DOKĄD ZMIERZAĆ? RAPORT Z PILOTAŻU BADAW CZEGO

Transkrypt

1 DOKĄD ZMIERZAĆ? RAPORT Z PILOTAŻU BADAW CZEGO Celem poniższego raportu z badań pilotażowych jest wskazanie zasadności dalszych analiz dotyczących opinii społecznych na temat zagospodarowania obiektów TS Olimpia w kontekście wykorzystania ich sportowo-rekreacyjnego potencjału Wnioski uzyskane w czasie analizy nie są reprezentatywne i nie pozwalają na uogólnienie ich na całą społeczność mieszkańców Poznania.

2 SPIS TREŚCI Wstęp... 2 Cele i problematyka badawcza... 3 Lista poszukiwanych informacji... 4 Metodologia badań... 6 Zadania badawcze... 7 Metody i techniki badawcze... 9 Badania jakościowe vs badania ilościowe... 9 Zalety i wady badań ilościowych i jakościowych Jakościowe techniki badawcze Ilościowe techniki badawcze Raport z badania pilotażowego Założenia metodologiczne pilotażu badawczego Struktura próby badania pilotażowego Częstotliwość korzystania z terenów i obiektów znajdujących się na poznańskim Golęcinie Sposób korzystania z kompleksu golęcińskiego Ocena wykorzystania potencjału terenów i obiektów poznańskiego Golęcina Ocena oferty sportowej miasta Poznania Ocena idei umiejscowienia na Golęcinie profesjonalnego klubu żużlowego Wnioski

3 WSTĘP Pod koniec marca 2013 roku wojewoda wielkopolski Piotr Florek podpisał zgodę na wygaśniecie trwałego zarządu nad kompleksem sportowym na poznańskim Golęcinie. Obiekty i tereny formalnie należały do MSWiA (zaś pieczę nad nim sprawuje sprawowała Komenda Wojewódzka Policji w Poznaniu). Decyzja ta pozwoli na uporządkowanie prawnego statusu kompleksu. Jednocześnie wygaśnie także umowa z dotychczasowym dzierżawcą obiektów TS Olimpia, a w konsekwencji wszystkie umowy zawarte przez Towarzystwo Sportowe Olimpia. Oznacza to, iż już wkrótce tereny te znajdą się najprawdopodobniej pod opieką urzędu miasta i, o ile władze zdecydują się na kontynuowanie tam działalności rekreacyjno-sportowej, uzupełnionej zakresem usług hotelowo-gastronomicznych, dotychczasowy sposób wykorzystania tych terenów zostanie utrzymany. W innym przypadku wojewoda wystawi tereny na sprzedaż prywatnym inwestorom. To drugie rozwiązanie wydaje się jednak mało prawdopodobne studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania wyraźnie charakteryzuje teren Golęcina, jako obszaru przeznaczonego pod sport i rekreację. Komunalizacja Golęcina to szansa na rewitalizację znajdujących się tam, od lat popadających w ruinę obiektów sportowych zwłaszcza zaś stadionu żużlowo-piłkarskiego. Główną przeszkodą w realizacji zamierzeń rewitalizacyjnych są uprzednie działania TS Olimpia, które aby utrzymać obiekty podpisało ok. 20 umów dotyczących dzierżawy terenu z innymi podmiotami, jednakże szczegóły owych umów owiane są nimbem. Z kolei przedstawiciele władz miasta nie chcą zgodzić się na przejęcie terenów nie znając szacunkowo określonych kosztów, jakie wiązać się z mogą z wypłatami rekompensat dla dzierżawców. Niemniej jednak sprawa wydaje się być przesądzona i trwająca od wielu lat patowa sytuacja jest na najlepszej drodze do szczęśliwego rozwiązania. Należy jednak dodać, że tereny Golęcina nie posiadają jeszcze uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Przyszłość kompleksu sportowego w dalszym ciągu pozostaje więc otwarta. Sytuację tę stara się wykorzystać Stowarzyszanie Lekkoatletyczne Olimpia Poznań, które przygotowuje koncepcję zagospodarowania tych terenów pod nazwą Park Olimpijski Golęcin. Zdaniem przedstawicieli Stowarzyszenia Lekkoatletycznego Olimpia Poznań, Polski Związek Lekkiej Atletyki jest zainteresowany utworzeniem w Poznaniu ośrodka przygotowań olimpijskich oraz stadionu będącego obiektem konkurencyjnym dla podobnego w Bydgoszczy. W wizji tej, obok lekkiej atletyki, wiodącą rolę odgrywać może także tenis oraz dyscypliny typowo rekreacyjne planuje się bowiem stworzenie w tym miejscu np. parku linowego czy ścianki wspinaczkowej. Koncepcja wyklucza jednak możliwość ponownego ulokowania w Lasku Golęcińskim obiektów i instytucji sportu żużlowego. Mimo widocznej w mediach aktywności przedstawicieli Poznańskiego Stowarzyszenia Żużlowego, pozyskaniu licznych głosów poparcia, zarówno ze strony kibiców, jak i prominentów środowiska sportowego, analiza społecznego dyskursu na temat obiektów na 2

4 Golęcinie wciąż nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytania o przyszłość sportu żużlowego w Poznaniu. Dlatego też Agencja Badania Rynku i Opinii Who & Why proponuje Państwu przeprowadzenie kompleksowych badań społecznych, pełniących jednocześnie funkcję konsultacji społecznych, precyzujących oczekiwania mieszkańców aglomeracji poznańskiej odnośnie wykorzystania obiektów sportowych i przestrzeni publicznej na omawianym obszarze. Badanie zaprojektowane jest w formie kompleksowej diagnozy wykorzystującej zróżnicowane metody badawcze zarówno ilościowe, jak i jakościowe. Objęci nim zostaną nie tylko mieszkańcy miasta i okolic, ale także wywodzący się z różnorodnych środowisk eksperci m.in. samorządowcy, działacze społeczni, lokalni dziennikarze, przedstawiciele klubów sportowych. Profesjonalnie przygotowany i zaprezentowany w atrakcyjnej wizualnie formie raport z badań mógłby być poważnym merytorycznym argumentem w dyskusji na temat przyszłości golęcińskich obiektów sportowych, a przede wszystkim pozycji i roli jaką odgrywać powinien poznański sport żużlowy. Odpowiednio duża skala badania pozwoli na sprezycowanie rzeczywistych potrzeb mieszkańców Aglomeracji Poznańskiej, w stosunku do omawianych terenów, aktywności fizycznej, czynnego i biernego uczestnictwa w lokalnych wydarzeniach sportowych, zainteresowania konkretnymi dyscyplinami sportowymi, czy gotowości do aktywnego kibicowania. Pogłębione badania jakościowe pozwolą na skonstruowanie precyzyjnej wizji zagospodarowania całego golęcińskiego kompleksu, którego integralną częścią stać się może poznański klub żużlowy o silnej społecznej i sportowej pozycji. Rezultatami czynności badawczych będą raporty cząstkowe z poszczególnych zadań badawczych oraz raport końcowy z badań. Szczegółowa metodologia, charakter zastosowanych metod i technik badawczych oraz problematyka badawcza (założenia, cele, hipotezy) zostały opisane w prezentowanym opracowaniu. CELE I PROBLEMATYKA BADAWCZA Celem poniższego raportu z badań pilotażowych jest ukazanie konieczności prowadzenia dalszych badań dotyczących opinii społecznych na temat możliwości zagospodarowania obiektów TS Olimpia w kontekście wykorzystania ich sportoworekreacyjnego potencjału. Celem głównym projektu jest ustalenie skali i charakteru zapotrzebowania na umiejscowienie w obrębie terenów golęcińskich profesjonalnej działalności sportowej wraz z towarzyszącymi usługami peryferycznymi. Wyniki badań wskażą rodzaj tej działalności i dziedzinę (dyscyplinę sportową). Cele szczegółowe: a) Poznanie opinii i ocen respondentów na temat sportowo-rekreacyjnego potencjału infrastruktury Golęcina 3

5 b) Diagnoza potencjału kibicującej społeczności lokalnej (zainteresowania wydarzeniami i widowiskami sportowymi na żywo ) c) Określenie stopnia więzi i identyfikacji lokalnego środowiska z miejscowymi klubami sportowymi d) Określenie skali zainteresowania respondentów sportem żużlowym (zwłaszcza w jego lokalnym poznańskim wymiarze) e) Ocena zgodności oczekiwań lokalnej społeczności z planami Poznańskiego Stowarzyszenia Żużlowego f) Ocena współpracy miejscowych organizacji i środowisk sportowych w zakresie wykorzystania możliwości infrastruktury Golęcina W ramach realizacji projektu zaplanowany został szereg działań o charakterze badawczym, na które złożą się: a) Bezpośrednie wywiady kwestionariuszowe z mieszkańcami Poznania (ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców Golęcina i terenów przyległych) b) Indywidualne wywiady pogłębione z przedstawicielami lokalnych mediów, klubów i stowarzyszeń sportowych, reprezentantami władz samorządowych, a także z przedstawicielami sektora NGO (organizacji pozarządowych) związanych z promocją i rozwojem miasta, sportem, turystyką oraz rekreacją c) Analiza danych zastanych na temat kondycji poznańskiego żużla, perspektyw i zagrożeń dla jego funkcjonowania i rozwoju W celu uzyskania odpowiedzi na postawione problemy badawcze poddano je dalszemu uszczegółowieniu poprzez przyporządkowanie zmiennych i wskaźników, a tym samym opracowanie listy poszukiwanych informacji. W poniższej tabeli znajduje się wykaz zagadnień (problemów) badawczych z przyporządkowanymi zmiennymi i wskaźnikami (lista poszukiwanych informacji), oraz z proponowanymi narzędziami badawczymi: LISTA POSZUKIWANYCH INFORMACJI METODA PYTANIE BADAWCZE BADAWCZA BI BJ DZ I. Jaki jest i na czym polega sportowo-rozrywkowy potencjał infrastruktury Golęcina? Jaka jest popularność Golęcina jako terenu sportowo rekreacyjnego (czy mieszkańcy miasta chętnie się tam wybierają?, czy znają ofertę sportowo rekreacyjną X X Golęcina?) Jakie są silne strony Golęcina? (jakie czynniki które zachęcają do korzystania z Golęcina, w kontekście sportu i rekreacji? X X X Jakie są słabe strony Golęcina? (jakie czynniki zniechęcają do korzystania z Golęcina, w kontekście sportu i rekreacji?) X X X Jak mieszkańcy miasta wyobrażają sobie przyszłość terenów Golęcina? (jaka powinna powstać tam infrastruktura i komu powinna służyć - sport zawodowy, sport amatorski, X X rekreacja, tereny mieszkalne?) II. Jaka jest skala i charakter zainteresowania społeczności 4

6 lokalnej widowiskami sportowymi? Jaki odsetek mieszkańców miasta interesuje się sportem, wydarzeniami sportowymi? X X Jaka jest skala i intensywność zainteresowania sportem wśród mieszkańców miasta (w jaki sposób śledzą wydarzenia sportowe bierny, czynny, jak często biorą X X udział w wydarzeniach sportowych, jakie dyscypliny sportowe cieszą się największą popularnością?) Czy oferta wydarzeń (meczów, zawodów, mitingów, X X pokazów) sportowych Poznania jest wystarczająca? Jakie są największe przeszkody w uczestnictwie w X X wydarzeniach sportowych? (jako widz i jako uczestnik) Jakie czynniki mogłyby się przyczynić do zwiększenia skali X X uczestnictwa w wydarzeniach sportowych? III. Jaki jest stopień identyfikacji lokalnej społeczności z miejscowymi klubami sportowymi? Czy mieszkańcy znają jakieś lokalne kluby, stowarzyszenia, organizacje sportowe? (jakie?) X X Czy mieszkańcy miasta kibicują lokalnym klubom sportowym? X Jaka jest skala zainteresowania wydarzeniami sportowymi związanymi z tymi klubami? (w jaki sposób śledzą przez media, chodzą na mecze, intensywność kibicowania, X X X uczestnictwo w wyjazdowych meczach etc. ) Jaka stopień identyfikacji z ulubionymi klubami sportowymi? (od kiedy kibicują, dlaczego akurat temu klubowi, jaka jest ich gotowość do wsparcia klubu w X X kryzysowej sytuacji etc.) Jakie są największe przeszkody w aktywnym kibicowaniu X X ulubionym klubom sportowym? Jakie czynniki mogłyby się przyczynić do zwiększenia skali X X aktywnego kibicowania? IV. Jaka jest skala zainteresowania respondentów sportem żużlowym w Poznaniu? Jaka jest skala zainteresowania sportem żużlowym wśród mieszkańców Poznania? X X Jaki charakter ma zainteresowanie sportem żużlowym w mieście (jak często śledzą wyniki, oglądają zawody, uczestniczą wydarzeniach sportowych związanych z X żużlem) Jaki jest/był poziom zainteresowania mieszkańców żużlem w Poznaniu (zwłaszcza po 2006 roku)? X X Jakie jest zapotrzebowanie na rozgrywki/wydarzenia żużlowe z Poznaniu? (jaki odsetek mieszkańców byłby zainteresowany uczestnictwem w zawodach na terenie X Poznania?) Jakie czynniki mogłyby wpłynąć na zwiększenie zainteresowania żużlem w Poznaniu? X X V. Czy plany Poznańskiego Stowarzyszenia Żużlowego (PSŻ) 5

7 VI. odpowiadają oczekiwaniom miejscowej społeczności? Czy mieszkańcy miasta aprobują funkcjonowanie klubu X X żużlowego na Golęcinie? Jakie są największe obawy mieszkańców w stosunku do X X funkcjonowania klubu żużlowego na Golęcinie? Jakie są największe zalety funkcjonowania klubu X X żużlowego na Golęcinie? Jak układa się współpraca miejscowych organizacji i środowisk sportowych w zakresie wykorzystania możliwości infrastruktury Golęcina? Jaka jest ocena współpracy między poznańskimi organizacjami sportowymi? X Jakie są główne obszary współpracy między poznańskimi organizacjami sportowymi? X X Jakie są wady i zalety współpracy między poznańskimi organizacjami sportowymi? X Jak liderzy społeczni i przedstawiciele organizacji sportowych wyobrażają sobie przyszłość kompleksu sportowo- rekreacyjnego na Golęcinie? X Legenda: BI badania ilościowe, BJ badania jakościowe, DZ dane zastane METODOLOGIA BADAŃ W celu uzyskania wiarygodnych wyników przeprowadzonych badań oraz udzielenia pełnej odpowiedzi na postawione pytania badawcze i weryfikacji hipotez, niezbędne będzie przeprowadzenie wieloetapowego badania, połączenie w analizie różnorodnych rodzajów danych oraz różnorodnych metod badawczych. Zastosowanie triangulacji 1 rozumianej jako zwielokrotnienie: metod i technik badawczych (triangulacji metodologicznej) polegającej na kontrolowaniu spójności wniosków formułowanych przy wykorzystaniu różnych metod gromadzenia danych, źródeł informacji (triangulacji źródeł informacji) polegającej na zwielokrotnieniu źródeł informacji w ramach tej samej metody ich gromadzenia, perspektyw badawczych osób realizujących badanie (triangulacji analitycznej) związanej ze zwiększeniem liczby osób analizujących wnioski z badań. Powyższe podejście pozwoli na wieloaspektowe uchwycenie aspektów przedmiotu badania, m.in. udzielenie odpowiedzi na pytania o skalę zjawisk (dzięki zastosowaniu metod 1 M. Jasiński, M. Kowalski, Fałszywa sprzeczność: metodologia jakościowa czy ilościowa? [w] Ewaluacja ex-post. Teoria i praktyka badawcza, pod. red. Agnieszki Haber, Warszawa 2007, s

8 ilościowych) oraz głębsze zrozumienie specyfiki problemów (dzięki zastosowaniu metod jakościowych). Pozwoli również na wykorzystanie mocnych stron każdej metody badawczej, przy wzajemnej neutralizacji ich słabości. ZADANIA BADAWCZE Na procedurę badawczą składa się kilka etapów oraz kilkanaście działań, które zostały ustrukturyzowane w ramach wydzielonych zadań badawczych. Schemat zadań badawczych został przedstawiony w poniższych tabelach stanowiących trzy różne wersje proponowanego projektu (wg kryterium przewidywanej ilości wywiadów) WERSJA MINIMUM (10 indywidualnych wywiadów pogłębionych, 2 zogniskowane wywiady grupowe, 1000 wywiadów kwestionariuszowych) Lp. Zadanie I. Przygotowanie do badań własnych 1. Opracowanie koncepcji badań i metodologii 2. Opracowanie narzędzi do badań ilościowych i jakościowych 3. Analiza rozwiązań sprzyjających idei rozwoju sportu żużlowego w Poznaniu 4. Diagnoza zainteresowania problemem w środowiskach potencjalnych respondentów II. Badania własne 1. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami klubów i stowarzyszeń sportowych 3 wywiady 2. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami jednostek samorządowych zajmujących się sportem, promocją miasta, zagospodarowaniem przestrzennym etc. 2 wywiady 3. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami NGO (organizacji pozarządowych) zajmujących się sportem, promocją miasta, kultury i rozrywki etc. 3 wywiady 4. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami lokalnych mediów 2 wywiady 5. Zogniskowane wywiady grupowe (FGI) z przedstawicielami klubów i stowarzyszeń sportowych, jednostek samorządowych i organizacji pozarządowych zajmujących się sportem, promocją miasta, kultury i rozrywki, a także przedstawicielami lokalnych mediów i mieszkańców Golęcina 2 wywiady 6. Wywiady kwestionariuszowe z mieszkańcami Poznania (ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców Golęcina i okolic) 1000 wywiadów 7. Analiza danych zastanych na temat realiów poznańskiego żużla, perspektyw i zagrożeń dla jego funkcjonowania i rozwoju III. Raporty cząstkowe z badań ilościowych i jakościowych IV. Raport z badań 7

9 WERSJA MEDIUM (20 indywidualnych wywiadów pogłębionych, 4 zogniskowane wywiady grupowe, 1200 wywiadów kwestionariuszowych) Lp. Zadanie I. Przygotowanie do badań własnych 1. Opracowanie koncepcji badań i metodologii 2. Opracowanie narzędzi do badań ilościowych i jakościowych 3. Analiza rozwiązań sprzyjających idei rozwoju sportu żużlowego w Poznaniu 4. Diagnoza zainteresowania problemem w środowiskach potencjalnych respondentów II. Badania własne 5. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami klubów i stowarzyszeń sportowych 6 wywiadów 6. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami jednostek samorządowych zajmujących się sportem, promocją miasta, zagospodarowaniem przestrzennym etc. 4 wywiady 7. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami NGO (organizacji pozarządowych) zajmujących się sportem, promocją miasta, kultury i rozrywki etc. 6 wywiadów 8. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami lokalnych mediów 4 wywiady 9. Zogniskowane wywiady grupowe (FGI) z przedstawicielami klubów i stowarzyszeń sportowych, jednostek samorządowych i organizacji pozarządowych zajmujących się sportem, promocją miasta, kultury i rozrywki, a także przedstawicielami lokalnych mediów i mieszkańców Golęcina 4 wywiady 10. Wywiady kwestionariuszowe z mieszkańcami Poznania (ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców Golęcina i okolic) 1200 wywiadów 11. Analiza danych zastanych na temat realiów poznańskiego żużla, perspektyw i zagrożeń dla jego funkcjonowania i rozwoju III. Raporty cząstkowe z badań ilościowych i jakościowych IV. Raport z badań WERSJA MAXIMUM (30 indywidualnych wywiadów pogłębionych, 6 zogniskowanych wywiadów grupowych, 1500 wywiadów kwestionariuszowych) Lp. Zadanie I. Przygotowanie do badań własnych 1. Opracowanie koncepcji badań i metodologii 2. Opracowanie narzędzi do badań ilościowych i jakościowych 3. Analiza rozwiązań sprzyjających idei rozwoju sportu żużlowego w Poznaniu 4. Diagnoza zainteresowania problemem w środowiskach potencjalnych respondentów II. Badania własne 5. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami klubów i stowarzyszeń sportowych 8 wywiadów 6. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami jednostek samorządowych zajmujących się sportem, promocją miasta, zagospodarowaniem przestrzennym etc. 6 wywiadów 7. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami NGO (organizacji pozarządowych) zajmujących się sportem, promocją miasta, rozrywką etc. 10 wywiadów 8

10 8. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami lokalnych mediów 6 wywiadów 9. Zogniskowane wywiady grupowe (FGI) z przedstawicielami klubów i stowarzyszeń sportowych, jednostek samorządowych i organizacji pozarządowych zajmujących się sportem, promocją miasta, kultury i rozrywki, a także przedstawicielami lokalnych mediów i mieszkańców Golęcina 6 wywiadów 10. Wywiady kwestionariuszowe z mieszkańcami Poznania (ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców Golęcina i okolic) 1500 wywiadów 11. Analiza danych zastanych na temat realiów poznańskiego żużla, perspektyw i zagrożeń dla jego funkcjonowania i rozwoju III. Raporty cząstkowe z badań ilościowych i jakościowych IV. Raport z badań METODY I TECHNIKI BADAWCZE W ramach badań, oprócz metod jakościowych i ilościowych wykorzystane zostaną także źródła zastane m.in.: dostępne dane statystyczne, czy też literatura przedmiotu z omawianego obszaru. BADANIA JAKOŚCIOWE VS BADANIA ILOŚCIOWE Różnica między badaniami wykorzystującymi metody ilościowe (badaniami sondażowymi), a metodami jakościowymi dotyczy eksplorowania danych z obszarów badania zaczynając od wykorzystywanych narzędzi badawczych, kończąc na sposobie interpretacji i wyciągania wniosków na podstawie wyników. Podstawowa różnica między metodami ilościowymi i jakościowymi dotyczy też odmiennego zakresu problemów i pytań badawczych, które są przedmiotem badania każdej z metod, co obrazuje poniższa tabela: 9

11 Różnice w metodach ilościowych i jakościowych 2 METODY ILOŚCIOWE METODY JAKOŚCIOWE Odpowiadają na pytanie ile? Odpowiadają na pytania: co?, jak?, dlaczego? Narzędzie pomiaru kwestionariusz (pytania Swobodny sposób pozyskiwania informacji o stałej, ustalonej formie, przewaga pytań zamkniętych) (scenariusz i pytania jako zarys wywiadu, pytania otwarte) Większość pytań rozstrzygających ( czy? ) Koncentracja na pytaniach eksploracyjnych ( dlaczego?, jak? ) Dobór próby: losowy, kwotowy Dobór próby: celowy Większe próby badawcze ( osób) Mniejsze próby (20-50 osób) Mniejszy wpływ osoby prowadzącej na Większy wpływ osoby prowadzącej przebieg badania (moderatora) na przebieg badania Możliwość ilościowej generalizacji wyników Brak możliwości ilościowej generalizacji na populację wyników na populację Metoda interpretacji: bez wykorzystania analiz Metoda interpretacji: z wykorzystaniem statystycznych bardziej subiektywna i analiz statystycznych bardziej obiektywna swobodna ZALETY I WADY BADAŃ ILOŚCIOWYCH I JAKOŚCIOWYCH Badaniom jakościowym zarzuca się najczęściej brak możliwości przełożenia wniosków osób biorących udział w badaniu na wnioski zgeneralizowanie dotyczące populacji ogólnej. Poza tym zarzuca się im subiektywność analizy i interpretacji wyników. Jednak na uwadze należy mieć fakt, że badania jakościowe służą innym celom niż badania ilościowe przede wszystkim rozumieniu rzeczywistości, a nie pomiarowi zjawisk. Nie można powiedzieć, że jedna z tych metod jest lepsza lub gorsza od drugiej, każda z nich służy innym celom, dzięki temu uzupełniają się, a łączenie tych metod stało się współczesnym standardem badawczym. Zaletą badań jakościowych jest to, że pozwalają na bardziej bezpośredni kontakt z respondentem, dając nie tylko możliwość rejestracji wypowiedzi, ale i obserwacji zachowań i reakcji. Zadawane pytania mają na celu ukierunkowanie wypowiedzi osoby badanej, ale nie narzucają mu niczego z góry i dają mu możliwość mówienia o tym, co respondentowi się nasuwa. W ten sposób można dotrzeć do tego, co rzeczywiście jest dla niego ważne. Celem wywiadów jest więc uzyskanie bliższych informacji. 2 Źródło: D. Maison, Zogniskowane wywiady grupowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

12 Badania jakościowe często są wykorzystywane w celu rozpoznania hipotez, pewnych zjawisk, a badania ilościowe służą do pomiaru i weryfikacji. Bywa też tak, że w pierwszej kolejności stosuje się badania ilościowe, w celu dokonania pomiaru, natomiast w następnej kolejności badania jakościowe, w celu pogłębienia wiedzy i jej interpretacji. 3 JAKOŚCIOWE TECHNIKI BADAWCZE POGŁĘBIONE WYWIADY INDYWIDUALNE Istotą indywidualnego wywiadu pogłębionego jest uzyskiwanie szczegółowych informacji od jednego respondenta, bez wpływu osób trzecich. Wywiady przeprowadzane są przez przeszkolonych ankieterów według scenariusza wywiadu, w którym zawarte są tylko i wyłącznie pytania otwarte. Stosowanie pytań otwartych oznacza, że badacz w ograniczonym jedynie zakresie nadaje kierunek udzielanym odpowiedziom to respondent decyduje, w jaki sposób udzielać będzie odpowiedzi, oraz co, jego zdaniem, jest najważniejsze w kontekście poruszanych zagadnień. Wypowiedzi badanych są w dużej mierze spontaniczne, dzięki czemu pozwalają na zrekonstruowanie rzeczywistych poglądów, sposobów myślenia, postaw występujących w badanej zbiorowości. Jednocześnie osoba prowadząca wywiad ma możliwość zadawania dodatkowych, pogłębiających pytań, co prowadzi do dużej wartości i wyczerpującego charakteru uzyskiwanych informacji. STUDIUM PRZYPADKU Studium przypadku (tzw. case study) obejmuje pogłębioną analizę dowolnego zagadnienia, którego obraz staramy się uzyskać. Studium przypadku jest powszechnie uznawane za skuteczną metodę całościowej analizy kompleksowych sytuacji 4. ANALIZA DANYCH (ŹRÓDEŁ ZASTANYCH) Analiza danych (źródeł) zastanych opiera się na kwerendzie dostępnych danych pochodzących z różnych opracowań, raportów z badań danych statystycznych, literatury przedmiotu lub innych dostępnych źródeł. Narzędziem wykorzystanym przy użyciu metody analizy danych zastanych był wykaz poszukiwanych informacji związanych z problematyka 3 R. Maytnz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1985, s Ewaluacja Narodowego Planu Rozwoju i programów operacyjnych w Polsce. Poradnik. Krajowa Jednostka Oceny Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej, MGiP, Warszawa maj 2005, s

13 badawczą. Wykaz ten miał charakter listy poszukiwanych informacji wraz ze szczegółowym opisem wynikającym z postawionych celów i problemów badawczych. Do każdej z poszukiwanych informacji przyporządkowane zostały źródła, na podstawie których pozyskany został materiał badawczy. Uzasadnieniem wykorzystania tego narzędzia badawczego przy analizie danych zastanych jest relatywnie szeroki zakres informacji, jakie można pozyskać stosując powyższą metodę. Określenie listy poszukiwanych informacji wynikających wprost z postawionych celów i pytań badawczych pozwoli na adekwatny, celowy i spójny logicznie wybór materiału badawczego, który zostanie poddany dalszej analizie. Ponadto dokładne określenie źródeł materiału badawczego pozwoli na trafny i rzetelny dobór poszukiwanych informacji. ILOŚCIOWE TECHNIKI BADAWCZE WYWIAD KWESTIONARIUSZOWY Wywiady kwestionariuszowe będą przeprowadzane przez przeszkolonych ankieterów według strukturalizowanego narzędzia, jakim jest kwestionariusz wywiadu. Zawarte są w nim zarówno pytania zamknięte, jak i otwarte. Poprzez wykorzystanie tej techniki możliwa będzie ilościowa analiza uzyskanych danych, a reprezentatywny dobór próby umożliwi uogólnienie wyników i wnioskowanie o badanej populacji. Uzupełnienie badań obejmujących analizy źródeł zastanych oraz metody jakościowe o podejście ilościowe jest współcześnie standardem badawczym, pozwalającym na uzyskanie twardych danych poddających się analizie statystycznej. Metody jakościowe, takie jak np. wywiady pogłębione, przy wszystkich swoich zaletach nie uprawniają do uogólniania wniosków na całą badaną populację. 12

14 RAPORT Z BADANIA PILOTAŻOWEGO ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE PILOTAŻU BADAWCZEGO Odpowiednio duża skala badania pozwoliła na sprezycowanie potencjalnych potrzeb mieszkańców Aglomeracji Poznańskiej, w stosunku do omawianych terenów, ich stosunku do aktywności fizycznej, czynnego i biernego uczestnictwa w wydarzeniach sportowych, zainteresowania konkretnymi dyscyplinami sportowymi, czy gotowości do aktywnego kibicowania. W dniach przeprowadzono pilotaż badawczy dotyczący możliwości zagospodarowania obiektów TS Olimpia w kontekście wykorzystania ich sportoworekreacyjnego potencjału. Wzięły w nich udział 1223 osoby w tym 1055 osób z samego Poznania. Pozostali respondenci pochodzili z powiatu poznańskiego. Tak dużą liczbę wypełnionych ankiet należy tłumaczyć sporym zainteresowaniem problematyką przyszłego zagospodarowania Golęcina oraz reklamą samego badania w mediach tak internetowych, jak i telewizyjnych: Telewizja Regionalna WTK Portal Portal Portal Ze względu na charakter badania (ankieta internetowa) nie otrzymano kwot gwarantujących możliwość wnioskowania na całą populację mieszkańców Poznania. W toku wstępnej analizy danych podjęto decyzję dotyczącą zastosowania zabiegu metodologicznego polegającego na przeważeniu wyników, w celu zbliżenia się do realnego poznania opinii mieszkańców Poznania. Jednakże tylko analiza badań całościowych, reprezentatywnych ze względu na kwoty i warstwy jest w stanie w sposób poprawny ukazać postawy Poznaniaków w stosunku do zagospodarowania Golęcina. STRUKTURA PRÓBY BADANIA PILOTAŻOWEGO Dzięki powyższemu zabiegowi badanie w sposób bardziej doskonały odzwierciedla opinie osób zamieszkałych w Poznaniu. Wielkość próby wyznaczono za pomocą następującego wzoru: 13

15 gdzie: P oszacowana proporcja w populacji (przyjmuje się 50%) e błąd oszacowania n wielkość próby N wielkość populacji ( mieszkańców) Z wartość Z wynika z przyjętego poziomu ufności Z = 1,96. Zastosowane reguły doboru próby, polegające na proporcjonalnym udziale poszczególnych grup w ogólnej populacji osób zamieszkałych w Poznaniu, gwarantują 95% prawdopodobieństwo precyzyjnego szacowania wyników przy jednoczesnym minimalnym ryzyku błędu wynoszącym 3,02%. Oznacza to uzyskanie danego rezultatu procentowego z uwzględnieniem powyższej ewentualności. Udział procentowy Rzeczywisty rozkład próby Waga Antoninek-Zieliniec-Kobylepole ,86% 2 10,00 20 Ważony rozkład próby Chartowo ,61% 9 5,44 49 Fabianowo-Kotowo ,32% 5 0,60 3 Główna ,76% 7 1,14 8 Głuszyna ,72% 2 4,00 8 Górczyn ,47% 15 1,73 26 Grunwald Południe ,83% 4 12,75 51 Grunwald Północ ,82% 137 0,22 30 Jana III Sobieskiego i Marysieńki ,87% 4 5,00 20 Jeżyce ,60% 171 0,28 48 Junikowo ,66% 6 2,83 17 Kiekrz ,32% 5 0,60 3 Krzesiny-Pokrzywno-Garaszewo ,40% 2 2,00 4 Krzyżowniki-Smochowice ,46% 6 2,50 15 Kwiatowe ,84% 4 2,25 9 Ławica ,22% 5 2,60 13 Morasko-Radojewo ,36% 3 1,33 4 Naramowice ,84% 19 1,58 30 Nowe Winogrady Południe ,92% 95 0,33 31 Nowe Winogrady Północ ,28% 3 11,33 34 Nowe Winogrady Wschód ,36% 4 3,50 14 Ogrody ,24% 10 1,30 13 Ostrów Tumski-Śródka-Zawady-Komandoria ,19% 3 4,00 12 Piątkowo ,85% 79 0,91 72 Podolany ,35% 8 1,75 14 Rataje ,58% 168 0,49 82 Sołacz ,04% 25 0,44 11 Stare Miasto ,72% 98 0,62 61 Stare Winogrady ,40% 3 5,00 15 Starołęka-Minikowo-Marlewo ,83% 8 2,38 19 Stary Grunwald ,67% 3 2,

16 Strzeszyn ,30% 6 2,33 14 Szczepankowo-Spławie-Krzesinki ,18% 5 2,40 12 Świerczewo ,67% 20 1,40 28 Św. Łazarz ,83% 29 2,48 72 Umultowo ,77% 3 2,67 8 Warszawskie-Pomet-Maltańskie ,31% 4 3,50 14 Wilda ,49% 51 1,14 58 Winiary ,00% 8 4,00 32 Wola ,01% 10 1,10 11 Zielony Dębiec ,59% 4 6,75 27 Żegrze ,46% 2 18, % Niemal 75% ankietowanych osób stanowili mężczyźni. Odsetek kobiet wyniósł 26,5%. Średnia wieku respondentów wyniosła 30 lat (30,81). Ponad połowa z nich legitymowała się wyższym wykształceniem (54%). Wykształcenie Wyższe Średnie Zawodowe Podstawowe 4% 5% 37% 54% WYKRES 1. BADANIE WŁASNE. N =

17 CZĘSTOTLIWOŚĆ KORZYSTANIA Z TERENÓW I OBIEKTÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA POZNAŃSKIM GOLĘCINIE. Częstotliwość korzystania z terenów i obiektów golęcińskich jest stosunkowo wysoka wizualizację wyników prezentuje Wykres 1.. Często (44,2%) lub bardzo często (13,2%) odwiedza Golęcin ponad połowa respondentów (sumaryczny wynik 53,3%). 1/5 ankietowych (20,2%) wybrała odpowiedź neutralną (ani rzadko, ani często). Jedynie 9,4% odpowiedzi wskazywało na brak zainteresowania badanym terytorium (odpowiedź: nie korzystam). W konfiguracji nieuwzględniającej ostatniej odpowiedzi, a więc pośród osób, które zadeklarowały, że uczęszczają na Golęcin odsetek odwiedzających go często i bardzo często wzrasta do 59%, zaś procent osób korzystających zeń rzadko lub bardzo rzadko wynosi 19%. Jak często korzysta Pan\i z terenów i obiektów znajdujących się na poznańskim Golęcinie? Bardzo rzadko Ani rzadko ani często Bardzo często WYKRES 2. BADANIE WŁASNE. N = Znakomitą większość odwiedzających Golęcin stanowią mieszkańcy położonych najbliżej niego dzielnic (Krzyżowniki-Smochowice, Ogrody, Strzeszyn). Najrzadziej w jego obrębie bywają osoby zamieszkujące dalsze okolice, m.in. Antoninek-Zieliniec-Kobylepole, Ostrów Tumski-Śródkę-Zawady-Komandorię oraz Starołękę-Minikowo-Marlewo (Patrz: Wykres 2. W celu ). Odległość okazuje się w tym wypadku istotnym kryterium wyboru. 44% 15% 5% Rzadko Często 14% 22% Krzyżowniki-Smochowice Ogrody Strzeszyn Wola Sołacz Jeżyce Szczepankowo-Spławie-Krzesinki Jana III Sobieskiego i Marysieńki Starołęka-Minikowo-Marlewo Ostrów Tumski-Śródka-Zawady-Komandoria Antoninek-Zieliniec-Kobylepole 2 2,8 2,75 2,57 2,33 4,75 4,38 4,33 4 3,92 3,82 WYKRES 3. BADANIE WŁASNE. DANE W SKALI OD 1 DO 5. N = Odpowiedzi pogrupowano na pięciostopniowej skali. Zabieg metodologiczny pozwolił dokonać analizy na skali ilościowej. Najniższe wyniki oznaczają dezaprobatę, najwyższe zaś zgodę z postawioną tezą(bardzo często 5; często 4, ani często ani rzadko 3; raczej rzadko 2; rzadko 1). Odnosi się to do całego raportu. 16

18 SPOSÓB KORZYSTANIA Z KOMPLEKSU GOLĘCIŃSKIEGO Cele i sposoby korzystania z kompleksu golęcińskiego koncentrują się wokół obserwowania widowisk sportowych oraz aktywności rekreacyjno-wypoczynkowej. Znacznie rzadziej motywem obecności na Golęcinie są dla respondentów imprezy kulturalne i korzystanie z dóbr rozrywkowo-konsumpcyjnych. Niemal 80% ankietowanych często (45%) bądź bardzo często (35%) odwiedza Golęcin w celu uczestnictwa w wydarzeniach sportowych (Patrz: Wykres 3). Wśród tych osób najwyższy odsetek stanowią mieszkańcy dzielnic Krzesiny-Pokrzywno-Garaszewo oraz Ławica, natomiast najniższy mieszkańcy Starego Grunwaldu (Patrz: Wykres 4. Odpowiednio 5; 4,75; 2,5. Sołacza 3,68; Ogrodów 3,38, Woli 3,8. Dane w skali od 1 do 5.) Warto więc zwrócić uwagę, że imprezy sportowe, zarówno te lekkoatletyczne, jak i żużlowe mają potencjał do przyciągania mieszkańców z odleglejszych dzielnic miasta. Kryterium odległości zdaje się mieć, w tym wypadku, mniejsze znaczenie. W jakim celu najczęściej korzysta Pan\i z kompleksu golęcińskiego?:uczestnictwa (jako widz) w imprezach sportowych Bardzo rzadko Ani rzadko ani często Bardzo często Rzadko Często Krzesiny-Pokrzywno- Garaszewo Ławica Antoninek-Zieliniec- Kobylepole Strzeszyn 5 4,75 4,5 4,4 3% 5% Kwiatowe 4,33 35% 12% Stare Winogrady Głuszyna 3,5 3,5 Ogrody 3,38 45% Morasko-Radojewo 3,33 Stary Grunwald 2,5 WYKRES 4. BADANIE WŁASNE. N = WYKRES 5. BADANIE WŁASNE. DANE W SKALI OD 1 DO 5. N = Zauważalne są również różnice płciowe to przede wszystkim męska część populacji preferuje Golęcin jako miejsce biernego uczestnictwa w imprezach sportowych (kibicowanie). Zdecydowanie częściej w wydarzeniach sportowych stanowiących (obecnie lub w przeszłości) ofertę golęcińskich obiektów korzystają/korzystali mężczyźni (Patrz: Wykres 5). Różnica ta jest istotna statystycznie 6. 6 test chi kwadrat p <

19 Kobieta 26,9% 73,1% Mężczyzna 17,8% 82,2% Często lub bardzo często Rzadko lub bardzo rzadko WYKRES 6. BADANIE WŁASNE. N = W toku analizy statystycznej określono profil osób korzystających z Golęcina w sportowym wymiarze (kibicowanie). Jest to osoba nie posiadająca wykształcenia wyższego z m.in. Woli, Ogrodów, Strzeszyna. Wola, Ogrody, Strzeszyn brak wykształcenia wyższego Stary Grunwald, Nowe Winogrady Północ, Krzyżowniki- Smochowice Uczestnictwo w wydarzeniach sportowych RYSUNEK 1. PROFIL OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z GOLĘCINA W WYMIARZE SPORTOWYM. N =260. Spośród wszystkich respondentów 66% badanych często bądź bardzo często korzysta z terenów Golęcina w celach rekreacyjno-wypoczynkowych. Ten motyw okazywał się pierwszym wyborem dla mieszkańców osiedli Krzyżowniki-Smochowice i Warszawskie- Pomet-Maltańskie (oba po 5.0. Sołacz 4,05; Ogrody 3,88; Wola 4,14. Dane w skali od 1 do 5. Patrz: Wykres 6 i 7). Warto również wspomnieć, iż część z osób odwiedzających Las Golęciński w celach rekreacyjno-wypoczynkowych mogą stanowić osoby towarzyszące 18

20 biernym uczestnikom organizowanych na tych obiektach imprez sportowych (kibicom). Założenie to wymaga dalszej weryfikacji. W jakim celu najczęściej korzysta Pan\i z kompleksu golęcińskiego?:rekreacyjnowypoczynkowym Warszawskie-Pomet- Maltańskie Krzyżowniki-Smochowice 5 5 Bardzo rzadko Rzadko Strzeszyn 4,6 Ani rzadko ani często Często Bardzo często 7% 24% 12% Stary Grunwald Krzesiny-Pokrzywno- Garaszewo Ostrów Tumski-Śródka- Zawady-Komandoria Kiekrz 3 3 4,5 4,5 15% Fabianowo-Kotowo 3 42% Jana III Sobieskiego i Marysieńki Antoninek-Zieliniec- Kobylepole 2,67 2,5 WYKRES 7. BADANIE WŁASNE. N = WYKRES 8. BADANIE WŁASNE. DANE W SKALI OD 1 DO 5. N = W toku dalszej analizy statystycznej określono profil osób korzystających z Golęcina w wymiarze rekreacyjno-wypoczynkowym. Jest to kobieta w wieku poniżej 24 lat oraz powyżej 38 roku życia, mężczyzna w wieku od 24 do 30 lat, oraz mieszkaniec Woli, Strzeszyna i Kiekrza (Patrz: Rysunek 2). Wola, Strzeszyn, Kiekrz Kobieta w wieku poniżej 24 lat oraz powyżej 38 lat Mężczyzna w wieku od 24 do 30 lat Rekreacja i wypoczynek RYSUNEK 2. PROFIL OSOB KORZYSTAJĄCYCH Z GOLĘCINA W WYMIARZE REKREACYJNYM. N = 322. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na stosunkowo małe zainteresowanie kompleksem golęcińskim w kontekście jego kulturalnych atrakcji i imprez o takim 19

21 charakterze. Tylko dla 27% respondentów stanowią one powód jego odwiedzania. Jest to najczęstszy powód odwiedzin Golęcina dla mieszkańców Ławicy (5.0. Sołacz 3,5; Ogrody 1,5; Wola 3,2. Dane w skali od 1 do 5. Patrz: Wykres 8 i 9). Należy jednak założyć, iż oferta golęcińskich obiektów od kilkudziesięciu lat wiązana jest przez mieszkańców Poznania z funkcją sportową, a nie kulturalną. Dodać również należy, iż ze względu na wysoki odsetek osób powiązanych ze światem uniwersyteckim i zainteresowanych wydarzeniami kulturalnymi, a zamieszkujących Os. Bajkowe/Ławicę, golęcińskie obiekty stają się najbliższym geograficznie obszarem, na których potrzeby te mogą być zaspokajane. Daje to więc możliwość potencjalnego powiązania imprez sportowych z towarzyszącymi im wydarzeniami kulturalnymi. Możliwości rozwojowe omawianego obszaru są w tym zakresie bardzo duże i przy wsparciu marketingowym władz i lokalnych mediów funkcje sportowe i kulturalne mają szanse być realizowane równolegle. W jakim celu najczęściej korzysta Pan\i z kompleksu golęcińskiego?:uczestnictwa w innych imprezach kulturalnych (koncertach, festynach) Ławica Warszawskie-Pomet- Maltańskie Stare Winogrady 5 4,33 4 Bardzo rzadko Ani rzadko ani często Bardzo często 18% 9% Rzadko Często 22% Krzyżowniki-Smochowice Grunwald Południe Ogrody Nowe Winogrady Północ Umultowo 1,5 1, % 22% Stary Grunwald Antoninek-Zieliniec- Kobylepole 1 1 WYKRES 9. BADANIE WŁASNE. N = WYKRES 10. BADANIE WŁASNE. DANE W SKALI OD 1 DO 5. N = Osoby często lub bardzo często korzystające z Golęcina w kontekście jego kulturalnych atrakcji różnią się istotnie, jeśli chodzi o wiek, od poznaniaków rzadziej bywających w tychże okolicach w tym samym celu (odpowiednio 33,9 lat i 28,9 lat. Patrz: wykres 10). Różnice te są istotne statystycznie na korzyść osób starszych 7. Mimo, iż osoby te znajdują się w tym samym okresie rozwojowym (okres wczesnej dorosłości w koncepcji rozwoju psychospołecznego E. Eriksona) zauważalne stają się zmiany jakościowe w zakresie preferowanych form spędzania wolnego czasu (w kontekście wydarzeń kulturalnych). 7 Test t studenta, p <

22 Wiek Who & Why Agencja Badania Rynku i Opinii Często lub bardzo często 33,92 Rzadko lub bardzo rzadko 28,86 WYKRES 11. BADANIE WŁASNE. DANE W LATACH. N = W toku analizy statystycznej określono profil osób korzystających z Golęcina w kulturalnym wymiarze. Jest to osoba nie posiadająca wykształcenia wyższego powyżej 27 roku życia. Miejsce zamieszkania nie różnicuje wyników. Wykształcenie podstawowe, zawodowe, średnie Wiek powyżej 27 lat. miejsce zamieszkania bez znaczenia Aspekt kulturalny RYSUNEK 3. PROFIL OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z GOLĘCINA W WYMIARZE KULTURALNYM. N = 163. Podobnie jest w przypadku rozrywki opartej o konsumpcję i spędzanie wolnego czasu w miejscowych punktach gastronomicznych. Znów tylko nieco ponad 1/4 badanych (26%) określiła tego typu ofertę jako często lub bardzo często skłaniającą ich do pobytu na Golęcinie. Zaobserwowane tendencje ujawniają się również wśród osób zamieszkujących 21

23 Wiek Who & Why Agencja Badania Rynku i Opinii sąsiadujące z badanym obszarem okolice (Wola 3,0; Ogrody 2,0; Jeżyce 2,64; Sołacz 3,7; Winiary 3,5. Dane w skali od 1 do 5. Patrz: wykres 11 i 12). Przyjąć należy, iż część z respondentów stanowić będą osoby towarzyszące uczestnikom wydarzeń sportowych (kibicującym) i przy okazji korzystającymi z usług o charakterze gastronomicznym. W jakim celu najczęściej korzysta Pan\i z kompleksu golęcińskiego?:rozrywkowokonsumpcyjnym (korzystanie z kawiarni, restauracji, pubów) Ławica Zielony Dębiec Krzyżowniki Bardzo rzadko Ani rzadko ani często Bardzo często 19% 7% Rzadko Często 20% Sołacz Strzeszyn Ogrody Nowe Winogrady Krzesiny ,7 3,67 31% 23% Chartowo Antoninek- 1,67 1,5 WYKRES 12. BADANIE WŁASNE. N = WYKRES 13. BADANIE WŁASNE. DANE W SKALI OD 1 DO 5. N = Osoby często lub bardzo często korzystające z Golęcina w kontekście jego konsumpcyjnych atrakcji różnią istotnie się wiekiem od mieszkańców Poznania rzadziej bywających w tychże okolicach (odpowiednio 33,3 oraz 29 lat). Różnica ta jest istotna statystycznie na korzyść osób starszych 8. Często lub bardzo często 33,29 Rzadko lub bardzo rzadko 29,04 WYKRES 14. BADANIE WŁASNE. DANE W LATACH. N = Test t studenta, p <

24 W toku analizy statystycznej określono profil osób korzystających z Golęcina w konsumpcyjnym i gastronomicznym wymiarze. Jest to osoba nie posiadająca wykształcenia wyższego powyżej 25 roku życia zamieszkała na Woli, Strzeszynie, Ławicy, Ogrodach. Miejsce zamieszkania nie różnicuje wyników. Wykształcenie podstawowe, zawodowe, średnie Wiek powyżej 25 lat. Wola, Strzeszyn, Ławica, Ogrody Aspekt gastronomiczny RYSUNEK 4. PROFIL OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z GOLĘCINA W WYMIARZE GASTRONOMICZNYM. N =

25 OCENA WYKORZYSTANIA POTENCJAŁU TERENÓW I OBIEKTÓW POZNAŃSKIEGO GOLĘCINA Zdecydowana większość (aż 86%) respondentów uznała, że potencjał terenów i obiektów poznańskiego Golęcina jest niewykorzystany. W tej liczbie 48% odpowiedzi miało charakter jednoznacznie negatywny (odpowiedź: nie, wobec 38% odpowiedzi: raczej nie). Jakość wykorzystania możliwości kompleksu golęcińskiego najniżej oceniali przedstawiciele dzielnic: Krzesiny-Pokrzywno-Garaszewo oraz Antoninek-Zieliniec-Kobypole (w obydwu przypadkach po 1). Mieszkańcy osiedli sąsiadujących z Golęcinem nie różnili się w swoich opiniach od zdania ogółu. Ich odczucia można określić jako umiarkowanie negatywne (Patrz: Wykres 14 i 15). Czy uważa Pan\i, że potencjał terenów i obiektów poznańskiego Golęcina jest właściwie wykorzystany? Nie Ani tak, ani nie Raczej nie Raczej tak Warszawskie-Pomet- Maltańskie Winiary Junikowo 2,5 2,38 2,33 Tak Nowe Winogrady Wschód 2,25 6% 5% 3% Jana III Sobieskiego i Marysieńki Ławica 1,2 2,25 48% Fabianowo-Kotowo 1,2 38% Główna Krzesiny-Pokrzywno- Garaszewo 1,14 1 Antoninek-Zieliniec- Kobylepole 1 WYKRES 15. BADANIE WŁASNE. N = WYKRES 16. BADANIE WŁASNE. DANE W SKALI OD 1 DO 5. N = Uzasadnienie powyższych ocen można odnaleźć w konkretnych deficytach, stanowiących przejawy bieżącej sytuacji badanego obszaru. Kluczowym dla respondentów okazał się brak na Golęcinie imprez sportowych. Ponad połowa ankietowanych (50,3%) negatywną opinię o zagospodarowaniu golęcińskiej przestrzeni argumentowała tym deficytem. Inni badani uznali, że przejawami niewłaściwego wykorzystania potencjału Golęcina są: dewastacja terenu (15,4%), nierozwinięta infrastruktura rekreacyjna (8,1%), brak miejsc zaadaptowanych do potrzeb rodzin z dziećmi (6,6%). W dalszej kolejności wskazywano na równie ważne czynniki wpływające na obecne realia: brak administratora terenu (4,4%), brak inwestycji, wysoki stopień zaniedbania terenów zielonych (4,1%), utrudnienia komunikacyjne (2,5%), niewykorzystana baza noclegowo-gastronomiczna (1,5%), deficyt działań promocyjno-marketingowych (1,4%). 24

26 Deficyty golęcińskie brak imprez sportowych - 50,3% dewastacja terenu - 15,4% niewykorzystana baza rekreacyjna - 8,1% brakuje miejsc dla rodzin z dziećmi - 6,6% brak gospodarza - 4,4% brak inwestycji, zaniedbane tereny zielone - 4,1% problem z dojazdem - 2,5% Brak atrakcyjnej oferty sportowej jest zdaniem respondentów najbardziej odczuwalnym deficytem kompleksu golęcińskiego. Negatywnie oceniano również infrastrukturę rekreacyjno-wypoczynkową. Wskazywano na brak wydarzeń kulturalnych, koncertów, występów, czy przedstawień. W mniejszym stopniu zgłaszano potrzebę rozwoju usług rozrywkowo-konsumpcyjnych i gastronomicznych. Naturalną koleją rzeczy jednak jest rozwój usług towarzyszących imprezom kulturalno-rozrywkowym. Większość badanych przyznała, że bodźcem do częstszego odwiedzania Golęcina byłaby dla nich możliwość uczestnictwa w interesujących imprezach i widowiskach sportowych (Patrz: Wykres 16). Atrakcyjna oferta sportowa (prestiżowe wydarzenia i zawody sportowe) 4,75 Rozwój infrastruktury rekreacyjnowypoczynkowej (boiska, szlaki rowerowe, sprzęt wodny etc.) 3,89 Atrakcyjna oferta kulturalna (koncerty, przedstawienia etc.) 3,62 Rozwój infrastruktury związanej z rozrywką i konsumpcją (kawiarnie, restauracje, puby) 3,26 WYKRES 17. BADANIE WŁASNE. DANE W SKALI OD 1 DO 5. N =

27 OCENA OFERTY SPORTOW EJ MIASTA POZNANIA Jak wykazał przeprowadzony pilotaż badawczy ogromna większość badanych (90,3%) deklarowała zainteresowanie wydarzeniami dotyczącymi własnej dzielnicy i miasta, co wskazuje na wysoki poziom identyfikacji mieszkańców z lokalnym środowiskiem i przestrzenią. 43,6% ankietowanych wyrażało zdecydowane, a 46,7% umiarkowane zaciekawienie miejscowymi realiami. Najsilniej utożsamiają się z własnym otoczeniem mieszkańcy osiedli: Jana III Sobieskiego i Marysieńki, Starego Grunwaldu, Strzeszyna, najsłabiej zaś: Głuszyny, Grunwaldu-Południe oraz dzielnic Antoninek-Zieliniec-Kobypole. W okolicach Golęcina występuje umiarkowanie wysoki stopień identyfikacji z zamieszkiwanym terenem. Stosunkowo wysoki odnotować można na Jeżycach, Winiarach i Sołaczu. Blisko 66% respondentów uznało ofertę sportową Poznania za umiarkowanie (41%) bądź zdecydowanie (25,0%) niesatysfakcjonującą. 23,0% badanych zdystansowało się od tej kwestii, zajmując stanowisko neutralne. I tylko 11% odpowiedzi wskazywało na zadowolenie z istniejących w mieście możliwości obserwowania atrakcyjnych widowisk i uczestnictwa w prestiżowych wydarzeniach sportowych. Największe rozczarowanie obecną sytuacją wyrażali mieszkańcy Zielonego Dębca, Fabianowa-Kotowa, Moraska-Radojewa. Satysfakcję deklarowali respondenci z osiedla Kwiatowego. Przedstawiciele dzielnic golęcińskich unikali skrajnych sądów, opowiadając się jednak po stronie większości. Czy uważa Pan\i ofertę sportową Poznania (mecze, zawody, mityngi, pokazy) za wystarczającą? Nie Raczej nie Ani tak, ani nie Raczej tak Tak 2% 9% 25% 23% 41% WYKRES 18. BADANIE WŁASNE. N =

28 Wyraźna większość badanych deklarowała zainteresowanie kondycją lokalnego (poznańskiego) sportu. U ponad połowy (53%) respondentów ma ono jednoznaczny, zdecydowany charakter, podczas gdy 36% z nich interesuje się sportem w stopniu umiarkowanym. Obojętne bądź negatywne stanowisko w tej kwestii zajmował co dziesiąty ankietowany (11%). Czy interesuje się Pan\i kondycją lokalnego (poznańskiego) sportu? Nie Raczej nie Ani tak, ani nie Raczej tak Tak 3% 8% 53% 36% WYKRES 19. BADANIE WŁASNE. N = Zainteresowanie stanem lokalnego sportu znalazło odzwierciedlenie w odpowiedziach dotyczących kibicowania poznańskim drużynom i zawodnikom. Aż 91,2% badanych zapewniało o swoim zaangażowaniu w tym zakresie. W tej liczbie 79% deklarowało zdecydowane, zaś 12,2% umiarkowane wsparcie dla lokalnych klubów w postaci aktywności opierającej się na kibicowaniu. Za najbardziej perspektywiczną dyscyplinę sportową dla Poznania uznano sport żużlowy. W dalszej kolejności wskazywano na konkurencje drużynowe: siatkówkę i koszykówkę. Mniejszy potencjał prorozwojowy przypisano tenisowi i lekkoatletyce. Z możliwych odpowiedzi wyłączono piłkę nożną, przyjmując, że pod względem popularności przerasta ona wyraźnie pozostałe dyscypliny (pełne dane Patrz: wykres 19). Żużel 4,8 Siatkówka 3,16 Koszykówka 3,1 Tenis 2,98 Lekkoatletyka 2,98 WYKRES 20. BADANIE WŁASNE. DANE W SKALI OD 1 DO 5. N =

29 Respondenci biorący udział w powyższym badaniu praktycznie jednogłośnie optowali za pojawieniem się na Golęcinie sportu i utrzymaniem sportowej funkcji obiektów. Preferencje Poznaniaków dotyczą działalności profesjonalnego klubu, czy organizacji sportowej. Aż 96,5% z nich wyraziło aprobatę dla tego typu projektu. Tylko 4% ankietowanych było mu przeciwnych. Dla 93,5% osób badanych dyscypliną, która powinna na stałe zagościć na terenie golęcińskich obiektów jest sport żużlowy (Patrz: Wykres 20). Dla niespełna 13% dyscypliną tą powinien być tenis, a jedynie co dziesiąty respondent wskazywał na lekkoatletykę. Respondenci wskazywali również na piłkę nożną (3,8%) i rugby (1,7%). Pojedyncze osoby opowiadały się za sportami rowerowymi (kolarstwo szosowe, MTB), siatkówką lub koszykówką (w tym wypadku rozważano konieczność wybudowania na Golęcinie obiektu halowego). Wieloletnia obecność sportów motorowych na Golęcinie pozostawiła jednak w durkheimowsko ujętej świadomości społecznej Poznaniaków niezatarty ślad. Żużel 93,5% Tenis ziemny Lekkoatletyka Piłka nożna Rugby Rekreacja dla seniorów sekcja rowerowa Kolarstwo MTB hala do koszykówki lub siatkówki 12,5% 10,5% 3,8% 1,7% 0,4% 0,3% 0,3% 0,3% WYKRES 21. BADANIE WŁASNE. PYTANIE WIELOKROTNEGO WYBORU. OCENA IDEI UMIEJSCOW IENIA NA GOLĘCINIE PROFESJONALNEGO KLUBU ŻUŻLOWEGO Idea regularnych, zawodowych i jednocześnie klubowych rozgrywek żużlowych na Golęcinie znalazła 90% zwolenników, przy zaledwie dwóch procentach (2%) głosów oponenckich (Patrz: Wykres 21). Wskazuje to na silną i uwarunkowaną wieloletnią tradycją potrzebę powrotu tej dyscypliny do Poznania. Miejsce zamieszkania nie różnicowało odpowiedzi. 28

30 Jak odnosi się Pan\i do idei regularnych występów na Golęcinie profesjonalnego klubu żużlowego? Negatywnie Raczej negatywnie Neutralnie Raczej pozytywnie Pozytywnie 1% 1% 2% 6% 90% WYKRES 22. BADANIE WŁASNE. N = Czynnikiem warunkującym uczestnictwo w zawodach żużlowych (w charakterze kibica-widza) była dla większości badanych lokalizacja. Miejsce organizacji imprez oraz jakość infrastruktury miały dla respondentów kluczowe znaczenie. Istotnymi determinantami okazały się również ceny biletów, reprezentowany poziom drużyn, frekwencja i atmosfera sportowych zmagań. Ranga i prestiż zawodów oraz zainteresowanie nimi mediów odgrywały w tym kontekście mniejszą rolę (Pełne dane - Patrz: Wykres 22) Od miejsca występów (lokalizacja, jakość infrastruktury) 4,06 Od frekwencji i atmosfery zawodów 3,73 Od poziomu sportowego 3,62 Od cen biletów 3,46 Od rangi i prestiżu zawodów (zainteresowanie mediów ) 3,02 WYKRES 23. BADANIE WŁASNE. DANE W SKALI OD 1 DO 5. N = Stopień identyfikacji z klubem (w tym wypadku z Poznańskim Stowarzyszeniem Żużlowym) wyznaczane są przez kilka grup czynników i zmiennych. Dla ankietowanych najważniejszym z nich jest przywiązanie do otoczenia i miejsca występów zespołu (prawie 87% uzyskanych wyników). Duże znaczenie respondenci przypisali również poczuciu lokalnego patriotyzmu (65,4%). Dla 60% istotną rolę odgrywają walory rekreacyjne: aspekty sprzyjające rodzinnemu wypoczynkowi. Część badanych uznała, że na więź z klubem wpływają również 29

31 jego działania promocyjne i marketingowe (zniżki, konkursy, gadżety itp.). W przebiegu badania respondenci mogli wskazać na więcej niż jeden czynników wiążących z klubem. Identyfikacja z klubem Przywiązanie do miejsca i otoczenia, w którym klub występuje (kompleks golęciński) - 86,9% Poczucie lokalnego patriotyzmu - 65,4% Aspekty sprzyjające rodzinnemu wypoczynkowi - 60,3% Działania promocyjne (ulgi, zniżki, bilety rodzinne) - 41,5% Sprzedaż pamiątek i gadżetów klubowych - 14,1% Ogromnej większości ankietowanych zależy na sukcesach Poznańskiego Stowarzyszenia Żużlowego, z czego prawie 75% deklarowało tę wolę zdecydowanie, zaś 21,8% - w stopniu umiarkowanym. Tylko 5,8% badanych wyraziło swój stosunek do klubu w sposób negatywny bądź indyferentny. Respondentom jednoznacznie zależy na sukcesach klubu żużlowego. Z sukcesami jednoznacznie wiąże się potencjalna atrakcyjność widowisk żużlowych i takiej odpowiedzi udzieliło 82,6% respondentów (Patrz: Wykres 23). Sukces warunkowany jest wysokim poziomem sportowym, który zazwyczaj implikuje widowiskowość. Innym czynnikiem wymienianym w tym kontekście była radość i satysfakcja z klubowych osiągów (77,3%), a zatem uzasadnienie odwołujące się do sfery pozytywnych emocji, uczuć, przeżyć i przyjemnych doznań. Wielu ankietowanych (67,2%) widziało w ewentualnym powodzeniu PSŻ w krajowych i międzynarodowych rozgrywkach szansę na rozreklamowanie Golęcina poprzez zyskanie przezeń wyrazistej wizytówki. Skojarzenie miejsca z konkretnym przedsięwzięciem, generującym sportowo-marketingowy sukces wydało się respondentom obiecującą perspektywą. 30

32 Umożliwią oglądanie na Golęcinie atrakcyjnych widowisk żużlowych Jako kibicowi sprawią mi radość i satysfakcję 82,6% 77,3% Golęcin zyska swoją wizytówkę 67,2% Wpłyną na zainteresowanie miastem i przyspieszą jego rozwój 54,6% Inne 2,7% WYKRES 24. BADANIE WŁASNE. PYTANIE WIELOKROTNEGO WYBORU. Zalet potencjalnej obecności profesjonalnego żużla na Golęcinie respondenci doszukiwali się najczęściej w związanym z regularnymi zawodami rozgłosie i promocji rejonu oraz miasta (21,3%), a także w integracji lokalnej społeczności wokół popularnego sportu, możliwości rodzinnej rozrywki wynikającej ze wspólnego oglądania i przeżywania widowisk sportowych (22,5%). Spośród niedogodności wynikających z funkcjonowania na Golęcinie klubu żużlowego wskazano na hałas w trakcie zawodów sportowych (8,4%), a także na czynniki natury finansowej (koszty renowacji stadionu, brak sponsora) i komunikacyjnej (problem z dojazdem do stadionu, brak miejsc parkingowych) (Patrz: Rysunek 5). Warto jednak zaznaczyć, że stosunek zalet do wad wyniósł 83,6% do 16,4%, co wskazuje na ogromne zapotrzebowanie na ponowną organizację klubowych rozgrywek żużlowych wewnątrz kompleksu golęcińskiego. Zalety rodzinna atmosfera Wady hałas promocja miasta fatalny stan stadionu, trzeba by go budowac od poczatku szerszy wachlarz imprez sportowych w Poznaniu brak miejsc parkingowych promocja żużla dojazd do stadionu ukłon w stronę kibiców niepiłkarskich brak sponsora strategicznego RYSUNEK 5. ZALETY I WADY FUNKCJONOWANIA KLUBU ŻUŻLOWEGO NA GOLĘCINIE. PYTANIE WIELOKROTNEGO WYBORU. 31