Sklepy komputerowe są wypełnione

Transkrypt

1 Idealna drukarka COVER STORY Idealna drukarka dla Linuksa Drukarka dla pingwina Przy podejmowaniu decyzji o zakupie drukarki decydujące znaczenie ma to, co będziesz drukować. Użytkownicy Linuksa muszą w dodatku w swoich wyborach uwzględniać, czy wybrane urządzenie jest obsługiwane przez Linuksa. W tym artykule znajdziesz informacje, które przydadzą się przy podejmowaniu tej decyzji. TILL KAMPPETER Sklepy komputerowe są wypełnione po brzegi drukarkami do różnych zastosowań. Od najtańszych atramentówek, za mniej niż 200 zł, aż po wysokowydajne drukarki laserowe i wielkoformatowe plotery, których ceny idą w setki tysięcy złotych. Wybór jest trudny jaka drukarka jest dobra dla Linuksa? Pierwsze pytanie, które należy zadać, nie ma nic wspólnego z systemem operacyjnym. Jest to pytanie o to, co chcesz drukować i jak wiele wydruków zamierzasz wykonywać. Drukarki laserowe są szybkie i tworzą dobre wydruki, jednak niezbyt nadają się do wydruku fotografii. Są to również urządzenia kosztowe, zwłaszcza w przypadku druku kolorowego. Z drugiej strony koszty eksploatacyjne i koszt druku jednej strony są niskie. Dla kontrastu drukarki atramentowe są o wiele tańsze, jeśli chodzi o cenę zakupu urządzenia, a wiele z nich potrafi drukować zdjęcia o jakości zbliżonej do zdjęć z laboratorium. Niestety drukarki te są wolniejsze, koszt wydruku pojedynczej strony jest wyższy szczególnie przy druku zdjęć na papierze fotograficznym. Jeśli z kolei drukujesz dużo tekstu i tylko czasami potrzebujesz kolorowego wydruku, może warto zastanowić się na zakupem dwóch drukarek laserowej (czarno-białej) i atramentowej (kolorowej). Najtrudniejsze w procesie zakupu drukarki dla Linuksa jest znalezienie modelu obsługiwanego przez Linuksa, posiadającego jednocześnie duże możliwości. Jest to zależne od dwóch rzeczy. Po pierwsze, od języka Rysunek 1: Linuxprinting. org to podstawowe miejsce, które należy odwiedzić w razie problemów z drukowaniem w Linuksie. opisu strony jakiego używa drukarka, a po drugie od tego, jak Linux obsługuje dane urządzenie czy to poprzez sterownik producenta, czy też otwarty projekt. Postscript i PCL Jedna rzecz jest pewna: Linux zawsze w pełni obsługuje urządzenia wspierające Postscript. Oczywiście przy założeniu, że producent nie ukrył poleceń sterujących konkretnym modelem w pliku sterownika DLL dla Windows. Sytuacja jest o wiele lepsza, gdy mamy do dyspozycji standardowy plik PPD (Postscript Printer Description) [1] opisujący w jawnej postaci (ASCII) indywidualne cechy urządzenia. Plik taki gwarantuje przynajmniej taki sam poziom funkcjonalności modeli obsługujących Postscript jak w MS Windows. Wsparcie dla PCL nie jest tak ważne, ale przynajmniej gwarantuje, że drukarki oparte na PCL będą cokolwiek drukowały w Linuksie, dając równocześnie możliwość zmiany podstawowych ustawień, takich jak rozdziel- Czerwiec

2 COVER STORY Idealna drukarka Rysunek 2: HP Deskjet 450 jest dobrym rozwiązaniem dla użytkowników mobilnych. Dobre wsparcie dla Linuksa, świetna jakość druku (sześć kolorów) i nie wymaga zasilania sieciowego! Reverse engineering dla drukarek Lexmark i Canon Kilka lat temu Lexmark wprowadził zamknięte sterowniki. Niemal niemożliwa jest współpraca z tymi urządzeniami w Linuksie. Ostatnio Lexmark przedstawił nową koncepcję sterowników, niestety ponownie mają one charakter zamknięty. Sterowniki powinny działać w większości nowszych dystrybucji [8], jednak nie jesteśmy w stanie tego potwierdzić. Oprócz słabego wsparcia Lexmark ma inną wadę ceny toczość czy rozmiar papieru. Cechy specjalne, takie jak wybór podajnika, tryb oszczędzania tonera czy wygładzanie czcionek, mogą być niedostępne w standardowych sterownikach dla Linuksa. Postscript i PPD Producenci drukarek postscriptowych zazwyczaj dostarczają PPD razem ze sterownikiem dla Windows i Mac OS X. Plik PPD zawiera zakodowane polecenia języka Postscript lub PJL specyficzne dla indywidualnych cech urządzenia, takich jak drukowanie dwustronne (duplex), wybór podajnika czy nawet zszywanie. Kod musi być dostępny dla intepretera dokonującego bezpośrednio sterowania drukarką. Zanim standardem wydruku w świecie Linuksa stał się system Common Unix Printing System (CUPS), pliki nie były zazwyczaj wykorzystywane. CUPS potrafi obsługiwać pliki PPD natywnie, podczas gdy inne systemy wydruku używają filtra Foomatic RIP do przetwarzania informacji z PPD. Oznacza to pełne wsparcie dla drukarek postscriptowych w Linuksie. Należy się jednakże upewnić, że drukarka posiada sprzętowy interpreter Postscriptu, a nie programowy emulator interpretera ukryty w sterowniku dla Windows! PCL i PJL Specyficzne dla drukarki polecenia PCL są przede wszystkim implementowane przy pomocy poleceń PJL (Printer Job Language). PJL jest de facto standardem, tym niemniej czasami komunikacja z drukarką przy użyciu PJL nie jest możliwa, ponieważ bardzo restrykcyjnie implementują sekwencje sterujące i polecenia. W takim wypadku pozostaje tylko nadzieja, że producent dostarczy dokumentację, która umożliwi pro- gramistom analizę sterowników dla Windows i rozpoznanie mechanizmów sterownia drukarką. Istnieją również drukarki, które oferują obsługę PCL wyłącznie w celu zapewnienia kompatybilności z programami DOS, co w dodatku odbywa się za pośrednictwem sterownika dla Windows. Programy DOS wysyłają do drukarki polecenia PCL, sterownik tłumaczy je na wewnętrzne, niejawne polecenia sterujące drukiem. W takim przypadku wysyłanie poleceń PCL do drukarki w Linuksie jest bezsensowne. Supertajne protokoły Istnieje wiele drukarek używających protokołów i poleceń, których specyfikację producenci utrzymują w tajemnicy. Większość z tych urządzeń to najtańsze modele, ale zdarza się to też w przypadku sprzętu z wyższej półki. Jeśli w takiej sytuacji producent nie dostarcza stosownego sterownika, to urządzenie takie będzie w Linuksie całkowicie bezużyteczne dopóki jakiś programista nie znajdzie czasu na to, żeby zanalizować dane przekazywane przez sterownik dla Windows i na tej podstawie poznać sposób komunikacji. Jednak nawet wtedy jakość wydruku rzadko dorównuje tej, którą uzyskuje się z poziomu Windows. Rysunek 3: Epson C84 jest przydatna jako drukarka atramentowa ogólnego zastosowania. Do obsługi w Linuksie jest wymagany GIMP Print W celu sprawdzenia, czy konkretny model drukarki jest obsługiwany w Linuksie, najlepiej sprawdzić internetową bazę Foomatic [3]. Baza danych oferuje listę znanych drukarek i wskazuje jak zachowują się one pod kontrolą Linuksa. W tym artykule znajdziecie kilka rekomendacji dotyczących konkretnych typów urządzeń z różnych przedziałów cenowych. Kolorowe drukarki atramentowe Pomimo dużej liczby producentów atramentówek, tylko urządzenia dwóch producentów są dobrze wspierane przez oprogramowanie Open Source Epson i HP. Szczególnie dobrym wyborem dla użytkownika Linuksa są drukarki Epson Stylus. Epson udostępnił jakiś czas temu informacje na temat wykorzystywanych przez siebie protokołów zespołowi projektu GIMP Print [4]. Dzięki temu GIMP Print obsługuje nawet najnowsze modele Epson-a w sposób gwarantujący wysoką jakość wydruku. GIMP Print jest narzędziem dającym dostęp do wielu zaawansowanych ustawień, pozwalając na indywidualne określenie kompromisu między fotorealistyczną jakością a szybkością druku. Dlatego dla użytkowników Linuksa, będących jednocześnie fotoamatorami, drukarki Epson są interesującą propozycją. Większość z tych drukarek HP, które nie obsługują Postscriptu, korzysta z własnego sterownika opracowanego przez HP HPIJS [5]. Jest on dostępny bezpłatnie i wspiera natywnie większość funkcji dodatkowych tych drukarek, takich jak druk dwustronny, wybór podajnika czy druk sześciokolorowy. Jakość druku fotografii jest imponująca szczególnie w przypadku nowszych modeli. Należy generalnie unikać drukarek innych producentów. Niektóre modele Canona są obsługiwane przy użyciu komercyjnych sterowników Turboprint [6] albo darmowych (ale bez kodu źródłowego) pochodzących bezpośrednio od Canon Japan [7], strona jest w języku japońskim po prostu ściągnij znajdujący się tam pakiet RPM i zainstaluj go. Pamiętaj, że niektóre modele mogą mieć różne nazwy w Japonii, USA i w Europie. 18 Czerwiec

3 Idealna drukarka COVER STORY Rysunek 4: Wsparcie Linuksa dla tanich drukarek laserowych Epson jest problematyczne. Przykładowo Epson EPL6200L jest obsługiwany jedynie częściowo, ponieważ używa nieznanego protokołu. nerów i cartridge są wysokie. Istnieją dwa lub trzy projekty tworzące otwarte sterowniki dla drukarek Lexmark i Canon, jednak ich funkcjonalność jest ograniczona, ponieważ programiści muszą wykonywać klasyczny reverse engineering poleceń sterujących. Najświeższe informacje zawiera strona Linuxprinting. org [9] (patrz Rysunek 1). Status sterowników dla produktów mniej znanych producentów jest nieokreślony. Jedyne co można zrobić, to wybrać produkt HP lub Epsona, jeśli potrzebujesz drukarki atramentowej obsługiwanej w Linuksie. Drukarki HP korzystają z cartrigde ze zintegrowaną głowicą, co podnosi koszt utrzymania, ale daje też gwarancję lepsze jakości, ponieważ wraz z nowym atramentem mamy nową głowicę. Inaczej jest w przypadku Epsona, który korzysta z głowic piezoelektrycznych, gdzie cartridge jest po prostu zbiornikiem na atrament. Epson sprzedaje również specjalistyczne atramenty np. o podwyższonej trwałości do wydruków archiwalnych. Podejmując decyzję o zakupie drukarki należy bardzo uważać na tani sprzęt. Zazwyczaj wsparcie dla Linuksa jest słabe, a koszty utrzymania (toner i atrament) są wyższe niż przeciętnie. Tanie i w dodatku działają! Epson C42 i C44 to modele podstawowe tej firmy. Obie drukarki są obsługiwane przez GIMP Print Jednakże ceny cartridge z atramentem należą do najwyższych. Z kolei C64 jest również tania, ale wymaga już GIMP Print lub nowszego. Podstawowe modele HP to Deskjet 33xx, 34xx i 36xx. Urządzenia te używają języka opisu LIDIL (Lightweight Imaging Device Interface Language). Ponieważ HPIJS nie obsługuje w pełni LI- DIL, te modele nie są zalecane. Innymi tanimi drukarkami, tym razem obsługiwanymi przez HPIJS, jest seria Deskjet 38xx oraz Deskjet Rysunek 5: HP Officejet 7130 jest wielofunkcyjnym urządzeniem z dobrym wsparciem dla Linuksa. Wysokiej klasy drukarki na desktop Najlepszymi drukarkami atramentowymi Epsona dla papieru A4 są Stylus C82 i C84 (patrz Rysunek 3). Posiadają one osobne cartridge dla każdego koloru i oferują wysoką jakość wydruku fotografii. Również te modele używają atramentów z nieblaknącym pigmentem. Model C84 wymaga GIMP Print lub nowszego. Nasz wybór wśród drukarek atramentowych A4 to HP Deskjet 5625 A4. Dzięki funkcji druku dwustronnego spada zużycie papieru, a jeśli zakupisz specjalny cartridge do wydruku fotografii, możliwe będą wydruki sześciokolorowe. Można nawet dokupić drugi podajnik na 400 kartek papieru. HPIJS umożliwia korzystanie ze wszystkich funkcji drukarki, za wyjątkiem drukowania bez marginesów. HP poinformowało nas, że taka możliwość pojawi się już niebawem. Najlepszą przenośną drukarką jest obecnie HP Deskjet 450 (patrz Rysunek 2). Oferuje ona użytkownikom notebooków taką sama jakość, jak w przypadku modeli biurkowych (włączając w to druk sześciokolorowy dla zdjęć). Samo urządzenie jest bardzo zwarte i zasilane bateryjnie. Urządzenia z rodziny HP Business Inkjet są zalecane dla osób dużo drukujących. Drukarki te są szybsze i mając lepszą jakość wydruku. Większość nowszych drukarek atramentowych HP umożliwia zamianę cartridge z czarnym atramentem na cartridge fotograficzny, zawierający zespół kolorów: czarny, light cyan i light magenta. Dzięki temu wydruki fotografii są perfekcyjne. Nie ma przy tym potrzeby stosowania dla takiego cartridge odrębnego sterownika. Drukarka obsługuje zarządzanie kolorami wewnętrznie. Drukarki do wydruku fotografii Seria drukarek HP została specjalnie zaprojektowana do drukowania fotografii cyfrowych. Wszystkie modele tej serii posiadają wbudowany czytnik kart pamięci umożliwiający wydruk bez pośrednictwa komputera. Seria 100 i 200 to sprzęt przenośny obsługujący papier o rozmiarach 10x15 cm. Seria 7000 może obsługiwać A4, a 7960 nawet druk ośmiokolorowy (black, mid gray, light gray, cyan, magenta, yellow, light cyan i light magenta). Oferowany przez HP własny sterownik do urządzeń wielofunkcyjnych, HPOJ [10], pozwala na korzystanie z czytnika kart pamięci z poziomu Linuksa. Najnowsze modele (14x, 24x, 72xx, 76xx, 77xx, 79xx) obsługują czytniki kart jako klasyczny USB mass storage (tj. jak zwykłe dyski USB). Drukarki serii Epson Stylus Photo obsługują drukowanie fotografii. Klasyczne drukarki sześciokolorowe dają znakomite wydruki przy użyciu GIMP Print. Nowsze modele R200, R300 i R800 nie są obecnie obsługiwane. Polecamy jednak 830U, 925 lub 950. Typ 925 posiada czytnik kart pamięci, który jest widziany jako zwykły dysk (należy w tym celu korzystać z jądra lub nowszego), natomiast 950 ma sześć niezależnych cartridge z atramentem. Urządzenia wielofunkcyjne Urządzenia te umożliwiają drukowanie, skanowanie, czasem faksowanie czy korzystanie z czytnika kart pamięci. Niestety żadne z obecnych na rynku urządzeń wielofunkcyjnych nie jest w pełni obsługiwane szczególnie jeśli chodzi o funkcję faksowania. Drukowanie, skanowanie i czytnik kart działają we wszystkich modela HP i Epson, za wyjątkiem Epson Stylus Photo RX500, chociaż prace zespołu GIMP Print nad nim trwają. Urządzenia innych producentów będą być może drukować z po- Czerwiec

4 COVER STORY Idealna drukarka ziomu Linuksa, ale nic więcej. Urządzenia HP potrzebują niskopoziomowego sterownika HPOJ do tego, aby móc korzystać ze wszystkich ich funkcji. HPOJ daje dostęp do opcji wydruku, sterownik SANE obsługuje skanowanie, a do czytnika kart można dostać się przy pomocy pakietu MTools [11]. Filtrem wydruku jest HPIJS. Urządzenia Epsona zachowują się jakby były osobnymi urządzeniami drukarką, skanerem i czytnikiem kart pamięci. Do drukowania używamy GIMP Print. Moduł epson dla SANE obsługuje skanowanie [12], a czytnik kart jest dostępny jako zwykłe urządzenie masowe USB. Z wyjątkiem drukarek LIDIL, tj. modeli PSC 1xxx i Officejet 4xxx, można korzystać z dowolnego modelu HP. Urządzenia wielofunkcyjne serii LIDIL są częściowo obsługiwane przez HPOJ. Unikaj urządzeń Epson RX800, ponieważ GIMP Print nie potrafi obecnie współpracować z tym modelem. Jeśli potrzebujesz wydruków A3, sprawdź drukarki czterokolorowe Epson Stylus Color 1160, 1520 i 3000 lub sześciokolorowe Epson Stylus Photo 1290 (S) i HP oferuje CP1700 i Deskjet 93xx do wydruku czterokolorowego. Cartridge do wydruku kolorowego są dostępne dla serii Deskjet 96xx. Drukarka Epson Stylus Pro potrafi drukować rozmiary DIN A3. GIMP Print obsługuje je bez żadnego problemu. Brakuje tylko funkcji zarządzania kolorem i optymalizacji wydruku. Drukarki Epson A1 Stylus Pro 7000 i 7500 oferują podobną jakość wydruku jak małe urządzenia serii Stylus Photo. Drukarki Stylus Pro 9000 i 9500 to wielkoformatowe wersje (A0) modelu 7000, oferujące wysoką jakość druku kolorowego. GIMP Print obsługuje nawet najnowsze modele Stylus Pro 7600 i Jeśli wybierasz produkt HP lub innego Rysunek 6: Drukarki wysokowydajne Digimaster firmy Heidelberger. Te potwory bez problemu współpracują z Linuksem. producenta zawsze upewnij się, że posiada on wbudowany sprzętowy interpreter Postscriptu. Drukarki czarno-białe Większość producentów drukarek laserowych nie oferuje natywnego wsparcia dla Linuksa. Na szczęście większość modeli wykorzystuje standardowy PCL i/lub Postscript, zatem wiele drukarek będzie działać nawet bez natywnego sterownika. Jednakże jest wiele drukarek z segmentu sprzętu najtańszego, które nie oferują wsparcia na żadnym poziomie, ponieważ wykorzystują własne protokoły producenta. Wiele z nich ma w określeniu typu literę L od Light (ang. lekki ). Jeśli chcecie drukować z Linuksa, trzeba jednak zawsze szukać modeli lepszej klasy. Wiele tanich urządzeń nie wspiera oprogramowania Open Source. Na szczęście całkiem wiele z nich ma jakieś możliwości obsługi PCL lub Postscriptu, dla kilkunastu modeli powstały nawet sterowniki do obsługi własnych protokołów producenta. Tak czy inaczej, szukaj obsługi PCL lub Postscriptu. Pamiętaj, że wiele tańszych drukarek laserowych nie jest wcale taka tania w eksploatacji ze względu na koszty tonera i części zamiennych. Tanie drukarki Drukarki laserowe Kyocera, za wyjątkiem urządzeń wielofunkcyjnych, korzystają z Postscriptu lub przynajmniej z PCL-a. W dodatku posiadają niewymienny bęben, co oznacza niższe koszty druku jednej strony. Szczególnie interesujące są drukarki Kyocera's FS-1010 i FS-1020D obie używają Postscriptu, FS-1020D obsługuje dodatkowo duplex. Drukarki laserowe Lexmark są o wiele lepiej obsługiwane w Linuksie niż urządzenia atramentowe tego samego producenta. Prawie wszystkie modele serii Optra mogą komunikować się przy pomocy PCL lub Postscriptu. Lexmark posiada swój własny interpreter Postscriptu, dzięki czemu nawet tanie drukarki Optra obsługują Postscript. Na stronach Lexmarka znajdują się informacje na temat wsparcia Linuksa dla poszczególnych modeli, można ściągnąć też sterowniki. W przypadku niewielkiego budżetu najlepszym rozwiązaniem są modele obsługujące PCL5e (zgodne z HP LaserJet 4), np. E220 i E321. Brother oferuje drukarki laserowe obsługujące PCL i Postscript, udostępniając jednocześnie natywne sterowniki dla Linuksa na swoich stronach WWW [13]. Wiele drukarek Brother-a, używających własnych protokołów komunikacyjnych, mimo to działa w Linuksie, a filtr ghostscriptowy hl7x0 pozwala osiągać wysokiej klasy wydruki. Oddzielne moduły bębna i tonera dają gwarancję niskich kosztów eksploatacyjnych. Modele podstawowe HL 1430 i HL 5130 obsługują PCL. Najtańsze drukarki laserowe Epsona to seria EPL L (np. EPL 6200L), jednak używają one własnego protokołu producenta (patrz Rysunek 4). Epson nie udostępnia dla tych drukarek ani sterownika, ani specyfikacji technicznej protokołu komunikacyjnego. I chociaż istnieje niezależny projekt [14], który pracuje nad rozwojem sterownika dla tego sprzętu, to jednak nie polecamy tych drukarek. Jako największy producent drukarek laserowych, HP oferuje całą gamę drukarek PCL i postscriptowych, w dodatku HP używa sterownika HPIJS do obsługi PCL, dostarcza również pliki PPD na licencji MIT do obsługi Postscriptu w dodatku zezwala serwisowi Linuxprinting.org na swobodną ich dystrybucję [15]. Najtańsze drukarki obsługiwane przez Linuksa to laserowe drukarki postscriptowe LJ1200 i Modele LJ 1010, 1012 i 1015 zawieszają się z powodu problemów z kompatybilnością PCL. Drukarki HP LaserJets 1000 i 1005 działają ze sterownikiem foo2zjs [16], ale wymagają ładowania firmware w czasie startu. Najlepszym rozwiązaniem jest unikanie tych modeli. Klasa średnia Klasa średnia czyli tzw. drukarki dla grup roboczych są szybsze, mają lepszą mechanikę, można je rozbudowywać i zawierają często interfejs sieciowy. Wszystkie te drukarki obsługują albo PCL albo Postscript, a większość z nich wspiera też PJL. HP, Kyocera i OCE udostępniają pliki PPD dla drukarek postscriptowych bezpłatnie na licencji MIT [17]. Epson udostępnia też sterowniki dla swoich drukarek laserowych obsługujących PCL (seria EPL bez litery L przy numerze konkretnego typu). Jak 20 Czerwiec

5 wspomnieliśmy poprzednio, firmy Brother i Lexmark dają na swoich stronach WWW dostęp do sterowników. Który producent jest najlepszy? Wszyscy producenci opisywanych w tym artykule urządzeń mają swoje atuty i wady. Drukarki Lexmark są szybsze i mają lepszy firmware niż sprzęt HP o tej samej cenie. HP sprzedaje cartridge z tonerem i bębnami jako całe zespoły, co oznacza wyższy koszt serwisu, natomiast Epson i Brother sprzedają te podzespoły osobno zatem tanio. Z drugiej strony sprzęt HP ma opinię trwalszego i lepszej jakości. Wiele tanich modeli kolorowych drukarek laserowych albo nie obsługuje Linuksa, albo obsługa ta jest niepełna. Oczywiście nie polecamy takich urządzeń. Przykładami są HP Color LaserJet 1500 (prace nad sterownikiem trwają [18]), HP LaserJet 3500 i Epson Aculaser Drukarki Minolta Magicolor 2200 DL i 2300 DL używają własnego protokołu producenta, jednak działają dobrze ze sterownikiem foo2zjs. Warto się upewnić, czy obsługa PCL albo Postscriptu jest wbudowana w sprzęt, czy tylko emulowana. Drukarki posiadające sprzętowe interpretery to: Kyocera FS-8000C, HP Color LaserJet 2500, 3700 i Niektórzy producenci udostępniają bezpłatnie sterowniki tak jest w przypadku urządzeń Epson Aculaser 1900, 2000, 4000, 8500 i Drukarki heavy duty W przypadku, gdy chcesz drukować naprawdę dużo i potrzebne są specjalne funkcje takie jak bindowanie, zszywanie czy dziurkowanie, należy rozejrzeć się za tzw. drukarkami heavy duty., których wydajność przekracza 100 stron na minutę. Podajniki papieru mają w takim sprzęcie pojemność przekraczającą 2000 kartek. Dostępne są przystawki np. do tworzenia okładek, do kopertowania, do sklejania itp. Urządzenia tego typu posiadają zazwyczaj wewnętrzny interpreter Postscriptu, co sprawia, że wspaniale współpracują z oprogramowaniem Open Source. Jeśli użyjesz dodatkowo pliku PPD (dostarczanego zazwyczaj wraz ze sterownikiem dla Windows i Mac OS), uzyskasz dostęp do tych samych opcji co użytkownicy systemów Windows i Mac OS. Komunikacja poprzez protokoły internetowe Istnieje widoczna tendencja na rynku urządzeń wielofunkcyjnych wyższej klasy. Wiele drukarek z górnej półki to jednocześnie kopiarki z dodatkowym modułem do skanowania. Jeśli skaner posiada interfejs WWW i generuje pliki wyjściowe wysyłając je em lub wstawiając na serwer WWW czy FTP, to problem sterowników nie istnieje. Jeśli jednak taka funkcjonalność nie jest dostępna, funkcje dodatkowe takich urządzeń nie są zazwyczaj dostępne z poziomu Linuksa. INFO [1] Specyfikacja formatu PPD: ps/index.jsp [2] Tutorial Foomatic: [3] Baza Foomatic na Linuxprinting.org: [4] Projekt GIMP Print: [5] Projekt sterownika HPIJ: [6] Turboprint, komercyjny sterownik dla drukarek atramentowych: [7] Sterownik dla drukarek atramentowych Canon: drv-upd/bj/bjlinux220.html [8] Nowe sterowniki Lexmarka: en/ldk/index.htm [9] Baza sterowników: [10] Sterownik do czytników kart pamięci HP: [11] MTools: pub/tux/knaff/mtools/index.html [12] Projekt Sane: [13] Sterownik Brother: [14] Sterownik EPL: [15] Pliki PPD dla drukarek laserowych HP: download/ppd/hp/ [16] Foo2zjs: [17] Pliki PPD: download/ppd/ [18] Projekt sterownika dla kolorowych drukarek laserowych HP: english/linux_e/dl_laser.html Prenumerata Linux Magazine Nie przegap takiej okazji! Zamawiając prenumeratę oszczędzasz! Płacisz jak za 9 numerów, a otrzymujesz 12! Z każdym numerem DVD lub płyta CD-ROM. Najszybszy sposób zamówienia prenumeraty: Infolinia: