoda danych pozwalających na ustalenie numerów, o których mowa w art k.p.c. Po rozpoczęciu rozprawy zawieszenie postępowania na tej podstawie może nastąpić tylko wtedy, gdy uzyskanie danych umożliwiających ustalenie wskazanych numerów nie jest możliwe. Wskazać należy, że w opisywanej przez czytelnika sprawie sąd nie wyznaczył posiedzenia, nie doręczył odpisu wniosku dłużnikowi, a tym samym nie wyczerpał wszystkich możliwości w celu ustalenia jego numeru PESEL. ie można bowiem wykluczyć, że dłużnik stawi się na posiedzenie i poda wszystkie potrzebne dane. Podobnie postanowił 23 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy (sygn. akt II Cz 656/14). Zwolnienie z opłat sądowych wymaga dowodów Jestem wiceprezesem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka nie uzyskała od kontrahenta zapłaty za usługi, których kosztorysy opiewały na zł. Przedłużający się brak zapłaty spowodował, że mamy opóźnienia w regulowaniu bieżących płatności. Planujemy wytoczyć kontrahentowi powództwo o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. asza spółka zobowiązana byłaby w tej sytuacji do uiszczenia wpisu sądowego w wysokości 6000 zł. Wobec trudnej sytuacji finansowej i trudnej sytuacji na rynku nie stać nas na uiszczenie takiej opłaty. Wraz z pozwem chcemy zatem wnieść o zwolnienie od kosztów sądowych. Czy mamy szansę na pozytywną decyzję sądu? JUSTYA BARTIK prawnik, ekspert prawa gospodarczego S ąd może zwolnić spółkę z konieczności ponoszenia opłat sądowych w całości bądź w części. Okoliczność ta dotyczy wpisu sądowego, zaliczki na biegłego czy też innych opłat sądowych. Warunkiem koniecznym jest udowodnienie przez podmiot, że w dacie uiszczenia opłaty faktycznie nie ma środków na ich opłacenie. Uzasadnienie wniosku należy oprzeć na dowodach. ajpopularniejszymi są wyciąg z rachunku bankowego, wykazanie bilansu zysków i strat, stanu finansowego spółki i istniejących zobowiązań, sprawozdań finansowych, raportów kasowych, deklaracji podatkowych, umów kredytowych i pism banku oceniających zdolność kredytową, wyciągów z ksiąg wieczystych potwierdzających obciążenie nieruchomości hipoteką. Sąd bada podstawy faktyczne i prawne zwolnienia od kosztów. Ma też znaczenie, czy podmiot jest reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, gdyż wiąże się to z koniecznością poniesienia kosztów takiego zastępstwa (na które, jak sąd może domniemać, stać stronę występującą o zwolnienie). Zwolnienie od opłat sądowych ma charakter wyjątkowy, zatem musi być podyktowane sytuacją szczególną przedsiębiorcy. Wyjątkowość zastosowania instytucji zwolnienia od kosztów sądowych powoduje, że swoją sytuację finansową strona zobowiązana jest przedstawić ze szczególną starannością. Sąd przed rozstrzygnięciem wniosku strony o zwolnienie od kosztów sądowych powinien zbadać jej sytuację materialną. Czyni to na podstawie przedłożonych dokumentów oraz złożonych oświadczeń i w wyniku dokonanych ustaleń stwierdza, czy przedstawiony przez stronę materiał jest wystarczający do uwzględnienia jej wniosku. Składając wniosek, musimy go umotywować i poprzeć dowodami, gdyż sąd nie jest zobowiązany wzywać do uzupełnienia braków formalnych. awet upadłość osoby prawnej nie jest wystarczającą przesłanką dla uwzględnienia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Zwolnienie upadłego przedsiębiorstwa od kosztów sądowych uzależnione jest bowiem od wykazania, że jego aktywa (gotówka, towary itp.) nie wystarczą na pokrycie kosztów (tak orzekł Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w postanowieniu z 14 lutego 2014 r., sygn. akt I ACz 11/14). Podmiot składający wniosek jest zgodnie z art. 6 kodeksu cywilnego zobowiązany do potwierdzenia dowodów, z których wywodzi skutki prawne. Reasumując: decyzja sądu w przedmiocie zwolnienia od kosztów zapada na podstawie aktualnej i realnej, a nie hipotetycznej czy potencjalnej sytuacji podmiotu wnoszącego o zwolnienie od kosztów. Wniosek jest pismem procesowym, powinien zatem spełniać wymogi określone w art. 126 par. 1 pkt 3 kodeksu postępowania cywilnego. Przewidziany w art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obowiązek wykazania nieposiadania dostatecznych środków na opłacenie kosztów jest kwestią merytoryczną, nie formalną. Prowadzi do merytorycznego rozstrzygnięcia wniosku, tj. do uwzględnienia go w całości lub w części albo oddalenia przez sąd. a postanowienie to przysługuje zażalenie. Podstawa prawna Podstawa prawna 2081 Art. 177 par. 1 pkt 6, art. ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.). Art. 103 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.). Art. 126 par. 1 pkt 3 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.). Art. 6 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Cena prenumeraty DZIEIKA GAZETA PRAWA: Wersja Standard miesięczna (kwiecień 2015 r.): 105,00 zł: kwiecień grudzień 2015 r.: 859,50 zł: Wersja Premium miesięczna (kwiecień 2015 r.): 121,80 zł kwiecień grudzień 2015 r.: 1010,25 zł. Wszystkie ceny brutto (zawierają 8% VAT). Więcej informacji na stronie

8 C8 OR Z E C Z IC T W O Odpowiedzialność zarządu spółki jest ograniczona w czasie Sygn. akt I ACa 1213/14 WYROK SĄDU APELACYJEGO W WARSZAWIE z 13 lutego 2015 r. TEZA: Roszczenie wobec członków zarządu spółki jest odrębnym od tego wobec spółki, zatem przedawnia się odrębnie w trybie właściwym dla roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych. STA FAKTYCZY E.M. od 7 maja 2001 r. do 13 czerwca 2001 r. dostarczyła spółce z o.o. pszenicę o łącznej wartości prawie 79 tys. zł. Ponieważ spółka nie zapłaciła należności, 22 maja 2003 r. powódka E.M. wystąpiła do Sądu Okręgowego w Zamościu o wydanie nakazu zapłaty. Wyrok w tej sprawie zapadł 5 sierpnia 2003 r. Sąd okręgowy 10 czerwca 2011 r. nadał klauzulę wykonalności prawomocnemu nakazowi. E.M. 29 czerwca 2012 r. złożyła wniosek egzekucyjny u komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie. Postanowieniem z 3 października 2012 r. umorzono jednak postępowanie w sprawie wobec bezskuteczności egzekucji. Komornik w toku przeprowadzonych czynności ustalił, że dłużna spółka nie prowadzi działalności pod wskazanym adresem od wielu lat. Ponadto nie ma żadnego majątku. ie ustalono również aktualnego adresu prowadzenia działalności. E.M. wniosła na podstawie art. 299 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.; dalej: k.s.h.) o zasądzenie solidarnie od byłych członków zarządu spółki z o.o. kwot, których nie mogła wyegzekwować od zobowiązanej wobec niej spółki. Sąd Okręgowy w Warszawie nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym uwzględnił powództwo. Pozwani wnieśli sprzeciw od nakazu zapłaty. W uzasadnieniu wskazali m.in., że gdy zaistniały przesłanki ogłoszenia upadłości lub wszczęcia postępowa- nia układowego, nie byli już członkami zarządu, tym samym ich odpowiedzialność jest wyłączona. Sąd uznał, że powództwo m.in. z uwagi na skutecznie podniesiony zarzut przedawnienia roszczenia podlegało oddaleniu. Wyrok ten został zaskarżony przez E.M. UZASADIEIE Apelacja również została oddalona. Sąd uznał, że sąd I instancji słusznie dla oceny terminu przedawnienia zastosował art par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.; dalej: k.c.).zgodnie z jego treścią roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Przepis ten przewiduje więc dwa terminy przedawnienia: trzyletni od dowiedzenia się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia oraz dziesięcioletni od zdarzenia szkodzącego. Celem wprowadzenia drugiego terminu jest uniknięcie długotrwałych stanów niepewności co do stanu prawnego. ie podlega on przedłużeniu z tego powodu, że szkoda ujawniła się późno. Jego bieg, a w szczególności początek, nie jest powiązany z wymagalnością roszczenia, jest wręcz od tego momentu oderwany. W przypadku pozwanych takim zdarzeniem szkodzącym jest zaniechanie złożenia wniosku o upadłość spółki lub wszczęcie postępowania układowego. Oczywiste jest, że wniosek ten mogli skutecznie złożyć jedynie w okresie, kiedy sprawowali funkcję członka zarządu spółki, a zatem ewentualnego czynu niedozwolonego skutkującego ich odpowiedzialnością odszkodowawczą jako członków zarządu spółki mogli się dopuścić również wyłącznie w tym okresie. Prawidłowo zatem sąd I instancji przyjął, że termin przedawnienia roszczeń powódki wobec nich upłynął odpowiednio 26 września 2011 r. i 9 lipca 2012 r., a pozew został złożony 5 listopada 2012 r. Przedawnienie nastąpiło przed umorzeniem postępowania egzekucyjnego, czyli przed zdarzeniem postrzeganym jako moment dowiedzenia się przez wierzyciela o szkodzie i osobach obowiązanych do jej naprawienia oraz przed terminem wymagalności roszczenia z art. 299 par. 1 k.s.h. Jednak okoliczność ta z przyczyn wyżej podanych nie wpływa na sposób licze- nia dziesięcioletniego terminu przedawnienia wynikającego z art par. 1 k.c. Mimo wypowiedzenia umowy Wnoszący skargę pauliańską najmu jej warunki obowiązują musi udowodnić swą krzywdę Sygn. akt IX Ca 842/14 WYROK SĄDU OKRĘGOWEGO W OLSZTYIE z 8 stycznia 2015 r. TEZA: Zwrot przedmiotu najmu objawia się nie tylko w fizycznym udostępnieniu wynajmującemu dostępu do rzeczy, ale przede wszystkim polega na umożliwieniu dotychczasowemu wynajmującemu dysponowania rzeczą. STA FAKTYCZY R.Z. 1 maja 2012 r. zawarł ze spółką jawną umowę najmu lokalu użytkowego na czas nieokreślony. Lokal miał być wykorzystywany na prowadzenie działalności gospodarczej. Zgodnie z umową spółka miała opłacać 5 tys. zł czynszu do 10. dnia każdego miesiąca, z góry, bez dodatkowego wezwania. Spółka 26 lipca 2012 r. wypowiedziała umowę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął 31 października 2012 r. Pomimo tego nadal prowadziła działalność w lokalu do 26 stycznia 2013 r., kiedy go wydała. O faktycznym przedłużeniu umowy świadczyło uiszczenie czynszu za listopad 2012 r. Od grudnia 2012 r. do stycznia 2013 r. R.Z. nie mógł korzystać z lokalu. R.Z. wniósł o zasądzenie od spółki 10 tys. zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Sąd Rejonowy w Szczytnie zasądził dochodzoną przez R.Z. kwotę. Spółka wniosła apelację. Sąd Okręgowy w Olsztynie ją oddalił. UZASADIEIE Przede wszystkim należało ustalić, czy doszło do przedłużenia umowy najmu, czy też strony po upływie terminu wypowiedzenia umowy z 3 kwietnia 2012 r. nawiązały nową umowę, na mocy której spółka była uprawniona do zajmowania lokalu w listopadzie 2012 r. Aby można było mówić o milczącym przedłużeniu umowy najmu, spełnione muszą zostać następujące przesłanki: upływ terminu wypowiedzenia dotychczasowej umowy, używanie rzeczy przez na- jemcę pomimo upływu tego terminu, zgoda wynajmującego na takie zachowania najemcy, a także wątpliwości co do charakteru czynności podjętych przez strony. Termin wypowiedzenia umowy najmu upłynął 31 października 2012 r. W listopadzie spółka nadal zajmowała lokal, prowadząc w nim działalność gospodarczą. R.Z. wyraził zgodę na takie zachowanie. W sprawie nastąpiło więc milczące przedłużenie umowy. Przedłużenie umowy zawartej na czas nieoznaczony na podstawie art. 674 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.; dalej: k.c.) nie jest zmianą kontraktu. iejako niweczy jedynie skutki złożonego wcześniej wypowiedzenia. Pomimo jej wymówienia trwa ona nadal w niezmienionej treści. W umowie z 1 maja 2012 r. brak jest klauzuli, która wyłączałaby zastosowanie art. 674 k.c. Wskutek przedłużenia umowy najmu na mocy art. 674 k.c. umowa zatem obowiązywała w całej rozciągłości. Spółka chcąc ją rozwiązać, musiałaby dokonać ponownego wypowiedzenia, z zachowaniem trzymiesięcznego terminu przewidzianego w umowie. Powód nie miał więc obowiązku odbioru lokalu 21 grudnia 2012 r., gdyż strony łączyła w tym czasie ważna umowa. Sygn. akt VI Ga 22/15 WYROK SĄDU OKRĘGOWEGO W RZESZOWIE z 17 marca 2015 r. TEZA: Podmiot funkcjonujący w obrocie gospodarczym może samodzielnie decydować o kolejności spłaty swoich zobowiązań. STA FAKTYCZY Spółka z o.o. z siedzibą w K. podpisała ze spółką z o.o. z siedzibą w T. umowę o współpracy, w której m.in. zawarto zobowiązanie stron względem siebie do nieprowadzenia działalności konkurencyjnej. Spółka z o.o. w T. nie wywiązała się z zobowiązania, więc ta druga obciążyła ją karami umownymi według zasad określonych w umowie. Ponieważ spółka w T. nie płaciła dobrowolnie naliczonych kar umownych, ta druga wystąpiła ze stosownym roszczeniem do sądu. Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu uwzględnił roszczenie. a podstawie tytułu wykonawczego spółka z o.o. w K. wszczęła egzekucję. Co prawda, okazała się ona bezskuteczna, ale z ustaleń komornika wynikało, że 1 czerwca 2012 r. doszło do sprzedaży składnika majątku, z którego wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie. Cho- dziło o linię produkcyjną do mycia, napełniania i zamykania butelek. Spółka z o.o. w K. wniosła powództwo, w którym domagała się uznania za bezskuteczną w stosunku do niej czynności prawnej, tj. umowy sprzedaży linii. Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu uznał umowę sprzedaży za bezskuteczną. Pozwana wniosła apelację. Sąd Okręgowy w Rzeszowie uznał ją za zasadną, uchylił orzeczenie, a powództwo oddalił. UZASADIEIE Przesłankami warunkującymi możliwość skorzystania z ochrony przewidzianej skargą pauliańską (art. 527 par. 1 k.c.) są następujące okoliczności: istnienie wierzytelności, dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią, pokrzywdzenie wierzyciela wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika, dokonanie przez dłużnika czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela i uzyskanie wskutek tej czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią, a także działanie osoby trzeciej w złej wierze. Wszystkie przesłanki muszą wystąpić łącznie. W toku postępowania ustalono, że spółka z o.o. w T. zawarła umowę leasingu na linię. Po spłaceniu długu pozostała kwota ,20 zł, która została przeznaczona na spłatę drobnych wierzycieli, w tym publicznoprawnych. Suma długów wynosiła ok. 900 tys. zł. Biorąc pod uwagę, że spółka nie dysponowała innym majątkiem, z którego można by było spłacić wierzycieli, nie było praktycznie realnych szans na ich zaspokojenie. Zaznaczyć należy, że w dacie zawarcia umowy sprzedaży i uzyskania ceny za linię produkcyjną nie pozostawała ona w stanie upadłości (wtedy zaspokajanie wierzycieli następuje według określonej kolejności na podstawie prawa upadłościowego i naprawczego), nie wykazano również, aby w stosunku do niej toczyły się liczne bezskuteczne egzekucje (w takim przypadku kolejność zaspokajania wierzycieli następuje na podstawie przepisów dotyczących postępowania egzekucyjnego). Oprac. Leszek Jaworski