ISSN X. information for tourists & businesspeople with map autumn 3/2014

Transkrypt

1 ISSN X information for tourists & businesspeople with map autumn 3/2014

2 kielczanom, z dumą przyjął w 1921 r. honorowe obywatelstwo naszego miasta przypomniał Wojciech Lubawski, prezydent Kielc. Po wielu latach starań w Kielcach stanął pomnik Marszałka. Na uroczystościach był Krzysztof Jaraczewski, wnuk Józefa Piłsudskiego. Na Placu Wolności były tłumy; dzieci, dorośli i ludzie starsi. Przedstawiciele Rodzin Legionowych złożyli u stóp pomnika urnę z ziemią z miejsc największych bitew Polaków od XVIII wieku. In Honour of the Marshal W hołdzie Marszałkowi 12 sierpnia, w setną rocznicę wkroczenia do Kielc legionistów Józefa Piłsudskiego na Placu Wolności uroczyście odsłonięto pomnik Marszałka, z udziałem rodziny Marszałka Piłsudskiego, władz państwowych, wojskowych, samorządowych oraz rodzin legionistów i POW-iaków. Przed uroczystościami na Placu Wolności prezydent Kielc przyjął meldunek od komendanta Marszu Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej. Do stolicy regionu dotarło ponad 700 osób, które przez siedem dni szły śladami Kadrówki. Sto lat temu, 6 sierpnia 1914 roku z krakowskich Oleandrów wyruszyła Kadrówka, 12 sierpnia dotarła do Kielc. To był początek Legionów Polskich. Legionów, które przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości. Honorowy patronat nad uroczystościami objęła Karolina Kaczorowska, wdowa po ostatnim prezydencie RP na uchodźstwie. Jako mała dziewczynka została wywieziona z Polski, do kraju wróciła po 60. latach. Trzeba mieć szacunek dla tych, którzy walczyli o wolny kraj podkreślała podczas uroczystości w Kielcach. Wejście 12 sierpnia 1914 roku Józefa Piłsudskiego i jego Legionistów do Kielc, to jedna z najpiękniejszych dat w historii Polski. Marszałek był wdzięczny On August 12, the one-hundredth anniversary of Marshal Józef Piłsudski s Legionaries entering Kielce, a monument to the Marshal, situated in Wolności Square, was officially unveiled. The ceremony was attended by Marshal Piłsudski s relatives, representatives of the state authorities, the army and the local government, together with relatives of the Legionaries and members of the Polish Military Organisation. Before the festivities in Wolności Square, the commander of the March along the First Cadre Company Trail reported to the President of Kielce. The region s capital was reached by over 700 people who had followed the trail of the Cadre Company for seven days. One hundred years ago, on August 6, 1914, from Krakow s Oleandry Street, the Cadre Company set off to reach Kielce on August 12. This was the beginning of the Polish Legions, which contributed to Poland s regaining its independence. The honorary patronage over the festivities was taken by Karolina Kaczorowska, the widow of the last President of Poland in exile. As a young girl, she was deported from Poland and did not return until sixty years later. One must respect those who fought for the free state, she stressed during the Kielce ceremony. Józef Piłsudski and his Legionaries entering Kielce on August 12, 1914 is one of the most beautiful dates in the history of Poland. The Marshal was grateful to the inhabitants of Kielce and in 1921 was proud to receive honorary citizenship of our city, Wojciech Lubawski, President of Kielce, reminded the listeners. After many years of effort, the monument to the Marshal has been erected in Kielce. The ceremony was attended by Krzysztof Jaraczewski, Józef Piłsudski s grandson. Wolności Square was crowded with children, adults and the elderly. Representatives of the Legionaries Families placed an urn containing soil from the Poles greatest battlefields from the 18th century onwards at the foot of the monument. 2 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro JESIEŃ 2014

3 Urząd Miasta Kielce , Rynek 1, Biuro Obsługi Interesanta tel (099), (509) Regionalne Centrum Informacji Turystycznej Kielce, ul. Sienkiewicza 29 tel Wydział Projektów Strukturalnych i Strategii Miasta Urząd Miasta Kielce , ul. Strycharska 6 tel fax Centrum Obsługi Inwestora Urząd Miasta Kielce , ul. Strycharska 6 tel/fax tel coi@um.kielce.pl Kielce City Hall , Rynek 1, Customer Services phone (099), (509) Regional Centre for Tourist Information Kielce, ul. Sienkiewicza 29 phone informacja@swietokrzyskie.travel Department for Structural Projects and City Strategy Kielce City Hall , ul. Strycharska 6 phone fax Investor Assistance Centre Kielce City Hall , ul. Strycharska 6 phone/fax phone coi@um.kielce.pl Urząd Miasta Kielce Szanowni Państwo, Kielce to nowoczesne, dynamicznie rozwijające się miasto, które wykorzystało skok cywilizacyjny, jaki niesie ze sobą członkostwo w Unii Europejskiej. W ciągu ostatnich lat dzięki środkom unijnym, inwestowaniu w placówki kultury, pomoc społeczną, infrastrukturę techniczną i sportową Kielce stały się przyjazne dla swoich mieszkańców, turystów oraz biznesmenów. Dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej prowadzona jest także rozbudowa Targów Kielce - ośrodka najdynamiczniej rozwijającego się w Polsce i Europie. Targi Kielce to od lat miejsce spotkań największych firm na rynku krajowym i zagranicznym, reprezentujących różne dziedziny gospodarki oraz miejsce zawierania wielomilionowych kontraktów. Nasze miasto to ekonomiczne, turystyczne i kulturalne centrum regionu świętokrzyskiego. Znakomita lokalizacja, przychylność władz, dobre warunki do pracy i wypoczynku stanowią poważny atut pozwalający zakładać firmy oraz dynamicznie je rozwijać i cieszyć się sukcesami. Miasto oferuje także ciekawe nieruchomości, interesujący system ulg dla tworzących nowe miejsca pracy, profesjonalną obsługę przedsiębiorców oraz wysoki standard usług okołobiznesowych. Kielce to także miasto sportu i aktywnego wypoczynku. Rozwój sportu w naszym mieście ma szczególne znaczenie. Świadczy o tym nowoczesna infrastruktura sportowa, baza hotelowa oraz aktywny udział kielczan w życiu sportowym miasta. Kielce mają naturalne i niepowtarzalne warunki do uprawiania wielu dyscyplin. Dążąc do nowoczesności, troskliwie pielęgnujemy bogate tradycje historyczne. Ich ślady możemy zobaczyć na każdym niemal kroku. Polecam Państwu zwiedzenie kieleckich muzeów i galerii, skorzystanie z ciekawej oferty placówek kultury. Zapraszam Państwa do Kielc. Wierzę, że czas spędzony w naszym mieście dostarczy wielu wrażeń i będzie bogaty w nowe doświadczenia. Ladies and Gentlemen, Wojciech Lubawski Prezydent Kielc Kielce is a modern, dynamically developing city which has made good use of the opportunity for a civilisational leap offered by Poland s membership in the European Union. In recent years, thanks to EU funds, and investing in institutions of culture, social welfare, as well as technical and sports infrastructure, Kielce has become friendlier to its inhabitants, tourists and businesspeople. For years, thanks to Poland s most rapidly developing Trade Fair Centre (Targi Kielce), the city has been a meeting ground for major Polish and foreign companies representing various branches of economy, and the venue where multi-million contracts have been concluded. Our city is the Świętokrzyskie region s centre of business, tourism and culture. A splendid location, sympathetic authorities, together with good conditions for work and leisure are major trump cards which encourage company establishment, development, and ultimate success. The city has on offer interesting properties, an attractive incentive system for those creating new workplaces, professional services for entrepreneurs, as well as high-standard business-related services. Kielce is also a city of sports and active leisure pursuits. The advancement of sports in our city is especially important. This shows in the modern sports infrastructure, hotel facilities and active participation of the locals in the city s sports life. Kielce has unique natural conditions in which to practise several disciplines. Aspiring to modernity, we take great care of our rich historical tradition. Its traces may be seen at every step. Let me recommend a visit to Kielce museums and galleries, as well as the interesting offer of our institutions of culture. We look forward to seeing you in Kielce. I believe that the time spent in our city will be an enjoyable and memorable experience. Wojciech Lubawski President of Kielce

4 W numerze: W hołdzie Marszałkowi In Honour of the Marshal 2 Wolę być aktywnym uczestnikiem przemian 6 I d rather be an active participant in the transformation 8 Nasze Świętokrzyskie Our Świętokrzyskie Region Nauka dla przemysłu Science to Benefit Industry W poszukiwaniu skarbu jaskini In Search of Underground Treasure Szanowni Państwo, Pięć milionów złotych taką kwotą z budżetu miasta mogą dysponować mieszkańcy Kielc, wskazując, co jest do zrobienia w najbliższym otoczeniu, na osiedlu. Zgłaszane inwestycje mogą dotyczyć budowy, modernizacji, przebudowy lub rozbudowy elementów infrastruktury miejskiej, które da się zrealizować w ciągu roku. Inicjatywy muszą przyczyniać się do rozwoju miasta. Ubiegłoroczna, pierwsza edycja budżetu obywatelskiego, cieszyła się ogromnym powodzeniem i pokazała, że nie jest nam wszystko jedno, w jakim mieście żyjemy. Europeada 14 Europeade Maria Malinowska redaktor naczelna Kielce rok 1914 Kielce: the Year 1914 Okładka: Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego Fot. Paweł Treger Cover: The monument to Marshal Józef Piłsudski Photo by Paweł Treger Ladies and Gentlemen, Five million Zloty: this is the sum in the city s budget at the disposal of the inhabitants of Kielce so they can decide about what needs doing in their closest environment, such as a residential district. Proposed investment projects may pertain to construction, modernization, refurbishment or expansion of elements of the urban infrastructure which can be completed within a year. The initiatives must foster the city s development. Last year s first edition of the citizens budget proved an enormous success and has shown that we do care about the kind of city that we live in. Maria Malinowska Editor-in-Chief Wydawca: Agencja Wydawnicza Akwarela Plus Justyna Żukowska Redaktor naczelna: Maria Malinowska, tel Redaguje zespół Adres redakcji: ul. Kościuszki 11, Kielce tel./fax mariamal@op.pl, zukowska.justyna@op.pl akwarela.plus@neostrada.pl Tłumaczenie: Magdalena Ożarska Projekt graficzny i skład: Studio Reklamy 300dpi - Rafał Urbański Druk: Drukarnia Duet, Kielce, ul. Górna 11a nakład: egz. Distributed free of charge at Business Centres in Kielce (Kielce Trade Fairs); major hotels in Kielce (Świętokrzyski, Uroczysko, Łysogóry, Echo, Leśny Dwór, Pod Złotą Różą, Qubus, Kameralny, Kongresowy, Tęczowy Młyn, Ibis); Malinowy Zdrój at Solec Zdrój; Tourist Information Centres; Staropolska Chamber of Industry and Commerce, Świętokrzyskie Regional Development Agency; banks; Cultural Centres (National Museum in Kielce); Świętokrzyskie Voivodeship Office, Jan Kochanowski University, Kielce University of Technology. Copyright by Agencja Wydawnicza Akwarela Plus Justyna Żukowska. All rights reserved Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczanych ogłoszeń. The Publisher takes no responsibility for the content of advertisements. 4 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro JESIEŃ 2014

5 Szanowni Państwo, W tym roku województwo świętokrzyskie, jako jeden z regionów Unii Europejskiej, wkracza w kolejny okres programowania funduszy strukturalnych. W ciągu najbliższych sześciu lat, Świętokrzyskie będzie mieć do dyspozycji 1 miliard 363 mln euro w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata To wielkie wyzwanie, ale jesteśmy do niego dobrze przygotowani. Po pierwsze jesteśmy na jednym z czołowych miejsc w kraju pod względem wykorzystania unijnych funduszy w kończącym się okresie finansowania; po drugie skutecznie nadrabiamy historyczne zaległości w rozwoju infrastrukturalnym i gospodarczym. Nasze województwo będzie miało do dyspozycji także dodatkowe pieniądze z kontynuowanego programu Polska Wschodnia. W tej puli jest ok. 2 mld euro do podziału między pięć województw, w tym dla Świętokrzyskiego. Będziemy też mogli korzystać z programów sektorowych, które również będą dysponować znacznymi funduszami na rozwój infrastruktury i wsparcie gospodarki. Chcemy, aby nowe fundusze unijne zdynamizowały rozwój gospodarczy województwa, w oparciu o nowoczesne rozwiązania technologiczne i wzrost poziomu kapitału społecznego. Świętokrzyski Regionalny Program Operacyjny na lata będzie silniej niż dotychczasowy zorientowany progospodarczo, liczymy także na szersze zaangażowanie środków prywatnych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Unia stawia na innowacje, przedsiębiorczość, energetykę i projekty z zakresu społeczeństwa informacyjnego. I na te przedsięwzięcia w nowym RPO będzie przeznaczona niemal połowa środków zarezerwowanych na projekty inwestycyjne. Wzmacniając regionalną gospodarkę będziemy się koncentrować na kluczowych dla regionu gałęziach i branżach, tzw. inteligentnych specjalizacjach, wśród których wskazaliśmy budownictwo, przemysł metalowo-odlewniczy, turystykę zdrowotną oraz nowoczesne rolnictwo i przetwórstwo spożywcze. Wszystkich zainteresowanych pracą naszego urzędu zachęcam do odwiedzenia strony internetowej a także do korzystania z portalu Wrota Świętokrzyskie Ladies and Gentlemen, Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Adam Jarubas Marszałek Województwa Świętokrzyskiego This year, Świętokrzyskie Voivodeship, as one of the European Union s regions, is entering another structural fund programming period. In the nearest six years, Świętokrzyskie will have at its disposal one billion and 363 million Euro under the Regional Operational Programme of Świętokrzyskie Voivodeship for the Years This is an enormous challenge, but we are well prepared for it. In the first place, we have come top of Poland s league in the use of EU resources in the financing period which is now coming to an end; secondly, we are effectively making up for the historical backlog in infrastructural and economic development. Our Voivodeship will also receive additional funds from the continuing Eastern Poland Programme. The total amounts to ca. 2 billion Euro to be shared by five voivodeships, Świętokrzyskie included. We will also be able to use sector programmes with considerable funding for infrastructure development and economic support. We want the new EU funds to boost the dynamics of the Voivodeship s economic growth, basing on modern technological solutions and social capital enhancement. The Świętokrzyskie Regional Operational Programme for the Years will be more economy-oriented than ever before, and we are also counting on greater involvement of private resources as part of partnership between the public and the private. The EU will support projects in the fields of innovation, entrepreneurship. energy industry and information society. Under the new ROP, almost half the funding will be allocated to these investment projects. To strengthen the regional economy, we will be concentrating on the region s key industries, the so-called smart specialisations. These will include construction, metal and casting industry, health tourism as well as modern farming and food processing. If you would like more information on what our Office's do, do visit our website or the Świętokrzyskie Gateway portal Kielce Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Kielce Al. IX Wieków Kielc 3 Biuro Obsługi Interesantów tel Departament Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego ul. Sienkiewicza 63 (wejście główne od ul. Wspólna 4) Kielce tel Departament Funduszy Strukturalnych Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego ul. Sienkiewicza 63 (wejście główne od ul. Wspólna 4) Kielce tel Marshal s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship Kielce Al. IX Wieków Kielc 3 Customer Services Centre phone Department for Regional Policy Marshal s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship ul. Sienkiewicza Kielce phone Department for Structural Funds Marshal s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship ul. Sienkiewicza Kielce phone Adam Jarubas Marshal of Świętokrzyskie Voivodeship Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine AUTUMN

6 Wolę być aktywnym uczestnikiem przemian Z WOJCIECHEM LUBAWSKIM, prezydentem Kielc, rozmawia Paweł Treger. Na Pańskiej stronie internetowej czytamy: Moi przeciwnicy twierdzą z ironią, że jestem wizjonerem. Mam nadzieję, że tak właśnie jest! Pamiętacie Państwo, co powiedział Robert Kennedy? Są ludzie, którzy patrzą na rzeczy takimi, jakimi są i pytają: dlaczego? Ja marzę o rzeczach, których nigdy nie było i pytam: dlaczego nie? Ten sposób myślenia jest mi bardzo bliski. Uważam, że człowiek, który ma śmiałe i odważne plany wygrywa; nawet, gdy nie uda mu się ich do końca zrealizować. Bo, jak powiedział św. Augustyn: Dopóki walczysz jesteś zwycięzcą. Jest Pan także marzycielem w dobrym tego słowa znaczeniu; wiele z Pańskich wizji i marzeń dotyczących Kielc udało się Panu zrealizować. Jakie jest teraz Pana największe marzenie? Mam nadzieje, że światowej sławy szwajcarski architekt Peter Zumthor wróci do pracy nad projektem przebudowy dawnej synagogi w Kielcach na miejsce spotkań, z awangardowym teatrem. Na wznowienie przerwanej w 2011 r. współpracy z nami, pozwoliło wyjaśnienie stanu prawnego nieruchomości. 20 sierpnia wybieram się do Szwajcarii, aby rozmawiać z Peterem Zumthorem. Otrzymałem od profesora pismo, że jest gotowy przystąpić do pracy. Trzeba będzie uzgodnić zasady i harmonogram działań. W tym roku musimy podpisać umowę na dokumentację przedsięwzięcia, a jej opracowanie będzie trwało około dwóch lat. Wstępnie zakładamy, że przebudowa synagogi może kosztować ok. 200 mln zł. Mam nadzieję, że projektem uda się zainteresować Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, by wsparło finansowo inwestycję. W Polsce nie ma dzieł wielkich architektów i wydaje się, że taki obiekt jest nobilitacją całego kraju. Peter Zumthor jest zaliczany do grona najlepszych współczesnych architektów na świecie. W 2009 r. odebrał w Buenos Aires prestiżową nagrodę Jaya Pritzkera, która uważana jest za Nobla w dziedzinie architektury. Jeżeli w Kielcach powstanie obiekt zaprojektowany przez tego słynnego architekta, to ogromna szansa dla miasta, aby zaistnieć na mapie Europy. Ta realizacja zmieni centrum naszego miasta w znakomity sposób. Jeżeli zostawimy następnym pokoleniom taki obiekt, to Kielce mogą stać się ważnym ośrodkiem, który warto odwiedzać. Wszelkie realizacje tego architekta cieszą się ogromnym zainteresowaniem i to na światową skalę. Były już przypadki, kiedy to jeden nowy budynek potrafił zmienić i rozsławić wcześniej mało kojarzone miasto, weźmy choćby miasto Bilbao i Muzeum Guggenheima Franka Gehryego budynek stał się ikoną miasta i w ciągu dwóch lat obiekt odwiedziło 270 milionów turystów. Jeżeli wprowadzi się ten plan w życie, przydałoby się w Kielcach lotnisko Tak, to moje drugie marzenie; zwiększy to ruch turystyczny, ponadto na wszelkie możliwe sposoby i przy pomocy wszelkich dostępnych narzędzi przekształcamy Kielce w dynamiczny ośrodek gospodarczy z nowoczesną infrastrukturą, by ułatwić działalność inwestorom. Musimy pamiętać, że właśnie infrastruktura, a więc, między innymi, dobra komunikacja z naszym miastem, jest jednym z kluczy do sukcesów. Taka inwestycja, mam na myśli lotnisko w Obicach, które, mimo ogromnych trudności, na jakie napotykamy na każdym kroku, zostanie zrealizowane. Istnieje już projekt portu lotniczego, a pamiętajmy: Kielecki Park WOJCIECH LUBAWSKI, prezydent Kielc Technologiczny, Targi Kielce, Institute of Design Kielce ich rozwój i rozwój samego miasta w XXI wieku nie jest możliwy bez lotniska! Czy dlatego, aby realizować te plany, zdecydował się Pan kolejny raz kandydować na prezydenta miasta? Tak, chociaż przyznam, że długo się nad tym zastanawiałem. Wpływ na moją decyzję o kandydowaniu miały też pieniądze unijne, które po raz ostatni w perspektywie w tak dużej kwocie trafią do stolicy regionu. Nie widzę siebie w roli świadka i obserwatora tego, co będzie się działo w Kielcach. Wolę być aktywnym uczestnikiem tych przemian. Niektórzy mówią, że Unia daje. Ja wiem, że to ciężka praca. Szkoda byłoby stracić taką szansę. Chcę zrobić przynajmniej tyle, co w ciągu ostatnich 12 lat, w czasie których przeprowadzono wiele inwestycji, również tych z wykorzystaniem środków unijnych. Nie wszys- fot. archiwum UM Kielce 6 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro JESIEŃ 2014

7 fot. archiwum UM Kielce Wzgórze Zamkowe w Kielcach Kielecki Park Technologiczny tkie zostały przyjęte z pełnym entuzjazmem, ale nie zmienia to faktu, że Kielce poszły do przodu, stały się otwarte na świat, przyjazne dla inwestorów i są jednym z najdynamiczniej rozwijających się miast w Polsce. Wiele odważnych planów udało się Panu już zrealizować. Sukces mój i mojego rodzinnego miasta zawdzięczam wieloletniej pracy od podstaw. Kiedy dwanaście lat temu obejmowałem funkcję prezydenta Kielc miałem absolutną świadomość tego, że to nie inwestowanie w fabryki (bo u nas nie ma terenów na ich budowę), a inwestowanie w rozwój usług przyczyni się do poprawy kondycji miasta. Z czasem zostały zdefiniowane te obszary i zadania, które przyczyniły się (i w dalszym ciągu są siłą napędową) rozwoju miasta to Targi Kielce, Kielecki Park Technologiczny, Wzgórze Zamkowe z Institute of Design Kielce czy kompleksowe rozwiązanie układu komunikacyjnego w mieście. Ale to nie tylko moja zasługa; to przede wszystkim zasługa ludzi, z którymi pracuję. Staram się dobierać współpracowników, mając na uwadze ich kwalifikacje, fachowość, rzetelność. Staram się pracować z najlepszymi ludźmi, jakich tylko uda się pozyskać do zadań, które przed nimi stawiam. Współtwórcą sukcesu Kieleckiego Parku Technologicznego jest niewątpliwie Szymon Mazurkiewicz, który ma doświadczenie w pracy za granicą, który jest kreatywnym człowiekiem i to procentuje. Do wielu sukcesów w dziedzinie inwestycji przyczynił się Wydział Projektów Strukturalnych i Strategii Miasta z jego dyrektorem Mieczysławem Pastuszko, Biuro Planowania Przestrzennego z dyrektorem Arturem Hajdorowiczem, czy też pracownicy Miejskiego Zarządu Dróg w Kielcach; nie sposób wymienić tu wszystkich. Należy pamiętać, że prezydent Kielc jest bezpośrednim i pośrednim pracodawcą dla około 20 tysięcy osób. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że trzeba pamiętać o nich wszystkich i o tym, że trzeba współpracować z ludźmi, z którymi można odnieść sukces. Panie prezydencie, co uważa Pan za swoje największe osiągnięcia w minionym 12-leciu? Dzięki unijnym środkom w Kielcach udało się przeprowadzić inwestycje warte w sumie 5 mld zł. W ciągu tych lat wybudowaliśmy wiele obiektów, poprawiliśmy warunki komunikacyjne naszego miasta. Powstały nowe drogi, m.in. węzły Żytnia i Żelazna, ul. Krakowska. Jednym z największych przedsięwzięć były budowa infrastruktury Kieleckiego Parku Technologicznego i Targów Kielce. Przebudowaliśmy obiekty sportu i kultury: stadion, Halę Legionów, amfiteatr Kadzielnia, Wzgórze Zamkowe, siedzibę BWA czy Centrum Geoedukacji, rozwinęła się nowoczesna komunikacja miejska. Wciąż rewitalizowane jest zabytkowe śródmieście. Budowa m.in. węzłów drogowych zdecydowanie poprawiła przejezdność centrum i poprzez budowę dwujezdniowych wyjazdów z miasta możliwość wygodnego podróżowania poza Kielce. W ciągu ostatnich lat zmienił się także rynek pracy, na którym punkt ciężkości wyraźnie przesunął się z produkcji na usługi. W maju 2004 r. stopa bezrobocia w Kielcach wynosiła 16,1 proc. Obecnie spadła do ok. 11 proc. Uczestniczymy w targach branżowych i misjach gospodarczych, budujemy przyjazny klimat dla biznesu, realizujemy projekt Tworzenie i rozwój sieci współpracy centrów obsługi inwestora ; najintensywniej rozwijającym się sektorem są nowoczesne usługi outsourcingowe jest to branża wysokiej szansy z uwagi na dostęp do wykształconych kadr, zwłaszcza w tak pożądanych przez pracodawców kierunkach, jak ekonomia, informatyka, filologia angielska, niemiecka i rosyjska, a także języki orientalne. Konkurencyjne w Kielcach są również koszty pracy, bogata oferta terenów inwestycyjnych i nieruchomości oferowanych potencjalnym inwestorom przez miasto i kieleckie przedsiębiorstwa. Dziękuję za rozmowę. Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine AUTUMN

8 I d rather be an active participant in the transformation Paweł Treger talks to WOJCIECH LUBAWSKI, the President of Kielce. President Lubawski visits a Kadzielnia cave. Let me quote from your website: My opponents have given me, ironically, the label of a visionary. Personally, I sincerely hope that this is true about me. Do you remember what Robert Kennedy once said? Some men see things as they are and ask why. I dream things that never were and say, why not? This way of thinking is very close to my heart. I believe that a person with bold, far-reaching plans is the one who wins, even when some of these plans fail to materialise. This is because, as St. Augustine put it, You re a winner as long as you fight. Mr. President, you are a dreamer in a good way: many of your visions and dreams for Kielce have been successfully realised. What is your biggest dream now? I do hope that the world-famous Swiss architect Peter Zumthor will resume his work on the project concerning fot. archiwum UM Kielce the conversion of Kielce s former synagogue into a meeting place, complete with an avant-garde theatre. Now that the legal status of the real estate has been clarified, our co-operation, which was suspended in 2011, can be resumed. On August 20, I am going to Switzerland to talk to Professor Zumthor. I have received a letter from the professor saying he is ready to recommence the work. What we need to discuss is the regulations and the work schedule. This year, we have to sign a contract for the works documentation, the development of which will take about two years. Our initial assumption is that the conversion of the synagogue may cost ca. PLN 200 million. I hope that we will manage to interest the Ministry of Culture and National Heritage in our project and that they will financially support it. Poland can boast no works by outstanding architects so it seems that this kind of facility would make good publicity for the whole country. Peter Zumthor is among the world s greatest architects. In 2009, in Buenos Aires, he received the prestigious Jay Pritzker Award, considered to be the Nobel Prize in architecture. If a facility designed by this renowned architect is constructed in Kielce, it will offer an enormous opportunity for the city to become recognisable on the maps of Europe. This project will alter the city centre of Kielce magnificently. If this kind of facility is bequeathed to the next generations, Kielce may become an important tourist highlight. All the works by this architect attract enormous interest worldwide. There have been cases of one building transforming and making an insipid city famous take for example the city of Bilbao and the Guggenheim Museum by Frank Gehry: the building became the city s icon, having attracted 270 million tourists over two years. If this plan materialises, an airport in Kielce would be needed. Yes, this is my next dream: this would certainly increase tourist traffic. Moreover, using any method and tool available, we are transforming Kielce into a dynamic business centre with a modern infrastructure in order to facilitate investors operations. It must be remembered that it is the infrastructure, i.e. for example good communications with our city, that is one of the keys to success. This kind of facility, I mean the airport at Obice despite all the enormous obstacles which we encounter at every step will ultimately be built. The airport design is ready, and it is obvious that the growth of the Kielce Park of Technology, Kielce Trade Fairs, the Institute of Design Kielce and the growth of the city itself are impossible in the twenty-first century without an airport. Is it because you have plans to be implemented that you have decided to run for the office of the President one more time? Yes, that s right, but I must tell you it was a hard decision to make. My decision to run for the office has also been influenced by EU funds, which will come to our region s capital in such large amounts for the last time in the perspective. I do not see myself as a witness and observer of what is going to be happening in Kielce. I would rather be an active participant in the transformation. Some say that the Union is giving us money, but I know this is really hard work. It would be a shame to waste this opportunity. I want to do at least as much as has been done over the last twelve years, when many investment projects, including those funded by the EU, were implemented. Not all of them were received enthusiastically, but this does not change the fact that Kielce has taken a massive leap forward, opening up to the world and becoming friendly to investors, and is now one of Poland s most dynamically developing cities. 8 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro JESIEŃ 2014

9 fot. archiwum Targi Kielce Kielce Trade Fairs You have managed to realise many of your bold plans. My success and the success of my home town are to be attributed to years-long work from scratch. Twelve years ago, when I was taking over the office of the President of Kielce, I was fully aware that it was not investing in factories (because we lack industrial estate to build them), but investing in services development would improve the city s standing. With the passing of time, we managed to identify those areas and objectives which have contributed to and are still the driving force behind the city s development. These are Kielce Trade Fairs, the Kielce Park of Technology, Castle Hill with the Institute of Design Kielce, or the complex solution for the city s communications. But this is not something I have achieved alone this is first and foremost the achievement of the people I work with. I try to select my co-workers with a view to their qualifications, professionalism and reliability. I make a point of working with the best personnel that can be acquired for the tasks which lie ahead of them. The co-father of the success of the Kielce Park of Technology is undoubtedly Szymon Mazurkiewicz a creative person, with experience in working abroad, which brings results. Many successes in the field of investment projects have been supported by the Department of Structural Projects and City Strategy with its Director Mieczysław Pastuszko; the Spatial Planning Bureau with Director Artur Hajdorowicz; and the employees of the Municipal Road Board in Kielce: I wish I could list everyone here. It has to be noted that the President of Kielce is the direct or indirect employer of ca. 20 thousand people. I must say here that they all have to be remembered and that co-operation with those who make success possible is a must. Mr. President, what do you consider your greatest achievement in the past twelve years? Thanks to EU funds, in Kielce we have managed to implement investment projects whose total value amounts to PLN 5 billion. Over these years, we have constructed several facilities and improved our city s communications. New roads, including the Żytnia and Żelazna hubs, as well as Krakowska Street, have appeared. One of the largest undertakings has been to build the infrastructure of the Kielce Park of Technology and Kielce Trade Fairs. In addition, we have refurbished sports and culture facilities, such as the sports stadium, the Legions Hall, the Kadzielnia Amphitheatre, Castle Hill, the BWA Art Exhibition Centre and the Centre for Geo-Education; modern public transport has been developed in the city as well. The historic city centre is still being revamped. The building of road hubs has noticeably improved driving through the city and, due to the construction of two-lane exit roads, travelling beyond the city has also been facilitated. Over the past few years, the labour market has changed, too, its focus shifting from manufacturing to services. In May 2004, the unemployment rate in Kielce was 16.1%, and by now it has dropped to ca. 11%. We participate in industry trade fairs and business missions, we create an ambience which is conducive to business, and we are implementing the Formation and development of the Investor Assistance Centre Network Project. The sector which has seen the most rapid growth is the modern outsourcing services a high-opportunity industry with access to well-educated personnel, particularly in the fields which are popular with employers: business, IT, English, German and Russian studies, as well as Oriental languages. Kielce is competitive also due to labour costs, a wide range of investment areas and industrial estates offered to potential investors by the city authorities and Kielce companies. Thank you very much. Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine AUTUMN

10 Nasze Świętokrzyskie Fot. Archiwum Baseny Mineralne Solec-Zdrój Tajemnica splata się z historią, magia z rzeczywistością, czary z nowoczesnością tak niezwykły jest nasz region. Dziś trudno sobie wyobrazić, że jeszcze kilkanaście lat temu Świętokrzyskie kojarzone było z miejscem gdzie diabeł mówi dobranoc. Dzięki m.in. europejskim funduszom i kreatywnym pomysłom jest mnóstwo miejsc, które warto zwiedzić czy zatrzymać się w nich na dłużej. Baseny Mineralne Solec-Zdrój Spotkanie z historią Jedną z pereł w koronie regionu jest Zamek Krzyżtopór w Ujeździe; to pomnik potęgi gospodarczej i militarnej siedemnastowiecznej Polski, wyjątkowy zabytek na międzynarodową skalę. Jego renowacja trwała trzy lata. Pałac forteca robi ogromne wrażenie: na całej długości zabezpieczono korony murów, renowacji doczekały się ogrody zamkowe i przedpola fortecy. Zbudowano dachy i system odprowadzający wodę deszczową. Pod ziemią powstały sale ekspozycyjne, punkt obsługi turystycznej i węzeł sanitarny. Planowane są kolejne remonty. Zamek Krzyżtopór to monumentalna budowla wzniesiona na zamówienie magnata Krzysztofa Ossolińskiego. Jego budowa trwała od 1627 do 1644 roku i nigdy nie została zakończona; najpierw wojska szwedzkie napadły i ograbiły zamek, potem historia też łaskawa dla tego miejsca nie była; ostatni lokatorzy wyprowadzili się stąd w latach 70. XVIII wieku. Tę trwałą ruinę, pełną magii, przystosowano dla współczesnego turysty, pozostając w zgodzie z duchami przeszłości. Nic zatem dziwnego, że coraz więcej osób odwiedza to niezwykłe miejsce, zagubione pośród pól na opatowskiej ziemi. W ubiegłym roku Krzyżtopór odwiedziło ponad 160 tysięcy turystów, w tym roku zapewne będzie ich o wiele więcej 26 maja obiekt po remoncie został udostępniony turystom. Dla zdrowia i urody W Świętokrzyskiem znajdują się miejsca, gdzie można znakomicie zregenerować swój organizm już nie tylko w sanatoriach w Busku-Zdroju, ale także od niedawna w Basenach Mineralnych Solec-Zdrój. To nowoczesny kompleks uzdrowiskowo-rekreacyjny z najsilniej działającą leczniczą wodą siarczkową; to świetne miejsce, by poprawić samopoczucie wody mineralne siarczkowe i solankowe mają zbawienne działanie na nasz organizm; wspomagają leczenie chorób zwyrodnieniowych stawów i kręgosłupa, dyskopatie, stany pourazowe, schorzenia neurologiczne, miażdżycę, cukrzycę oraz ciśnienia tętniczego. Siarczki ponadto doskonale działają na naszą skórę, jak naturalny peeling. To jedyny w Polsce basen solankowo-siarczkowy leczniczy z najsilniejszą na świecie wodą siarczkową ze źródła Malina oraz kompleks saun ze strefą Wellness i wanną SPA. Solec- Zdrój to miejsce, gdzie można spędzić czas z rodziną; najmłodsi mogą do woli bawić się w bezpiecznym brodziku czy na zjeżdżalniach. Świat w pigułce To miejsce jedyne w swoim rodzaju jak na dłoni podane cuda natury i cuda kreatywności architektonicznej człowieka: Park Miniatur i Rozrywki w Krajnie. Prawie wszystkie miniatury zostały wykonane w skali 1:25. Szczególnym wyjątkiem jest watykańska bazylika św. Piotra, która jako jedyna w Europie została wykonana w skali 1:13. Obiekty wykonane zostały perfekcyjnie, z troską o każdy detal. Mamy więc plac św. Piotra, Coloseum, Piramidę Cheopsa, dymiący wulkan Etna, wodospad Niagara, Statuę Wolności, najpiękniejszą rzymską fontannę Di Trevi, Łuk Triumfalny w Paryżu i berlińską Bramę Brandenburską. W Krajnie znajduje się niemal wszystko, o czym marzymy, by zwiedzić i zobaczyć. Każdy z obiektów KAZIMIERZ KOTOWSKI członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego: Na szeroko rozumianą poprawę infrastruktury turystycznej przeznaczyliśmy w poprzedniej perspektywie finansowej znaczne środki. Inwestowaliśmy w miejsca dobrze przemyślane i perspektywiczne. Dzięki temu, w oparciu o bogactwo historii, tradycji, kultury i przyrody, udało się stworzyć wiele wspaniałych, markowych produktów turystycznych, które dziś mogą być wizytówką nie tylko naszego regionu, ale i całego kraju. Cieszę się, że mogliśmy wesprzeć je środkami z Regionalnego Programu Operacyjnego. W rozpoczynającym się, nowym okresie finansowania przedsięwzięcia okołoturystyczne dalej zajmować będą ważne miejsce. Planujemy przeznaczyć na nie ok. 350 mln złotych. KAZIMIERZ KOTOWSKI Member of the Board of Świętokrzyskie Voivodeship: In the previous financial perspective, we have allotted considerable resources to broadly conceived enhancement of tourist facilities. We have invested in carefully chosen sites with long-range prospects. Consequently, basing on our rich history, tradition, culture and nature, we have managed to create several excellent tourist brand products, which today can function as showpieces of not only our region, but also the whole of Poland. I am very pleased that we were able to support them with the Regional Operational Programme resources. In the new financial period which is just beginning, tourism-related undertakings will continue to be very important. We are planning to allot ca. PLN 350 million to them. ma swoją niepowtarzalną historię więc spacer po Parku Miniatur to także wspaniała okazja na przypomnienie i uzupełnienie wiedzy. To miejsce fascynuje, niezależnie od wieku i płci daje możliwość poznania tajemnicy i urody świata A może budzi tęsknotę do podróży? Budzi marzenia? Z pewnością jednak refleksję: cudowny ten nasz świat Mimo wszystko. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... Publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro JESIEŃ 2014

11 Our Świętokrzyskie Region Mineral Water Bath Pools at Solec-Zdrój. Mystery intertwined with history, the supernatural with the real, magic with modernity: these aptly describe our remarkable region. Today, it is hard to imagine that, little more than a decade ago, the Świętokrzyskie region used to be considered the middle of nowhere. Nowadays, thanks to European funds and creative ideas, places worth seeing and staying at for a little while longer abound. Photo Artur Radziwolski The Miniature and Leisure Park at Krajno An encounter with history One of the jewels in the region s crown is the Krzyżtopór Castle at Ujazd, a monument to seventeenth-century Poland s economic and military power a historic site unique in the world scale. Renovation works on the castle lasted for three years. This palazzo in fortezza never fails to impress: all the battlements have been secured; castle gardens and foregrounds have been renovated. Roofs and a rainwater drainage system have been installed. Underground exhibition rooms have been created, alongside a tourist service point and toilets. More refurbishment is being planned. The Krzyżtopór Castle is a monumental building, commissioned by nobleman Krzysztof Ossoliński. Its construction spanned the years 1627 to 1644, but was never completed: first, the Swedish troops invaded and looted the castle; afterwards history continued to be harsh on the place, the last occupants leaving in the 1770s. The permanent ruin, full of magical allure, has now been adapted to meet the expectations of contemporary tourists, while respecting the spirit of the past. No wonder that increasing numbers of visitors come to this unique site, hidden amidst the fields of the Opatów region. Last year, Krzyżtopór was visited by over 160,000 tourists; this year promises many more as the refurbished castle re-opened to the public on May 26. Health and beauty The Świętokrzyskie land is replete with facilities where you can recharge your batteries. These are not only the sanatoriums of Busko-Zdrój, but also the recently opened Mineral Water Bath Pools at Solec-Zdrój. This is a modern spa and leisure complex which offers the strongest healing sulphide waters. It has a magnificent location in which to make yourself feel good. The mineral sulphide and brine waters have therapeutic effects on the human body, supporting the treatment of degenerative joint and backbone disease, degenerative disc disorders, post-traumatic syndromes, neurological ailments, diabetes and blood pressure problems. Sulphides are also excellent for the skin and act as natural exfoliants. This is Poland s only healing brine and sul- phide pool with the world s strongest sulphide water from the Malina source, complete with a sauna complex, a wellness zone and a spa bath. Solec- Zdrój is perfect for a family day out: the children can take a dip in the splash pool or slide down the flumes. The world in a nutshell The Miniature and Leisure Park at Krajno is a truly unique attraction which will offer a glimpse of the marvels of nature and the feats of human architecture, both at your fingertips. Almost all the miniature buildings have been rendered to the 1:25 scale. An exception is St. Peter s Basilica in the Vatican, Europe s only building which has been constructed to the 1:13 scale. The miniature buildings have all been styled to perfection, with great attention to detail. Here you can see St. Peter s Square, the Coliseum, the Pyramid of Cheops, the smoking volcano of Etna, the Niagara Falls, the Statue of Liberty, Rome s most impressive Di Trevi fountain, the Paris Arch of Triumph and the Berlin Brandenburg Gate. Krajno has almost anything anyone can dream of visiting. Each miniature has its own history, so a walk around the Miniature Park is a splendid opportunity to brush up on your knowledge and expand your horizons. This place will enchant people from all walks of life regardless of gender or age, with its parade of the world s beauties and mysteries. Will it make you want to travel? Will it induce a reverie? It will definitely bring to mind the thought that the world we live in is truly marvellous. No matter what. for the development of Świętokrzyskie Voivodeship... Publication co-financed from European Regional Development Fund under Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship for Years Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine AUTUMN

12 edukacja Nauka dla przemysłu Politechnika Świętokrzyska, uczelnia techniczna z tradycją sięgającą czasów Stanisława Staszica, kształci studentów na pięciu wydziałach, 17 kierunkach w dziewięciu dyscyplinach naukowych. Przemysł metalowoodlewniczy i budownictwo energooszczędne to dwa obszary w naszym regionie, na które stawia Uczelnia dzięki temu rozpoczęła współpracę z przedsiębiorcami. fot. Archiwum Politechniki Świętokrzyskiej Uruchomienie laboratorium to początek drogi badawczej - mówi prof. Stanisław Adamczak Na wydziale Mechatroniki i Budowy Maszyn w lipcu uroczyście otworzono nowoczesne Laboratorium Badań Łożysk Tocznych. Jego budowa trwała 3,5 roku i kosztowała 2,5 mln zł, a ponieważ to środki budżetowe możliwe jest prowadzenie działań komercyjnych. W uroczystościach otwarcia laboratorium uczestniczyli poza władzami uczelni i naukowcami także samorządowcy i przedstawiciele podmiotów gospodarczych, głównie producentów i użytkowników łożysk tocznych, którzy podkreślali, że rozwój Politechniki służy także rozwojowi regionu. Projekt pod nazwą Opracowanie metod badań łożysk tocznych w aspekcie współczesnych wymagań wyrobów o wyższych parametrach eksploatacyjnych realizowany był od końca 2010 roku przez pracowników Politechniki Świętokrzyskiej, pod kierunkiem prof. dr hab. inż. Stanisława Adamczaka i współpracy byłych pracowników przemysłu łożysk tocznych, głównie inż. Ryszarda Domagalskiego. W jego ramach, ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, powstało nowoczesne Laboratorium Badań Łożysk Tocznych. To jest nasza myśl techniczna, nasze rozwiązania mówi profesor Stanisław Adamczak, rektor. Mówiąc w bardzo dużym uproszczeniu, naukowcy szukali sposobów na zmierzenie momentu oporowego łożyska pod obciążeniem, parametrów drgań łożysk, ustalenie trwałości i niezawodności łożysk, a także ustalenie wpływu parametrów geometrycznych elementów łożysk na właściwości eksploatacyjne. Opracowali założenia teoretyczne, model, a na końcu urządzenia do jego pomiaru. Parametry zamontowanych łożysk decydują, na ile sprawna jest maszyna, w którym jest ono wykorzystane. Im parametry mają mniejszą wartość, tym lepiej. Nowe laboratorium będzie świadczyło usługi w zakresie badań łożysk tocznych, wykonywania ekspertyz oraz oczywiście rozwijania urządzeń do badań łożysk. Powstały cztery oryginalne stanowiska, które są wynalazkami zgłoszonymi do ochrony patentowej w Urzędzie Patentowym RP (jeden patent udzielony, trzy czekają na ostateczną decyzję). Uruchomienie laboratorium to początek drogi badawczej, początek dalszego rozwoju badań i urządzeń do ich prowadzenia podkreślał rektor Adamczak. Dzięki wykorzystaniu innych pieniędzy niż unijne oraz własnym rozwiązaniom, możliwa jest działalność komercyjna laboratorium. Wiele przedsiębiorstw już dziś jest zainteresowanych współpracą z laboratorium. Prowadzone będą też badania dla potrzeb uczelni oraz edukacji studentów. 73 laboratoria na światowym poziomie wyposażone w najnowocześniejszy sprzęt Politechnika Świętokrzyska w ostatnich latach zainwestowała duże pieniądze, pochodzące głównie z funduszy Unii Europejskiej. Dzięki takiemu wsparciu zaplecze naukowo- badawcze Uczelni wzbogaciło się o urządzenia za blisko 12 milionów złotych. Podczas cyklu majowych konferencji Politechnika Świętokrzyska dla przemysłu w perspektywie środków finansowych Unii Europejskiej przewidzianych na lata skierowanych do przedsiębiorców i przedstawicieli przemysłu, prof. Stanisław Adamczak podsumował 10 lat uczelni w Unii Europejskiej. Chcieliśmy zaprezentować nasz dorobek tak, aby podmioty gospodarcze regionu świętokrzyskiego i całej Polski miały okazję poznać nasze zaplecze, tę infrastrukturę badawczą, która będzie podstawą do kolejnej perspektywy finansowej mówił rektor. Realizujemy już sześć projektów badawczych finansowanych z Narodowego Centrum Badań Rozwoju. To są projekty, które powstały w ramach konsorcjów naukowo-badawczych, gdzie oprócz uczelni są również podmioty gospodarcze dodał profesor Adamczak. Odnowiliśmy całą Politechnikę, wyposażyliśmy nowe laboratoria, wybudowaliśmy nowe budynki, podnieśliśmy jakość kształcenia tak rektor podsumował ostatnie 10 lat. Jego starania na rzecz Uczelni i zasługi zostały docenione: w obecności Prezydenta Rzeczpospolitej, Bronisława Komorowskiego, odebrał tytuł Złotego Inżyniera. Uroczystość miała miejsce w końcu maja, w Pałacu Prezydenckim. Plebiscyt Złoty Inżynier od dwudziestu lat organizuje Przegląd Techniczny, jedno z najstarszych w Europie czasopism publicystycznych o tematyce ogólnotechnicznej, którego pierwsze wydanie ukazało się w 1866 roku. Przyznaje ono tytuły Złotego Inżyniera osobom, które przyczyniły się do rozwoju polskiej techniki. Justyna Żukowska 12 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro JESIEŃ 2014

13 education Kielce In July, the Faculty of Mechatronics and Machine Design officially opened a state-of-the-art Laboratory for Rolling Bearing Testing. Its construction took three and a half years and cost PLN 2.5 million: because the funding came from the budget, commercial operations can be conducted. The Laboratory s opening ceremony was attended by not only the University s authorities and scientists, but also by representatives of the local government and business entities, mainly manufacturers and users of rolling bearings, who stressed that the development of the University promoted the growth of the region. The project titled The Development of Methods for Rolling Bearing Testing to Meet Today s Requirements for Enhanced Operational Performance has been implemented since the late 2010 by the personnel of the Świętokrzyskie University of Technology, headed by Prof. Stanisław Adamczak, Ph.D. habil., Eng., in co-operation with the former employees of the rolling bearing industry, primarily Ryszard Domagalski, Eng. Under the Project, with the resources of the National Centre for Research and Development, the new, state-of-the-art Laboratory for Rolling Bearing Testing was established. Science to Benefit Industry The Świętokrzyskie University of Technology (Politechnika Świętokrzyska), an institution of higher technical education whose origins date back to the times of Stanisław Staszic, educates students at five faculties, in seventeen fields of study in nine scientific disciplines. The metal and foundry industry as well energy-efficient housing are our region s two fields which the University supports as it has embarked on co-operation with entrepreneurs. In the presence of President Bronisław Komorowski, Professor Adamczak received the title of the Golden Engineer". fot. Archiwum Politechniki Świętokrzyskiej These are our engineering solutions and our ideas, says Professor Stanisław Adamczak, Rector. Briefly speaking, scientists sought methods to measure a bearing s moment of resistance under load conditions, vibration parameters, bearing durability and reliability as well as the influence of a bearing s geometrical element parameters on its performance. They have developed theoretical assumptions, the model, and finally the devices needed for the measurement thereof. The parameters of the installed bearings determine the efficiency of the machine in which they are used. The lower the parameters, the better. The new laboratory will offer services in the field of rolling bearing testing, provide expert opinions as well as develop bearing testing devices. Four original set-ups, inventions which are patent pending with the Polish Patent Office, have been developed. One patent has already been granted and the other three are awaiting final decisions. The starting of the laboratory is but the beginning of the path for further development of testing methods and testing devices, stressed Rector Adamczak. Thanks to the use of funds other than the EU s as well as original solutions, the laboratory s commercial operations have been made possible. Many companies are already interested in co-operating with the laboratory. Research to meet the needs of the University of Technology as well as enhancing student education will also be conducted. Seventy-three world-class laboratories, equipped with state-of-the-art apparatus: this is how the Kielce University of Technology has in recent years invested a lot of resources, mainly those obtained from the European Union s funds. Thanks to this support, the University s scientific and research facilities have been upgraded with apparatus worth almost PLN 12 million. During the series of May conferences on The Kielce University of Technology for Industry in the Perspective of the European Union s Financial Resources for the Years , geared at entrepreneurs and representatives of industry, Professor Stanisław Adamczak reviewed the University s ten years in the European Union. We wished to present our achievements in such a way as to let the Świętokrzyskie companies as well as the whole of Poland find out about our facilities and research infrastructure which will provide a base for the next financial perspective, the Rector said. We are implementing six research projects financed by the National Centre for Research and Development. These are the projects which have arisen from the science and research consortiums, comprising not only the University itself but also business entities, added Professor Adamczak. We have revamped the entire University; we have equipped new laboratories; we have had new buildings constructed; we have enhanced the quality of our teaching : this is how the Rector recapitulated the past decade. His work to the benefit of the University and his achievements have been duly recognised: in the presence of the President of Poland, Bronisław Komorowski, he received the title of the Golden Engineer at an official ceremony held in late May at the Presidential Palace. The Golden Engineer Contest has been organised for twenty years now by the Przegląd Techniczny, one of Europe s oldest journals of general technology, whose first issue came out in The periodical grants the titles of Golden Engineer to individuals who have made a significant contribution to the development of Polish technology. Justyna Żukowska Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine AUTUMN

14 fot. archiwum Geopark Kielce Jaskinia Prochownia - Dolne Partie z infrastrukturą turystyczną. Prochownia Cave: Lower Sections with tourist infrastructure. Podziemna trasa turystyczna na Kadzielni W poszukiwaniu skarbu jaskini Gwiezdne Wrota, Korytarz Niedźwiedzia, Korytarz Strzelisty te niesamowicie brzmiące nazwy kryją w sobie tajemnicę i przygodę, której można doświadczyć zwiedzając podziemną trasę turystyczną w połączonych jaskiniach: Odkrywców, Prochowni i Szczelinie na Kadzielni. Wieloletnie prace, prowadzone z inicjatywy Urzędu Miasta Kielce przez Geopark, doprowadziły do tego, że pierwotnie niedostępny podziemny świat stał się możliwy do zwiedzenia dla zwykłego turysty. Po połączeniu trzech wspomnianych jaskiń powstał system o łącznej długości 392 m i różnicy wysokości między najniższym a najwyższym punktem jaskini wynoszącej 22 m. W ten sposób system: Jaskinia Odkrywców Prochownia Szczelina na Kadzielni, został najdłuższą i najgłębszą jaskinią w mieście. Obecnie do zwiedzania udostępniony jest odcinek o długości 120 m. Podziemna trasa turystyczna rozpoczyna się w Jaskini Odkrywców i wiedzie przez Prochownię wraz z tzw. Nowymi Partiami, do Szczeliny na Kadzielni. Zwiedzając ten podziemny świat mamy doskonałą okazję zajrzeć we wnętrze masywu skalnego w ścianach kamieniołomu. Miłośnicy unikalnych krajobrazów i kadrów fotograficznych mogą znaleźć tu ciekawe formy rzeźby krasowej, rozwinięte w ścianach i stropie jaskiń. Niezwykłe przejawy korozji krasowej, kociołki krasowe czy strzeliście rozwinięte korytarze o pionowych przekrojach to tylko część walorów tej wyjątkowej trasy. W ostatnim czasie z inicjatywy Geoparku Kielce, Podziemna Trasa Turystyczna na Kadzielni została wzbogacona o nowe atrakcje, stanowiące dodatek do motywów geologicznych. Należą do nich instalacje świetlnodźwiękowe nawiązujące do walorów przyrodniczych i kulturowych jaskini. Wędrując wraz z przewodnikiem podziemną trasą turystyczną na Kadzielni usłyszymy m.in. odgłosy pracy dawnych górników, szum morza sprzed 360 milionów lat, jak również odnajdziemy skarb jaskini, w postaci kryształu ukrytego w jednym z korytarzy na trasie zwiedzania. Poszukiwanie skarbu jaskini odbywa się pod opieką wykwalifikowanych przewodników ze Speleoklubu Świętokrzyskiego, którzy wprowadzą nas dodatkowo w geologiczne tajemnice podziemnego świata, a także uchylą rąbka tajemnicy na temat odkrywania i badania jaskiń. Jaskinie na Kadzielni można zwiedzać pod warunkiem wcześniejszej rezerwacji pod nr telefonu Zwiedzanie wraz z przewodnikiem możliwe jest, od wtorku do piątku, w godz. 9:00 16:00, a także w weekendy, w godz. 11:00 17:00. Serdecznie zapraszamy! 14 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro JESIEŃ 2014

15 The Kadzielnia Underground Route In Search of Underground Treasure The Star Gate, the Bear Walk or the Perpendicular Corridor: these uncanny names suggest the mystery and adventure to be experienced while taking the underground tourist route in the interconnected caves called Odkrywców, Prochownia and Szczelina (the Polish for Explorers, Gunpowder Store and Crevice, respectively) in Kielce s Kadzielnia. Years-long works commissioned by the Kielce City Hall and carried out by Geopark have made a journey into the underground world, originally inaccessible, available to ordinary tourists. Szczelina na Kadzielni - korytarz z instalacją światło-dźwięk Kryształ. Szczelina Cave in Kadzielnia: the corridor with Crystal sound and light installation. Upon the connecting of the three caves, a system of 392m in length emerged, the difference between the cave lowest and highest points reaching 22m. In this way the system of the Odkrywców Prochownia Szczelina caves in Kadzielnia has been turned into the Kielce s longest and deepest cave. At present, tourists can see a 120m-long route. In Kadzielnia, it begins with the Odkrywców Cave and runs through the Prochownia with the so-called New Sections, to the Szczelina. While following the route, tourists have an excellent opportunity to look inside the rock massif within the quarry walls. Enthusiasts of unique cavescapes and beautiful photos will love the remarkable karst forms in cave walls and ceilings. Interesting manifestations of karst corrosion, karst cirques or perpendicular corridors with vertical cross-sections are but a few special features of the underground walk. Recently, Geopark Kielce have enriched the Underground Tourist Walk with new attractions, which enhance its geological focus. They include light and sound installations highlighting the cave nature and culture. Walkers following their guide along the Kadzielnia underground route will hear the sounds of ancient miners at work and the murmur of the sea from 360 million years ago, as well as enjoy locating the cave s treasure a crystal hidden in one of the corridors. The quest for the treasure is assisted by qualified guides from the Świętokrzyskie Caving Club who will explain the mysteries of the underground world and talk about cave discovery and exploration. Jaskinia Prochownia - instalacja świetlna w Lewym Korytarzu. Prochownia Cave: light installation in Left Corridor. fot. archiwum Geopark Kielce The Kadzielnia caves can be visited subject to advance booking: please call Guided tours are offered from Tuesday to Friday between 9 am and 4 pm, and at weekends between 11 am and 5 pm. We look forward to seeing you there. Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine AUTUMN

16 Europeada 14 W lipcu Kielce stały się europejską stolicą folkloru Europeada, czyli wielki festiwal folkowy ma już 50 lat, co roku gości w innym państwie, a w tym po raz pierwszy zawitał do Polski. Ideą wydarzenia jest spotkanie społeczności prezentujących twórczość ludową oraz zainteresowanie kulturą swojego kraju mieszkańców miasta, w którym odbywa się impreza. Tak daleko na wschodzie starego kontynentu jeszcze nie byliśmy przyznał prezydent festiwalu Armand de Winter. To jest spotkanie szczęśliwych ludzi, okazja do tańca, śpiewu słuchania muzyki, rozmowy w różnych językach, ale muzyka i miłość mają uniwersalny język mówi de Winter. Inicjatorem zorganizowania festiwalu w Kielcach jest prezydent miasta Wojciech Lubawski, na którym duże wrażenie zrobiła 49. edycja imprezy, we włoskiej Padwie. Europeada jest bardzo dobrą okazją do promocji Kielc w Europie, także wśród turystów. Nad powodzeniem festiwalu czuwało ponad pół tysiąca osób, wolontariusze i różne placówki kulturalne. To ogromne przedsięwzięcie logistyczne. Na 10. scenach zaprezentowało się ok. 3,5 tys. wykonawców, reprezentujących 148 zespołów z takich państw jak: Niemcy, Szwajcaria, Estonia, Hiszpania, Finlandia, Francja, Węgry, Włochy, Litwa, Łotwa, Holandia, Rosja, Szwecja, Ukraina, Belgia, Portugalia, Wielka Brytania, Irlandia, Holandia. Największa reprezentację ponad 30 grup przywieźli Estończycy. Wystąpiło też siedem zespołów z Polski. Głównym organizatorem imprezy jest Międzynarodowa Organizacja Non-Profit Europeade, z siedzibą w Antwerpii, w Belgii. Europeada 2014 uzyskała patronat Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. tekst i zdjęcia Paweł Treger 16 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro JESIEŃ 2014

17 Europeade 14 In July, Kielce became the European capital of folklore. The Europeade, a great folk festival, is fifty years old and held in a different country each year. This year, for the first time, it has come to Poland. The aim of the event is for the communities presenting their folklore to meet and make the locals interested in the cultures of their own countries. We have not been so far east in the old Continent, admitted the President of the Festival, Armand de Winter. This is a meeting of happy people, an opportunity to dance, to sing, to talk in various languages, but music and love are universal languages, said de Winter. The idea that the festival should be organised in Kielce came from President Wojciech Lubawski, who found himself deeply impressed by the 49th Europeade in Padua, Italy. The Europeade has also proved a splendid opportunity for the promotion of Kielce, also among tourists. The success of the festival was ensured by over five hundred people, volunteers and a variety of cultural institutions. It was an enormous undertaking to organise. Ten stages held ca. 3.5 thousand performers representing 148 bands from countries such as Germany, Switzerland, Estonia, Spain, Finland, France, Hungary, Italy, Lithuania, Latvia, Holland, Russia, Sweden, Ukraine, Belgium, Portugal, Great Britain and Ireland. The largest representation over thirty bands came from Estonia. Seven Polish groups participated, too. The Europeade is for the most part organised by the Europeade International Non-Profit Organization whose headquarters are located in Antwerp, Belgium. Europeade 2014 obtained the patronage of the Representation of the European Commission in Poland as well as the Ministry of Culture and National Heritage. Text and photographs by Paweł Treger Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine AUTUMN

18 18 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro JESIEŃ 2014

19 Jak skutecznie nawiązywać międzynarodowe kontakty biznesowe? Gdzie szukać partnerów? Sieć Komisji Europejskiej dla przedsiębiorstw Enterprise Europe Network przy Staropolskiej Izbie Przemysłowo- Handlowej, pomaga firmom znaleźć międzynarodowych partnerów biznesowych, technologicznych i badawczych. Jedną z najskuteczniejszych metod wspierania internacjonalizacji przedsiębiorstw są spotkania brokerskie inaczej spotkania matchmakingowe lub partner search. Czym są spotkania brokerskie partner search? Polegają one na spotkaniach twarzą w twarz przedstawicieli dwóch firm, którzy prezentują swoje oferty. Dwustronne rozmowy biznesowe uważane są za jedną z najlepszych form nawiązywania trwałych kontaktów biznesowych. W ciągu ostatnich dwóch lat Ośrodek Enterprise Europe Network działający przy Staropolskiej Izbie Przemysłowo- Handlowej zorganizował ponad 270 spotkań bilateralnych, w których uczestniczyło blisko 150 firm z 16 państw. Najbliższe spotkania brokerskie dla firm z branży metalowej odbędą się 17 września 2014 w Kielcach. Więcej o spotkaniach brokerskich na stronie How to set up international business contacts effectively? Where to seek partners? The European Commission s Enterprise Europe Network at the Staropolska Chamber of Industry and Commerce assists businesses in locating international business, technology and research partners. One of the most effective methods for supporting internationalisation of businesses are brokerage meetings, also known as matchmaking or partner search meetings. What are partner search brokerage meetings? They are face-to-face meetings of representatives of two companies who present their business offers. Bilateral business talks are considered one of the best ways to establish lasting business contacts. Over the last two years, the Enterprise Europe Network Centre, which operates at the Staropolska Chamber of Industry and Commerce, has organised over 270 bilateral meetings, attended by almost 150 companies from 16 countries. The next brokerage meetings for businesses working in the metal industry will be held on September 17, 2014 in Kielce. For more information on brokerage meetings, visit Staropolska Izba Przemysłowo-Handlowa - od 1995 roku regionalny partner Komisji Europejskiej w zakresie wsparcia dla przedsiębiorstw. Specjalizuje się w kompleksowych usługach szkoleniowych, doradczych i inwestycyjnych. The Staropolska Chamber of Industry and Commerce - the European Commission s regional partner supporting entrepreneurship since specialises in complex training, consulting and investment-related services. Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine AUTUMN

20 wczoraj Kielce rok 1914 Ulice w Śródmieściu zaroiły się od przechodniów, na rogach, osobliwie zaś przed cukiernią Smolińskiego skupiały się ciągle gromadki ludzi, rozprawiających o tym, co się dzieje i snujących swoje przypuszczenia. Tak wyglądało miasto w oczach komentatora miejscowej prasy, wybuch wojny światowej nakładał na kielczan nowe obowiązki, codzienne życie stało się wielką niewiadomą, dotychczasowa stabilizacja rozprysła się jak bańka mydlana. Tadeusz Włoszek - kronikarz tamtych wydarzeń, powstaniec styczniowy i kustosz miejscowego muzeum napisał: W Kielcach niepewność, wiadomości dziwaczne, którym nikt rozsądny nie wierzy Jednakże to, co stało się najważniejsze, to, co od wielu dziesięcioleci nurtuje umysły osób interesujących się historią Kielc, historią walk o niepodległość i naszymi dziejami współczesnymi, to pytanie: jak kielczanie przyjmowali Strzelców Józefa Piłsudskiego w sierpniu 1914 r.? Problem ten jest właściwie rezultatem ścierania się różnych opcji politycznych i niepodległościowych, właściwie jeszcze od ostatnich dziesięcioleci wieku XIX-ego. Z kim trzymać? Z Austrią, czy z Rosją? Kto jest ważniejszy? Piłsudczycy, czy zwolennicy Romana Dmowskiego? Te pytania zadawano sobie również Kielcach tuż po wybuchu I wojny światowej. Tadeusz Włoszek odnotował w swojej Kronice pod datą 9 sierpnia 1914 r. następujący epizod: Ludzie jednak namiętnie rozpolitykowani. Znajomy jeden ziemianin, z którym przedtem nigdy żadnej dłuższej rozmowy nie prowadziłem, spotkawszy mnie przed domem, wszczął rozmowę oczywiście o polityce. Zagadnięty, co sądzę o Austriaku, wyraziłem zdanie niepochlebne, jako o gnębicielu narodów południowosłowiańskich. Jeden ze świadków tamtych wydarzeń, tak relacjonował swoje spostrzeżenia w czasopiśmie Ziemia Kielecka : Byliśmy odcięci od Krakowa nie wiedzieliśmy, co się dzieje w Warszawie. Przekleństwem stało się to odosobnienie małego miasta wtedy, gdy całą duszą przeczuwaliśmy, że dzieją się w Polsce wielkie rzeczy. Słowa te można skomentować następująco: gdy 12 sierpnia garstka żołnierzy z orzełkami na czapkach wkraczała do Kielc od strony rogatki krakowskiej, mało kto zdawał sobie sprawę z tego co to za wojsko. Jednocześnie kronikarz pisał: Potrzeby miasta wymagają wielu wykwalifikowanych działaczy. Wielu jednak z nich usuwa się od pracy w myśl hasła niemieszania się do niczego. Na barkach tylko niewielu jednostek leży całkowita praca społeczna w naszym mieście. Rząd rosyjski umiejętnie kultywował wśród ogółu stosunek obojętności do spraw publicznych. Z tej też przyczyny kielczanin pomału tylko wyzbywa się psychozy niewoli. Były jednak w Kielcach środowiska niepodległościowe, młodzież związana z ruchem skautowskim, młodzi rzemieślnicy i robotnicy świadomi dziejowego przełomu. Mieliśmy do czynienia z różnymi postawami i spojrzeniami na aktualne wydarzenia. Z jednej strony cieszono się z tego, co już się stało i miało nastąpić, z drugiej strony rzeczywiście można czasem było odnieść wrażenie, że przyjęcie Strzelców jest trochę chłodne. Ten stosunek do polskich żołnierzy zależał też od czasu wydarzeń. Pierwsze wejście oddziałów strzeleckich do miasta w dniu 12 sierpnia było w pełni niespodziewane, ale dobrze przyjęte przez środowiska niepodległościowe, chociaż niepozbawione wojennej grozy: trzy godziny po rozlokowaniu się strzelców w Kielcach wpadli nagle na rynek kozacy, zajęli wyloty ulic i rozbiegli się galopem w różnych kierunkach; jednocześnie wjechał do miasta od strony Szydłówka automobil z czterema oficerami rosyjskimi i skręciwszy na rogu ulicy Dużej, sunął w pędzie szalonym przez ulice Kolejową ku stacji W rynku i w ulicach śródmieścia rozległy się natychmiast strzały karabinowe i rewolwerowe; Panika ogarnęła ludność; zaskoczeni tą bitwą zmykali ludzie w popłochu, wpadli do domów, zatrzaskiwali za sobą drzwi, zamykali bramy, zasłaniali okna. Wkrótce do Kielc powrócili Rosjanie, a kolejne dni upłynęły pod grozą oczekiwanych rabunków i rozpasania kozactwa, które po chodnikach jeździło noc i dzień. Pod datą 14 sierpnia Tadeusz Włoszek odnotował: Ludność przerażona kryje się po piwnicach w czasie strzelania, wygląda na ulice, gdy armaty ucichną na chwile. Drugie wejście polskich żołnierzy do miasta, w dniu 19 sierpnia, odbywało się już w obliczu represji i kontrybucji nałożonej na miasto przez Rosjan. Wówczas mogliśmy mieć do czynienia z mniej przychylnym przyjęciem Legionistów Józefa Piłsudskiego, co w warunkach wojennych może wcale nie dziwić. Okazało się jednak, że późniejsze wydarzenia - pobyt polskich żołnierzy w Kielcach i formowanie 1 Pułku Piechoty Legionów - przełamały nastroje społeczne. Jeden z legionistów, walczący w I Brygadzie Legionów Polskich w ten sposób zaadresował swoje słowa do kielczan: czy wy wiecie, że wspomnienie związane z naszym pobytem u was, to najlepsze wspomnienie z całej dotychczasowej kampanii wspomnienie, które wywodzi radość nawet na twarzy przemęczonego do ostatka żołnierza. dr Jan Główka Muzeum Historii Kielc 20 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro JESIEŃ 2014