BIMs PLUS Fachowy Handel Hurtowy Sp. z.o.o. Spó ka Komandytowa

Transkrypt

1 PORADNIK SANITARNY 2006

2 Wydawca: BIMs PLUS Fachowy Handel Hurtowy Sp. z.o.o. Spó ka Komandytowa Redakcja: Krzysztof Wróbel, Rafa Krasiƒski, Mariusz Wojciechowski, Arkadiusz Zieliƒski, Artur Stolarczyk, Alioune Diop, Iwona Chybicka, Dariusz Sobiecki, S awomir Burdalski, Agnieszka Ku toniak Sk ad i amanie: Beata Ko odziej Druk: Drukarnia PAWDRUK Poznaƒ 2006

3 Wst p do PODR CZNIKA TECHNIKI SANITARNEJ Szanowni Paƒstwo! Nowe rozwiàzania dotyczàce szeroko poj tej techniki domowej jak i instalacji zewn trznych, oraz ciàgle zmieniajàce si przepisy i normy, zainspirowa y nas do wydania niniejszego Poradnika. W ogólnych za o eniach chcieliêmy przybli yç Paƒstwu mo liwoêci najnowszych rozwiàzaƒ technicznych proponowanych przez liczne grono naszych partnerów z przemys u wraz z odpowiadajàcymi im wytycznymi wynikajàcymi z norm i rozporzàdzeƒ. Celem naszym by o równie wykorzystanie szerokiego doêwiadczenia fachowców wspó pracujàcych z naszym koncernem w ca ej Europie. SkorzystaliÊmy zatem z bogatego opracowania tych zagadnieƒ wydanego w ubieg ym roku przez grup GC pod tym samym tytu em. W zakresie norm i wytycznych ca a UE znajduje si w fazie powszechnej unifikacji. Wiele zagadnieƒ technicznych zosta o ju okreêlone w stosownych dyrektywach, lecz jest to ciàg y proces, który szczególnie dokuczliwy jest w krajach b dàcych najm odszymi cz onkami Wspólnoty Europejskiej. Dlatego zaprosiliêmy do wspó pracy przy redagowaniu niniejszego Poradnika szerokie grono in ynierów i projektantów celem dok adnej weryfikacji i mo liwoêci pe nego wykorzystania w praktyce zawartej w nim wiedzy. Z pewnoêcià zauwa ycie Paƒstwo, e wiele zagadnieƒ opisywanych jest w odniesieniu zarówno do norm polskich (PN, PN-EN), jak i europejskich (EN). W szczególnych przypadkach przytaczamy wytyczne pochodzàce z rynku niemieckiego (DIN). ZdecydowaliÊmy si na takie rozwiàzanie w okolicznoêci braku jakichkolwiek przepisów w Polsce lub ich mniejszej szczegó owoêci. Podr cznik skierowany jest zarówno do wykonujàcego prace instalatora, jak i do wszystkich tych osób, które teoretycznie zajmujà si projektowaniem budynków oraz instalacji sanitarnych, kierownictwem budowlanym oraz renowacjami. Tak e uczàcy si jeszcze, przyszli specjaliêci wymienionych grup powinni znaleêç w niniejszym podr czniku form wsparcia oraz pomoc w podejmowaniu decyzji. Do tej grupy osób kierujemy proêb o przysy anie ewentualnych uwag dotyczàcych tego poradnika. Ponadto polecamy Paƒstwu uczestnictwo w seminariach uzupe niajàcych wiedz, oferowanych przez BIMs PLUS w wi kszoêci lokalizacji. Pracownicy dzia ów doradztwa i wystaw azienek stojà do dyspozycji Paƒstwa w zakresie wspó pracy. Zespó redakcyjny BIMs Plus 2006

4 Spis treêci strona PODSTAWY Pomieszczenia sanitarne przepisy i normy Uznane regu y techniki Obliczenia powierzchni Budowlana ochrona przeciwwilgociowa, izolacje Ochrona przeciwpo arowa Instalacje elektryczne Ochrona akustyczna Ochrona termiczna instalacji rurowych Instalacje przyêcienne BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE Przepisy ogólne Nowe budownictwo mieszkaniowe Modernizacja mieszkaƒ Nowe tendencje w bran y azienkowej BUDOWNICTWO BEZ BARIER Przepisy ogólne Podstawy projektowe Pomieszczenia sanitarne dla osób niepe nosprawnych w budynkach u ytecznoêci publicznej BUDOWLE PRZEMYS OWE I U YTCZNOÂCI PUBLICZNEJ Podstawy Budynki u ytecznoêci publicznej Miejsca dziennego przebywania dzieci Szko y i obiekty sportowe Biurowce i budynki administracyjne Budowle przemys owe Hotele i jad odajnie Oszcz dnoêç wody i energii WENTYLACJA W BUDYNKACH MIESZKALNYCH Wentylacja mieszkaƒ Systemy Vallox z odzyskiem ciep a ZAOPATRZENIE W WOD Podstawy zaopatrzenia w wod Instalacje wody pitnej w budynkach Ochrona instalacji wody pitnej Materia y i techniki po àczeƒ Ochrona wody pitnej Podgrzewanie wody pitnej Instalacje do wykorzystania wody deszczowej Instalacje gaênicze USUWANIE ÂCIEKÓW Informacje ogólne, za o enia Separatory i osadniki Przydomowe oczyszczalnie Êcieków WYMIARY I WSKAZÓWKI MONTA OWE P yki ceramiczne WC Pisuar Bidet Zlew Umywalki ma e i standardowe Natrysk Wanny kàpielowe Wpusty pod ogowe Urzàdzenia elektryczne Zlewozmywaki, zmywarki, pralki Wyposaêenie i akcesoria w azience przyk ady TABLICE POMOCNICZE Jednostki miar i tablice przeliczeniowe Wykaz rozporzadzeƒ, norm i literatury

5 Podstawy Pomieszczenia sanitarne przepisy i normy PODSTAWY Pomieszczenia sanitarne przepisy i normy Projektowanie pomieszczeƒ sanitarnych wymaga uwzgl dnienia licznych przepisów oraz norm, àcznie z przepisami obowiàzujàcymi dla pomieszczeƒ graniczàcych z pomieszczeniami sanitarnymi. Na poni szym schemacie w symboliczny sposób zobrazowano wybrane przepisy i normy dotyczàce przyk adowego pomieszczenia sanitarnego. Nale y pami taç, e projektowanie musi si odbywaç na podstawie uznanych regu techniki, których wymagania mogà si gaç ponad rozporzàdzenia i normy. Punkt ci koêci projektowania sanitarnego stanowià instalacje sanitarne w innych przegrodach budowlanych albo ich przejêcia uwzgl dniaç nale y liczne wymagania dotyczàce ochrony akustycznej, przeciwwilgociowej, cieplnej, ppo., jak i statyczne. W praktyce okaza o si, e dzi ki instalacjom przyêciennym wymogi te mogà byç spe nione, z zachowaniem wysokiej estetycznej jakoêci oraz z zyskiem na funkcjonalnoêci

6 Podstawy ogólne Uznane regu y techniki Uznane regu y techniki Normy, wytyczne i inne przepisy mogà odzwierciedlaç uznane regu y techniki w momencie ich ukazywania si jedynie w ograniczonej formie. Mogà one jedynie w niepe nym zakresie prezentowaç podstawy postanowieƒ/zaleceƒ oraz rozwoju. Ogólnie normy zawierajà jedynie wymogi minimalne. Ich wprowadzanie z uwzgl dnieniem nadzoru budowlanego gwarantuje zachowanie interesów publiczno-prawnych. Tworzenie normy wymaga wielu lat pracy, zatem istnieje taka mo liwoêç, e w momencie jej publikacji jej treêç nie b dzie obejmowa a aktualnego stanu wiedzy technicznej. Mogà pojawiç ju si nowe produkty, które przy opracowywaniu norm nie mog y byç jeszcze uwzgl dnione. W takich sytuacjach ka dy in ynier budowlany, projektant czy monter stojà przed dylematem w jaki sposób zaspokoiç potrzeby inwestora zwiàzane z zastosowaniem nowoczesnych rozwiàzaƒ technicznych nie opisanych adnymi normami. W takich w aênie okolicznoêciach praktykuje si stosowanie (nieokreêlonych prawnie) uznanych regu y techniki, traktowanych jako zbiór zasad i zaleceƒ spe niajàcych ogólnie przyj te normy bezpieczeƒstwa, oparte o najlepszà wiedz in ynierskà, badania naukowe i laboratoryjne czy w koƒcu praktyk monterskà. W trakcie realizacji wszelkich inwestycji Inspektor Nadzoru Budowlanego, Kierownik Budowy i Projektant bardzo cz sto stosujà takie w aênie regu y nieobj te w szczegó ach przez istniejàce normy i wytyczne. Uznane regu y techniki definiowane jest nast pujàcymi przes ankami: przez naukowców okreêlone jako prawid owe, bardzo dobrze znane w gronie odpowiednio wykszta conych techników, poprzez ciàg e praktyczne doêwiadczenie uznane jako prawid owe i konieczne. Stanowisko to mo na zobrazowaç w nast pujàcy sposób: Stan wiedzy Podlega ciàgle dynamicznemu rozwojowi i jest sprawdzany w warunkach laboratoryjnych Stan techniki Uznane regu y techniki Wiedza specjalistyczna nie prakty kowana powszechnie, dost pna ograniczonemu gronu fachowców Ogólnie uznana specjalistyczna wiedza poparta praktykà, ciàgle aktualizowana Regu y techniki Normy Wytyczne do zastosowania okreêlonych rozwiàzaƒ technicznych, aktualne na moment publikacji Instrukcje monta u Czas (lata)

7 Podstawy Obliczenia powierzchni Obliczenia powierzchni Do obliczania powierzchni pomieszczeƒ przyj o si stosowaç zasady okreêlone w: PN-70/B lub PN-ISO 9836:1997 Podzia i obszary zastosowania Normy PN-70/B i PN-ISO 9836:1997 okreêlajà zasady podzia u i rodzaje powierzchni budynków oraz ogólne zasady obliczania tych powierzchni. Stosuje si je m.in. przy ustalaniu jednolitych zasad podzia u powierzchni budynków podczas opracowywania normatywów i wytycznych technicznych projektowania budynków, okreêlaniu jednolitych zasad obliczania powierzchni budynków przy ich projektowaniu i realizacji, okreêlaniu wskaêników powierzchniowych. Powierzchnie budynków dzieli si na: Powierzchnia ca kowita (Pc) Powierzchnia konstrukcyjna (Pk) Powierzchnia netto (Pn) Powierzchnia u ytkowa Powierzchnia us ugowa Powierzchnia ruchu (Pu) (Pg) (Pr) Powierzchnia podstawowa (Pp) Powierzchnia pomocnicza (Pd) Powierzchnia konstrukcyjna obejmuje przekrój poziomy pionowych elementów konstrukcyjnych noênych i nienoênych. Dolicza si do niej m.in. tak e powierzchni podstawy kominów i szachtów nie przechodnich. Powierzchnia netto obejmuje powierzchni wszystkich pomieszczeƒ budynku mierzonych w Êwietle konstrukcji noênych i nienoênych. Dolicza si do niej tak e powierzchni swobodnie umieszczonych instalacji oraz trwale zamontowanych przedmiotów, takich jak piece, grzejniki czy blaty kuchenne. Powierzchnia u ytkowa stanowi udzia w powierzchni, s u àcy wykorzystaniu budynku zgodnie z jego przeznaczeniem. Powierzchnia us ugowa obejmuje powierzchni pomieszczeƒ s u àcych do zaspokajania potrzeb zwiàzanych poêrednio z przeznaczeniem budynku. Powierzchnia ruchu obejmuje powierzchni pomieszczeƒ oraz wydzielonych cz Êci pomieszczeƒ i cz Êci kondygnacji przeznaczonych do ogólnej komunikacji na wszystkich kondygnacjach budynku. W podziale powierzchni u ytkowej pomieszczenia higieniczno-sanitarne przyporzàdkowane sà do powierzchni pomocniczej. Zgodnie z Rozporzàdzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaç budynki i ich usytuowanie [Dz.U. nr 75, poz ze zm.]

8 Podstawy ogólne Obliczenia powierzchni oraz Rozporzàdzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów BHP z 1997 r. do pomieszczeƒ higieniczno-sanitarnych zalicza si : aênie, sauny, natryski, azienki, ust py, umywalnie, szatnie, przebieralnie, pralnie, pomieszczenia higieny osobistej kobiet, pomieszczenia s u àce do odka ania, oczyszczania oraz suszenia odzie y i obuwia, pomieszczenia do ogrzewania si pracowników, pomieszczenia do przechowywania sprz tu do utrzymania czystoêci oraz palarnie i jadalnie, z wyjàtkiem sto ówek. Do powierzchni mieszkalnej zalicza si powierzchni posadzki wszystkich pomieszczeƒ, przynale àcych wy àcznie do mieszkania, tzn. tak e pomieszczeƒ sanitarnych. Obliczenia Przy obliczaniu poszczególnych rodzajów powierzchni przyjmuje si (wg normy PN 70/B-02365) wymiary na wysokoêci 1,0 m ponad poziomem pod ogi, w Êwietle przegród pionowych w stanie surowym. Mimo, e nowsza norma PN-ISO 9836:1997 mówi o dokonywaniu pomiarów w Êwietle przegród pionowych po oblicowaniu, dowolnoêç stosowania norm sprawia, e w praktyce stosuje si najcz Êciej zasady przywo ane w normie PN-70/B Wyznaczanie powierzchni u ytkowej Przy wyznaczaniu powierzchni u ytkowej uwzgl dnia si : listwy przypod ogowe, coko y, kraw niki przedmioty trwale zamontowane, np. piece, urzàdzenia grzewcze i klimatyzacyjne, wanny, brodziki, kuchenki, itp. swobodnie umieszczone instalacje meble do zabudowy Przy obliczaniu powierzchni u ytkowej nie nale y uwzgl dniaç: wn k i wyst pów o powierzchni rzutu poziomego poni ej 0,1 m 2 ; przy wyst powaniu wn k i wyst pów o pow. poni ej 0,1 m 2 w pomieszczeniach, nale y zaliczaç powierzchni tych wn k do powierzchni konstrukcji, zaê powierzchni wyst pów do powierzchni pomieszczeƒ; z powierzchni konstrukcji nie nale y odliczaç i doliczaç do pozosta ych rodzajów powierzchni przejêç oraz otworów okiennych i drzwiowych. Obliczanie powierzchni ca kowitej (powierzchnia wszystkich kondygnacji budynku nad- i podziemnych oraz przyziemnej, mierzona po obrysie zewn trznym Êcian) Celem wyznaczenia powierzchni pomieszczeƒ nale y wykonaç obliczenia w nast pujàcy sposób: pe ne (do 100%): powierzchnia pomieszczeƒ i cz Êci pomieszczeƒ o wysokoêci w Êwietle 2,20 m, do po owy (do 50%): powierzchnia pomieszczeƒ i cz Êci pomieszczeƒ o wysokoêci w Êwietle 1,40 m i < 2,20 m nie uwzgl dniane (0%): powierzchnie pomieszczeƒ i cz Êci pomieszczeƒ o wysokoêci w Êwietle 1,40 m

9 Podstawy Obliczenia powierzchni Obliczanie powierzchni instalacji przyêciennych Przy obliczeniach powierzchnia instalacji przyêciennych, niezale nie od ich wysokoêci, zawsze przyporzàdkowywana jest do powierzchni u ytkowej. Powierzchnie instalacji przyêciennych o cz Êciowej wysokoêci (tzn. nie o wysokoêci pomieszczeƒ) mogà byç u ytkowane jako powierzchnie odk adcze, mo na nad nimi umieszczaç meble do sk adowania, tzn. spe niajà one funkcje pomieszczenia. W zwiàzku z tym : instalacje przyêcienne o cz Êciowej wysokoêci sà mierzone przy wyznaczaniu powierzchni u ytkowej, oznacza to, e ich powierzchnia jest cz Êcià sk adowà powierzchni u ytkowej. Zawsze nale y pami taç, e powy sze obowiàzuje wy àcznie dla instalacji przyêciennych o cz Êciowej wysokoêci! Dla instalacji przyêciennych o wysokoêci pomieszczenia i obudowanych obowiàzuje zasada: jeêli powierzchnia podstawowa > 0,1 m 2, to nale y jà odliczyç od powierzchni u ytkowej. Miski wiszàce WC, umieszczane zamiast modeli stojàcych, majà wraz z instalacjami przyêciennymi takie samo zapotrzebowanie miejsca; odleg oêci minimalne do elementów wyposa enia znajdujàcych si naprzeciwko, do Êciany/drzwi równie nie ulegajà zmianie. W przypadku obliczania powierzchni jest to pomijalne. Wyznaczajàc natomiast konieczne powierzchnie ruchowe jest to niezb dne. Podstawy prawne, Polskie Normy [1] Zgodnie z Rozporzàdzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaç budynki i ich usytuowanie [Dz.U. nr 75, poz ze zm.] [2] Rozporzàdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeƒstwa i higieny pracy [9] PN-70/B i PN-ISO 9836: 1997 (przeznaczone do dobrowolnego stosowania)

10 Podstawy ogólne Budowlana ochrona przeciwilgociowa, izolacje Budowlana ochrona przeciwwilgociowa, izolacje Zasady sztuki budowlanej wymagajà, eby budowle by y chronione przed szkodliwymi wp ywami, np. od przedostajàcej si wody lub wilgoci; w taki sposób unika si powstawania niebezpieczeƒstw i niedopuszczalnych obcià eƒ. Nale y przy tym rozró niaç wod /wilgoç przedostajàcà si z zewnàtrz i z wewnàtrz. W przypadku pomieszczeƒ sanitarnych oraz obszarów z instalacjami sanitarnymi (np. Êciany w kuchniach) decydujàcà rol odgrywa woda przedostajàca si z wewnàtrz w formie wody rozpryskujàcej si i skroplin na p ytkach, armaturze, instalacjach wody zimnej etc. W takich przypadkach mowa jest o wodzie nie oddzia ujàcej pod ciênieniem. Wilgoç w formie pary wodnej mo e byç gromadzona na drodze przenikania przez Êciany/stropy (uwaga w przypadku p ytek po o onych na ca ej wysokoêci pomieszczenia) i ponownie oddawana podczas fazy skraplania (nale y przestrzegaç wystarczajàcej wentylacji pomieszczeƒ). Oddzia ywanie na izolacje jest intensywne, kiedy: obcià enia od ruchu sà w przewa ajàcym wymiarze spoczynkowe i uszczelnienie nie znajduje si pod powierzchniami, na których odbywa si ruch, obcià enia od wody sà niewielkie, nie sà ciàg e, jest zapewniony wystarczajàcy spadek, aby zapobiec tworzeniu si nagromadzeƒ wody. Do powierzchni intensywnie obcià onych zalicza si m.in.: Balkony i inne powierzchnie w budownictwie mieszkaniowym Powierzchnie pod óg i Êcian w pomieszczeniach mokrych budownictwa mieszkaniowego nara one bezpoêrednio na oddzia ywanie wody rozpryskujàcej si (z wpustem pod ogowym!), o ile nie sà one w wystarczajàcy sposób chronione przed przedostajàcà si wilgocià innymi Êrodkami, których przeznaczenia mo na dowieêç. Do powierzchni mocno obcià onych zalicza si m.in.: Tarasy na dachach Dachy silnie pokryte zielenià Dachy piwnic na podwórzach Pomieszczenia mokre na p ywalniach Natryski publiczne Kuchnie przemys owe Materia y izolujàce przed intensywnymi Materia y izolujàce przed mocnymi obcià eniami: obcià eniami: papy bitumiczne i polimerbitumiczne papy czysto bitumiczne uszczelniajàce papy bitumiczne, papy bitumiczne i polimerbitumiczne samoklejàce na zimno taêmy izolacyjne z tworzywa sztucznego taêmy uszczelniajàce z tworzywa taêmy izolacyjne z tworzywa sztucznesztucznego go lub elastomerowe papy elastomerowe, tak e z warstwà taêmy metalowe w po àczeniu samoklejàcà z asfaltem lanym mastyks asfaltowy oraz mastyks asfaltowy taêmy metalowe w po àczeniu z papami w po àczeniu z asfaltem lanym bitumicznymi modyfikowane tworzywami sztucznymi bitumiczne papy zgrzewane w po àczegrube pokrycia bitumiczne niu z asfaltem lanym mastyks asfaltowy w po àczeniu z asfaltem lanym

11 Podstawy Budowlana ochrona przeciwilgociowa, izolacje Wa ne zasady sztuki budowlanej dotyczàce izolacji przeciwwilgociowych i przeciwwodnych Powstawaniu rys, których nie mo na uszczelniç na budowlach nale y unikaç stosujàc Êrodki konstrukcyjne (np. spoiny). Stosujàc Êrodki techniczno-budowlane, np. spadki, nale y zapewniç trwale funkcjonujàce odprowadzanie wody oddzia ujàcej na uszczelnienia. Izolowane pod o a nie mogà byç zagro one przemarzaniem, muszà byç suche, mocne, p askie, nie mogà mieç otwartych zarysowaƒ, gniazd, zadziorów ani szkodliwych zanieczyszczeƒ. Kraw dzie muszà byç obrobione, a wy obienia zaokràglone. Wpusty odp ywowe przechodzàce przez izolacje muszà odprowadzaç wod tak z powierzchni zewn trznej, jak i z powierzchni izolacji danej przegrody budowlanej. W przypadku zachodzàcych Êcian z ok adzinami, np. z p ytkami, izolacja musi si znajdowaç na p aszczyênie zachodzàcej Êciany nara onej na oddzia ywanie wody. PrzejÊcia nale y wykonywaç w formie ko nierzy klejonych, zgrzewanych, szyn zaciskowych lub demontowanych albo sta ych konstrukcji ko nierzowych. PrzejÊcia pomi dzy systemami izolacji wykonane z odpowiednich materia ów mogà byç wykonane bez montowania dodatkowych elementów. Przy àcza na przejêciach nale y wykonywaç w formie ko nierzy klejonych, zgrzewanych, pierêcieni, pierêcieni z obejmami lub demontowanych albo sta ych konstrukcji ko nierzowych. Ko nierze klejone, zgrzewane i pierêcienie nale y umieszczaç w takich miejscach, aby by y one oddalone od siebie i w stosunku do innych przegród budowlanych, np. kraw dzi budowli, wy obieƒ czy przy àczy Êciennych, co najmniej o 150 mm, a tak e co najmniej 300 mm od spoin budowlanych, o ile z przyczyn zwiàzanych z obróbkà nie wynika, e konieczne sà wi ksze odleg oêci. Konstrukcje z demontowanych albo sta ych ko nierzowy nale y tak umieszczaç, aby ich kraw dzie zewn trzne by y oddalone co najmniej 300 mm od kraw dzi budowli lub wy obieƒ, a tak e co najmniej 500 mm od spoin budowlanych. JeÊli nie ma mo liwoêci zachowania takich odleg oêci minimalnych, wówczas konieczne jest zastosowanie konstrukcji specjalnych. Przegrody budowlane wymagajàce konserwacji, np. wpusty pod ogowe umieszczane przy uszczelnieniach przed wodà nie oddzia ujàcà pod ciênieniem, nale y umieszczaç, a tak e wykonywaç kolejne warstwy zabudowy w taki sposób, aby by do nich zapewniony atwy dost p. Izolacje powierzchni poziomych lub lekko pochylonych nale y àczyç na zachodzàcych przegrodach budowlanych w taki sposób, aby by o ono wyprowadzone w gór wyraênie powy ej mo liwo- Êci pojawienia si wody powierzchniowej, rozpryskujàcej lub przesàczajàcej si w najbardziej niekorzystnym przypadku. Z regu y oznacza to co najmniej 150 mm powy ej warstwy chroniàcej powierzchni ok adziny lub nasypanego materia u, a tak e zabezpieczenie przed zeêlizgiwaniem si. Izolacje powierzchni Êciennych w obszarze punktów poboru wody muszà byç wyprowadzane co najmniej 20 cm powy ej punktu poboru wody. Izolacje z regu y muszà byç zabezpieczone warstwami ochronnymi (mur, beton, zaprawa, p yty, asfalt lany, bitumiczne taêmy uszczelniajàce, inne materia y, np. tworzywa sztuczne lub spienione tworzywa sztuczne). Wyjàtek stanowi sytuacja, kiedy warstwa u ytkowa sama przejmuje t funkcj. W przypadku izolacji z taêm bitumicznych lub naklejonych taêm izolacyjnych z tworzywa sztucznego lub elastomeru powierzchnie po àczeniowe muszà mieç szerokoêç co najmniej 120 mm. W razie takiej potrzeby, w miejscu po àczeƒ izolacj nale y wzmocniç

12 Podstawy ogólne Budowlana ochrona przeciwilgociowa, izolacje Izolacje przeciwwilgociowe i przeciwwodne w po àczeniu z ok adzinami i pow okami ( izolacje alternatywne ) W przypadku renowacji budowli mieszkalnych, a tak e w budownictwie przemys owym, praktyka pokazuje, e istniejàce warunki utrudniajà wykonanie prawid owej izolacji : z powodów konstrukcyjnych cz sto nie jest dyspozycyjna wysokoêç (pod oga) lub gruboêç (pow oki i pokrycia Êcienne) konieczna do wykonania warstw ochronnych, wykonanie izolacji w formie koryta w obszarze drzwi mo liwe jest tylko warunkowo, wykonanie zagi cia izolacji w obszarze coko u i jego zabezpieczenie mo liwe jest tylko pod warunkiem zastosowania skomplikowanych konstrukcji. Opcj izolacji stanowià elastyczne pokrycia uszczelniajàce, zbudowane na bazie tworzyw sztucznych, stosowane coraz cz Êciej w budownictwie mieszkaniowym i przemys owym, szczególnie w renowacjach w starym budownictwie. Izolacje tworzy si w po àczeniu z ok adzinami i pow okami z p ytek lub p yt, montowanych na cienkich podk adach. Taki warstwowy system ze zintegrowanym uszczelnieniem umo liwia uzyskanie mniejszej gruboêci zabudowywanych warstw, poniewa p ytki lub p yty na cienkim podk adzie same ju tworzà warstw ochronnà. Grubsze warstwy ochronne (rozwiàzania tradycyjne) nie znajdujà wówczas zastosowania. Kolejnà zaletà takiej konstrukcji jest brak mo liwoêci przemoczenia pod o a wodami niehigienicznymi lub groênymi chemicznie. Izolacje takie stanowià te ochron przed wykwitami i nie pozwalajà na tworzenie si zarysowaƒ. Izolacje w bezpoêrednim po àczeniu, zaprojektowane oraz wykonane zgodnie z zasadami sztuki budowlanej oraz instrukcjami producentów sprawdzi y si w praktyce. Jako materia y uszczelniajàce stosuje si : dyspersje tworzyw sztucznych, wype nione lub nie ywice reaktywne (np. ywice epoksydowe, ywice poliuretanowe) mieszanki zaprawy cementowej z dodatkiem tworzywa sztucznego, np. elastyczne bitu miczne zaprawy uszczelniajàce. Pod o a pod izolacje muszà byç wystarczajàco p askie, noêne i nie mogà mieç przechodzàcych przez nie rys. Po naniesieniu izolacji mogà one ulegaç odkszta ceniom tylko w ograniczonym zakresie. Muszà dobrze trzymaç si pod o a. Nie wolno wykonywaç warstw wyrównujàcych wià àcych na gips. Jako pod o a dla izolacji alternatywnych, zale nie od stopnia nara enia na wilgoç, dopuszcza si : beton mur z pe nymi spoinami tynki i zaprawy p yty do budowy Êcian z gipsu p yty gips-karton lub p yty gipsowo-pilêniowe p yty z betonu porowatego jastrychy wià àce na siarczan wapniowy jastrychy cementowe i z asfaltu lanego p yty zespolone wyt aczane z polistyrenu z pokryciem z zaprawy Jako pod o a dla tych izolacji nie nadajà si tynki wapienne, drewno i surowce drzewne, jak i jastrychy wià àce na siarczan wapniowy z odp ywem pod ogowym

13 Podstawy Budowlana ochrona przeciwilgociowa, izolacje Wa ne zasady wykonywania izolacji przeciwwilgociowych i przeciwwodnych Izolacje powierzchniowe wykonuje si poprzez szpachlowanie, malowanie, rolowanie lub natryskiwanie. Mogà one posiadaç wzmocnienia w postaci wk adek w ókninowych, tkaninowych lub foliowych. Izolacje powierzchniowe powinny byç wykonywane pod oraz za wannami i brodzikami kàpielowymi. Szczeliny dylatacyjne, np. spoiny pomi dzy kraw dziami Êciany i pokrycia pod ogowego, nale y wykonywaç jako wk adk ze szczelnej taêmy z p telkà. Przepusty, np. przy àcza armatur, wià e si z uszczelnieniem powierzchniowym ko nierzem i/lub pierêcieniem. W przypadku baterii mieszaczowych preferuje si konstrukcje ko nierzowe. Nale y stosowaç wy àcznie wpusty pod ogowe z ko nierzem. Szyny dzielàce i otwory pod ko ki nale y mocowaç, zalewaç lub uszczelniaç stosujàc ywice reaktywne lub inne odpowiednie materia y. Spoiny po àczeniowe przy natryskach i wannach kàpielowych mogà byç zamykane za pomocà elastycznych mas izolacyjnych. Izolacje takie wymagajà konserwacji! Alternatyw stanowià profile spoi - nowe. Spoiny zamkni te elastycznymi materia ami do wype niania szczelin lub profilami fugowymi nie sà nieprzepuszczalne dla wody i dlatego nie sà Êrodkiem uszczelniajàcym! P ytki oraz p yty stosuje si lub uk ada w specjalnym procesie roboczym. JeÊli jako zaprawa cienkowarstwowa lub materia klejàcy stosowane sà materia y izolacyjne, to muszà one spe niaç wymagania jakoêciowe. Wyjàtek stanowi wymóg dotyczàcy zeêlizgiwania si. JeÊli zastosowanie mia yby znaleêç inne zaprawy cienkowarstwowe lub kleje, to muszà one mieç mo liwoêç wspó pracy z materia em uszczelniajàcym (Êwiadectwo badania). Unikanie szkód budowlanych W dalszej cz Êci przybli onych zostanie kilka wa nych punktów dotyczàcych szkód budowlanych. Po àczenia brodzików lub wanien ze Êcianami (rys. 2, str. 13) Spoiny kraw dziowe pomi dzy wannà, a graniczàcymi z nià powierzchniami podlegajà oddzia ywaniu wody rozpryskujàcej si o ró nym nat eniu. Odpowiednie konstrukcyjne wykoƒczenie kraw dzi wanny (np. wyprowadzenie kraw dzi) mo e przyczyniaç si do szybkiego odprowadzania wody rozpryskujàcej si do Êrodka wanny lub brodzika kàpielowego, a przez to w znaczàcy sposób odcià yç spoin kraw dziowà. Spoiny kraw dziowe mogà byç zamykane trwale elastycznymi masami wype niajàcymi. Masy te muszà mieç dobrà przyczepnoêç do pod o a. Wype niajàc dno nale y wykluczyç mo liwoêç przyczepnoêci w trzech warstwach. Masy te z regu y majà wytrzyma oêç 4-6-letnià; w przypadku zastosowania na brodzikach cz sto zu ywajà si szybciej. Elastyczne masy wype niajàce wymagajà konserwacji (ciàg a piel gnacja)! W przypadku ca kowitych renowacji, wykonywanych przez firmy specjalistyczne, a tak e w przypadku nowego budownictwa, powinno si preferowaç zastosowanie profili uszczelniajàcych przygotowywanych fabrycznie. Masy i profile wype niajàce nie sà izolacjà, ani nie zast pujà izolacji! Prowadzenie rur (rys. 3, str. 13) Sztywne izolujàce zaprawy bitumiczne nie nadajà si do izolowania przejêç rurowych, poniewa nie zapobiegajà one tworzeniu si rys

14 Podstawy ogólne Budowlana ochrona przeciwilgociowa, izolacje W obszarze nie nara onym na oddzia ywanie wody (rys. 1) wystarczy, jeêli przejêcia rurowe, armatury, a tak e sp uczki, b dà zamkni te materia em plastyczno-elastycznym. Uwa aç nale y w przypadku armatur i przy àczy mosi nych! Ró nego rodzaju plastyczno-elastyczne masy wype niajàce (np. akryle) mogà prowadziç w kontakcie z nimi, na skutek wytràcania si amoniaku oraz w po àczeniu z oddzia ywaniem wilgoci, do korozji napr eniowych. W takich przypadkach lepiej jest stosowaç silikon sanitarny. Podobnie nale y uwzgl dniaç zgodnoêç materia owà masy wype niajàcej i taêmy lub warstwy izolacyjnej. W obszarach nara onych na oddzia ywanie wody (rys. 1) uszczelnienia przejêç na danej izolowanej powierzchni nale y wykonywaç poprzez ko nierz i/lub pierêcieƒ. Zastosowanie kitu pomi dzy armaturà, a p ytkami lub taêmami izolacyjnymi w rozetach nie stanowi izolacji! Nale y uwa aç na zachowanie wystarczajàcej szerokoêci ko nierzy, jak i na staranne sklejenie lub zgrzanie izolacji na ko nierzach. Syfony wannowe i króçce odp ywowe z WC z regu y oferowane sà przez producentów bez ko nierzy klejonych (wyjàtek stanowià wiszàce lejowe miski WC ze sp uczkami podtynkowymi oraz piony do zabudowy w Êcianach). Aby zapewniç sprawnà izolacj powierzchniowà nale y w takich przypadkach unikaç przejêç przez izolacje oraz wykonywaç pod àczenia bezpoêrednio do pionów kanalizacyjnych. Obszary uszczelnieƒ wokó przejêç rurowych wg przepisów niemieckich Obszar uszczelniany ponad wannà kàpielowà zale y od umiejscowienia oraz wysokoêci drà ka natryskowego lub ràczki natryskowej na w u, z boku natrysku i wanny 60 cm Rys. 1 Z boku umywalki obszar oddzia ywania min. do przedniej kraw dzi umywalki