PORADNIK montażysty. Wydanie II

Transkrypt

1

2

3 PORADNIK montażysty Jak montować ciepłe okna? Wydanie II Warszawa, marzec 2012

4 Wydawca: Centrum Analiz Branżowych Redakcja: inż. Andrzej Kowalski Rysunek na okładce: Jerzy Czapiewski Rysunki techniczne: Agata Woźniak, Sylwia Melon Wydanie II Warszawa, marzec 2012 Poradnik powstał przy współpracy Zrzeszenia Montażystów Stolarki oraz Partnerów Programu Mistrzowie Montażu

5 Od Wydawcy Podręcznik, który Państwo trzymają w rękach, powstał w ramach programu edukacyjnego Mistrzowie Montażu jako odpowiedź na postulaty środowiska montażystów stolarki, aby wreszcie dostarczyć jednoznaczne wytyczne dotyczące montażu okien. Napisania tych wytycznych podjęli się pracownicy warszawskiego Instytutu Techniki Budowlanej, autorzy wcześniejszej Instrukcji ITB inżynierowie Jerzy Płoński i Krzysztof Mateja. Tych doświadczonych rzeczoznawców wsparło swoją wiedzą grono technologów branżowych, wywodzących się zarówno z firm systemodawczych, jak i produkcyjnych, którzy opiniowali zapisy poradnika i wnosili własne uwagi do poruszanych w nim kwestii. Tak powstał podręcznik, który zawiera podstawy wiedzy o wykonawstwie montaży okien i zwraca uwagę na najczęściej popełniane błędy. Poradnik Jak montować ciepłe okna? nie wyczerpuje tematyki technik montażowych stolarki, ale jest pierwszym z serii wydawnictw, które we współpracy ze Zrzeszeniem Montażystów Stolarki powstawać będą w następnych miesiącach i latach. Kolejnym efektem współpracy ze zrzeszeniem jest film instruktażowy o wykonawstwie montażu warstwowego, dostępny już w siedzibie zrzeszenia oraz na jego internetowej stronie W ślad za nim pójdą kolejne opracowania oraz filmy instruktażowe odpowiadające na potrzeby środowiska montażystów, inżynierów budowlanych, inspektorów nadzoru oraz projektantów bu- 3

6 Od wydawcy dynków. Materiały te dostępne są już nie tylko na stronie internetowej, ale też w Forum Branżowym -jedynym ogólnopolskim miesięczniku branży stolarki budowlanej: Zachęcam więc do regularnej lektury miesięcznika, strony internetowej zrzeszenia oraz do kontaktu z ekspertami technicznymi Zrzeszenia Montażystów Stolarki. Za pomoc przy powstawaniu poradnika składam podziękowania kierownictwu i pracownikom naukowym Instytutu Techniki Budowlanej w Warszawie, technologom branży okienno-drzwiowej oraz partnerom merytorycznym programu Mistrzowie Montażu, firmom: Selena SA, G-U Polska, Roto i VBH Polska. Szczególnie ciepłe słowa podziękowania kieruję pod adresem kierownictwa i pracowników firmy Drutex SA, którzy uczestniczyło nie tylko w wydaniu tego poradnika oraz realizacji filmu instruktażowego, ale też wszechstronnie wspierali nas w realizacji I edycji programu Mistrzowie Montażu. Robert Klos Centrum Analiz Branżowych Mecenasem Mistrzów Montażu jest firma Partnerami warsztatów montażowych są również firmy: 4

7 10 kroków montażysty okien Zrzeszenie Montażystów Stolarki Zawartość Krok 1: Poprawne dokonanie pomiaru u klienta ustalenie zakresu pracy Krok 2: Sprawdzenie, czy dostarczone okna posiadają wymiary odpowiednie do wymiarów otworów, w których mają być montowane Krok 3: Przygotowanie otworu do wmontowania nowego okna Krok 4: Ustawienie nowego okna Krok 5: Zespolenie okna z murem Krok 6: Uszczelnianie styku okna z murem Krok 7: Obróbka ościeży Krok 8: Czyszczenie okna, rozszczelnienie i regulacja okuć Krok 9: Uporządkowanie placu budowy Krok 10: Serwis gwarancyjny i pogwarancyjny 5

8 Poradnik ZMS Kupując okna, klient niejednokrotnie musi podjąć decyzję inwestycyjną o wartości średniej klasy samochodu osobowego. A przecież zakup nowego samochodu to kwestia marki, zasłyszanych opinii, wizerunku producenta, ale też odległości od dealera (warsztatu), to serwis gwarancyjny i pogwarancyjny, dostępność usług naprawczych, cena części zamiennych, opinie o bezawaryjności, wyposażenie dodatkowe... Czy samochód kupuje się u przypadkowego sprzedawcy? Raczej nie. Zwykle szuka się autoryzowanego dealera, najlepiej z własnym warsztatem serwisowym. Podobnie już bywa z oknami... Coraz częściej kupując okna energooszczędne klienci szukają jakiegoś autoryzowanego sprzedawcy, który dysponuje własnym, autoryzowanym serwisem montażowym, za prace którego bierze całkowitą odpowiedzialność. Coraz częściej też dłuższa gwarancja producenta uzależniona jest od tego, czy montażu okien dokonuje wyspecjalizowana,, profesjonalna ekipa montażowa. Dzisiejsze rozwiązania podatkowe, pozwalające naliczać niższą 8% stawkę VAT na roboty remontowe, a narzucające 23% stawkę na samą sprzedaż stolarki, sprzyjają rozwijaniu profesjonalnych usług serwisowych. Jest to duża szansa dla samodzielnych, profesjonalnych ekip montażowych, które mają obecnie większe szanse na podjęcie stałej, rentownej współpracy z producentami i dystrybutorami okien i drzwi. Warunkiem jednak podjęcia i utrzymania takiej współpracy jest solidność i pełny profesjonalizm w działaniach. W niniejszym opracowaniu postawiono sobie za zadanie wskazać montażyście, jak ma zasłużyć sobie na miano profesjonalisty: jak krok po kroku zrealizować ma zadanie montażu i wymiany okien i uniknąć przy tym najczęściej popełnianych błędów. Mało jest tu zagadnień czysto technicznych, bo te znajdują się w innej części tego poradnika tutaj skupiamy się na sposobach organizacji pracy montażowej. 6

9 Poradnik ZMS Krok 1: Poprawne dokonanie pomiaru u klienta ustalenie zakresu pracy Dla prawidłowego ocieplenia i uszczelnienia, wyjęcie parapetu jest konieczne. Zaproszeni przez klienta do wykonania pomiaru otworu okiennego, stajemy się dla niego autorytetem i doradcą w ustaleniu takiego rozwiązania, które najskuteczniej rozwiąże jego okienny problem. Dlatego też powinniśmy się nie tylko dokonać pomiaru otworu okiennego (a nie starego okna!), ale też zwrócić uwagę na układ okna w elewacji i istniejące podziały okien sąsiednich. Należy więc odkuć fragmentami tynki zasłaniające ramę okienną i ustalić z jakim rodzajem muru mamy do czynienia. Zasada ta dotyczy zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej części ościeża. Szczególnie istotne jest to przy wymianie starych okien skrzynkowych o zupełnie innych szerokościach i rozwiązaniach konstrukcyjnych. Powinniśmy przejrzeć stan parapetów i doradzić klientowi, czy ma zachować stare parapety, czy też lepiej wymienić je na nowe, dające gwarancję szczelności i funkcjonalności. Niezależnie jednak od decyzji, stare parapety trzeba będzie zdemontować, jeśli montaż i uszczelnienie szczeliny montażowej nowych okien, a już szczególnie w strefie podparapetowej, mają być wykonane poprawnie. Częstą praktyką ostatnich lat jest zamawianie przez klientów pomiarów u kilku ekip montażowych i, po otrzymaniu ofert cenowych, wybór jednej z nich. Aby jednak zdyscyplinować klientów i nie ponosić nieuzasadnionych kosztów, powinniśmy zażądać symbolicznej kaucji pomiarowej (np zł), która w przypadku wybrania naszej oferty zostanie wliczona w koszt usługi. Jeżeli szanuje- 7

10 Poradnik ZMS my swoją pracę i umiejętności pomiarowe, to nie powinniśmy wykonywać tego gratis, a co najwyżej ta wartość może być swoistym bonusem dla klienta, który podpisze umowę o wykonanie usługi. Jeżeli natomiast klient sam dokona pomiaru i na tej podstawie złoży zamówienie, to stosujmy zasadę ograniczonego zaufania i przed uruchomieniem produkcji okna zweryfikujmy poprawność takiego pomiaru. Da nam to również okazję do zlustrowania placu budowy i właściwego przygotowania sobie przyszłej pracy, materiałów i narzędzi. Wszelkie uzgodnienia dotyczące wymiarów okien i ich podziałów, funkcji, kierunków otwierania i wyposażenia, powinny być zapisane na Karcie Pomiaru* i podpisane przez klienta. Takie sformalizowanie uzgodnień pozwoli na uniknięcie nieporozumień i uchroni nas przed nieuzasadnionymi reklamacjami. Podpisana karta pomiaru powinna być załącznikiem do podpisanej umowy o prace remontowe i stać się jednocześnie podstawą do wystawienia zlecenia produkcyjnego. Zbyt często wciąż montażyści zaniedbują tą pracę papierkową, a potem, w razie sporu z klientem, nie potrafią dowieść, że takie właśnie były ich ustalenia. A wystarczy zrobić szkic tego jak ma być zamontowane okno ze szczegółami określającego pozycje okna w ścianie, ile będą zakryte węgarki z zewnątrz, na ile będzie wystawał parapet czy próg balkonowy itp. Pamiętajmy,że przeważnie klienci nie chcą pamiętać niewygodnych dla siebie, a nie zapisanych w umowie szczegółów ustaleń. Pamiętajmy więc, że karta pomiaru i zapisy umowy, powinny być dla nas jedyną podstawą podjęcia zadania montażowego. 8 *Wzór Karty pomiaru i wzór Umowy o prace montażowe dostępny jest w biurze Zrzeszenia Montażystów Stolarki:

11 Poradnik ZMS Krok 2: Sprawdzenie, czy dostarczone okna posiadają wymiary odpowiednie do wymiarów otworów, w których mają być montowane Po krótszym lub dłuższym okresie oczekiwania, wieziemy wreszcie okna do klienta. Niejednokrotnie już zdarzyło się, że montażyści wykuli stare okna, przytaszczyli nowe, rozpakowali, zabierają się do ustawiania, a tu okazuje się, że otwór w ścianie trzeba powiększyć lub częściowo zamurować, bo ktoś coś źle pomierzył, źle zrozumiał lub źle zapisał. Dodatkowa praca to oczywiście dodatkowe koszty, ale bardziej istotne jest to, że dostarczone okna nie są odpowiednie do wymiarów okna wymienianego. W takim przypadku należy ratować, co się jeszcze da, ale w przypadku, gdy roboty podkucia lub zamurowania zastanego otworu byłyby zbyt daleko ingerujące w konstrukcję budynku i układ elewacji, nie powinno się wahać ani chwili i przerwać rozpoczęte prace i poprosić producenta (dystrybutora) o dostarczenie właściwych okien. W tym Podstawą prawidłowego montażu jest właściwe przygotowanie oscieża. momencie nie jest najważniejsze ustalenie, kto popełnił błąd, ale by jego skutków nie powielać i nie wzmacniać niepotrzebną improwizacją. Takie improwizacje są zazwyczaj najbardziej kosztowne, a ich efekty najczęściej wysoce wątpliwe. Tak więc, żeby nie zostawić klienta z dziurą w ścianie, sprawdzenia wymiarów i ich zgodności z zapisami Karty Pomiaru należy dokonać jeszcze przed wykuciem starych okien. Sprawdzenia zgodności wymiarów należy dokonać w odniesieniu do wymiarów w naturze, a nie wymiarów na zamówieniu czy fakturze! Pamiętajmy,że przy wymianie lepiej zastosować okno o 1 cm za małe niż za duże o 1 cm. 9

12 Poradnik ZMS Krok 3 : Przygotowanie otworu do wmontowania nowego okna Po wyjęciu starego okna należy zdemontować parapety wewnętrzne i zewnętrzne, a ościeża, czyli mur wokół okna, trzeba starannie oczyścić, skuć co niepotrzebne, uzupełniając zaprawą ew. ubytki tynku. Niedopuszczalne jest pozostawienie kruchych fragmentów tynku, fragmentów starej izolacji, czy też dziur i nadmiernych szczelin dylatacyjnych lub wentylacyjnych. Ościeże wokół nowego okna musi być w miarę równe i suche, a warstwy izolacji uzupełnione na całym obwodzie. W przypadku jeśli materiał z jakiego wykonane jest ościeże jest kruchy, pylący się, o niewystarczającej przyczepności, należy zaimpregnować je specjalnymi preparatami umożliwiającymi właściwą przyczepność pianki izolacyjnej lub kleju do taśm. Jeżeli występuje węgarek, musimy go tak uformować, aby był ciągły, a jego płaszczyzny miały zachowany pion i poziom. Poprawny montaż okna może być wykonany jedynie w poprawnie uformowanym ościeżu. Krok 4 : Ustawienie nowego okna Klocków podporowych w żadnym wypadku nie wolno wyciągać. Okno stawiamy zawsze na progu podościeżnicowym. Może to być jednolity, zaimpregnowany profil drewniany lub specjalna, systemowa listwa podparapetowa w oknach tworzywowych. W istocie to nie okno jest poziomowane, ale właśnie próg, na którym to okno stawiamy. Ustawienie to odbywa się poprzez regulowane, klinowe klocki podporowe, umieszczane pod każdym słupkiem okna oraz przez dodatkowe klocki regulacyjne. Klocków pod- 10

13 Poradnik ZMS porowych w żadnym wypadku nie wolno wyciągać spod okna, gdyż to one właśnie gwarantują stabilność jego oparcia na murze. Jeżeli próg nie jest specjalnie wyprofilowany, aby jego połączenie z oknem stanowiło trwałą konstrukcję, wówczas okno przykręcamy do progu wkrętami lub dyblami. W przypadku progów tworzywowych (systemowych) należy zawsze pamiętać o zamontowaniu pomiędzy oknem a progiem uszczelnienia, np. taśmy rozprężnej. Po ustawieniu okna wraz progiem podościeżnicowym wykonywane jest pionowanie okna. Czynność dość banalna, wymagająca jedynie dobrej, sprawnej poziomicy (z tym w praktyce bywa różnie) oraz stosowania się do jej wskazań. Ustawienie wypoziomowanego i wypionowanego okna utrwalamy tymczasowo za pomocą klinów montażowych. Kliny te muszą być umieszczane w miejscach czopowania lub zgrzewu ramy (narożniki), a nie w dowolnym miejscu na długości lub wysokości ościeżnicy. Zapobiega to wypaczaniu się ramy. Okno powinno być wstawione w otwór centrycznie, tak, aby po obu jego bokach i na górze Regulacja ustawienia ościeżnicy na konsoli metalowej. szczelina pomiędzy ościeżnicą, a murem była jednakowa. Szerokość tej szczeliny nie powinna zazwyczaj być mniejsza niż 1 cm, ale nie większa niż 3 cm. Mniejsza szczelina może powodować wypaczenie ram pod wpływem naturalnego rozszerzania się materiału, a większa może być z kolei przyczyną niedostatecznie stabilnego osadzenia okna w murze. Przestrzeń pod oknem powinna być na tyle szeroka, aby można było w nią wsunąć parapet wewnętrzny, który dochodzi do progu. Okno powinno być zamontowane w płaszczyźnie izolacji cieplnej muru, a w murach jednowarstwowych najczęściej zaleca się montowanie w połowie jego grubości. Ustawienia okna zawsze dokonuje się samą ościeżnicą bez skrzydeł! Decyzja o miejscu montażu okna w murze należy do projektanta budynku, inspektora nadzoru lub do inwestora i powinna zostać zapisana w projekcie budynku, dzienniku budowy lub, w ostateczności, na Karcie Pomiaru. 11

14 Poradnik ZMS Krok 5 : Zespolenie okna z murem Kotwę mocujemy do ściany dwoma wkretami. Po ustawieniu okna w otworze mocujemy go trwale z murem. W przypadku muru warstwowego musi to się odbyć za pomocą kotew (zawsze atestowanych!), wcześniej zamontowanych w ościeżnicy. W ścianach litych można stosować dyble lub śruby montowane bezpośrednio przez otwory w ościeżnicy. W ścianach z materiałów szczelinowych wskazane jest w takim przypadku zastosowanie specjalnych kotew chemicznych. Należy przy tym pamiętać, aby w miejscu dokręcania dybli lub śrub, pomiędzy ścianą a ościeżnicą, zastosować kliny zapobiegające odkształceniu się ramy. Każdy z czterech ramiaków ościeżnicy mocujemy w odległości mm od naroży (także naroży słupków stałych) i dodatkowo na długości wszędzie tam, gdzie odległość pomiędzy kotwami (dyblami) jest większa niż 70 cm. W oknach drewnianych i aluminiowych odległość ta może wynosić max. 80 cm. Kotwy mocujemy do ściany dwoma wkrętami (dyblami, kołkami rozporowymi) w odległości nie mniejszej niż 10 cm od krawędzi ściany. Zastosowanie drugiego wkrętu zwiększa stabilność kotwy przenoszącej duże nieraz obciążenia parcia wiatru, a już bezwzględnie jest on konieczny w przypadku montażu okna w warstwie ocieplenia muru. Po zamocowaniu kotew w murze możemy wyciągnąć już pomocnicze kliny montażowe, ale w każdym przypadku musimy zostawić klocki podporowe. 12

15 Krok 6 : Uszczelnianie styku okna z murem Poradnik ZMS Obecnie materiałem najczęściej stosowanym przy montażu okien jest rozprężna pianka poliuretanowa. Po rozprężeniu i wyschnięciu pełni ona rolę warstwy izolacji cieplnej i akustycznej. Bardzo ważne jest, aby w trakcie lat swojego funkcjonowania w szczelinie nie była ona nigdy narażona na zamoczenie: czy to przez podciekanie wody deszczowej czy też przez skraplanie się w niej pary wodnej z pomieszczeń. Zabezpieczy ją przed tym poprawnie uformowana warstwa izolacji paroszczelnej od wewnątrz oraz warstwa izolacji paroprzepuszczalnej na zewnątrz. Przed przystąpieniem do pianowania ramiaki ościeżnicy drewnianej powinno się zabezpieczyć przed zabrudzeniem specjalną, papierową lub tworzywową taśmą malarską. Oczywiście nie dotyczy to sytuacji, gdy nakleiliśmy już taśmy paroszczelne i paroprzepuszczalne. Po zakończeniu prac brudnych taśma malarska powinna być natychmiast usunięta. Podobnie jak usunięta powinna być taśma ochronna z profili tworzywowych. Pianę aplikuje się ruchem ciągłym, zygzakowatym. 13

16 Poradnik ZMS Piana powinna być wprowadzana w szczelinę jednostajnym, ciągłym żygzakowatym ruchem poczynając od dołu szczeliny, za pomocą specjalnego, dobrze wyregulowanego pistoletu do pian. Tylko takie naniesienie zapewni ciągłość warstwy izolacyjnej i jej właściwą funkcjonalność. Jeżeli nanoszenie piany z jakiegoś powodu odbywa się już po zawieszeniu skrzydeł okna, wówczas pomiędzy ościeżnicą a skrzydłem można zastosować specjalne wkładki dystansowe, zapobiegające zakleszczaniu się skrzydeł. W przypadku pianowania samej ościeżnicy można natomiast pomiędzy jej stojakami stosować drążki lub listwy rozporowe, zapobiegające wybrzuszaniu się ramiaków. Przy stosowaniu pian niskoprężnych i umiejętnym dozowaniu piany ryzyko takie raczej nie występuje. Po wyschnięciu piany jej nadmiar usuwany jest ostrym nożem, a dziury po usuniętych klinach uzupełnione pianą. W tym momencie należy przystąpić do zaizolowania wilgotnościowego tej warstwy. Od środka pomieszczenia na wyschniętą i przyciętą piankę nakładamy warstwę paroizolacyjną (silikon, folia paroizolacyjna lub specjalna taśma rozprężna). W przypadku użycia folii paroszczelnej jej naklejenie na bok ościeżnicy wykonuje się przed pianowaniem, a najczęściej nawet przed wstawieniem okna w ościeże. Od zewnątrz chronimy piankę warstwą paroprzepuszczalną. W przypadku ościeży z węgarkiem należy bezwzględnie zwrócić uwagę na poprawne odizolowanie styku okna z węgarkiem. W tym celu można zastosować wełnę mineralną zabezpieczoną wodoszczelnie (ale paroprzepuszczalnie!) lub specjalną wodoszczelną, a paroprzepuszczalną taśmę rozprężną. Szczególnie staranne powinno być wykonanie warstw izolacyjnych w dolnej, podparapetowej strefie montażu, najbardziej narażonej na podciekanie i przewiewy wiatru. Uwaga ta dotyczy przede wszystkim zewnętrznej części izolacji, najbardziej istotnej, a w praktyce najbardziej zaniedbywanej. Stosując w tej strefie specjalne folie montażowe, naklejamy je na próg podościeżnicowy i wywijamy na licową płaszczyznę muru. Formując warstwy izolacyjne szczeliny wokół okiennej należy bezwzględnie zachować zasadę bardziej szczelnie od wewnątrz niż na zewnątrz. 14

17 Poradnik ZMS Krok 7 : Obróbka ościeży Po wykonaniu warstw izolacyjnych można przystąpić do obróbki ościeży i przywrócenia ich stanu sprzed wymiany. Wszelkie tynki i wyprawy powinny zachodzić na warstwy izolacyjne, a na styku tynku z ramą okna można zastosować specjalne profile tworzywowe, zapobiegające tworzeniu się w przyszłości spękań i szczelin. W narożach tych styków można również zastosować listwy maskujące, drewniane lub tworzywowe. Pod oknem montujemy parapety, zwracając uwagę na uszczelnienie ich styku z ramą (progiem) i na ich właściwe położenie. Parapet wewnętrzny powinien podchodzić pod ościeżnicę, stykając się z odizolowanym od parapetu progiem, natomiast parapet zewnętrzny powinien się oprzeć o próg podościeżnicowy lub o specjalny wrąb w oknach drewnianych. Styk parapetu zewnętrznego z progiem także powinien być uszczelniony np. taśmą rozprężną lub silikonem. Producenci okien tworzywowych nie zabraniają takiego montażu parapetu zewnętrzne- Miedzy ramą okna, a ociepleniem widoczna taśma rozprężna. go, że styka się on z płaszczyzną dolnej ramy, ale bezwględnie nakazują w takim przypadku staranne uszczelnienie tego styku silikonem i szczególnie staranne wykonanie izolacji podparapetowej. Jest to zadanie trudne do wykonania i przeważnie nietrwałe. Dlatego najbardziej poprawne jest zamocowanie parapetu na progu podościeżnicowym. Ze szczególną starannością należy wykonać także uszczelnienie styku parapetu z oknem i z murem oraz właściwie je uformować, by zapobiec wnikaniu wody pod parapet lub w warstwę ocieplenia. W oknach tworzywowych parapet zewnętrzny w żadnym wypadku nie może zachodzić na zewnętrzne otwory odwadniające ramy! 15

18 Poradnik ZMS Krok 8 : Czyszczenie okna, rozszczelnienie i regulacja okuć Parapet zewnętrzy powinien być przykręcony do listwy podparapetowej. Po zamontowaniu okna i parapetów należy sprawdzić poprawność funkcjonowania skrzydeł i dokonać regulacji okuć. Otwieranie i uchylanie okna powinno odbywać się bez jakichkolwiek tarć i zgrzytów, a montażysta powinien udzielić użytkownikowi instrukcji, jak samodzielnie wyregulować zawiasy oraz jak konserwować okno, aby zapewnić mu długoletnią trwałość i funkcjonalność. Najprostszym sprawdzeniem poprawności osadzenia okna jest pomiar jego przekątnych: powinny one być jednakowej długości (± 3 mm). Większość współczesnych okien jest szczelna i ma uszczelkę na całym obwodzie styku skrzydła z ościeżnicą. Takie okno jest zawsze dobre, gdy mieszkanie wyposażone jest w urządzenia wentylacji mechanicznej. Najczęściej jednak mieszkania wyposażone są w wentylację grawitacją, stąd i okna w nich zamontowane powinny być rozszczelniane, uchylane lub po prostu otwierane tak, aby doprowadzać właściwe ilości powietrza do pomieszczeń. Brak wymiany powietrza grozi nadmiarem wilgoci w mieszkaniu, skraplaniem jej na ramach i w ościeżach, a w konsekwencji rozwojem pleśni i grzybów. W trosce o dobro klienta montażysta powinien więc poinformować go o konieczności regularnego wietrzenia pomieszczeń i sprawdzić, czy istniejące kanały wentylacyjne są sprawne, czyli czy odprowadzają stare powietrze z mieszkania. W tym celu wystarczy najczęściej przyłożyć płomień zapałki do kratki wentylacyjnej i zaobserwować zmiany jego odchyleń. Przed czyszczeniem okna PCW należy usunąć z ram folię ochronną (ten obowiązek należy do montażysty!). Następnie należy oczyścić ramę i uszczelki. Środki czyszczące ramy nie mogą zawierać substancji ściernych ani związków chemicz- 16

19 Poradnik ZMS nych rozpuszczających lub penetrujących tworzywo PCW. Do konserwacji uszczelek powinno się stosować preparaty oparte na żywicach silikonowych. Wewnętrzne mechanizmy okuć obwiedniowych nasmarowane są przez producenta, natomiast użytkownik powinien smarować okresowo zawiasy, ruchome, zewnętrzne elementy okuć oraz rygle, używając do tego smarów silikonowych. Zabiegi konserwacyjne najlepiej jest wykonywać dwa razy w roku, przed i po okresie zimowym. Dla każdego montażysty jest to dobra okazja do zaproponowania wykonywania takich okresowych usług serwisowych za niewielką odpłatnością. Krok 9 : Uporządkowanie placu budowy Po montażu ościeże należy uszczelnić i oczyścić. Prace montażowe stolarki należą do grupy robót remontowo- -budowlanych, stąd towarzysząca im uciążliwość, narażenie na pył, kurz i hałas. Profesjonalne ekipy montażowe muszą jednak umieć te uciążliwości zminimalizować, a mieszkanie po sobie pozostawić w stanie co najmniej takim, jaki zastali przed podjęciem pracy. Istotne jest wyznaczenie sobie przez ekipę jeszcze przed podjęciem pracy ścieżek komunikacyjnych, zdjęcie dywanów, zabezpieczenie folią malarską podłóg i mebli, a wreszcie, w miarę możliwości, użycie otworu okiennego jako drogi dostarczania zapraw i usuwania gruzu. Tylko taka organizacja pracy może spowodować, że porządkowanie placu boju będzie sprawne i skuteczne. W ramach zamówionej usługi wymiany okna klient płaci również za doprowadzenie pomieszczeń do stanu pierwotnego, stąd takie wymaganie nie może być zaskoczeniem dla profesjonalnej ekipy. 17

20 Poradnik ZMS Ważnym elementem wizerunku profesjonalnej firmy montazowej jest także kultura zachowania i pracy. Nawet na chwilę nie zapomnijmy, że montażysta jest gościem u klienta, stąd musi szanować prawa gospodarza i jego zwyczaje. Dlatego w miejscu pracy profesjonalnego montażysty niedopuszczalne jest palenie papierosów, picie piwa, czy używanie wulgarnych słów montażysta powinien zachowywać się tak, jak życzyłby sobie, aby w jego domu zachowywał się każdy gość. Dotyczy to również troski o sprzęty i wyposażenie mieszkania. Dbajmy o mienie naszych klientów tak, jakby był to nasz sprzęt i nasze mieszkanie, a nawet bardziej. Krok 10 : Serwis gwarancyjny i pogwarancyjny o tym siedmiu innym, tworząc szeroki krąg negatywnych opinii o jakości naszej pracy. Sprawny serwis to wizytówka każdej profesjonalnej firmy montażowej. Efekty pracy ekipy montażowej to nie tylko dobrze zamontowane okno, ale przede wszystkim: zadowolony klient. Z badań marketingowych wynika, że zadowolony klient może polecić nas i nasze usługi trzem kolejnym, natomiast niezadowolony powie Zabiegajmy więc o jego zadowolenie już od pierwszego kontaktu. Podstawa to punktualność: jeżeli umawiamy się na godz , to bądźmy u klienta o 11.55, jeżeli zapowiadamy, że prace trwać będą 4 godziny, to ukończmy je kwadrans wcześniej, jeżeli obiecujemy, że zadzwonimy z informacją, to bezwzględnie musimy się z tego wywiązać. To jest podstawa do zbudowania zaufania klienta do, bądź co bądź, obcych ludzi. Klient nie musi się znać na technice montażu liczy, że my się na niej znamy, co może ocenić tylko po naszej profesjonalnej obsłudze. Nie zaniedbujmy więc 18

21 Poradnik ZMS tego elementu, a z pewnością pozwoli to uniknąć nam konieczności ciągłego uwiarygodniania się przed klientem. Na koniec wreszcie dbajmy o swoich zadowolonych klientów. Pilnujmy, aby o nas nie zapominali i polecali nasze usługi swoim znajomym. Doskonałą okazją do tego jest okres zimowy, kiedy pracy mamy mniej i możemy zadzwonić do klienta, spytać jak sprawuje się okno, umówić się na regulację i przegląd. Kontakt i rozmowa z klientem to nie jest nigdy czas stracony, ponieważ dzięki temu możemy go utwierdzić w przekonaniu, że dokonał właściwego wyboru, angażując do wymiany właśnie nas. Tylko wtedy poleci nasze usługi innym. Jest to najlepsza i najbardziej skuteczna reklama, warto więc o nią zabiegać, szczególnie, że tak niewiele to nas kosztuje. Zadowolony klient staje się naszą wizytówką i żywą reklamą na swoim osiedlu, dzielnicy, czy choćby w gronie znajomych. W UZUPEŁNIENIU W przypadku jakichkolwiek kłopotów technicznych czy technologicznych każdy zawodowy montażysta może się zgłosić do Zrzeszenia Montażystów Stolarki, gdzie funkcjonuje stały punkt konsultacyjny i grono doświadczonych rzeczoznawców. Znaleźć tu można pomoc i poradę techniczną, ale też organizacyjną, prawną czy księgową, dotyczącą prowadzenia małej firmy montażowej. Zrzeszenie współpracuje z profesjonalnymi doradcami technicznymi, technologami i rzeczoznawcami budowlanymi służącymi swoją wiedzą i doświadczeniem każdemu montażyście, potrzebującemu takiego wsparcia. Bieżące informacje o pracy Zrzeszenia, kontakt oraz materiały instruktażowe znaleźć można na stronie: 19

22 Warunki techniczne wykonania i odbioru montażu okien Krzysztof Mateja, Jerzy Płoński Zawartość Wstęp 7 I Wymagania ogólne 8 Odporność okna na obciążenie wiatrem Sprawność działania skrzydeł Przepuszczalność powietrza Wodoszczelność Izolacyjność termiczna Izolacyjność akustyczna Wymagania stawiane połączeniom II Wymagania wbudowywania okien 9 Funkcje okna Usytuowanie okna w ościeżu Usytuowanie okna w otworze Mocowanie okna w ościeżu Elementy mocujące okno w ościeżu Mocowanie okien wysuniętych przed ścianę zewnętrzną 20

23 Warunki techniczne III Uszczelnienie i izolacja połączenia okna ze ścianą 17 Warstwa izolacji termicznej Uszczelnienie wewnętrzne Uszczelnienie zewnętrzne Materiały uszczelniające IV. Osadzenie parapetów okiennych 20 Parapety zewnętrzne Parapety wewnętrzne Łączenie okien w zestawy Obróbki progów drzwi balkonowych V. Odbiór robót montażowych 24 Odbiór robót budowlanych przed rozpoczęciem montażu Odbiór okien przed wbudowywaniem Odbiór po wbudowaniu Zabezpieczenie okien po zamontowaniu Spis tabel: Minimalne szerokości szczelni przy uszczelnieniach kitami elastycznymi 13 Minimalne szerokości szczelin przy uszczelnianiu taśmami rozprężnymi 14 Rozmieszczenie punktów mocowania na elementach okna tworzywowego 14 Materiały uszczelniające warstw: zewnętrznej, środkowej i wewnętrznej 19 21

24 Warunki techniczne WSTĘP Niniejsze opracowanie omawia warunki techniczne wykonania i odbioru robót montażu okien i drzwi balkonowych w budynkach. Przeznaczone jest, przede wszystkim, dla firm wykonawczo-montażowych, projektantów oraz nadzoru budowlanego. Opracowanie obejmuje montaż okien, w szczególności tych, z kształtowników PVC. Korzystanie z tego opracowania pozwoli na uniknięcie wielu - obserwowanych obecnie - błędów wynikających z braku niekiedy podstawowej wiedzy dotyczącej właściwego wbudowywania okien. Opracowanie zawiera: podstawowe wymagania techniczno-użytkowe, zasady wykonania montażu, kryteria odbioru robót montażowych. W warunkach technicznych wykonania i odbioru montażu okien i drzwi balkonowych wykorzystano materiały opracowane przez firmy systemowe i produkcyjne krajowe i zagraniczne. W opracowaniu zamieszczono rysunki ogólne zawierające podstawowe zasady usytuowania okna w otworze, mocowania i uszczelnienia oraz dla niektórych przypadków (mocowanie parapetów, obróbki progów drzwi balkonowych, łączenie okien w zestawy) rozwiązania szczegółowe. I. Wymagania ogólne Wymagania techniczno-użytkowe Odporność okna na obciążenie wiatrem Ugięcie czołowe względne najbardziej odkształconego elementu okien i drzwi balkonowych pod obciążeniem wiatrem nie powinno być większe niż 1/300 jego rozpiętości (zgodnie z normą PN-EN 12210:2001). Sprawność działania skrzydeł Ruch skrzydeł przy otwieraniu i zamykaniu okna lub drzwi balkonowych powinien być płynny, bez zahamowań i zaczepiania 22

25 Warunki techniczne skrzydła o inne części okna i drzwi balkonowych. Siła potrzebna do uruchomienia okuć zamykających przy otwieraniu i zamykaniu nie powinna być większa niż 100 N wg normy PN-EN 13115:2001. Przepuszczalność powietrza W budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i budynkach użyteczności publicznej, otwierane okna zgodnie z [1] powinny spełniać wymagania: współczynnik infiltracji powietrza a 0,3 m 3 /(h m dapa 2/3, połączenia okien z ościeżami należy projektować i wykonywać pod kątem osiągnięcia całkowitej szczelności na przenikanie powietrza. Przepuszczalność powietrza klasyfikuje się wg normy PN-EN :2001. Wodoszczelność Okna i drzwi balkonowe powinny zachować całkowitą szczelność przy zraszaniu wodą w ilości 120 l na godzinę na m2 przy różnicy ciśnień nie mniejszej 150 Pa (klasa 4A). Wodoszczelność klasyfikuje się wg normy PN-EN :2001. Izolacyjność termiczna Wartości współczynnika przenikania ciepła U okien nie powinny być większe niż wartości U max określone w załączniku nr 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 (Dz.U z 2002 r Nr 75 poz. 690 z późn. zm.). Wymagania nie muszą być spełnione jeżeli budynek, w którym są zastosowane spełnia wymaganie w zakresie dopuszczalnej wartości wskaźnika EP [kwh/ m2rok] określającego roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia wbudowanego w budynkach użyteczności publicznej. Izolacyjność akustyczna Izolacyjność akustyczną okien charakteryzuje się podstawowym wskaźnikiem oceny RA2 i wskaźnikiem uzupełniającym RA1 w zależności od równoważnego poziomu dźwięku na zewnątrz budynku [PN-B :1999]. Wymagania stawiane połączeniom okien z budynkiem Połączenie okna ze ścianami budynku powinno spełniać następujące wymagania: 23

26 Warunki techniczne szczelność na przenikanie powietrza i pary wodnej z pomieszczenia, izolacyjność cieplna na poziomie nie mniejszym niż izolacyjność okna, izolacyjność akustyczna na poziomie odpowiadającym izolacyjności okna, powiększoną o 15 db, odporność na promieniowanie UV, trwałość, estetyka, higiena. II. Wymagania wbudowywania okien Okna i drzwi balkonowe powinny być wbudowywane w ściany zewnętrzne w sposób zapewniający bezproblemową bezpieczną eksploatację. Na spełnienie przez okna przypisanych im funkcji oprócz zgodnego z dokumentacją techniczną wykonania, wpływ ma prawidłowy montaż. Błędy montażu odpowiadają za niespełnienie założonych wymagań w zakresie wytrzymałościowo-funkcjonalnym i szczelności, izolacyjności termicznej i akustycznej. Do poprawnego montażu niezbędne jest spełnienie wymagań odnośnie odpowiedniego usytuowania okna w ścianie, zamocowania i uszczelnienia. ruchy budynku temperatura, wiatr, deszcz dźwięk, naświetlenie temperatura wewnętrzna wilgotność powietrza ruchy konstrukcji ramy Rys. 1 ciężar własny 24

27 Warunki techniczne Funkcje okna Okno wbudowane w ścianę zewnętrzną budynku spełnia następujące funkcje: oddziela wnętrze budynku od zewnętrznych warunków klimatycznych, zapewnia izolację termiczną i akustyczną oraz szczelność otworu okiennego, przenosi działające na okna obciążenia na ściany budynku. Mocowanie okien i drzwi balkonowych. Usytuowanie okna w ościeżu Okno i drzwi balkonowe powinno być tak usytuowane w ościeżu, aby nie powstawały mostki termiczne, prowadzące do skraplania się pary wodnej na wewnętrznej stronie ościeżnicy lub powierzchni ościeża. Należy stosować zasady usytuowania okien: w ścianie jednowarstwowej - w połowie grubości ściany, w ścianie warstwowej z ociepleniem wewnętrznym - w strefie izolacji termicznej, w ścianie z ociepleniem zewnętrznym - przy zewnętrznej krawędzi ściany z dosunięciem do warstwy ocieplenia lub w strefie izolacji termicznej. Ustawienie okna w otworze Przed wbudowaniem okna w otworze należy sprawdzić: czy zapewniona jest dostateczna szerokość szczeliny na obwodzie okna, czy jest miejsce dla klinów dystansowych i podpierających. Dla ościeży z węgarkami zaleca się takie ustawienie okna, aby węgarek zasłaniał stojaki i nadproże ościeżnicy na szerokości nie większej niż połowa ich szerokości. Usytuowanie okien w ścianach z węgarkami i bez węgarków pokazuje rys. 2. Do podpierania progu ościeżnicy okien stosuje się klocki lub belki drewniane, elementy poszerzające, o ile takie są przewidziane w dokumentacji systemowej oraz kątowniki stalowe. Klocki podporowe powinny być wykonane z twardego zaimpregnowanego drewna lub twardego PVC. Do ustawienia okna w otworze służą klocki podporowe i klocki dystansowe. Rozmieszczenie klocków podporowych i dystansowych pokazuje rys 4. Minimalne wymiary szczelin podano w tablicach na str Klocki podpierające i dystansowe powinny być tak rozmieszczo- 25

28 Warunki techniczne Rys. 2 wewnątrz wewnątrz a) c) wewnątrz wewnątrz Usytuowanie okna w ościeżu ścian różnej konstrukcji: a. w ścianie pełnej jednowarstwowej, b. w ścianie warstwowej z ociepleniem wewnętrznym (z węgarkiem), c. w ścianie pełnej z ociepleniem zewnętrznym (z węgarkiem), d. w ścianie pełnej z ociepleniem zewnętrznym (w warstwie ocieplenia). b) d) ne, aby była zapewniona możliwość odkształcania się okien pod wpływem temperatury. Zamocowanie okien przy użyciu tylko kołków rozporowych, śrub lub kotew, bez zastosowania klocków podpierających, jest niewłaściwe i niewystarczające. Jedynie w wariancie montażu w warstwie ocieplenia boczne klocki podpierające nie są wymagane. 26 Klocki dystansowe, służące do ustalenia pozycji okna w otworze, po zamocowaniu ościeżnicy powinny być usunięte, natomiast nie należy usuwać klocków podpierających. Dopuszczalna odchyłka pionowa i pozioma ustawienia okna w otworze przy długości elementu do 3,0 m powinna wynosić nie więcej 1,5 mm. Przy

29 Warunki techniczne Rys. 3 a) próg ościeżnicy klocek próg ościeżnicy izolacja kotwa d) próg ościeżnicy poszerzenie próg ościeżnicy kątownik izolacja próg ościeżnicy podwalina Rys. 3. Podparcie progu ościeżnicy za pośrednictwem: klocków, belek, kątowników stalowych, kotwy stalowej, kątowników stalowych. b) e) c) f) próg ościeżnicy kotwa kątownik wzmocniony elementach o większych wymiarach odchyłki nie mogą mieć wpływu na ich funkcjonalność. Minimalne wymiary szczelin podają tablice 1 i 2. Maksymalny wymiar szczeliny pomiędzy ościeżnicą i ościeżem nie powinien przekraczać 40mm; przy stosowaniu pianek jednoskładnikowych wymiar ten powinien wynosić max. 30mm. Większe wymiary szczelin dopuszczalne są, przy zastosowaniu specjalnych metod montażu. Rys. 4 Rozmieszczenie klocków podpierających i dystansowych 27

30 Warunki techniczne Tablica 1. Minimalne szerokość szczelin przy uszczelnieniach kitami elastycznymi Ościeże bez węgarka Ościeże z węgarkiem Rodzaj profili t b wewnątrz b t wewnątrz Długość elementów (m) do 1,5 do 2,5 do 3,5 do 4,5 do 2,5 do 3,5 do 4,5 Minimalna szerokość szczeliny b (mm) PVC białe PVC z warstwą PMMA (barwione w masie) PVC z warstwą PMMA Taśmy paroizolacyjne i paroprzepuszczalne, folie elastyczne paroszczelne i paroprzepuszczalne, folie z butylem do uszczelnienia wewnętrznego należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta tych wyrobów. Mocowanie okna w ościeżu Mocowanie powinno być wykonane w taki sposób, aby przewidywalne obciążenia zewnętrzne były przenoszone za pośrednictwem łączników na konstrukcję budynku, a funkcjonalność okien była zachowana; tzn. ruch 28

31 Warunki techniczne Tablica 1. Minimalne UTWORZONY PRZEZ PROGRAM szerokość EDUKACYJNY szczelin FIRMY AUTODESK przy uszczelnieniu taśmami rozprężnymi. Ościeże bez węgarka Ościeże z węgarkiem Rodzaj profili t b wewnątrz b t wewnątrz Rodzaje kształtowników do 1,5 do 2,5 Długość elementów (m) do 3,5 do 4,5 do 2,5 do 3,5 do 4,5 Minimalna szerokość szczeliny b (mm) PVC białe PVC z warstwą PMMA (barwione w masie) PVC z warstwą PMMA Rys. 5 E A A A A A E P. E A A E E A A E E B B B B B E A odstęp między punktami mocowania - maksymalnie 700 mm B odstęp między punktami mocowania progu - maksymalnie 700 mm E odstęp od narożnika wewnętrznego ościeżnicy okna minimum 150 mm, P odstęp od krawędzi słupka lub ślemienia minimum 150 mm Rozmieszczenie punktów mocowania na elementach okna tworzywowego 29

32 Warunki techniczne skrzydeł okiennych przy otwieraniu i zamykaniu był płynny, bez zahamowań i zaczepiania skrzydła o inne części okna lub drzwi balkonowych. Zamocowania powinny być rozmieszczone na całym obwodzie ościeżnicy okna zgodnie z rys. 5. Elementy mocujące okno w ościeżu Do mocowania okien w ścianie budynku w zależności od rodzaju ściany (monolityczna, warstwowa) i sposobu mocowania stosuje się łączniki montażowe (kołki rozporowe/dyble, kotwy i śruby/wkręty). Uwaga: Pianki poliuretanowe, i tym podobne materiały izolacyjne, nie służą do mocowania okien, a wyłącznie do uszczelnienia. Kołki rozporowe (dyble) stosuje się do betonu, muru z cegły pełnej, cegły silikatowej, cegły dziurawki, pustaków ceramicznych i cementowych, gazobetonu, kamienia naturalnego itp. Przykład zamocowania pokazano na rys. 6 a. Rys. 6 minimalne zagłębienie w ścianie 30 mm Dybel zagłębienie śruby w ścianie 30 do 60 mm kołek rozporowy kotwa montażowa a) b) c) a. Zamocowanie na kołki rozporowe (dyble), b. na śruby, c. na kotwy Śruby mogą być stosowane do mocowania ościeżnic do betonu, cegły pełnej, cegły silikatowej, cegły dziurawki, betonu lekkiego, drewna itp. Stosowanie śrub należy dostosować do materiału ościeży. Przykład zamocowania pokazano na rys.6 b. 30

33 Warunki techniczne Kotwy budowlane powinny być stosowane wszędzie tam, gdzie odstęp ościeżnicy jest zbyt duży do stosowania dybli np. przy mocowaniu dolnym (progowym) i w rozwiązaniach ścian warstwowych itp. Przykład zamocowania pokazano na rys.6 c. Mocowanie okien wysuniętych przed ścianę zewnętrzną Mocowanie okien wysuniętych całkowicie lub częściowo przed lico ściany zewnętrznej wymaga zastosowania odpowiednich kotew lub kątowników stalowych. Te sposoby mocowania wymagają odpowiedniego doboru kotew, kątowników oraz łączników mocujących dla przeniesienia obciążeń obliczeniowych i ciężaru okna. Kotwy max.30 lub kątowniki powinny być rozmieszczone na obwodzie okna i zamocowane do ścian budynku odpowiednimi łącznikami mocującymi. Oprócz wymienionych sposobów mocowania okien wysuniętych przed ścianę stosowane są również systemy mocowania z dolną konsolą do osadzania ramy ościeżnicowej, z możliwością regulacji zamocowania okna w 3 kierunkach i wspornikami służącymi do zamocowania ramy ościeżnicowej do ściany. System ten może być stosowany do ścian wykonanych z różnych materiałów, tj.: pustaków, cegły dziurawki, cegły pełnej, betonu i gazobetonu. Przykładowe zamocowanie okna przedstawia rys. 7. Rys. 7 podpora konsoli wspornik kątowy konsola dolna łączniki mocujące max.150 min. 30 min. 25 elewacja izolacja termiczna ściana nośna Zamocowanie dolnej konsoli do ściany z betonu lub cegły. 31

34 Warunki techniczne III. Uszczelnienie i izolacja połączenia okna ze ścianą Celem uszczelnienia jest zabezpieczenie szczeliny między oknem i ościeżem przed zawilgoceniem, zarówno przed wodą opadową od strony zewnętrznej. jak i wilgocią z powietrza przenikającego z pomieszczenia od strony wewnętrznej. Przy wykonywaniu uszczelnienia należy przestrzegać wytyczne producenta materiałów uszczelniających, uwzględniając: zgodność chemiczną stykających się ze sobą materiałów, oczyszczenie powierzchni przylegania, zagruntowanie powierzchni przylegania (w zależności od rodzaju materiału), wymagania odnośnie stosowania ze względu na wilgotność i temperaturę powietrza. System uszczelnienia okien na ich obwodzie składa się z trzech warstw: wewnętrznej, środkowej i zewnętrznej. Warstwę środkową stanowi izolacyjna pianka wypełniająca (np. pianka poliuretanowa) lub mineralne materiały izolacyjne (np. wełna mineralna), które zapewniają izolację termiczną i akustyczną połączenia okna ze ścianą budynku. Warstwę wewnętrzną stanowi uszczelnienie wykonane z materiałów paroszczelnych w formie różnego rodzaju taśm (na włókninie, aluminium), folii uszczelniających lub kitu trwale elastycznego (silikony) nie przepuszczających powietrza i pary wodnej. Warstwę zewnętrzną stanowi uszczelnienie wykonane z impregnowanych taśm rozprężnych, z taśm warstwowych lub innych materiałów wodoszczelnych, a paroprzepuszczalnych. Warstwa izolacji termicznej Szczelina między ościeżnicą a ościeżem powinna być całkowicie wypełniona warstwą izolacji termicznej. Jako materiały izolacyjne mogą być stosowane poliuretanowe pianki wypełniające, wełna mineralna, inne materiały [np. wełna szklana]. Pianki stosowane do wypełnienia połączeń nie mogą wchodzić w reakcje chemiczne, ani też wydzielać substancji szkodliwych. Stosowanie pianek powinno być zgodne z instrukcją fabryczną. Dotyczy to przede wszystkim temperatury otoczenia, przy której mogą być 32

35 Warunki techniczne użyte oraz czystości wypełnianej szczeliny. Podczas wtryskiwania pianki należy zwrócić uwagę na dokładne wypełnienie szczeliny, a jednocześnie nie można doprowadzić do odkształcenia (deformacji) ramy ościeżnicy. Materiały uszczelniające powinny wypełniać całą szczelinę między ościeżem a ościeżnicą. Niedopuszczalne jest wprowadzanie w szczelinę tynków lub mas tynkarskich. Uszczelnienie wewnętrzne Uszczelnienie wewnętrzne między ościeżnicą i ościeżem nie powinno dopuścić do przenikania pary wodnej z pomieszczenia do szczeliny między oknem a ścianą budynku, a tym samym zapobiegać wykraplaniu się pary wodnej w warstwie ocieplenia. Uszczelnienie powinno być trwałe i nie może wchodzić w reakcje chemiczne z otaczającymi je materiałami. Generalną zasadą uszczelnienia połączenia okna ze ścianą jest: szczelniej po stronie wewnętrznej niż po stronie zewnętrznej. Umożliwia to dyfuzję pary wodnej z połączenia na zewnątrz budynku. Uszczelnienie zewnętrzne Uszczelnienie zewnętrzne między ościeżnicą a ościeżem powinno być wykonane w taki sposób, aby nie było możliwości przenikania wody opadowej do wnętrza szczeliny między oknem a ścianą, a jednocześnie została zachowana paroprzepuszczalność. Uszczelnienie powinno być trwałe i nie może wchodzić w reakcje chemiczne z otaczającymi je materiałami. Materiały uszczelniające Do wykonywania uszczelnień mogą być w zależności od miejsca uszczelniania, stosowane: folie paroszczelne i paroprzepuszczalne, impregnowane taśmy rozprężne, butylowe taśmy uszczelniające, kity trwale elastyczne (silikony neutralne), budowlane sznury dystansowe oraz inne materiały. Materiały nie mogą wchodzić w reakcje z otaczającymi je elementami i zmieniać swoich właściwości pod wpływem temperatury. Przy wykonywaniu uszczelnień z kitów trwale elastycznych należy przestrzegać zasady, że głębokość warstwy uszczelnienia t powinna odpowiadać połowie szerokości szczeliny b, nie mniej niż 6mm. Zależność tą przedstawia rys

36 Warunki techniczne Warstwa zewnętrzna (uszczelnienie) Warstwa środkowa (izolacja termiczna) Warstwa wewnętrzna (uszczelnienie) Impregnowana taśma rozprężna paroprzepuszczalna Folia paroprzepuszczalna Folia elastyczna paroprzepuszczalna Kit trwale elastyczny Pianka poliuretanowa jednoskładnikowa. Pianka poliuretanowa dwuskładnikowa Wełna mineralna Folia do okien paroszczelna Kit trwale elastyczny Impregnowana taśma rozprężna paroszczelna Taśma butylowa do okien t b wewnątrz t = 0,5 x b Wymiary uszczelnienia z kitu trwale elastycznego Rys. 9 impregnowana taśma rozprężna lub taśma warstwowa paroprzepuszczalna pianka poliuretanowa lub wełna folia lub taśma paroszczelna wewnątrz wewnątrz przekrój Uszczelnienie poziomy połączenia w ścianie okna ze ścianą - ściana Uszczelnienie monolityczna z szczeliny systemem termozolacyjnym między (nowe budownict z ociepleniem zewnętrznym oknem i ościeżem w ścianie pełnej z węgarkiem zewnętrznym Zasady wykonywania uszczelnień zewnętrznych i wewnętrznych między ościeżnicą okna i ościeżem. Rys. 8 Rys. 10 wewnątrz impregnowana taśma rozprężna lub taśma warstwowa paroprzepuszczalna pianka poliuretanowa lub wełna folia lub taśma paroszczelna Uszczelnienie szczeliny między oknem i ościeżem bez węgarka Rys. 11 impregnowana taśma rozprężna lub taśma warstwowa paroprzepuszczalna pianka poliuretanowa lub wełna sznur dystansowy kit trwale elastyczny 34

37 Warunki techniczne IV. Osadzenie parapetów okiennych Parapety zewnętrzne Parapet zewnętrzny niezależnie od materiału z jakiego jest wykonany powinien wystawać poza płaszczyznę ściany około mm, ale nie mniej niż 20 mm. Należy je dostatecznie mocno przymocować do listwy progowej, a miejsca połączenia uszczelnić kitem elastycznym. Generalną zasadą jest wprowadzenie kołnierza parapetu pod profil progowy ościeżnicy. Dopuszczalne jest, przy zastosowaniu odpowiednich materiałów, mocowanie parapetów do profili ram. Rys. 12 zewnątrz Przy montażu parapetów z blachy należy uwzględniać: zmianę wymiarów pod wpływem temperatury (styki dylatacyjne powinny być rozmieszczane co 2500 mm), podparcie i zabezpieczenie parapetu przed podrywaniem do góry przez wiatr, wytłumienie odgłosów padającego deszczu przez stosowanie materiałów wygłuszających, połączenia końcowe parapetów z ościeżem należy ustalać w zależności od konkretnego rozwiązania elewacji. wewnątrz W przypadku wykonywaniu parapetów z kamienia lub eleparapet aluminiowy fartuch uszczelniający z EPDM warstwa izolacji termicznej kit trwale elastyczny np. silikon taśma paroszczelna Przykłady zamocowania parapetu zewnętrznego i wewnętrznego do okna z kształtowników PVC 35

38 Warunki techniczne mentów ceramicznych należy układać odpowiednią izolację przeciwwilgociową.. Wywinięcie kołnierza parapetu zewnętrznego na profil ramy ościeżnicowej jest rozwiązaniem niewłaściwym, gdyż nie zapewnia trwałej szczelności połączenia przed wniknięciem wody opadowej pod ramę ościeżnicy. W przypadkach szczególnych możliwe jest zaprojektowanie połączenia kołnierza parapetu wywiniętego na ramę ościeżnicy i połączenia go za pośrednictwem łączników mechanicznych, jednak w takim przypadku koniecz- Rys. 13 silikon sznur dystansowy pianka poliuretanowa parapet z blachy a) b) silikon sznur dystansowy metalowa końcówka zaślepiająca pianka poliuretanowa folia parapet z blachy c) tynk taśma rozprężna pianka poliuretanowa końcówka zaślepiająca z pvc parapet z blachy d) tynk taśma rozprężna silikon pianka poliuretanowa metalowa końcówka zaślepiająca parapet z blachy 36 e) tynk taśma rozprężna element pianka poliuretanowa parapet z blachy Przykłady uszczelnienia parapetu zewnętrznego z ościeżem

39 Warunki techniczne Rys. 14 kit elastyczny pianka poliuretanowa parapet zewnętrzny Łączenie okien w zestawy Połączenia okien i drzwi balkonowych powinny być uszczelniane rozprężnymi taśmami, uszczelnione kitem silikonowym i skręcane za pośrednic- elewacja izolacja termiczna ściana nośna Przykłady zamocowania parapetu wewnętrznego i zewnętrznego. ne jest użycie samoprzylepnych bitumowanych taśm rozprężnych umieszczonych między kołnierzem parapetu a kształtownikiem ościeżnicy i uszczelnienie styku kitem elastycznym. Połączenie boczne parapetu z ościeżem oraz w narożu (okno-mur-parapet) powinno być wykonane zgodnie ze sztuką budowlaną, tzn. powinna być zapewniona ciągłość uszczelnienia. Przykłady uszczelnienia parapetu zewnętrznego na styku z ościeżem przedstawia rys 13. uszczelnienia pod progiem ościeżnicy. Płaszczyzna styku parapetu z wrębem ościeżnicy powinna być tak uszczelniona, aby nie dopuścić do penetracji wody i pary wodnej w połączenie. Rys. 15 parapet wewnętrzny tynk kotwa stalowa izolacja dyble Parapety wewnętrzne Parapety wewnętrzne powinny być osadzone w dolnej części ościeża po uszczelnieniu okna w ościeżu z uwzględnieniem Przykład połączenia okien z kształtowników PVC 37

40 Warunki techniczne Rys. 16 Różnica poziomów wykończenia płyty balkonu i górnej krawędzi izolacji przeciwwilgociotwem wkrętów o rozstawie nie większym niż 800 mm. Połączenie takie pokazuje rys 16. Połączenie okien z kształtowników PVC w zestawie poziomym wymaga zamocowania dodatkowego elementu między ościeżnicami i uszczelnienia stykających się elementów. Przykład połączenia okien [według jednej z dokumentacji systemowej], przedstawia rys. 15. Uszczelnienie i izolacja progów. Podstawowa zasada uszczelnienia połączenia okien i drzwi balkonowychz budynkiem, tj. szczelniej po stronie zewnętrznej niż po stronie zewnętrznej powinna być zachowana, niezależnie od rozwiązania progu (progi standardowe, niskie progi). Uszczelnienie progów drzwi balkonowych, ze względu na większe zagrożenie wodą niż w przypadku progów okien- nych, wymaga zachowania różnicy poziomów między górną krawędzią izolacji przeciwwilgociowej płyty balkonu (tarasu) a przewidywanym poziomem wykończenia powierzchni balkonu, co pokazuje rys. 17. Rys. 17 izolacja zewnętrzna styrodur Przykład uszczelnienia progu drzwi balkonowych 38