Natalia Gajecka ABC bankowości etycznej

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Natalia Gajecka ABC bankowości etycznej"

Transkrypt

1 W NUMERZE M.IN.: GRUDZIEŃ Elżbieta Cegła Znaleźli pracę i swoje miejsce w życiu Natalia Gajecka ABC bankowości etycznej III edycje Festiwali i Targów Ekonomii Społecznej 7 numer Półrocznika Ekonomia społeczna

2 GRUDZIEŃ 2013 NUMER 5 Od Redakcji.. Wydarzenia.. Artykuły.. Relacje.. Ogłoszenia. Od Redakcji nr Półrocznika Ekonomia społeczna.4 Realizacja projektu Partycypacja społeczna w praktyce wsparcie aktywności społecznej mieszkańców Małopolski..6 Elżbieta Cegła Znaleźli pracę i swoje miejsce w życiu...9 Łukasz Maźnica Między ekonomią społeczną a kulturą w poszukiwaniu synergii...11 Natalia Gajecka ABC bankowości etycznej...15 III Festiwal i Targi Ekonomii Społecznej w Nowym Sączu...18 Mikołajowo i tradycyjnie ekonomia społeczna z tradycją w subregionie tarnowskim III Festiwal i Targi Ekonomii Społecznej w Chrzanowie..20 III Festiwal i Targi Ekonomii Społecznej w Nowym Targu...21 III Festiwal i Targi Ekonomii Społecznej w Tarnowie...22 Mierzenie społecznej wartości dodanej podmiotów ekonomii społecznej w Polsce Bezpłatne usługi księgowe, prawne i marketingowe...27 Pierwszy biznes Wsparcie w starcie, czyli jak zdobyć 60 tys. zł na rozpoczęcie działalności gospodarczej? Zaproszenie do współpracy

3 Od Redakcji Szanowni Państwo, Piąty numer Biuletynu Ekonomii Społecznej otwiera informacja o kolejnym, siódmym już wydaniu półrocznika Ekonomia Społeczna i prezentacja nowego projektu Partycypacja społeczna w praktyce wsparcie aktywności społecznej mieszkańców Małopolski. W dziale Artykuły w pierwszej kolejności przedstawiono wybrane inicjatywy z zakresu ekonomii społecznej opisane przez E. Cegłę. W kolejnym Ł. Maźnica próbuje udzielić odpowiedzi na pytanie o możliwość synergii między ekonomią społeczną a kulturą. Trzeci artykuł poświęcony bankowości etycznej opracowany przez N. Grajecką zawiera podstawową charakterystykę tej finansowej formy wsparcia. Sekcja Relacje zawiera sprawozdania z czterech subregionów, w których zorganizowano festiwale i targi ES. III edycje tych imprez odbyły się w: Chrzanowie, Tarnowie, Nowym Sączu i Nowym Targu. W tym samym dziale znajduje się anons nowego programu Pierwszy biznes Wsparcie w starcie, który umożliwia zdobyć 60 tys. zł na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Ponadto uprzejmie zapraszamy do współpracy wszystkich zainteresowanych upowszechnianiem informacji na temat sektora ekonomii społecznej w Małopolsce. Więcej na ten temat znajdziecie Państwo w zakończeniu tego numeru. Biuletyn został przygotowany w ramach projektu MOWES Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Życzymy miłej lektury! Ciekawym wydarzeniem dla podmiotów ekonomii społecznej była konferencja pt. Mierzenie społecznej wartości dodanej podmiotów ekonomii społecznej w Polsce zbędny obowiązek czy konieczność?, z której sprawozdanie zamyka dział relacji. W dziale ogłoszenia znajduje się informacja o możliwościach skorzystania z bezpłatnych usług księgowych, prawnych i marketingowych. 3

4 WYDARZENIA 7 numer Półrocznika Ekonomia społeczna Siódmy numer półrocznika zawiera teksty, które omawiają ważne tematy z zakresu ekonomii społecznej, pokazujące, w kolejnej już odsłonie, wielość i różnorodność zjawisk i procesów zachodzących w tym obszarze. Numer otwiera artykuł W. Goleńskiego pt. Polityka społeczna i ekonomia społeczna. Kilka uwag o sprawiedliwości społecznej. Autor analizuje wspólne podstawy aksjologiczne dla sfery polityki społecznej oraz ekonomii społecznej. Takie podejście nie jest typowe, jak słusznie zauważa Autor, bowiem w polskiej literaturze przedmiotu dominującym nurtem jest opis uwzględniający aspekty funkcjonalne, czy też pragmatyczne. Centralnym elementem rozważań uczynił on sprawiedliwość społeczną, zdefiniowaną przez pryzmat trzech innych wartości równości, wolności oraz wartości kolektywnych. Autor dostrzega konieczność kształtowania podstaw aksjologicznych polityki społecznej i ekonomii społecznej nie tylko w sferze teoretycznej, ale też w warstwie aplikacyjnej. M. Płonka w artykule Społeczna wartość dodana towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w Polsce aspekty teoretyczne i praktyczne podjęła trud teoretycznej identyfikacji i praktycznej weryfikacji społecznej wartości dodanej realizowanej przez towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (TUW) w Polsce. Zarówno funkcjonowanie TUW, jak i metoda społecznej wartości dodanej nie były dotychczas bardzo szeroko opisywane w polskiej literaturze przedmiotu. Z tego też względu z uznaniem trzeba spojrzeć na tekst, który łączy oba te zagadnienia. Problematyką spółdzielczości zajęła się w siódmym numerze pisma Z. Chyra-Rolicz. W artykule pt. Spółdzielczość jako element społecznej gospodarki rynkowej. Wspieranie inicjatyw założycielskich przedstawiono rolę organizacji spółdzielczych w tworzeniu ekonomii społecznej w okresie transformacji ustrojowej w aspekcie teoretycznym i praktycznym. Lektura tekstu, będącego swoistego rodzaju inwentaryzacją działań środowiska spółdzielczego w zakresie rozwijania ekonomii społecznej, pokazuje, jak wiele udało się w Polsce przez ostatnie lata osiągnąć w tej sferze. Wspierając rozwój polskiej ekonomii społecznej, nie możemy zapominać o poszukiwaniu inspiracji w innych krajach. A. Steiner i S. Steinerowska w artykule pt. Przedsiębiorstwa społeczne w Wielkiej Brytanii potencjał i możliwości działania przybliżają specyfikę brytyjskich uwarunkowań politycznych oraz ograniczeń związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstw społecznych w tym kraju. Ponadto artykuł prezentuje wyzwania, przed którymi stoją przedsiębiorstwa społeczne na terenie Wielkiej Brytanii oraz nawiązuje do empirycznych wyników jednego z projektów Unii Europejskiej. Z kolei W. Duranowski omawia interesujące przedsięwzięcia w zakresu ekonomii społecznej podejmowane na kontynencie południowoamerykańskim. W artykule pt. Bolsa Família innowacyjna metoda walki z wykluczeniem społecznym w Brazylii autor przedstawia struktury, mechanizmy działania i zasady programu Bolsa Família, uwzględniając szerszy kontekst programów społecznych realizowanych przez Brazylię w ramach priorytetu władz kraju osiągnięcia Milenijnego Celu Rozwo- 4

5 ju ONZ nr 1 (tj. eliminacji głodu oraz skrajnego ubóstwa na terenie całego kraju do 2015 r.). Unia Europejska ogłosiła 2012 rok Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej, a dla ekonomii społecznej problematyka starzenia się, aktywizacji starszych osób (w tym zawodowej), solidarności i współpracy międzypokoleniowej zawsze była i jest sprawą ważną. J. Perek-Białas w artykule zatytułowanym Starzenie się ludności wyzwanie dla podmiotów ekonomii społecznej pokazuje, które rodzaje usług dedykowanych osobom starszym mogą stać się przedmiotem działania podmiotów ekonomii społecznej. Autorka dostrzega zatem, że zarówno w przypadku podmiotów ekonomii społecznej, jak i osób starszych logiką, którą powinny one wspólnie przyjąć jest perspektywa dawcy i biorcy. To kapitalna konstatacja, pokazująca ważkość współdziałania, ale i współodpowiedzialności za rozwiązywanie istotnych kwestii społecznych w ramach ekonomii społecznej. Dział Inicjatywy otwiera tekst R. Okraski pt. Przeszłość dla (lepszej) przyszłości. Autor omawia znaczenie i dorobek polskiego ruchu spółdzielczego dla podejmowanych aktualnie inicjatyw z zakresu gospodarki społecznej. J. Stryczek w tekście pt. Co to jest odpowiedzialny biznes? podejmuje próbę syntetycznej oceny społecznie odpowiedzialnego biznesu. Szansę dla odpowiedzialnego biznesu i społecznie odpowiedzialnego biznesu dostrzega autor w spójnej strategii współpracy i porozumienia z ludźmi, którym firma pomaga i za tę pomoc jest wynagradzana. A. Niemkiewicz i A. Mróz opisują działalność Pomorskiego Funduszu Młodzieżowego, który w praktyce realizuje innowacyjny model edukacji młodzieży w zakresie ekonomii społecznej. Z kolei M. Bohdziewicz-Lulewicz oraz D. Kobylec prezentują założenia i cele Programu Rozwoju Przedsiębiorczości Spo- łecznej projektowanego, w ramach wspólnych działań Fundacji Biuro Inicjatyw Społecznych i Urzędu Miasta Krakowa, dla Gminy Miejskiej Kraków. Dział Inicjatywy zamyka praktyka opisana przez B. Kordulę, w której omówiono sposób wykorzystania narzędzi ekonomii społecznej przez Caritas Archidiecezji Krakowskiej. W dziale Recenzja publikacji E. Bogacz- Wojtanowska dokonała oceny książki W. Czemiel-Grzybowskiej pt. Zarządzanie przedsiębiorstwem społecznym w procesie konwergencji. W bibliotece tekstów klasycznych zamieszczono tłumaczenie pracy Konceptualizacja kapitału społecznego w przedsiębiorstwie społecznym, autorstwa M. Bulla, R.J. Ridleya-Duffa, D. Fostera, P. Seanor. Półrocznik jest wydawany przez Małopolską Szkołę Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie w projekcie Zintegrowany System Wsparcia Ekonomii Społecznej, współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Redakcja zaprasza potencjalnych Autorów przedstawicieli środowiska naukowego, ekspertów i praktyków do współpracy. Szczegóły dotyczące zasad nadsyłania tekstów znajdują się w zakładce Wskazówki dla Autorów. Przyjmowane są także teksty stanowiące komentarz do dotychczas prezentowanych na łamach czasopisma zagadnień. Osoby zainteresowane otrzymaniem wersji tradycyjnej publikacji prosimy o kontakt z redakcją: redakcjaes@uek.krakow.pl tel. (12) Siódmy numer półrocznika Ekonomia Społeczna" w wersji PDF do pobrania na stronie (zakładka: Półrocznik Ekonomia społeczna ). 5

6 WYDARZENIA Realizacja projektu Partycypacja społeczna w praktyce wsparcie aktywności społecznej mieszkańców Małopolski Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej wraz z Fundacją Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie od czerwca br. realizują projekt Partycypacja społeczna w praktyce wsparcie aktywności społecznej mieszkańców Małopolski. Jest on współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami Unii Europejskiej. Głównym celem projektu jest aktywizacja społeczności lokalnej w zakresie realizacji partycypacyjnego modelu prowadzenia polityk publicznych. Projekt realizowany jest w sześciu etapach, o których poniżej. Atlas Dobrych Praktyk Partycypacja społeczna w Polsce W ramach projektu została opracowana i wydana publikacja Partycypacja społeczna w Polsce. Atlas dobrych praktyk pod redakcją dra hab. Marka Ćwiklickiego i dra Macieja Frączka. Zawiera ona przykłady mechanizmów włączania się różnych przedstawicieli społeczności lokalnych w kreowanie polityk publicznych oraz rozwiązywanie lokalnych problemów. Celem Autorów było przedstawienie na podstawie wywiadów oraz analizy m.in. raportów, opracowań i studiów przypadku takich rozwiązań, które mogłyby reprezentować szerokie spektrum tematyczne, a jednocześnie nie byłyby powieleniem rozwiązań powszechnie znanych. W zasadniczej części Atlasu opisano 18 wybranych polskich praktyk partycypacji społecznej. Lokalne seminaria edukacyjno-informacyjne oraz szkolenia podnoszące kompetencje liderów społecznych W ramach projektu cała grupa działań kierowana jest do przedstawicieli lokalnej społeczności i administracji publicznej. Podejmowane działania podzielone są na trzy fazy. Pierwszą stanowią seminaria mające na celu wprowadzenie uczestników w tematykę partycypacji oraz przedstawienie możliwości wpływu na rozwój lokalny. Ponadto przeprowadzana jest diagnoza potrzeb i oczekiwań mieszkańców oraz wypracowywane są pomysły na inicjatywy lokalne. Równocześnie wśród liderów formalnych i nieformalnych wzmacniana jest świadomość możliwości i sposobów wzmacniania społeczności poprzez aktywne uczestnictwo w działaniach na rzecz rozwoju miejscowej społeczności. Drugą fazą jest dwudniowe szkolenie prowadzące do wypracowania mechanizmów wdrożenia inicjatyw lokalnych, zapoznania się z narzędziami skutecznej komunikacji i partycypacji obywatelskiej oraz wzmocnienia więzi społecznych. Zakres merytoryczno-warsztatowy szkolenia obejmuje następujące bloki tematyczne: Komunikacja i Porozumienia jako klucz skutecznej partycypacji, Moje, Twoje, Nasze czyli jak budować razem, Mamy pomysł na naszą gminę. Co dalej? Problemy to nasza specjalność, zwłaszcza ich rozwiązywanie. 6

7 Dopełnieniem szkolenia fazą trzecią jest wizyta studyjna, która pozwala na zapoznanie się z efektami skutecznej partycypacji w praktyce. Organizowana jest ona w Stowarzyszeniu na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów Bałt. Jej uczestnicy biorą udział w seminarium na temat rozwoju społecznogospodarczego Bałtowa w oparciu o idee partycypacji obywateli, partnerstwa trójsektorowego i ekonomii społecznej. Dodatkową atrakcję stanowi zwiedzanie JuraParku i Zwierzyńca Bałtowskiego, które powstały w wyniku działań Stowarzyszenia. Dzięki realizacji kompleksowych działań możliwe jest wzmocnienie lokalnej społeczności i zwiększenie jej aktywności w działaniach na rzecz rozwoju lokalnego. Do tej pory zostało zrealizowanych pięć edycji warsztatów, które odbyły się w: Mszanie Dolnej, Dobczycach, Brzesku, Nowym Targu i Chrzanowie. Udział w nich wzięli pracownicy jednostek samorządu terytorialnego, członkowie organizacji pozarządowych oraz grupy aktywnych przedstawicieli społeczności lokalnych. Dni Aktywnego Obywatela oraz warsztaty Wolontariat drogą do sukcesu Część działań realizowana w projekcie skierowana jest do młodzieży z małopolskich szkół średnich. Z myślą o młodych ludziach organizowane są tzw. Dni Aktywnego Obywatela oraz warsztaty wolontariatu obywatelskiego Wolontariat drogą do sukcesu. W tym momencie jesteśmy na półmetku projektu do tej pory odbyło się pięć edycji wspomnianych wydarzeń. Miały one miejsce w: VIII LO im. S. Wyspiańskiego w Krakowie (czerwiec), II LO im. K. K. Baczyńskiego w Chrzanowie (wrzesień), I LO im. Króla Kazimierza Wielkiego w Bochni (październik), LO im. J. Matejki w Wieliczce (listopad), Zespole Szkół im. ks. J. Tischnera w Dobczycach (grudzień). W ramach Dnia Aktywnego Obywatela uczniowie każdej ze szkół wzięli udział w debacie oksfordzkiej. Forma ta jest publiczną polemiką dwóch zespołów reprezentujących przeciwne stanowiska, w trakcie której publiczność może zadawać pytania, a następnie poprzez głosowanie wybiera zespół, który zdołał przekonać ich do swojej tezy. Partycypacyjna metoda, jaką jest debata, stanowi ilustrację prezentowanej tematyki. Tezy każdorazowo wybierali sami debatujący, a brzmiały one następująco: Polacy są aktywnymi obywatelami, Polska jest krajem dyskryminacji, Aktywny młody Polak odgrywa dużą rolę w życiu publicznym, Prawdziwym patriotą może być tylko aktywny obywatel, Im więcej osób bierze udział w podjęciu decyzji, tym jest ona lepsza. Podczas każdego Dnia Aktywnego Obywatela uczniowie mają możliwość wysłuchania prelekcji dotyczących partycypacji społecznej, jej narzędzi oraz możliwości uczestniczenia w realizacji polityk publicznych. Na każde ze spotkań zapraszani są urzędnicy z lokalnego samorządu. Do tej pory gościliśmy Burmistrza Gminy i Miasta Dobczyce Pana Marcina Pawlaka wraz z jego zastępcą Panem Pawłem Machnickim; Zastępcę Burmistrza Miasta Chrzanowa Pana Roberta Maciaszka; Starostę Wielickiego Pana Jacka Juszkiewicza oraz Wicestarostę Pana Mirosława Mrozowskiego; Pracownika Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Miasta Krakowa Pana Tomasza Talaczyńskiego oraz Pracownika Wydziału Spraw Bezpieczeństwa, Edukacji i Spraw Społecznych Pana Mateusza Mulkę. Ostatnim elementem wydarzenia jest quiz wiedzy Świadomy Obywatel mobilizujący młodzież do pozyskania informacji na temat przysługujących im praw i obowiązków. Nagrodami za udzielenie poprawnej odpowiedzi są gadżety projektowe. Równolegle z tymi wydarzeniami na terenie każdej ze szkół odbywają się targi lokalnie 7

8 działających organizacji pozarządowych. Dzięki nim uczniowie mają możliwość porozmawiania z przedstawicielami lokalnych NGO oraz poznania możliwości zaangażowania się w ich działalność, a także odbycia w nich wolontariatu. Jest to też świetna okazja do integracji pomiędzy samymi organizacjami pozarządowymi. Część uczniów spośród uczestników Dnia Aktywnego Obywatela bierze udział w warsztatach o wolontariacie obywatelskim Wolontariat drogą do sukcesu. Podczas szkolenia poruszane są zarówno kwestie teoretyczne obowiązki i prawa wolontariusza, idee wolontariatu, organizacje pozarządowe oraz praktyczne dlaczego warto być wolontariuszem, dlaczego warto pomagać, czy sama satysfakcja wystarczy. Uczniowie czynnie uczestniczą w dyskusji i korzystając z obecności doświadczonego trenera zadają wiele pytań. Projekt realizowany będzie do września 2014 roku w związku z czym przed nami jeszcze pięć edycji seminariów informacyjno-edukacyjnych i szkoleń oraz tyle samo Dni Aktywnego Obywatela i warsztatów o wolontariacie. Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej naszego projektu ( gdzie można m.in. przeczytać relacje z wydarzeń organizowanych w ramach projektu, czy wypowiedzieć się na forum aktywnego obywatela. Zachęcamy również do zgłaszania swoich gmin/szkół do udziału w projekcie na adres cao@partycypacjaspoleczna.org. Praktyczne podejście do tematu oraz charyzma trenera sprawia, że uczestnicy wynoszą ze spotkania bardzo duży ładunek sił i chęci do działania, co mamy nadzieję, będzie skutkowało powiększeniem się grona wolontariuszy. Centrum Aktywnego Obywatela W ramach projektu działa również Centrum Aktywnego Obywatela. Jego celem jest udzielanie wsparcia osobom, które chcą angażować się w działania społeczne. W szczególności wsparcie świadczone jest w strefach: pomoc w znalezieniu pracy wolontariusza, tryb konsultacji społecznych, formy udziału obywateli w tworzeniu polityk publicznych. W ramach projektu Centrum Aktywnego Obywatela współpracuje m.in. z Ogniskiem TKKF Przyjaciel Konika (zajęcia hipoterapii), KRD Dyliniarnia (zbiórka żywności), Fundacją Aeris Futuro (organizacja festiwalu), Wolontariatem Fundacji UEK (praca z dziećmi), Organizacją Walka o marzenia (organizacja wolnego czasu dla osób niepełnosprawnych), wspierając wymienione organizacje w pozyskaniu wolontariuszy do prowadzonych przez nie działań. 8

9 ARTYKUŁY Znaleźli pracę i swoje miejsce w życiu Dziewięćsił Spółdzielnię Socjalną Dziewięćsił w Rabce-Zdroju założyły dwie osoby prawne: gmina Rabka-Zdrój i Stowarzyszenie TKKF Ognisko Carlina. Pracuje w niej 10 osób, które przez długi czas były na zasiłku dla bezrobotnych. Pracownicy spółdzielni socjalnej Dziewięćsił pielęgnują park w Rabce-Zdroju Fot. Spółdzielnia Dziewięćsił w Rabce-Zdroju W Rabce jest park zdrojowy. Tak się złożyło, że zlikwidowano Zakład Usług Komunalnych, więc podjęliśmy się rewitalizacji parku. W ramach unijnego projektu Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej (MOWES) kupiliśmy wielofunkcyjne urządzenie do sprzątania oraz utrzymania zieleni. Park pięknieje, 10 osób ma stałą pracę, korzyści są widoczne mówi Krzysztof Kowalcze, prezes spółdzielni Dziewięćsił. To już nie abstrakcja Do niedawna spółdzielnia socjalna była wręcz abstrakcją dla większości obywateli. Dziś wiele osób nie tylko wie, co to jest za forma prawna, ale potrafi skutecznie doprowadzić do jej założenia. Potrzebny jest dobry pomysł na biznes, zatrudnienie minimum pięciu osób, w tym trzech zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz wpis do Krajowego Rejestru Sądowego. Oprócz osób fizycznych, spółdzielnię mogą założyć osoby prawne przynajmniej dwie instytucje: gmina, organizacja pozarządowa itp. I zatrudnić zagrożonych wykluczeniem społecznym, na co przysługuje dotacja. Większość spółdzielni socjalnych powstaje przy wsparciu środków publicznych. To naturalne, bowiem ludzie je zakładający najczęściej nie są majętni, zaś utworzenie i prowadzenie przez nich działalności w takiej właśnie formie umożliwia podjęcie pracy i poprawę sytuacji finansowej. Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej wspiera merytorycznie i finansowo takie przedsięwzięcia mówi Bogumił Kędziora z Agencji Rozwoju Małopolski Zachodniej S.A. Aktywnie z ENTER@ Przekonało się o tym pięć kobiet z Gorlic mających kwalifikacje i doświadczenie w organizacji szkoleń, kursów i prowadzeniu klubów integracyjnych w Polsce i Anglii. Zostały bez pracy, utworzyły więc Spółdzielnię Socjalną ENTER@. Łączymy nasze pasje (np. nauczanie języków) z różnorodną działalnością na rzecz mieszkańców Gorlic i okolic. Doświadczenie zdobyte w Anglii pomaga we wdrażaniu nowych pomysłów mówi prezes Katarzyna Wantuch. 9

10 Spółdzielnia socjalna w różny sposób integruje i aktywizuje mieszkańców Gorlic FOT. SPÓŁDZIELNIA SOCJALNA ENTER@ Piąty Element z pasją Pieniądze na stworzenie dodatkowego miejsca pracy otrzymała w ramach MOWES też spółdzielnia Piąty Element z Krakowa. Założyło ją w 2011 r. pięciu pasjonatów marketingu i Internetu. Dwójce ówcześni pracodawcy nie przedłużyli umów, poszli na bezrobocie, ale szybko postanowili założyć własną firmę. Warto zdać sobie sprawę, że członkostwo w spółdzielni to nie tylko praca na etacie. Jednocześnie jest się przedsiębiorcą, wpływa na podejmowanie decyzji, odpowiada za swoje działania oraz sytuację całej firmy. Spółdzielnia socjalna może nie być dobrym rozwiązaniem dla szukających zatrudnienia od 7.00 do Z drugiej jednak strony, jeśli chce się mieć realny wpływ na własne miejsce pracy, podejmować też działania dla swojego otoczenia, to spółdzielnia socjalna może być ciekawą alternatywą mówi Monika Zawada-Miska, specjalista ds. dotacji i wsparcia pomostowego w Punkcie Wsparcia w Stryszawie. Artykuł ukazał się w Gazecie Krakowskiej 29 listopada 2013 r. Elżbieta Cegła Zainteresowaliśmy się ekonomią społeczną, odbyliśmy odpowiednie szkolenia, przygotowaliśmy dobry biznes plan i otrzymaliśmy pieniądze na rozpoczęcie działalności i zatrudnienie długotrwale bezrobotnych mówi prezes Łukasz Pach. Do piątki pasjonatów dołączyła właśnie kolejna osoba, na jej zatrudnienie wpłynęły środki z MOWES. Spółdzielnia skorzystała też ze wsparcia pomostowego. Wygrywa przetargi na przygotowanie marketingu internetowego firmom głównie z trzeciego sektora. To nie jest praca od do W ramach MOWES można skorzystać z bezpłatnych szkoleń przygotowujących do prowadzenia spółdzielni socjalnej. Przedstawicieli podmiotów ekonomii społecznej (m.in. stowarzyszeń, fundacji, spółdzielni) wspiera się też bezpłatnymi usługami prawnymi, księgowymi i marketingowymi, organizuje szkolenia podnoszące kwalifikacje kadry zarządzającej. 10

11 ARTYKUŁY Między ekonomią społeczną a kulturą w poszukiwaniu synergii Kultura to obszar, który coraz częściej gości na ekonomicznych salonach. Wszem i wobec zaczęto podkreślać, że kultura ma znaczenie, czy zarazem dosłownie i metaforycznie kultura się liczy. To zgrabne i jak pokazuje doświadczenie chwytliwe hasła. Same w sobie nie zawierają jednak żadnej treści. Pozwalają one zaistnieć zagadnieniu ekonomii kultury we współczesnym medialnym świecie sloganów, stanowiąc jednocześnie źródło refleksji nad realną ekonomiczną wartością kultury w XXI wieku. Rozważania te obecne w Europie i Polsce od kilkunastu lat zmuszają zainteresowanych tą problematyką do stawiania licznych i na ogół niełatwych pytań. Jednym z nich może być kwestia związków kultury z tytułową dla niniejszego Biuletynu ekonomią społeczną. Niniejszy tekst ma ambicje nie pozostawania jedynie sloganem. Trzeba w tym miejscu uprzedzić Czytelnika, że wymaga to wyjścia poza krótkie jedno-, czy dwuzdaniowe przedstawienie omawianej problematyki, co nie do końca idzie w parze z trendami dominującymi we współczesnej nomen omen kulturze czytelnictwa. Z tego względu słuszne wydaje się krótkie i wciąż hasłowe przedstawienie treści, które znajdują się na najbliższych kilku stronach. W pierwszej kolejności autor chciałby pokrótce opisać dwa sposoby rozumienia, czym jest wartość kultury. Pierwszy z nich dominujący prezentować będzie interpretację przyjmowaną przez większość ekonomistów podczas definiowania tego pojęcia. Drugi natomiast sposób, który może być określony jako rozszerzający, pokaże czego brakuje w rozumowaniu powszechnym, a co zarazem jest w gruncie rzeczy sednem całego problemu. To ostatnie podejście pozwoli wyjaśnić nie tylko, co uzyskuje dzięki kulturze gospodarka, ale też umożliwi w dalszej kolejności wskazanie, jak korzystać z niej może społeczeństwo i segment ekonomii społecznej. W efekcie będzie można pokusić się o diagnozę, czy między oboma tymi obszarami istnieje potencjał do zaistnienia efektów synergicznych, czy sytuacja w tym zakresie jest raczej zgoła odmienna. Ile warta jest kultura? Wedle obecnie dominujących sądów, wartością kultury jest przede wszystkim to co możemy stosunkowo łatwo wyrazić i przeliczyć w pieniądzu. Przedstawiciele tej czy innej firmy z lubością prezentują dane pokazujące jak twórczy design ich produktów zwiększył sprzedaż dokładnie tego samego produktu o dziesiątki, jeśli nie setki procent. Żeby nie być gołosłownym można tu przytoczyć lokalny przykład Kopalni Soli Wieliczka S.A., która na skutek zmiany wyłącznie wzornictwa opakowań i ich ekspozycji zwiększyła wolumen sprzedaży o ponad 90% rok do roku, jednocześnie uzyskując na swoich produktach około dwukrotnie wyższą cenę i marżę 1. Klasycznym i z tego względu nie wartym szerszego rozwijania (a jedynie sygnalnie wspomnianym) studium przypadku w tym zakresie mogą być także wyniki sprzedażowe firmy Apple. 11

12 Badacze i analitycy rozwoju regionalnego (m.in. Harvey) wskazują na wartość renty monopolowej, jaką uzyskują poszczególne miasta, czy regiony, dzięki odpowiedniej biznesowej otoczce opartej na szczególnej tożsamości związanej najczęściej z kulturowym dziedzictwem. Można tu przywołać chociażby słynny efekt barceloński, który znacznie więcej niż ze sportem miał wspólnego z kulturą właśnie i spuścizną pozostawioną przez Gaudiego oraz innych tamtejszych twórców 2. W końcu wprost mówi się także o wkładzie całego obszaru przemysłów kultury (określanych też jako kreatywne) do PKB w poszczególnych krajach. Nie byłoby dużym wyzwaniem pokusić się o wskazanie kilkudziesięciu międzynarodowych pozycji wydawniczych, opisujących to zagadnienie. Dużym problemem jest jednak znacząca niedookreśloność pojęcia creative industries. Właściwie każdy kraj (a czasem nawet poszczególne regiony w ramach jednego państwa) inaczej podchodzi do selekcjonowania branż, które wlicza się do opisywanego sektora 3. Co jest słusznego w tych podejściach? Trafnie zwracają one uwagę na związki kultury i designu, gdzie design jest wyrazem wiedzy łączącej kanony piękna i kody symboliczne z użytecznością, co przekładać się może na wyższą cenę sprzedaży. Słusznie sygnalizują one również znaczenie kulturowej tożsamości i ekonomicznych możliwości, jakie idą za unikatowością, które ta niesie. W końcu nie bez racji dostrzegają fakt, że sektor kultury może być sektorem dochodowym w pewnych (choć wcale nie tak wąskich, jak się to często przedstawia) obszarach swojej działalności. Większość ekonomistów ogranicza swoje rozważania na temat wartości kultury do tego poziomu. Wydaje się jednak, że sami ograniczają się oni w ten sposób do wąskiego i niepełnego postrzegania jej ekonomicznej roli. Ile naprawdę warta jest kultura? Czego zatem przedstawione powyżej podejścia nie dostrzegają i co pomijają? Zaprezentowane wcześniej rozumienie ekonomicznej roli kultury jest mocno ukierunkowane na twarde i mniej lub bardziej, ale jednak relatywnie łatwe do pozyskania dane. Jest to spojrzenie na kulturę, które można określić jako patrzenie przez pryzmat wzrostu gospodarczego. Zjawiska łatwego do zrozumienia, wyrażalnego w liczbach, w dużym stopniu zmatematyzowanego (a przynajmniej takim wielu chciałoby je uczynić) i nie lubiącego ciężko kwantyfikowalnych zmiennych. Efektem ubocznym takiego ukierunkowania postrzegania kultury jest zapominanie o jej aspektach prorozwojowych (wszak pojęcia rozwoju i wzrostu nie są tożsame 4 ). Te rzadko podnoszone są w dyskusji ekonomicznej. Pojawiają się one w dość luźnej formie w tekstach socjologów, czy kulturoznawców, ale kiedy ci wypowiadają się o rozwoju społeczno-gospodarczym generowanym przez kulturę posługują się raczej intuicją niż analizą ekonomiczną. Czym są owe nieopisane szerzej do tej pory aspekty prorozwojowe? Główną, choć często niedocenianą w świecie liczb wartością kultury, jaką niesie ona dla rozwoju, jest możność kształtowania ludzkich postaw. Nie będzie przesadą stwierdzenie, iż charakter uczestnictwa w kulturze determinuje zmianę sposobu myślenia, warunkującą charakter późniejszego uczestnictwa jednostki w gospodarce. To zjawisko wydaje się być sednem i istotą realnej wartości kultury dla ekonomii i rozwoju. To kultura wspólne wartości, kody zachowań, charakterystyczne postawy, symbole, stereotypy, rozumienie znaczeń itp. przekazywane i kształtowane od początku procesu socjalizacji decyduje o poziomie kapitału społecznego 5, kreatywności 6, zaufania, integracji społecznej, obecności postaw proaktywnych, zaangażowania społecznego, społeczeństwa obywatelskiego itp. 12

13 Determinuje praktycznie wszystko to, co niematerialne i zarazem wartościowe we współczesnej gospodarce. Wszystko to, co w XXI wieku decydować może o osiąganiu trwałej przewagi konkurencyjnej. Bez wątpienia bowiem do pewnego poziomu rozwojowego twarda infrastruktura może być czynnikiem, który wpływa na rozwój. Po zaspokojeniu pewnych podstawowych potrzeb w tym zakresie twarda infrastruktura traci jednak ten walor. Wartość dodana jaką generuje maleje. Źródeł i możliwości dalszego rozwoju należy szukać gdzie indziej. Tymi źródłami są m.in. edukacja kulturalna, reforma i rozwój instytucji kultury, czy szerzej po prostu stworzenie szeroko zakrojonej i realnie wdrażanej polityki kulturalnej państwa. Dlaczego jest to tak ważne? Jeśli w istocie rywalizacja gospodarcza we współczesnym zglobalizowanym świecie odbywać się będzie w oparciu o kapitały miękkie, niematerialne i idące za nimi postawy, to powinniśmy niechybnie zacząć się obawiać. Według Raportu Polska 2030 odsetek aktywnych i bardzo aktywnych obywateli wynosi w Polsce 13%, podczas gdy w krajach starej UE jest to często ponad 50% 7. Z badań CBOS wynika z kolei, że aż 55% Polaków jest przekonanych, że nie ma żadnego wpływu na swoje lokalne otoczenie 8. W końcu zaledwie 16% osób biorących udział w Diagnozie Społecznej deklaruje jakiekolwiek zaangażowanie w działania na rzecz społeczności lokalnej w ciągu ostatnich dwóch lat 9. Co z tego wynika dla ekonomii społecznej? Te dane są niepokojące nie tylko dlatego, że pokazują ogromną skalę założonej apriorycznie niemocy i bierności Polaków. Ich skutkiem pośrednim są także trudne warunki rozwoju dla ekonomii społecznej, która bazuje na kapitale społecznym. Ten ostatni fakt podkreśla m.in. J.J. Wygnański. W jednej z publikacji zauważa on, że:...kto chce (...) zrozumieć, dlaczego ekonomia społeczna działa lub nie, powinien, jak się zdaje, obserwować jej mapę nie tylko na poziomie poszczególnych krajów (mapa polityczna), ale raczej poszczególnych regionów. (...) Wskazuje to na silne powiązanie ekonomii społecznej z lokalną tradycją i z dostępnością, z jednej strony, kapitału społecznego, z drugiej specyficznie rozumianego ducha przedsiębiorczości 10. W tym kontekście odpowiednio ukierunkowany rozwój sektora kultury może być niezwykle cenny dla przedsiębiorczości społecznej. W przyjętej w tym roku Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego przyjmuje się, że to właśnie instytucje kultury staną się swego rodzaju zaczynem zmiany społecznej. Odpowiednie ukierunkowanie ich działalności może (i wedle założeń ma) stać się przyczynkiem do znaczącej transformacji postaw i sposobów myślenia o otaczającej rzeczywistości 11. Potencjalna synergia Dzisiejsza sytuacja ekonomii społecznej w Polsce jest nieco schizofreniczna. Z jednej strony problemem jej ewolucji, wskazywanym przez wielu ekspertów, jest wspominany już niski poziom kapitału społecznego. Z drugiej natomiast strony nie brakuje opinii, że receptą na te bolączki jest jeszcze mocniejsze dążenie do popularyzacji działań w ramach tego segmentu 12. To one mogą bowiem przezwyciężać panującą społecznie niemoc. W tym dziwnym i intuicyjnie sprzecznym rozkroku pomocną dłoń do przedsiębiorstw społecznych i innych form ES może wyciągnąć kultura, a dokładniej jej instytucje. Te mogą stać się drugim kołem zamachowym społecznej i zarazem rozwojowej zmiany. Być może w tym kontekście warto połączyć wizję prorozwojową kultury z tą (opisywaną wcześniej) pro-wzrostową (ukierunkowaną na rentowność i biznesowy charakter działalności). Mowa tu w istocie o większej 13

14 ekspozycji podmiotów ekonomii społecznej na sektor kultury. Już dziś nie brak przykładów pokazujących, że takie połączenie może przynosić korzyści. Można tu wskazać choćby na Lanckoronę znaną też jako Miasto Aniołów, ofertę Stowarzyszenia Na Śliwkowym Szlaku, czy działalność mającą miejsce w Osikowej Dolinie 13. Nie sposób nie wspomnieć tu także o JuraParku w Bałtowie, korzystającym ze szczególnego dziedzictwa tej miejscowości. Nieco innym przykładem (ze względu na charakter działalności) może być Agencja Artystyczna GAP. Jest to przedsiębiorstwo społeczne zajmujące się organizacją różnego rodzaju wydarzeń kulturalnych m.in. koncertów, czy wystaw sztuki 14. Pewnym wzorem w zakresie łączenia kultury i ES może być kanadyjskie miasto Montreal. Kończąc rozważania warto powołać się na ten przykład, który trafnie opisuje J. Hausner. Działa tam jak pisze kilkaset przedsiębiorstw społecznych prowadzących działalność kulturalną, tworząc żywe i innowacyjne środowisko społeczne. Zajmują się one nie tylko działalnością artystyczną, ale także edukacją kulturalną, poprzez włączanie mieszkańców do swych przedsięwzięć. Często posługują się one nowoczesnymi technologiami medialnymi, znajdując dla nich nowatorskie zastosowanie, zarazem dbając o środowisko naturalne 15. Pozostaje wyrazić nadzieję, że niebawem także w polskich warunkach możliwy będzie tak owocny rozwój tego typu systemów opartych na prężnie działających podmiotach społecznych w sektorze kultury. Może to dać korzyści zarówno tym jednostkom, jak i całej społeczności. W dłuższym okresie czasu profity z takiego stanu rzeczy odnosić zacznie także gospodarka, wchodząc na wyższą trajektorię rozwojową. Łukasz Maźnica 1 Maźnica Ł. (2012), Czy kreatywność rośnie na drzewach, czyli o pochodzeniu kreatywności, jej oddziaływaniu na rozwój oraz roli edukacji w kształtowaniu kreatywnego myślenia, [w:] Frączek M. (red.), Wokół gospodarki i administracji publicznej, Fundacja GAP, Kraków. 2 Harvey D. (2010), Sztuka renty. Globalizacja, monopol i utowarowienie kultury, [w:] Ekonomia kultury. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa. 3 Ilczuk D. (2012), Ekonomia kultury, Wydawnictwo PWN, Warszawa. 4 Hausner J. (2008), Zarządzanie publiczne, Scholar, Warszawa. 5 Działek J. (2011), Kapitał społeczny jako czynnik rozwoju gospodarczego, ptg.pdf (dostęp: ). Autor opisuje zróżnicowanie kapitału społecznego w zależności od podziału geopolitycznego kraju podczas zaborów. 6 Maźnica Ł. (2013), Kulturowe uwarunkowania rozwoju miast kreatywnych oraz rozwoju lokalnego, (niepublikowana praca magisterska), Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Wydział Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych. 7 Boni M. (red.) (2009), Raport Polska 2030, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. 8 CBOS (2009), Opinie o funkcjonowaniu demokracji w Polsce, (dostęp: ). 9 Czapiński J., Panek T. (red.) (2013), Diagnoza społeczna 2013, (dostęp: ). 10 Wygnański J.J., Frączak P. (2006), Ekonomia społeczna w Polsce definicje, zastosowania, oczekiwania, wątpliwości, Ekonomia Społeczna. Teksty, nr MKiDN, Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020, (dostęp: ). 12 Bogacz-Wojanowska E. (2008), Funkcjonowanie przedsiębiorstwa społecznego w otoczeniu, Kwartalnik. Ekonomia Społeczna, nr Przykłady te szerzej opisano w: Bohdziewicz- Lulewicz M., Sutuła J. (2012), Ekonomia społeczna jako instrument rozwoju regionu oraz społeczności lokalnych, Półrocznik. Ekonomia Społeczna, nr 5.; Forjasz A. (2011), Kultura jako środowisko rozwoju ekonomii społecznej, ultura_jako_srodo.pdf, (dostęp: ). 14 Więcej: 15 Hausner J. (2012), Ekonomia społeczna a państwo, [w:] Frączek M., Hausner J., Mazur S. (red.), Wokół ekonomii społecznej, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków. 14

15 ARTYKUŁY ABC bankowości etycznej Ogólna definicja banku etycznego (alternatywnego) Bank etyczny, inaczej zwany bankiem alternatywnym, rozumiany jako bank udzielający pożyczek lub kredytów w oparciu o posiadane przez siebie zasoby, biorąc pod uwagę nie tylko kryteria finansowe. Jest jednym z podstawowych pojęć charakterystycznych dla ekonomii społecznej, a mimo to jest przez cały czas pojęciem, które nie uzyskało należnej mu estymy i wciąż jest obce wielu aktywnym uczestnikom obrotu bankowego. Przede wszystkim należy rozpocząć od konstatacji, iż banki alternatywne są bezsprzecznie bankami w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jednolity: Dz.U. z 2012 r. poz z późn. zm.), czyli są osobami prawnymi utworzonymi zgodnie z przepisami obowiązujących ustaw, działającymi na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. Natomiast tym, co je wyróżnia, to właśnie przymiot etyczności. Co prawda wiele instytucji bankowych chlubi się stosowanymi przez siebie zasadami etycznymi, które chętnie zamieszcza na swoich stronach internetowych, ale nie są to dokładnie te same zasady, które są bliskie bankowcom alternatywnym. Etyczność tego rodzaju banków jest oparta o ideę bankowości nienastawionej na maksymalizację zysku, a uwzględniającej przed wszystkim zindywidualizowany interes klienta(w tym pojęciu mieści się zarówno interes w rozumieniu ekonomicznym, ale i uwzględnienie aspektu kulturoworeligijnego danej osoby), elastyczność, podejmowanie inwestycji wyłącznie w określone dziedziny gospodarki, poczucie odpowiedzialności społecznej oraz dążenie do jak największej transparentności. Z uwagi na powyższe, bardzo pobieżne zarysowanie zasad funkcjonowania banków etycznych pojęcie bankowości alternatywnej może budzić liczne wątpliwości, a w konsekwencji brzmieć jak utopijna wizja. Dlatego w dalszej części artykułu będę starała się wykazać, że idea bankowości alternatywnej jest całkiem realna i przynosi wiele korzyści w różnych dziedzinach życia. Zwłaszcza, iż dynamiczny rozwój banków etycznych w ostatnich latach (zwłaszcza w Europie), pomimo regularnych globalnych kryzysów ekonomicznych, wskazuje na to, iż bankowość alternatywna jest uzasadniona z ekonomicznego punktu widzenia i drzemie w niej ogromny potencjał gospodarczy, a w konsekwencji możliwość wpływu na dynamikę rozwoju przedsiębiorczości. Rys historyczny Początek banków alternatywnych datuje się na wiek XIX i wiąże się z powstaniem ruchu spółdzielczego. W roku 1843 w miejscowości Rochdale w Anglii powstała jedna z pierwszych spółdzielni. Była to spółdzielnia o profilu spożywczym. W tym samym czasie równolegle ze spółdzielniami produkcyjnymi czy rolniczymi w całej Europie rozwijały się spółdzielnie kredytowe. Najsłynniejszą z nich była niemiecka Kasa Raiffeisena jej działalność koncentrowała 15

16 się jedynie na gwarantowaniu pożyczek, a pożyczkobiorcy musieli być członkami związku. Z tego okresu wywodzi się również, istniejący do dnia dzisiejszego, francuski bank etyczny Credit Cooperatife. Kolejnym etapem rozwoju idei bankowości alternatywnej było pojawienie się ruchu obywatelskiego w latach 60. i 70. XX wieku. Typowy klient banków etycznych Klientami banków etycznych są przede wszystkim osoby oraz instytucje, które nie posiadają zdolności kredytowej, a co za tym idzie nie mogą one liczyć na uzyskanie pożyczki lub kredytu w zwykłym banku. Są nimi na przykład: drobni przedsiębiorcy, osoby dopiero rozpoczynające działalność gospodarczą, spółdzielnie, a także podmioty ze sfery organizacji pozarządowych. Współpraca wyłącznie z przedstawicielami wybranych dziedzin gospodarki Bankowcy etyczni mają również bardzo ściśle określone podmioty, w które mogą inwestować. Są to przede wszystkim przedsięwzięcia rozwijające zaniedbane regiony lub poprawiające sytuację lokalnych społeczności (m.in. rozwój dziedzictwa kulturowego, rozwój budownictwa mieszkaniowego, opieka zdrowotna). Istnieją również takie rodzaje przedsiębiorczości, które nie mogą absolutnie liczyć na pomoc ze strony banku alternatywnego. Z całą pewnością należą do nich osoby i instytucje zajmujące się: handlem i produkcją broni, alkoholu, tytoniu, produktów testowanych na zwierzętach oraz te, których planowane inwestycje mogą mieć nadmierny wpływ na zanieczyszczenie środowisko naturalnego. Decyzja o udzieleniu kredytu/pożyczki Procedura udzielenia finansowania rozpoczyna się od ustalenia czy dane przedsięwzięcie może odnieść sukces ekonomiczny oraz jakie dodatkowe korzyści przyniesie nowa inwestycja (np. poprzez wpływ na środowisko naturalne czy możliwość tworzenia miejsc pracy). Standardowy bank podejmuje decyzję o udzieleniu kredytu zwykle w oparciu o analizę dokumentów przedstawionych przez przyszłego pożyczkobiorcę lub kredytobiorcę oraz na podstawie jego historii finansowej uzyskanej od innych instytucji prywatnych lub państwowych. Z kolei spektrum oceny dokonywanej przez przedstawicieli banku alternatywnego jest nieporównanie większe, albowiem dbają oni przede wszystkim o to, aby jak najlepiej poznać swojego klienta i jego otoczenie. Z uwagi na to zostają przeprowadzone: wizyty w miejscu prowadzenia przez potencjalnego klienta działalności, badania dotyczące lokalnego rynku, a nawet rozmowy z lokalnym samorządem. Dzięki takiemu postępowaniu bank etyczny ma większą pewność, iż udzielony przez niego kredyt zostanie spłacony w terminie. Potwierdzają to statystyki, zgodnie z którymi w zwykłych bankach odsetek niespłaconych zobowiązań wynosi od 2% do 15%, podczas gdy w bankach etycznych odsetek kredytów niezwróconych wynosi zaledwie 0,4% do 3%. Dążenie do pełnej transparentności (przejrzystości) Kolejną cechą wyróżniającą banki etyczne jest transparentność (przejrzystość) podejmowanych działań. Jest ona związana z szeroko pojętą polityką informowania o podejmowanych aktualnie przez siebie działaniach i planowanej strategii na przyszłość. Może przybrać formę wydawania biuletynów, umieszczania informacji na swoich stronach internetowych, ale również bezpośrednich spotkań przedstawicieli banków z klientami i inwestorami. Grameen Bank i Muhammad Yunus Prawdopodobnie najsłynniejszym bankiem etycznym na świecie jest Grameen Bank instytucja finansowa z siedzibą w Bangladeszu, która zasłynęła przede wszystkim dzięki przyznaniu pokojowej Nagrody Nobla 16

17 w 2006 r. jej założycielowi Muhammadowi Yunusowi. Grameen Bank udziela mieszkańcom Bangladeszu niewielkich pożyczek w celu rozpoczęcia lub rozwinięcia drobnej przedsiębiorczości. Pożyczki są udzielane przede wszystkim na zakup potrzebnych materiałów bez zastawów. Prawie 100% jego klientami są kobiety pożyczające kwoty w granicach równowartości $. Najwyższe pożyczki nie przekraczają 300 $. Mimo stosunkowo wysokich odsetek spłacanych jest prawie 98% kredytów. W tym banku stosowane są także pożyczki grupowe, polegające na tym, że cała grupa solidarnie poręcza spłatę zobowiązań każdego ze swoich członków. propagowaniu solidaryzmu społecznego oraz spójnego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego, kierowaniu się w swoich działaniach nie tylko celami finansowymi, wspieraniu rozwoju nowych technologii mających na celu poprawę bytu społecznego i ochronę środowiska naturalnego. Natalia Gajecka Współczesne banki etyczne na świecie Najwięcej tego typu instytucji jest we Francji, w Niemczech, Wielkiej Brytanii. W Europie Środkowej i Wschodniej banki alternatywne są prawie w ogóle nieznane. Pomimo kryzysu ekonomicznego w ostatnich latach wzrost liczby udzielanych pożyczek i kredytów odnotowały: hiszpański Triodos Bank, niemiecki GLS Bank, brytyjski Charity Bank, włoski Banca Etica, francuski Credit Cooperatife czy polski Bank Inicjatyw Społeczno- Ekonomicznych (BISE) S.A. Federacja Banków Etycznych i Alternatywnych Od 2001 r. banki etyczne mogą należeć do Europejskiej Federacji Banków Etycznych i Alternatywnych (FEBEA Fédération Européenne des banques Ethiques et Alternatives). Federacja ta, będąca międzynarodowym stowarzyszeniem instytucji finansowych realizujących cele społeczne i etyczne, powstała z inicjatywy niewielkich instytucji finansowych z Włoch, Francji i Belgii. W krótkim czasie dołączyło do niej kilkanaście instytucji finansowych z krajów należących do Unii Europejskiej, a liczba to ciągle rośnie. Federacja jest ukierunkowana na realizację misji polegającej m.in. na: wspieraniu rozwoju ekonomicznego w służbie społeczeństwa, 17

18 RELACJE III Festiwal i Targi Ekonomii Społecznej w Nowym Sączu W dniach grudnia 2013 r. na terenie Wyższej Szkoły Biznesu National Louis University w Nowym Sączu, Towarzystwo Oświatowe Ziemi Chrzanowskiej w Chrzanowie partner projektu Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej zorganizował III Festiwal i Targi Ekonomii Społecznej pt. Ekonomia społeczna z tradycją. Wśród wystawców i współorganizatorów III Festiwalu i Targów Ekonomii Społecznej dla subregionu sądeckiego znaleźli się: Koło Gospodyń Wiejskich w Męcinie Sądeckie Stowarzyszenie Regionalne Stowarzyszenie Dla Miasta Stowarzyszenie na rzecz Pomocy Rodzinie Nadzieja w Bieczu Fundacja Będzie Dobrze Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych Gniazdo Warsztat Terapii Zajęciowej przy Stowarzyszeniu PROMYK Stowarzyszenie Wspierania Edukacji i Rozwoju Wsi Zarzecze Fundacja Pomocy Osobom Niepełnosprawnym w Stróżach Warsztat Terapii Zajęciowej w Podolanach Warsztat Terapii Zajęciowej w Nowym Sączu przy Stowarzyszeniu Nadzieja Pierwszy dzień Festiwalu rozpoczęty został quizem wiedzy z zakresu ekonomii społecznej, w trakcie którego wręczono nagrody dla najlepszych znawców tematu. Przed południem Koło Gospodyń Wiejskich w Męcinie przeprowadziło warsztaty przygotowania bombek na choinkę, a także innych ozdób świątecznych. Warsztaty przyciągnęły swoją uwagę dzieci, studentów oraz osoby dorosłe. W międzyczasie Pani Danuta Zając z Sądeckiego Stowarzyszenie Regionalnego zaprosiła wszystkich zainteresowanych na pokaz haftu. Swoje rękodzieło wykonuje za pomocą nici sprowadzanych aż z Portugalii. Jej stoisko cieszyło się ogromnym zainteresowaniem szczególnie wśród kobiet. Następnym punktem Festiwalu był występ Zespołu Regionalnego Dolina Dunajca, który swoim programem artystycznym przybliżył widowni tradycję oraz umiłowanie do tańca i muzyki z całej doliny Dunajca i Popradu. Ostatnim punktem soboty był występ Teatru Skrzat z Krakowa, który przedstawił program artystyczny dla dzieci pt. List do św. Mikołaja. Niedziela rozpoczęła się podobnie jak w sobotę quizem wiedzy o ekonomii społecznej. Przez cały dzień trwały konkursy i warsztaty przygotowywania ozdób świątecznych przeprowadzonych przez Stowarzyszenie Dla Miasta, Stowarzyszenie na rzecz Pomocy Rodzinie Nadzieja w Bieczu oraz Koło Gospodyń Wiejskich w Męcinie. Podczas quizu i konkursów wręczono nagrody. W południe rozpoczęliśmy kolędowanie z Zespołem dziecięcym Promyczek Dobra, a po południu swoim występem zaszczycił nas Zespół Regionalny Dolina Słomki. Ponadto podczas dwóch dni w czasie Targów Ekonomii Społecznej czynne były stoiska z wyrobami regionalnymi, ozdobami świątecznymi, wyrobami cukierniczymi, haftami, koronkami, ceramiką i wiele innych. 18

19 Mikołajowo i tradycyjnie ekonomia społeczna z tradycją w subregionie tarnowskim W sobotnie popołudnie 7 grudnia w Teatrze im. Ludwika Solskiego w Tarnowie gościła ekonomia społeczna. Dzięki uprzejmości Dyrektora Teatru Pana Rafała Balawajdera, który udostępnił kuluary teatru, ekonomia społeczna zaprezentowała się mieszkańcom subregionu. Dla uczestników imprezy zarówno dla starszych jak i młodszych przygotowano wiele atrakcji. Podczas Festiwalu i Targów można było skorzystać z warsztatów rękodzieła ludowego podpatrzeć jak powstają witrażowe aniołki, zapoznać się z technikami wycinania szkła, malowania kwiatów czy ozdabiania świątecznych bombek. Podczas imprezy można było obejrzeć: stoisko z malowanymi wyrobami z ceramiki i drewna: flakoniki, dzwonki, bombki choinkowe ozdobione motywami kwiatów przedstawione zostały przez Panie z Domu Malarek z Zalipia, stoisko z robionymi bombkami choinkowymi oraz witrażami ze szkła zaprezentowane przez Panią Nerinę Rudolphi, stoisko ze szklanymi aniołkami, choinkami, kartkami świątecznymi zaprezentowane przez Pana Mariusza Szumlańskiego, stoisko ze stroikami, kartkami świątecznymi, bombkami choinkowymi przedstawione przez osoby z Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Tarnowie. Dzięki warsztatom prowadzonym przez przedstawicielki Domu Malarek z Zalipia powstało wspólne dzieło obraz składający się z kwiatów fantazji uczestników warsztatów utrzymanych w tradycji zalipiańskiej. Podczas Festiwalu i Targów swoje produkty i usługi przedstawiły organizacje pozarządowe z subregionu tarnowskiego. Przedstawiciele Stowarzyszenia Otwarta Kultura, Stowarzyszenia Inicjatywa Młodzi Misjom oraz Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego z Tarnowa opowiadali o swoich działaniach, wspólnie ze zwiedzającymi uczestniczyli w konkursach czy animacjach. O przyjemność dla podniebienia zadbały 2 stoiska ze świątecznymi, tradycyjnymi potrawami. Na pierwszym stoisku można było spróbować m.in. pysznych krokietów, pierogów, kompotu z suszu, a także ciasteczek, które przygotowały Panie z Koła Gospodyń Wiejskich Włościanki z Łoniowej. Drugie stoisko Koło Gospodyń U Tatara przygotowało degustację ciasta, kopytek z powidłem oraz pysznych tradycyjnych koziołków, które posiadają status produktu regionalnego wpisanego na listę produktów regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Na najmłodszych czekały dodatkowe atrakcje. Zapewnili je animatorzy, którzy w strojach Mikołaja, diabełka i aniołka zadawali podchwytliwe pytania konkursowe, zadawali zadania, a odważnych nagradzali słodkimi prezentami. Dzieci mogły także skorzystać z punktu malowania twarzy. Tej atrakcji pozazdrościło nawet kilkoro dorosłych, którzy chętnie czekali w kolejce, dzięki czemu razem z dziećmi mogli choć na chwilę przenieść się w bajkowy świat. Świąteczną, ciepłą i rodzinną atmosferę umilał śpiew kolęd, zaprezentowanych przez zespół Kumoterki i Kumotry. Dzięki nim już 7 grudnia mogliśmy poczuć magiczną tradycyjną atmosferę świąt. 19

20 RELACJE III Festiwal i Targi Ekonomii Społecznej w Chrzanowie W dniach grudnia 2013 r. na terenie Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Marketingu w Chrzanowie oraz na Chrzanowskim Rynku, odbyły się III Festiwal i Targi Ekonomii Społecznej pt. Ekonomia społeczna z tradycją zorganizowany przez Towarzystwo Oświatowe Ziemi Chrzanowskiej w Chrzanowie partnera projektu Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej. Wśród współorganizatorów i wystawców III Festiwalu i Targów Ekonomii Społecznej dla subregionu zachodniego znaleźli się: Chrzanowskie Stowarzyszenie Folklorystyczne (reprezentowane przez Koła Gospodyń Wiejskich Płazianki i Pogorzanki) Stowarzyszenie Travelling Inspiration Towarzystwo Kultury Alternatywnej i Wspierania Inicjatyw Społecznych KURNIK Spółdzielnia Socjalna OPOKA Spółdzielnia Socjalna Kuźnia Smaku Zakład Aktywności Zawodowej przy Stowarzyszeniu Pomocy Szansa w Witowicach Stowarzyszenie CISIR Fundacja im. Brata Alberta Warsztat Terapii Zajęciowej w Trzebini Teatr Ludowy Tradycja Stowarzyszenie Artystów Doliny Karpia Art Doka Pierwszy dzień Festiwalu rozpoczęliśmy tradycyjnymi warsztatami o tematyce świątecznej. Chrzanowskie Stowarzyszenie Folklorystyczne przeprowadziło warsztaty wykonywania tradycyjnych ozdób bożonarodzeniowych. Przedstawicielki Stowarzyszenia Artystów Doliny Karpia Art Doka zorganizowały warsztaty dekorowania stołów wigilijnych, a Spółdzielnia Socjalna Opoka dekorowania potraw wigilijnych. Osób, które pragnęły zaczerpnąć inspiracji przed zbliżającymi się świętami nie brakowało. W czasie trwania warsztatów przeprowadzone zostały konkursy i zabawy związane z ekonomią społeczną. Zwycięzcy zostali nagrodzeni. Po zakończeniu warsztatów wspólnie z uczestnikami ubraliśmy żywą choinkę. Późnym popołudniem rozpoczęliśmy kolędowanie z Teatrem Ludowym Tradycja, które połączone było z uroczystą kolacją. Pierwszego dnia wspólna zabawa trwała do godziny 20:00. Sobota rozpoczęła się od organizacji Targów Ekonomii Społecznej na chrzanowskim Rynku. Następnie przeprowadzono konkurs na Najpiękniejszy stół wigilijny wśród podmiotów ekonomii społecznej. W konkursie oceniano pomysłowość i estetykę, oraz wykorzystanie rękodzieła i tradycyjnych wyrobów do udekorowania stołu. Wśród najpiękniejszych stołów znalazły się dwa stoły Chrzanowskiego Stowarzyszenia Folklorystycznego, które zaprezentowały KGW Płazianki i Pogorzanki. W kapitule Konkursu znaleźli się: Burmistrz Miasta Chrzanowa Ryszard Kosowski, Z-ca Dyrektora MOKSiR w Chrzanowie Teresa Wojciechowska i Prezes Zarządu TOZCh Zbigniew Braś. Po wyłonieniu laureatów wręczono nagrody rzeczowe, po czym przeprowadzono quiz o ekonomii społecznej z udziałem pięciu osób. Przez cały czas trwania Targów Ekonomii Społecznej cieszyły się one dużym zainteresowaniem ze względu na trwający okres przedświąteczny. Wiele osób dzięki temu mogło zapoznać się z działalnością lokalnych PESów, a przede wszystkim zakupić ich wyroby, które zgodnie z tematem Festiwalu i Targów nawiązywały do tradycji świątecznych. Festiwal zakończył się około godziny 17:00 przepięknym widowiskiem pt. Opowieść o narodzeniu dzieciątka Jezus z udziałem pięciometrowych marionet. 20

Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej

Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Dokument obejmujący opis instytucji realizujących projekt, wraz z zaznaczeniem ich roli i zadań, opis grupy docelowej oraz form i zakresu wsparcia. I. Informacje

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA SPOŁECZNA >2020

EKONOMIA SPOŁECZNA >2020 EKONOMIA SPOŁECZNA >2020 Umowa Partnerstwa Zwiększaniu szans na zatrudnienie grup defaworyzowanych służyć będzie wsparcie sektora ekonomii społecznej oraz zapewnienie jego skutecznego i efektywnego funkcjonowania.

Bardziej szczegółowo

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLICE NA LATA

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLICE NA LATA PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLICE NA LATA 2014 2020 1 Spis treści 1. Wstęp 3 2. Cele Programu Aktywności Lokalnej 5 3. Kierunki działań 6 4. Adresaci Programu 7 5. Metody wykorzystywane do realizacji

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ W GMINIE OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI NA LATA 2015-2021

PROGRAM WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ W GMINIE OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI NA LATA 2015-2021 PROGRAM WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ W GMINIE OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI NA LATA 2015-2021 Ostrowiec Świętokrzyski 2015 Wstęp Program Wsparcia Ekonomii Społecznej w Gminie Ostrowiec Świętokrzyski na lata

Bardziej szczegółowo

Młody obywatel. 18 sierpnia 2010 r. Opis

Młody obywatel. 18 sierpnia 2010 r. Opis 18 sierpnia 2010 r. Młody obywatel Opis Młodzie ludzie przy wsparciu nauczycieli i władz samorządowych badają kapitał społeczny w swojej miejscowości. Przedstawiają wnioski władzom lokalnym. Na podstawie

Bardziej szczegółowo

XV Małopolskie Forum Organizacji Pozarządowych Ekonomia społeczna perspektywy rozwoju podmiotów ekonomii społecznej w Małopolsce

XV Małopolskie Forum Organizacji Pozarządowych Ekonomia społeczna perspektywy rozwoju podmiotów ekonomii społecznej w Małopolsce Ekonomia społeczna perspektywy rozwoju podmiotów ekonomii społecznej w Małopolsce 1 UMIEJSCOWIENIE WIELOLETNIEGO PLANU W KONTEKŚCIE DOKUMENTÓW WYŻSZEGO RZĘDU Strategia Rozwoju Kraju 2020, Strategia Rozwoju

Bardziej szczegółowo

Konsultacje społeczne Regionalny Plan Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Małopolskim na lata 2013-2020

Konsultacje społeczne Regionalny Plan Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Małopolskim na lata 2013-2020 Konsultacje społeczne Regionalny Plan Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Małopolskim na lata 2013-2020 SEKTOR EKONOMII SPOŁECZNEJ W MAŁOPOLSCE 1. Małopolska jest uznawana za lidera ekonomii społecznej:

Bardziej szczegółowo

Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej OWES ETAP

Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej OWES ETAP Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej OWES ETAP Partner Wiodący:, Ul. Wachowiaka 8A, 60-681 Poznań, Partner:, Ul. Kasztanowa 51, 64-930 Dolaszewo, Projekt pn. Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Subregionie

Bardziej szczegółowo

Realizator projektu: Partner projektu: Subregionalny Punkt OWES (Punkt Informacyjny): Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Subregionie pilskim

Realizator projektu: Partner projektu: Subregionalny Punkt OWES (Punkt Informacyjny): Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Subregionie pilskim Realizator projektu: Stowarzyszenie ETAP ul. Wachowiaka 8A, 60-681 Poznań tel. +48 61 656 99 71, www.owesetap.pl Partner projektu: Usługi Szkoleniowe Maciej Perzyński ul. Kasztanowa 51, 64-930 Dolaszewo

Bardziej szczegółowo

PROJEKT GMINY SŁOPNICE

PROJEKT GMINY SŁOPNICE PROJEKT GMINY SŁOPNICE Europa dla Obywateli, Działanie 1 - Aktywni obywatele dla Europy, Działanie 1.1 Spotkanie mieszkańców miast partnerskich, tytuł projektu "Upowszechnianie idei Zjednoczonej Europy"

Bardziej szczegółowo

Warunki do rozwoju finansowania zwrotnego dla instytucji ekonomii społecznej w Polsce. Zaproszenie do dyskusji. Anna Królikowska

Warunki do rozwoju finansowania zwrotnego dla instytucji ekonomii społecznej w Polsce. Zaproszenie do dyskusji. Anna Królikowska Warunki do rozwoju finansowania zwrotnego dla instytucji ekonomii społecznej w Polsce Zaproszenie do dyskusji Anna Królikowska Warunki do rozwoju finansowania zwrotnego dla instytucji ekonomii społecznej

Bardziej szczegółowo

OFERTA OŚRODKA WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ W REGIONIE STARGARDZKIM

OFERTA OŚRODKA WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ W REGIONIE STARGARDZKIM dobrze jest mieć ludzi, z którymi można robić rzeczy niezwykłe OFERTA OŚRODKA WSPARCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ W REGIONIE STARGARDZKIM powiaty: stargardzki, pyrzycki, choszczeński, gryfiński, myśliborski Ośrodek

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA. PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI

AKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA.  PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI www.akademiadlamlodych.pl PODRĘCZNIK WPROWADZENIE Akademia dla Młodych to nowa inicjatywa mająca na celu wspieranie ludzi młodych w rozwijaniu umiejętności niezbędnych w ich miejscu

Bardziej szczegółowo

Program Współpracy Organizacji Pozarządowych

Program Współpracy Organizacji Pozarządowych Program Współpracy Organizacji Pozarządowych Współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Rostkowo 2014. Program Współpracy

Bardziej szczegółowo

Spółdzielnia socjalna szansą na aktywizację zawodową osób z niepełnosprawnością intelektualną. Poznań, 29 września 2014 r.

Spółdzielnia socjalna szansą na aktywizację zawodową osób z niepełnosprawnością intelektualną. Poznań, 29 września 2014 r. Spółdzielnia socjalna szansą na aktywizację zawodową osób z niepełnosprawnością intelektualną Poznań, 29 września 2014 r. Projekt: Innowacyjny model aktywizacji zawodowe uczestników WTZ Czas trwania: VI

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN KONKURSU KOBIETA AKTYWNA LUBELSZCZYZNY 2014

REGULAMIN KONKURSU KOBIETA AKTYWNA LUBELSZCZYZNY 2014 REGULAMIN KONKURSU KOBIETA AKTYWNA LUBELSZCZYZNY 2014 I. Postanowienia ogólne 1 Organizatorem Konkursu jest Stowarzyszenie Równych Szans "Bona Fides" mieszczące się przy ul. Niecałej 4/5a, 20-080 w Lublinie

Bardziej szczegółowo

Wdrażanie Centrum Aktywności Lokalnej w Gminie Śrem. 7 marca 2011 r.

Wdrażanie Centrum Aktywności Lokalnej w Gminie Śrem. 7 marca 2011 r. Wdrażanie Centrum Aktywności Lokalnej w Gminie Śrem 7 marca 2011 r. STOWARZYSZENIE CENTRUM WSPIERANIA AKTYWNOŚCI LOKALNEJ CAL Stowarzyszenie promuje model Centrów Aktywności Lokalnej. Jest to ogólnopolska

Bardziej szczegółowo

Nowy projekt ACTIV aktywnie i razem dla rozwoju Regionalnej Sieci Wolontariatu

Nowy projekt ACTIV aktywnie i razem dla rozwoju Regionalnej Sieci Wolontariatu Nowy projekt ACTIV aktywnie i razem dla rozwoju Regionalnej Sieci Wolontariatu Niezwykle popularna idea pracy wolontarystycznej powoduje, że osób chcących zostać wolontariuszami przybywa, szczególnie w

Bardziej szczegółowo

Monitorowanie budżetu jako metoda aktywizacji obywatelskiej

Monitorowanie budżetu jako metoda aktywizacji obywatelskiej Monitorowanie budżetu jako metoda aktywizacji obywatelskiej Stowarzyszenie Jeden Świat (SJŚ) i holenderski Oxfam Novib, realizują wspólny projekt pt. E-Motive, który dotyczy transferu wiedzy z Krajów Globalnego

Bardziej szczegółowo

DOBRE PRAKTYKI ZWIĄZANE

DOBRE PRAKTYKI ZWIĄZANE Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Instytucja zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 Ministerstwo Rolnictwa

Bardziej szczegółowo

KWESTIONARIUSZ ANKIETY

KWESTIONARIUSZ ANKIETY KWESTIONARIUSZ ANKIETY Płeć: Kobieta Mężczyzna Wiek: 18-25 lat 26-30 lat 31-35 lat 36-40 lat 41-50 lat powyżej 50 lat Okres prowadzenia przedsiębiorstwa: do 1 roku 1-3 lata 3-10 lat 10-20 lat powyżej 20

Bardziej szczegółowo

pl. Opatrzności Bożej Bielsko-Biała bcp.or g.pl tel

pl. Opatrzności Bożej Bielsko-Biała  bcp.or g.pl tel Projekt Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej subregionu południowego (OWES) jest inicjatywą: - Stowarzyszenia Bielskie Centrum Przedsiębiorczości w Bielsku-Białej lider projektu - Bielskiego Stowarzyszenia

Bardziej szczegółowo

Konsultacje społeczne

Konsultacje społeczne Konsultacje społeczne Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2011-2020 10 maja 2011 r. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego Prezentacja drugiego celu operacyjnego: zwiększenie partycypacji społecznej

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE ZINTEGROWANEGO PROGRAMU AKTYWIZACJI I PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ NA TERENIE OBSZARU FUNKCJONALNEGO BLISKO KRAKOWA

OPRACOWANIE ZINTEGROWANEGO PROGRAMU AKTYWIZACJI I PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ NA TERENIE OBSZARU FUNKCJONALNEGO BLISKO KRAKOWA OPRACOWANIE ZINTEGROWANEGO PROGRAMU AKTYWIZACJI I PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ NA TERENIE OBSZARU FUNKCJONALNEGO BLISKO KRAKOWA - w ramach projektu Razem Blisko Krakowa zintegrowany rozwój podkrakowskiego obszaru

Bardziej szczegółowo

Sektor ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskim

Sektor ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskim 1 Sektor ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskim Regionalne Centrum Ekonomii Społecznej raport z działalności 2010-2011 Toruń, maj 2011 roku Projekt jest współfinansowany ze środków Unii

Bardziej szczegółowo

BEZPŁATNA AKADEMIA ABC Lidera Ekonomii Społecznej W RAMACH PROJEKTU

BEZPŁATNA AKADEMIA ABC Lidera Ekonomii Społecznej W RAMACH PROJEKTU BEZPŁATNA AKADEMIA ABC Lidera Ekonomii Społecznej W RAMACH PROJEKTU Sieć MOWES Małopolskie Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej na rzecz wzmocnienia potencjału i rozwoju sektora ES w regionie DLA ORGANIZACJI

Bardziej szczegółowo

Aneks do Porozumienia z dnia 19 lipca 2012 roku o współpracy w ramach Partnerstwa na rzecz Rozwoju Gminy Bulkowo, zawartego pomiędzy:

Aneks do Porozumienia z dnia 19 lipca 2012 roku o współpracy w ramach Partnerstwa na rzecz Rozwoju Gminy Bulkowo, zawartego pomiędzy: Aneks do Porozumienia z dnia 19 lipca 2012 roku o współpracy w ramach Partnerstwa na rzecz Rozwoju Gminy Bulkowo, zawartego pomiędzy: 1. Gminą Bulkowo z siedzibą w Bulkowie, ul. Szkolna 1, 09-454 Bulkowo,

Bardziej szczegółowo

(Ogłoszenia) POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNE KOMISJA EUROPEJSKA

(Ogłoszenia) POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNE KOMISJA EUROPEJSKA C 333/12 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 10.12.2010 V (Ogłoszenia) POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNE KOMISJA EUROPEJSKA Zaproszenie do składania wniosków EAC/57/10 Program Młodzież w działaniu na lata 2007

Bardziej szczegółowo

MAŁOPOLSKIE FORUM UNIWERSYTETÓW TRZECIEGO WIEKU. 23 listopada 2012r. KRAKÓW

MAŁOPOLSKIE FORUM UNIWERSYTETÓW TRZECIEGO WIEKU. 23 listopada 2012r. KRAKÓW MAŁOPOLSKIE FORUM UNIWERSYTETÓW TRZECIEGO WIEKU 23 listopada 2012r. KRAKÓW Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego CZŁOWIEK - NAJLEPSZA INWESTYCJA Kamila

Bardziej szczegółowo

Ezine 4. Zapraszamy do współpracy. Małe przypomnienie, czym jest CEO? CEO Kurs szkoleniowy CEO Multiplayer event w Szczecinie...

Ezine 4. Zapraszamy do współpracy. Małe przypomnienie, czym jest CEO? CEO Kurs szkoleniowy CEO Multiplayer event w Szczecinie... Ezine 4 Zapraszamy do współpracy Zachęcemy do odwiedzenia naszej strony internetowej: www.ceo-project.eu Naszego Facebooka oraz LinkedIn Kto jest zaangażowany? Małe przypomnienie, czym jest CEO?... 2 CEO

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorczość społeczna szansą rozwoju NGO. Szczecin r.

Przedsiębiorczość społeczna szansą rozwoju NGO. Szczecin r. Przedsiębiorczość społeczna szansą rozwoju NGO Szczecin 12.06.2014 r. Przedsiębiorczość społeczna Przedsiębiorstwo społeczne może być zdefiniowane jako prywatna, autonomiczna organizacja dostarczająca

Bardziej szczegółowo

Zakres merytoryczny konkursu składania wniosków

Zakres merytoryczny konkursu składania wniosków Program Priorytet/ Działanie/ Poddziałanie Zakres merytoryczny konkursu Termin składania wniosków Więcej informacji Polsko- Amerykańska Fundacja Wolności, Fundacja Edukacji dla Demokracji Konkurs grantowy

Bardziej szczegółowo

Subregionalne Spotkanie Informacyjne Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Subregion Podhalański. Rabka-Zdrój,

Subregionalne Spotkanie Informacyjne Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Subregion Podhalański. Rabka-Zdrój, Subregionalne Spotkanie Informacyjne Małopolski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Subregion Podhalański Rabka-Zdrój, 01.12.2016 Fundacja Rozwoju Regionu Rabka Fundacja Rozwoju Regionu Rabka powstała

Bardziej szczegółowo

Na terenie miasta aktywnie działa ok. 150 organizacji pozarządowych z czego 26 ma status organizacji pożytku publicznego 1. 1 Dane z marca 2015 r.

Na terenie miasta aktywnie działa ok. 150 organizacji pozarządowych z czego 26 ma status organizacji pożytku publicznego 1. 1 Dane z marca 2015 r. Sprawozdanie z realizacji przez Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski programu współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności

Bardziej szczegółowo

DESIGN THINKING. Peter Drucker. Nie ma nic bardziej nieefektywnego niż robienie efektywnie czegoś, co nie powinno być robione wcale.

DESIGN THINKING. Peter Drucker. Nie ma nic bardziej nieefektywnego niż robienie efektywnie czegoś, co nie powinno być robione wcale. DESIGN THINKING Nie ma nic bardziej nieefektywnego niż robienie efektywnie czegoś, co nie powinno być robione wcale. Peter Drucker WSTĘP Zdajemy sobie sprawę, że każdą organizację tworzą ludzie, dlatego

Bardziej szczegółowo

WSPÓLNE DZIEDZICTWO WSPÓLNA SPRAWA EDYCJA 2018 RAPORT EWALUACYJNY

WSPÓLNE DZIEDZICTWO WSPÓLNA SPRAWA EDYCJA 2018 RAPORT EWALUACYJNY WSPÓLNE DZIEDZICTWO WSPÓLNA SPRAWA EDYCJA 2018 RAPORT EWALUACYJNY Fundacja Zamek Dybów i Gród Nieszawa Toruń 2018 1. WSTĘP Geneza raportu: Ewaluacja przeprowadzona została w oparciu o dane zebrane w trakcie

Bardziej szczegółowo

Idea Europejskich Dni Pracodawcy

Idea Europejskich Dni Pracodawcy EUROPEJSKIE DNI PRACODAWCY NA WARMII I MAZURACH 4-15 kwietnia 2016 roku Wiosna 2016 roku to okres, w którym urzędy pracy z Warmii i Mazur swoje działania skupiły wokół pracodawców ze swojego regionu. Na

Bardziej szczegółowo

Program NA WŁASNE KONTO krok po kroku

Program NA WŁASNE KONTO krok po kroku Program NA WŁASNE KONTO krok po kroku Założenia programu uzupełnienie wiedzy ekonomicznej uczniów gimnazjum, w tym w szczególności finansów (dwupłaszczyznowo, tj. znajomość instytucji finansowych i ich

Bardziej szczegółowo

Roman Ciepiela i Wicemarszałek Województwa. Kraków, 17 czerwca 2011 r.

Roman Ciepiela i Wicemarszałek Województwa. Kraków, 17 czerwca 2011 r. Roman Ciepiela i Wicemarszałek Województwa Małopolskiegoł lk Kraków, 17 czerwca 2011 r. Sieć Małopolskich Obserwatoriów Rozwoju Regionalnego polityka rozwoju Małopolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 6/2017 KOMISJI DIALOGU OBYWATELSKIEGO DS. MŁODZIEŻY Z DNIA

UCHWAŁA NR 6/2017 KOMISJI DIALOGU OBYWATELSKIEGO DS. MŁODZIEŻY Z DNIA UCHWAŁA NR 6/2017 KOMISJI DIALOGU OBYWATELSKIEGO DS. MŁODZIEŻY Z DNIA 31.03.2017 w sprawie przyjęcia propozycji planu pracy nad strategią Młody Kraków 2.0. Komisja Dialogu Obywatelskiego ds. Młodzieży

Bardziej szczegółowo

Milena Rokiczan Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego

Milena Rokiczan Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Współpraca Biznes NGO: stan wiedzy, dotychczasowe doświadczenia, postawy i oczekiwania Milena Rokiczan Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Plan prezentacji Plan prezentacji O czym będzie mowa? 1. Informacje

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2. Karty przedsięwzięć dotyczących komponentu społeczno-gospodarczych

Załącznik nr 2. Karty przedsięwzięć dotyczących komponentu społeczno-gospodarczych Załącznik nr 2. Karty przedsięwzięć dotyczących komponentu społeczno-gospodarczych Nr 1 Atrakcyjni na rynku pracy, koszt w PLN Szkolenia i kursy skierowane do osób dorosłych (bezrobotnych), które z własnej

Bardziej szczegółowo

I. Postanowienia ogólne 1

I. Postanowienia ogólne 1 REGULAMIN KONKURSU KOBIETA AKTYWNA LUBELSZCZYZNY 2016 I. Postanowienia ogólne 1 Organizatorem Konkursu jest Stowarzyszenie Równych Szans "Bona Fides" mieszczące się przy ul. Niecałej 4/5a, 20-080 w Lublinie

Bardziej szczegółowo

Seminarium Ekonomia społeczna współpraca się opłaca

Seminarium Ekonomia społeczna współpraca się opłaca Seminarium Ekonomia społeczna współpraca się opłaca Rybnik, 24 marca 2015 r. Działania Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Województwa Śląskiego w kontekście realizacji Wieloletniego regionalnego

Bardziej szczegółowo

Ekonomia Społeczna. zarys problematyki. Magdalena Zimoch Waldemar bik Stowarzyszenie Wspó pracy Regionalnej. Kwiecie, 2008 r.

Ekonomia Społeczna. zarys problematyki. Magdalena Zimoch Waldemar bik Stowarzyszenie Wspó pracy Regionalnej. Kwiecie, 2008 r. Ekonomia Społeczna zarys problematyki Magdalena Zimoch Waldemar bik Stowarzyszenie Wspó pracy Regionalnej Kwiecie, 2008 r. Plan prezentacji 1. Ekonomia społeczna ujęcia definicyjne 2. Stan i kierunki rozwoju

Bardziej szczegółowo

Święto Organizacji Pozarządowych i Inicjatyw Obywatelskich Miasta Krakowa

Święto Organizacji Pozarządowych i Inicjatyw Obywatelskich Miasta Krakowa Święto Organizacji Pozarządowych i Inicjatyw Obywatelskich Miasta Krakowa Od 23 do 27 czerwca odbędzie się w Krakowie Święto Organizacji Pozarządowych i Inicjatyw Obywatelskich Miasta Krakowa. Święto Organizacji

Bardziej szczegółowo

Program współpracy Powiatu Lublinieckiego z organizacjami pozarządowymi na rok 2011. Rozdział I Postanowienia ogólne

Program współpracy Powiatu Lublinieckiego z organizacjami pozarządowymi na rok 2011. Rozdział I Postanowienia ogólne Załącznik do uchwały nr Rady Powiatu w Lublińcu z dnia.2010 roku Program współpracy Powiatu Lublinieckiego z organizacjami pozarządowymi na rok 2011 Rozdział I Postanowienia ogólne 1 Podstawą Programu

Bardziej szczegółowo

Oferta usług eksperckich. Maj 2017

Oferta usług eksperckich. Maj 2017 Oferta usług eksperckich Maj 2017 Agenda Szukasz partnera do realizacji działań społecznych? Potrzebujesz inspiracji, aby zaangażować pracowników do wolontariatu? Nie wiesz, jak odpowiedzieć na liczne

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XIX/138/2012 RADY POWIATU W OSTRÓDZIE z dnia 18 maja 2012r.

UCHWAŁA Nr XIX/138/2012 RADY POWIATU W OSTRÓDZIE z dnia 18 maja 2012r. UCHWAŁA Nr XIX/138/2012 RADY POWIATU W OSTRÓDZIE z dnia 18 maja 2012r. w sprawie przyjęcia Programu Integracji Społecznej i Zawodowej Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Ostródzkim na 2012 rok Na podstawie

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN SIECI WIOSEK TEMATYCZNYCH W POLSCE WIES Z POMYSŁEM POMYSŁ NA WIEŚ. Postanowienia ogólne

REGULAMIN SIECI WIOSEK TEMATYCZNYCH W POLSCE WIES Z POMYSŁEM POMYSŁ NA WIEŚ. Postanowienia ogólne REGULAMIN SIECI WIOSEK TEMATYCZNYCH W POLSCE WIES Z POMYSŁEM POMYSŁ NA WIEŚ Postanowienia ogólne Niniejszy regulamin określa zakres działalności oraz zasady funkcjonowania SIECI WIOSEK TEMATYCZNYCH W POLSCE

Bardziej szczegółowo

REWITALIZACJA SPOŁECZNA W MIEŚCIE BRZEZINY WARSZAWA 22.11.2015

REWITALIZACJA SPOŁECZNA W MIEŚCIE BRZEZINY WARSZAWA 22.11.2015 REWITALIZACJA SPOŁECZNA W MIEŚCIE BRZEZINY WARSZAWA 22.11.2015 Cel główny projektu - Zwiększenie partycypacji w życiu społecznym i kulturalnym oraz integracja lokalna i międzypokoleniowa z terenu objętego

Bardziej szczegółowo

Wioska Garncarska dobra praktyka

Wioska Garncarska dobra praktyka Projekt pn. Edukacja dla inicjatywy lokalnej w Gminie Lubomierz jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet IX, działanie

Bardziej szczegółowo

YOUTH BUSINESS POLAND

YOUTH BUSINESS POLAND YOUTH BUSINESS POLAND OPIS IV EDYCJI PROGRAMU MENTORINGOWO- SZKOLENIOWEGO Organizatorzy i Współorganizatorzy: Patroni honorowi: PROGRAM YOUTH BUSINESS POLAND Youth Business Poland jest częścią The Prince

Bardziej szczegółowo

Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów. Wyzwania i możliwości tworzenia polityki edukacyjnej na poziomie jednostki samorządu terytorialnego

Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów. Wyzwania i możliwości tworzenia polityki edukacyjnej na poziomie jednostki samorządu terytorialnego Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów. Wyzwania i możliwości tworzenia polityki edukacyjnej na poziomie jednostki samorządu terytorialnego dr Olga Napiontek, Fundacja Civis Polonus Kompetencje kluczowe

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN KONKURSU ZOOM NA RADY SENIORÓW. UNIWERSYTET OBYWATELSKI

REGULAMIN KONKURSU ZOOM NA RADY SENIORÓW. UNIWERSYTET OBYWATELSKI REGULAMIN KONKURSU ZOOM NA RADY SENIORÓW. UNIWERSYTET OBYWATELSKI 1. ORGANIZATORZY KONKURSU Organizatorem Konkursu jest Towarzystwo Inicjatyw Twórczych ę zwane w dalszej części regulaminu Organizatorem.

Bardziej szczegółowo

Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Kielcach WOLONTARIAT - WŁĄCZ SIĘ!

Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Kielcach WOLONTARIAT - WŁĄCZ SIĘ! Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Kielcach WOLONTARIAT - WŁĄCZ SIĘ! KIELCE 2013 "Człowiek jest wspaniałą istotą nie z powodu dóbr, które posiada, ale jego czynów. Nie ważne jest to, co się ma, ale czym

Bardziej szczegółowo

Zintegrowany system Ekonomii Społecznej w Częstochowie. Warszawa, 15 marca 2016r.

Zintegrowany system Ekonomii Społecznej w Częstochowie. Warszawa, 15 marca 2016r. Zintegrowany system Ekonomii Społecznej w Częstochowie Warszawa, 15 marca 2016r. PUNKT WYJŚCIA Kadencja samorządu terytorialnego rozpoczęła się w trudnym okresie kryzysu gospodarczego, który dla samorządów

Bardziej szczegółowo

EWIDENCJA STOWARZYSZEŃ ZWYKŁYCH (obowiązuje od 20 maja 2016 r.)

EWIDENCJA STOWARZYSZEŃ ZWYKŁYCH (obowiązuje od 20 maja 2016 r.) EWIDENCJA STOWARZYSZEŃ ZWYKŁYCH (obowiązuje od 20 maja 2016 r.) Numer kolejny w ewiden cji Nazwa zwykłego Daty wpisów do ewidencji 1) 1. Cel/cele działania zwykłego 2) 2. Teren działania zwykłego 3) 3.

Bardziej szczegółowo

REGIONALNY OŚRODEK DEBATY MIĘDZYNARODOWEJ

REGIONALNY OŚRODEK DEBATY MIĘDZYNARODOWEJ REGIONALNY OŚRODEK DEBATY MIĘDZYNARODOWEJ KOORDYNATOR INICJATOR ANIMATOR WSPÓŁPRACY MIĘDZYNARODOWEJ W TWOIM REGIONIE! KIELCE 2013 Z przyjemnością zawiadamiamy Państwa, iż decyzją Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Bardziej szczegółowo

Propozycje Federacji do Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020. Jan M. Grabowski. Toruń, 15 stycznia 2013 roku

Propozycje Federacji do Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020. Jan M. Grabowski. Toruń, 15 stycznia 2013 roku Propozycje Federacji do Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020 Jan M. Grabowski Toruń, 15 stycznia 2013 roku Organizacje pozarządowe w regionie w 2012 roku w Polsce zarejestrowanych

Bardziej szczegółowo

Centrum Wsparcia Organizacji. SIECIOWANIE ORGANIZACJI/INSTYTUCJI/G RUP (praca z lokalnymi liderami instytucjonalnymi)

Centrum Wsparcia Organizacji. SIECIOWANIE ORGANIZACJI/INSTYTUCJI/G RUP (praca z lokalnymi liderami instytucjonalnymi) Rozumienie środowiskowej pracy: Praca środowiskowa to działania aktywizujące, integrujące i budujące wspólnotę lokalną, które są podejmowane w społeczności lokalnej. Działania Powinny opierać się na aktywności

Bardziej szczegółowo

Rola samorządu w rozwoju ekonomii społecznej

Rola samorządu w rozwoju ekonomii społecznej Rola samorządu w rozwoju ekonomii społecznej Hubert Pasiak Urząd Gminy Wodynie Warszawa, 6 czerwca 2017 r. Istota współpracy Z nauczania wielkich tego świata Jeden drugiego brzemiona noście.«człowiek nie

Bardziej szczegółowo

III OGÓLNOPOLSKIE FORUM EKONOMII SPOŁECZNEJ I SOLIDARNEJ

III OGÓLNOPOLSKIE FORUM EKONOMII SPOŁECZNEJ I SOLIDARNEJ Przedsiębiorczość społeczna misja społeczna w profesjonalnym wydaniu III OGÓLNOPOLSKIE FORUM EKONOMII SPOŁECZNEJ I SOLIDARNEJ 5-6 czerwca 2019 r. Centrum Sztuki FORT Sokolnickiego Warszawa, ul. Stefana

Bardziej szczegółowo

POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ I ZATRUDNIANIA ORAZ

POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ I ZATRUDNIANIA ORAZ Załącznik do Uchwały Nr XXV/149/2008 Rady Powiatu Średzkiego z dnia 30 grudnia 2008 roku POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ I ZATRUDNIANIA

Bardziej szczegółowo

MIEJSKI PROGRAM NA RZECZ WSPIERANIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

MIEJSKI PROGRAM NA RZECZ WSPIERANIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Załącznik do Uchwały Nr Rady Miejskiej Leszna z dnia MIEJSKI PROGRAM NA RZECZ WSPIERANIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH na lata 2014-2016 1 OPIS PROBLEMU Niepełnosprawność, zgodnie z treścią ustawy o rehabilitacji

Bardziej szczegółowo

Wiedza, która poszerza horyzonty

Wiedza, która poszerza horyzonty BARTOSZ KORBUS Wiedza, która poszerza horyzonty Bartosz Korbus o inicjatywie Koordynator projektu systemowego PARP pt. Partnerstwo publiczno-prywatne po stronie Instytutu PPP oraz współprowadzący seminaria

Bardziej szczegółowo

Zdolności finansowe organizacji pozarządowych w Lubuskiem (aplikowane o środki FIO, EFS, samorządowe) potrzeby III sektora

Zdolności finansowe organizacji pozarządowych w Lubuskiem (aplikowane o środki FIO, EFS, samorządowe) potrzeby III sektora Zdolności finansowe organizacji pozarządowych w Lubuskiem (aplikowane o środki FIO, EFS, samorządowe) potrzeby III sektora Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Zielonej Górze W województwie lubuskim

Bardziej szczegółowo

III Walne Zgromadzenie Członków PREMD Już 19 20 października, w Konstancinie Jeziorna ZAPRASZAMY!

III Walne Zgromadzenie Członków PREMD Już 19 20 października, w Konstancinie Jeziorna ZAPRASZAMY! Biuletyn PREMD Numer 3(7)/2012 Zapraszamy do zapoznania się z kolejnym Biuletynem Partnerstwa na Rzecz Rozwoju i Edukacji Małych Dzieci (PREMD). Chcielibyśmy, aby Biuletyn stał się źródłem informacji nie

Bardziej szczegółowo

Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie.

Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. C:\DOKUMENTY\RECENZJE\Recenzja M. Bryxa rynek.doc Recenzja opracowania M. Bryxa pt : Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. Rynek nieruchomości jest w Polsce stosunkowo nowym, lecz wzbudzającym

Bardziej szczegółowo

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Miasta Brodnicy zachęca do bieżącego śledzenia strony www.lgd.brodnica.pl w związku ze zbliżającymi się terminami ogłoszeń na granty i konkurs w ramach LSR Miasta

Bardziej szczegółowo

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na

Bardziej szczegółowo

Ruch komitetów obywatelskich 1989-1990

Ruch komitetów obywatelskich 1989-1990 Ruch komitetów obywatelskich 1989-1990 Charakter Małopolskiego Komitetu Obywatelskiego Siedzą w środkowym rzędzie: prof. Jerzy Mikułowski Pomorski późniejszy rektor AE, prof. Aleksander Koj ówczesny rektor

Bardziej szczegółowo

Ekonomia społeczna w województwie opolskim - konferencja wojewódzka

Ekonomia społeczna w województwie opolskim - konferencja wojewódzka Ekonomia społeczna w województwie opolskim - konferencja wojewódzka Opole, dnia 27 czerwca 2016 r. Działanie realizowane jest w ramach projektu Wsparcie dla opolskiego modelu promocji, upowszechniania

Bardziej szczegółowo

Kryterium Opis Punktacja. Źródło weryfikacji. 1 pkt 2 pkt 5 pkt 7 pkt 10 pkt 0 pkt 5 pkt 10 pkt

Kryterium Opis Punktacja. Źródło weryfikacji. 1 pkt 2 pkt 5 pkt 7 pkt 10 pkt 0 pkt 5 pkt 10 pkt Granty (wzmocnienia kapitału społecznego, w tym przez podnoszenie wiedzy społeczności lokalnej w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych, także z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych; zachowania

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA PEDAGOGIKI SPECJALNEJ IM. MARII GRZEGORZEWSKIEJ W WARSZAWIE. Informacje o projekcie "Liderzy Akademii Nauk Społecznych"

AKADEMIA PEDAGOGIKI SPECJALNEJ IM. MARII GRZEGORZEWSKIEJ W WARSZAWIE. Informacje o projekcie Liderzy Akademii Nauk Społecznych Informacje o projekcie "Liderzy Akademii Nauk Społecznych" SŁOWO WSTĘPU Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie to najstarsza, publiczna uczelnia pedagogiczna w Polsce. APS

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN KONKURSU KOBIETA AKTYWNA LUBELSZCZYZNY 2015

REGULAMIN KONKURSU KOBIETA AKTYWNA LUBELSZCZYZNY 2015 REGULAMIN KONKURSU KOBIETA AKTYWNA LUBELSZCZYZNY 2015 I. Postanowienia ogólne 1 Organizatorem Konkursu jest Stowarzyszenie Równych Szans "Bona Fides" mieszczące się przy ul. Niecałej 4/5a, 20-080 w Lublinie

Bardziej szczegółowo

"Young Academic Entrepreneurs" - projekt mobilności LLP/LDV VETPRO

Young Academic Entrepreneurs - projekt mobilności LLP/LDV VETPRO "Young Academic Entrepreneurs" - projekt mobilności LLP/LDV VETPRO Young Academic Entrepreneurs - projekt mobilności LLP / LdV VETPRO Nr projektu: 2011-1-PL1-LEO03-18834 Okres realizacji projektu: 01.11.2011

Bardziej szczegółowo

Sąsiedzkie festyny szkolne przykłady realizacji festynów przez szkoły uczestniczące w projekcie Warszawa Lokalnie w 2017 roku

Sąsiedzkie festyny szkolne przykłady realizacji festynów przez szkoły uczestniczące w projekcie Warszawa Lokalnie w 2017 roku Sąsiedzkie festyny szkolne przykłady realizacji festynów przez szkoły uczestniczące w projekcie Warszawa Lokalnie w 2017 roku Jak sprawić, by szkolny festyn stał się świętem całego sąsiedztwa? Kluczem

Bardziej szczegółowo

WOLONTARIAT ZMIENIA FIRMĘ. Program wolontariatu pracowniczego TAK od serca w Kredyt Banku

WOLONTARIAT ZMIENIA FIRMĘ. Program wolontariatu pracowniczego TAK od serca w Kredyt Banku WOLONTARIAT ZMIENIA FIRMĘ Program wolontariatu pracowniczego TAK od serca w Kredyt Banku Szczecin, 24 listopada 2011 Wolontariat pracowniczy Stworzenie możliwości i zachęcanie pracowników do nieodpłatnych,

Bardziej szczegółowo

OFERTA WSPÓŁPRACY. Wyższa Szkoła Handlowa we Wrocławiu pod patronatem Wrocławskiego Parku Przemysłowego. w ramach

OFERTA WSPÓŁPRACY. Wyższa Szkoła Handlowa we Wrocławiu pod patronatem Wrocławskiego Parku Przemysłowego. w ramach Wyższa Szkoła Handlowa we Wrocławiu pod patronatem Wrocławskiego Parku Przemysłowego OFERTA WSPÓŁPRACY w ramach PROGRAMU OPERACYJNEGO KAPITAŁ LUDZKI 2007-2013 PRIORYTET II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału

Bardziej szczegółowo

SPOTKANIE INFORMACYJNE ROZWÓJ LOKALNY KIEROWANY PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ

SPOTKANIE INFORMACYJNE ROZWÓJ LOKALNY KIEROWANY PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ SPOTKANIE INFORMACYJNE ROZWÓJ LOKALNY KIEROWANY PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania Gminy Powiatu Świeckiego na lata 2014-2020 21 listopada 2017 Obszar realizacji Lokalnej

Bardziej szczegółowo

Typ projektu: Realizowane przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej działania wspierające rozwój ekonomii społecznej SUBREGION BIELSKI

Typ projektu: Realizowane przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej działania wspierające rozwój ekonomii społecznej SUBREGION BIELSKI Załącznik do uchwały Nr 16/2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 18 maja 2017 r. SYSTEMATYKA KRYTERIÓW WYBORU PROJEKTÓW WYBIERANYCH

Bardziej szczegółowo

Rewitalizacja Gmina Chełmek

Rewitalizacja Gmina Chełmek Rewitalizacja Gmina Chełmek RAPORT Z OTWARTEGO SPOTKANIA debaty, w ramach konsultacji społecznych Projektu Uchwały Rady Gminy Chełmek w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Chełmek

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA WYBORU PROJEKTÓW (SYSTEMATYKA I BRZMIENIE)

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA WYBORU PROJEKTÓW (SYSTEMATYKA I BRZMIENIE) Załącznik do uchwały Nr 13/2016 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 17 marca 2016 r. SYSTEMATYKA KRYTERIÓW WYBORU PROJEKTÓW WYBIERANYCH

Bardziej szczegółowo

Detal architektoniczny widoczny ale czy znany

Detal architektoniczny widoczny ale czy znany Detal architektoniczny widoczny ale czy znany 2004 W tym roku po raz dziesiąty spotykać się będziemy w wielu miejscowościach naszego regionu na wydarzeniach, organizowanych w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa.

Bardziej szczegółowo

DOTACJE NA WOLONTARIAT W POLSCE

DOTACJE NA WOLONTARIAT W POLSCE DOTACJE NA WOLONTARIAT W POLSCE PROGRAMY RZĄDOWE - MPIPS Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 2014-2020 Priorytet 1. Aktywne społeczeństwo Podziałanie 2 Rozwijanie wolontariatu działania nakierowane na: wolontariat

Bardziej szczegółowo

Wieś dla Seniorów Seniorzy dla wsi

Wieś dla Seniorów Seniorzy dla wsi Wieś dla Seniorów Seniorzy dla wsi Seniorzy są wśród nas Szybko postępujące zmiany demograficzne ostatnich 20 lat spowodowały rosnący udział osób starszych w Polsce. Zmiany struktury demograficznej związane

Bardziej szczegółowo

Regulamin Konkursu indywidualnego dla uczniów organizowanego w ramach projektu Ferie z ekonomią II w roku szkolnym 2018/2019

Regulamin Konkursu indywidualnego dla uczniów organizowanego w ramach projektu Ferie z ekonomią II w roku szkolnym 2018/2019 Regulamin Konkursu indywidualnego dla uczniów organizowanego w ramach projektu Ferie z ekonomią II w roku szkolnym 2018/2019 I. Postanowienia Ogólne 1. Konkurs jest organizowany w ramach projektu edukacyjnego

Bardziej szczegółowo

Rozwój i wzmocnienie organizacji pozarządowych Regionu Płockiego dla zrównoważonego rozwoju

Rozwój i wzmocnienie organizacji pozarządowych Regionu Płockiego dla zrównoważonego rozwoju Rozwój i wzmocnienie organizacji pozarządowych Regionu Płockiego dla zrównoważonego rozwoju Projekt współfinansowany ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego Biuro projektu: Regionalne Centrum Edukacji

Bardziej szczegółowo

MANAGER CSR MODUŁY WARSZTATOWE

MANAGER CSR MODUŁY WARSZTATOWE MANAGER CSR MODUŁY WARSZTATOWE WARSZTAT C- A IDEA SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU. PODSTAWY CSR. Skąd się wziął CSR? Historia społecznej odpowiedzialności biznesu. Koncepcja zrównoważonego rozwoju.

Bardziej szczegółowo

"Zarządzanie ekonomią społeczną poprzez tworzenie strategii jej rozwoju z uwzględnieniem problemów wolontariatu i zaplecza społecznego".

Zarządzanie ekonomią społeczną poprzez tworzenie strategii jej rozwoju z uwzględnieniem problemów wolontariatu i zaplecza społecznego. "Zarządzanie ekonomią społeczną poprzez tworzenie strategii jej rozwoju z uwzględnieniem problemów wolontariatu i zaplecza społecznego". Kraków 15-17 marca 2011 Uwspólnienie pojęć przedsiębiorstwo społeczne

Bardziej szczegółowo

Ekonomia społeczna płaszczyzną współpracy

Ekonomia społeczna płaszczyzną współpracy Ekonomia społeczna płaszczyzną współpracy XII Małopolskie Forum Organizacji Pozarządowych Konferencja Małopolskiego Forum Organizacji Pozarządowych Instytucje wsparcia organizacji pozarządowych w Małopolsce

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁPRACA GMINY MIEJSKIEJ WAŁCZ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI. Szczecin 12.06.2014 r.

WSPÓŁPRACA GMINY MIEJSKIEJ WAŁCZ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI. Szczecin 12.06.2014 r. WSPÓŁPRACA GMINY MIEJSKIEJ WAŁCZ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI Szczecin 12.06.2014 r. MIASTO WAŁCZ: Miasto Wałcz jest największym miastem w obrębie powiatu wałeckiego, położonego w południowo-wschodniej

Bardziej szczegółowo

Patronat honorowy: Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego; Patroni: Forum Odpowiedzialnego Biznesu; Business Centre Club Loża Małopolska;

Patronat honorowy: Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego; Patroni: Forum Odpowiedzialnego Biznesu; Business Centre Club Loża Małopolska; Konkurs MAŁOPOLSKI LIDER PRZEDSIĘBIORCZOŚCI SPOŁECZNEJ Konkurs realizowany jest przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie w ramach projektu systemowego Akademia Rozwoju Ekonomii Społecznej

Bardziej szczegółowo

- PES jako partner dla samorządu

- PES jako partner dla samorządu - PES jako partner dla KATOWICE, 19 czerwca 2017 PUNKTY WYJŚCIA Samorząd Częstochowy podjął decyzję w roku 2011 o zwiększeniu współpracy gminy z sektorem obywatelskim (NGO s) przez wyszukanie coraz to

Bardziej szczegółowo

Poddziałanie 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej

Poddziałanie 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej Priorytet VII Promocja integracji społecznej Działanie 7.1 Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji Cel Działania: Rozwijanie aktywnych form integracji społecznej i umożliwianie dostępu do nich osobom

Bardziej szczegółowo

Animacja działań społecznych w środowisku lokalnym. Lubycza Królewska, 19 grudnia 2014 roku

Animacja działań społecznych w środowisku lokalnym. Lubycza Królewska, 19 grudnia 2014 roku Animacja działań społecznych w środowisku lokalnym Lubycza Królewska, 19 grudnia 2014 roku Czym jest animacja? Animacja to: - działalność, która ożywia społeczność lokalną, - metoda budowania kapitału

Bardziej szczegółowo

Zielona Góra, 7 lipca 2014 r.

Zielona Góra, 7 lipca 2014 r. Zielona Góra, 7 lipca 2014 r. Wymiar terytorialny: Województwo Lubuskie, podobnie jak pozostałe regiony w Polsce, realizuje nową politykę regionalną z wykorzystaniem tzw. terytorialnego podejścia do prowadzenia

Bardziej szczegółowo

I. WPROWADZENIE Podsumowanie okresu 2005-2010

I. WPROWADZENIE Podsumowanie okresu 2005-2010 I. WPROWADZENIE Podsumowanie okresu 2005-2010 W latach 2005-2010 w przedsięwzięciach organizacyjnych, kierowanych do osób potrzebujących pomocy, znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej oraz zaliczanych

Bardziej szczegółowo

Kobiety dla kobiet. Zrównoważony rozwój.

Kobiety dla kobiet. Zrównoważony rozwój. Kobiety dla kobiet. Zrównoważony rozwój. Aleksandra Rzepecka Ambasador Fundacji Instytut Rozwoju Przedsiębiorczości Kobiet Zrównoważony rozwój Na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony,

Bardziej szczegółowo