Wykład cz.2 INFORMATYKA W ZARZĄDZANIU 2. Plan prezentacji. Społeczeństwo Informacyjne. Rozwój SI. SI zagrożenia, konsekwencje E-zastosowania

Transkrypt

1 Wykład cz.2 INFORMATYKA W ZARZĄDZANIU 2 Paweł Boiński Plan prezentacji Rozwój SI Japonia USA Unia Europejska Polska SI zagrożenia, konsekwencje E-zastosowania Społeczeństwo Informacyjne Rozwój na świecie

2 Plan prezentacji Rozwój społeczeństwa informacyjnego Japonia USA UE Polska Zagrożenia społeczeństwa informacyjnego E-zastosowania w społeczeństwie informacyjnym Rozwój społeczeństwa informacyjnego Świat Japonia plan Masudy USA rozwój telekomunikacji (Al Gore) UE raport Bengemanna Polska I Kongres Informatyki Polskiej, 1994 W strategii rozwoju Polski należy przyjąć, że teleinformatyka jest jednym z podstawowych czynników gospodarczego i społecznego rozwoju kraju Rozwój SI w Japonii Rozwój SI w Japonii 1963 r. Narodziny terminu johoka shakai (Tadao Umesamo) Debata narodowa 1969 r. Zadania dla społeczeństwa - raport o rozwoju przemysłów przetwarzania informacji 1971 r. plan rozwoju zatwierdzony przez JACUDI Duże inwestycje w przemysł elektroniczny Projekt Technopolis wynik obawy o kolejny kryzys paliwowy Zespół uwarunkowań oraz infrastruktury dla rozwoju (lokalnego) społeczeństwa wysokich technologii Porównywane do Krzemowej Doliny Przykład realizacji: Tsakuba kilkadziesiąt instytutów badawczych Japonia - plan Masudy Plan utworzenia społeczeństwa informacyjnego jako cel narodowy na rok 2000 Okres Cel Podmiot Komputeryzacja nauki Kraj Komputeryzacja zarządzania Organizacja Komputeryzacja informacji społecznej Komputeryzacja działań jednostkowych Nieustanne podnoszenie kwalifikacji Upowszechnienie komputerów domowych Kształcenie informatyczne Społeczeństwo Jednostka ludzka

3 Rozwój SI w USA Rozwój SI w USA 1960 r. Commision of the Year r. Narodowa Akademia Nauk proklamowanie cywilizacji informacyjnej 1982 r. raport o nowych możliwościach i skutkach zmian [dla Klubu Rzymskiego] Lata 90 XX w. National Information Infrastructure Global Information Infrastructure (przedstawiona w 1994 r.) raport - Struktura Światowej Elektronicznej Gospodarki (1997 r.) Brak kompleksowego programu (odpowiednika planu Masudy) Szeroka swoboda telekomunikacyjna (idea superstrady) Siła amerykańskich spółek IT Parki technologiczne Cel: minimalizacja czasu wdrożenia Wnioski z wykładów Edisona Główne założenia ułatwienie kontaktów biznesowych i biznesowo-naukowych potencjał intelektualny uczelni + finanse biznesu współdzielenie infrastruktury Największe parki technologiczne Research Triangle Park - biotechnologie 1959 r. Stanford Research Park IT 1951 r. wygenerował Krzemową Dolinę Google, Oracle, Yahoo!, ebay, Cisco Systems, Apple Inc. Adobe Systems, Hewlett-Packard, Intel, Nvidia, Symantec, Facebook Korytarz Route 128 Mocno wspierany przez państwo Lycos, Kodak, Netscape, Lotus Rozwój SI w UE Francja 1978 r. raport (Alain Minc, Simon Nora) dla prezydenta Raport Martina Bengemanna,1994 r. Europe and the Global Information Society. Recommendations to the European Council. dotyczył sytuacji krajów UE w kontekście rozpowszechniania się technik informacyjnych (porównania np. do USA) praca i nowe technologie krytykowany przez wielu polityków przyczynek do dyskusji nad ideą SI w Europie Rozwój SI w UE Narodziny terminów wiek transmisji elektronicznej globalna wioska era technotroniczna społeczeństwo okablowane społeczeństwo telematyczne era trzeciej fali społeczeństwo sieciowe Aktualne propozycje terminów społeczeństwo cybernetyczne społeczeństwo cyfrowe mobilny kapitalizm cyfrowy kapitalizm społeczeństwo wiedzy (synonim czy przyszłość?)

4 Rozwój SI w UE konsekwencje raportu Bengemanna Liberalizacja rynku telekomunikacyjnego 1998 r. wzrost liczby usługodawców kilkukrotny (zarówno lokalnych jak i międzynarodowych) spadek cen np. połączeń telefonicznych European Policy Co-ordination for Academic and Industrial Research Networking data założenia 1995 r. początkowo finansowana z funduszy UE plany sześcioletnie kwestie sieci telekomunikacyjnych powszechny dostęp, bezpieczeństwo nowych technologii oparte o tzw. Memorandum of Understanding Rozwój SI w UE konsekwencje raportu Bengemanna eeurope - Information Society for all data powstania inicjatywy: 1999/2000 r. główne zadanie: zmniejszenie przepaści między wsią a miastami (infrastruktura) cele strategiczne administracja, szkoły, przedsiębiorstwa oparte o społeczeństwo informacyjne wspieranie rozwoju technologii komunikacyjnych/informatycznych Rozwój SI w Polsce Technologie IT SI - rozwój w Polsce Epoka komunizmu klasa robotnicza najważniejsza cenzura ukryte prognozy np r. Summa Technologiae, Stanisław Lem Lata 80-te XX w. komputery = maszyna obliczeniowa ZETO Zakłady Elektronicznej Techniki Obliczeniowej wprowadzono nowe specjalizacje na studiach wyższych oddolna (indywidualna) popularyzacja komputerów pirackie oprogramowanie złagodzenie barier celnych Stan na rok 1989 znaczące braki w infrastrukturze telekomunikacyjnej wysokie koszty instalacji nowych terminali słabe nasycenie aparatami telefonicznymi długi okres oczekiwania na przyłącze

5 Rozwój SI w Polsce Rozwój SI w Polsce Lata 90-te XX w. początek lat 90-tych sieć EARN European Academic Research Network Pierwsze połączenie z Kopenhagą ( ) Internet 17 sierpnia 1991 r. poczta elektroniczna wejście do Polski głównych graczy (Microsoft, Novell, IBM itd.) zaostrzenie przepisów o prawach autorskich rozwój lokalnych sieci teleinformatycznych brak ogólnopolskiej sieci teleinformatycznej utworzenie NASK początek budowy superstrady gwałtowny wzrost ilości publikacji i książek o tematyce informatycznej Rok 1995 opracowanie rządowego planu rozwoju do roku 2000 plan nieprecyzyjny, pozbawiony szczegółów Wrota Polski 2003 r. zintegrowany system usług e-administracja Korzyści usprawnienie transakcji (ok. 0.5 mld rocznie) oszczędność pieniędzy szerszy dostęp do usług zwiększenie komfortu wyeliminowanie prostych błędów wyeliminowanie spaghetti informacyjnego Medium Internet SMS WAP Wrota Polski Rozwój SI w Polsce Wybrane funkcje Podatek dochodowy od osób fizycznych Pośrednictwo pracy Proces obsługi ubezpieczeń społecznych dla osób fizycznych Proces zmiany zameldowania Proces obsługi dowodów osobistych Proces rejestracji/wyrejestrowania pojazdu Proces uzyskiwania pozwolenia na budowę/rozbiórkę Proces zgłoszenia zdarzenia na policję Proces uzyskania wymaganych dokumentów z urzędu stanu cywilnego Proces składania podania o przyjęcie na studia Proces umówienia wizyty lekarskiej Proces obsługi zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych Proces obsługi zasiłku dla poszukujących pracy Proces głosowania przez portal internetowy Proces rejestracji działalności gospodarczej Proces składania deklaracji PIT-11 przez Wrota Polski Wybrane programy rozwoju/opracowania Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wstęp do założeń polityki Państwa - Raport KRRiT 1996 Integracja europejska wobec wyzwań ery informacyjnej (postindustrialnej) raport z konferencji naukowej Polska wobec wyzwań społeczeństwa informacyjnego: aksjologiczne i społeczne dylematy integracji z Unią Europejską 1998 Pakt na rzecz budowy Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce - Kongres Informatyki Polskiej Cele i kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce KBN i Min. Łączności PIONIER: Polski Internet Optyczny KBN Strategia rozwoju Polski do roku 2020 epolska Plan działań na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce w latach Min. Gospodarki Diagnoza Społeczna 2003 (J. Czapiński, T. Panek) Narodowa Strategia Rozwoju Dostępu Szerokopasmowego do Internetu na lata Min Infrastruktury + Min. Nauki i Informatyzacji Strategia Państwa Polskiego w dziedzinie mediów elektronicznych na lata raporty instytucji niepublicznych np. InfoVide J.S. Nowak, R. Nowak, J. Grabara SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE W POLSCE PRZEGLĄD PROGRAMÓW ROZWOJU

6 Rozwój SI w Polsce Rozwój SI w Polsce Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Osie priorytetowe Badania i rozwój nowoczesnych technologii Kapitał dla innowacji Inwestycja w innowacyjne przedsięwzięcia Dyfuzja innowacji Polska gospodarka na rynku międzynarodowym Społeczeństwo informacyjne - zwiększenie innowacyjności gospodarki Główne cele zachęcenie firm do: wdrażania nowych rozwiązań transferu technologii z nauki do biznesu i z biznesu do biznesu zakup wyników prac badawczo-rozwojowych wdrożenie/realizacja wyników badań naukowych Rozwój SI w Polsce Rozwój SI w Polsce Inne programy PARP Program Kapitał Ludzki Główny cel: rozwój kadr nowoczesnej gospodarki Przykłady: szkolenia, studia podyplomowe dla pracowników przedsiębiorstw, e-learning Program Rozwój Polski Wschodniej Główny cel: nowoczesne regiony oparte na bogatej tradycji Przykłady: rozwój sieci internetowej Ogólnie: poprawa infrastruktury województw Problemy (współcześnie) Opóźnienia we wdrażaniu systemów informatycznych Analfabetyzm cyfrowy ponad połowa osób po 40-tym roku życia e-wykluczeni Aktualne kierunki rozwoju rozbudowa sieci internetowej powszechny dostęp do informacji kształcenie ustawiczne

7 Rozwój SI w Polsce - statystyki Rozwój SI w Polsce - statystyki Rozwój SI w Polsce - statystyki Rozwój SI w Polsce - statystyki

8 Rozwój SI w Polsce - statystyki Technologie IT SI - zagrożenia Społeczeństwo informacyjne - zagrożenia Dwie skrajne ścieżki rozwoju Wariant pesymistyczny Wizja Orwella Społeczeństwo indywidualności Wariant optymistyczny Brak konieczności pracy Nadmiar wolnego czasu Rozwój osobowości Społeczeństwo informacyjne - zagrożenia Wielki brat patrzy Potrzeby informacyjne państwa np. rejestry bezrobotnych, dane policyjne itp. ogromne bazy danych ścisła kontrola dostępu do danych najsłabszym ogniwem czynnik ludzki Potrzeby informacyjne przedsiębiorstwa Systemy produkcyjne Systemy zarządzania Kontakt z klientem Portret psychologiczny klienta Kampanie marketingowe Wniosek: więcej = lepiej (dla firmy)

9 Społeczeństwo informacyjne - zagrożenia Możliwość utraty poufności informacji Alienacja społeczna Monopol na informację Ingerencja w prywatność obywateli Walka informacyjna Szpiegostwo technologiczne Wojna cybernetyczna (np. wirus atakujący instalacje nuklearne) Spowolnienie rozwoju trudności z przekazywaniem wiedzy Przestępczość komputerowa Wirusy, trojany Botnety kierowane przez małe grupy ludzi Społeczeństwo informacyjne - zagrożenia Problem udostępniania danych GIODO dostosowanie prawa (proces ciągły) sondaże: ponad 80% świadoma konieczności ochrony prywatności (wynik zbyt optymistyczny) Serwisy społecznościowe świadome udostępnianie udostępnianie przez niepełnoletnie osoby usuwanie danych gromadzenie danych przez zewnętrzne podmioty (np. przez API) Społeczeństwo informacyjne - zagrożenia Pracodawcy a serwisy społecznościowe Zagrożenia dla pracodawcy infekcje typu maleware utrata danych upublicznienie poufnych informacji mniejszą wydajność pracowników zwiększone obciążenie sieci komunikacyjnej (np. youtube) Blokowanie domen całkowite tylko w godzinach pracy brak blokad tylko dla wybranych pracowników Struktura społeczna SI Umberto Eco Podział na 3 klasy Telewizyjny proletariat osoby, które nie radzą sobie z IT Digitariat użytkownicy IT potrafią obsługiwać, nie znają szczegółów działania Kognitariat znają szczegóły działania programiści itp..

10 Wrota Polski Społeczeństwo Informacyjne E-zastosowania 2003 r. Potencjalna efektywność wzrost o 40% Rzeczywista efektywność wzrost o 10% Zastąpiony przez projekt e-puap Wrota Polski Wrota Polski podatek dochodowy Wybrane funkcje Podatek dochodowy od osób fizycznych Pośrednictwo pracy Proces obsługi ubezpieczeń społecznych dla osób fizycznych Proces zmiany zameldowania Proces obsługi dowodów osobistych Proces rejestracji/wyrejestrowania pojazdu Proces uzyskiwania pozwolenia na budowę/rozbiórkę Proces zgłoszenia zdarzenia na policję Proces uzyskania wymaganych dokumentów z urzędu stanu cywilnego Proces składania podania o przyjęcie na studia Proces umówienia wizyty lekarskiej Proces obsługi zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych Proces obsługi zasiłku dla poszukujących pracy Proces głosowania przez portal internetowy Proces rejestracji działalności gospodarczej Proces składania deklaracji PIT-11 przez Wrota Polski

11 Wrota Polski podatek dochodowy Wrota Polski podatek dochodowy Wrota Polski podatek dochodowy Wrota Polski podatek dochodowy

12 E-administracja - programy E-administracja Niektóre aktualne projekty (rządowe) Platforma Lokalizacyjno - Informacyjna z Centralną Bazą Danych (PLI CBD) Informatyzacja wydziałów ksiąg wieczystych pl.id - polska ID karta epuap 2 Ogólnopolska sieć teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112 System Informacyjny Statystyki Publicznej (SISP) Geoportal 2 Platforma Usług Elektronicznych dla klientów ZUS Emp@tia - Platforma komunikacyjna obszaru zabezpieczenia społecznego e-rejestracja e-podatki e-deklaracje 2 Program e - Cło Konsolidacja i centralizacja systemów centralnych i podatkowych Platforma udostępniania on-line przedsiębiorcom usług i zasobów cyfrowych rejestrów medycznych Największe wyzwanie: integracja i standaryzacja usług E-ekologia Mapy cyfrowe Technologie systemy monitorowania środowiska mapy cyfrowe zaawansowana analiza danych (np. wykrywanie kolokacji przestrzennych) Oczekiwane korzyści ochrona środowiska w skali międzynarodowej zapobieganie katastrofom wczesne ostrzeganie likwidacja skutków katastrof symulacje postęp badań naukowych więcej dostępnych danych E-meteorologia? źródło: wikimedia commons Nie tylko Google Maps Dane przestrzenne (ang. spatial data) GIS (Geographic Information System) System Informacji Geograficznej

13 E-biuro E-praca/Telepraca Technologie Nowoczesne centrale telefoniczne PABX Private Automatic Branch Exchange Poczta głosowa (nagrane komunikaty) Pakiety biurowe (MS Office, IBM Lotus, OpenOffice/LibreOffice) Poczta elektroniczna Bazy danych Dokumenty elektroniczne Oczekiwane korzyści Spójność wiedzy Bezpieczeństwo danych Kontrola dostępu Globalna sieć powiązań Źródło: Technologie Szybkie sieci komputerowe Zdalny dostęp (pulpit/www/aplikacje) Systemy wielodostępne Systemy zarządzające współbieżną edycją Oczekiwane korzyści Lepsza wydajność Brak ograniczeń komunikacyjnych (w tradycyjnym sensie np. odległość, korki) Zmniejszenie kosztów (brak/ograniczona powierzchnia biurowa) Dostęp do specjalistów Możliwość współpracy specjalistów Zmniejszenie wydatków na pracowników (zasięg globalny) Dla pracownika możliwość pracy przy wielu projektach, nieregulowany czas pracy freelancers nomad workers/web commuters E-praca/Telepraca E-rekrutacja Oczekiwane korzyści c.d. aktywizacja ludzi z niepełnosprawnościami, samotnych rodziców więcej czasu na wypoczynek/kształcenie pracownika możliwość szybkiego reagowania w sytuacjach awaryjnych (np. administratorzy) Miejsce wykonywania pracy: biuro osobiste dom, kawiarenka internetowa, pokój hotelowy itp. biuro satelitarne pomieszczenia biurowe zlokalizowane z dala od centrów miast lokalne centrum biurowe zbiór pomieszczeń biurowych dla różnych firm, wyposażony we wszelkie udogodnienia, strefy rozrywki, bufet itp. Oczekiwane korzyści oszczędność czasu wygoda przetwarzania ofert (przeglądanie, wyszukiwanie) większa liczba ofert wykorzystanie szybkich środków komunikacji ( , sms) oszczędność pieniędzy automatyczne systemy rekrutacji (pre-rekrutacji) Zagrożenia masowość oferty z masowości wynika problem selekcji Źródło:

14 E-Transakcje/e-pieniądze Pieniądz bezwartościowy papier? podobny do czeku zastępowany pieniądzem elektronicznym Pieniądz plastikowy od lat 60-tych XX w. początkowo tylko dla banków potem dla instytucji, klientów indywidualnych EFT Electronic Fund Transfering Ograniczenie liczby transakcji międzybankowych Transakcje elektroniczne Oczekiwania wzrost jakości i szybkości usług łatwość dostępu do informacji pełniejsze statystyki kontrola skarbowa globalizacja rynku automatyzacja rozliczeń Zagrożenia możliwość oszustwa spekulacja koszty narzucone przez instytucje finansowe uzależnienie od działania sieci teleinformatycznych bezpieczeństwo danych (nieautoryzowany dostęp) E-nauka E-szkolnictwo Technologie Publikacje cyfrowe Wyszukiwarki naukowe Oczekiwania łatwość dostępu szybka propagacja wiedzy lepsza ocena naukowców mniejsze koszty dostępu do artykułów rozbudowana współpraca interdyscyplinarność Zagrożenia łatwość plagiatowania obniżenie poziomu artykułów (łatwość publikowania) potężna wiedza niewłaściwe ręce Technologie Cyfrowe źródła danych np. encyklopedie, słowniki on-line e-podręczniki łatwość dostępu, szybkość wyszukiwania niski koszt* Audiowizualne pomoce dydaktyczne projektor e-tablica Stoły interaktywne Symulacje np. fizyka cieczy redukcja kosztów, dla każdego Tutoriale, programy edukacyjne Automatyczna weryfikacja wiedzy Interaktywne personalizowane Implementacja mnemotechnik

15 E-szkolnictwo E-medycyna Oczekiwania mniejsze dla ucznia/studenta (większe dla twórcy) umożliwienie kształcenia ustawicznego (idea SI) (ang. Life-Long Learning) indywidualizm materiały dydaktyczne opracowane przez specjalistów Zagrożenia wtórny analfabetyzm (brak zrozumienia) analfabetyzm matematyczny pokolenie oglądających zanik wyobraźni plagiaty brak samodzielności uczenie tradycyjne czy e-learning? umasowienie kształcenia (platformy e-learningowe) łatwość publikowania materiałów dydaktycznych zagrożeniem ich jakości Poprzednio niespełnione oczekiwania Radio nauka języków Telewizja edukacja w domu Magnetofon /walkman nauka w każdym miejscu Technologie obrazowanie trójwymiarowe rezonans magnetyczny systemy ekspertowe (eksperckie) wspomaganie decyzji lekarzy precyzyjne roboty Oczekiwania łatwość konsultacji leczenie zdalne operacje nadzorowane przez rozproszone zespoły lekarzy zwiększona precyzja operacji komputerowo wspomagana diagnostyka Zagrożenia dostęp do danych wrażliwych możliwość sabotażu awaria sprzętowa (np. robota operującego) Tekstofon E-armia E-armia Technologie precyzyjnie naprowadzane pociski bezzałogowe samoloty bomby niszczące systemy elektroniczne samoloty bezzałogowe i bez sterowania zdalnego Oczekiwania ochrona życia ludzkiego precyzyjne eliminowanie zagrożenia Zagrożenia Skynet? USA 2007/2009 r. CYBERCOM 9ec4c12949a4f31474f299058ce2b22a nadzór NSA Cel: ochrona przed cyberatakiem infrastruktury wojskowej Korea Pd r. Cyber Warfare Korea Płn r. Cyber Warfare Unit Oficjalne prace nad utworzeniem cyber-jednostek: Wielka Brytania Chiny Rosja?

16 E-biblioteka E-biblioteka "Nie każda prawda jest dla każdych uszów, nie wszystkie kłamstwa będą rozpoznane przez pobożne duszyczki - powieść Imię róży Klasyczna biblioteka świątynia wiedzy lawinowy przyrost publikacji zwykłe katalogi niepraktyczne Nowoczesna biblioteka może być wspomagana komputerowo w pełni cyfrowa Biblioteka cyfrowa bez książek, koncepcja e-książki duże koszty największa wygoda(? Tablety, czytniki książek ) symulacja zużycia e-publikacji (analogia do książki tradycyjnej) Bardziej czytelnie niż wypożyczalnie Digitalizacja zbiorów Zabezpieczenie dziedzictwa kultury Wzrost publikacji born digital Standardy wymiany informacji (katalogi) Integracja E-biblioteka E-Policja Wybrane, planowane usługi e-zażalenia e-licencje (np. detektywa) e-skargi e-pozwolenia na broń Kioski elektroniczne z dostępem do serwisu Centralny rejestr zdarzeń

17 Programy PCSS PCSS Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe Miejski Informator Multimedialny (od 1995 r.) formularze dla mieszkańców transmisja z obrad rady miasta Telewizja Interaktywna itvp Polski Portal Edukacyjny Interkl@sa Platforma wymiany informacji dla uczniów i nauczycieli Wielkopolskie Centrum Telemedycyny telekonsultacje teleedukacja System rekrutacji elektronicznej do szkół i przedszkoli Rewolucja 2.0 Błyskawiczny przekaz informacji Serwisy mikroblogowe i społecznościowe Blokada sieci/usług np. Twitter i LinkedIn w Chinach wyłączenie sieci w Egipcie (5 dni) Iskra zapalna rewolucji Rewolucja 2.0 Inne e- E-logistyka E-szkolenia E-handel E-finanse E-makler E-ubezpieczenia E-bezpieczeństwo E-?

18 Pytania?