XXXVIII OLIMPIADA HISTORYCZNA TEKST ŹRÓDŁOWY STAROŻYTNOŚĆ

Transkrypt

1 TEKST ŹRÓDŁOWY STAROŻYTNOŚĆ Osiemnastego dajsjosa spał (...) z powodu gorączki w gmachu łazienkowym. Następnego dnia po kąpieli poszedł od sypialni. Tutaj pozostał cały dzień i grał z Mediosem w kości. Wieczorem po kąpieli złożył ofiary i zjadł sutą kolację. Wieczorem po kąpieli złożył ofiary i zjadł sutą kolację. Potem znów miał w nocy gorączkę. Dwudziestego tak samo wziął kąpiel i odprawił, jak zwykle, ofiary. Następnie leżąc w łazience spędzał czas na rozmowie z Nearchosem i słuchał opowiadania o przebiegu jego wyprawy marskiej i o Oceanie. Dwudziestego pierwszego zrobił to samo, ale gorączka wzrosła i w nocy czuł się bardzo źle. Podobnie następnego dnia bardzo gorączkował. Przeniesiono go jednak stamtąd i ułożono koło wielkiego basenu, gdzie rozmawiał ze swymi dowódcami o prowincjach, w których opróżniły się stanowiska dowódców, i polecił im obsadzić je ludźmi pewnymi. Dwudziestego czwartego miał nadal wysoką temperaturę, ale podniesiono go do złożenia ofiar. Następnie dał rozkaz najwyższym wodzom, by tej nocy pozostali w pałacu królewskim. Dowódcy zaś i podkomendni mieli się zatrzymać na zewnątrz. Dwudziestego piątego spał trochę. Ale gorączka nie ustępowała. Gdy dowódcy przybyli do niego, nic już nie mówił. Podobnie dwudziestego szóstego. I (...) myśleli już, że umarł. Przyszli pod bramy pałacu i tutaj krzykiem i groźbami wymusili na wodzach, by im bramę otwarto. Pozwolono im w samych tylko chitonach przejść koło jego łoża. Tego samego dnia wysłano Pytona i Seleukosa do świątyni Serapisa z zapytaniem, czy mają [go] tam przenieść (...). Ale bóg polecił im pozostawić go na miejscu. Dwudziestego ósmego pod wieczór (...) zakończył życie. 1. Czyjej śmierci to opis, w jakim mieście i w którym roku ona nastąpiła? 2. Z dzieła którego antycznego biografa pochodzi ten opis? Z jakiego typu źródła korzysta on w swej relacji? 3. Kogo wyznaczył umierający na swego następcę? 4. Która z wymienionych w tekście postaci stała się założycielem nowego państwa? 5. O jakiej wyprawie Nearchosa jest mowa w tekście?

2 TEKST ŹRÓDŁOWY ŚREDNIOWIECZE Po ojcu zaś następuje Władysław, i przywilejem pierworodztwa świetny i następstwem w królestwie [wysoko] wyniesiony, lecz żądny zaszczytów z jednego [powodu], a pychą uniesiony z drugiego. Tym smutniejsze były jego rządy, im więcej oddawał się rozkoszy w objęciach żony. Niełatwo bowiem panować nad żoną, skoro raz jej pozwoli się zapanować. [ ]Tak więc książę, sam w sobie bardzo ludzki, pod wpływem zawziętości żony wyzbywa się ludzkości. Stłumiwszy w sobie uczucie braterskiej miłości usposabia się wrogo i z okrutną zaciekłością prześladuje małoletnich jeszcze braciszków, a zająwszy ich grody, postanawia ich wydziedziczyć.[ ] O, nieszczęsna dolo wojny! Ten, którego czcili jako ojca, jest im nieprzyjacielem; ten, od którego opieki należało się spodziewać, wydaje bitwę. Jednakowoż właśnie rana dała początek leczeniu rany. Albowiem z powodu nieznośnego jarzma tej niewiasty [i] z powodu nieubłaganej nienawiści, arcybiskup Jakub z przedniejszymi panami przeszedł na stronę młodych książąt, którzy pod wojewodą [ ]Wszeborem nieraz walczyli pomyślnie przeciw Władysławowi. Młodzi ufni w ich pomoc nie toną już we łzach, lecz śmielej za oręż się biorą. [ ] Otóż Władysław [ ]zburzywszy już prawie wszystkie ich grody lub osadziwszy w nich załogi, jak gdyby spełniły się jego życzenia, wokół grodu Poznania, który został jako jedyna ich obrona, zgromadził tak swoje, jak i obce posiłki. [ ]Przez otwarte bramy wypadają grodzianie, wybiega z grodu załoga: ze wszystkich stron rozpraszają gromady nieprzyjaciół. [ ] [Władysław] [ ]udaje się do prześwietnego cesarza, którego siostra była jego żoną, i pokornie błaga go o pomoc, a nie mogąc wyżebrać tej łaski, usiłuje go przekupić. Tymczasem Bolesław i Mieszko, już nie jako małoletni, lecz jako najdzielniejsi z książąt, ściskają Kraków potężnym oblężeniem i ową tygrysicę, która broniła zamku, zmuszają do poddania się. Ona, wyparta wreszcie z grodu i wyzuta z mienia, musiała pójść za mężem i wraz z nim zmarniała wśród utrapień wygnania. [..] Atoli nie zapominający o sobie Władysław, nie mając dostatecznej siły do pomsty, jakowymś sposobem pozyskuje dla siebie króla Prażan i z jego pomocą podżega nienawiść Rudego Smoka do Bolesława [ ] Kiedy wreszcie po upływie długiego czasu wygnaniec zakończył życie, cesarz nalega nie groźbami, lecz prośbami, nie orężem napiera, lecz uprzejmie [prosi], aby [Bolesław] jak wobec występnego brata był surowy, tak nie okazał się niegodziwy względem jego potomstwa. [ ] Bolesław, którego cesarz nie mógł pokonać, uważa za słuszne usłuchać nakazu natury i odwołuje bratanków z wygnania z bezinteresowną serdecznością. Starszy z nich nazywał się Bolesław, młodszy Mieszko Plątonogi, najmłodszy Konrad I. I nadaje im czcigodną dzielnicę śląską. [ ] Ponieważ jednak z tego nadania [Bolesław] wyłączył niektóre grody dla większego zabezpieczenia [swego panowania], stało się to powodem wielu nieszczęść i zarzewiem niepokojów. 2. Określ rodzaj źródła i oceń jego wartość informacyjną 3. Scharakteryzuj, w jaki sposób autor ocenia opisywane wydarzenia i ich uczestników 4. Fragment wyczerniony opatrz komentarzem

3 TEKST ŹRÓDŁOWY NOWOŻYTNOŚĆ Najjaśniejszy królu, Panie nasz miłościwy, Najjaśniejsze skonfederowane Rzeczpospolitej stany /.../. Kraj Ci winien będzie bogactwo, my szczęście, Ty sam sobie obfitość, cała Europa oświecona poklask, Polska stałą potęgę, a najpóżniejsza potomność tysiączne korzyści i nigdy niewygasłą wdzięczność - przyjm tylko łaskawie tę treść prośby naszej. 1. /.../ miasta koronne i litewskie przez znaczny praw swoich uszczerbek do ostatniej prawie już przyszły ruiny, przeto chcąc one podźwignąć, najskuteczniejszym byłoby środkiem, wsparciem i zasileniem, ażeby prawa, przywileje i nadania wszystkich miast w ogólności i każdego w szczególności do dawnego wigoru, mocy i wykonania powróciły /.../. 2. ażeby bezpieczeństwo osobiste prawem neminem captivabimus nisi iure victum utwierdzone zostało, tak dla mieszczan teraz znajdujących się, jako też i dla tych ludzi, którzy by na głos dźwignionej wolności i swobód stanu miejskiego ze swymi majątkami, a nade wszystko ze swą pracowitością i przemysłem, tym to najdroższym człowieka skarbem, do państw Rzeczpospolitej przenieść się chcieli. 3. /.../ żeby mieszczanie mogli dóbr ziemskich nabywać podług najdawniejszych praw swoich późniejszymi nadwerężonych /.../. 4. Od czasu gdy stan miejski w początkowych prerogatywach uszkodzonym został, wprowadzone były nie tylko krzywdzące, ale nawet obelżywe konstytucje dla ludzi stanu miejskiego, późniejsze prawa rozciągnęły się ad usum nobiliatis na tych wszystkich, którzy by prawo miejskie przyjąć ważyli się i pracą rąk swoich lub przemysłem opędzali własne potrzeby, jak gdyby nędza i ubóstwo, albo praca i przemysł dla opędzania potrzeb życia być miały obelgą. 5. dopraszamy się, aby nie tylko według statutu Aleksandra mieszczanie w stanie duchownym mieli ubezpieczoną promocyją do kanonii doktoralnych w katedrach, ale też w kolegiatach do wszelkich innych beneficyjów bez excepcyi, tudzież w usługach skarbu w miarę swej zdatności pracy i zasług domieszczonymi byli, zaś w stanie nauczycielskim i żołnierskim, ażeby mogli dosługiwać się wszelkich stopni i być użytecznymi w swej ojczyźnie w oświeceniu i obronie. 8. /.../ ażeby stan miejski podług najdawniejszych praw i zwyczaju narodu polskiego miał skuteczny wpływ do sejmu. Wszak do ostatnich czasów miasta pruskie tego tak ważnego używały dobrodziejstwa. /.../ Przeto najuniżeńszą jest prośbą naszą, ażeby Najjaśniejsza Rzeczpospolita nie do pewnych miast lecz do zbioru wszystkich w każdym respective województwie władzę wybierania posłów na sejm i przypisywania onym instrukcyi rozciągnąć raczyła, tym najskuteczniejszym a najprostszym sposobem, aby wszystkie wolne miasta miał prawa wysyłania po sześciu deputatów do miasta w województwie głównego, aby wysłani zjechawszy się na miejsce mogli obierać po trzech przynajmniej reprezentantów, bądź pomiędzy szlachty, którzy by się tego podjąć chcieli, bądź spomiędzy mieszczan i onym instrukcję przypisywali. 1. Określ rodzaj źródła i oceń jego wartość informacyjną 2. Wskaż autorstwo i okoliczności powstania tekstu. 3. Scharakteryzuj postulaty mieszczańskie i określ, które z nich i kiedy zostały wprowadzone w życie? 4. Fragment wyróżniony opatrz komentarzem

4 TEKST ŹRÓDŁOWY XIX WIEK Kiedy Naród, niegdyś wolny i potężny, nadmiarem niedoli zmuszonym się widzi uciec do ostatniego z praw swoich: do prawa odparcia siłą ucisku, winien to sobie, winien światu aby oznajmił przyczyny, które go przywiodły do popierania orężem świętej sprawy swojej. Uczuły Izby Sejmowe tę potrzebę a przystępując do rewolucji [ ] i uznając ją za narodową, postanowiły krok ten usprawiedliwić w oczach Europy. Pierwszy sejm Królestwa i uroczyste ponowienie obietnicy że dobrodziejstwo konstytucji i granice państwa do braci naszych rozciągnięte będą, ożywił na nowo nadzieję i sejmujących przywiódł do powolności. Ten był właśnie cel tych obietnic. Wolność druku, wolne obrady były dozwolone póty tylko póki szerzyły ustawnie hymn dziękczynień ujarzmionego ludu dla potężnego zdobywcy. Skoro jednak po tym sejmie zaczęto w pismach roztrząsać i naradzać się nad krajowymi sprawami, stało się to hasłem do zaprowadzenia najsurowszej cenzury; po sejmie zaś następnym, który miał tożsame cele, nastały prześladowania Reprezentantów Narodu za zdania w Izbie objawione. Połączenie na jednym czole koron samodzierżcy i króla konstytucyjnego było potworem politycznym, który długo istnieć nie mógł: każdy przewidywał, że Królestwo Polskie jest albo zawiązkiem instytucji liberalnych dla całego Imperium Rosyjskiego, albo ulec musi pod żelazną samowładców jego prawicą. Zagadka ta wkrótce rozstrzygniętą została. Zdaje się, że na chwilę cesarz Aleksander rozumiał, iż cała obszerność despotycznej władzy z popularnością form liberalnych da się połączyć, i że ich popieranie nowy wpływ mu zapewni na sprawy Europy. Lecz wkrótce poznał, że wolność nie da się poniżyć do stopnia ślepego narzędzia despotyzmu, a odtąd z obrońcy stał się jej prześladowcą. Rosja straciła wszelką nadzieję z rąk monarchy otrzymać jakiekolwiek ciężkiego jarzma ulżenie, a Polska stopniami ze wszystkich swobód wyzutą być miała. Nie ociągano się bynajmniej z wykonaniem tego zamiaru. Wychowanie publiczne skażone, systemat obskurantyzmu uorganizowany ; lud instrukcji, którą już posiadał, całe województwo re-prezentacji w radzie, Izby możności stanowienia budżetu pozbawione. Narzucano podatki, zaprowadzono wysuszające źródło bogactw narodowych monopole, a skarb niemi zwiększony stał się pastwą najemnych służalców, przewrotnych podżegaczów i niecnych szpiegów. W miejsce oszczędności, o którą tylokrotnie dopominał się Naród, ciągle powiększano gorszącym sposobem pensje urzędników, dodawano im ogromne gratyfikacje, wymyślano dla osób wszystko, aby coraz bardziej zwiększać poczet zależących od rządu. Potwarcze szpiegostwo dosięgło schronień domowych, zaraziło jadem przeniewierstwa swobodę rodzinnego życia, a starożytna polska gościnność stała się sidłem na niewinnych. Zaręczona wolność osobista zgwałcona; zapełniano więzienia; wojenne sądy, postanowione na cywilne osoby, rozciągały sromotne kary na obywateli, których całą winą było, że ducha i charakter narodowy ratować od zepsucia i zguby zamierzyli. Nadaremnie niektóre władze i Reprezentanci Narodu wystawiali królowi obraz nieprawości, w jego imieniu dopełnianych: nie tylko nadużycia te ukróconymi nie były, ale nadto odpowiedzialność ministrów i władz rządowych przez bezpośrednie brata cesarskiego działanie i władzę dyskrecjonalną jemu udzieloną zupełnie zniknęła. Ukazał się dodatkowy do konstytucji artykuł, który, pod szyderczym pozorem troskliwości o zachowanie ustawy, niweczył jedno z głównych jej rozporządzeń, odejmując Izbom jawność obrad i wsparcie publicznej opinii; a nade wszystko miał tę uświęcać zasadę, że królowi wolno odebrać, co raz nadał, a tym samym znieść tak całą konstytucją, jak zniósł jeden jej artykuł. Pod taką to wróżbą zwołano Sejm w r. 1825, z którego wszelkimi środkami śmiałych obrońców swobód oddalić starano się, a posła, przybywającego na obrady, gwałtownym uwięziono sposobem i otoczonego żandarmami w ciągłej przez lat 5 aż do wybuchnięcia rewolucji trzymano niewoli. 1. Określ rodzaj źródła i oceń jego wartość informacyjną. 2. Określ autorstwo, czas i okoliczności powstania tekstu. 3. Scharakteryzuj politykę władz carskich w Królestwie Polskim wykorzystując argumentację zawartą w źródle 4. Zaznaczony fragment opatrz komentarzem.

5 TEKST ŹRÓDŁOWY HISTORIA PARLAMENTARYZMU W POLSCE Idziemy do obecnych wyborów z hasłem, by to przeklęte zło, które trawiło tak niedawno jeszcze nasze państwo, nie mogło nigdy powrócić. [ ] Miały sejmy nasze dla nowopowstałego państwa położyć podwaliny dla jego praw i ustroju. Po długich latach swarów uchwalono konstytucję, której nikt nie ma dziś odwagi bronić, a o której gruntowną i śpieszną poprawę upomina się instynkt powszechny. Miały być nasze dotychczasowe sejmy stróżem praw, a więc przede wszystkiem tej powszechnie uznanej zasady, że nie wolno ciałom prawodawczym, pod grozą zniszczenia siły państwa, sięgać po władzę wykonawczą. Sejmy nasze tę podstawową zasadę systematycznie gwałciły do maja 1926 r., deptały praworządność każdego dnia i każdej godziny. Resorty życia państwowego zamieniały się na podwórka coraz to innych stronnictw. W całym kraju, jak długi i szeroki, zarówno w biurach ministrów, jak i najniższych urzędników, szalała zaraza ingerencji prezesów klubów, posłów, prowincjonalnych dygnitarzy partyjnych, pospolitych agitatorów. Młoda i nie dość silna i zwarta machina państwowa stała się żerowiskiem najsprzeczniejszych wpływów i protekcji, które decydowały o wykonaniu czy poniechaniu ustaw, o rozporządzeniach, o mianowaniach. Sejmy nasze obalały raz po raz z lekkomyślną pochopnością gabinety, nie zdając sobie sprawy, co dalej będzie. Tolerowały te tylko gabinety, które płaciły partiom kosztem państwa haracze w postaci takich czy innych koncesyj. Źródłem tego zła było rozszalałe partyjnictwo. Ono podyktowało naprzód bezsensowną zasadę suwerenności pierwszego sejmu, ono potem władzę wykonawczą zepchnęło w przepaść bezsilności. [ ] Wreszcie szał partyjny doprowadził do hańby gloryfikowania zbrodni zabójstwa Pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej. Nakazem chwili obecnej jest nie dopuścić do powrotu tych metod rozprzęgania Państwa. Musimy dążyć do tego, by przyszły Sejm i Senat wzmocniły władzę Prezydenta, dokonały mądrego w zasadach i praktyce rozdziału uprawnień władzy wykonawczej i ustawodawczej i poprawiły nasz ustrój tak, by gwarantował siłę i sprawność w rządzeniu. [ ] Polska dzisiejsza wymaga i pragnie silnego rządu, który by podołał ogromowi zadań, stojących przed odbudowanym państwem. Pragniemy, by przyszli posłowie zwrócili szczególną uwagę na zagadnienia gospodarcze naszego młodego Państwa, dążyli do planowego wzmożenia produkcji krajowej, podniesienia zdolności wytwórczej na wszystkich polach pracy polskiej i by ten trud godzenia interesów podejmowali bez uprzedzeń i animozji partyjnych. Chcemy, by w przyszłym sejmie panowało wyższe poczucie państwowe i by przyjęto jako obywatelski nakaz, że nie można z konieczności państwowych robić sobie broni do wymuszania od państwa takich lub innych koncesyj. Chcemy wreszcie tego po prostu, by weszli do sejmu ludzie o wyższej i czulszej wrażliwości etycznej. Praca dokonana przez rząd Marszałka Piłsudskiego przekonuje nas, że odnaleziono właściwą drogę, wiodącą do potęgi Państwa i pomyślności jego obywateli. Dlatego uważamy, że współpraca z rządem Marszałka Piłsudskiego, jest dziś dla każdego obywatela nakazem obowiązku patriotycznego i mądrością stanu. Dlatego pragniemy, by w nowym Sejmie i Senacie znaleźli się ci, których łączy troska o siłę Państwa i którzy chcą rządowi Marszałka Piłsudskiego dać oparcie i pomoc w Jego pracach. 2. Określ rodzaj źródła i jego wartość informacyjną 3. Scharakteryzuj i oceń przedstawione zarzuty wobec funkcjonowania parlamentu 4. Opisz sposób realizacji zmian ustrojowych proponowanych w tekście

6 TEKST ŹRÓDŁOWY LOSY POLAKÓW NA WSCHODZIE PO 17 IX 1939 Z polecenia rządu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich mam zaszczyt podać do wiadomości rządu polskiego, co następuje: Rząd radziecki uważa postępowanie rządu polskiego w stosunku do ZSRR w ostatnim okresie za całkiem nienormalne, naruszające wszelkie przepisy i normy obowiązujące we wzajemnych stosunkach dwu państw sojuszniczych. Wroga Związkowi Radzieckiemu oszczercza kampania wszczęta przez niemieckich faszystów z powodu zabójstw, których oni sami dopuścili się na oficerach polskich w rejonie Smoleńska na terytorium okupowanym przez wojska niemieckie, natychmiast została podchwycona przez rząd polski, a oficjalna prasa rozpowszechniała ją na wszelkie sposoby. Rząd polski nie tylko nie odparł podłego, faszystowskiego oszczerstwa rzuconego na ZSRR lecz nawet nie uważał za potrzebne zwrócić się do rządu radzieckiego z jakimikolwiek pytaniami lub z wyjaśnieniami w tej sprawie. Władze hitlerowskie po dokonaniu potwornej zbrodni na oficerach polskich prowadzą komedię śledczą, w inscenizacji wykorzystały pewne przez siebie wybrane polskie elementy profaszystowskie z okupowanej Polski, gdzie wszystko znajduje się pod butem Hitlera, a uczciwy Polak nie może otwarcie wypowiedzieć swego zdania. Do prowadzenia śledztwa rząd polski i rząd hitlerowski wciągnęły Międzynarodowy Czerwony Krzyż, który w warunkach reżimu terroru wraz z jego szubienicami i masowymi egzekucjami cywilnej ludności zmuszony jest brać udział w tej komedii śledczej wyreżyserowanej przez Hitlera. Zrozumiałe jest, że takie śledztwo, prowadzone w dodatku za plecami rządu radzieckiego, nie może wzbudzać zaufania uczciwych ludzi. Fakt, iż wrogą kampanię wymierzoną przeciwko Związkowi Radzieckiemu rozpoczęto jednocześnie w prasie niemieckiej i polskiej w ramach tego samego planu, nie pozostawia wątpliwości co do tego, iż pomiędzy wrogiem sojuszników Hitlerem i rządem polskim istnieje kontakt i zmowa co do prowadzenia tej wrogiej kampanii. W czasie gdy narody Związku Radzieckiego przelewając krew w ciężkiej walce z Niemcami hitlerowskimi, wytężając wszystkie siły w celu rozgromienia wroga narodów rosyjskiego i polskiego i innych miłujących pokój krajów demokratycznych rząd polski, idąc na rękę tyranii Hitlera, zadaje Związkowi Radzieckiemu zdradziecki cios. Rządowi Radzieckiemu wiadomo, że ta wroga kampania prowadzona jest przez rząd polski w tym celu, aby wykorzystując hitlerowski oszczerczy falsyfikat, wywrzeć nacisk na rząd radziecki i wymusić na nim ustępstwa terytorialne kosztem Radzieckiej Ukrainy, Białorusi i Litwy. Wszystkie te okoliczności zmuszają rząd radziecki do stwierdzenia, że obecny rząd polski schodząc na drogę zmowy z rządem hitlerowskim, zerwał w rzeczywistości sojusznicze stosunki z ZSRR i zajął wrogie stanowisko wobec Związku Radzieckiego. Na tej podstawie rząd radziecki powziął decyzję przerwania stosunków z rządem polskim. 2. Określ rodzaj źródła i jego wartość informacyjną 3. Opisz i oceń zarzuty wysunięte w tekście przeciwko rządowi polskiemu 4. Zaznaczony fragment opatrz komentarzem

7 TEKST ŹRÓDŁOWY HISTORIA XX W. W memorandum złożonym przed konferencją rządom W. Brytanii i Stanów Zjednoczonych AP rząd polski wyraził przekonanie, że nie wezmą one udziału w żadnych decyzjach, dotyczących sprzymierzonego państwa polskiego bez konsultowania i zgody rządu polskiego. Jednocześnie zgłosił on gotowość szukania rozstrzygnięcia sporu wszczętego przez Rosję Sowiecką w drodze normalnych metod w procedurze międzynarodowej, opartych na poszanowaniu praw obu państw będących w sporze. Pomimo to, decyzje Konferencji Trzech zostały przygotowane i powzięte nie tylko bez udziału i upoważnienia rządu polskiego, ale i bez jego wiedzy. Metoda ta w stosunku do Polski jest nie tylko zaprzeczeniem elementarnych zasad, które obowiązują sojuszników, ale stanowi niewątpliwie porzucenie litery i ducha Karty Atlantyckiej oraz prawa każdego narodu do występowania w obronie własnych interesów. Rząd polski oświadcza, że decyzje Konferencji Trzech dotyczące Polski nie mogą być uznane przez rząd polski i nie mogą obowiązywać narodu polskiego. Oderwanie od Polski wschodniej połowy jej terytorium przez narzucenie tzw. linii Curzona jako granicy polsko-sowieckiej naród polski przyjmie jako nowy rozbiór Polski, tym razem dokonany przez sojuszników Polski. Zamiar trzech mocarstw utworzenia tymczasowego rządu polskiego jedności narodowej" za pomocą uzupełnienia narzuconego Polsce komitetu lubelskiego, przez bliżej nieokreślonych przedstawicieli demokratycznych partii politycznych polskich i osobistości z emigracji doprowadzić może jedynie do zalegalizowania mieszania się Sowietów w wewnętrzne sprawy Polski. Dopóki ziemie polskie będą okupowane wyłącznie przez wojska sowieckie, tego rodzaju rząd, nawet w obecności dyplomatów brytyjskich i amerykańskich, nie zabezpieczy prawa do swobodnego wypowiedzenia się społeczeństwu polskiemu. Rząd polski, który jest jedynym prawowitym i powszechnie uznanym rządem RP i który od pięciu i pół lat kieruje walką państwa i narodu polskiego przeciwko państwom osi, zarówno przez ruch podziemny w kraju, jak przez swoje Siły Zbrojne na wszystkich frontach wojennych, zgłosił w memorandum, złożonym rządom W. Brytanii i Stanów Zjednoczonych AP gotowość przyjaznego ułożenia stosunków z ZSRR i współdziałania w utworzeniu w Polsce rządu, który byłby prawdziwym wyrazem woli narodu polskiego. Gotowość tę rząd polski nadal podtrzymuje. 2. Określ rodzaj źródła i jego wartość informacyjną 3. Scharakteryzuj okoliczności, w jakich powstał tekst, oraz jego znaczenie dla przebiegu późniejszych wydarzeń 4. Zaznaczony fragment opatrz komentarzem