zeszyty naukowe 3 (60) 2010

Transkrypt

1 zeszyty naukowe 3 (60) 2010 warszawa

2 rada redakcyjna prof. zw. dr hab. Zdzisław Bombera (przewodniczący) prof. zw. dr hab. Zbigniew Krawczyk (z-ca przewodniczącego) prof. zw. dr hab. Eugeniusz Mazurkiewicz (z-ca przewodniczącego) prof. zw. dr hab. Józef Kubica prof. zw. dr hab. Jerzy Kuciński prof. zw. dr hab. Jacek Kulawik redakcja prof. zw. dr hab. Józef Kubica redaktor naczelny dr Edward Modzelewski redaktor mgr Barbara Bereza sekretarz Zeszyt poświęcony tematyce politologicznej (P) adres redakcji Almamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna Warszawa, ul. Wolska 43 Korekta, skład i łamanie mgr inż. Ignacy Nyka Copyright by ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2010 ISSN druk i oprawa Zakład Wydawniczy DrukTur sp. z o.o. Warszawa, ul. Wolska 43 tel wydawnictwo@druktur.pl 2

3 SPIS TREŚCI/Contents POLITYKA PRAWO FILOZOFIA ETYKA POLITICS LAW PHILOSOPHY ETHICS Zainteresowanie polityką. Morfologia zjawiska Interests in Politics. The Morphology of the Phenomenon Mirosław Karwat Kryzys autorytetu politycznego? Obraz społeczeństwa polskiego okresu transformacji Political Authority Crisis? The Picture of Polish Society of the Transformation Period Jacek Ziółkowski Internet w formowaniu nowoczesnego wymiaru polityki The Internet in Forming Modern Dimension of Politics Radosław Ostrowski Teoretyczne aspekty kampanii wyborczej Theoretical Aspects of Election Campaign Dariusz Ostrowski Tożsamość sprawy administracyjnej w kontekście rei iudicatae w ogólnym postępowaniu administracyjnym The Identity of Administrative Issue in the Context of Rei Iudicatae in General Administrative Proceedings Renata Strachowska Ontyczny status dobra i dobro wspólne Ontic Status of Good and Common Good Anna Drabarek Globalizacja w optyce etyki i filozofii polityki Globalization in the Optics of Ethics and the Philosophy of Politics Edward Modzelewski PROBLEMATYKA EUROPEJSKA EUROPEAN ISSUES Demokratyczne podstawy Unii Europejskiej w świetle obowiązującego unijnego prawa traktatowego Democratic Basis of the European Union in the Light of Ruling Treaty Law Jerzy Kuciński Z zagadnień prawnych przepływu osób wewnątrz strefy Schengen oraz przekraczania jej granic zewnętrznych The Legal Issues Concerning Border-Crossing Inside Schengen Area and Its External Borders Stefan Korycki 3

4 Komisja Europejska: skład i kompetencje European Commission: Composition and Competence Zenon Ślusarczyk ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA SECURITY ISSUES Stosunki transatlantyckie a bezpieczeństwo europejskie Transatlantic Relations and European Security Tadeusz Jemioło Kształtowanie słowackiej polityki bezpieczeństwa The Creation of Security Policy in Slovakia Henryk Binkowski Z KART HISTORII HISTORY Powstanie, założenia programowe i działalność Niemieckiej Partii Pracy w Polsce w latach Formation, Manifesto and Activity of German Labour Party Between Henryk Szczerbiński Działania PPR na rzecz umacniania wpływów wśród inteligencji w latach The Activity of PWP in Aid of Strengthening the Influence among Intelligentsia Between 1945 and 1946 Wiesław Otocki RECENZJE I SPRAWOZDANIA REVIEWS AND REPORTS Religia polityka globalizacja Recenzja książki Marii Marczewskiej-Rytko Religia i polityka w globalizującym się świecie Religion Politics Globalization The Review of the Book Written by Maria Marczewska-Rytko Religion and Politics in Globalizing World Edward Modzelewski Sprawozdanie z udziału w konferencji Proces boloński dalsze wyzwania dla szkolnictwa wyższego The Report from the Conference Bologna Process Further Challenges for Higher Education Henryk Binkowski 4

5 Zainteresowanie polityką. Morfologia zjawiska Interests in Politics. The Morphology of the Phenomenon Mirosław Karwat almamer wyższa szkoła ekonomiczna Zainteresowanie czymś to skupienie uwagi na czymś, co uznajemy za godne zauważenia, zastanowienia, przemyślenia, co może nawet wydać się fascynujące. Zainteresowanie polityką nie jest tym samym co plotkarska ciekawość sensacji, afer, skandali, intymnych personaliów ze świata celebrytów. Merytoryczne zainteresowanie polityką skupia się na problemach społecznych, diagnozie zasobów społecznych i sprzecznych interesów grupowych, na reprezentatywności i efektywności działania sił politycznych, projektach rozwiązań, dylematach decyzyjnych, na przewidywanych kosztach działania. An interest in something is focusing attention on something which we consider worth noticing, considering, wondering, thinking over, which can even be fascinating. The interest in politics is not the same as gossipy curiosity concerning scandals, intimate details of the world of celebrities. Merythorical interests in politics concentrates on social issues, diagnosis of social resources and contradictory group interests, on representativeness and effectiveness of the activity of political forces, solution projects, decisional dilemmas, and estimated costs of activity. 5

6 Kryzys autorytetu politycznego? Obraz społeczeństwa polskiego okresu transformacji Political Authority Crisis? The Picture of Polish Society of the Transformation Period Jacek Ziółkowski almamer wyższa szkoła ekonomiczna Treścią artykułu stały się pytania o kondycję współczesnych autorytetów politycznych. Autor, jako tezę uznał, iż autorytet polityczny (rozumiany, jako zasada społeczna) ma charakter ewolucyjny, jest zmienny w czasie. Przewartościowania istoty autorytetu politycznego wynikają ze zmienności zapotrzebowania społecznego na tą rolę. Współczesne rozważania nad kryzysem autorytetu powinny opierać się na przesłankach empirycznych, reprezentatywnych sondażach, odzwierciedlających postawy społeczne. Obraz empiryczny Polski okresu transformacji ustrojowej pokazuje wyraźną deprecjację instytucji autorytetu politycznego (kryzys zaufania, prestiżu ról stricte politycznych) oraz osobowych nośników tych ról (autorytet polityczny w ujęciu personalnym). Dewaluacja autorytetu politycznego jest skorelowana z symptomami kryzysu współczesnego modelu uprawniania polityki, nie wynika tylko z jak głoszą uproszczone sądy niekompetencji samych kandydatów do tej roli. Jako czynnik ograniczający możliwości ferowania sądów o kondycji współczesnego autorytetu politycznego można uznać niedoskonałości metodologiczne dotychczas przeprowadzanych badań. The article deals with questions concerning the condition of contemporary political authorities. The author puts a thesis that political authority, understood as a social rule, has an evolutionary character and is time sensitive. Over-evaluations of the nature of political authority result from the changeable social need for this role. Contemporary deliberations on the crisis of authority should be based on empirical rationales, representative polls reflecting social attitudes. Empirical picture of Poland of the political system transformation period shows a visible depreciation of political authority (the crisis of trust and prestige of political roles) and personal carriers of these roles (political authority in a personal view). The devaluation of political authority is correlated with the symptoms of contemporary model of making policy, result from incompetence of the candidates. Methodological imperfections present while carrying the research can be treated as a factor limiting the possibilities of making judgments concerning the condition of contemporary political authority. 6

7 Internet w formowaniu nowoczesnego wymiaru polityki The Internet in Forming Modern Dimension of Politics Radosław Ostrowski akademia humanistyczna w pułtusku Jedną z głównych tez artykułu jest stwierdzenie, że dzięki Internetowi możliwe jest stworzenie idealnego społeczeństwa, gdyż sprzyja on oddolnemu kreowaniu władzy ponieważ daje równe szanse każdemu użytkownikowi, pozwala przełamać barierę monopolu mediów i barierę finansową działalności społeczno-politycznej. Następnie zdefiniowane zostaje pojęcie społeczeństwo informacyjne, które określa nie tylko poziom rozwoju demokracji, ale przede wszystkim stopień rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego państwa. Społeczeństwo informacyjne to społeczeństwo, które posiada rozwinięte środki przetwarzania informacji i komunikowania przez co jest widziane jako społeczeństwo mediów, będących z jednej strony elementem szerszego, zintegrowanego sektora telekomunikacyjno-informatycznego, a z drugiej otwartego, światowego systemu komunikacji, cechującego się nieskrępowanym przez granice przepływem treści komunikowania i elementów kultury. Autor omawia następnie główne kierunki badania nad komunikacją społeczną: Szkołę Chicagowską, Mass Media Research czyli rozwój nowej dziedziny nauki komunikologii (Harold Lasswell, Kurt Lewin, Paul Lazarsfeld, Carl Holland); model wszechmocy propagandy Sergeia Tchakhotine a; Szkołę Frankfurcką (Theodor Adorno, Erich Fromm, Herbert Marcuje); determinizm technologiczny (Szkoła Toroncka: Harold Innis, Marshall McLuhan, Derric de Kerckhove) oraz koncepcje tak zwanych proroków nowej ery (czyli prognostów społecznych: Samuel, Benjamin Barber, Robert Putnam oraz Alvin Toffler). Z analizy wynika, że Internet w formowaniu nowoczesnego wymiaru polityki potwierdza, tak swą specyfiką jak również wpływem na treść i zakres komunikacji, ideę Herberta Marshalla McLuhana, że środek przekazu sam jest przekazem czyli same narzędzia, przy pomocy których dokonuje się przekaz, przez swą specyfikę i właściwości, tworzą treść. Przykładem słuszności tej idei może być zjawisko iluzji jakiej ulegamy postrzegając tak zwaną rzeczywistość wirtualną, która naprawdę nie istnieje, jest tylko tworem naszej wyobraźni powstałym pod wpływem kodowania i przekazywania treści za pośrednictwem elektronicznej sieci i hipertekstu. One of the theses of the article is the statement that thanks to the Internet it is possible to create an ideal society due to the fact that the Internet favors the creation of power from below, because it gives equal opportunities to every user, it allows to break the barrier of media monopoly and financial barrier of sociopolitical activity. The next notion defined is information society which circumscribes not only the level of the development of democracy but, first of all, the level of social and economic development of a country. Information society is a society which has developed means of processing information and communication, thus it is viewed as a media society, being, on the one hand an element of a wider integrated telecommunication and IT sector, and on the other hand an open worldwide system of communication, characterized by borderless transmission of communication content and cultural elements. 7

8 The author presents the main directions of social communication research: Chicago School of Sociology, Mass Media Research, which is the development of a new field of science, namely communicology (Harold Lasswell, Kurt Lewin, Paul Lazarsfeld, Carl Holland); the model of the power of Sergiei Tchakhotin s propaganda; Frankfurt School (Theodor Adorno, Erich Fromm, Herbert Marcuje); technology determinism (Toronto School: Harold Innis, Marshall McLuhan, Derric de Kerckhove) and concepts of the so-called new era prophets (namely social forecasters: Samuel Benjamin Barber, Robert Putnam and Alvin Toffler). The analysis shows that the Internet confirms, in formation of modern dimension of policy with its characteristics and the influence on the content and extent of communication, the thesis of Herbert Marshall McLuhan that the means of media is a media itself ; so the means themselves create the content thanks to their characteristics and qualities. An example of the soundness of this idea can be the phenomenon of illusion which we are taken into viewing so-called virtual reality, which does not really exist, and is only a creation of our imagination arising under the influence of coding and transmitting the content via electronic network and hypertext. 8

9 Teoretyczne aspekty kampanii wyborczej Theoretical Aspects of Election Campaign Dariusz Ostrowski almamer wyższa szkoła ekonomiczna Teoretyczno-praktyczny artykuł poświęcony kampanii promocyjnej, reklamowej i wyborczej widzianym tak z punktu widzenia marketingu gospodarczego jak i jego odmiany politycznej. Na wstępie autor definiuje i omawia cel i przedmiot analizy. Przedstawia kampanię promocyjną i reklamową, główne różnice istniejące pomiędzy nimi oraz specyficzne cechy kampanii wyborczej prowadzonej na jedynym w swoim rodzaju rynku jakim jest rynek wyborczy. Dalsza część rozważań to analiza elementów tworzących promotion mix oraz składników działań w ramach public relations w komercji i polityce. Zobrazowano różnice istniejące pomiędzy wizerunkiem a tożsamością organizacji. Wyczerpująco opisano poszczególne etapy organizacji i prowadzenia kampanii promocyjnej wyborczej na rynku politycznym oraz zobrazowano jej naukowe podstawy. W ostatniej części artykułu autor przedstawił sposoby badania i oceniania skuteczności kampanii wyborczej oraz ich aspekt finansowy. Theoretical and practical article is devoted to promotional, advertising and election campaigns as seen from the point of view of economy marketing and its political kind. In the introduction the author defines and describes the aim and the subject in question. He presents promotional and advertising campaigns, the main differences between them and particular characteristics of election campaign carried out on the one and only kind of market, namely the market of elections. Further part of deliberations is an analysis of the elements comprising the promotion mix and the elements of activities within public relations in commercialization and politics. The differences between the image and identity have been presented. Moreover, particular stages of organization and leading a promotional campaign have also been described, in political market. Moreover, the scientific basics of it have been shown. In the last part of the article the author presents methods of research and assessment of the efficiency of election campaigns and their financial aspect. 9

10 Tożsamość sprawy administracyjnej w kontekście rei iudicatae w ogólnym postępowaniu administracyjnym The Identity of Administrative Issue in the Context of Rei Iudicatae in General Administrative Proceedings Renata Strachowska uniwersytet śląski w katowicach Niniejszy artykuł stanowi próbę kompleksowego ujęcia problematyki tożsamości sprawy administracyjnej w kontekście badania zaistnienia rei iudicatae jako przyczyny stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej. Autorka koncentruje się w przedmiotowej pracy przede wszystkim na zagadnieniu tożsamości przedmiotowej i podmiotowej, w tym na następstwie prawnym stron i organów administracji publicznej, a także na funkcji gwarancyjnej zasady trwałości ostatecznej decyzji administracyjnej. The article is an attempt at presenting a complex topic of identity of administrative proceedings in the context of rei iudicatae being the cause of invalidity statement of administrative decision. The author concentrates on the issue of identity, both its objective and subjective scope, including legal implications of the parties and public administration bodies and on the function of the guarantee of the rule of persistency of final administrative decision. 10

11 Ontyczny status dobra i dobro wspólne Ontic Status of Good and Common Good Anna Drabarek Akademia pedagogiki specjalnej im. marii grzegorzewskiej Dobro wspólne ma w sobie magię przyciągania zwłaszcza polityków i działaczy publicznych. Często przywoływane jest w sporach i polemikach politycznych jako argument na rzecz właściwego i sprawiedliwego działania. Wielu może zatem sądzić, że dobro wspólne to taki politologiczny klon dobra, gdyż w rozważaniach politologów jest ono nieustannie przywoływane chociażby razem z pojęciem sprawiedliwości. W tym artykule chciałabym jednak pokazać, że pojęcie dobra wspólnego jest ufundowane na podstawowym pojęciu etycznym na pojęciu dobra, że jest to w pewnym sensie punkt docelowy, do którego zmierza społeczeństwo. Ważną sprawą jest także uświadomienie sobie, iż dobro wspólne wymaga zaangażowania w jego stanowienie wszystkich, albo znacznej większości członków wspólnoty. Należy także zawsze mieć na uwadze fakt, że mimo iż dobro wspólne jest nadrzędne, to nie może w sposób istotny naruszać dobra jednostkowego. Owa ekwilibrystyka zwłaszcza polityków między dobrem jednostkowym i dobrem wspólnym może zatem często prowadzić do konfliktów. Politologów pojęcie dobra i wynikające z niego dobro wspólne powinno także interesować z tego względu, że odzwierciedlają one porządek danego społeczeństwa, to znaczy zasady, instytucje, prawo i organy niezbędne do zaistnienia tego co określa się mianem wspólnego pożytku. Common good has the ability to attract, especially politicians and public activists. It is often hailed in disputes and political polemics as an argument supporting the right and just activity. Many people may, thus, think that common good is a political science clone of good, due to the fact that in deliberations of political scientists it is permanently hailed together with the notion of justice. However, the author of the article aims at showing that common good is funded in a basic ethical notion in the notion of good, and that it is a destination point towards which the society is heading. An important issue is also making oneself aware that common good requires the engagement of all or a vast majority of members of a community. It is also important to remember that although common good is overriding, it cannot violate the good of an individual. Misunderstandings concerning common good and individual good may lead to conflicts. The notions of good and common good resulting from it should be of interest for political scientists, due to the fact that they reflect the order of a particular society, i.e. rules, institutions, law and offices necessary for existence of common benefit. 11

12 Globalizacja w optyce etyki i filozofii polityki Globalization in the Optics of Ethics and the Philosophy of Politics Edward Modzelewski Almamer wyższa szkoła ekonomiczna W artykule autor stara się odpowiedzieć na szereg pytań, jakie pojawiają przy prezentacji i analizie zjawiska globalizacji. Chodzi zwłaszcza o to, w jaki sposób możemy przeciwdziałać odczuwanym przez wiele społeczności negatywnym skutkom procesów globalizacyjnych i czy w ogóle jest to możliwe. Jeśli założymy, że jest to możliwe, a założenie to na pierwszy rzut oka wydać się nam może twórczą utopią, to jakie środki musi ludzkość zastosować by mogło ono się spełnić. Czy wystarczą wyłącznie techniki ekonomiczne i polityczne? Konkluzją artykułu jest stwierdzenie, że bez odwołania się do etyki, a właściwie do jej szczególnego rodzaju, jakim jest dziś etyka odpowiedzialności globalnej, realizacja wszelkich planów zmierzających do ograniczenia owych negatywnych skutków spełznie na niczym. Tym bardziej, że współczesne kategorie filozofii polityki skrojone do opisu zjawisk występujących w państwach narodowych, nie bardzo są, jak na razie, przydatne do analizy procesów zachodzących w globalizującym się świecie. The author tries to answer the questions which appear during the presentation and analysis of the phenomenon of globalization. The main issues are connected with ways of dealing with negative results of globalization processes which are experienced by many societies and if it is possible to deal with them. If we assume that it is possible, and this assumption may seem to be utopian, what measures must be taken in order to fulfill it? Are economic and political techniques sufficient? The conclusion of the article is the statement that without reference to ethics, to its particular kind, namely the ethics of global responsibility, realization of all plans leading to restriction of those negative results will come to nothing. Especially that contemporary categories of philosophy of politics are cut to the description of phenomena appearing in national countries are not useful for the analysis of the processes appearing in the globalizing world. 12

13 Demokratyczne podstawy Unii Europejskiej w świetle obowiązującego unijnego prawa traktatowego Democratic Basis of the European Union in the Light of Ruling Treaty Law Jerzy Kuciński wyższa szkoła zarządzania i prawa im. h. chodkowskiej i almamer wyższa szkoła ekonomiczna Jednym z głównych kierunków reform ustrojowych Unii Europejskiej, wprowadzonych przez Traktat z Lizbony do obowiązującego unijnego prawa traktatowego, jest pełniejsze zidentyfikowanie, rozszerzenie i umocnienie wspólnej aksjologii Unii i jej demokratycznej legitymacji. W sposób istotny został rozszerzony i skonkretyzowany w porównaniu z wcześniejszymi unormowaniami traktatowymi katalog wartości i zasad, na których opiera się Unia Europejska. Wśród wartości tych wymienia się: poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolność oraz równość, zaś wśród zasad demokrację, państwo prawne i poszanowanie praw człowieka. Podstawą funkcjonowania Unii jest demokracja przedstawicielska. Oznacza to, że obywatele Unii są na poziomie Unii bezpośrednio reprezentowani w Parlamencie Europejskim, zaś państwa członkowskie mają zapewnioną reprezentację w instytucjach unijnych. Uzupełnieniem demokracji przedstawicielskiej są formy demokracji pozaprzedstawicielskiej (uczestniczącej, bezpośredniej), oznaczające możliwość obywateli i stowarzyszeń obywatelskich publicznego wypowiadania się w sprawach Unii, oraz prawo obywateli Unii do obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. One of the main directions of political system reforms of the European Union, introduced by the Treaty of Lisbon, is a more complete identification, enlargement and strengthening the common axiology of the Union and its democratic legitimization. The catalogue of values and rules on which the European Union is based has been extended and made more precise as compared with the norms resulting from previous treaties. Among these values there are the following: respect of dignity of a human being, freedom, equality, and among rules democracy, lawful state, and the respect of human rights. The basis of functioning of the European Union is the representative democracy. It means that the citizens of the Union are on the level of the Union directly represented in the European Parliament, and member states are provided with representation in the institutions of the Union. An addition of representative democracy are forms of participating democracy or direct democracy, which allow citizens and civic associations for public expression of views on the matters concerning the Union and the right of the citizens of the Union to civic legislation initiative. 13

14 Z zagadnień prawnych przepływu osób wewnątrz strefy Schengen oraz przekraczania jej granic zewnętrznych The Legal Issues Concerning Border-Crossing Inside Schengen Area and Its External Borders Stefan Korycki almamer wyższa szkoła ekonomiczna W artykule przedstawiono rozwiązania prawne dotyczące ruchu osobowego w Unii Europejskiej. Podstawę tych rozważań stanowi Układ z Schengen z 14 czerwca 1985 roku i Konwencja Wykonawcza do Układu podpisana 19 czerwca 1990 roku. Dokonano analizy formalnych warunków przekraczania granic wnętrznych obszaru strefy Schengen oraz jej granic zewnętrznych. Uznano też za celowe przedstawienie kwestii kontroli granicznej unormowanej w prawie polskim. Całość rozważań zamyka prezentacja rozwiązań Systemu Informacyjnego Schengen. The article presents legal solutions concerning personal movement in the European Union. The basis for the deliberations is the Schengen Treaty of 14 June 1985 and Administrative Convention to the Treaty of 19 June The analysis of formal conditions of crossing internal borders of the Schengen Area and its external borders. The issue of border control sanctioned in the Polish law is presented as well. The last part of the article presents the solutions of Schengen Information System. 14

15 Komisja Europejska: skład i kompetencje European Commission: Composition and Competence Zenon Ślusarczyk almamer wyższa szkoła ekonomiczna Komisja Europejska jest jedną z ważniejszych instytucji Unii Europejskiej, jej organem wykonawczym. Składa się z komisarzy, po jednym z każdego kraju członkowskiego. Pracami Komisji kieruje jej przewodniczący, wybierany i zatwierdzany przez Radę Europejską i Parlament Europejski. Komisja posiada traktatowe uprawnienia inicjatywy legislacyjnej, jest też strażniczką traktatów przestrzegania prawa unijnego przez państwa członkowskie i przedsiębiorstwa. Komisja posiada rozbudowane struktury organizacyjne i dyrekcje generalne, zespoły ekspertów i tłumaczy. Odpowiada ona za prawidłowe funkcjonowanie jednolitego rynku, realizację budżetu UE i wydatkowanie funduszy strukturalnych. Reprezentuje UE wobec państw trzecich i organizacji międzynarodowych. European Commission is one of the most important institutions of the European Union, its administrative body. It comprises of 27 commissioners, each member state being represented by one. The works of the Commission are led by its President chosen and approved by the Council of Europe and the European Parliament. The Commission has the right to legislative initiative assured by a treaty; it also is the guardian of treaties, obeying the law of the Union by member states and companies. The Commission has complex organization structures and Directorates-General, teams of experts and interpreters. It is responsible for appropriate functioning of uniform market, realization of the EU budget and proper use of the structural funds. It represents the EU demarche other countries and international organizations. 15

16 Stosunki transatlantyckie a bezpieczeństwo europejskie Transatlantic Relations and European Security Tadeusz Jemioło Almamer wyższa szkoła ekonomiczna Globalne środowisko bezpieczeństwa przełomu XX i XXI wieku zaznaczyło się nowymi wyzwaniami i zagrożeniami. Okazało się bowiem iż asymetria zagrożeń, która ujawniła się tak drastycznie podczas zamachu terrorystycznego 11 września 2001 roku w Stanach Zjednoczonych, będzie elementem tworzenia przewagi strategicznej we współczesnym świecie. Transgraniczność tych zagrożeń stanowi wyzwanie dla bezpieczeństwa europejskiego i stosunków transatlantyckich będących gwarancją tego bezpieczeństwa. Artykuł stanowi, próbę oceny relacji transatlantyckich w kontekście ich wpływu na bezpieczeństwo europejskie w XXI wieku. Global environment of safety of the turning of 20 th and 21 st centuries was marked with new challenges and threats. It appeared that the asymmetry of threats, which became visible during the terrorist attack of 11 th September 2001 in the United Sates, would be the element of forming strategic predomination in the contemporary world. Cross-border of these threats is a challenge for European safety and Transatlantic relations being the guarantee of this safety. The article tries to evaluate Transatlantic relations in the context of their influence on European safety in the 20 th century. 16

17 Kształtowanie słowackiej polityki bezpieczeństwa The Creation of Security Policy in Slovakia Henryk Binkowski almamer wyższa szkoła ekonomiczna W artykule podjęto próbę charakterystyki procesu kształtowania słowackiej polityki bezpieczeństwa. Republika Słowacka, jako najmniejszy kraj z czwórki wyszehradzkiej i jako jedyna nie była objęta procesem pierwszego rozszerzenia o nowe kraje demokratyczne spośród byłych państw socjalistycznych. Niemniej bardzo szybko nadrobiła czas na ścieżce integracyjnej ze strukturami Europy Zachodniej, a nawet stała się, w pewnym sensie, liderem przemian w Unii Europejskiej, w tym wypadku jako jedyny członek Grupy Wyszehradzkiej znajduje się ona w strefie Euro. Analizując kształtowanie słowackiej polityki bezpieczeństwa autor artykułu dokonuje opisu głównych uwarunkowań tej polityki, jej podstaw ustrojowych, normatywno-prawnych i politycznych. Kolejne rozważania dotyczą sił zbrojnych oraz zarządzania bezpieczeństwem i kierowania obroną państwa. Podjęto również próbę określenia perspektyw dotyczących rozwoju polityki bezpieczeństwa. W odniesieniu do głównego problemu naukowego podjętego w artykule niezbędne wydaje się podkreślenie dość wyraźnej tendencji do celowego i dobrze zaplanowanego procesu budowania zrębów bezpieczeństwa narodowego w nowo kształtującym się państwie. Albowiem kolejnym ważnym wyznacznikiem sytuacji Słowacji w dziedzinie bezpieczeństwa jest fakt, iż jest to jedyne nowe państwo w naszej części Europy, niemające (poza doświadczeniem czechosłowackim) do czego nawiązywać z własnej historii. Teza ta jeszcze lepiej broni się, gdy odniesiemy ją do cezury czasowej po 2000 roku. Wówczas rzeczywiście Słowakom udało się dokonać zasadniczych przekształceń demokratycznych w systemie bezpieczeństwa, nakreślić wizję kształtu sił zbrojnych, zintegrować w zasadzie cały proces kierowania bezpieczeństwem narodowymi zarządzaniem profesjonalnymi siłami zbrojnymi (choć był to dopiero początek, ale kontynuowany przez kolejne ekipy rządowe włącznie z najnowszym (od połowy 2010 r.) rządem, kierowanym po raz pierwszy w historii niepodległej Słowacji przez kobietę, Ivetę Radićovą. The article tries to characterize the process of creation of Slovak security policy. The Slovak Republic, the smallest country of Visegrad Group, was the only one which was not included in the process of the first enlargement of the new democratic countries out of former socialist countries. It soon caught up with other countries on the way to the integration with the structures of Western Europe, and became in a way the leader of changes in the European Union, being the only member of Visegrad Group belonging to eurozone. Analyzing the creation of Slovakian safety policy, the author of the article describes the main conditions of this policy, its political system, normative, legal and political basis. Further deliberations concern the armed forces and safety management and managing the country s defense. An attempt has been made at defining prospects of the development of defense policy. Referring to the main scientific issue, which the article deals with, it seems to highlight a clear tendency to purposeful and well-planned process of building national security in the country that was forming. Another important marker of the situation of Slovakia in the area of safety is the fact that it is the only new member state in our part of Europe, which has nothing to relate in its history, apart from Czechoslovak experience. This thesis defends itself better if we refer it to the timeline after At 17

18 that time the Slovaks managed to accomplish basic democratic transformations in the defense system, outline the visions of the shape of the armed forces, integrate the whole process of managing national security and professional armed forces; however, it was only the beginning, but continued by other offices, including the present one since the middle of 2010 led for the first time in the history of independent Slovakia by a woman, namely Iveta Radićova. 18

19 Powstanie, założenia programowe i działalność Niemieckiej Partii Pracy w Polsce w latach Formation, Manifesto and Activity of German Labour Party Between Henryk Szczerbiński almamer wyższa szkoła ekonomiczna Artykuł ten jest kontynuacją, opublikowanego w numerze 4(57) z 2009 roku tekstu, dotyczącego początków działalności niemieckich socjalistów w łódzkim okręgu przemysłowym. W roku 1922 działalność ta nabrała konkretnych form organizacyjnych. Powołano do życia Niemiecką Socjalistyczną Partię Pracy, która współpracowała z Polską Partią Socjalistyczną i Powszechnym Żydowskim Związkiem Robotniczym. Jej udział w życiu politycznym regionu i kraju, oraz stosunek do ważniejszych kwestii społeczno-gospodarczych, zwłaszcza do roku 1926 (zamach majowy, Józefa Piłsudskiego) wynikał ze wspólnych wartości międzynarodowego ruchu robotniczego i z wpływu europejskiej myśli socjalistycznej na profil ideowy partii. The article is the continuation of the previous one, published in vol. 4(57) of 2009, concerning the beginnings of activity of German socialists in Łódź industrial district. In 1922 this activity gained specific organizational forms. The German Socialist Labour Party of Poland was established and it cooperated with the Polish Socialist Party and Jewish Labor Bund. Its activity in the political life of the region and the country, and the attitude to more important socio-economic issues, especially since 1926 (May coup of Józef Piłsudski) resulted from common values of international movement of workers and the influence of European socialist thought on ideological profile of the party. 19

20 Działania PPR na rzecz umacniania wpływów wśród inteligencji w latach The Activity of PWP in Aid of Strengthening the Influence among Intelligentsia Between 1945 and 1946 Wiesław Otocki uniwersytet warszawski Artykuł poświęcony jest prowadzonej przez PPR działalności na przełomie 1945 i 1946 roku zmierzającej do poszerzenia bazy politycznej. Przywódcy PPR zdawali sobie sprawę, że w ciągu roku samodzielnych rządów (PKWN i RT) nie zdołali uzyskać oczekiwanego poparcia społecznego, co w rezultacie groziło przegraniem wyborów. Dążąc do pozyskania inteligencji starali się zapewnić sobie poparcie, a przynajmniej przychylność jej twórczej części. Równocześnie zamierzano powstrzymać zasilanie przez nich szeregów reaktywowanego Polskiego Stronnictwa Ludowego, które szybko dzięki poparciu społecznemu stało się liczącą siłą polityczną. Pozyskanie polskich twórców miało w zamierzeniach przywódców PPR przyczynić się do uwiarygodnienia nowej władzy w ocenie społecznej zarówno w kraju, jak i za granicą stanowiąc cenne dla niej potwierdzenie postępującego procesu normalizacji i stabilizacji. The article deals with the activity of Polish Workers Party between 1945 and 1946, leading to the enlargement of political basis. The leaders of PWP were aware of the fact that during a year of standalone governing (Polish Committee of National Liberation and Temporary Government) did not manage to gain expected social support, which could have resulted in losing elections. The leaders aimed at gaining the support of the Polish intelligentsia, or at least the favor of their artistic members. Simultaneously, they were going to stop them from joining the Polish People s Party which, thanks to social support, became an important political force. Attracting Polish artists was supposed to make the leaders of PWP more credible in the eyes of social assessment both in the country and abroad, being a crucial confirmation of the process of normalization and stabilization in progress. 20