Rozwój metodologii prac projektowych z zastosowaniem zaawansowanych systemów CAD/CAM/CAE na przyk adzie projektów konkursowych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rozwój metodologii prac projektowych z zastosowaniem zaawansowanych systemów CAD/CAM/CAE na przyk adzie projektów konkursowych"

Transkrypt

1 Rozwój metodologii prac projektowych z zastosowaniem zaawansowanych systemów CAD/CAM/CAE na przyk adzie projektów konkursowych WOJCIECH SKARKA Ciàg y rozwój zaawansowanych systemów CAD/ CAM/CAE oraz coraz szersze ich zastosowanie w pracach projektowo-konstrukcyjnych wymusza zmian metodologii prowadzenia tych prac. Wprowadzanie nowych narz dzi komputerowych otwiera nie tylko nowe perspektywy przed konstruktorami, ale prowadzi do ca kowitej przebudowy procesu rozwoju produktu. Zmiany te majà na celu nie tylko skrócenie czasu projektowania, lecz tak e zwi kszenia atrakcyjnoêci i pewnoêci dzia ania projektowanych produktów. Odbywa si to przede wszystkim przez przeniesienie wielu kosztownych i czasoch onnych procesów badaƒ gotowego produktu do sfery symulacji komputerowych. W wirtualnym Êrodowisku pracy przysz ego produktu mo na nie tylko zobaczyç dzia anie produktu, ale tak e przeprowadziç wiele badaƒ, które dotychczas nie by y wykonywane, by y czasoch onne lub niebezpieczne. Sam proces projektowania tak e podlega doêç istotnym zmianom. Nie jest on nastawiony na zapis konstrukcji, ale na dobór optymalnych cech produktu i zapis wielu nierejestrowanych dotychczas danych i wiedzy projektowej tak, by umo liwiç korzystanie z nich w przysz oêci. Projektant ma wi c u atwiony dost p do wielu danych i wiedzy projektowej, a zatem wi cej czasu na prace koncepcyjne. Prace rutynowe ulegajà coraz wi kszej automatyzacji mi dzy innymi przez zastosowanie technik parametryzacji. Prace projektowe ulegajà tak e coraz wi kszej globalizacji dzi ki zdalnej wspó pracy projektantów i wspó bie nemu wykonywaniu prac projektowych. Tak istotne zmiany prowadzenia prac projektowych muszà byç Êledzone, Dr in. Wojciech Skarka jest pracownikiem Katedry Podstaw Konstrukcji Maszyn Politechniki Âlàskiej w Gliwicach. na tej podstawie mogà byç wyznaczane wzorce prowadzenia procesów projektowych. Wdra anie nowych wzorców przy nauczaniu przysz ych projektantów nie nastr cza wi kszych trudnoêci, lecz zmiana zachowaƒ i procesów w istniejàcych biurach projektowych napotyka ró ne bariery, np. organizacyjne, ekonomiczne, socjotechniczne. Konieczne jest wi c promowanie nie tylko konkretnych, oderwanych od procesów narz dzi, ale nowych metod pracy wspomaganych w aênie tymi narz dziami. W artykule zestawiono takie nowe metody z zastosowaniem komputerowych narz dzi CAD/CAM/CAE, g ównie na przyk adach z wybranych prac studenckich, których promotorem by autor [1 3] oraz prac Ko a Naukowego [4, 5] prowadzonego przez autora w Katedrze Podstaw Konstrukcji Maszyn, a tak e prac wykonywanych we wspó pracy z przemys em [6, 7]. Wysoki poziom tych prac potwierdzajà nagrody i wyró nienia uzyskane w konkursach krajowych i zagranicznych, m.in. Konkursie FIATA [2, 3] i Mi dzynarodowym Konkursie CATIA, IBM, Dassault Systemes Innovation Award [4, 5]. Przedstawione przyk ady obejmujà nast pujàce elementy metodologii: Prawid owe metody tworzenia komputerowych modeli geometrycznych. Wirtualne prototypowanie. Wirtualnà weryfikacj produktu. Weryfikacj systemów antropotechnicznych. Projektowanie i weryfikacj i procesów monta u i demonta u. Zastosowanie parametryzacji do automatyzacji procesów projektowych. Zastosowanie ró nych form reprezentacji wiedzy w ró nych procesach rozwoju produktu. 74 ROK WYD. LXIV ZESZYT 5/2005

2 Wirtualne prototypowanie Wirtualne prototypowanie (Virtual Prototyping, Digital Mock-up) jest jednà z nowo powsta ych i dynamicznie rozwijanych dziedzin komputerowo wspomaganego projektowania [11, 12]. Obejmuje ono mi dzy innymi wirtualnà weryfikacj zarówno samego produktu, jak i ca ego systemu antropotechnicznego, tj.: Budow w pe ni funkcjonalnego wirtualnego prototypu produktu. Budow modeli obiektów systemu antropotechnicznego (modele otoczenia, sylwetek ludzkich). Rys. 1. Zakres prac wykonywanych na bazie modelu geometrycznego w systemie CATIA w procesie projektowania Znaczenie prawid owoêci komputerowego modelu geometrycznego produktu W dotychczas prowadzonych pracach projektowych nawet z zastosowaniem technik CAD nie k adziono szczególnego nacisku na prawid owe metody modelowania geometrycznego. Wynika o to z dotychczasowych doêwiadczeƒ i nakierowania na proces zapisu konstrukcji. W systemach CAD 2D zapis konstrukcji dokonywany by bezpoêrednio w postaci rysunku technicznego przeniesionego na platform komputerowà. W systemach CAD 3D tworzony by model geometryczny 3D ca ego produktu, którego zastosowanie ogranicza o si prawie wy àcznie do generowania z tego modelu komputerowej dokumentacji technicznej, a nast pnie plotowania jej na noêniku tradycyjnym. Nie by o wi c koniecznoêci zwracania szczególnej uwagi na prawid owà jakoêç komputerowego modelu geometrycznego. Inaczej jest w zaawansowanych systemach CAD (np. CATIA [8]), tutaj komputerowy model geometryczny jest fundamentem wszelkich dalszych dzia aƒ i stanowi materia wejêciowy do nast pnych procesów (rys. 1). Jednym z tych zadaƒ jest wspomniane ju generowanie dokumentacji technicznej (rysunków technicznych) (Drafting), które jest w zasadzie wykonywane w jednym z ostatnich etapów. Inne z zadaƒ to analiza wytrzyma oêciowa i analiza modalna elementów i konstrukcji (Generative Structural Analysis), wizualizacja produktu (Photo Studio), wirtualne prototypowanie (DMU), analizy ergonomiczne (Ergonomics), zapis dodatkowej wiedzy pozyskanej w procesie projektowania (Knowledgeware), projektowanie procesu wytwarzania (NC Manufacturing CAM, Tooling Design). Wszelkie problemy wynikajàce z niestarannych i nieprawid owych metod tworzenia tego modelu wracajà do projektanta w ka dym z tych procesów, co wi cej, nieprawid owa postaç tego modelu powoduje koniecznoêç ponownego jego wykonania dla ró nych komputerowo wspomaganych dzia aƒ. Nie jest to sytuacja prawid owa, gdy poprawna postaç modelu musi zapewniaç jego zastosowanie w ka dym z dalszych procesów projektowo-konstrukcyjnych w zaawansowanym systemie CAD/CAM/CAE. W literaturze z tego zakresu, mimo e cz sto przedstawia si metody tworzenia modeli geometrycznych, do rzadkoêci nale y przedstawianie zaleceƒ dotyczàcych metod tworzenia i kryteriów oceny prawid owoêci takich modeli [9, 10]. Badania mechanizmów, rejestracj i weryfikacj parametrów kinematycznych. Planowanie i analiz procesów monta owo-demonta owych. Analiz kolizji elementów w ró nych fazach pracy. Badania rozmieszczenia elementów sterujàcych i komfortu obs ugi. Badania pola widzenia personelu obs ugi. W pierwszym etapie konieczna jest budowa wirtualnego prototypu. Prototyp taki powstaje z modelu geometrycznego poprzez nadanie odpowiednich wi zów kinematycznych. Prawie zawsze w ca oêci produktu wyró nia si pewne podzespo y, dla których buduje si mechanizmy. W ten sposób ca y prototyp ma skoƒczonà liczb oddzielnych mechanizmów. Mechanizmy mogà byç w miar proste, jak i mieç doêç skomplikowanà budow. Dla z o onych mechanizmów konieczne jest zastosowanie wirtualnych elementów niewchodzàcych w sk ad podzespo u do odzwierciedlenia z o onych ruchów mechanizmu. Przyk ady wirtualnych prototypów ca ych produktów, jak i poszczególne mechanizmy tych produktów przedstawiono na rys Budowa wirtualnych prototypów i analiza ich dzia ania Wirtualne prototypy majà cechy umo liwiajàce badanie ich podczas symulowanej pracy. W pokazanych wirtualnych prototypach dokonano wi c badaƒ ró nych podzespo ów. ROK WYD. LXIV ZESZYT 5/

3 Rys. 6. Mechanizm zawieszenia przedniego pojazdu miejskiego [2, 5] Rys. 2. Wirtualny prototyp pojazdu miejskiego [2, 5] Rys. 3. Wirtualny prototyp transportowego wozu górniczego [7] Rys. 7. Mechanizm zamka drzwi (belki) pojazdu miejskiego [2, 5] Model kinematyczny zawieszenia tylnego (rys. 8) wykonano g ównie w celu weryfikacji przestrzeni potrzebnej do prawid owego dzia ania zawieszenia. Zakresy kàtowe ruchu zawieszenia dobrano na Rys. 4. Wirtualny prototyp wysi gnika wiertniczego zabudowanego na adowarce czerpakowej [6] Rys. 8. Badanie zawieszenia tylnego pojazdu [3, 4] Rys. 5. Mechanizm zawieszenia tylnego, przek adni rewersyjnej i ró nicowej [3, 4] podstawie obliczeƒ elementów spr ystych na zadane wymuszenia. Przeprowadzona analiza okaza a si pomocna podczas modelowania geometrii b otnika tylnego oraz innych elementów ty u pojazdu. Pomocne okazuje si równie oprócz badania samego wirtualnego prototypu tak e prototypu w wirtual- 76 ROK WYD. LXIV ZESZYT 5/2005

4 nym modelu Êrodowiska pracy. Takie badania zosta y przeprowadzone dla górniczego wozu transportowego i manipulatora wiertniczego. Pozwoli y one zweryfikowaç dok adnie zak adane mo liwoêci techniczne okreêlonych manewrów przejezdnoêci przez zakr t chodnika (rys. 9) i manewrów manipulatorem w ograniczonej przestrzeni chodnika kopalnianego (rys. 10). Wykrywanie kolizji widocznych na rys. 10 pozwoli o na zweryfikowanie konstrukcji wysi gnika. Rys. 11. Pomiar maksymalnej szerokoêci pojazdu przy otwartych drzwiach [3, 4] Rys. 9. Weryfikacja przejezdnoêci zakr tu chodnika górniczego przez pojazd transportowy za adowany obudowà górniczà [7] relacje mi dzy wytworem i otoczeniem a cz owiekiem [13 16]. Pozwalajà one na Êwiadome kszta towanie wytworu tak, aby jak najlepiej rozszerza mo liwoêci cz owieka, umo liwiajà identyfikacj b dów konstrukcji i zagro eƒ dla cz owieka. Badania systemów antropotechnicznych prowadzi si z zastosowaniem 5-, 50- i 95-centylowych sylwetek ludzi obu p ci. Badaniom podlegajà przede wszystkim: Po o enie elementów sterowniczych, Pozycja cia a ludzkiego w ró nych trybach pracy i komfort tej pozycji, Zakresy zasi gów ràk i nóg, Pole widzenia. Do badania po o enia elementów sterowniczych zastosowano dwie metody, z których jedna wykorzystuje funkcje systemu CATIA pozwalajàce na generowanie powierzchni zasi gu. Druga autorska metoda [12 15] polega na przeniesieniu wymagaƒ normy dotyczàcej zakresów zasi gu i wygody [16] do przestrzeni wirtualnej. Dokonywane jest to poprzez odpowiednie pó przezroczyste modele tych przestrzeni w formie bry. Bry y te uzupe nione sà o elementy mocujàce pozwalajàce osadziç je w odpowiednim miejscu przestrzeni. Dodatkowo w przestrzeni zamodelowano zarysy ma ego i du ego operatora w pozycji siedzàcej, zapewniajàcej najwi kszy stopieƒ wygody (rys. 12). Rys. 10. Weryfikacja manewrów manipulatorem wiertniczym w chodniku kopalnianym [6] W procesie wirtualnej weryfikacji mo liwe jest tak e oprócz wizualnych badaƒ przeprowadzanie pomiarów ró nych parametrów w trakcie pracy prototypu. Na rys. 11 przedstawiono przyk ad pomiaru szerokoêci pojazdu przy maksymalnie otwartych drzwiach. Mo liwe sà tak e bardziej z o one pomiary, podczas ruchu elementów mechanizmu. W tym celu na mechanizmie rozmieszcza si wirtualne czujniki pozwalajàce Êledziç przemieszczenia zadanych punktów. Czujnikami mogà byç zadane wczeêniej parametry. Na podstawie obserwacji ruchu czujników mo na wyznaczyç pr dkoêci i przyspieszenia zadanych punktów na mechanizmie. Wirtualne prototypowanie systemu antropotechnicznego Odr bnà grupà badaƒ wirtualnego prototypu sà badania systemu antropotechnicznego, czyli uk adu wytwór cz owiek otoczenie. Badaniom podlegajà Rys. 12. Przestrzenie zakresów wygody i zasi gu zgodne z normà PN EN ISO 6682 [16] ROK WYD. LXIV ZESZYT 5/

5 Zastosowanie pó przezroczystych bry (rys ) pozwala na atwe zlokalizowanie po o enia elementów zarówno w strefie wygody (rys. 13), jak i w strefie zasi gu (rys. 14). Na rysunkach widoczne sà niedogodne po o enia no nych elementów sterowniczych (poza strefà wygody), dajàce przes anki do zmiany po o enia (podwy szenia) fotela kierowcy. koƒczyn dokonano, wykorzystujàc dane dotyczàce stref wygody dla ka dej koƒczyny). W budowanym modelu zakresom kàtowym odpowiadajàcym wygodnemu po o eniu koƒczyny nadano kolor zielony oraz ocen punktowà 0,5, pozosta ym zakresom nadano kolor bia y oraz ocen punktowà zero. Utworzony model zapisano na dysku w pliku o rozszerzeniu *.swl, takie post powanie pozwala na nadawanie zakresów kàtowych wygody ka dej nowo utworzonej w programie CATIA sylwetce. Po zbudowaniu wy ej opisywanego modelu mo na przeprowadziç analiz postawy dla kierowcy w pozycji siedzàcej. Wyniki analizy postawy przedstawiono na rys. 16. Rys. 13. Badanie po o enia kierownicy, drà ka zmiany biegów i peda ów poprzez strefy wygody [3, 4] Rys. 16. Wyniki komfortu postawy kierowcy w pojeêdzie z rys. 14 Rys. 14. Badanie po o enia fotela w stosunku do deski rozdzielczej, lusterka oraz peda ów widok z boku [3, 4] Innym zadaniem jest badanie komfortu pozycji cz owieka (kierowcy), wykorzystuje si tutaj sylwetk 50-centylowego m czyzny. Na podstawie wymagaƒ norm zbudowano model manekina uwzgl dniajàcy zakresy kàtowe wygody w p aszczyênie strza kowej dla wszystkich koƒczyn (rys. 15). Dodatkowym badaniem w zakresie wirtualnego prototypowania systemów antropotechnicznych jest analiza pola widzenia. Mo e byç ona wykonywana w ró nych trybach [13 15]. Mo na obserwowaç z boku pole widzenia, w formie powierzchni sto kowych zbiegajàcych si w punktach oczu operatora lub przez kamer umieszczonà bezpoêrednio na sylwetce ludzkiej. W tym drugim przypadku mamy mo liwoêç obserwowania bezpoêrednio takiego obszaru, jaki widzi operator (rys. 17). Badania dajà Rys. 15 Sylwetka ludzka z zaznaczonym zakresem ruchu przedramienia (strefa wygody to wewn trzna strefa kàtowa) okno dialogowe s u àce do okreêlenia zakresów kàtowych oraz nadawania im ocen punktowych stopnia wygody [3, 4] Za pomocà odpowiedniego narz dzia w systemie CATIA dokonano podzia u pe nego zakresu ruchu koƒczyn na podzakresy oraz oceniono wspomniane zakresy pod wzgl dem stopnia wygody (nadania ocen punktowych oraz podzia u zakresu kàtowego ruchu Rys. 17. Badanie pola widzenia operatora wozu górniczego z za adowanà obudowà górniczà [7] wyniki dotyczàce elementów przes aniajàcych, rozmieszczenia elementów sygnalizacyjnych, np. na desce rozdzielczej, ale tak e umiejscowienia elementów na innych obiektach. Z tà ostatnià sytuacjà mamy do czynienia na rys. 18, gdzie za niskie umieszczenie Êwiate tylnych pojazdu nie sprzyja bezpieczeƒstwu. Mo liwe sà bardziej wyszukane ba- 78 ROK WYD. LXIV ZESZYT 5/2005

6 Rys. 18. Badanie pola widzenia kierowcy pojazdu [3, 4] dania okreêlenia pola widzenia dok adnego lub pola widzenia ró nych kolorów, gdy zakresy tych pól sà inne od globalnego pola widzenia. Szczególnie wa ne jest to dla elementów sygnalizacyjnych dla kolorów zielonego, czerwonego czy pomaraƒczowego. Konieczne jest wtedy dodatkowe przedefiniowanie widocznych na rysunkach (rys. 18, 19) masek przes aniajàcych pole widzenia. Maski mogà byç Zarejestrowaç w formie modelu geometrycznego przestrzeƒ zajmowanà przez elementy ruchome w mechanizmach w trybie bezwzgl dnym i wzgl dnym. Automatycznie wyg adziç Êcie k monta owà. Roz o yç produkt na elementy poprzez jego eksplodowanie. Nagraç i odtworzyç symulacj monta owà. Ca oêç analiz monta owych mo na sprowadziç do pewnej metodyki [17, 18], która zostanie przedstawiona na przyk adzie konstrukcji piasty rowerowej [1]. Zintegrowana z przek adnià piasta rowerowa jest obiektem doêç z o onym i samodzielny monta i demonta bez jakiejkolwiek dokumentacji, szczególnie osobie niewprawnej, zajmuje du o czasu. Typowa dokumentacja dostarczana wraz z piastà w formie instrukcji oraz katalogu elementów nie zawiera zazwyczaj szczegó owej instrukcji monta u i demonta u. Dla skonstruowanej piasty w procesie wirtualnego prototypowania zaprojektowano operacje monta u i demonta u. W czasie tych prac ujawniono wiele nieprawid owoêci w konstrukcji, wynikajàcych z prostych b dów, z tym e w normalnym trybie weryfikacji konstrukcji by yby one bardzo trudne do wykrycia. Nie chodzi tutaj o zwyk e wirtualne porozdzielanie elementów konstrukcji, którego mo na dokonaç za pomocà funkcji eksplodowania, ale o szczegó owe zaplanowanie i przeêledzenie operacji monta u oraz dodatkowà wirtualnà analiz tych operacji. Podstawà sprawnego zaplanowania operacji monta u i demonta u jest wydzielenie podzespo ów monta owych i Êcie ek monta u. Szczególnie istotne jest to dla monta u automatycznego na stanowiskach monta owych w procesie produkcji. Wtedy podzespo y takie sà ÊciÊle zwiàzane z mo liwoêciami danego stanowiska monta owego i wykonywanymi na nim czynnoêciami. W przypadku piasty za o ono, e monta b dzie odbywa si r cznie, a wyznacznikiem podzia u na podzespo y jest sam manualny proces monta owy. Wydzielono kilka podzespo ów monta- owych: od prostych dwuelementowych do bardziej z o onych kilkunastoelementowych (rys. 20). Rys. 19. Badanie pola widzenia operatora manipulatora wiertniczego [6] przedefiniowywane, a tryby obserwacji obejmowaç widzenie parà oczu i jednym okiem. Mo liwe jest tak e definiowanie zakresów widzenia w formie odleg oêci. W szczególnoêci dotyczy to elementów sygnalizacyjnych w kabinach o bardzo ograniczonej przestrzeni, np. w niektórych pojazdach wojskowych. Projektowanie i weryfikacja procesów monta- owych i demonta owych Do projektowania i analizy operacji monta u i demonta u stosowany jest w systemie CATIA odr bny modu programowy. Stosujàc metody wirtualnego prototypowania, mo emy wykonaç mi dzy innymi nast pujàce czynnoêci: Utworzyç podzespo y monta owe. Zaplanowaç i zarejestrowaç Êcie ki monta owe. U yç automatycznej funkcji znajdowania bezkolizyjnych Êcie ek monta owych. Rys. 20. Projektowanie Êcie ek monta owych dla piasty rowerowej [1, 12] Dalsze projektowanie operacji monta owych/demonta owych odbywa si przez edycj sekwencji monta u i demonta u (rys. 21). Dla ka dej z okreêlonych wczeêniej Êcie ek opisujàcych sposób demonta u/monta u elementu czy te podzespo u wyznaczany jest czas trwania operacji oraz czas opóê- ROK WYD. LXIV ZESZYT 5/

7 nienia. Czas trwania operacji wynika bezpoêrednio z czynnoêci demonta owych/monta owych, natomiast czas opóênienia mo e wynikaç z innych przewidywalnych czynników. Mo e byç to na przyk ad czas potrzebny na wykonanie czynnoêci przygotowawczych, transportowych itp. (np. przygotowanie narz dzi, stanowiska). Mo liwa jest tak e zmiana Rys. 21. Wykorzystanie edytora sekwencji monta owych do zaplanowania kolejnoêci i czasu trwania operacji monta owych [1, 12] kolejnoêci czynnoêci monta owych lub rozdzielenie operacji na prowadzone równolegle. Szczególnie przydatny staje si edytor sekwencji dla operacji demonta u/monta u z o onych produktów prowadzonych na linii produkcyjnej, gdzie analiza w aêciwego podzia u tych czynnoêci mo e doprowadziç do znacznych oszcz dnoêci. JednoczeÊnie w edytorze sekwencji jest dokonywany sta y podglàd i wizualizacja wprowadzanych w operacjach demonta u/monta u zmian, tak aby zachowaç techniczny sens proponowanych zmian. Zaplanowane wczeêniej edycje sekwencji demonta u/monta u mogà byç dodatkowo analizowane za pomocà wykresów Gantta (rys. 22). Na wykresie Symulacja pozwala ju na etapie projektowania, gdy mamy do czynienia z obiektem wirtualnym, na przeêledzenie ca oêci lub cz Êci procesu monta u/ demonta u. Weryfikowane sà wtedy wst pnie nadane czasy poszczególnych operacji oraz mo liwa jest wizualna weryfikacja prawid owoêci czynnoêci. Oprócz wizualnej weryfikacji dokonywane sà du o dok adniejsze analizy. Jednym z podstawowych sposobów takiej analizy jest wykrywanie kolizji elementów piasty. Mo liwe sà nast pujàce rodzaje kolizji: zbli enie na zadanà wczeêniej odleg oêç, zetkni cie elementów, przenikanie elementów. Znaczna liczba potencjalnych kolizji spowodowana jest wyborem trybu badania (zetkni cie lub przenikanie si elementów). Ka dy z przypadków na liêcie potencjalnych kolizji powinien byç zbadany. Badanie u atwia podglàd, na którym pokazywane sà analizowane elementy. Wi kszoêç z elementów jest jednak prawid owo zamontowana (np. ich styk jest konstrukcyjnie przewidziany). Zaznaczenia tego dokonuje si przez zmian statusu kolizji na nieistotnà. Paradoksalnie, tak e cz Êç elementów przenikajàcych si mo e byç prawid owa. Dla elementów spr yêcie odkszta calnych, takich jak spr yny zapadek, pierêcienie osadcze spr ynujàce mo e zaistnieç sytuacja, e model danego elementu jest wykonywany w stanie nieodkszta conym. Natomiast po zamontowaniu element odkszta ca si. Aby uniknàç dwóch wersji elementu (odkszta conej i nieodkszta conej) dokonuje si monta u elementu w stanie nieodkszta conym, tym samym zak ada si, e w pewnym miejscu modelu geometrycznego b dà istnia y b dy wynikajàce z przenikania si elementów. Zmiana statusu przez konstruktora na liêcie potencjalnych kolizji Êwiadczy o zbadaniu sytuacji i zaakceptowaniu jej lub niezaakceptowaniu. Obliczenia in ynierskie w procesie projektowania W systemie CATIA istnieje mo liwoêç bezpo- Êredniego dokonywania obliczeƒ wytrzyma oêciowych za pomocà metody elementów skoƒczonych oraz analizy modalnej konstrukcji. Zintegrowane modu y pozwalajà tylko na proste obliczenia tymi metodami, ale w wielu przypadkach jest to wystarczajàce (rys. 23). Korzystne natomiast jest, e do celów obliczeƒ wykorzystuje si ten sam komputerowy model geometryczny konstrukcji. Nie jest Rys. 22. Wykorzystanie wykresów Gantta do wizualizacji czasów trwania operacji monta owych [1, 12] tym przedstawione sà graficznie czasy poszczególnych operacji na osi czasowej. Analiza mo liwoêci jednoczesnego prowadzenia pewnych operacji powoduje bezpoêrednie skrócenie czasu ca oêci operacji demonta u/monta u. Jednym z podstawowych narz dzi analizy demonta u/monta u jest symulacja tych czynnoêci. Rys. 23. Wyniki obliczeƒ wytrzyma oêciowych w jednej z warstw pokrywy [2, 5] 80 ROK WYD. LXIV ZESZYT 5/2005

8 wi c konieczne czasoch onne wykonywanie modelu do celów obliczeƒ. Zapis i wykorzystanie wiedzy w procesie projektowania W wi kszoêci systemów CAD nie ma mo liwoêci sprawnego zapisu dodatkowej wiedzy projektowej. W systemie CATIA dost pnych jest wiele mo liwoêci zapisu dodatkowej wiedzy projektowej przede wszystkim w plikach modelu geometrycznego. Do zapisu wiedzy projektowej w programie CATIA stosowane sà mi dzy innymi nast pujàce formy reprezentacji: parametry, formu y, regu y, sprawdzenia. W parametrycznym zapisie konstrukcji stosowanym w CATII ka da okreêlana wielkoêç staje si automatycznie parametrem. Typowym przyk adem parametru jest wielkoêç wymiaru. Parametry mo na powiàzywaç ze sobà poprzez formu y. Przy definiowaniu regu i sprawdzeƒ stosowany jest j zyk zapisu wiedzy (Knowledge Expert Language). Regu y i sprawdzenia sà dodawane do tworzonego modelu i pozwalajà na Êledzenie zmian w plikach modelu. Regu y i sprawdzenia najcz Êciej odzwierciedlajà ograniczenia projektowe i naruszenie ich przez konstruktora w trakcie projektowania i zmiany modelu powoduje interwencj systemu. Sprawdzone wzorce zastosowania parametrów, formu, regu i sprawdzeƒ mogà byç zapisane i przechowywane w odpowiednich szablonach (Product Knowledge Template), które sà bazà doskonalenia metodologii projektowania w danej dziedzinie. Dodatkowo w systemie istnieje mo liwoêç tworzenia raportów z zastosowania regu i sprawdzeƒ. W przedstawionych przyk adach [6, 7, 19] podczas wst pnej fazy projektu potrzebne by o okreêlenie podstawowych wymiarów wozu samojezdnego oraz wysi gnika wiertniczego zabudowanego na adowarce gàsienicowej. OkreÊlono koncepcj maszyny górniczej pracujàcej w Êrodowisku chodnika górniczego, który ma ÊciÊle sprecyzowane i ograniczone wymiary. W przypadku wozu samojezdnego przeznaczonego do transportu w ca oêci wielkowymiarowych maszyn i urzàdzeƒ górniczych istotny problem stanowi dobór g ównych wymiarów wozu tak, aby pomieêci przewo one urzàdzenia oraz aby ca oêç mieêci a si w przestrzeni chodnika górniczego, uwzgl dniajàc wymagane przepisami wymiary skrajni, a tak e prowadzone instalacje. W przypadku wysi gnika wiertniczego problem okreêlenia wymiarów wysi gnika wydaje si jeszcze bardziej z o ony. Wysi gnik jest rodzajem manipulatora o wielu stopniach swobody, a w aêciwe dobranie wymiarów elementów manipulatora pozwala na uzyskanie wymaganego zasi gu wiertarki do wiercenia otworów w przodku górniczym. Wirtualna weryfikacja komputerowego modelu wysi gnika pozwala uniknàç problemów z prototypem maszyny, zwiàzanych z ewentualnymi kolizjami z elementami chodnika i adowarki. Aby skróciç czas dobrania podstawowych wymiarów oraz zmniejszyç iloêç obliczeƒ potrzebnych do ich okreêlenia, wykorzystano modu tworzenia formu i regu. Opracowane regu y pozwalajà nie tylko na dobranie wst pnych wymiarów urzàdzeƒ, ale przede wszystkim pilnujà modeli geometrycznych maszyn w trakcie rozwoju i nie pozwalajà na wykroczenie poza ustalone ramy. Zautomatyzowano w ten sposób proces tworzenia, a przede wszystkim wirtualnej weryfikacji kolejnych koncepcji wozu samojezdnego oraz wysi gnika. W procesie tym wykorzystano oprócz modu ów Part i Assembly Design modu y zapisu wiedzy projektowej Knowledge Expert i Generative Knowledge oraz wirtualnej weryfikacji Digital Mockup Kinematics Simulator, a tak e Digital Mockup Space Analysis. W przyk adzie tym zosta y wykonane nast pujàce operacje: Utworzenie bazy danych z wymiarami przekroju obudowy typu P. Utworzenie pliku, w którym sparametryzowano przekrój obudowy typu P oraz zamodelowanie chodnika. Utworzenie parametrycznego modelu maszyn. Zapis regu i formu sterujàcych procesem projektowym oraz zachowaniem modeli maszyn i Êrodowiska. Wykonanie z o enia modelu w pliku projektowym. Parametryzacja z o enia za pomocà formu i regu. Wirtualna weryfikacja maszyn w Êrodowisku chodnika projektowego z zastosowaniem wprowadzonych formu i regu. W pierwszym etapie dokonano zapisu parametrycznego zarówno Êrodowiska pracy, jak i maszyn. Model chodnika zosta sparametryzowany przy u yciu tablicy projektowej opracowanej w arkuszu programu Excel. Arkusz stanowi baz danych dla parametrycznego profilu chodnika górniczego (rys. 24). Parametryzacji modeli geometrycznych maszyn dokonano w samym systemie CATIA. Nazwane parametry zosta y nast pnie zastosowane do budowania formu sterujàcych parametrami i zachowaniem modelu. Na rys. 25 przedstawiono tworzenie formu y kontrolujàcej w trakcie projektowania wozu dopusz- Rys. 24. Parametryczny zapis profilu chodnika z wykorzystaniem tablicy projektowej [7] ROK WYD. LXIV ZESZYT 5/

9 Rys. 25. Tworzenie formu y sprawdzajàcej dopuszczalne naciski na spàg [7] czalne naciski na spàg i ostrzegajàce o ich przekroczeniu. Dla manipulatora wiertniczego opracowane regu y sterujà przede wszystkim zachowaniem manipulatora w trakcie symulowanej pracy (rys. 26). Pozwalajà one na zapisanie w bazie wiedzy zadanego zachowania i sprawdzanie poprawnoêci tego zachowania w trakcie ca ego procesu projektowego. Przedstawione regu y umo liwiajà tak e dodatkowe kontrolowanie procesu wirtualnej weryfikacji modelu geometrycznego maszyn. W procesie projektowania szczególnie istotne by o dok adne udokumentowanie i zapisanie dodatkowej wiedzy, dotyczàcej mi dzy innymi danych wejêciowych, zale noêci mi dzy cechami (wymiarami) konstrukcji, zachowania si konstrukcji, ograniczeƒ Êrodowiska pracy. Dodatkowa wiedza pilnuje modeli geometrycznych i nie pozwala na nieêwiadome przekroczenie tych ograniczeƒ. Ma to istotne znaczenie, szczególnie w pracy grupowej w du ych zespo ach projektowych, kiedy roênie prawdopodobieƒstwo nieêwiadomego przekroczenia tych ograniczeƒ. Rys. 26. Przyk ady dwóch regu sterujàcych i informujàcych o mo liwoêci kolizji elementów maszyny i obudowy chodnika górniczego [6] Wnioski Zaawansowany system CAD/CAM/CAE (np. CATIA) pozwala na integracj komputerowo wspomaganych procesów w jednej platformie programowej. Szczególnie wtedy widoczna jest potrzeba tworzenia wzorców post powania w trakcie procesu projektowego i wykorzystywania narz dzi dost pnych w tym zakresie. Fundamentem kolejnych dzia aƒ w tak rozumianym procesie projektowym jest komputerowy model geometryczny produktu, otoczenia i u ytkownika. Poprawnie wykonany model mo e byç podstawà do wykonywania kolejnych zadaƒ w procesie projektowym, a póêniej w procesie rozwoju produktu. Szczególnà uwag nale y zwróciç na nowe etapy procesu projektowego, które z racji rozwoju technik projektowania 3D nie sà jeszcze powszechnie stosowane, jest to wirtualne prototypowanie i wirtualne badanie systemów antropotechnicznych. Odpowiednie przenoszenie tradycyjnych technik badania prototypów i weryfikacji ergonomicznej na platform wirtualnego prototypowania pozwala na zwi kszenie zakresu tych badaƒ. Konieczny jest dalszy rozwój technik wirtualnego prototypowania w projektowaniu. Dodatkowo znaczne u atwienie, szczególnie w zakresie rutynowych prac projektowych, daje zastosowanie baz danych i baz wiedzy oraz ró norodnych form reprezentacji wiedzy w procesie projektowania. LITERATURA 1. Bochniak T: Projekt i konstrukcja wielobiegowej zintegrowanej piasty rowerowej. Praca przejêciowa I. Politechnika Âlàska, Gliwice Czypionka F.: Minimalizacja masy dwuosobowego czteroko owego skutera poprzez konstrukcj wariantowà podzespo ów pojazdu z zastosowaniem materia ów lekkich. Praca dyplomowa magisterska, Politechnika Âlàska, Gliwice S oma S.: Projekt i konstrukcja czteroko owego skutera z nap dem spalinowym. Praca dyplomowa magisterska, Politechnika Âlàska, Gliwice Skarka W., S oma S.: Four wheel vehicle with combustion engine. Catia, IBM, Dassault Systemes. Innovation Award Project Czypionka F., Skarka W.: (Supervisor): CATIA Students Contest Project Górka D.: Projekt i konstrukcja wysi gnika wiertniczego do wspomagania drà enia wyrobisk chodnikowych zabudowanego na adowarce czerpakowej. Praca dyplomowa magisterska. Politechnika Âlàska. Gliwice Siwiec J.: Samojezdny transportowy wóz górniczy z nap dem gàsienicowym. Praca dyplomowa magisterska, Politechnika Âlàska, Gliwice Dokumentacja elektroniczna systemu CATIA V5R12. IBM, Dassault Systemes Skarka W.: CATIA. Podstawy modelowania i zapisu konstrukcji. Helion, Gliwice Winkler T: Komputerowy zapis konstrukcji. Wspomaganie komputerowe CAD CAM WNT, Warszawa Skarka W.: Wirtualne prototypowanie jako kompleksowa metoda weryfikacji konstrukcji. XXI Sympozjum Podstaw Konstrukcji Maszyn, Ustroƒ-Zawodzie Skarka W.: Wykorzystanie metod wirtualnego prototypowania do generowania elementów dokumentacji techniczno-ruchowej. Mechanik nr 11/2004, ss Skarka W.: Rozwiàzywanie wybranych zadaƒ weryfikacji ergonomicznej z zastosowaniem technik modelowania geometrycznego. V Szko a Komputerowego wspomagania projektowania, wytwarzania i eksploatacji, Szczyrk , ss Skarka W.: Visualisation in Machinery and Antropotechnical Systems Design. 5 Magdeburg Maschinenbautage, Magdeburg ss Skarka W.: Zastosowanie wizualizacji komputerowej w projektowaniu maszyn. XX Sympozjon Podstaw Konstrukcji Maszyn, Polanica Zdrój, , ss PN EN ISO Maszyny do robót ziemnych. Strefy wygody i zasi gu w odniesieniu do elementów sterowniczych. 82 ROK WYD. LXIV ZESZYT 5/2005

10 Dokoƒczenie z 82 str. 17. Szczepaniak C.: Podstawy modelowania systemu cz owiek- -pojazd-otoczenie. PWN, Warszawa Garncarz S.: Planowanie procesów obs ugi maszyn i urzàdzeƒ z wykorzystaniem systemu CATIA. Praca dyplomowa in ynierska, Politechnika Âlàska, Gliwice Skarka W., Górka D., Siwiec J.: Intelligent aiding of designing. Artificial Intelligence Methods, AI-METH, Gliwice ROK WYD. LXIV ZESZYT 5/

Automatyzacja tworzenia z o eƒ modeli parametrycznych MAREK WYLE O

Automatyzacja tworzenia z o eƒ modeli parametrycznych MAREK WYLE O Automatyzacja tworzenia z o eƒ modeli parametrycznych MAREK WYLE O Wspó czeênie wa nym zagadnieniem w procesie projektowania i konstruowania wyrobów jest tworzenie ich wirtualnych modeli. Modele te mogà

Bardziej szczegółowo

Geomagic Design X jest najbardziej wszechstronnym oprogramowaniem, które umożliwia:

Geomagic Design X jest najbardziej wszechstronnym oprogramowaniem, które umożliwia: Geomagic Design X Oprogramowanie Geomagix Design X jest obecnie najbardziej wydajnym narzędziem w procesach inżynierii odwrotnej (RE - Reverse Engineering) opartych o zebrane skanerem 3d chmury punktów.

Bardziej szczegółowo

Moduł. Rama 2D suplement do wersji Konstruktora 4.6

Moduł. Rama 2D suplement do wersji Konstruktora 4.6 Moduł Rama 2D suplement do wersji Konstruktora 4.6 110-1 Spis treści 110. RAMA 2D - SUPLEMENT...3 110.1 OPIS ZMIAN...3 110.1.1 Nowy tryb wymiarowania...3 110.1.2 Moduł dynamicznego przeglądania wyników...5

Bardziej szczegółowo

Brama typu ALU to typowa brama przemys owa o maksymalnym przeszkleniu

Brama typu ALU to typowa brama przemys owa o maksymalnym przeszkleniu Brama typu ALU to typowa brama przemys owa o maksymalnym przeszkleniu Bramy montuje si za otworem od wewnàtrz pomieszczenia, dzi ki czemu ca e Êwiat o otworu pozostaje do dyspozycji u ytkownika. Bramy

Bardziej szczegółowo

Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu

Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.

Bardziej szczegółowo

Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji TOLERANCJE I POMIARY WALCOWYCH KÓŁ ZĘBATYCH

Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji TOLERANCJE I POMIARY WALCOWYCH KÓŁ ZĘBATYCH Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji METROLOGIA I KONTKOLA JAKOŚCI - LABORATORIUM TEMAT: TOLERANCJE I POMIARY WALCOWYCH KÓŁ ZĘBATYCH 1. Cel ćwiczenia Zapoznanie studentów z narzędziami do pomiaru

Bardziej szczegółowo

Modułowy system aluminiowy o nieograniczonych możliwościach. Nieograniczony wybór różnych urządzeń o dowolnych. do zastosowania w służbie zdrowie.

Modułowy system aluminiowy o nieograniczonych możliwościach. Nieograniczony wybór różnych urządzeń o dowolnych. do zastosowania w służbie zdrowie. Modułowy system aluminiowy o nieograniczonych możliwościach Nieograniczony wybór różnych urządzeń o dowolnych wymiarach do zastosowania w służbie zdrowie. PVS RVS System profili i połączeń dla rozwiązań

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO

LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO 2 1. Cel ćwiczenia : Dokonać pomiaru zuŝycia tulei cylindrowej (cylindra) W wyniku opanowania treści ćwiczenia student

Bardziej szczegółowo

Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej

Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej 3.1 Informacje ogólne Program WAAK 1.0 służy do wizualizacji algorytmów arytmetyki komputerowej. Oczywiście istnieje wiele narzędzi

Bardziej szczegółowo

GEO-SYSTEM Sp. z o.o. GEO-RCiWN Rejestr Cen i Wartości Nieruchomości Podręcznik dla uŝytkowników modułu wyszukiwania danych Warszawa 2007

GEO-SYSTEM Sp. z o.o. GEO-RCiWN Rejestr Cen i Wartości Nieruchomości Podręcznik dla uŝytkowników modułu wyszukiwania danych Warszawa 2007 GEO-SYSTEM Sp. z o.o. 02-732 Warszawa, ul. Podbipięty 34 m. 7, tel./fax 847-35-80, 853-31-15 http:\\www.geo-system.com.pl e-mail:geo-system@geo-system.com.pl GEO-RCiWN Rejestr Cen i Wartości Nieruchomości

Bardziej szczegółowo

Edycja geometrii w Solid Edge ST

Edycja geometrii w Solid Edge ST Edycja geometrii w Solid Edge ST Artykuł pt.: " Czym jest Technologia Synchroniczna a czym nie jest?" zwracał kilkukrotnie uwagę na fakt, że nie należy mylić pojęć modelowania bezpośredniego i edycji bezpośredniej.

Bardziej szczegółowo

PROJEKTOWANIE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH

PROJEKTOWANIE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH Do celów projektowania naleŝy ustalić model procesu wytwórczego: Zakłócenia i warunki otoczenia Wpływ na otoczenie WEJŚCIE materiały i półprodukty wyposaŝenie produkcyjne

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw Nr Poz. 2181

Dziennik Ustaw Nr Poz. 2181 Dziennik Ustaw Nr 220 19 Poz. 2181 1.5. Umieszczanie znaków 1.5.1. Zasady ogólne Znaki umieszcza si : 1) po prawej stronie jezdni lub nad jezdnià, je eli dotyczà jadàcych wszystkimi pasami ruchu; 2) nad

Bardziej szczegółowo

Instalacja. Zawartość. Wyszukiwarka. Instalacja... 1. Konfiguracja... 2. Uruchomienie i praca z raportem... 4. Metody wyszukiwania...

Instalacja. Zawartość. Wyszukiwarka. Instalacja... 1. Konfiguracja... 2. Uruchomienie i praca z raportem... 4. Metody wyszukiwania... Zawartość Instalacja... 1 Konfiguracja... 2 Uruchomienie i praca z raportem... 4 Metody wyszukiwania... 6 Prezentacja wyników... 7 Wycenianie... 9 Wstęp Narzędzie ściśle współpracujące z raportem: Moduł

Bardziej szczegółowo

Zintegrowane Systemy Zarządzania Biblioteką SOWA1 i SOWA2 SKONTRUM

Zintegrowane Systemy Zarządzania Biblioteką SOWA1 i SOWA2 SKONTRUM Zintegrowane Systemy Zarządzania Biblioteką SOWA1 i SOWA2 SKONTRUM PROGRAM INWENTARYZACJI Poznań 2011 Spis treści 1. WSTĘP...4 2. SPIS INWENTARZA (EWIDENCJA)...5 3. STAŁE UBYTKI...7 4. INTERPRETACJA ZAŁĄCZNIKÓW

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności APWiR Rodzaj zajęć: projekt I KARTA PRZEDMIOTU PRACA PRZEJŚCIOWA Control work Forma studiów: stacjonarne

Bardziej szczegółowo

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Bazy danych Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Przechowywanie danych Wykorzystanie systemu plików, dostępu do plików za pośrednictwem systemu operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach.

Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach. Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach. 1 PROJEKTY KOSZTOWE 2 PROJEKTY PRZYCHODOWE 3 PODZIAŁ PROJEKTÓW ZE WZGLĘDU

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 25 wrzeênia 2007 r.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 25 wrzeênia 2007 r. 1345 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 25 wrzeênia 2007 r. w sprawie wymagaƒ, którym powinny odpowiadaç wagi samochodowe do wa enia pojazdów w ruchu, oraz szczegó owego zakresu badaƒ i sprawdzeƒ

Bardziej szczegółowo

Opis modułu analitycznego do śledzenia rotacji towaru oraz planowania dostaw dla programu WF-Mag dla Windows.

Opis modułu analitycznego do śledzenia rotacji towaru oraz planowania dostaw dla programu WF-Mag dla Windows. Opis modułu analitycznego do śledzenia rotacji towaru oraz planowania dostaw dla programu WF-Mag dla Windows. Zadaniem modułu jest wspomaganie zarządzania magazynem wg. algorytmu just in time, czyli planowanie

Bardziej szczegółowo

Warunki gwarancji 1. Gwarancja LG Electronics Polska Sp. z o.o. dotyczy klimatyzatorów marki LG zakupionych w Polsce ( Klimatyzator ) i jest wa na wy àcznie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. 2. LG

Bardziej szczegółowo

Promocja i identyfikacja wizualna projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Promocja i identyfikacja wizualna projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Promocja i identyfikacja wizualna projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Białystok, 19 grudzień 2012 r. Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach

Bardziej szczegółowo

CYFROWY MIERNIK REZYSTANCJI UZIEMIENIA KRT 1520 INSTRUKCJA OBSŁUGI

CYFROWY MIERNIK REZYSTANCJI UZIEMIENIA KRT 1520 INSTRUKCJA OBSŁUGI CYFROWY MIERNIK REZYSTANCJI UZIEMIENIA KRT 1520 INSTRUKCJA OBSŁUGI Cyfrowy miernik rezystancji uziemienia SPIS TREŚCI 1 WSTĘP...3 2 BEZPIECZEŃSTWO UŻYTKOWANIA...3 3 CECHY UŻYTKOWE...4 4 DANE TECHNICZNE...4

Bardziej szczegółowo

IMPORT PRZELEWÓW. 1. Schemat dzia ania funkcji IMPORT PRZELEWÓW 2. 2. Dodatkowe zabezpieczenia funkcjonalnoêci IMPORT PRZELEWÓW 2

IMPORT PRZELEWÓW. 1. Schemat dzia ania funkcji IMPORT PRZELEWÓW 2. 2. Dodatkowe zabezpieczenia funkcjonalnoêci IMPORT PRZELEWÓW 2 IMPORT PRZELEWÓW 1. Schemat dzia ania funkcji IMPORT PRZELEWÓW 2 2. Dodatkowe zabezpieczenia funkcjonalnoêci IMPORT PRZELEWÓW 2 3. Funkcja IMPORT PRZELEWÓW - najcz Êciej zadawane pytania 3 4. Import plików

Bardziej szczegółowo

Podstawa programowa kształcenia ogólnego informatyki w gimnazjum

Podstawa programowa kształcenia ogólnego informatyki w gimnazjum 1 Podstawa programowa kształcenia ogólnego informatyki w gimnazjum Obowiązująca podstawa programowa nauczania informatyki w gimnazjum, w odniesieniu do propozycji realizacji tych zagadnień w podręcznikach

Bardziej szczegółowo

Generowanie kodów NC w środowisku Autodesk Inventor 2014

Generowanie kodów NC w środowisku Autodesk Inventor 2014 Biuletyn techniczny Inventor nr 41 Generowanie kodów NC w środowisku Autodesk Inventor 2014 Opracowanie: Tomasz Jędrzejczyk 2014, APLIKOM Sp. z o.o. 94-102 Łódź ul. Nowe Sady 6 tel.: (+48) 42 288 16 00

Bardziej szczegółowo

Załącznik Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na CZĘŚĆ II

Załącznik Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na CZĘŚĆ II Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na CZĘŚĆ II wyposażenie wraz z montażem i uruchomieniem stanowisk demonstracyjnych w Zespole Szkół Mechanicznych Załącznik Lp. Nazwa przedmiotu zamówienia ilość Istotne

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi platformy zakupowej e-osaa (klient podstawowy)

Instrukcja obsługi platformy zakupowej e-osaa (klient podstawowy) Instrukcja obsługi platformy zakupowej e-osaa (klient podstawowy) 1. Wejście na stronę http://www.officemedia.com.pl strona główną Office Media 2. Logowanie do zakupowej części serwisu. Login i hasło należy

Bardziej szczegółowo

enova Workflow Obieg faktury kosztowej

enova Workflow Obieg faktury kosztowej enova Workflow Obieg faktury kosztowej Spis treści 1. Wykorzystanie procesu... 3 1.1 Wprowadzenie dokumentu... 3 1.2 Weryfikacja merytoryczna dokumentu... 5 1.3 Przydzielenie zadań wybranym operatorom...

Bardziej szczegółowo

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów Ćwiczenie 63 Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów 63.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu określa się współczynnik sprężystości pojedynczych sprężyn i ich układów, mierząc wydłużenie

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw Nr Poz ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 28 kwietnia 2004 r.

Dziennik Ustaw Nr Poz ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 28 kwietnia 2004 r. Dziennik Ustaw Nr 104 7561 Poz. 1100 1100 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobu dzia ania krajowego systemu monitorowania wypadków konsumenckich Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

Automatyczne Systemy Infuzyjne

Automatyczne Systemy Infuzyjne Automatyczne Systemy Infuzyjne Wype nienie luki Nie ma potrzeby stosowania skomplikowanych i czasoch onnych udoskonaleƒ sprz tu infuzyjnego wymaganych do specjalistycznych pomp. Pompy towarzyszàce pacjentowi

Bardziej szczegółowo

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2015/16 t

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2015/16 t Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Mechaniczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2015/16 t Kierunek studiów: Inżynieria Produkcji Forma

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKA

PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKA KLASA VI Program nauczania: DKOS 5002 38/05 Podręcznik: Informatyka Europejczyjka. Wydawnictwo HELION Lp. Temat lekcji podstawowe Wymagania programowe ponadpodstawowe 1 Lekcja

Bardziej szczegółowo

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 45421000-4 ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 45421000-4 ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 45421000-4 ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ 1 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP str. 3 2. MATERIAŁY str. 3 3. SPRZĘT str. 4 4.TRANSPORT str. 4 5. WYKONANIE

Bardziej szczegółowo

Moduł 2/3 Projekt procesu technologicznego obróbki przedmiotu typu bryła obrotowa

Moduł 2/3 Projekt procesu technologicznego obróbki przedmiotu typu bryła obrotowa Moduł 2/3 Projekt procesu technologicznego obróbki przedmiotu typu bryła obrotowa Zajęcia nr: 4 Temat zajęć: Dokumentacja technologiczna (Karta KT oraz KIO) Materiał przygotowany z wykorzystaniem opracowań

Bardziej szczegółowo

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA OBSŁUGI MC-2810 CYFROWY SYSTEM GŁOŚNIKOWY 5.1 KANAŁÓW DO KINA DOMOWEGO

INSTRUKCJA OBSŁUGI MC-2810 CYFROWY SYSTEM GŁOŚNIKOWY 5.1 KANAŁÓW DO KINA DOMOWEGO MC-2810 CYFROWY SYSTEM GŁOŚNIKOWY 5.1 KANAŁÓW DO KINA DOMOWEGO GRATULUJEMY UDANEGO ZAKUPU ZESTAWU GŁOŚNIKOWEGO MC-2810 Z AKTYWNYM SUBWOOFEREM I GŁOŚNIKAMI SATELITARNYMI. ZESTAW ZOSTAŁ STARANNIE ZAPROJEKTOWANY

Bardziej szczegółowo

ECDL Advanced Moduł AM3 Przetwarzanie tekstu Syllabus, wersja 2.0

ECDL Advanced Moduł AM3 Przetwarzanie tekstu Syllabus, wersja 2.0 ECDL Advanced Moduł AM3 Przetwarzanie tekstu Syllabus, wersja 2.0 Copyright 2010, Polskie Towarzystwo Informatyczne Zastrzeżenie Dokument ten został opracowany na podstawie materiałów źródłowych pochodzących

Bardziej szczegółowo

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych

Bardziej szczegółowo

Demontaż. Uwaga: Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku.

Demontaż. Uwaga: Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku. Demontaż Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku. Zdemontować dźwiękochłonną osłonę silnika wyciągając ją do góry -strzałki-. Odłączyć elastyczny przewód cieczy

Bardziej szczegółowo

Podręcznik techniczny systemu Rittal Systemy ramienia nośnego

Podręcznik techniczny systemu Rittal Systemy ramienia nośnego Podręcznik techniczny systemu Rittal Systemy ramienia nośnego 2 Różne kąty spojrzenia na maszynę, wysoki lub niski wzrost operatora urządzenia, praca na siedząco lub stojąco systemy ramienia nośnego firmy

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: MECHATRONIKA Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium ROBOTYKA Robotics Forma studiów: stacjonarne Poziom przedmiotu: I stopnia Liczba godzin/tydzień:

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw Nr Poz ROZPORZÑDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 30 kwietnia 2004 r.

Dziennik Ustaw Nr Poz ROZPORZÑDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 30 kwietnia 2004 r. Dziennik Ustaw Nr 99 6870 Poz. 1003 1003 ROZPORZÑDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie dopuszczania wyrobów do stosowania w zak adach górniczych Na podstawie art. 111 ust. 8 ustawy

Bardziej szczegółowo

Rozliczenia z NFZ. Ogólne założenia. Spis treści

Rozliczenia z NFZ. Ogólne założenia. Spis treści Rozliczenia z NFZ Spis treści 1 Ogólne założenia 2 Generacja raportu statystycznego 3 Wczytywanie raportu zwrotnego 4 Szablony rachunków 4.1 Wczytanie szablonów 4.2 Wygenerowanie dokumentów rozliczenia

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH We współczesnych samochodach osobowych są stosowane wyłącznie rozruszniki elektryczne składające się z trzech zasadniczych podzespołów: silnika elektrycznego; mechanizmu

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"

Ćwiczenie: Ruch harmoniczny i fale Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki

Bardziej szczegółowo

PL 205289 B1 20.09.2004 BUP 19/04. Sosna Edward,Bielsko-Biała,PL 31.03.2010 WUP 03/10 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205289

PL 205289 B1 20.09.2004 BUP 19/04. Sosna Edward,Bielsko-Biała,PL 31.03.2010 WUP 03/10 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205289 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205289 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 359196 (51) Int.Cl. B62D 63/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 17.03.2003

Bardziej szczegółowo

Rozbudowa domu przedpogrzebowego na cmentarzu komunalnym w Bierutowie. Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych - Okna i drzwi

Rozbudowa domu przedpogrzebowego na cmentarzu komunalnym w Bierutowie. Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych - Okna i drzwi SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH * * * OKNA I DRZWI 1 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej części specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi Norton Commander (NC) wersja 4.0. Autor: mgr inż. Tomasz Staniszewski

Instrukcja obsługi Norton Commander (NC) wersja 4.0. Autor: mgr inż. Tomasz Staniszewski Instrukcja obsługi Norton Commander (NC) wersja 4.0 Autor: mgr inż. Tomasz Staniszewski ITM Zakład Technologii Maszyn, 15.10.2001 2 1.Uruchomienie programu Aby uruchomić program Norton Commander standardowo

Bardziej szczegółowo

Prezentacja Systemu PDR

Prezentacja Systemu PDR Prezentacja Systemu PDR / Paintless Dent System / 14-15.02.2013 Prowadzący: MOTOTECHNIKA Mieczysław Pamuła 14-15.02.2013 Historia Technologia PDR narodziła się w latach 40 tych minionego wieku w zakładach

Bardziej szczegółowo

Praca na wielu bazach danych część 2. (Wersja 8.1)

Praca na wielu bazach danych część 2. (Wersja 8.1) Praca na wielu bazach danych część 2 (Wersja 8.1) 1 Spis treści 1 Analizy baz danych... 3 1.1 Lista analityczna i okno szczegółów podstawowe informacje dla każdej bazy... 3 1.2 Raporty wykonywane jako

Bardziej szczegółowo

SPRZĄTACZKA pracownik gospodarczy

SPRZĄTACZKA pracownik gospodarczy Szkolenie wstępne InstruktaŜ stanowiskowy SPRZĄTACZKA pracownik gospodarczy pod red. Bogdana Rączkowskiego Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia

Bardziej szczegółowo

4205 Czujniki parkowania NOXON 4WL Instrukcja obsługi

4205 Czujniki parkowania NOXON 4WL Instrukcja obsługi 4205 Czujniki parkowania NOXON 4WL Instrukcja obsługi Kod produktu: 4205 Nazwa produktu: 4205 NOXON 4WL Nr GIOŚ: E0012857W / E0012857WBW Dziękujemy za zakup wysokiej jakości produktu: 4205 NOXON 4WL! W

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA PRASOWA. Cel: zakup komputerów, budowa sieci LAN, zakup i wdroŝenie aplikacji aktualnie dostępnych na rynku.

INFORMACJA PRASOWA. Cel: zakup komputerów, budowa sieci LAN, zakup i wdroŝenie aplikacji aktualnie dostępnych na rynku. RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI BIURO MINISTRA WYDZIAŁ INFORMACJI Warszawa, dnia 13 października 2007 r. INFORMACJA PRASOWA Minione dwa lata przyniosły przełom w informatyzacji polskiego

Bardziej szczegółowo

Stan prac w zakresie wdrożenia systemów operacyjnych: NCTS2, AIS/INTRASTAT, AES, AIS/ICS i AIS/IMPORT. Departament Ceł, Ministerstwo Finansów

Stan prac w zakresie wdrożenia systemów operacyjnych: NCTS2, AIS/INTRASTAT, AES, AIS/ICS i AIS/IMPORT. Departament Ceł, Ministerstwo Finansów Stan prac w zakresie wdrożenia systemów operacyjnych: NCTS2, AIS/INTRASTAT, AES, AIS/ICS i AIS/IMPORT Departament Ceł, Ministerstwo Finansów Usługa e-tranzyt System NCTS 2 Aktualny stan wdrożenia Ogólnopolskie

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych

Podstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych Podstawowe pojęcia: Badanie statystyczne - zespół czynności zmierzających do uzyskania za pomocą metod statystycznych informacji charakteryzujących interesującą nas zbiorowość (populację generalną) Populacja

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie kursów dokszta cajàcych dla kierowców przewo àcych towary niebezpieczne.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie kursów dokszta cajàcych dla kierowców przewo àcych towary niebezpieczne. 1987 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie kursów dokszta cajàcych dla kierowców przewo àcych towary niebezpieczne. Na podstawie art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 28

Bardziej szczegółowo

Fabian Stasiak. Zbiór wicze Autodesk Inventor 2018 KURS ZAAWANSOWANY. ExpertBooks

Fabian Stasiak. Zbiór wicze Autodesk Inventor 2018 KURS ZAAWANSOWANY. ExpertBooks Fabian Stasiak PRZYK ADOWE WICZENIE Z PODR CZNIKA Zbiór wicze Autodesk Inventor 2018 KURS ZAAWANSOWANY ExpertBooks 60 wiczenie 1.15 Podstawy pracy z cz ciami wielobry owymi. Zawias W tym wiczeniu poznamy

Bardziej szczegółowo

Procedura weryfikacji badania czasu przebiegu 1 paczek pocztowych

Procedura weryfikacji badania czasu przebiegu 1 paczek pocztowych Procedura weryfikacji badania czasu przebiegu 1 paczek pocztowych Warszawa 2012 (nowelizacja 2014) 1 zmiana nazwy zgodnie z terminologią zawartą w ustawie Prawo pocztowe Jednostka zlecająca: Urząd Komunikacji

Bardziej szczegółowo

ANALOGOWE UKŁADY SCALONE

ANALOGOWE UKŁADY SCALONE ANALOGOWE UKŁADY SCALONE Ćwiczenie to ma na celu zapoznanie z przedstawicielami najważniejszych typów analogowych układów scalonych. Będą to: wzmacniacz operacyjny µa 741, obecnie chyba najbardziej rozpowszechniony

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie Zasobami by CTI. Instrukcja

Zarządzanie Zasobami by CTI. Instrukcja Zarządzanie Zasobami by CTI Instrukcja Spis treści 1. Opis programu... 3 2. Konfiguracja... 4 3. Okno główne programu... 5 3.1. Narzędzia do zarządzania zasobami... 5 3.2. Oś czasu... 7 3.3. Wykres Gantta...

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie kosztami w dziale utrzymania ruchu

Zarządzanie kosztami w dziale utrzymania ruchu Zarządzanie kosztami w dziale utrzymania ruchu Cele szkolenia Zapotrzebowanie na wykwalifikowanych menedżerów zarządzania procesami i kosztami utrzymania ruchu potęguje się wraz ze wzrostem postrzegania

Bardziej szczegółowo

Zbigniew Krzysiak. Projektowanie 2D w programie AutoCAD

Zbigniew Krzysiak. Projektowanie 2D w programie AutoCAD Zbigniew Krzysiak Projektowanie 2D w programie AutoCAD Recenzenci Dr hab. inż. Józef Drewniak, prof. ATH w Bielsku-Białej Dr inż. Kamil Sybilski Projekt okładki Andrzej Leśkiewicz Redakcja Krzysztof Janus

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN PRZEPROWADZANIA OCEN OKRESOWYCH PRACOWNIKÓW NIEBĘDĄCYCH NAUCZYCIELAMI AKADEMICKIMI SZKOŁY GŁÓWNEJ HANDLOWEJ W WARSZAWIE

REGULAMIN PRZEPROWADZANIA OCEN OKRESOWYCH PRACOWNIKÓW NIEBĘDĄCYCH NAUCZYCIELAMI AKADEMICKIMI SZKOŁY GŁÓWNEJ HANDLOWEJ W WARSZAWIE Załącznik do zarządzenia Rektora nr 36 z dnia 28 czerwca 2013 r. REGULAMIN PRZEPROWADZANIA OCEN OKRESOWYCH PRACOWNIKÓW NIEBĘDĄCYCH NAUCZYCIELAMI AKADEMICKIMI SZKOŁY GŁÓWNEJ HANDLOWEJ W WARSZAWIE 1 Zasady

Bardziej szczegółowo

Metrologia cieplna i przepływowa

Metrologia cieplna i przepływowa Metrologia cieplna i przepływowa Systemy, Maszyny i Urządzenia Energetyczne, I rok mgr Pomiar małych ciśnień Instrukcja do ćwiczenia Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń Ochrony Środowiska AGH Kraków

Bardziej szczegółowo

ROZPORZ DZENIE MINISTRA TRANSPORTU 1) z dnia r.

ROZPORZ DZENIE MINISTRA TRANSPORTU 1) z dnia r. PROJEKT z dnia 12.11.2007 r. ROZPORZ DZENIE MINISTRA TRANSPORTU 1) z dnia... 2007 r. zmieniaj ce rozporz dzenie w sprawie szczegó owych warunków technicznych dla znaków i sygna ów drogowych oraz urz dze

Bardziej szczegółowo

7. OPRACOWYWANIE DANYCH I PROWADZENIE OBLICZEŃ powtórka

7. OPRACOWYWANIE DANYCH I PROWADZENIE OBLICZEŃ powtórka 7. OPRACOWYWANIE DANYCH I PROWADZENIE OBLICZEŃ powtórka Oczekiwane przygotowanie informatyczne absolwenta gimnazjum Zbieranie i opracowywanie danych za pomocą arkusza kalkulacyjnego Uczeń: wypełnia komórki

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa

Politechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa Zamawiający: Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75 Przedmiot zamówienia: Produkcja Interaktywnej gry matematycznej Nr postępowania: WMiNI-39/44/AM/13

Bardziej szczegółowo

Cel i zakres ćwiczenia

Cel i zakres ćwiczenia MIKROMECHANIZMY I MIKRONAPĘDY laboratorium Ćwiczenie nr 1 Mikroprzekładnia - mikrosystem w technologii druku 3D Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z podstawami projektowania komputerowego

Bardziej szczegółowo

D- 10.03.01 TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH

D- 10.03.01 TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH D- 10.03.01 TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH SPIS TREŚCI. 1. WSTĘP 2. MATERIAŁY 3. SPRZĘT 4. TRANSPORT 5. WYKONANIE ROBÓT 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 7. OBMIAR ROBÓT 8. ODBIÓR ROBÓT 9.

Bardziej szczegółowo

4.1. Transport ISK SKIERNIEWICE, PL

4.1. Transport ISK SKIERNIEWICE, PL TRANSPORT 18 4.1. Transport Transport, w szczególności towarów niebezpiecznych, do których należą środki ochrony roślin, jest zagadnieniem o charakterze przygotowawczym nie związanym ściśle z produkcją

Bardziej szczegółowo

Przyk adowe wiczenie z podr cznika:

Przyk adowe wiczenie z podr cznika: Fabian Stasiak Przyk adowe wiczenie z podr cznika: Zbiór wicze. Autodesk Inventor 2017 Kurs zaawansowany ExpertBooks 60 Rozdzia 1. Zaawansowane techniki w modelowaniu cz ci wiczenie 1.15 Podstawy pracy

Bardziej szczegółowo

Nowa funkcjonalnoêç,,aktywowanie odbiorców w systemie bankowoêci internetowej

Nowa funkcjonalnoêç,,aktywowanie odbiorców w systemie bankowoêci internetowej Nowa funkcjonalnoêç,,aktywowanie odbiorców w systemie bankowoêci internetowej Maj 2006 Biuro Elektronicznych Kana ów Dystrybucji str 1 Szanowni Paƒstwo, Uprzejmie informujemy, e zgodnie z pkt. 7.9 Ogólnych

Bardziej szczegółowo

DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA)

DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) ZASILACZ SIECIOWY TYPU ZL-24-08 WARSZAWA, KWIECIEŃ 2008. APLISENS S.A.,

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Załącznik nr 1 OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA I. Informacje ogólne Przedmiotem postępowania jest wdrożenie platformy komunikacyjnej poprzez zapewnienie możliwości dwukierunkowej wymiany danych dotyczących

Bardziej szczegółowo

PODNOŚNIK KANAŁOWY WWKR 2

PODNOŚNIK KANAŁOWY WWKR 2 Zastosowanie Dźwignik kanałowy, jeżdżący po obrzeżach kanału samochodowego, dzięki łatwości manewrowania poziomego (stosunkowo mały ciężar) i pionowego, znajduje szerokie zastosowanie w pracach obsługowo-naprawczych

Bardziej szczegółowo

Pojazd podstawowy AT. łączników w automatycznych. Wymaganie to nie dotyczy następuj. łączników. w: - od akumulatora do układu zimnego startu i wyłą

Pojazd podstawowy AT. łączników w automatycznych. Wymaganie to nie dotyczy następuj. łączników. w: - od akumulatora do układu zimnego startu i wyłą POJAZD AT Średnice przewodów w powinny być na tyle duże, aby nie dochodziło o do ich przegrzewania. Przewody powinny być należycie izolowane. Wszystkie obwody elektryczne powinny być zabezpieczone za pomocą

Bardziej szczegółowo

SERI A 93 S E RI A 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB

SERI A 93 S E RI A 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB SERIA E93 CONIC FRINCTION CONIC 2 SERIA 93 SERIA 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB Podziałka Powierzchnia 30 mm Flush Grid Prześwit 47% Grubość Minimalny promień skrętu taśmy Układ napędowy Szerokość taśmy

Bardziej szczegółowo

Pomiar prędkości dźwięku w metalach

Pomiar prędkości dźwięku w metalach Pomiar prędkości dźwięku w metalach Ćwiczenie studenckie dla I Pracowni Fizycznej Barbara Pukowska Andrzej Kaczmarski Krzysztof Sokalski Instytut Fizyki UJ Eksperymenty z dziedziny akustyki są ciekawe,

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia 19 marca 2009 r.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia 19 marca 2009 r. Dziennik Ustaw Nr 52 4681 Poz. 421 421 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia 19 marca 2009 r. w sprawie sta u adaptacyjnego i testu umiej tnoêci w toku post powania o uznanie kwalifikacji

Bardziej szczegółowo

JĘZYK UML JAKO NARZĘDZIE MODELOWANIA PROCESU PROJEKTOWO-KONSTRUKCYJNEGO

JĘZYK UML JAKO NARZĘDZIE MODELOWANIA PROCESU PROJEKTOWO-KONSTRUKCYJNEGO JĘZYK UML JAKO NARZĘDZIE MODELOWANIA PROCESU PROJEKTOWO-KONSTRUKCYJNEGO Andrzej BAIER, Tomasz R. LUBCZYŃSKI Streszczenie: W ostatnich latach można zaobserwować dynamiczny rozwój analizy zorientowanej obiektowo.

Bardziej szczegółowo

Badanie satysfakcji Klienta Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu w 2016 roku

Badanie satysfakcji Klienta Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu w 2016 roku Badanie satysfakcji Klienta Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu w 2016 roku 1 Opis przedmiotu zamówienia (OPZ) Oznaczenie przedmiotu zamówienia według kodu CPV: Kod: 79.31.50.00 Nazwa: usługi badań

Bardziej szczegółowo

Badania (PN-EN 14351-1+A1:2010) i opinia techniczna drzwi zewnętrznych z kształtowników aluminiowych z przekładką termiczną systemu BLYWEERT TRITON

Badania (PN-EN 14351-1+A1:2010) i opinia techniczna drzwi zewnętrznych z kształtowników aluminiowych z przekładką termiczną systemu BLYWEERT TRITON Badania (PN-EN 14351-1+A1:2010) i opinia techniczna drzwi zewnętrznych z kształtowników aluminiowych z przekładką termiczną systemu BLYWEERT TRITON 2294/12/R08NK Warszawa luty 2012 r. INSTYTUT TECHNIKI

Bardziej szczegółowo

Studenckie Koło Naukowe Drogowiec

Studenckie Koło Naukowe Drogowiec Pomiary natężenia ruchu drogowego na ulicy Warszawskiej w Białymstoku Członkowie Studenckiego Koła Naukowego Drogowiec przeprowadzili pomiary natężenia ruchu drogowego na ulicy Warszawskiej w Białymstoku,

Bardziej szczegółowo

2.Prawo zachowania masy

2.Prawo zachowania masy 2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco

Bardziej szczegółowo

BELKI BLOKUJĄCE. Belki blokujące skrojone na miarę Do zabezpieczania ładunku w transporcie według indywidualnych potrzeb

BELKI BLOKUJĄCE. Belki blokujące skrojone na miarę Do zabezpieczania ładunku w transporcie według indywidualnych potrzeb BELKI BLOKUJĄCE Belki blokujące skrojone na miarę Do zabezpieczania ładunku w transporcie według indywidualnych potrzeb Belki blokujące KAT 2 Belki blokujące - KAT Mocowanie zamknięciem siłowym i kształtowym!

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Uchwały 66 Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 z dnia 16 grudnia 2011 r. Lp. Dotyczy działania Obecny tekst Tekst po zmianie

Załącznik do Uchwały 66 Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 z dnia 16 grudnia 2011 r. Lp. Dotyczy działania Obecny tekst Tekst po zmianie Załącznik do Uchwały 66 Komitetu Monitorującego PROW 2007-2013 z dnia 16 grudnia 2011 r. Lp. Dotyczy działania Obecny tekst Tekst po zmianie 1. 5.3.4 Oś 4 Leader Poziom wsparcia Usunięcie zapisu. Maksymalny

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw Nr Poz. 626 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ

Dziennik Ustaw Nr Poz. 626 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ Dziennik Ustaw Nr 61 4403 Poz. 626 626 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szko ach publicznych. Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 1 ustawy

Bardziej szczegółowo

Informacje o omawianym programie. Założenia programu omawianego w przykładzie

Informacje o omawianym programie. Założenia programu omawianego w przykładzie 1 Komunikacja człowiek - komputer Przedmiot: Komunikacja człowiek - komputer Ćwiczenie: 3 Temat dwiczenia: Projektowanie interfejsu programu typu bazodanowego dr Artur Bartoszewski CZĘŚD I analiza przykładowego

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2. 20 pkt - szafa metalowa certyfikowana, posiadająca klasę odporności odpowiednią

Załącznik nr 2. 20 pkt - szafa metalowa certyfikowana, posiadająca klasę odporności odpowiednią Załącznik nr 2 ŚRODKI BEZPIECZEŃSTWA FIZYCZNEGO, ICH DOBÓR DO POZIOMU ZAGROŻEŃ I ZAKRES ICH STOSOWANIA W STRAŻY GRANICZNEJ 1. DOBÓR ŚRODKÓW BEZPIECZEŃSTWA FIZYCZNEGO KATEGORIA K1 - urządzenia do przechowywania/przetwarzania

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 1. Znak... 3. Konstrukcja symbolu... 3. Budowa znaku... 3. 2. Kolorystyka wersja podstawowa... 3. Kolorystyka wersja czarno-biała...

Spis treści. 1. Znak... 3. Konstrukcja symbolu... 3. Budowa znaku... 3. 2. Kolorystyka wersja podstawowa... 3. Kolorystyka wersja czarno-biała... KSIĘGA ZNAKU 1 Spis treści 1. Znak... 3 Konstrukcja symbolu... 3 Budowa znaku... 3 2. Kolorystyka wersja podstawowa... 3 Kolorystyka wersja czarno-biała... 4 Kolorystyka wersja jednokolorowa druk aplą,

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+

Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+ Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+ Projekt: wersja β do konsultacji społecznych Opracowanie: Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi Ul. Piotrkowska 175 90-447 Łódź Spis treści

Bardziej szczegółowo

14P2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM PODSTAWOWY

14P2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM PODSTAWOWY 14P2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM PODSTAWOWY Ruch jednostajny po okręgu Pole grawitacyjne Rozwiązania zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bełżycach. w roku szkolnym 2013/2014

RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bełżycach. w roku szkolnym 2013/2014 RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bełżycach w roku szkolnym 2013/2014 WYMAGANIE PLACÓWKA REALIZUJE KONCEPCJĘ PRACY Bełżyce 2014 SPIS TREŚCI: I Cele i zakres ewaluacji

Bardziej szczegółowo