OCENA CYKLU ŻYCIA LIFE CYCLE ASSESSMENT LCA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "OCENA CYKLU ŻYCIA LIFE CYCLE ASSESSMENT LCA"

Transkrypt

1 OCENA CYKLU ŻYCIA LIFE CYCLE ASSESSMENT LCA Szkolenie w ramach projektu pt. Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju Jolanta Baran

2 ZRÓWNOWAŻONY ONY ROZWÓJ to taki rozwój społeczny i gospodarczy, który zapewni zaspokojenie potrzeb współczesnego społeczeństwa bez naruszania możliwości zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń

3 Wzajemne sprzęż ężenie systemów: społecze eczeństwo, gospodarka i środowisko społeczeństwo środowisko gospodarka

4 Przykładowe fazy cyklu życia produktu Wydobycie Wydobycie surowców surowców Projektowanie Projektowanie produktu produktu Wytwarzanie Wytwarzanie produktu produktu Marketing Marketing Dystrybucja Dystrybucja Sprzedaż Sprzedaż Użytkowanie Użytkowanie Powstawanie Powstawanie odpadu odpadu Zbiórka Zbiórka odpadów odpadów Naprawy Naprawy Recykling Recykling Unieszkodliwianie Unieszkodliwianie odpadów odpadów

5 Przesłanki do myślenia w kategoriach cyklu życia zwiększenie się całkowitej liczby produktów zwiększenie zróżnicowania produktów szybki rozwój nowych technologii i powstawanie nowych produktów globalny obrót produktami coraz większa złożoność produktów oddziaływanie produktu na środowisko produkty w trakcie ich cyklu życia powiązane są z coraz bardziej zróżnicowanymi uczestnikami rynku

6 DEFINICJA OCENY CYKLU ŻYCIA LCA jest jedną z kilku technik zarządzania środowiskiem służącą do badania aspektów środowiskowych i potencjalnych wpływów na środowisko w całym okresie życia wyrobu (tj. od kołyski do grobu ) począwszy od pozyskania surowców przez produkcję, użytkowanie, aż do likwidacji. wg PN-EN ISO 14040:2000, Zarządzanie Środowiskowe Ocena cyklu życia Zasady i struktura, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa wrzesień 2000

7 Kompleksowe ujęcie wpływu produktu na środowisko w LCA System wyrobu Zużycie zasobów środowiska naturalnego MATERIAŁ LUB ENERGIA WEJŚCIOWA Wydobycie surowców Przetwarzanie surowców Wytwarzanie produktu Dystrybucja i użytkowanie produktu Utylizacja odpadów MATERIAŁ LUB ENERGIA WYJŚCIOWA Środowisko naturalne Recykling Oddziaływanie na środowisko poprzez szkodliwe emisje

8 NORMY ISO DOTYCZĄCE CE OCENY CYKLU ŻYCIA Norma/ dokument ISO Tytuł Polska Norma lub inny dokument Tytuł ISO 14040:1997 Environmental management Life cycle assessment Principles and framework (w trakcie nowelizacji) PN-EN ISO 14040:2000 Zarządzanie środowiskowe Ocena cyklu życia Zasady i struktura ISO 14041:1998 Environmental management Life cycle assessment Goal and scope definition and inventory analysis (w trakcie nowelizacji) PN-EN ISO 14041:2002 Zarządzanie środowiskowe Ocena cyklu życia Określenie celu i zakresu oraz analiza zbioru ISO 14042:2000 Environmental management Life cycle assessment Life cycle impact assessment (w trakcie nowelizacji) PN-EN ISO 14042:2002 Zarządzanie środowiskowe Ocena cyklu życia Ocena wpływu cyklu życia ISO 14043:2000 Environmental management Life cycle assessment Life cycle interprtation (w trakcie nowelizacji) PN-EN ISO 14043:2002 Zarządzanie środowiskowe Ocena cyklu życia Interpretacja cyklu życia ISO/TR 14047:2003 Environmental management Life impact cycle assessment Examples of application of ISO Pr PKN-ISO/TR Zarządzanie środowiskowe Ocena wpływu cyklu życia Przykłady stosowania ISO ISO/TS 14048:2002[ Environmental management Life cycle assessment Data documentation format Polska wersja specyfikacji dostępna w PKN Zarządzanie środowiskowe Ocena cyklu życia Format dokumentowania danych ISO/TR 14049:2000 Environmental management Life cycle assessment Examples of application of ISO to goal and scope definition and inventory analysis Polska wersja raportu dostępna w PKN Zarządzanie środowiskowe Ocena cyklu życia Przykłady stosowania ISO do określania celu i zakresu oraz analizy zbioru

9 FAZY OCENY CYKLU ŻYCIA Struktura oceny cyklu życia Określenie celu i zakresu Analiza zbioru Interpretacja Bezpośrednie zastosowania: -Rozwój i doskonalenie wyrobu -Planowanie strategiczne -Tworzenie polityki społecznej -Marketing -Inne Ocena wpływu Inne aspekty: -Techniczne -Ekonomiczne -Rynkowe -Społeczne

10 ZASTOSOWANIE LCA Zastosowania oceny cyklu życia można podzielić na: wewnętrzne gdy LCA stosuje się do udoskonalania produktu pod kątem ekologicznym oraz jako narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji strategicznych; zewnętrzne gdy LCA wykorzystuje się do celów marketingowych, ekoznakowania oraz celów informacyjnych.

11 FAZY OCENY CYKLU ŻYCIA Określenie celu i zakresu Analiza zbioru Interpretacja Ocena wpływu

12 Faza I OKREŚLENIE CELU I ZAKRESU Cel badań Funkcje systemu Jednostka funkcjonalna System wyrobu Granice systemu Procedury alokacji Rodzaje oddziaływań, metodologia oceny oddziaływania i wytyczne do fazy interpretacji Zakres badań Wymagania co do danych Założenia Warunki ograniczające Wymagania co do jakości danych początkowych Rodzaj przeglądu krytycznego Wymagania co do końcowego raportu

13 Faza I OKREŚLENIE CELU I ZAKRESU Środowisko systemów Granice systemu Pozyskanie surowców Inny system Strumień wyrobów Transport Produkcja Strumienie elementarne Strumienie elementarne Dostawa energii Użycie Recykling/ Ponowne użycie Strumień wyrobów Inny system Utylizacja odpadów Przykładowy system wyrobu

14 Faza I OKREŚLENIE CELU I ZAKRESU JEDNOSTKA FUNKCJONALNA to ilościowy efekt systemu wyrobu stosowany jako jednostka odniesienia w badaniach analizy cyklu życia

15 Faza I OKREŚLENIE CELU I ZAKRESU POCHODZENIE DANYCH Energia wejściowa Półwyroby, wyroby Surowce Inne wejścia Proces jednostkowy Emisje do powietrza, wody i gleby Inne aspekty środowiskowe

16 Przykładowe uproszczone drzewo procesów ekspres do kawy ziarno kawy papier poli- styren aluminium arkusz stali szkło palenie produkcja filtra wstrzyki wanie wyciskanie formowanie formowanie składanie + transport pakowanie energia el. użytkowanie woda usuwanie filtrów i odpadów org. usuwanie odpadów bytowych

17 FAZY OCENY CYKLU ŻYCIA Określenie celu i zakresu Analiza zbioru Interpretacja Ocena wpływu

18 Faza II ANALIZA ZBIORU W CYKLU ŻYCIA (LCI) Określenie celu i zakresu Poprawiony arkusz zbierania danych Przygotowanie do zbierania danych Zbieranie danych Weryfikacja danych Przyporządkowanie danych do procesu jednostkowego Arkusz zbierania danych Zebrane dane Dane zweryfikowane Alokacja i recykling Przyporządkowanie danych do jednostki funkcjonalnej Zweryfikowane dane dla procesu jednostkowego Wymagane dodatkowe dane lub procesy jednostkowe Agregacja danych Korekta granic systemu Zweryfikowane dane dla jednostki funkcjonalnej Obliczony zbiór Końcowy zbiór

19 Faza II ANALIZA ZBIORU W CYKLU ŻYCIA (LCI) L.p. Nazwa Kraj Dane Cena 1 ECOINVENT2000 Szwajcaria energia, transport, budownictwo, materiały opakowaniowe, chemikalia, postępowanie z odpadami, produkcja rolnicza, przemysł spożywczy; dane dla Szwajcarii i Europy Zachodniej 1200 (+VAT) 2 SPINE Szwecja transport, produkcja energii, polimery, metale, chemikalia, materiały budowlane, nawozy, komponenty elektroniczne, alternatywy w zarządzaniu odpadami SEK (+VAT) 3 BUWAL250 Szwajcaria materiały opakowaniowe, energia, transport, postępowanie z odpadami (w SimaPro 6 nazewnictwo zgodne z ECOINVENT2000) baza dołączona do SimaPro 4 ETH-ESU 96 Szwajcaria energia produkcja energii i procesy powiązane transport, przetwarzanie, postępowanie z odpadami (zawiera 1200 procesów jednostkowych); dane dla Szwajcarii i Europy Zachodniej (wartości często przyjmowane jako w przybliżeniu jako średnia dla całej Europy) baza dołączona do SimaPro 5 IDEMAT 2001 Holandia dane dotyczące produkcji materiałów; w większości są to dane oryginalne, nie pochodzące z innych baz danych baza dołączona do SimaPro 6 Dutch Input Output Database 95 Holandia baza danych ekonomicznych wejściowych i wyjściowych baza dołączona do SimaPro

20 Faza II ANALIZA ZBIORU W CYKLU ŻYCIA (LCI) SPINE (Sieć Informacyjna Produktu Zrównoważonego dla Środowiska Sustainable Product Information Network for the Environment CODATA (the Committee on Data for Science and Technology) - interdyscyplinarna Komisja Naukowa działająca w ramach Międzynarodowej Rady Naukowej (International Council for Science (ICSU)) Global LCI Directory Światowy Katalog LCI inicjatywa Amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska US EPA

21 Faza II ANALIZA ZBIORU W CYKLU ŻYCIA (LCI)

22 Faza II ANALIZA ZBIORU W CYKLU ŻYCIA (LCI)

23 FAZY OCENY CYKLU ŻYCIA Określenie celu i zakresu Analiza zbioru Interpretacja Ocena wpływu

24 Faza III OCENA WPŁYWU CYKLU ŻYCIA (LCIA) Etapy obowiązkowe Wybór kategorii wpływu, wskaźników kategorii i modeli charakteryzowania Przypisanie wyników LCI (klasyfikacja) Obliczenie wartości wskaźnika kategorii (charakteryzowanie) Wartości wskaźnika kategorii (profil LCIA) Elementy opcjonalne Obliczanie wartości wskaźnika kategorii względem informacji odniesienia (normalizacja) Grupowanie Ważenie Analiza jakości danych

25 Faza III OCENA WPŁYWU CYKLU ŻYCIA (LCIA) KLASYFIKACJA Ten krok polega na przypisaniu wyników uzyskanych podczas inwentaryzacji danych, zapisanych w tablicy inwentaryzacyjnej do odpowiednich kategorii wpływu. Należy tutaj zwrócić uwagę na to, czy można przypisywać kilka wyników LCI do jednej kategorii wpływu, a także czy można przyporządkować jedną substancję chemiczną do kilku kategorii wpływu. Zależy to od zastosowanej metody i zasad obowiązujących w korzystaniu z niej.

26 Kategoria wpływu Skala Odnośne dane LCI Współczynnik charakteryzowania Opis współczynnika charakteryzowania Globalne ocieplenie ogólnoświatowa Dwutlenek węgla (CO 2 ) Dwutlenek azotu (NO 2 ) Metan (CH 4 ) Chlorofluorokarbon (CFC) Hydrochlorofluorokarbon (HCFC) Bromek metylu (CH 3 Br) Potencjał globalnego ocieplenia Przekształca dane LCI na ekwiwalenty dwutlenku węgla (CO 2 ) Niszczenie warstwy ozonowej ogólnoświatowa Chlorofluorokarbon (CFC) Hydrochlorofluorokarbon (HCFC) Halony Bromek metylu (CH 3 Br) Potencjał niszczenia warstwy ozonowej Przekształca dane LCI na ekwiwalenty trichlorofluorometanu (CFC- 11) Zakwaszenie regionalna lokalna Tlenkisiarki(SOx) Tlenki azotu (NOx) Chlorowodór (HCL) Kwas fluorowodorowy (HF) Amoniak (NH 4 ) Potencjał zakwaszenia Przekształca dane LCI na ekwiwalenty jonów wodoru (H+) Eutrofizacja lokalna Fosforan (PO 4 ) Tlenek azotu (NO) Dwutlenek azotu (NO 2 ) Azotany Amoniak (NH 4 ) Potencjał eutrofizacji Smog fotochemiczny lokalna Węglowodory niemetanowe (NMHC) Potencjał tworzenia smogu fotochemicznego Przekształca dane LCI na ekwiwalenty fosforanu (PO 4 ) Przekształca dane LCI na ekwiwalenty etanu (C 2 H 6 ) Toksyczność dla Ziemi lokalna Toksyczne związki chemiczne w stężeniu, które jest śmiertelne dla gryzoni LC 50 Przekształca dane LC 50 na ekwiwalenty Toksyczność dla wody lokalna Toksyczne związki chemiczne w stężeniu, które jest śmiertelne dla ryb LC 50 Przekształca dane LC 50 na ekwiwalenty Zdrowie człowieka ogólnoświatowa regionalna Całkowite zrzuty do powietrza, wody i gleby LC 50 Przekształca dane LC 50 na ekwiwalenty lokalna Zmniejszeni ilości zasobów naturalnych ogólnoświatowa regionalna lokalna Ilość wykorzystanych minerałów Ilość użytych paliw kopalnych Potencjał zmniejszenia zasobów naturalnych Przekształca dane LCI na stosunek ilości użytych zasobów do ilości zasobów pozostałych w przyrodzie

27 KONCEPCJA WSKAŹNIKÓW KATEGORII Analiza zbioru wejść i wyjść w cyklu życia SO 2, HCl itd. (kg/jednostkę funkcjonalną) Kategoria wpływu Zakwaszenie Wyniki LCI przypisane do kategorii wpływu Kwaśne emisje (No x, So x itd. zw. z zakwaszeniem) Model charakteryzowania Wskaźniki kategorii Wydzielanie protonu (H + aq) Znaczenie środowiskowe Punkty końcowe kategorii -las -wegetacja -itd.

28 Faza III OCENA WPŁYWU CYKLU ŻYCIA (LCIA) CHARAKTERYZOWANIE Krok ten polega na obliczeniu wartości wskaźnika kategorii wpływu. Jego wartość informuje o tym, jaki udział ma konkretna substancja chemiczna w danej kategorii wpływu. Aby otrzymać wartość liczbową wskaźnika kategorii wpływu w pierwszej kolejności zamieniamy, przy pomocy parametru charakteryzowania, jednostkę określonego wyniku LCI na jednostkę ogólną danej kategorii wpływu, a następnie dokonujemy agregacji przekształconych wyników LCI, otrzymując w ten sposób wynik wartość wskaźnika kategorii. Charakteryzowanie jest ostatnim obowiązkowym krokiem LCIA, jeśli oceny dokonuje się w oparciu o normę ISO

29 CHARAKTERYZOWANIE

30 Faza III OCENA WPŁYWU CYKLU ŻYCIA (LCIA) NORMALIZACJA W normie ISO jest to pierwszy krok nieobowiązkowy, opcjonalny. Dzieląc wartość wskaźnika kategorii (wynik charakteryzowania) przez wartość odniesienia otrzymujemy wartość liczbową, którą interpretujemy jako udział danej kategorii wpływu w ogólnym problemie środowiskowym. Wyniki znormalizowane można porównywać (wcześniejsze porównania nie są możliwe z powodu różnych rodzajów danych), można również określić wskaźnik kategorii wpływu dla danego regionu.

31 NORMALIZACJA

32 WAŻENIE

33 Faza III OCENA WPŁYWU CYKLU ŻYCIA (LCIA) ECO-INDICATOR 99 3 kategorie szkód (damage category): A. Zdrowie człowieka (jednostka DALY (Disability Adjusted Life Years) czyli skorygowana przez niepełnosprawność długość życia człowieka) B. Jakość ekosystemu (jednostka PDF m2 yr; PDF Potentially Disappeared Fraction of plant species potencjalnie zanikający ułamek gatunków roślin) C. Zasoby (jednostka MJ dodatkowej energii potrzebnej do przyszłego wydobycia minerałów i paliw kopalnych

34 ECO-INDICATOR 99 Szkody Szkody dot. dot. zasobów zasobów Wyniki LCI Wyniki LCI Analiza Analiza zbioru zbioru Zasoby Wskaźnik Ważenie Ważenie Szkody Szkody dot. dot. jakości jakości ekosystemu ekosystemu Modelowanie Modelowanie szkód szkód Odpady Modelowanie Modelowanie wszystkich wszystkich procesów w procesów w cyklu życia cyklu życia Szkody dot. Szkody dot. zdrowia zdrowia człowieka człowieka Emisje

35 Faza III OCENA WPŁYWU CYKLU ŻYCIA (LCIA) EDIP/UMIP 96 charakteryzacja globalne ocieplenie, ekotoksyczność, toksyczność dla człowieka, zasoby osobna, nieporównywalna kategoria; normalizacja tu wartości mierzone są w jednostkach osoborównoważnych dla 1990 r.

36 FAZY OCENY CYKLU ŻYCIA Określenie celu i zakresu Analiza zbioru Interpretacja Ocena wpływu

37 Faza IV INTERPRETACJA CYKLU ŻYCIA Identyfikacja znaczących kwestii na podstawie wyników faz LCI oraz LCIA Ocena uwzględniająca sprawdzenie kompletności, wrażliwości i spójności Wnioski, zalecenia i raporty

38 LCA - NARZĘDZIA INFORMATYCZNE Boustead Consulting Database and Software ECO-it: Eco-Indicator Tool for environmentally friendly design - PRé Consultants EDIP - Environmental design of industrial products - Danish EPA EIOLCA - Economic Input-Output LCA at Carnegie Mellon University GaBi - Product Family (Ganzheitlichen Bilanzierung - holistic balancing) - Five Winds International/University of Stuttgart (IKP)/PE Product Engineering GaBi Lite GaBi 4.2 GaBi DfX IDEMAT - Delft University Clean Technology Institute Interduct Environmental Product Development KCL-ECO KCL LCA software LCAiT - CIT EkoLogik (Chalmers Industriteknik) SimaPro 7 for Windows - PRé Consultants TEAM(TM) (Tools for Environmental Analysis and Management) - Ecobalance, Inc. Umberto - An advanced software tool for Life Cycle Assessment - Institut für Umweltinformatik

39 LCA PRZEPROWADZONO W: 3M Alcan AT&T BlueScope Steel CANFOR Codelco ConocoPhillips Continental Daimler-Chrysler Electrolux ExxonMobil Fujitsu General Motors Hewlett Packard Kennecott Utah Copper Loup Valley Dairy Nissan Procter&Gamble Rio Tinto Borax Rolls-Royce Sarnafil Solvay Toyota Vestas Volvo Unilever Wharington

40 Przykład Continental opony Przeprowadzono LCA opony samochodowej wykorzystywanej w samochodzie osobowym w oparciu o normy serii

41

42 Potencjalne globalne ocieplenie

43 Potencjalne zakwaszenie

44 Odzysk zużytych opon w cementowni

45 Odzysk zużytych opon w elektrowni

46 Powtórne bieżnikowanie a wytworzenie nowej opony

47 Wpływ opony na środowisko w całym cyklu życia

48 Dziękuj kuję za uwagę

Ocena cyklu życia (LCA) w systemie gospodarki odpadami

Ocena cyklu życia (LCA) w systemie gospodarki odpadami Ocena cyklu życia (LCA) w systemie gospodarki odpadami Anna Henclik Joanna Kulczycka Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Kraków, 25-26 czerwiec 2009 Zarządzanie odpadami

Bardziej szczegółowo

Life Cycle Assessment (LCA) - ocena cyklu życia ŚRODOWISKOWA OCENA CYKLU ŻYCIA - ENVIRONMENTAL LIFE CYCLE ASSESSMENT (ELCA):

Life Cycle Assessment (LCA) - ocena cyklu życia ŚRODOWISKOWA OCENA CYKLU ŻYCIA - ENVIRONMENTAL LIFE CYCLE ASSESSMENT (ELCA): Life Cycle Assessment (LCA) - ocena cyklu życia ŚRODOWISKOWA OCENA CYKLU ŻYCIA - ENVIRONMENTAL LIFE CYCLE ASSESSMENT (ELCA): ocena cyklu istnienia analiza cyklu życia ekobilans LCA DEFINICJA wg. Normy

Bardziej szczegółowo

OCENA CYKLU ŻYCIA LIFE CYCLE ASSESSMENT LCA część II

OCENA CYKLU ŻYCIA LIFE CYCLE ASSESSMENT LCA część II SZKOLENIE 2 Projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. OCENA CYKLU ŻYCIA LIFE CYCLE ASSESSMENT LCA część II mgr inż. Jolanta Baran

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do oceny cyklu ycia (LCA) nowej techniki w ochronie œrodowiska

Wprowadzenie do oceny cyklu ycia (LCA) nowej techniki w ochronie œrodowiska IN YNIERIA ŒRODOWISKA Tom 11 Zeszyt 1 2006 101 Katarzyna Grzesik* Wprowadzenie do oceny cyklu ycia (LCA) nowej techniki w ochronie œrodowiska 1. Wstêp Obowi¹zuj¹ca strategia postêpowania z odpadami zak³ada

Bardziej szczegółowo

Środowiskowa ocena cyklu życia procesu produkcji energii elektrycznej z biogazu rolniczego na przykładzie wybranej biogazowni. Izabela Samson-Bręk

Środowiskowa ocena cyklu życia procesu produkcji energii elektrycznej z biogazu rolniczego na przykładzie wybranej biogazowni. Izabela Samson-Bręk Środowiskowa ocena cyklu życia procesu produkcji energii elektrycznej z biogazu rolniczego na przykładzie wybranej biogazowni Izabela Samson-Bręk Zakład Odnawialnych Zasobów Energii IV Bałtyckie Forum

Bardziej szczegółowo

LCA (life-cycle assessment) jako ekologiczne narzędzie w ulepszaniu procesów technologicznych

LCA (life-cycle assessment) jako ekologiczne narzędzie w ulepszaniu procesów technologicznych LCA (life-cycle assessment) jako ekologiczne narzędzie w ulepszaniu procesów technologicznych Toruń 2012 Ocena cyklu życia (Life Cycle Assessment - LCA) jest jedną z technik zarządzania środowiskowego.

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

prof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie prof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie 1 Prognozowany wzrost: produkcji zbóż, światowej populacji ludności, zużycia nawozów i areałów rolniczych [adapted

Bardziej szczegółowo

Analiza Cyklu Życia (Life Cycle Assessment - LCA) w projekcie LCAgri

Analiza Cyklu Życia (Life Cycle Assessment - LCA) w projekcie LCAgri Analiza Cyklu Życia (Life Cycle Assessment - LCA) w projekcie LCAgri Marta Kijeńska Barbara Gworek Andrzej Barański Lidia Tokarz Zrównoważone rolnictwo przyjazne dla klimatu 2 czerwca 2016, PODR Szepietowo

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie środowiskiem w przezdsiębiorstwie. Tomasz Poskrobko

Zarządzanie środowiskiem w przezdsiębiorstwie. Tomasz Poskrobko Zarządzanie środowiskiem w przezdsiębiorstwie Tomasz Poskrobko Etapy rozwoju modelu ochrony środowiska w przedsiębiorstwie strategia czystszej produkcji strategia zarządzania obciążeniem strategia zarządzania

Bardziej szczegółowo

OCENA CYKLU ŻYCIA (LCA) JAKO NARZĘDZIE OKREŚLANIA WPŁYWU PRODUKCJI ROLNICZEJ NA ŚRODOWISKO

OCENA CYKLU ŻYCIA (LCA) JAKO NARZĘDZIE OKREŚLANIA WPŁYWU PRODUKCJI ROLNICZEJ NA ŚRODOWISKO OCENA CYKLU ŻYCIA (LCA) JAKO NARZĘDZIE OKREŚLANIA WPŁYWU PRODUKCJI ROLNICZEJ NA ŚRODOWISKO Michał Krzyżaniak, Mariusz Jerzy Stolarski Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

Bardziej szczegółowo

EKOLOGICZNA OCENA CYKLU ŻYCIA W SEKTORZE PALIW I ENERGII. mgr Małgorzata GÓRALCZYK

EKOLOGICZNA OCENA CYKLU ŻYCIA W SEKTORZE PALIW I ENERGII. mgr Małgorzata GÓRALCZYK EKOLOGICZNA OCENA CYKLU ŻYCIA W SEKTORZE PALIW I ENERGII mgr Małgorzata GÓRALCZYK Polska Akademia Nauk, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Pracownia Badań Strategicznych, ul. Wybickiego

Bardziej szczegółowo

Ocena Cyklu Życia płytek obwodów drukowanych doświadczenia producenta

Ocena Cyklu Życia płytek obwodów drukowanych doświadczenia producenta Ocena Cyklu Życia płytek obwodów drukowanych doświadczenia producenta Wojciech Stęplewski, ITR Anna Girulska, Eldos Sp. z o.o. 8 października 2013 Badania zostały przeprowadzone dzięki ścisłej współpracy

Bardziej szczegółowo

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

This copy is for personal use only - distribution prohibited. - - - - - ZASTOSOWANIE METODY OCENY CYKLU ŻYCIA LCA DO OSZACOWANIA WPŁYWU NA ŚRODOWISKO WYTWARZANIA PALIWA BIOGAZOWEGO DO SILNIKÓW SPALINOWYCH IZABELA SAMSON-BRĘK Przemysłowy Instytut Motoryzacji Zakład

Bardziej szczegółowo

GOSPODARKA O OBIEGU ZAMKNIĘTYM

GOSPODARKA O OBIEGU ZAMKNIĘTYM GOSPODARKA O OBIEGU ZAMKNIĘTYM Dobre przykłady możliwości wykorzystania surowców i produktów pochodzących ze stacji demontażu pojazdów W prezentacji wykorzystano materiały udostępnione przez: DR. INŻ.

Bardziej szczegółowo

ŚLAD ŚRODOWISKOWY NARZĘDZIE DO ZARZĄDZANIA W BRANŻY SPOŻYWCZEJ

ŚLAD ŚRODOWISKOWY NARZĘDZIE DO ZARZĄDZANIA W BRANŻY SPOŻYWCZEJ ŚLAD ŚRODOWISKOWY NARZĘDZIE DO ZARZĄDZANIA W BRANŻY SPOŻYWCZEJ M G R I N Ż. M A Ł G O R Z A T A W E R N I C K A, D O K T O R A N T A G H A K A D E M I A G Ó R N I C Z O - H U T N I C Z A, K R A K Ó W,

Bardziej szczegółowo

Miejsce oceny cyklu życia w systemie zarządzania środowiskowego

Miejsce oceny cyklu życia w systemie zarządzania środowiskowego Studia Ecologiae et Bioethicae UKSW 9(2011)4 ALEKSANDRA FILIP Przemysłowy Instytut Motoryzacji IZABELA SAMSON-BRĘK Przemysłowy Instytut Motoryzacji Miejsce oceny cyklu życia w systemie zarządzania środowiskowego

Bardziej szczegółowo

OCENA CYKLU ŻYCIA (LCA) METODOLOGIA I MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA

OCENA CYKLU ŻYCIA (LCA) METODOLOGIA I MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA XII SYMPOZJUM WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA I MODELOWANIA KOMPUTEROWEGO POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA Kielce, 25-26 wrzesień 2014 r. OCENA CYKLU ŻYCIA (LCA) METODOLOGIA I MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA Aneta MASTERNAK-JANUS,

Bardziej szczegółowo

Cembureau Cement Portlandzki CEM I

Cembureau Cement Portlandzki CEM I Deklaracja Środowiskowa Produktu dla cementu Cembureau Cement Portlandzki CEM I Zgodna z: ISO 14020, ISO 14025, ISO 14040-44. Zakres i Cel Deklaracja środowiskowa produktu jest przeznaczona do komunikacji

Bardziej szczegółowo

ANALIZA CYKLU ŻYCIA (LCA) ODBIORNIKA TELEWIZYJNEGO

ANALIZA CYKLU ŻYCIA (LCA) ODBIORNIKA TELEWIZYJNEGO II Krajowa Konferencja Naukowo-Techniczna EKOLOGIA W ELEKTRONICE Przemysłowy Instytut Elektroniki Warszawa, 5-6.12.2002 ANALIZA CYKLU ŻYCIA (LCA) ODBIORNIKA TELEWIZYJNEGO Krystyna CZAPLICKA 1, Małgorzata

Bardziej szczegółowo

Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych.

Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych. Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych. Konferencja UZP Zielone zamówienia publiczne Warszawa, 6.12.2016 Andrzej Ociepa

Bardziej szczegółowo

The use of Life Cycle Assessment (LCA) method to estimate the environmental impact of the recycling of used up lead-acid batteries

The use of Life Cycle Assessment (LCA) method to estimate the environmental impact of the recycling of used up lead-acid batteries Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska ISSN 1733-4381, vol. 14, issue 4 (2012), p. 79-88 http://awmep.org The use of Life Cycle Assessment (LCA) method to estimate the environmental impact of

Bardziej szczegółowo

DACHÓWKA CEMENTOWA PROFIL S

DACHÓWKA CEMENTOWA PROFIL S DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA III TYPU DACHÓWKA CEMENTOWA PROFIL S Data wystawienia: 01.01.2012 Data ważności : 01.01.2015 Charakterystyka została opracowana przez: EPD Ocenę przeprowadzono w ITB zgodnie z normą

Bardziej szczegółowo

Narzędzia oceny cyklu życia (LCA) a modelowanie systemów gospodarki odpadami

Narzędzia oceny cyklu życia (LCA) a modelowanie systemów gospodarki odpadami Magdalena Rybaczewska-Błażejowska Politechnika Świętokrzyska Narzędzia oceny cyklu życia (LCA) a modelowanie systemów gospodarki odpadami 1. Wprowadzenie Ocena cyklu życia (life cycle assessment, LCA)

Bardziej szczegółowo

Zintegrowana analiza cyklu życia

Zintegrowana analiza cyklu życia Zintegrowana analiza cyklu życia w mostownictwie Tomasz SIWOWSKI Zakład Dróg i Mostów Politechnika Rzeszowska Filozofia zrównoważonego rozwoju efektywność ekonomiczna - zysk dla zbiorowości, uwzględniający

Bardziej szczegółowo

Przykłady zastosowania LCA w zarządzaniu środowiskiem

Przykłady zastosowania LCA w zarządzaniu środowiskiem Przykłady zastosowania LCA w zarządzaniu środowiskiem W odpowiedzi na wzrastające wymagania społeczeństwa oraz zaostrzone przepisy prawne wprowadzane są różnorodne rozwiązania mające na celu ochronę środowiska

Bardziej szczegółowo

WEŁNA MINERALNA SKALNA (ZAKŁAD GLIWICE)

WEŁNA MINERALNA SKALNA (ZAKŁAD GLIWICE) DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA WEŁNA MINERALNA SKALNA (ZAKŁAD GLIWICE) Data wystawienia: 01.01.2013 r. Data ważności: 01.01.2018 r. Deklaracja została przygotowana przez: INSTYTUT TECHNIKI BUDOWLANEJ Zakład Fizyki

Bardziej szczegółowo

Analizy LCA dla dróg i mostów jako narzędzie do szczegółowej i kompleksowej oceny oddziaływania na środowisko

Analizy LCA dla dróg i mostów jako narzędzie do szczegółowej i kompleksowej oceny oddziaływania na środowisko Budownictwo i Architektura 15(1) (2016) 41-50 Analizy LCA dla dróg i mostów jako narzędzie do szczegółowej i kompleksowej oceny oddziaływania na środowisko Promost Consulting T.Siwowski Sp.J., e mail:

Bardziej szczegółowo

WEŁNA MINERALNA SZKLANA (ZAKŁAD GLIWICE)

WEŁNA MINERALNA SZKLANA (ZAKŁAD GLIWICE) DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA WEŁNA MINERALNA SZKLANA (ZAKŁAD GLIWICE) Data wystawienia: 01.01.2013 r. Data ważności: 01.01.2018 r. Deklaracja została przygotowana przez: INSTYTUT TECHNIKI BUDOWLANEJ Zakład

Bardziej szczegółowo

Normalizacja zarządzania środowiskowego Teraźniejszo. niejszość. Anna Gruszka

Normalizacja zarządzania środowiskowego Teraźniejszo. niejszość. Anna Gruszka Normalizacja zarządzania środowiskowego Teraźniejszo niejszość i przyszłość Anna Gruszka Rodzina norm ISO 14000 wywodzi sięz zobowiązania ISO do wsparcia zrównoważonego rozwoju omawianego na Konferencji

Bardziej szczegółowo

Analiza cyklu życia w ocenach środowiskowych. Dr inż. Anna M. Wiśniewska

Analiza cyklu życia w ocenach środowiskowych. Dr inż. Anna M. Wiśniewska Analiza cyklu życia w ocenach środowiskowych Dr inż. Anna M. Wiśniewska Wstęp Akwakultura jest obecnie najszybciej rozwijającym się sektorem produkcji zwierzęcej, a co za tym idzie jej produkty są przedmiotem

Bardziej szczegółowo

METODA OCENY CYKLU ŻYCIA (LCA) JAKO PODSTAWA KOMPUTEROWO-WSPOMAGANEJ OCENY WYROBU

METODA OCENY CYKLU ŻYCIA (LCA) JAKO PODSTAWA KOMPUTEROWO-WSPOMAGANEJ OCENY WYROBU II Krajowa Konferencja Naukowo-Techniczna EKOLOGIA W ELEKTRONICE Przemysłowy Instytut Elektroniki Warszawa, 5-6.12.2002 METODA OCENY CYKLU ŻYCIA (LCA) JAKO PODSTAWA KOMPUTEROWO-WSPOMAGANEJ OCENY WYROBU

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja aspektów środowiskowych jako wstęp do oceny cyklu życia wyrobów.

Identyfikacja aspektów środowiskowych jako wstęp do oceny cyklu życia wyrobów. mgr inż. Marek Poterek Politechnika Częstochowska/Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie Identyfikacja aspektów środowiskowych jako wstęp do oceny cyklu życia wyrobów. Streszczenie:

Bardziej szczegółowo

EFEKTYWNOŚĆ ŚRODOWISKOWA PRODUKTÓW, A MOŻLIWOŚCI OCENY CYKLU ŻYCIA Z UŻYCIEM INTERNETOWEGO NARZĘDZIA LCA to go

EFEKTYWNOŚĆ ŚRODOWISKOWA PRODUKTÓW, A MOŻLIWOŚCI OCENY CYKLU ŻYCIA Z UŻYCIEM INTERNETOWEGO NARZĘDZIA LCA to go EFEKTYWNOŚĆ ŚRODOWISKOWA PRODUKTÓW, A MOŻLIWOŚCI OCENY CYKLU ŻYCIA Z UŻYCIEM INTERNETOWEGO NARZĘDZIA LCA to go Dr inż. Janusz Sitek Instytut Tele- i Radiotechniczny e-mail: janusz.sitek@itr.org.pl Poznań,

Bardziej szczegółowo

Wykaz norm i innych dokumentów normalizacyjnych serii ISO i ich polskie odpowiedniki

Wykaz norm i innych dokumentów normalizacyjnych serii ISO i ich polskie odpowiedniki Wykaz norm i innych dokumentów normalizacyjnych serii ISO 14000 i ich polskie odpowiedniki Norma/ dokument ISO* Tytuł ISO 14001:2015 Environmental management systems Requirements with guidance for use

Bardziej szczegółowo

EcoDesign Awareness Raising Campaign for Electrical & Electronics SMEs. LIFE CYCLE ASSESSMENT (LCA) jako narzędzie.

EcoDesign Awareness Raising Campaign for Electrical & Electronics SMEs. LIFE CYCLE ASSESSMENT (LCA) jako narzędzie. EcoDesign Awareness Raising Campaign for Electrical & Electronics SMEs LIFE CYCLE ASSESSMENT (LCA) jako narzędzie ekoprojektowania częśći METODYKA prof. dr hab. inż.. Zbigniew KŁOSK mgr inż.. Jędrzej J

Bardziej szczegółowo

Rozwój zrównoważony w gospodarce wodno-ściekowej

Rozwój zrównoważony w gospodarce wodno-ściekowej Rozwój zrównoważony w gospodarce wodno-ściekowej Sustainable development in water and wastewater management dr inż. Andrzej Marcinkowski Ocena cyklu życia (LCA) life cycle assessment, ekobilansowanie technika

Bardziej szczegółowo

ŚLAD WĘGLOWY

ŚLAD WĘGLOWY ŚLAD WĘGLOWY 17.05.2019 ŚLAD WĘGLOWY Ślad węglowy (ang. carbon footprint) całkowita suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub

Bardziej szczegółowo

Seria norm ISO 14000

Seria norm ISO 14000 Stowarzyszenie Klubu Polskie Forum ISO 14000 INEM Polska, istnieje od 1996 Seria norm ISO 14000 Systemy i narzędzia wspomagające ochronę środowiska dr inż. Dorota Krupnik VII Ogólnopolska Konferencja Normalizacja

Bardziej szczegółowo

Strategia w gospodarce odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego

Strategia w gospodarce odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego Strategia w gospodarce odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego Autorzy: Krzysztof Czarnomski Renata Osiecka http://foto.ojej.pl/ojej/6/0/1/0/27_chemia_nic_trudnego1.jpg Projekt współfinansowany

Bardziej szczegółowo

DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA WEŁNA MINERALNA SKALNA (ZAKŁAD GLIWICE)

DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA WEŁNA MINERALNA SKALNA (ZAKŁAD GLIWICE) DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA WEŁNA MINERALNA SKALNA (ZAKŁAD GLIWICE) Data wystawienia: Data uaktualnienia: Data ważności: 01.01.2013r. 01.01.2016r. 01.01.2021r. Deklaracja została przygotowana przez: INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność

Bardziej szczegółowo

ANALIZY EKOBILANSOWE W SZACOWANIU OBCIĄŻEŃ ŚRODOWISKA ECO-BALANCE ANALYSIS IN ESTIMATING ENVIRONMENTAL BURDENS

ANALIZY EKOBILANSOWE W SZACOWANIU OBCIĄŻEŃ ŚRODOWISKA ECO-BALANCE ANALYSIS IN ESTIMATING ENVIRONMENTAL BURDENS Ewa Kamińska Anna Skarbek-Żabkin Instytut Transportu Samochodowego ANALIZY EKOBILANSOWE W SZACOWANIU OBCIĄŻEŃ ŚRODOWISKA W artykule przedstawiono wyniki analizy ekobilansowej przeprowadzonej dla technologii

Bardziej szczegółowo

Przegląd zastosowań LCA dla oczyszczalni ścieków. Review of applications of LCA for wastewater treatment plant.

Przegląd zastosowań LCA dla oczyszczalni ścieków. Review of applications of LCA for wastewater treatment plant. Przegląd zastosowań LCA dla oczyszczalni ścieków. Review of applications of LCA for wastewater treatment plant.. Streszczenie: Artykuł nawiązuje do aktualnych problemów budowy nowych oczyszczalni ścieków

Bardziej szczegółowo

PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI -wstępny przegląd środowiskowy

PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI -wstępny przegląd środowiskowy SZKOLENIE 2 Projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI -wstępny przegląd

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA PRODUKCJI I LOGISTYKI W PRZEMYŚLE SAMOCHODOWYM

ORGANIZACJA PRODUKCJI I LOGISTYKI W PRZEMYŚLE SAMOCHODOWYM ORGANIZACJA PRODUKCJI I LOGISTYKI W PRZEMYŚLE SAMOCHODOWYM Wykład 6: Aspekty eko w przemyśle samochodowym dr inż. Monika Kosacka-Olejnik Monika.kosacka@put.poznan.pl p. 110A Strzelecka Ekonomia cyrkularna

Bardziej szczegółowo

LOGISTYKA POWTÓRNEGO ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW I MOŻLIWOŚCI JEJ ZASTOSOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWACH HUTNICZYCH

LOGISTYKA POWTÓRNEGO ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW I MOŻLIWOŚCI JEJ ZASTOSOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWACH HUTNICZYCH XVIII Konferencja INNOWACJE W ZARZĄDZANIU I INŻYNIERII PRODUKCJI LOGISTYKA POWTÓRNEGO ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW I MOŻLIWOŚCI JEJ ZASTOSOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWACH HUTNICZYCH dr inż. Marzena Kuczyńska-Chałada

Bardziej szczegółowo

EKOPROJEKTOWANIE WYROBÓW Z ZASTOSOWANIEM EKO-WSKAŹNIKA NA PRZYKŁADZIE KOMPUTERA OSOBISTEGO

EKOPROJEKTOWANIE WYROBÓW Z ZASTOSOWANIEM EKO-WSKAŹNIKA NA PRZYKŁADZIE KOMPUTERA OSOBISTEGO I Krajowa Konferencja Naukowo-Techniczna EKOLOGIA W ELEKTRONICE Przemysłowy Instytut Elektroniki Warszawa, 16-17.1.2 EKOPROJEKTOWANIE WYROBÓW Z ZASTOSOWANIEM EKO-WSKAŹNIKA NA PRZYKŁADZIE KOMPUTERA OSOBISTEGO

Bardziej szczegółowo

ASPEKTY ŚRODOWISKOWE W

ASPEKTY ŚRODOWISKOWE W ASPEKTY ŚRODOWISKOWE W PROJEKTOWANIU OPAKOWAŃ ZNACZENIE METODY LCA Grzegorz Ganczewski COBRO Instytut Badawczy Opakowań IV Kongres Przemysłu Opakowań Polska Izba Opakowań Październik 2018, Poznań COBRO

Bardziej szczegółowo

ISO 14000 w przedsiębiorstwie

ISO 14000 w przedsiębiorstwie ISO 14000 w przedsiębiorstwie Rodzina norm ISO 14000 TC 207 ZARZADZANIE ŚRODOWISKOWE SC1 System zarządzania środowiskowego SC2 Audity środowiskowe SC3 Ekoetykietowanie SC4 Ocena wyników ekologicznych SC5

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne systemy zarządzania i raportowania w zakresie ochrony środowiska na przykładzie zastosowania narzędzi informatycznych TEAMS

Nowoczesne systemy zarządzania i raportowania w zakresie ochrony środowiska na przykładzie zastosowania narzędzi informatycznych TEAMS Nowoczesne systemy zarządzania i raportowania w zakresie ochrony środowiska na przykładzie zastosowania narzędzi informatycznych TEAMS Dr inż. Michał Cichy Politechnika Śląska w Gliwicach Stowarzyszenie

Bardziej szczegółowo

Ocena wpływu na środowisko wytwarzania energii cieplnej w wybranych elektrociepłowniach

Ocena wpływu na środowisko wytwarzania energii cieplnej w wybranych elektrociepłowniach Ocena wpływu na środowisko wytwarzania energii cieplnej w wybranych elektrociepłowniach Autorzy: Dr inż. Maciej Dzikuć - Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Ekonomii i Zarządzania, Katedra Zarządzania Bezpieczeństwem

Bardziej szczegółowo

Systemy Zarządzania Jakością

Systemy Zarządzania Jakością Zarządzanie Jakością Systemy Zarządzania Jakością Literatura: Hamrol A. (2005): Zarządzanie jakością z przykładami. PWN, Rozdział 3 Dr Mariusz Maciejczak Rozwój zarządzania organizacjami Doskonalenie/

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie c.d.

Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie c.d. Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie c.d. System zarządzania środowiskowego określony przez: Normę ISO 14001:2015 M. Dacko Każdy SZŚ powinien być odpowiednio zaplanowany Norma ISO podaje, że w

Bardziej szczegółowo

Wpływ kompozytów poliestrowych na środowisko naturalne w porównaniu do aluminium oraz stali

Wpływ kompozytów poliestrowych na środowisko naturalne w porównaniu do aluminium oraz stali Wpływ kompozytów poliestrowych na środowisko naturalne w porównaniu do aluminium oraz stali Rosnąca liczba ludności na świecie, rozwój cywilizacji, a więc postęp techniczny, rozbudowa przemysłu, rosnąca

Bardziej szczegółowo

FOOTWEAR CARBON FOOTPRINT (LIFE12 ENV/ES/000315) Ankieta dotycząca śladu węglowego skierowana do firm obuwniczych

FOOTWEAR CARBON FOOTPRINT (LIFE12 ENV/ES/000315) Ankieta dotycząca śladu węglowego skierowana do firm obuwniczych Coordinator Partners Ankieta dotycząca śladu węglowego skierowana do firm obuwniczych Informacje wstępne: Projekt europejski "Ślad węglowy obuwia (CO2Shoe), jest częściowo finansowany przez Unię Europejską

Bardziej szczegółowo

Spalanie śmieci w domowych piecach truje i rujnuje. Prezentacja multimedialna

Spalanie śmieci w domowych piecach truje i rujnuje. Prezentacja multimedialna Spalanie śmieci w domowych piecach truje i rujnuje Prezentacja multimedialna Informacje ogólne Zgodnie z raportem Komisji Europejskiej, co roku na choroby związane ze złym stanem powietrza umiera w Polsce

Bardziej szczegółowo

Baza danych do oceny emisji gazów cieplarnianych podczas uprawy roślin na biopaliwa. Magdalena Borzęcka-Walker

Baza danych do oceny emisji gazów cieplarnianych podczas uprawy roślin na biopaliwa. Magdalena Borzęcka-Walker Baza danych do oceny emisji gazów cieplarnianych podczas uprawy roślin na biopaliwa Magdalena Borzęcka-Walker Polska, podobnie jak każdy inny kraj UE, zobowiązana jest do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Bardziej szczegółowo

PERSPEKTYWY IMPLEMENTACJI W POLSCE KONCEPCJI ZERO WASTE

PERSPEKTYWY IMPLEMENTACJI W POLSCE KONCEPCJI ZERO WASTE PERSPEKTYWY IMPLEMENTACJI W POLSCE KONCEPCJI ZERO WASTE Przygotowała: Marta Wiśniewska Politechnika Warszawska Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska Katedra Ochrony i Kształtowania

Bardziej szczegółowo

Koszty cyklu życia kryteria oceny. Zmiany w Ustawie Prawo Zamówień Publicznych

Koszty cyklu życia kryteria oceny. Zmiany w Ustawie Prawo Zamówień Publicznych Koszty cyklu życia kryteria oceny. Zmiany w Ustawie Prawo Zamówień Publicznych Radca prawny Marta Kittel Warszawa, 1 czerwca 2016 r. Agenda Definicja cyklu życia Cykl życia drogi Cykl życia betonu/cementu

Bardziej szczegółowo

Systemy zarządzania ekologicznego EMAS, GMP, GLP, GHP ISO 14000, ISO 9000

Systemy zarządzania ekologicznego EMAS, GMP, GLP, GHP ISO 14000, ISO 9000 Systemy zarządzania ekologicznego EMAS, GMP, GLP, GHP ISO 14000, ISO 9000 EMAS - system zarządzania ekologicznego Rozporządzenie Rady EWG nr 1836/93, umożliwiające dobrowolny udział (uczestnictwo) przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

ZMIANY W NORMACH DOTYCZĄCYCH ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO

ZMIANY W NORMACH DOTYCZĄCYCH ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO ZMIANY W NORMACH DOTYCZĄCYCH ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO ANNA GRUSZKA III Konferencja PF ISO 14000 Zarządzanie kosztami środowiskowymi Warszawa 24 25.04.2014 Zmiany w normach dotyczących zarządzania środowiskowego

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL B8-0156/28. Poprawka. Anja Hazekamp, Younous Omarjee w imieniu grupy GUE/NGL

PL Zjednoczona w różnorodności PL B8-0156/28. Poprawka. Anja Hazekamp, Younous Omarjee w imieniu grupy GUE/NGL 11.3.2019 B8-0156/28 28 Motyw C a (nowy) Ca. mając na uwadze, że wtórne powstawanie cząstek stałych wynika z serii reakcji chemicznych i fizycznych obejmujących różne gazy prekursorowe, takie jak SO 2

Bardziej szczegółowo

Ekologiczne i techniczne aspekty produkcji zbiorników ciśnieniowych

Ekologiczne i techniczne aspekty produkcji zbiorników ciśnieniowych Ekologiczne i techniczne aspekty produkcji zbiorników ciśnieniowych inż.andrzej Wölk Praca Magisterska na kierunku: Ochrona Środowiska Opiekun pracy dyplomowej dr hab. Adam Czarnecki prof. UMK Pracownia

Bardziej szczegółowo

DEKLARACJE ŚRODOWISKOWE WYROBÓW BUDOWLANYCH

DEKLARACJE ŚRODOWISKOWE WYROBÓW BUDOWLANYCH PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 2 (142) 2007 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 2 (142) 2007 Jan Górzyński* DEKLARACJE ŚRODOWISKOWE WYROBÓW BUDOWLANYCH Wprowadzenie deklaracji

Bardziej szczegółowo

Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+

Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+ Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+ Ewelina Kaatz-Drzeżdżon Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku marzec 2015 Nowy

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE ZAGROŻEŃ EKOLOGICZNYCH W REGENERACJI CZĘŚCI MASZYN ROLNICZYCH

MODELOWANIE ZAGROŻEŃ EKOLOGICZNYCH W REGENERACJI CZĘŚCI MASZYN ROLNICZYCH Inżynieria Rolnicza 7(105)/2008 MODELOWANIE ZAGROŻEŃ EKOLOGICZNYCH W REGENERACJI CZĘŚCI MASZYN ROLNICZYCH Jerzy Grudziński Katedra Podstaw Techniki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Streszczenie. Do

Bardziej szczegółowo

POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT

POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. Zmiany wzorców produkcji i konsumpcji w świetle

Bardziej szczegółowo

Fundacja Naukowo Techniczna Gdańsk. Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut

Fundacja Naukowo Techniczna Gdańsk. Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut Fundacja Naukowo Techniczna Gdańsk Dr inż. Bogdan Sedler Mgr Henryk Herbut Gdańsk, 2012 Zapobieganie powstawaniu odpadów (unikanie wytwarzania) Minimalizacja wytwarzanych odpadów Zapobieganie powstawaniu

Bardziej szczegółowo

Monitoring i ocena środowiska

Monitoring i ocena środowiska Monitoring i ocena środowiska Monika Roszkowska Łódź, dn. 12. 03. 2014r. Plan prezentacji: Źródła zanieczyszczeń Poziomy dopuszczalne Ocena jakości powietrza w Gdańsku, Gdyni i Sopocie Parametry normowane

Bardziej szczegółowo

PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI

PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE Czym jest biogaz? Roztwór gazowy będący produktem fermentacji beztlenowej, składający się głównie z metanu (~60%) i dwutlenku węgla

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Nazwa modułu: Analiza cyklu życia (LCA) Rok akademicki: 2015/2016 Kod: DIS-2-323-IK-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: Inżynieria

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4 Planowanie rozwoju technologii - Aleksander Buczacki 4.1. Wstęp 4.2. Proces planowania rozwoju technologii

Rozdział 4 Planowanie rozwoju technologii - Aleksander Buczacki 4.1. Wstęp 4.2. Proces planowania rozwoju technologii Spis treści Wprowadzenie Rozdział 1 Pojęcie i klasyfikacja produktów oraz ich miejsce w strategii firmy - Jerzy Koszałka 1.1. Wstęp 1.2. Rynek jako miejsce oferowania i wymiany produktów 1.3. Pojęcie produktu

Bardziej szczegółowo

PROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020

PROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020 PROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020 Dr inż. Dariusz Nieć Dyrektor Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich Warszawa 28 stycznia 2015

Bardziej szczegółowo

USTAWA ŚMIECIOWA oraz WYTYCZNE DYREKTYWY 94/62/EEC DOTYCZĄCEJ OPAKOWAŃ I ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH. Wyk. Maria Anna Wiercińska

USTAWA ŚMIECIOWA oraz WYTYCZNE DYREKTYWY 94/62/EEC DOTYCZĄCEJ OPAKOWAŃ I ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH. Wyk. Maria Anna Wiercińska USTAWA ŚMIECIOWA oraz WYTYCZNE DYREKTYWY 94/62/EEC DOTYCZĄCEJ OPAKOWAŃ I ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH Wyk. Maria Anna Wiercińska SPIS TREŚCI 1. PODSTAWOWE POJĘCIA Odpady opakowaniowe Gospodarka odpadami opakowaniowymi

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŚLĄSKA. Organizacja i Zarządzanie. Ekologia Zasobów Naturalnych i Ochrona

POLITECHNIKA ŚLĄSKA. Organizacja i Zarządzanie. Ekologia Zasobów Naturalnych i Ochrona POLITECHNIKA ŚLĄSKA Organizacja i Zarządzanie Ekologia Zasobów Naturalnych i Ochrona Środowiska REFERAT: EKOBILANS JAKO NARZĘDZIE UMOŻLIWIAJĄCE OKREŚLENIE ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA NA ŚRODOWISKO EKOBILANS

Bardziej szczegółowo

Początki początków - maj br.

Początki początków - maj br. Dotychczasowe doświadczenia w zakresie egzekwowania i ujmowania zagadnień klimatycznych w składanych dokumentach na etapie ooś w województwie kujawsko - pomorskim Rdoś Bydgoszcz Początki początków - maj

Bardziej szczegółowo

1ft- INSTYTUT TECHNIKI BUDOWLANEJ

1ft- INSTYTUT TECHNIKI BUDOWLANEJ DEKLARACJA WEŁNA MINERALNA ŚRODOWISKOWA SKALNA (ZAKŁAD GLIWICE) @ Data wystawienia: 0l.0l.2013 r. Data ważności: 01.01.2018 r. Deklaracja została przygotowana przez: 1ft- INSTYTUT TECHNIKI BUDOWLANEJ -

Bardziej szczegółowo

Ponad ,00 TON rocznie!!!

Ponad ,00 TON rocznie!!! Ponad 10 000 000,00 TON rocznie!!! Statystyczny Polak produkuje rocznie 283 kg odpadów komunalnych. Średnia ilość odpadów komunalnych na jednego mieszkańca UE wyniosła 481 kg. Circular Economy Recykling

Bardziej szczegółowo

OCENA ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH W ASPEKCIE ODDZIAŁYWAŃ ŚRODOWISKOWYCH

OCENA ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH W ASPEKCIE ODDZIAŁYWAŃ ŚRODOWISKOWYCH ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Seria: ARCHITEKTURA z. 53 2013 Nr kol. 1889 Janusz BELOK, Beata WILK-SŁOMKA Politechnika Śląska Wydział Budownictwa OCENA ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH W ASPEKCIE ODDZIAŁYWAŃ

Bardziej szczegółowo

Waloryzacja właściwości środowiskowych konstrukcji stalowych Poradnik projektowania. June 2014

Waloryzacja właściwości środowiskowych konstrukcji stalowych Poradnik projektowania. June 2014 Waloryzacja właściwości środowiskowych konstrukcji stalowych Poradnik projektowania June 2014 Wprowadzenie Celem poradnika projektowania jest dostarczenie informacji dotyczących poszczególnych etapów oceny

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie rozwojem zrównoważonym Kod przedmiotu

Zarządzanie rozwojem zrównoważonym Kod przedmiotu Zarządzanie rozwojem zrównoważonym - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Zarządzanie rozwojem zrównoważonym Kod przedmiotu 14.8-WZ-LogP-ZRZ-S16 Wydział Kierunek Wydział Ekonomii i Zarządzania

Bardziej szczegółowo

Rola samorządu województwa w minimalizowaniu ryzyk w gospodarce odpadami

Rola samorządu województwa w minimalizowaniu ryzyk w gospodarce odpadami Rola samorządu województwa w minimalizowaniu ryzyk w gospodarce odpadami Marcin Podgórski Dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych Urzędu Marszałkowskiego Województwa

Bardziej szczegółowo

Norma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony do powszechnego stosowania przez

Norma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony do powszechnego stosowania przez KONCEPCJA SYSTEMU JAKOŚCI zgodnie z wymaganiami norm ISO serii 9000 dr Lesław Lisak Co to jest norma? Norma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony do powszechnego stosowania przez upoważnioną

Bardziej szczegółowo

Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji

Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji Szymon Liszka, FEWE Piotr Kukla, FEWE Warszawa, 17 grudnia 2014 Zakres prezentacji Doświadczenia FEWE Rynek PGN Elementy standardu PGN na podstawie

Bardziej szczegółowo

Ocena środowiskowa technologii wytwarzania granulatów ceramicznych w oparciu o analizę LCA analiza porównawcza

Ocena środowiskowa technologii wytwarzania granulatów ceramicznych w oparciu o analizę LCA analiza porównawcza Ocena środowiskowa technologii wytwarzania granulatów ceramicznych w oparciu o analizę LCA analiza porównawcza Analizowane technologie wytwarzania mikrogranualtu Aktualnym standardem technologicznym wytwarzania

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Istota i przewartościowania pojęcia logistyki. Rozdział 2. Trendy i determinanty rozwoju i zmian w logistyce 42

Spis treści. Istota i przewartościowania pojęcia logistyki. Rozdział 2. Trendy i determinanty rozwoju i zmian w logistyce 42 Spis treści Od Autora 11 Rozdział 1 Istota i przewartościowania pojęcia logistyki n 1.1. Przegląd i interpretacja znaczących definicji logistyki 17 1.2. Ewolucja i przewartościowania przedmiotu, celów

Bardziej szczegółowo

Metoda środowiskowego oszacowania cyklu życia (LCA)

Metoda środowiskowego oszacowania cyklu życia (LCA) Filozofia, nauka, jakość za granicą Filozofia, nauka, jakość za granicą EKOBILANSE i inne narzędzia wspierające zarządzanie środowiskiem i ich zastosowanie 3 Metoda środowiskowego oszacowania cyklu życia

Bardziej szczegółowo

Literatura. T. Jałowiec (red.), Towaroznawstwo dla logistyki, Diffin, Warszawa 2011 U. Łatka, Technologia i towaroznawstwo, WSiP, Warszawa 2003

Literatura. T. Jałowiec (red.), Towaroznawstwo dla logistyki, Diffin, Warszawa 2011 U. Łatka, Technologia i towaroznawstwo, WSiP, Warszawa 2003 Literatura T. Jałowiec (red.), Towaroznawstwo dla logistyki, Diffin, Warszawa 2011 U. Łatka, Technologia i towaroznawstwo, WSiP, Warszawa 2003 Zakres wykładów Towaroznawstwo jako jedna z nauk ekonomicznych.

Bardziej szczegółowo

Odzysk i recykling założenia prawne. Opracowanie: Monika Rak i Mateusz Richert

Odzysk i recykling założenia prawne. Opracowanie: Monika Rak i Mateusz Richert Odzysk i recykling założenia prawne Opracowanie: Monika Rak i Mateusz Richert Odzysk Odzysk ( ) jakikolwiek proces, którego wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie

Bardziej szczegółowo

Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2

Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 Patrycja Płonka Asystent Projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités 31-016 Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: +48 12 429 17 93 e-mail: biuro@pnec.org.pl

Bardziej szczegółowo

SILVER.

SILVER. SILVER www.armstrongsufity.pl Cradle to Cradle (C2C) - Od kołyski z powrotem do kołyski - przyszłością zrównoważony rozwój Cradle to Cradle czyli Od kołyski z powrotem do kołyski, to innowacyjna koncepcja

Bardziej szczegółowo

Środowiskowe aspekty wykorzystania paliw metanowych w transporcie

Środowiskowe aspekty wykorzystania paliw metanowych w transporcie Środowiskowe aspekty wykorzystania paliw metanowych w transporcie Izabela Samson-Bręk Zakład Odnawialnych Zasobów Energii Plan prezentacji Emisje z sektora transportu; Zobowiązania względem UE; Możliwości

Bardziej szczegółowo

Piotr MAŁECKI. Zakład Ekonomiki Ochrony Środowiska. Katedra Polityki Przemysłowej i Ekologicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Piotr MAŁECKI. Zakład Ekonomiki Ochrony Środowiska. Katedra Polityki Przemysłowej i Ekologicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Piotr MAŁECKI Zakład Ekonomiki Ochrony Środowiska Katedra Polityki Przemysłowej i Ekologicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie 1 PODATKI EKOLOGICZNE W POLSCE NA TLE INNYCH KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ 2

Bardziej szczegółowo

Recykling odpadów opakowaniowych

Recykling odpadów opakowaniowych GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH Wskaźniki Zrównoważonego Rozwoju. Moduł krajowy Więcej informacji: w kwestiach merytorycznych dotyczących: wskaźników krajowych oraz na poziomie

Bardziej szczegółowo

Gospodarka o obiegu zamkniętym. wad ale trudne do pełnego wdrożenia. Konferencja POWER RING. rozwiązanie co do zasady pozbawione

Gospodarka o obiegu zamkniętym. wad ale trudne do pełnego wdrożenia. Konferencja POWER RING. rozwiązanie co do zasady pozbawione Konferencja POWER RING Gospodarka o obiegu zamkniętym rozwiązanie co do zasady pozbawione wad ale trudne do pełnego wdrożenia Warszawa, 15 grudnia 2016 r. Komisja Europejska przyjęła 2 grudnia 2015 r.

Bardziej szczegółowo

Karta danych dot. zrównoważonego rozwoju. StoFentra Fensterbankprofil. Profil podokiennika z powleczonego aluminium

Karta danych dot. zrównoważonego rozwoju. StoFentra Fensterbankprofil. Profil podokiennika z powleczonego aluminium Profil podokiennika z powleczonego aluminium Opis produktu patrz instrukcja techniczna (jeśli jest dostępna) Dane dotyczące certyfikacji budynków wg DGNB (wersja z 2012 r.) Poziom jakości (ENV 1.2) Wartości

Bardziej szczegółowo

Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych

Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych Agnieszka Karwat Marcin Jamiołkowski Założenia Potencjał rynkowy Innowacyjność Efekt ekologiczny 1 Cele Programu Gekon Rozwój eko-innowacji Osiągnięcie wymiernych

Bardziej szczegółowo

MOŻLIWOŚCI ROZWOJU SPALARNI ODPADÓW W POLSCE

MOŻLIWOŚCI ROZWOJU SPALARNI ODPADÓW W POLSCE MOŻLIWOŚCI ROZWOJU SPALARNI ODPADÓW W POLSCE VI MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NOWA ENERGIA USER FRIENDLY 2010 Jean-Michel Kaleta Warszawa 18 czerwca 2010 Spis treści Strona Czy można spalać odpady komunalne?

Bardziej szczegółowo

Płyta EKOply wykonana w technologii recyklingu

Płyta EKOply wykonana w technologii recyklingu Płyta EKOply wykonana w technologii recyklingu Operator Programu EPD: 1 Data wystawienia: 09.02.2017 Data ważności: 09.02.2022 Instytut Techniki Budowlanej (ITB), 00-611 Warszawa, ul. Filtrowa 1, www.itb.pl

Bardziej szczegółowo