Uwagi FSNT NOT i SEP

Transkrypt

1

2 Warszawa, Uwagi FSNT NOT i SEP do projektu rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego dla urządzeń technicznych lub urządzeń podlegających dozorowi technicznemu w elektrowni jądrowej Zgodnie z pismem Ministerstwa Gospodarki znaki: DEJ-I /1/13 i DEJ/903/13 z dnia FSNT NOT i SEP przekazują uprzejmie następujące uwagi do projektu rozporządzenia jak w tytule. Jest to bardzo ważne i szczególnie potrzebne rozporządzenie. Stwarza ono podstawy do spełnienia wymagań zawartych w Art. 36 k, u.p.a. tekst jednolity Prawa Atomowego zawarty w Dzienniku Ustaw z dnia roku. Urząd Dozoru Technicznego został proponowanym rozporządzeniem wysunięty na czoło organizacji mogących (na zlecenie PGE Inwestora EJ, odpowiedzialnego za posiadanie zintegrowanego systemu zarządzania -ZSZ) koordynować przygotowanie, wdrożenie i prowadzenie Systemu Zapewnienia Jakości EJ, według Programu Zapewnienia Jakości EJ, wymaganego Prawem Atomowym (Art. 36 k, 2.2) u.p.a.). Art. 36 u.p.a. wskazuje na najważniejsze wymagania co do Zintegrowanego Systemu Zarządzania dla każdej jednostki organizacyjnej wykonującej działalność związaną z narażeniem promieniotwórczym, polegającym na budowie, rozruchu, eksploatacji lub likwidacji obiektu jądrowego. Szczegółowe zalecenia zawarte są m.in. w najważniejszej, przytoczonej w Tabl. 1.1 serii wydawniczej MAEA Safety Series, ale także w pominiętych dokumentach ISO MAEA zaleca aby System Zapewnienia Jakości (SZJ) oparty o Program Zapewnienia Jakości (PZJ) obecnie często stosuje się mniej zrozumiały dla niespecjalisty TQM (Total Quality Management) zaczął funkcjonować tak szybko, jak to możliwe (a.s.a.p.), już w procesie przygotowania inwestycji, gdyż jest on w dużym stopniu niezależny od typu reaktora jądrowego. System Zapewnienia Jakości skupia się szczególnie na technicznym obszarze procesu inwestycyjnego EJ, ale Zintegrowany System Zarządzania pozwala objąć nim wszelką działalność jednostki organizacyjnej. Zgodnie z zasadami, służba SZJ podlega bezpośrednio prezesowi lub dyrektorowi naczelnemu (istnieje w tym względzie podobieństwo do służby BHP) musi być niezależna od pionu realizującego zadania produkcyjne chociaż sukces SZJ (a także BHP) zależy od tego, aby każda jednostka produkcyjna i każdy pracownik czynnie uczestniczył w wypełnianiu zadań i osiągnięciu celów SZJ (podobnie BHP). 1

3 Ze względu na ważność bezpieczeństwa EJ dla ludzi i środowiska, konieczne jest jak najszybsze wdrożenie wymagań Art. 36 k, u.p.a. Z tego powodu przypomina się jego najważniejsze postanowienia: 1. Jednostka organizacyjna wykonująca działalność związaną z narażeniem, polegającą na budowie, rozruchu, eksploatacji lub likwidacji obiektu jądrowego posiada zintegrowany system zarządzania. 2. Zintegrowany system zarządzania obejmuje: 1) Politykę jakości; 2) program zapewnienia jakości; 3) opis systemu zarządzania; 4) opis struktury organizacyjnej; 5) opis odpowiedzialności, obowiązków, uprawnień i wzajemnych oddziaływań w dziedzinach zarządzania, realizacji i ocen; 6) opis wzajemnych oddziaływań z podmiotami zewnętrznymi; 7) opis procesów ; 8) przyjętą klasyfikację systemów..; 9) wstępny raport bezpieczeństwa, 3. Dokumentację opisującą zintegrowany system zarządzania przedkłada się do zatwierdzenia Prezesowi Agencji wraz z wnioskiem o wydanie zezwolenia.. 4. Wykonawcy oraz dostawcy systemów oraz elementów konstrukcji i wyposażenia obiektu jądrowego, a także wykonawcy prac przy budowie i wyposażeniu obiektu jądrowego, posiadają wdrożone odpowiednie systemy jakości prowadzonych prac. Uwagi szczegółowe: A. Załącznik 1. Bardzo pomocne zestawienie przepisów. Zostaną martwe na papierze, dopóki nie podejmie się pracy nad Programami Zapewnienia Jakości (PZJ) w przedsiębiorstwach, które mają zamiar uczestniczyć w projektowaniu i budowie EJ. Inwestor EJ powinien jak najszybciej przystąpić do organizowania Zintegrowanego Systemu Zarządzania EJ (projektowaniem i przygotowaniem budowy 1 EJ). System Zapewnienia Jakości pozostałych elementów cyklu paliwowego będzie musiał być wdrożony, w miarę potrzeb. Tablica 1.1. Uznane normy międzynarodowe dot. zapewnienia jakości w energetyce jądrowej - należy rozważyć ich uzupełnienie o normy ISO. Tablica 1.2. Uznane normy międzynarodowe dotyczące projektowania i budowy urządzeń mechanicznych oraz konstrukcji obudowy bezpieczeństwa EJ zaliczonych do klas 2

4 bezpieczeństwa na dziesiątki pozycji dot. urządzeń mechanicznych EJ, obudów bezpieczeństwa, wymagań przy prowadzeniu robót bud.-montażowych EJ, obowiązujących w kilku krajach o rozwiniętej energetyce jądrowej przytoczono w ostatniej pozycji wykazu tylko jedne Wymagania dla oprzyrządowania i systemów sterowania istotnych dla bezpieczeństwa w EJ autorstwa IEC International Electrical Commission (IEC 61513) pozostałe, b. ważne Uznane normy międzyn. dot. projektowania, wytwarzania, montażu i eksploatacji zaliczonych do klas bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych EJ umieszczono w Tabl. 1.3 Tabl. 1.4 Uznane normy międzynarodowe dotyczące badań w okresie eksploatacji oraz badań kwalifikacyjnych mechanicznych urządzeń i konstrukcji jądrowych zaliczonych do klas bezpieczeństwa pominięto przepisy WANO Światowego Stowarzyszenia Eksploatatorów Elektrowni Jądrowych. W 1989 roku Polska była członkiem założycielem WANO do roku Decyzją Ministerstwa Gospodarki wycofaliśmy się z tej organizacji, po tym, jak wskutek zmian statutowych w l / 2011 doszło do drastycznego wzrostu opłat członkowskich. Wszystkie EJ na świecie są członkami WANO, zwykle od momentu podjęcia decyzji o rozpoczęciu budowy. WANO w ścisłej współpracy z MAEA wyręcza ją i uzupełnia, szczególnie w: 1/ przeglądach bezpieczeństwa EJ (najczęściej przeglądy bezpieczeństwa EJ przeprowadzane są w USA), których wykonuje ok. 60 rocznie, 2/ systemie zbierania i reagowania na wszelkie usterki i zakłócenia eksploatacyjne (np., powtórzenie się zakłócenia wskazuje na poważne naruszenie zasad bezpiecznej eksploatacji), 3/ ustalaniu i zatwierdzeniu przez WANO i rozpowszechnianiu dobrych praktyk, 4/ pomocy technicznej, także dotyczącej modernizacji i przedłużania życia EJ, szkoleniu, organizacji licznych seminariów, 5/ zbieraniu wskaźników eksploatacyjnych i określaniu na ich podstawie, czy EJ przestrzega zasad bezpiecznej eksploatacji. WANO posiada w Atlancie bazę danych technicznych wszystkich EJ i przebiegu ich eksploatacji. WANO, po rekonstrukcji, której wynikiem była podwyżka składki członkowskiej i wycofanie się Polski z tej b. ważnej organizacji, złożyła wizytę 3 dyrektorów (zarządzającego z Centrum Koordynacyjnego w Londynie i 2 dyrektorów z Atlanty) w Ministerstwie Gospodarki z propozycją dalszej współpracy MG nie zajęło jeszcze pozytywnego stanowiska przecież kryzys nas ominął a wycofanie się z organizacji międzynarodowej to wstyd dla kraju. B. Załącznik nr 2. Minimalny wymagany zakres badań, nadzoru i kontroli stanu technicznego urządzeń EJ istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Nosi charakter opracowania własnego (nie podano autora) ogólnych instrukcji eksploatacyjnych, inspekcji i badań okresowych dla poszczególnych typów reaktorów, obudów bezpieczeństwa, systemów i urządzeń elektrowni zapewniających bezpieczeństwo jądrowe. Aż się prosi, żeby zestawienia i tablice Załącznika nr 2 zostały zweryfikowane przez WANO i na podstawie jego przepisów (WANO i jego rolę dla bezpieczeństwa i niezawodności EJ przedstawiono powyżej). Przedstawione wymagania w Tablicach nr 2.1, 2.2, 2.3 i 2.4 powinny otrzymać adresy międzynarodowych dokumentów normatywnych aby nie było wątpliwości co do zasadności badań i ich częstotliwości i interpretacji wyników. 3

5 Przedstawione wymagania będą bardzo przydatne w procesie oceny rozwiązań i urządzeń oferowanych dla 1 EJ w Polsce. C. Załączniki nr 3, nr 4 i nr 5 - nie podano międzynarodowych dokumentów normatywnych skąd pochodzą przedstawione dane. Niemniej, tak jak wymagania zawarte w Załączniku nr 2 będą przydatne w procesie ofertowym, tak samo te, ujęte w załącznikach nr 3, nr 4 i nr 5. INFORMACJA w załączniku do niniejszych uwag do projektu rozporządzenia MG.. Organizacje techniczne skupione w FSNT-NOT, w szczególności SEP oraz Stowarzyszenie Ekologów na Rzecz Energetyki Jądrowej SEREN-Polska, jak również Polskie Towarzystwo Nukleoniczne dostrzegają ogromne znaczenie pilnego wdrożenia wymagań Art. 36 k, i wynikającego z niego Systemu Zapewnienia Jakości EJ, dla bezpieczeństwa ludzi i środowiska, dlatego przygotowują Międzynarodową Konferencję poświęconą temu zagadnieniu. Sekretarz Generalny FSNT NOT Jacek Kubielski Sekretarz Generalny SEP Andrzej Boroń 4

6 Warszawa, Uwagi FSNT NOT i SEP do projektu rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego dla urządzeń technicznych lub urządzeń podlegających dozorowi technicznemu w elektrowni jądrowej Zgodnie z pismem Ministerstwa Gospodarki znaki: DEJ-I /1/13 i DEJ/903/13 z dnia FSNT NOT i SEP przekazują uprzejmie następujące uwagi do projektu rozporządzenia jak w tytule. Jest to bardzo ważne i szczególnie potrzebne rozporządzenie. Stwarza ono podstawy do spełnienia wymagań zawartych w Art. 36 k, u.p.a. tekst jednolity Prawa Atomowego zawarty w Dzienniku Ustaw z dnia roku. Urząd Dozoru Technicznego został proponowanym rozporządzeniem wysunięty na czoło organizacji mogących (na zlecenie PGE Inwestora EJ, odpowiedzialnego za posiadanie zintegrowanego systemu zarządzania -ZSZ) koordynować przygotowanie, wdrożenie i prowadzenie Systemu Zapewnienia Jakości EJ, według Programu Zapewnienia Jakości EJ, wymaganego Prawem Atomowym (Art. 36 k, 2.2) u.p.a.). Art. 36 u.p.a. wskazuje na najważniejsze wymagania co do Zintegrowanego Systemu Zarządzania dla każdej jednostki organizacyjnej wykonującej działalność związaną z narażeniem promieniotwórczym, polegającym na budowie, rozruchu, eksploatacji lub likwidacji obiektu jądrowego. Szczegółowe zalecenia zawarte są m.in. w najważniejszej, przytoczonej w Tabl. 1.1 serii wydawniczej MAEA Safety Series, ale także w pominiętych dokumentach ISO MAEA zaleca aby System Zapewnienia Jakości (SZJ) oparty o Program Zapewnienia Jakości (PZJ) obecnie często stosuje się mniej zrozumiały dla niespecjalisty TQM (Total Quality Management) zaczął funkcjonować tak szybko, jak to możliwe (a.s.a.p.), już w procesie przygotowania inwestycji, gdyż jest on w dużym stopniu niezależny od typu reaktora jądrowego. System Zapewnienia Jakości skupia się szczególnie na technicznym obszarze procesu inwestycyjnego EJ, ale Zintegrowany System Zarządzania pozwala objąć nim wszelką działalność jednostki organizacyjnej. Zgodnie z zasadami, służba SZJ podlega bezpośrednio prezesowi lub dyrektorowi naczelnemu (istnieje w tym względzie podobieństwo do służby BHP) musi być niezależna od pionu realizującego zadania produkcyjne chociaż sukces SZJ (a także BHP) zależy od tego, aby każda jednostka produkcyjna i każdy pracownik czynnie uczestniczył w wypełnianiu zadań i osiągnięciu celów SZJ (podobnie BHP). 1

7 Ze względu na ważność bezpieczeństwa EJ dla ludzi i środowiska, konieczne jest jak najszybsze wdrożenie wymagań Art. 36 k, u.p.a. Z tego powodu przypomina się jego najważniejsze postanowienia: 1. Jednostka organizacyjna wykonująca działalność związaną z narażeniem, polegającą na budowie, rozruchu, eksploatacji lub likwidacji obiektu jądrowego posiada zintegrowany system zarządzania. 2. Zintegrowany system zarządzania obejmuje: 1) Politykę jakości; 2) program zapewnienia jakości; 3) opis systemu zarządzania; 4) opis struktury organizacyjnej; 5) opis odpowiedzialności, obowiązków, uprawnień i wzajemnych oddziaływań w dziedzinach zarządzania, realizacji i ocen; 6) opis wzajemnych oddziaływań z podmiotami zewnętrznymi; 7) opis procesów ; 8) przyjętą klasyfikację systemów..; 9) wstępny raport bezpieczeństwa, 3. Dokumentację opisującą zintegrowany system zarządzania przedkłada się do zatwierdzenia Prezesowi Agencji wraz z wnioskiem o wydanie zezwolenia.. 4. Wykonawcy oraz dostawcy systemów oraz elementów konstrukcji i wyposażenia obiektu jądrowego, a także wykonawcy prac przy budowie i wyposażeniu obiektu jądrowego, posiadają wdrożone odpowiednie systemy jakości prowadzonych prac. Uwagi szczegółowe: A. Załącznik 1. Bardzo pomocne zestawienie przepisów. Zostaną martwe na papierze, dopóki nie podejmie się pracy nad Programami Zapewnienia Jakości (PZJ) w przedsiębiorstwach, które mają zamiar uczestniczyć w projektowaniu i budowie EJ. Inwestor EJ powinien jak najszybciej przystąpić do organizowania Zintegrowanego Systemu Zarządzania EJ (projektowaniem i przygotowaniem budowy 1 EJ). System Zapewnienia Jakości pozostałych elementów cyklu paliwowego będzie musiał być wdrożony, w miarę potrzeb. Tablica 1.1. Uznane normy międzynarodowe dot. zapewnienia jakości w energetyce jądrowej - należy rozważyć ich uzupełnienie o normy ISO. Tablica 1.2. Uznane normy międzynarodowe dotyczące projektowania i budowy urządzeń mechanicznych oraz konstrukcji obudowy bezpieczeństwa EJ zaliczonych do klas 2

8 bezpieczeństwa na dziesiątki pozycji dot. urządzeń mechanicznych EJ, obudów bezpieczeństwa, wymagań przy prowadzeniu robót bud.-montażowych EJ, obowiązujących w kilku krajach o rozwiniętej energetyce jądrowej przytoczono w ostatniej pozycji wykazu tylko jedne Wymagania dla oprzyrządowania i systemów sterowania istotnych dla bezpieczeństwa w EJ autorstwa IEC International Electrical Commission (IEC 61513) pozostałe, b. ważne Uznane normy międzyn. dot. projektowania, wytwarzania, montażu i eksploatacji zaliczonych do klas bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych EJ umieszczono w Tabl. 1.3 Tabl. 1.4 Uznane normy międzynarodowe dotyczące badań w okresie eksploatacji oraz badań kwalifikacyjnych mechanicznych urządzeń i konstrukcji jądrowych zaliczonych do klas bezpieczeństwa pominięto przepisy WANO Światowego Stowarzyszenia Eksploatatorów Elektrowni Jądrowych. W 1989 roku Polska była członkiem założycielem WANO do roku Decyzją Ministerstwa Gospodarki wycofaliśmy się z tej organizacji, po tym, jak wskutek zmian statutowych w l / 2011 doszło do drastycznego wzrostu opłat członkowskich. Wszystkie EJ na świecie są członkami WANO, zwykle od momentu podjęcia decyzji o rozpoczęciu budowy. WANO w ścisłej współpracy z MAEA wyręcza ją i uzupełnia, szczególnie w: 1/ przeglądach bezpieczeństwa EJ (najczęściej przeglądy bezpieczeństwa EJ przeprowadzane są w USA), których wykonuje ok. 60 rocznie, 2/ systemie zbierania i reagowania na wszelkie usterki i zakłócenia eksploatacyjne (np., powtórzenie się zakłócenia wskazuje na poważne naruszenie zasad bezpiecznej eksploatacji), 3/ ustalaniu i zatwierdzeniu przez WANO i rozpowszechnianiu dobrych praktyk, 4/ pomocy technicznej, także dotyczącej modernizacji i przedłużania życia EJ, szkoleniu, organizacji licznych seminariów, 5/ zbieraniu wskaźników eksploatacyjnych i określaniu na ich podstawie, czy EJ przestrzega zasad bezpiecznej eksploatacji. WANO posiada w Atlancie bazę danych technicznych wszystkich EJ i przebiegu ich eksploatacji. WANO, po rekonstrukcji, której wynikiem była podwyżka składki członkowskiej i wycofanie się Polski z tej b. ważnej organizacji, złożyła wizytę 3 dyrektorów (zarządzającego z Centrum Koordynacyjnego w Londynie i 2 dyrektorów z Atlanty) w Ministerstwie Gospodarki z propozycją dalszej współpracy MG nie zajęło jeszcze pozytywnego stanowiska przecież kryzys nas ominął a wycofanie się z organizacji międzynarodowej to wstyd dla kraju. B. Załącznik nr 2. Minimalny wymagany zakres badań, nadzoru i kontroli stanu technicznego urządzeń EJ istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Nosi charakter opracowania własnego (nie podano autora) ogólnych instrukcji eksploatacyjnych, inspekcji i badań okresowych dla poszczególnych typów reaktorów, obudów bezpieczeństwa, systemów i urządzeń elektrowni zapewniających bezpieczeństwo jądrowe. Aż się prosi, żeby zestawienia i tablice Załącznika nr 2 zostały zweryfikowane przez WANO i na podstawie jego przepisów (WANO i jego rolę dla bezpieczeństwa i niezawodności EJ przedstawiono powyżej). Przedstawione wymagania w Tablicach nr 2.1, 2.2, 2.3 i 2.4 powinny otrzymać adresy międzynarodowych dokumentów normatywnych aby nie było wątpliwości co do zasadności badań i ich częstotliwości i interpretacji wyników. 3

9 Przedstawione wymagania będą bardzo przydatne w procesie oceny rozwiązań i urządzeń oferowanych dla 1 EJ w Polsce. C. Załączniki nr 3, nr 4 i nr 5 - nie podano międzynarodowych dokumentów normatywnych skąd pochodzą przedstawione dane. Niemniej, tak jak wymagania zawarte w Załączniku nr 2 będą przydatne w procesie ofertowym, tak samo te, ujęte w załącznikach nr 3, nr 4 i nr 5. INFORMACJA w załączniku do niniejszych uwag do projektu rozporządzenia MG.. Organizacje techniczne skupione w FSNT-NOT, w szczególności SEP oraz Stowarzyszenie Ekologów na Rzecz Energetyki Jądrowej SEREN-Polska, jak również Polskie Towarzystwo Nukleoniczne dostrzegają ogromne znaczenie pilnego wdrożenia wymagań Art. 36 k, i wynikającego z niego Systemu Zapewnienia Jakości EJ, dla bezpieczeństwa ludzi i środowiska, dlatego przygotowują Międzynarodową Konferencję poświęconą temu zagadnieniu. Sekretarz Generalny FSNT NOT Jacek Kubielski Sekretarz Generalny SEP Andrzej Boroń 4