Wojciech Lis Katedra Ekonomiki i Organizacji Drzewnictwa UP w Poznaniu

Transkrypt

1 Kryzys gospodarczy oraz sytuacja ekonomiczna polskiego sektora leśnodrzewnego Wojciech Lis Katedra Ekonomiki i Organizacji Drzewnictwa UP w Poznaniu

2 Recesja to okres kuracji po ekscesach ekspansji Gospodarka (i nie tylko ona) będzie po niej sprawniejsza i zdrowsza 2

3 Kryzys gospodarczy krach gospodarczy, recesja załamanie gospodarcze, zapaść gospodarcza,, gospodarcza, depresja gospodarcza, spowolnienie gospodarcze,: osłabienie gospodarcze, zawirowanie gospodarcze, zachwianie gospodarcze, chaos gospodarczy, katastrofa gospodarcza to zjawisko ekonomiczne w gospodarce Przyczyn kryzysu upatruje się: w czynnikach zewnętrznych - błędna polityka finansowa, polityka gospodarcza, niewydolność systemu finansowego Jest to podejście charakterystyczne dla szkoły neoliberalnej w naturze gospodarki kapitalistycznej (marksizm, keynesizm) Podkreśla się zjawisko cykliczności koniunktury obniżenie popytu na dobra konsumpcyjne wskutek wyzysku (marksizm) Obecność kryzysu obrazują wskaźniki ekonomiczne, czyli wielkości ekonomiczne charakteryzujące gospodarkę np przynajmniej dwa kwartały spadku PKB Przeciwieństwem kryzysu gospodarczego jest wzrost gospodarczy

4 Cykl koniunkturalny

5 PKB bezrobocie WIG

6 Największe gospodarki świata w 2011 roku P K B w bilionach USD 1 UNIA EUROPEJSKA USA 4 NIEMCY 3,63 5 FRANCJA 2,81 15,06 6 B RAZYLIA 2,52 23% 7 WIELKA BRYTANIA 2,48 8 WŁOCHY 2,24 17% 11,16 20% 13,21 R OSJA 1,86 I NDIE 1,84 2 C HINY 6,99 9% 3 JAPONIA 5,85 W raporcie z listopada 2001 roku ekonomista banku Goldman Sachs, Jim O'Neill użył skrótu BRIC, by opisać cztery sprawne gospodarki Dziś brazylijska, rosyjska, indyjska i chińska to najzdrowsze, najszybciej rosnące gospodarki świata, decydujące o poziomie globalnego wzrostu

7 wwwmpipsgovpl

8 WOOD INDUSTRY Production Employment Furniture Chipboards Sawmil Joinery

9 Przemysł ogółem Industry Działalność produkcyjna Production 58,0% 66,0% Przemysł drzewny WOOD INDUSTRY Przemysł meblarski Furniture 71,5% 83,5% 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% Udział przemysłu drzewnego i sektora MSP w zatrudnieniu w Polsce Participation wood industry and SME in employment in Poland

10 14 mln m źródło: na podstawie danych FAOSTAT Produkcja płyt drewnopochodnych w krajach Unii Europejskiej

11 Najwięksi producenci okleiny w Europie - wielkość produkcji w tys m 3 ESTONIA 33 WĘGRY SŁOWENIA BELGIA HISZPANIA FRANCJA FINLANDIA POLSKA NIEMCY 392 WŁOCHY 470

12 Najwięksi producenci sklejki w Europie i świecie wielkości produkcji w mln m³ Finlandia Hiszpania Francja POLSKA Włochy Łotwa Niemcy Austria Białoruś Czechy Unia Europejska Kanada Rosja USA Chiny 1,42 0,47 0,43 0,38 0,33 0,24 0,23 0,19 0,18 0,16 4,16 2,5 2,56 13,65 21,80

13 20 18 mln m źródło: na podstawie danych FAOSTAT Produkcja tarcicy w krajach Unii Europejskiej 9

14 Produkcja, import, eksport oraz konsumpcja wewnętrzna drewna i materiałów drzewnych Sortyment Produkcja Import Eksport w tys m 3 Konsumpcja wewnętrzna Drewno okrągłe Tarcica Okleina Sklejka Unia Europejska Polska Unia Europejska Polska Unia Europejska Polska Unia Europejska Polska

15 OGÓŁEM NIEMCY WARTOŚĆ EKSPORTU POLSKICH MEBLI w tys $ W BRYTANIA FRANCJA UKRAINA SZWECJA USA CZECHY Polska jest czwartym na świecie producentem mebli po Chinach, Włochach, Niemczech

16 Powierzchnia lasów - w mln ha Lesistość - w % 215,42 178,84 Europa Unia Europejska 31,1 35,8 142 OSO 817 SOO 9,1 Polska 29,2 19,3 Natura 2000 Państwowe Gospodarstwo Leśne - Lasy Państwowe 7,1 78,2

17 Przerób drewna 70% 12% drewno okrągłe 8,4 mld euro wartość eksportu Około 70% drewna okrągłego z polskich lasów, o różnym stopniu przetworzenia, trafia za granicę Roczny eksport produktów, do których wytworzenia używa się drewna, ma wartość 8,4 mld euro To prawie 12% całego polskiego eksportu

18 Odbiorcy drewna okrągłego z Lasów Państwowych Przerób drewna okrągłego w m 3 Liczba samochodów (25 m 3 ) Liczba podmiotów w roku Podmiotów w 2012 dzienny tygodn miesięcz roczny dziennie tygodn miesięcz rocznie rdlp nadleśnic mniej niż 250 m 3 rocznie mniej niż 1 samochód miesięcznie , , , , ,5 5, Razem odbiorców - przyjęto do obliczeń * 8200 * Odbiorcy, którzy złożyli oferty w I półroczu Odbiorcy uprawnieni do składania ofert zakupu w I półroczu Zapotrzebowanie na drewno średnia arytmetyczna 4 037,8363 okrągłe w 2008 roku - oferty złożone w systemie informatycznym Lasów Państwowych (SILP) maksymalne minimalne m 3 5 mediana 662 dominanta 100

19 Poważnym problemem jest znaczne zróżnicowanie zapotrzebowania na drewno okrągłe przez klientów Średni odbiorca LP - to taki, który potrzebuje rocznie 662 m 3 drewna okrągłego Wynika to z zestawienia zapotrzebowania wszystkich klientów - i tych najmniejszych i potentatów w przerobie według porządku rosnącego lub malejącego Wtedy w środku zbioru 7136 podmiotów, które złożyły ofertę w portalu leśno - drzewnym, pod pozycją 3568 znajduje się klient, który chce kupić właśnie 662 m3 drewna okrągłego To jest wartość środkowa zbioru odbiorców, albo jego mediana - najbardziej rozsądna średnia dla porównywania zapotrzebowania na drewno przez klientów LP Inne metody określenia średniego odbiorcy - mniej czy bardziej fałszują rzeczywistość w zakresie zapotrzebowania na surowiec okrągły Zestawienie ofert zakupu złożonych przez wszystkich 7136 klientów i ich zsumowanie, a następnie podzielenie przez 7136 (średnia ważona) wskazuje niecałych 4038 m 3 Jest to średnia arytmetyczna z wszystkich wielkości zapotrzebowania na drewno Takie średnie zapotrzebowanie jest również bardzo małe, a ponadto mylące Praktycznie więcej niż połowa klientów chce kupić mniej niż 662 m 3 drewna rocznie (jest to trochę więcej niż 2 samochody miesięcznie), a 4038 m 3 drewna i więcej rocznie (co najmniej 3 samochody tygodniowo) pragnie nabyć tylko około 1 tys (dokładnie 958) klientów, czyli 13,42% ogólnej ich liczby

20 Oferta LP na 2012 rok i jej porównanie z ofertami lat Lp Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych Oferty na ograniczony przetarg internetowy w pl-d Oferty na systemową aukcję internetową w aplikacji e-drewno Razem oferta Aukcje/ submisje Detal Potrzeby własne Drewno okrągłe ogółem drewno okrągłe do sprzedaży w m BIAŁYSTOK KATOWICE KRAKÓW Pozyskanie 4 KROSNO drewna 5 LUBLIN ogółem 6 ŁÓDŹ według GUS 7 OLSZTYN w tys m 3 8 PIŁA POZNAŃ SZCZECIN SZCZECINEK TORUN WROCŁAW ZIELONA GÓRA GDAŃSK RADOM WARSZAWA RAZEM LP ,95 36,78 81,73 0,03 16,99 1, ,06 36,87 81,93 0,03 16,91 1,12 Rok ,78 40,78 81,56 0,05 17,40 0, ,95 24,84 82,79 0,05 15,59 1, ,01 0,06 15,80 0,84 Udział w ofercie w % ,98 0,02 15,82 0, ,97 100,97 100,97 107,64 101,69 111,51 101, ,86 93,98 104,42 65,17 101,04 118,15 103, ,88 165,39 99,24 92,57 112,40 63,85 100, Porównanie ofert drewna 102,46 100,35 100,15 188,88 101, rok poprzedni = 100% 105,04 239,86 104,92 283,29 105,00

21 Obowiązkowy udział energii elektrycznej sprzedawanej odbiorcom końcowym pozyskany z OZE Rok Zakładany udział energii elektrycznej wytworzonej w OZE Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia projekt w 29 Dziennik Ustaw - Nr/poz 122/ / / / / / ,40% ,50% ,65% 2,65% ,85% 2,85% ,10% 3,10% 3,10% 3,10% ,60% 3,60% 3,60% 3,60% ,20% 4,20% 4,30% 4,80% 5,10% ,00% 5,00% 5,40% 6,00% 7,00% 7,00% ,00% 6,00% 7,00% 7,50% 8,70% 8,70% ,50% 7,50% 9,00% 9,00% 10,40% 10,40% ,00% 9,00% 10,40% 10,40% ,00% 9,00% 10,40% 10,40% 10,40% ,00% 9,00% 10,40% 10,90% 12% ,00% 9,00% 10,40% 11,40% 13% ,90% 14% ,40% 15% ,90% 16% % TAK rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia w sprawie obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła TAK 18% 19% 20%

22 Istnieje tzw "złota zasada", która głosi, że 1% wzrostu PKB przekłada się na 0,7% wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną Wzrost PKB jest Polsce niezbędny jest największą szansą cywilizacyjną dla naszego kraju i najkrótszą drogą do zapewnienia dobrobytu ludności W przyjętym 12 grudnia 2008 na szczycie w Brukseli pakiecie klimatyczno-energetycznym, zwanym popularnie pakietem 3*20% albo 4*20 Unia Europejska zobowiązała się do 2020 r: - zmniejszyć emisję CO 2 o 20%, - zmniejszyć zużycie energii o 20%, a - 20% energii wytworzyć w źródłach odnawialnych (wwweceuropaeu/climateaction) Zapisy pakietu zaczną obowiązywać od 2013 r

23 Moc zainstalowana w polskich źródłach energii odnawialnej Stan w dniu Źródło OZE Liczba Moc zainstalowana Liczba Moc zainstalowana jednostek wielkość jednostka % jednostek wielkość jednostka % Elektrownie wiatrowe (WI) , ,587 45,98 Elektrownie wodne (WO) , ,363 39,80 Elektrownie wykorzystujące biomasę (BM) ,5 11, ,490 10,89 Elektrownie spalające biogaz (BG) MW 3, ,478 3,34 Elektrownie fotovoltaiczne (energia słoneczna) (PV) 2 0,012 0,00 2 0,012 MW 0,00 Elektownie współspalające biomasę z węglem (WS) Razem , , ,93 100,00 Zmiana ,418 4,95 Stan w dniu Źródło OZE Liczba Moc zainstalowana Liczba Moc zainstalowana jednostek wielkość jednostka % jednostek wielkość jednostka % Elektrownie wiatrowe (WI) ,866 48, ,361 52,46 Elektrownie wodne (WO) ,345 34, ,389 30,88 Elektrownie wykorzystujące biomasę (BM) ,050 14, ,679 13,30 Elektrownie spalające biogaz (BG) ,773 3, ,487 3,36 Elektrownie fotovoltaiczne (energia słoneczna) (PV) 4 0,104 MW 0,00 6 0,1124 MW 0,00 Elektownie współspalające biomasę z węglem (WS) Razem , , , ,00 Zmiana ,626 22, ,516 34,01 źródło: opracowanie własne na podstawie: wwwuregovpl dla instalacji współspalania nie można określić mocy

24 Wartość energetyczna drewna powietrzno-suchego kcal/ kg 14 3,89 MJ/kg 14,4 4 kwh /kg , ,64 2, kg/m GJ/ 3 2,78 MWh m ,94 3,04 3 Mcal/ /m 3 m , Przeliczanie jednostek energetycznych: 1 kcal = 4,1868 KJ 1KJ = 0,239 kcal 10/36 = kwh/mj Stan powietrzno-suchy drewna - w Polsce przyjmuje się wilgotność 12% lub 15% Masa drewna Objętość drewna 1 kg posiada następującą 1 m wartość energetyczną kcal MJ kwh Mcal GJ MWh

25 Spalanie drewna daje jednak wysoce iluzoryczne ograniczenie emisji dwutlenku węgla (i innych gazów szklarniowych) do atmosfery W wyniku zużycia do tego celu drewna gazy cieplarniane bardzo szybko wracają do atmosfery Rotacja ich w roślinach drzewach i w pozyskanym z nich drewnie - jest krótka Priorytetem powinno być długotrwałe użytkowanie drewna w wyrobach, przede wszystkim budownictwo drewniane Budynek drewniany eksploatowany może być przez kilkadziesiąt, a bywa, że nawet przez kilkaset lat W ten sposób jest szansa zatrzymania dwutlenku węgla na długo; na znacznie dłużej nawet - niż rośnie samo drzewo do tzw wieku rębnego

26 Minimalny wiek wyrębu plan urządzenia lasu ustala na: 120 lat - dąb, jesion, wiąz, 100 lat buk, jodła, 80 lat - sosna, świerk, modrzew, daglezja, klon, 60 lat - brzoza, grab, olcha czarna, 40 lat - osika, 30 lat - topola, olcha szara Rozporządzenie ministra środowiska z 20 grudnia 2005 roku w sprawie warunków i trybu: sporządzania planu urządzenia lasu, uproszczonego planu urządzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu (Dz U 2005 nr 256, poz 2151) Obowiązuje od ust 3 pkt 1 lit a

27 Przyjmując, że spalanie biomasy leśnej daje zerowy bilans tlenowy (tyle samo CO 2 i gazów cieplarnianych trafi do atmosfery po spaleniu, ile zostało zgromadzone w kilkudziesięcioletnim procesie wegetacji drzewa - do wieku jego rębności) od spalenia dojrzałego drzewa w kilkanaście sekund do jego odtworzenia przez przyrodę (dojrzewania do wieku rębnego) minąć musi znów kilkadziesiąt lat Drewno na solidny dom dębowy musi rosnąć w postaci drzewa przez co najmniej 120 lat, na sentymentalny dom modrzewiowy wiejski (Norwid CK Fortepian Szopena) nie mniej niż 80 lat, nawet na niezbyt elegancką, plebejską kurną chatę, zwyczajną izbę, zbitą z prostych desek (Kaczmarek J Kabaret Elita) również przez kilkadziesiąt lat Tylko długotrwałe więc użytkowanie drewna w wyrobach (np w drewnianym domu sto kilkadziesiąt, w długotrwale użytkowanych meblach, stolarce budowlanej itd co najmniej kilkadziesiąt lat) zmagazynuje skutecznie CO 2 na długo; na dłużej nawet niż rośnie drzewo

28 Projekcja zużycia drewna okrągłego na produkcję energii elektrycznej w latach Rok Produkcja energii elektrycznej (URE, ARE) TWh Zużycie drewna Oferta LP ogółem drewno okrągłe = etat cięcia (LP) Przeliczenie na liczbę etatów cięcia w LP Udział energii elektrycznej wytworzonej w OZE do energii elektrycznej sprzedawanej odbiorcom końcowym (MG) % etatu cięcia LP Udział energii elektrycznej z OZE w krajowym zużyciu energii elektrycznej brutto (MG) mln m3 % etatu drewna cięcia LP TWh Produkcja energii elektrycznej w źródłach wykorzystujących biomasę - w tym w procesie współspalania (MG) sprawność 100% mln m 3 drewna % etatu cięcia LP sprawność 30% mln m 3 drewna % etatu cięcia LP biomasa leśna mln m3 drewna mln m 3 % TWh mln m 3 drewna TWh udział % ,453 53,151 30,622 1,74 5,1 8,132 2,711 8,85 3,40 1,133 3,70 2,34 0,781 2,55 2,603 8, ,603 8, ,183 51,728 32,153 1,61 7,0 10,863 3,621 11,26 4,23 1,410 4,39 3,27 1,089 3,39 3,630 11, ,449 10, ,697 50,566 32,634 1,55 8,7 13,198 4,399 13,48 5,76 1,920 5,88 4,89 1,629 4,99 5,431 16, ,888 14, ,414 52,471 32,873 1,60 10,4 16,371 5,457 16,60 6,98 2,327 7,08 5,76 1,919 5,84 6,396 19, ,436 16, ,333 34,171 1,56 10,4 16,640 5,547 16,23 8 2,667 7,80 7 2,333 6,83 7,778 22, ,222 18, ,000 34,585 1,56 10,4 16,848 5,616 16,24 9 3,000 8,67 8 2,667 7,71 8,889 25, ,667 19, , , ,680 6,560 18, ,333 9,26 9 3,000 8,33 10,000 27, ,000 19, , , ,580 7,193 19, ,667 9, ,333 9,01 11,111 30, ,222 19, , , ,520 7,840 20, ,000 10, ,667 9,65 12,222 32, ,333 19, , , ,500 8,500 21, ,333 11, ,000 10,26 13,333 34, ,333 18, , , ,520 9,173 22, ,667 11, ,333 10,83 14,444 36, ,222 18, , , ,580 9,860 24, ,000 12, ,667 11,38 15,556 37, ,000 17, , , ,680 10,560 25, ,333 12, ,000 11,90 16,667 39, ,667 15, , , ,820 11,273 26, ,667 13, ,333 12,40 17,778 41, ,222 14,47 Zmia ny 2 przewidywany roczny wzrost produkcji = zwiększenie zapotrzebowania na energię elektryczną - oszczędność energii 1 zakładane zwiększenie pozyskania drewna okrągłego = średni roczny wzrost etatu cięcia w LP prognozowany średnioroczny wzrost produkcji energii: zielonej 1 w procesie 1 współspalania 3 wartość energetyczna drewna w MWh/ m 3 szacowane zmniejszenie udziału rocznie 5 % etatu cięcia LP dane pierwotne: prognozy własne Agencja Rynku Energii SA (ARE), Ministerstwo Gospodarki (MG), Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych (LP), Urząd Regulacji Energetyki (URE) Czopek - Forum Technologii w Energetyce Spalanie biomasy

29 Drewno do produkcji palet Drewno na palety 20 tartaczne 80 papierówka sosna świerk razem razem Udziały wyrażone są w %

30 Cena 1 m 3 drewna okrągłego iglastego na palety w latach Rok Drewno okrągłe iglaste tartaczne - WC02 papierówka - S2a, S2b So/Mo Św/Jd So/Mo Św/Jd Ceny bieżące w zł/ m 3 Średnio drewno okrągłe iglaste na palety , , , ,00 Zmiana cen - rok poprzedni = 100% ,00 100,00 100,00 100,00 100, ,14 111,29 126,55 122,94 121, ,11 126,09 119,58 123,13 121, ,47 107,28 116,96 127,27 115,36 Wzrost cen - rok 2009 = 100% ,00 100,00 100,00 100,00 100, ,14 111,29 126,55 122,94 121, ,63 140,32 151,33 151,38 147, ,16 150,54 176,99 192,66 170,13 źródło: Monitor Polski , Rynek Drzewny , PGL LP

31 Rozkład kursów euro w latach Rok od Max ,5171 4,2797 3,9569 4,2116 4,7170 4,9149 4,2756 4,1065 3,9385 4,1848 4,8999 4,1770 4,5642 4,5135 4,9 2 0,06 2 4,8 26 0, ,7 79 2, ,6 75 2, ,5 91 2, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,4 65 1, ,3 81 2, ,2 27 0,81 27 Min ,9595 3,8193 3,3564 3,5015 3,9773 4,0518 3,8223 3,7565 3,5699 3,2026 3,917 3,8356 3,8403 4,1062 Razem 3344 % Kurs zł/ Rozpiętość ,63 1,74 1,30 2,72 3,42 2,92 3,74 1,26 0,79 0,97 7,20 5,03 0,73 2,99 0,90 kursów w % Mediana 4,0058 4,2357 3,9994 3,6829 3,9371 4,3852 4,5294 4,0331 3,8884 3,7905 3,4672 4,2776 3,9870 4,0122 4,1895 Dominanta 4,2960 3,9144 3,4517 3,5913 4,1681 4,3484 3,8330 3,8085 3,7735 3,2690 4,2540 4,0595 3,9930 Śr arytmetyczna 4,0312 4,2246 4,0107 3,6725 3,8535 4,3979 4,5294 4,0231 3,8960 3,7843 3,5129 4,3275 3,9939 4,1196 4,2410 Przyjęty kurs średni w zł/ 4,0 4,2 3,9 3,6 3,9 4,3 4,6 4,0 3,8 3,7 3,3 4,3 4,0 4,0 4,2

32 Ustalając priorytety wykorzystania surowca drzewnego naturalnym, dość oczywistym podejściem jest kierowanie go najpierw do produkcji cennych wyrobów, o wysokim stopniu przetworzenia W łańcuchu drzewnym właściwy kierunek zaspokajania potrzeb to: od drewna okleinowego i łuszczarskiego, poprzez surowiec wielkowymiarowy o szczególnych cechach użytkowych, dalej wyselekcjonowane drewno tartaczne, surowiec do budowy domów drewnianych i elementów budynków wznoszonych w innych technologiach (więźba dachowa, elementy konstrukcyjne, elewacje), drewno tartaczne ogólnego przeznaczenia, drewno na opakowania (w tym na palety) i do produkcji elementów architektury ogrodowej, po drewno do produkcji płyt, dla przemysłu celulozowo papierniczego, do wytwarzania brykietów i peletów oraz dla gospodarstw domowych Dopiero na końcu łańcucha dostaw powinny być cele energetyki zawodowej Dla zaspokojenia jej potrzeb mogłaby zostać skierowana tylko wszelka małowartościowa reszta odpady z mechanicznego i chemicznego przerobu, część arbomasy ze zrębów, a także drewno gałęziowe, drewno z nasadzeń i cięć śródpolnych i przydrożnych oraz z pielęgnacji sadów Wymaga to jednak sporego wysiłku logistycznego

33 Kryzys

34 Kryzys 2012 Wskaźnik KERNA, rejestrujący nastroje w MŚP w Polsce spadł do minus 74 pkt (skala +100 do -100) Czy może być gorzej? Teoretycznie może, bo odsetek osób oceniających pozytywnie, to co dzieje się w krajowej gospodarce wciąż zmniejsza się Obecnie tylko 4% przedsiębiorców mówi, że gospodarczo idzie ku lepszemu Obrazowo: na 600 losowo zapytanych przedsiębiorców z całej Polski, reprezentujących rozmaite branże, tylko 26 postrzega dokonujące się zmiany gospodarcze, jako pozytywne W 2010 i 2011, również na początku roku, kiedy wszystko drożało, a paliwa też nie taniały - odsetek optymistów przekraczał 11-12% badanych Potwierdzają to dane GUS w 2011 roku o 13,9% r/r spadł odsetek chętnych do prowadzenia własnej firmy Liczba nowo rejestrowanych przedsiębiorstw w 2011 roku wyniosła 346 tys Wyrejestrowania firm dokonało 383,6 tys przedsiębiorców, o 61,4% więcej niż w 2010 Ubyło w 2011 prawie 38 tys podmiotów gospodarczych 34 Reasumując: 60% przedsiębiorców uważa, że w Polsce jest kryzys Jedno jest pewne - kryzysy były i będą się powtarzać

35 Kryzys

36 Kryzys

37 Kryzys

38 Kryzys

39 Recesja 2009 Jedynym, czego powinniśmy się bać, jest sam strach Franklin Delano Roosevelt rozpoczynający politykę Nowego Ładu We are all in the gutter but some of us can see the stars Wszyscy jesteśmy w rynsztoku, ale niektórzy z nas widzą gwiazdy Oscar Wilde Onassis, Buffet, Chang-Woo Han, Foster, Rudkin, Murdoch - zarobili miliony Na kryzysie Hasło "róbmy swoje" - to najstarsza, najskuteczniejsza strategia biznesowa Po prostu róbmy swoje i czekajmy, aż konkurencja sama się wykończy Tę metodę z powodzeniem zastosowały już ssaki 65 milionów lat temu (gutter - ściek, rynsztok, kanał ściekowy, rynna, niedostatek, nędza; migotać) 39

40 10 największych krachów 1Wall Street Spadek: - 89,2% Wielki Kryzys w USA 2US Nasdaq % kryzys spółek internetowych, dot-comów 3 Japonia % kryzys w sektorze nieruchomości i deflacja 4 Londyn % wzrost cen ropy, strajki, upadek rządu 5 Hong Kong Spadek: - 64% kryzys tzw tygrysów azjatyckich 6 Londyn Spadek: - 52% kryzys tzw bańki internetowej poz2 7 Wall Street % recesja gospodarcza i tzw New Deal 8 Wall Street Spadek: 48% kryzys monopolowy, Roosevelt 9 Wall Street Spadek: - 46% kryzys motoryzacyjny 10 Wall Street % zabójstwo prezydenta Mc Kinley'a, susza Historyk giełdowy David Shwartz W zestawieniu ujęto jedynie giełdy krajów o wysoko uprzemysłowionej gospodarce historia magistra vitae est! 78 Rosja - RST 40

41 Bessa na GPW na tle ważniejszych emerging markets , Giełdy w Estonii i Bułgarii również spadły o 2 ponad 70%

42 Ryk niedźwiedzia po długiej hossie TP SA -15% WIG -51% WIG20-48% mwig40-62% swig80-57% Polnord -79% Warszawska giełda straciła bardzo wiele podczas trwającej ponad rok bessy, zwanej kryzysem kredytów hipotecznych GPW była słabsza niż wiele giełd za granicą - np S&P stracił 40%, niemiecki DAX 41,7%

43 Wierzba energetyczna Największym problemem w produkcji biopaliw są technologie Te, do których obecnie mamy dostęp, jeszcze nie są konkurencyjne w stosunku do tradycyjnych nośników energii, jak gaz, ropa Trzeba ogromnych nakładów finansowych, żeby te technologie dopracować Obecnie na świecie rezygnuje się z biopaliw pierwszej generacji, czyli bioetanolu i biodiesla, na korzyść biopaliw drugiej generacji Do biopaliw drugiej generacji zalicza się bioetanole z celulozy lub drewna i paliwa powstałe z upłynniania biomasy Pierwsze z nich są wytwarzane z odpowiednio przygotowanych odpadów drzewnych, siana, słomy itp Drugie powstają w procesie zgazowania biomasy, a otrzymany gaz jest następnie wykorzystywany jako składnik do produkcji paliwa dla silników diesla Ze strategii UE na rzecz biopaliw wynika, że Wspólnota będzie wspierała głównie biopaliwa drugiej generacji

44 THANK YOU VERY MUCH Dziękuję za uwagę