EKONOMIA SUKCESU. Raport. z III fali badań ilościowych. program rozwoju PROGRAM ROZWOJU WYŻSZEJ SZKOŁY BANKOWEJ W GDAŃSKU

Transkrypt

1 EKONOMIA SUKCESU program rozwoju PROGRAM ROZWOJU WYŻSZEJ SZKOŁY BANKOWEJ W GDAŃSKU Raport Raport z IV fali badania CAWI z III fali badań ilościowych Sopot, czerwiec 2013 r. Człowiek najlepsza inwestycja

2 Spis treści Wstęp Najważniejsze wyniki Ocena kompetencji studentów Kluczowe kompetencje Edukacja... 9 Załącznik

3 Wstęp Badanie, którego wyniki prezentowane są w niniejszym raporcie, zostało zrealizowane w ramach projektu Ekonomia sukcesu program rozwoju Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt jest realizowany w partnerstwie, gdzie Liderem jest Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku, a Partnerami są: Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza i PBS Spółka z o.o. Głównym celem całego projektu jest rozwój potencjału dydaktycznego Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku. W ramach czwartej fali badania, której produktem jest niniejszy raport, przeprowadzono badania ilościowe techniką CAWI (Computer Assisted Web Interviews) na próbie 120 pracodawców z województwa pomorskiego. Badanie dotyczyło zagadnienia poziomu kompetencji i umiejętności absolwentów oraz ich dopasowania do potrzeb pracodawców. Badanie zrealizowano w maju 2013 r. -3-

4 1. Najważniejsze wyniki Pomorscy pracodawcy dość pozytywnie oceniają wiedzę teoretyczną studentów i absolwentów. Gorzej wypada jednak ocena umiejętności praktycznych i dopasowania kompetencji do wymagań rynku pracy. Niskie umiejętności praktyczne i brak wiedzy specjalistycznej dotyczącej zawodu to najczęściej wskazywane braki w kompetencjach absolwentów. Zwrócono uwagę również na trudności studentów i absolwentów w rozeznaniu na rynku pracy oraz znajomości branży. Trzy czwarte przebadanych pracodawców nie potrafi wskazać zmiany jakości kompetencji studentów i absolwentów w okresie ostatnich sześciu miesięcy 73,3% firm dokształca nowozatrudnionych pracowników poprzez szkolenia z zakresów specyficznych dla firmy, np. szkolenia branżowe, produktowe. Cechy, jakich najbardziej brakuje studentom i absolwentom to, zdaniem pomorskich przedsiębiorców: pokora/skromność, samodzielność i odpowiedzialność. -4-

5 2. Ocena kompetencji studentów Niespełna połowa pomorskich pracodawców pozytywnie ocenia wiedzę teoretyczną studentów i absolwentów szkół wyższych. Dokładnie jedna trzecia respondentów wystawiła im ocenę dobrą, a 13% bardzo dobrą. Oceny mierne i dostateczne wystawiło im odpowiednio 13% i 41%, a średnia ocena wyniosła 3,5. Gorzej wypadła ocena wiedzy praktycznej, którą na poziomie dobrym oceniło 19% respondentów, a bardzo dobrze jedynie 1% badanych. Dużo więcej było ocen negatywnych 34% miernych i 8% niedostatecznych. Średnia ocena wyniosła 2,8 a więc słaba trójka. Podobnie ukształtowała się ocena dopasowania kompetencji do potrzeb rynku pracy. Jedynie 2% respondentów wskazało na ocenę bardzo dobrą, 18% na dobrą, aż 31% na mierną i 3% na niedostateczną. Blisko Połowa badanych (47%) wystawiła ocenę dostateczną. Średnia ocena wyniosła 2,9. Wykres 1. Porównanie oceny wiedzy teoretycznej, wiedzy praktycznej oraz oceny poziomu dopasowania kompetencji studentów / absolwentów do potrzeb rynku pracy dokonanych przez pracodawców ŚREDNIA OCENA wiedza teoretyczna 1% 13% 41% 33% 13% 3,5 wiedza praktyczna 8% 34% 36% 19% 1% 2,8 dopasowanie kompetencji do potrzeb rynku pracy 3% 31% 47% 18% 2% 2,9 niedostatecznie 0% miernie 20% 40% 60% 80% 100% dostatecznie dobrze bardzo dobrze celująco W porównaniu z wynikami z trzeciej fali badania, a więc z przełomu listopada i grudnia 2012 r., średnia ocena wiedzy teoretycznej studentów i absolwentów zmniejszyła się do wartości 3,5. Uprzednio aspekt ten uzyskał średnią ocenę 3,8, a oceny dobre, bardzo dobre i celujące dobre stanowiły aż 69% wszystkich odpowiedzi. Pół roku temu nieco lepiej oceniono także wiedzę praktyczną młodych pracowników (3,1 vs 2,8 w obecnej fali). Ocena poziomu dopasowania kompetencji absolwentów do potrzeb rynku pracy nie zmieniła iła się w badanym okresie porównując ją do wszystkich, poprzednich trzech fal badania (stały poziom 2,9). Średnie oceny wszystkich trzech aspektów osiągnęły takie same wartości, jak podczas drugiej fali badania. -5-

6 3. Kluczowe kompetencje Niemal wszyscy badani dostrzegają braki w zakresie wiedzy i umiejętności studentów / absolwentów. Tylko jeden respondent uważa, że niczego im nie brakuje. Pozostali najczęściej wskazywali na braki w praktycznych umiejętnościach dotyczących zawodu i niewystarczające doświadczenie dczenie młodych ludzi (77,5%). W dalszej kolejności wskazywano na braki w zakresie wiedzy specjalistycznej dotyczącej zawodu (66,7%), rozeznania rynku, znajomości branży (49,2%), umiejętności pisania pism urzędowych (30%). Analizując wyniki zauważyć można, że wskazywane braki dotyczą przede wszystkim wiedzy i umiejętności specyficznych dla danego zawodu, a w mniejszym stopniu umiejętności uniwersalnych, wykorzystywanych na różnych stanowiskach, takich jak znajomość języków obcych czy obsługi programów komputerowych. Wykres 2. Brakująca wiedza i umiejętności wśród studentów i absolwentów zdaniem pomorskich pracodawców 0% 20% 40% 60% 80% praktycznych umiejętności dot. zawodu 77,5% wiedzy specjalistycznej dot. zawodu 66,7% rozeznania rynku, znajomości branży 49,2% umiejętności pisania pism urzędowych znajomości prawa umiejętności wyszukiwania informacji znajomości języków obcych umiejętności obsługi specjalistycznych programów komputerowych 30,0% 26,7% 23,3% 18,3% 18,3% umiejętności obsługi urządzeń biurowych umiejętności obsługi podstawowych programów komputerowych prawa jazdy innych, jakich? 10,8% 9,2% 8,3% 10,0% niczego nie brakuje 0,8% N=120-6-

7 Jeśli chodzi o cechy czy umiejętności miękkie, jakich brakuje studentom i absolwentom, najwięcej pracodawców zwraca uwagę na brak pokory i skromności (49,2%). Z drugiej strony zbliżona ilość respondentów (48,3%) oczekuje od studentów / absolwentów większej samodzielności.. Ponadto część respondentów dostrzega brak odpowiedzialności (47,5%), umiejętności logicznego myślenia (41,7%), zaangażowania (40%), odporności na stres (30,8%), kreatywności (27,5%). Wykres 3. Brakujące cechy wśród studentów i absolwentów zdaniem pomorskich pracodawców 0% 20% 40% 60% pokory, skromności samodzielności odpowiedzialności 49,2% 48,3% 47,5% umiejętności logicznego myślenia zaangażowania 41,7% 40,0% odporności na stres kreatywności 27,5% 30,8% lojalności dyspozycyjności elastyczności chęci do nauki komunikatywności uczciwości umiejętności pracy w grupie 21,7% 18,3% 17,5% 15,0% 14,2% 13,3% 12,5% innych, jakich? niczego nie brakuje 0,8% 3,3% N=120-7-

8 Respondentom zadano również pytanie, czy zauważyli poprawę lub pogorszenie kompetencji studentów i absolwentów w okresie ostatnich 6 miesięcy. Trzy czwarte badanych pracodawców (75%) udzieliło odpowiedzi poziom kompetencji nie zmienił się w stosunku do okresu sprzed pól roku lub nie wiem, trudno powiedzieć. Oznacza to, że zdecydowana większość respondentów nie dostrzega zmian w jakości kompetencji studentów i absolwentów w okresie ostatnich 6 miesięcy. Pozostali pracodawcy w zbliżonej ilości opowiedzieli się zarówno za poprawą kompetencji, jak i za ich pogorszeniem (11,7% vs 13,4%). Wykres 4. Zmiana jakości kompetencji studentów i absolwentów w okresie ostatnich 6 miesięcy zdaniem pomorskich pracodawców 1,7% 10,0% 1,7% 47,5% 11,7% 27,5% 0% 20% 40% 60% 80% 100% poziom kompetencji zdecydowanie się poprawił poziom kompetencji raczej się poprawił poziom kompetencji nie zmienił się w stosunku do okresu m/w sprzed pół roku poziom kompetencji raczej się pogorszył poziom kompetencji zdecydowanie się pogorszył nie wiem, trudno powiedzieć -8-

9 4. Edukacja Odpowiedzią rynku pracy na luki w wykształceniu i kompetencjach młodych pracowników są szkolenia organizowane przez pracodawców dla tej grupy. Tylko 14,2% przebadanych pracodawców deklaruje, że nie oferuje nowozatrudnionym młodym pracownikom (studentom i absolwentom uczelni wyższych) żadnego rodzaju szkoleń innych niż BHP i PPOŻ. Największa grupa firm (73,3%) deklaruje, że wysyła młodych pracowników na różnego rodzaju szkolenia z obszarów specyficznych dla danej firmy, np. szkolenia produktowe, branżowe. Oprócz tego dość popularne są pozostałe rodzaje szkoleń rozwijające bardziej ogólne umiejętności. Najczęstszymi tematami takich szkoleń są: organizacja pracy (33,3%), umiejętności sprzedażowe/autoprezentacja (25,8%), praca w zespole (25%) i szkolenia komputerowe (19,2%). Wykres 5. Szkolenia oferowane nowozatrudnionym pracownikom w pomorskich firmach specyficzne dla firmy, np. branżowe, produktowe organizacja pracy umiejętności sprzedażowe / autoprezentacja praca w zespole komputerowe zarządzanie projektami prawne rozwijające motywację językowe zarządzanie ludźmi inne, jakie? żadne N=120 0% 20% 40% 33,3% 25,8% 25,0% 19,2% 13,3% 10,8% 10,0% 8,3% 6,7% 0,8% 14,2% 60% 80% 73,3% Podobnie jak w poprzednich trzech falach badania, pracodawcy podkreślają potrzebę większego rozwijania umiejętności praktycznych w trakcie edukacji studentów. Zdaniem badanych, należy wprowadzić więcej staży i praktyk w firmach (63,3%) oraz rozwijać umiejętność rozumowania i stosowania informacji,, a nie przekazywać tylko suchą wiedzę (63,3%). Ponadto pracodawcy dostrzegają potrzeby wprowadzenia większej ilości zajęć praktycznych na uczelni (58,3%), a także rozwoju współpracy uczelni z pracodawcami (48,3%). Respondenci zwrócili także uwagę, aby informować studentów o realiach pracy w danym zawodzie, czyli o dostępności pracy, jej charakterze oraz wymaganiach przed podjęciem przez nich studiów (45%). Co trzeci badany (33,3%) sugeruje, że uczelnie wyższe powinny aktualizować program nauczania studentów, dostosowując go do potrzeb rynku. -9-

10 Wykres 6. Sugestie pomorskich pracodawców dotyczące zmian w systemie szkolnictwa 0% 20% 40% 60% 80% więcej staży / praktyk uczyć rozumowania zamiast suchej wiedzy więcej zajęć praktycznych na uczelni 58,3% 63,3% 63,3% współpraca uczelni z pracodawcami informować studentów o realiach pracy w danym zawodzie 48,3% 45,0% aktualizacje programu nauczania rozwijać umiejętność samodzielnego poszukiwania informacji surowsze kryteria zaliczenia studiów większy nacisk na kształcenie języków obcych umożliwić studentom konsultacje z doradcą zawodowym zajęcia z zakresu przedsiębiorczości surowsze kryteria przyjmowania na studia uzależnić finansowanie uczelni od poziomu kształcenia więcej zajęć z obsługi programów komputerowych nowe kierunki większa możliwość kształtowania programu studiów przez studentów inne, jakie? nic -uważam, że system kształcenia studentów jest odpowiedni dla potrzeb rynku pracy 33,3% 26,7% 21,7% 21,7% 20,0% 19,2% 16,7% 12,5% 11,7% 8,3% 5,0% 2,5% 1,7% N=

11 Załącznik 1 KWESTIONARIUSZ DO BADANIA PRACODAWCÓW (ON LINE) IV fala badania Szanowni Państwo, Firma PBS we współpracy z Wyższą Szkołą Bankową w Gdańsku oraz Regionalną Izbą Gospodarczą Pomorza realizuje badanie, którego celem jest poprawa poziomu dopasowania kompetencji absolwentów do potrzeb rynku pracy. Projekt Ekonomia sukcesu program rozwoju Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. P1. Jak Pan/Pani ocenia wiedzę teoretyczną studentów i absolwentów uczelni wyższych, z którymi miał/a Pan/Pani kontakt (poprzez zatrudnienie, staże, praktyki lub aplikację do Pana/i firmy)? P2. Jak Pan/Pani ocenia wiedzę praktyczną studentów i absolwentów uczelni wyższych, z którymi miał/a Pan/Pani kontakt (poprzez zatrudnienie, staże, praktyki lub aplikację do Pana/i firmy)? P3. Jakiej wiedzy i umiejętności brakuje, Pana/i zdaniem, studentom i absolwentom uczelni wyższych wchodzącym na rynek pracy? Proszę wymienić maksymalnie pięć najważniejszych dla Pana/Pani. SYSTEM kolejność odpowiedzi RANDOM 1. niedostatecznie 2. miernie 3. dostatecznie 4. dobrze 5. bardzo dobrze 6. celująco 1. niedostatecznie 2. miernie 3. dostatecznie 4. dobrze 5. bardzo dobrze 6. celująco 1. wiedzy specjalistycznej dot. zawodu (np. na temat stanowiska, na które się aplikuje) 2. praktycznych umiejętności dot. zawodu, doświadczenia 3. rozeznania rynku, znajomości branży 4. znajomości języków obcych 5. umiejętności obsługi podstawowych programów komputerowych, np. Office 6. umiejętności obsługi specjalistycznych programów komputerowych, np. księgowych 7. umiejętności obsługi urządzeń biurowych 8. umiejętności wyszukiwania informacji 9. znajomości prawa 10. umiejętności pisania pism urzędowych 11. prawa jazdy 12. innych, jakich? niczego nie brakuje -11-

12 P4. A jakich cech brakuje studentom i absolwentom uczelni wyższych wchodzącym na rynek pracy? Proszę wymienić maksymalnie pięć najważniejszych dla Pana/Pani. SYSTEM kolejność odpowiedzi RANDOM P5. Jak Pan/Pani ocenia poziom dopasowania kompetencji studentów i absolwentów uczelni wyższych do potrzeb rynku pracy? P6. Czy w okresie ostatnich 6 miesięcy zauważył/a Pan/Pani poprawę lub pogorszenie kompetencji studentów i absolwentów uczelni wyższych do potrzeb Pana/i firmy? P7. Jakiego rodzaju szkolenia inne niż BHP i PPOŻ - Pana/Pani firma najczęściej oferuje nowo zatrudnionym młodym pracownikom (studentom i absolwentom uczelni wyższych)? Proszę wymienić maksymalnie pięć szkoleń najczęściej oferowanych tej grupie pracowników. SYSTEM kolejność odpowiedzi RANDOM 1. samodzielności 2. kreatywności 3. umiejętności logicznego myślenia 4. zaangażowania 5. chęci do nauki 6. komunikatywności 7. odpowiedzialności 8. uczciwości 9. elastyczności 10. odporności na stres 11. umiejętności pracy w grupie 12. lojalności 13. dyspozycyjności 14. pokory, skromności 15. innych, jakich? niczego nie brakuje 1. niedostatecznie 2. miernie 3. dostatecznie 4. dobrze 5. bardzo dobrze 6. celująco 1. poziom kompetencji zdecydowanie się poprawił 2. poziom kompetencji raczej się poprawił 3. poziom kompetencji nie zmienił się w stosunku do okresu m/w sprzed pół roku 4. poziom kompetencji raczej się pogorszył 5. poziom kompetencji zdecydowanie się pogorszył 6. nie wiem, trudno powiedzieć 1. specyficzne dla firmy, np. branżowe, produktowe 2. umiejętności sprzedażowe / autoprezentacja 3. organizacja pracy 4. praca w zespole 5. zarządzanie ludźmi 6. zarządzanie projektami 7. prawne 8. językowe 9. komputerowe 10. rozwijające motywację 11. inne, jakie?

13 P8. Co, Pana/Pani zdaniem, powinno się zmienić w systemie kształcenia studentów, aby na rynek pracy trafiali pracownicy lepiej dopasowani do potrzeb pracodawców? SYSTEM kolejność odpowiedzi RANDOM 12. żadne 1. nowe kierunki 2. nauczanie bardziej przydatnej wiedzy/więcej zajęć praktycznych na uczelni 3. większa możliwość kształtowania programu studiów przez studentów 4. aktualizacje programu nauczania (np. nowe technologie, nowe programy komputerowe) 5. więcej staży / praktyk w firmach oraz ich lepsza organizacja 6. współpraca uczelni z pracodawcami 7. zajęcia z zakresu przedsiębiorczości 8. większy nacisk na kształcenie języków obcych 9. więcej zajęć z obsługi programów komputerowych 10. surowsze kryteria zaliczenia studiów 11. surowsze kryteria przyjmowania na studia 12. uczyć rozumowania i stosowania informacji zamiast suchej wiedzy 13. rozwijać umiejętność samodzielnego poszukiwania informacji 14. umożliwić studentom konsultacje z doradcą zawodowym 15. informować studentów o realiach pracy w danym zawodzie przed podjęciem przez nich studiów (dostępność pracy, charakter, wymagania) 16. uzależnić finansowanie uczelni od poziomu kształcenia 17. inne, jakie? nic - uważam, że system kształcenia studentów jest odpowiedni dla potrzeb rynku pracy Dziękujemy za wypełnienie ankiety. Wyniki badania będą dostępne pod koniec czerwca pod adresem: