Transkrypt

1 Uwagi Poczty Polskiej S.A. do komunikatu KE z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego dla Europy (A Digital Single Market Strategy for Europe). I.W odniesieniu do rynku pocztowego uważamy za istotne odniesienie się do punktu 2.2 dokumentu pt. Przystępne cenowo i dobrej jakości transgraniczne usługi doręczania paczek. Jako główne przeszkody na drodze do sprawnego funkcjonowania transgranicznego handlu internetowego w UE wymienia się wysokie ceny usług (I) oraz niewydajność systemu doręczania paczek (II). Zauważamy, że w wielu raportach i innych publikacjach Komisja podkreśla, że to wysokie ceny transgranicznych usług paczkowych ograniczają rozwój unijnego e-handlu. Według ostatnich szacunków jedynie 15 % konsumentów kupuje on-line w innych krajach UE, co nieraz może wynikać z faktu, że cena przesyłki przewyższa cenę samego nabywanego produktu. Naszym zdaniem, istnieją także inne ważne przyczyny niechęci konsumentów do zakupów za granicą: słabe umiejętności informatyczne, brak dostępu do internetu i płatności elektronicznych, bariera językowa, obawy w zakresie bezpieczeństwa danych w sieci, jak również, paradoksalnie, dostępność pożądanych produktów na rodzimym rynku. Zatem cena jest jednym z wielu czynników kształtujących wzrost transgranicznego e-commerce i trzeba ją rozpatrywać w tym kontekście w sposób proporcjonalny. Jeżeli rozpatrujemy stawki operatora wyznaczonego za dostawy należy rozróżnić publiczne ceny przesyłek dla konsumentów indywidualnych od cen dostępnych dla e-sprzedawców, którzy mogą korzystać ze zniżek już nawet za niewielkie ilości nadawanych przesyłek. W relacji e-sklep konsument, operator pocztowy jest tylko podwykonawcą sprzedającego towar. Ten ostatni nalicza cenę dostawy, która może przekraczać faktyczną cenę dostawy, otrzymaną od operatora i stanowić dodatkową marżę e-sklepu. Ceny indywidualne natomiast są uśrednione, co oznacza, iż większość operatorów europejskich ma jednakową stawkę dla całej UE. W konsekwencji, wyższe koszty w przypadku połączeń o małych wolumenach przesyłek są bilansowane kosztowo dostawami na kierunkach, gdzie ceny jednostkowe są dużo niższe. To swoiste subsydiowanie daje wszystkim obywatelom UE podobne koszty doręczania i urzeczywistnia ideę solidarności europejskiej. Ten mechanizm powoduje, iż czasami można napotkać dużo wyższą cenę na dostawę transgraniczną, niż mogłoby to wynikać z odległości geograficznej pomiędzy nadawcą a odbiorcą. Zresztą mechanizm ten jest usankcjonowany i stosowany w pocztowym obrocie krajowym państw UE, które z reguły stosują dla usług powszechnych tzw. ceny jednolite. 1

2 Różnice pomiędzy cenami krajowymi i międzynarodowymi kształtują się odmiennie w poszczególnych krajach z uwagi na: koszty pracy, rozwój konkurencji, krajowe regulacje, wielkość kraju, ukształtowanie terenu, gęstość zaludnienia (urbanizacja), zamożność społeczeństwa. Przykładowo, kraje o niskich kosztach pracy wykazują większą różnicę w cenach pomiędzy przesyłkami krajowymi i zagranicznymi, a kraje o wysokich kosztach pracy odwrotnie. W przypadku Poczty Polskiej relacja ceny krajowej do zagranicznej dla przesyłki 250 gr. (z opcją śledzenia) wynosi 2,2, dla 0,5 kg (z opcją śledzenia) -1,9, dla 1 kg (bez dodatkowych świadczeń) - 2,8 a dla przesyłki 2kg ( z funkcją śledzenia i ubezpieczeniem) to 3,7. Wg szacunków Komisji opłaty transgraniczne w skali europejskiej są od 2 do 5 razy wyższe niż ceny krajowe - zatem oferta Poczty Polskiej nie jest wygórowana. Jak wyżej wskazano, każdy operator pocztowy indywidualnie buduje swoją ofertę cenową dla klientów na bazie stawek rozliczeniowych między wyznaczonym operatorami pocztowymi, własnych kosztów wewnętrznych oraz kosztów transportu i zakładanego przez siebie poziomu zysku. Zauważamy również: - opłaty końcowe są bardzo zróżnicowane w przypadku listów - masa do 2 kg, można przesyłać w nich towary (opierają się na procencie cen krajowych, im wyższa cena krajowa tym większe opłaty). Stawki opłat końcowych polskich są niskie, stawki np. Niemiec, Szwecji, Belgii są wysokie, - obniżenie stawek w rozliczeniach między operatorami pozwoli na zbudowanie atrakcyjnej oferty dla klientów e-commerce, - Poczta Polska jest coraz większym eksporterem usług paczkowych, stąd każde obniżenie stawek jest korzystne (zwłaszcza w zakresie przesyłek listowych obniżenie stawek za doręczanie, przy zachowaniu określonego poziomu stawek minimalnych), - stawki rozliczeń za pocztę zagraniczną są w coraz większym stopniu powiązane z jakością, w przypadku niskiego poziomu jakości naliczane są kary, - w przypadku usługi paczkowej jest dość mało zróżnicowany poziom udziałów lądowych stawek rozliczeniowych pomiędzy operatorami. W załączeniu do niniejszego dokumentu przesyłamy też slajdy obrazujące kształtowanie ceny przesyłki paczkowej oraz listowej w krajach UE oraz w relacji Polska-Belgia oraz Belgia Polska. Na koniec warto przypomnieć, że dynamiczny rozwój e-handlu jest dowodem na to, że jest to w pełni konkurencyjny rynek i narzucanie wymogu przystępności cenowej z instytucji usługi powszechnej nie ma uzasadnienia. Operatorzy wyznaczeni są jednym z wielu 2

3 podmiotów oferujących usługi dostawy i tak jak inni mają prawo do rozsądnego zysku, który obecnie jest w dużej mierze inwestowany w nowoczesne rozwiązania dla e-commerce. II.Z omawianego dokumentu wynika, że drugą przyczyną hamującą wzrost e-handlu w UE jest niewydajność systemu doręczania paczek, który Komisja utożsamia z brakiem interoperacyjności pomiędzy podmiotami realizującymi dostawy, czego skutkiem są np. problemy funkcjonowania systemów śledzenia przesyłek czy wydłużony czas dostawy. Tak jak napisano w Strategii, branża pocztowa realizuje kompleksowy, ogólnoeuropejski projekt ( samoregulacja ), który jest monitorowany przez Komisję w ramach Mapy drogowej na rzecz stworzenia jednolitego rynku dostawy paczek (czas realizacji: I VI.2015). Tzw. Inicjatywa Przemysłowa realizowana pod patronatem Stowarzyszenia Publicznych Operatorów Pocztowych PostEurop to zobowiązanie 30 operatorów europejskich (w tym Poczty Polskiej S.A.), aby wyjść naprzeciw problemom wskazanym przez KE w Zielonej Księdze nt Zintegrowanego rynku usług dostawy paczek, jako impulsu rozwoju handlu elektronicznego w UE, opublikowanej w listopadzie 2012 r. Uczestnicy projektu uzgodnili podstawowy konsensus w kwestii specyfikacji produktów i usług dla pakietów (przesyłki listowe) i paczek w obrocie zagranicznym jednocześnie ustalając harmonogram ich wdrażania (np. zobowiązanie do wprowadzenia w ciągu 3 lat pełnego śledzenia przesyłek transgranicznych poprzez pełną funkcjonalność systemu zdarzeń EMSEVT). Projekty cząstkowe obejmują wprowadzanie i dalszy rozwój narzędzi/systemów m.in. w zakresie: elastycznych opcji doręczania (np. paczkomaty, preawizacja elektroniczna doręczenia sms/ ), usług zwrotu towarów (program Easy Return Solution w ramach grupy E-parcel), obsługi klienta (poprawa współpracy call centers oraz procedur reklamacyjnych poprzez stosowanie Global Customer Service System - GCSS) oraz harmonizacji w obszarze nalepek adresowych (ujednolicenie względem rozmiarów i formatów, stosowanych kodów kreskowych, jakości stosowanego papieru i tuszu itd). Podjęcie przez poszczególnych operatorów konkretnych działań jest zróżnicowane w czasie oraz uwarunkowane ich możliwościami finansowymi, niemniej wdrożenie całości planowane jest na koniec br. Równolegle toczą się prace standaryzacyjne w ramach TC-331 Usługi Pocztowe Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego, w które zaangażowane są wszystkie podmioty rynku (operatorzy, ministerstwa, regulatorzy), łącznie z przedstawicielami branży e-commerce (prowadzone prace z zakresie specyfikacji technicznych dotyczących terminowości przebiegu paczek oraz interfejsów dla paczek zagranicznych - etykiety, wymiana danych). Niezależnie od Inicjatywy Przemysłowej Poczta Polska S.A. przystąpiła również do Europejskiej Grupy ds. Paczek E-parcel, która tworzy zintegrowaną sieć doręczeń z monitoringiem jakości, a wzajemne rozliczenia operatorów oparte są o realizację dostaw w ustalonych terminach. Na swojej stronie internetowej Poczta Polska udostępnia już 3

4 kilkadziesiąt linków do śledzenia przesyłek (paczki, EMS) w obrocie zagranicznym, od końca 2014 r. dostępny jest również krajowy system śledzenia w angielskiej wersji językowej (możliwość dotarcia z ofertą do klientów zagranicznych). Te wszystkie inicjatywy oznaczają poszerzenie oferty Poczty Polskiej w obszarze e-commerce. Przykładowo w obrocie zagranicznym od zeszłego roku klienci mogą korzystać z usługi Global Express. W ramach przesyłki do jednego z 32 państw możemy wysłać np. korespondencję i drobne przedmioty o masie do 2 kg (płyty CD, książki, próbki towarów, drobne towary zamawiane w sklepach internetowych). Jest to tańsza alternatywa dla usług kurierskich, przesyłki są objęte procedurą odszkodowawczą a kod kreskowy umożliwia ich śledzenie. Jak wynika z powyższego poczty europejskie, w tym Poczta Polska, aktywnie włączyły się w budowę europejskiego rynku e-commerce, gdyż jest to dla nich nowa szansa biznesowa w obliczu spadających wolumenów tradycyjnych usług pocztowych, głównie listów. Dotychczasowe działania potwierdzają słuszność rynkowego podejścia do rozwiązania kwestii dostawy paczek w UE kosztem wprowadzania kolejnych regulacji. W tym kontekście za słuszną uważamy zawartą w Strategii zapowiedź wprowadzenia przez Komisję w 2016 roku środków poprawiających przejrzystość cen i nadzór regulacyjny nad doręczaniem paczek, przy jednoczesnej rezygnacji z bezpośredniej ingerencji w ceny. III. Ogólny wydźwięk dokumentu jest zgodny z duchem czasu i odnosi się do potrzeb przedsiębiorców oraz obywateli UE. Stworzenie jednolitego rynku cyfrowego będzie kluczowym krokiem do przyspieszenia rozwoju usług transgranicznych i szansą na ekspansje lokalnych firm na inne rynki. Jak słusznie zauważono, do przeprowadzenia takiej transformacji będzie konieczna budowa zaufania obywateli oraz przedsiębiorców do cyfrowej rzeczywistości. Z tego względu trochę nas dziwi, że tak mała część dokumentu poświęcona jest tej kwestii nie ma chociażby jednej wzmianki o rozporządzeniu eidas i innych inicjatywach KE (ecodex, esens, STORK) będących próbą rozwoju interoperacyjnych systemów wzajemnej identyfikacji i elektronicznej wymiany danych. Zatem uwaga ogólna: należałoby uzupełnić dokument o informację o tych zagadnieniach celach programów oraz ich wpływie na gospodarkę i sposób prowadzenia biznesu. Ponadto za kluczowe uważamy wprowadzenie na terenie UE skutecznych mechanizmów wymuszających rzeczywistą neutralność technologiczną / otwartość (interoperacyjność) przyjmowanych rozwiązań, zarówno w zakresie wszystkich sektorów public (administracja państwowa i samorządowa, wymiar sprawiedliwości, przedsiębiorcy public), jak i w wymiarze 4

5 transgranicznym (pomiędzy państwami członkowskimi). Z dotychczasowych doświadczeń rynków cyfrowych wynika, że rozwiązania zamknięte, preferujące określoną technologię (czy to po stronie sprzętu, czy oprogramowania) oraz nieintuicyjne (trudne w obsłudze) po prostu się nie sprawdzają. Niewątpliwie słusznym postulatem jest zmiana / inne uregulowanie zasad dostępu do treści cyfrowej (content) i korzystania z niej (prawo autorskie) ocenić należy, iż obecny system dystrybucji treści cyfrowych stanowi jeden z istotniejszych czynników hamujących rozwój cyfrowy społeczeństwa oraz ograniczający dostęp do wiedzy, informacji i rozrywki. Jednocześnie za tym powinny iść zmiany również w szerszym kontekście np. w zakresie możliwości skutecznego i bezpiecznego dokonywania w świecie cyfrowym czynności cywilnoprawnych o różnych formach kwalifikowanych, umożliwienie realnego dochodzenia roszczeń lub ochrony swoich praw przed sądami i organami administracyjnymi z wykorzystaniem narzędzi i dowodów elektronicznych, itp. 5