Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. maj 2012 (06) The Royal Lazienki Museum. zeskanuj!

Transkrypt

1 m a g a z i n e maj 2012 (06) Miesięcznik Pasażerów eurolot.com / eurolot.com Passengers monthly Egzemplarz bezpłatny / Free copy zeskanuj! Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie The Royal Lazienki Museum

2 Freemont. Cały świat w jednym samochodzie. przeglądy co km 32 konfiguracje siedzeń 5-7 miejsc siedzących spalanie 6,4 l/100 km (cykl mieszany) silnik Diesla 170 KM Prezentowany samochód jest jedynie ilustracją. Prezentowany kolor karoserii nie jest dostępny 2 w aktualnej ofercie. Emisja CO 2 dla silnika Diesla 170 KM wynosi 169 g/km. Szczegóły w salonach.

3 Start powitanie / welcome Szanowni Państwo, Ladies and gentlemen, serdecznie witam Państwa na pokładzie naszego samolotu w maju. Dla Eurolot maj jest miesiącem wytężonej pracy nad uruchamianiem ogłoszonych połączeń oraz oczekiwania na przyjęcie nowych samolotów. Tak jak cały kraj, odliczamy również ostatnie dni pozostałe do wielkiego sportowego wydarzenia jakim, mam nadzieję, będzie Euro 2012 oraz przygotowujemy się do obsługi gości z każdego zakątka Europy. To właśnie w maju wielu spośród Państwa planuje letni wypoczynek, a miłośnicy piłki nożnej szukają najlepszej drogi dotarcia do miast, w których odbędą się mistrzostwa. Dlatego w tych kilku słowach mojego powitania pragnę zachęcić wszystkich Państwa do planowania majowych i czerwcowych podróży z Eurolot. W kwietniowym numerze naszego Magazynu zapowiadałem, że jeszcze przed Euro 2012 postaramy się połączyć Kraków oraz Wrocław z Lwowem. Miło mi poinformować, że mogą już Państwo rezerwować bilety na majowe rejsy z obu tych miast. Również w maju Eurolot rozpoczyna loty z Gdańska do duńskiego Aarhus. Jednakże najwięcej kierunków, a zwłaszcza tych wakacyjnych, uruchomimy w czerwcu. W siatce połączeń Eurolot coś dla siebie znajdą zarówno zwolennicy podróży regionalnych jak i zagranicznych, osoby poszukujące słonecznych plaż oraz zainteresowane miejską turystyką i historią: Florencja, Zadar, Dubrownik, Wilno, Amsterdam, Heringsdorf, Zurich, Brema, Hamburg każdy z tych kierunków to inspirujący wakacyjny pomysł, każdy zostanie opisany w nadchodzących wydaniach Magazynu w nowym cyklu Wakacje z Eurolot. Oczywiście, nie zapominajmy o miastach w Polsce, między którymi również najwygodniej podróżuje się samolotem. Za miesiąc zaczynają się piłkarskie mistrzostwa Euro Z Gdańska do Poznania nasi Pasażerowie polecą na samym początku czerwca. Tak więc już wkrótce połączymy wszystkie polskie Miasta Gospodarzy imprezy oraz wspomniany wcześniej Lwów. Podróż z Eurolot to, oprócz szybkości, bezpieczeństwa i komfortu, również okazja do zobaczenia nowych lotniskowych terminali, które powstały m.in. w Poznaniu, Gdańsku i Wrocławiu. Jesteśmy gotowi na przyjęcie gości z Europy, a najlepiej widać to z okien lądującego samolotu. Na zakończenie zapraszam Państwa na naszą stronę internetową Mam nadzieję, że pokazana na niej siatka połączeń pomoże Państwu w zaplanowaniu wspaniałych wakacji. Życzę udanej i bezpiecznej podróży. Mariusz Dąbrowski Prezes Zarządu I am pleased to welcome you on board our aircraft in May. The month of May is for Eurolot the time full of hard work on launching new connections and awaiting for new aircraft. Just as the whole country, we are counting down the days left to a big sporting event I hope Euro 2012 is going to be and we are preparing to serve our guests from any part of Europe. It is in May when many of you are planning your summer holiday, and football fans are looking for the best way to reach the cities where the championship are to be held. Therefore, in these few words of my welcome I wish to encourage all of you to plan your May or June travels with Eurolot. In the April issue of our magazine I announced that even before Euro 2012 we would try to connect Krakow and Wrocław with Lviv. So I am pleased to inform you that you can now book tickets for the May trips from both cities. Also in May Eurolot begins its flights from Gdańsk to Aarhus in Denmark. However, the majority of connections, particularly to holiday destinations, will be launched in June. The advocates of regional and foreign travelling, as well as sunny beaches seekers and visitors interested in urban history and tourism will find something for themselves in the grid of Eurolot s connections. Florence, Zadar, Dubrovnik, Lviv, Vilnius, Amsterdam, Heringsdorf, Zurich, Bremen, Hamburg each of these destinations is an inspiring holiday idea, and will be described in upcoming editions of the magazine in a new series of articles Holidays with Eurolot. Of course, let us not forget about our cities in Poland between which the most convenient way of transport is by plane. Euro 2012 football championship will start within a month. Our Passengers will be able to fly from Gdańsk to Poznań from the very beginning of June. So soon we are to connect all Polish Host Cities of the event as well as Lviv I mentioned afore. Apart from speed, safety and comfort, travelling with Eurolot is also an ample opportunity to see new airport terminals, which have arisen in Poznań, Gdańsk and Wrocław. We are ready to welcome our guests from Europe, and it is best seen from the windows of an airplane landing. In conclusion, I would like to invite you to our website I hope that the network of connections shown can help you plan a great holiday. I wish you a successful and safe journey. Mariusz Dąbrowski President & CEO eurolot.com magazine Miesięcznik Pasażerów eurolot.com eurolot.com Passengers monthly Biuro Zarządu / Management office: info@eurolot.com.pl tel.: fax: Wydawca / Publisher: V5group ul. Śląska 4, Poznań redakcja@v5group.pl Redaktor naczelny: Tomasz Hilbert tomasz.hilbert@v5group.pl Reklama / Advertising: reklama@v5group.pl tel.: mobile: Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótu i opracowania redakcyjnego tekstów nadesłanych do magazynu. The editorial staff reserves the right to reduce and edit the texts sent to the magazine. Okładka / Cover: Fot. G-M Studio: Pałac na Wyspie / Palace on the Isle 3

4 Start spis treści / table of contents START DESTYNACJA DESTINATION ODERWIJ SIĘ TAKE OFF KLASA BIZNES BUSINESS CLASS WITAJ W DOMU! WELCOME HOME! KULTURALNE LĄDOWANIE CULTURAL LANDING KOKPIT COCKPIT Powitanie / Welcome 3 Eurolot news 6 Bagażowe nowości na maj Baggage novelties for May 8 Zaproszenie do Letniej Rezydencji Króla The invitation to the Royal Summer Residence 10 W poszukiwaniu małopolskiego smaku In search of Małopolska taste 14 MOSAL Kuźnia akrobatów / MOSAL The forge of aerobatic pilots 17 Wywiad / Interview: Ania Rusowicz 20 A my jak ptaki / And we are like birds 22 Kitesurfing. Uzależnij się od wiatru i wody! Kitesurfing. Get addicted to wind and water! 26 Impreza integracyjna w firmie z podatkiem Corporate team-building events with a tax 28 Newsletter przedsiębiorcy / Business Newsletter 30 Rozbij szklaną kulę! /Break the crystal ball! 32 Rewolucja dla bogatych / A revolution for the rich % aromatu bez mleka i cukru Alternatywne metody parzenia kawy / "100% aroma, with no milk and sugar" The alternative methods of brewing coffee 36 Do walizki. Recenzje Into the suitcase! 38 Rezerwuj maj May events 40 Rady, które ułatwią Państwu podróż Some advice which will help you travel with us 42 Nasze samoloty / Our fleet 44 Taryfy eurolot.com / eurolot.com fares 46 Rozkład lotów / Flight schedule 48 Miłego eurolotu / Have a nice eurolot 50 4 Wyjątkowo gorący maj Extremely hot May Wraz z upalną pogodą w naszej redakcji zagościła orzeźwiająca tematyka. W szóstym numerze eurolot.com magazine rozpoczynamy jeden z dwóch wakacyjnych cykli Wiatr w żagle. Wilków morskich zapraszam na strony Majowe dni upływają nam pod znakiem gorączkowych przygotowań do UEFA EURO W czerwcowym wydaniu znajdą Państwo obszerny Przewodnik Kibica informacyjny niezbędnik dla każdego gościa imprezy. Ile bramek zamierza strzelić Robert Lewandowski? Na pewno się dowiemy. Tomasz Hilbert Redaktor naczelny With the hot weather outside there have appeared some refreshing topics in our office. The sixth eurolot.com magazine will begin the first of two holiday series "the wind in the sails". All see dogs are welcome to read pages The May days are passing under the sign of our feverish preparations for UEFA EURO So the June issue will cover a comprehensive Fan s Guide an information must-have for every guest of the event. How many goals is Robert Lewandowski going to shoot? We will know for sure. Tomasz Hilbert Editor-in-chief

5 KOMM VORBEI Fascynujące miasta. Tam pojadę! Zrób sobie przystanek w niemieckich Magic Cities i udaj się na pełną wrażeń wycieczkę po naszych Historic Highlights. Zawsze w centrum uwagi: nasze muzea i galerie, a do tego - niemożliwa do niezauważenia - historia kultury, gdzie tylko okiem sięgnąć. A na zakończenie wypadu do miasta daj się ponieść żywiołowym rytmom nocnego życia. Wakacje w Niemczech: Getty Images 5

6 Start newsroom Fot. Fotolia/Yuri Arcurs Eurolot news Skorzystaj z odprawy online! / Take advantage of online check-in! Zachęcamy Państwa do korzystania z samodzielnej odprawy przez Internet, dostępnej na 72h przed podróżą i zamykanej na 3h przed odlotem. Odprawa online pozwala znacznie skrócić czas spędzony na lotnisku. Aby skutecznie się odprawić, należy przed wylotem: zalogować się do systemu odpraw, podając nazwisko i numer swojej rezerwacji wybrać fotel w samolocie twierdząco odpowiedzieć na pytania związane z bezpieczeństwem wskazać rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość i podać jego numer odprawić się wydrukować kartę pokładową Na lotnisku należy: mieć ze sobą wydrukowaną kartę pokładową i dokument tożsamości wskazany w trakcie odprawy online przynajmniej 40 minut przed planowanym wylotem być na właściwym stanowisku kontroli bezpieczeństwa, jeśli podróżuje się wyłącznie z bagażem podręcznym lub, w przypadku podróży z bagażem rejestrowanym, nie później niż godzinę przed planowanym wylotem być na stanowisku odprawy bagażowej. Uwaga! W sytuacji wzmożonego ruchu na lotnisku podane czasy mogą być niewystarczające. We encourage you to use the self service check-in via the Internet, available from 72 hours to 3 hours before departure. Online checkin significantly reduces the time spent at the airport. To check-in successfully, please do the following: log on to the check-in system using your name and flight reservation number choose a seat answer questions related to on board safety conditions indicate the type of identity document and its number check-in print a boarding pass At the airport Passengers are asked to: have the boarding pass printed and a valid identification document indicated during online check-in if travelling with hand luggage only, arrive at the safety control at least 40 minutes before the scheduled departure, if travelling with registered baggage arrive no later than one hour before the scheduled departure at the baggage check-in desk. Warning! In the case of heavy traffic at the airport a given time may be insufficient. Fot. istockphoto Samolotem przez Polskę konkurs plastyczny / Across Poland by plane the art competition Eurolot wraz z województwem małopolskim i zachodniopomorskim organizuje konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych. Autorzy zwycięskich prac otrzymają bilety na połączenia Eurolotu. Ideą przedsięwzięcia jest zainteresowanie i zachęcenie dzieci i ich rodziców do odkrywania walorów Polski, promocja wypoczynku w województwach małopolskim i zachodniopomorskim oraz połączeń lotniczych pomiędzy nimi liniami eurolot.com. Ponadto celem konkursu jest umożliwienie dzieciom odzwierciedlenia swoich wyobrażeń, marzeń czy doświadczeń w formie plastycznej. Konkurs plastyczny odbywa się w dwóch edycjach: dla uczniów szkół podstawowych z województwa zachodniopomorskiego: Lecimy do Małopolski, dla uczniów szkół podstawowych z Małopolski: Lecimy nad morze. W konkursie biorą udział prace w formacie A4 wykonane dowolną techniką plastyczną (oprócz form przestrzennych). Prace należy przesłać na adres konkurs@eurolot.com jako skany prac lub pocztą tradycyjną na adres: Eurolot together with Małopolska and Zachodniopomorskie provinces are organizing an art competition for primary school students. The authors of the winning works will receive tickets for Eurolot s flights. The idea behind the project is to arouse interest and encourage children and their parents to explore the values of Poland, promote rest and relaxation in Małopolska and Zachodniopomorskie, and intensify the air traffic between provinces with Eurolot. Additionally, the competition aims at enabling children to reflect their ideas, dreams or experiences via art. The competition takes place in two editions: for primary school pupils from Zachodniopomorskie: "We are flying to Małopolska", for primary school pupils from Małopolska: "We are flying to the coast." Entries for the competition may be produced in any technique (apart from spatial forms)in A4 size and submitted as scans via at konkurs@eurolot.com or sent by regular post to: 6

7 Agencja Promocji Miast i Regionów ul. Kupa 3 lok. 12, Kraków z dopiskiem "Lecimy do Małopolski" Na odwrocie pracy papierowej lub w treści maila należy umieścić metryczkę (indywidualny tytuł pracy nadany przez autora, imię i nazwisko autora, wiek, klasa, nazwa i adres szkoły). Ważne terminy: 4 kwietnia 15 maja nadsyłanie prac maja głosowanie na stronie eurolot.com 1 czerwca ogłoszenie wyników Agencja Promocji Miast i Regionów Kupa 3/12, Kraków, Poland with a note: "We are flying to Małopolska" s or the reverse sides of paper entries shall include: the title of the work given by the author, his/her name and surname, age, class, the name of school with the address). Important dates: 4 April 15 May sending of entries May voting via eurolot.com 1 June announcement of results Dla biznesu: EUROLOTPASS / For business: EUROLOTPASS EUROLOTPASS to oferta przede wszystkim dla Firm, których Pracownicy często podróżują na określonych trasach ale daty podróży mogą określić krótko przed wylotem. EUROLOTPASS to : karta firmowa na okaziciela, może z niej korzystać nieograniczona liczba osób, oferta możliwa do wykorzystania na jednej bądź wielu trasach z siatki połączeń Eurolotu, elastyczne warunki taryfy Flex, nawet w dniu wylotu za cenę taryfy Economy, stała cena, niezależnie od terminu rezerwacji, zmiana nazwiska bezpłatna do 2 godzin przed odlotem, zmiana terminu lotu bez dopłat do 2 godzin przed odlotem, rezerwacja przez Contact Centre bez dodatkowych opłat. Jeżeli są Państwo zainteresowani uzyskaniem szczegółowych informacji dotyczących oferty, prosimy o kontakt z Działem Sprzedaży pod numerem telefonu , bądź mailowo: biznes@eurolot.com EUROLOTPASS the offer especially dedicated to companies whose employees often travel on certain routes with their travel dates determined shortly before departure. EUROLOTPASS is: holder company card that can used by an unlimited number of employees, offer for one or many Eurolot connections, flexible fare, even one day before departure for the price of Economy fare, fixed price, regardless of the reservation date, change of name free of charge up to 2 hours before departure, change of flight date at no charge up to 2 hours before departure, booking by the Contact Centre at no extra charge. If you are interested in detailed information, please contact the Sales Department at or via biznes@eurolot.com Dla biznesu: rezerwacje grupowe / For business: group booking Wszystkich zainteresowanych organizacją przelotu dla grupy powyżej 9 osób zapraszamy do skorzystania z naszej oferty specjalnej. Warunki rezerwacji grupowej: nazwiska Pasażerów należy podać do dwóch dni przed odlotem; zmiany nazwisk Pasażerów można dokonywać do 3 godzin przed odlotem bez dodatkowych opłat; dozwolone jest zmniejszenie grupy o maksymalnie 3 pasażerów do 5 dni przed odlotem bez zmiany kalkulacji cenowej. Warunki płatności: bezzwrotny depozyt w wysokości 30% łącznej kwoty płatny w ciągu 3 dni od założenia rezerwacji, wpłata pozostałej kwoty do 14 dni przed odlotem. Jeżeli są Państwo zainteresowani uzyskaniem szczegółowych informacji dotyczących ofert grupowych, prosimy o kontakt telefoniczny: bądź drogą mailową: grupy@eurolot.com Passengers interested in organizing the travel for a group of more than 9 people are invited to take advantage of our special offer. Conditions for group booking: the names of Passengers should be given up to two days before departure, change of the Passengers names can be made up to 3 hours before departure at no extra charge, reduction of number of Passengers is allowed by maximum 3 passengers up to 5 days before departure without changing the price. Payment terms: non-refundable deposit of 30% of the total amount payable within 3 days within the booking date, payment of the remaining amount within 14 days prior to departure. If you are interested in detailed information on the group offers, please contact by phone or grupy@eurolot.com Fot. Fotolia/pressmaster Dla biznesu: loty czarterowe / For Business: charter flights Rejsy czarterowe to szybka i wygodna forma transportu na zorganizowane wyjazdy służbowe typu konferencje, szkolenia, wyjazdy integracyjne, koncerty i inne loty specjalne. Eurolot wykonuje przewozy czarterowe dla zorganizowanych grup pasażerów. Zasięg rejsów czarterowych obejmuje wszystkie porty lotnicze w Polsce i Europie, w których mogą lądować samoloty linii Eurolot. Na potrzeby lotu czarterowego Eurolot wypożycza samolot wraz z wykwalifikowaną załogą. Na pokładzie oferowany jest pełen zakres standardowych usług cateringowych, modyfikowany na specjalne życzenie zamawiającego. Serdecznie zachęcamy Państwa do kontaktu z Działem Zarządzania Flotą Eurolot w celu uzyskania dokładnej informacji na temat możliwości wykonania rejsu czarterowego oraz wyceny takiej usługi. Charter flight is a fast and convenient way of transport for organized business trips such as conferences, trainings, team building events, concerts and other special purposes. Eurolot carries out charter flights for organized groups of passengers. The offer covers all airports in Poland and Europe, where Eurolot planes can land. For the purpose of a charter flight Eurolot rent an aircraft manned with qualified staff. There is a full range of standard catering services to be offered on board that can be modified on customer request. We encourage you to contact the Eurolot s Fleet Management Department to obtain detailed information on the feasibility of a charter flight and its price. 7

8 Start odprawa / check-in Majówka wszędzie! Picnics everywhere! Bagażowi eksperci mają w sobie coś z MacGyvera... Potrafią każde miejsce zamienić w świątynię relaksu i oazę spokoju. Jak to robią? Mają swoje sposoby, kilka podejrzeliśmy: / Experts in baggage have something in common with MacGyver... They know how to turn any place into a temple of relaxation or oasis of calm. How do they do it? They have their own ways, and we have snooped around to find out some: Aktywna majówka gdzieś na bezdrożach Active picnic somewhere in the wilderness Wyląduj w Gdańsku, rozpakuj rower i jedź do... dokąd chcesz. Model Cube Acid 29 charakteryzuje zbalansowany hardtail, łączy wszystkie zalety większych, 29-calowych kół ze zwrotnością 26-calowego roweru. / Land in Gdańsk, unpack your bike and ride to... wherever you want. Model Cube Acid 29 stands out because of the balanced hard-tail and combines all the advantages of larger, 29-inch wheels with the maneuverability of a 26-inch bike. Ski Team Nietypowy relaks na lotnisku Unusual relaxation at the airport Tłum w hali odlotów? Usiądź wygodnie, oprzyj się bez oparcia, bez krzesła. Weź książkę i czekaj na swój lot. Vitra Chairless to sprytny sposób na wypoczynek w każdy miejscu. / The crowd in the departure hall? Sit back, lean back no support, no chair. Take the book and wait for your flight. Vitra Chairless is a clever way to stay relaxed in each place. 8 Chilloutowa podróż po świecie muzyki Chill-out journey through the world of music Jeden z najsłynniejszych zespołów world music powraca z nowym singlem, płytą i trasą koncertową. Lamari i jej muzycy połączyli siły z najpopularniejszym hiszpańskim producentem, Carlosem Rayą. Czwarta w karierze płyta studyjna zatytułowana Chambao". / One of the most famous bands of world music returns with a new single, album and tour. Lamari and her musicians have joined forces with the most popular Spanish producer, Carlos Ray. The fourth studio album in the career entitled "Chambao". Sony Music Poland

9 Designerski piknik na dzikiej plaży Designer picnic on the wild beach Przenośny stolik Menu Pin. Wystraczy włożyć go do ziemi za pomocą przycisku w górnej części blatu, by natychmiast stworzyć własną przestrzeń na piknik. Stolik Pin wykonany jest z wysokiej jakości drewna. Pięć kolorów do wyboru! / Pin Table from Menu. It is enough to push the table into the ground with the button at the top of the post, instantaneously creating space for a picnic. Pin Table is made of high quality wood and painted in five high-gloss colors! Upragnione orzeźwienie w upalny dzień Desired refreshment on a hot day Menu Cool Bag to praktyczna torba z wkładką chłodząca, dzięki której możesz przenosić produkty wymagające niskiej temperatury. Np. lemoniadę. / Cool Bag from Menu is a fully functional bag with the removable interior cooling blocks, so you can carry the products requiring low temperature, e.g. lemonade. Szybki lunch w parku obok biura Quick lunch in the park next to the office Wychodzimy z biura, szukamy kawałka trawnika, wyjmujemy filcowy koszyk na chleb MENU NEW NORM, z koszyka wyjmujemy to, co w nim schowaliśmy. Rozpoczynamy konsumpcję i rozmyślania o urlopie. / We leave the office, look for a nice piece of lawn, take out the felt breadbasket by MENU NEW NORM, take out from the basket what we have put there earlier. We start our consumption and think about holidays. 9

10 Destynacja / Destination euromiasto / eurocity Fot. G-M Studio Zaproszenie do Letniej Rezydencji Króla The invitation to the Royal Summer Residence Dawniej wstęp na odbywające się tutaj spotkania, koncerty i odczyty mieli przede wszystkim ludzie związani z królewskim dworem. Od zawsze było to miejsce elitarne, jeszcze zanim król Stanisław August uczynił je swoją letnią rezydencją. In the past, the access to meetings, concerts and readings that were held here was granted above all to people associated with the royal court. Since from the very beginning it was the place of the elite, even before king Stanislaw August Poniatowski made it his summer residence. Tomasz Hilbert Dziś Łazienki Królewskie w Warszawie są otwarte dla wszystkich i trudno jednoznacznie stwierdzić, co bardziej przyciąga gości. Dla turystów, którzy wybierają się tu po raz pierwszy, magnesem jest prestiż. Tych, którzy pragną tu wrócić, kuszą liczne wydarzenia kulturalne, piękna architektura i ogrody. Jednakże wszystkie te preteksty, pod którymi nagle trafiamy do letniej rezydencji króla Stanisława Augusta, łączy coś wspólnego: nasza wizyta niepostrzeżenie zmienia swój cel. Koncert lub wystawa staje się bramą, którą wkraczamy w przeszłość, choć nadal tkwimy tu i teraz. Spacerując alejkami nagle dochodzimy do punktu gdzieś poza naszym czasem i wracamy. Lepsi. Today, the Royal Łazienki complex in Warsaw is open to all and it is quite difficult to say what attracts more visitors. For tourists who plan to visit the place for the first time the prestige of the venue is the magnet. Those who wish to come back here later might be attracted by cultural events and beautiful architecture. However, all reasons behind our visits to the summer residence of King Stanislaw August Poniatowski have something in common: every visit imperceptibly changes its target. A concert or exhibition become a gate we enter into the past, but still we are here and now. Suddenly we come to a point somewhere beyond our time and then go back. Better. 10

11 Wspaniałe dziedzictwo 750 lat W Łazienkach Królewskich historię wyczuwa się na każdym kroku. Jest obecna na każdej alejce, w każdym budynku. Nic w tym dziwnego powstanie tej położonej na warszawskim Ujazdowie rezydencji łączy się bezpośrednio z dziejami Polski i jej stolicy. Od XII wieku na obecnych terenach Łazienek znajdował się Jazdów gród książąt mazowieckich, którego zniszczenie w 1262 roku potwierdzają jedne z pierwszych pisemnych przekazów dotyczących Warszawy. Miejsce, które dziś znane jest chyba wszystkim mieszkańcom Polski, wielokrotnie zmieniało właścicieli, nieustannie ewoluując. Okolice do dziś zwane Ujazdowem od 1548 roku stały się własnością królowej Bony, która wybudowała tu swoją dworską siedzibę, a w 1570 roku drewniany pałac dla swojej córki, Anny Jagiellonki. Za panowania króla Zygmunta III Wazy, około 1606 roku rozpoczęto budowę wczesnobarokowego pałacu zwanego Zamkiem Ujazdowskim. Był to pierwszy murowany obiekt na dawnym terenie Łazienek Królewskich. Następnie grunty te przeszły w ręce marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, któremu przypisuje się początki kształtowania obecnej formy kompleksu Łazienek Królewskich. W latach wzniesiono na jego polecenie pawilon Ermitażu oraz barokowy budynek Łaźni, od którego ten cały obszar do dziś nosi nazwę. Za panowania kolejnego właściciela, króla Augusta II Sasa, powstał tu kanał Piaseczyński, który ciągnie się od Zamku Ujazdowskiego przez Łazienki Królewskie aż do ulicy Czerniakowskiej nad Wisłą. Prestiżowa letnia rezydencja króla Łazienki Królewskie w Warszawie swoją sławę i piękno zawdzięczają królowi Stanisławowi Augustowi. Od 1764 roku, w którym król nabył cały kompleks Łazienek, rozpoczęła się ich wielka rozbudowa. Władca uczynił to miejsce swoją letnią rezydencją. Na jego polecenie wzniesiono wiele budynków i pawilonów, a architektura zieleni zyskała nową formę łączącą geometrię XVII-wiecznego ogrodu francuskiego z parkiem krajobrazowym w XVIII-wiecznym stylu angielskim. Od 1772 roku trwała przebudowa Łaźni, której efektem było powstanie najważniejszego dzieła architektonicznego Łazienek Królewskich Pałacu na Wyspie. Król, znany ze swojego zamiłowania do sztuki, wypełnił pałacowe wnętrza wielką kolekcją mistrzów malarstwa i rzeźby. Dzięki jego zaangażowaniu w pracę, w Łazienkach wznoszono nowe dzieła architektury: Biały Domek, Pałac Myślewicki oraz pawilon Starej Pomarańczarni, w którym to powstał Teatr Stanisławowski, otwarty dla publiczności w 1788 roku i działający aż do dnia dzisiejszego. The great heritage of 750 years The history might be felt at every step taken within the Royal Łazienki. It is present in each alley and building. This is no surprising the construction of the residence situated in Ujazdów (Warsaw) connects directly to the history of Poland and the capital city. In the present area of the Royal Łazienki from as early as the twelfth century there was Jazdów the castle of the Dukes of Mazovia. Its destruction in 1262 was confirmed by some of the first written sources relating to Warsaw. The place that today is probably known to all Polish people repeatedly changed hands and was constantly developing. In 1548 the area of today s Ujazdów became the property of Queen Bona, who had her royal residence built here, and in 1570 a wooden palace for her daughter Anna Jagiellonka. Around 1606, during the reign of King Sigismund III Vasa, the construction of the early-baroque palace, called the Ujazdowski Castle, began. This was the first brick building in the Royal Łazienki. Then, the Grand Marshal of the Crown Stanislaw Lubomirski became the new owner of the estate. He was credited with the beginning of shaping the current form of the Royal Łazienki. Between there were erected at his command the Hermitage pavilion as well as the baroque bathhouse, the one that gave the name to the entire area. During the reign of the next owner of the land, Augustus III the Saxon, the Piaseczno canal was constructed stretching from the Ujazdowski Castle through the Royal Łazienki, up the Czerniakowska street over the Vistula river. The prestigious royal summer residence The Royal Łazienki in Warsaw owns its fame and beauty to king Stanislaw August Poniatowski. The great expansion started in 1764, when the king acquired the entire complex and made it his summer residence. Not only were many buildings and pavilions erected at his command, but also the green architecture gained a new form combining the geometry of the seventeenth-century French garden with a landscape park in the eighteenth-century English style. The reconstruction of the Bathhouse began in 1772 and resulted in the creation of the main architectural work at the Royal Łazienki the Palace on the Isle. The king, known for his passion for art, filled the palace interior with a great collection of master paintings and sculptures. Thanks to his commitment, the Royal Łazienki complex was also enriched with other valuable works of architecture: the White House, the Myślewicki Palace and the pavilion of the Old Orangery where the magnificent Stanislal Theatre was established, operating till today. Fot. G-M Studio Fot. G-M Studio 11

12 Destynacja / Destination euromiasto / eurocity Fot. Bohdan Poleski Fot. Bohdan Poleski Wraz z końcem panowania Stanisława Augusta Łazienki Królewskie zaczęły podupadać. Ogród i zabytkowe budynki jeszcze na chwilę odzyskały blask w XX-leciu międzywojennym, by za chwilę ulec ogromnym zniszczeniom podczas II Wojny Światowej. Odbudowano je i ponownie oddano do użytku dopiero w 1960 roku. Łazienki Królewskie z dnia na dzień pięknieją. Dyrekcja Muzeum troszczy się o każdy historyczny szczegół. Już na początku czerwca będzie można przejść się zrewitalizowaną Aleją Chińską, a każdy z Ogrodów Królewski, Belwederski i Modernistyczny stanie się czytelną ikoną stylu odpowiadającego danej epoce. Król, który w to miejsce włożył tyle serca i własnej inwencji, byłby dumny. Miejsce otwartej wymiany myśli wczoraj i dziś W porze letniej, w łazienkowskim Pałacu na Wyspie Stanisław August organizował słynne Obiady Czwartkowe, na których gromadzili się licznie malarze, rzeźbiarze, poeci i literaci. Spotkania te pełniły niemal rolę kulturalnej instytucji i miały znaczący wpływ na rozwój polskiej literatury okresu oświecenia. Poruszano podczas nich nie tylko kwestie dotyczące sztuki, ale również dyskutowano na tematy społeczne i polityczne. Tak jak w XVIII wieku, Łazienki Królewskie nadal są miejscem spotkań z artystami z kraju i ze świata. Działalność kulturalna Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie kierowana jest do osób w różnym wieku i nie trzeba legitymować się arystokratycznym pochodzeniem, by skorzystać z bogatej oferty wystaw, koncertów, wykładów, spotkań oraz debat. Kultura wysoka nie jest tu już przywilejem wyłącznie elit. Przestrzeń Łazienek Królewskich wypełniona duchem historii Polski wyjątkowo dobrze sprawdza się jako łącznik pomiędzy przeszłością a przyszłością, światem władzy i zwykłych ludzi. To ulubiony kierunek spacerów mieszkańców stolicy. To prestiżowe miejsce, w którym przyjmowane są głowy państw. Tu organizowane są konferencje naukowe i spotkania biznesowe. O krok od centrum Warszawy, w otoczeniu pięknej architektury i zieleni czas zatrzymał się w miejscu i pozwala spokojnie porozmawiać. With the end of the reign of Stanislaw August Poniatowski, the Royal Łazienki became less popular. For a moment the garden and the historic buildings regained their glow in the interbellum period, only to suffer even greater damage during World War II. The complex was rebuilt and put again into service in At present, it is more and more beautiful from day to day. The museum administration are concerned for every historical detail. Already at the beginning of June visitors will be able walk through the revitalized Chinese alley, in addition to Gardens Royal, Belvedere, Modernist that are planned to be a clear manifestation of the styles that correspond to an individual epoch. The king who had put so much heart and own creativity in the place would have been proud. The open exchange of ideas yesterday and today In the summer, in the Palace on the Isle Stanislaw August Poniatowski organized the famous Thursday Dinners that used to gather numerous painters, sculptors, poets and writers. The meetings played a major role of cultural institutions and as such had a significant impact on the development of Polish literature of the Enlightenment. Not only artistic issues were discussed, but also major social and political problems. Just as in the eighteenth century, the Royal Łazienki complex is still the meeting point for artists from home and abroad. The cultural activity of the Royal Łazienki Museum in Warsaw is addressed to people of all ages and no one needs to prove the aristocratic origin to benefit from a wide range of exhibitions, concerts, lectures, meetings and debates. High culture is no longer for the elite. Full of the spirit of the history of Poland the Royal Łazienki works exceptionally well as a link between past and future, between the world of power and ordinary people. The area makes a preferred destination for walks the residents of the capital often choose. This is also a prestigious place for meeting and receiving the heads of state. There are organized scientific conferences and business meetings here. A step away from the Warsaw city centre, in the surrounding of a beautiful architecture and green scenery the time stops and allows for having a quiet calm conversation. 12

13 Fot. Janusz Maciejowski Fot. Bohdan Poleski Odwiedź Łazienki Królewskie w maju! Kalendarz w maju ma wiele wolnych dni, które można wykorzystać na edukacyjną majówkę w Letniej Rezydencji Króla Stanisława Augusta. Warto wybrać się tam razem z dziećmi dla nich Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie i działający przy nim Ośrodek Edukacji mają również ciekawą ofertę. Łazienki Królewskie codziennie tętnią życiem, co świadczy o tym, że historia i dziedzictwo narodowe znajdują swoich miłośników i kontynuatorów. Przyjeżdżając tu, możemy stać się jednym z nich. Więcej informacji o Łazienkach Królewskich oraz kalendarz wszystkich wydarzeń znajdą Państwo na stronie Visit the Royal Łazienki in May! May offers a number of days off that can be used for an educational "spring outing" in the Royal Residence of King Stanislaw August Poniatowski. It is worth going there with children, since the Royal Łazienki Museum in Warsaw and the associated Museum Education Centre have much to offer to the youngest as well. Every day the Royal Łazienki complex is full of life, which means that its history and heritage find numerous followers. By coming here, we can be one of them. More information about the Royal Łazienki and the full calendar of events can be found at W maju w Łazienkach Królewskich m.in.: Do 1 lipca trwa wystawa Skarb z Kijowa. Złoty Poczet. Królewska kolekcja medali Stanisława Augusta, na której można obejrzeć Poczet Królów Polskich składający się z 22 złotych, 46 srebrnych, 25 brązowych i 23 żeliwnych medali. W każdą niedzielę o g. 11:00 przewodnik za darmo oprowadza po wystawie. 13 maja odbędą się warsztaty dla dzieci z cyklu Okulary Salomona, podczas których dzieci będą mogły wykonać i namalować własną płytkę fajansową oraz ozdobić ścianę łaźni królewskiej. 19/20 maja Noc Muzeów, podczas której m.in. zwiedzanie Pałacu na Wyspie przy świecach (od g. 19:00 do 2:00), Noc Duchów w Starej Kordegardzie (19:00-21:00), koncert Deep Forest pod pomnikiem Chopina (g. 21:00) i wiele innych atrakcji. W każdą niedzielę o g. 12:00 we foyer Starej Pomarańczarni odbywają się Salony Poezji. Warto posłuchać recytacji w wykonaniu znanych aktorów. 20 maja po raz kolejny rozpoczynają się słynne Koncerty Chopinowskie pod najbardziej znanym na świecie pomnikiem kompozytora. W każdą niedzielę o g. 12:00 i 16:00. In the Royal Łazienki in May: Until 1 July The exhibition: "Treasury of Kiev. The Golden Gallery of Polish Kings from the Medal Collection of Stanislaw August Poniatowski" including 22 golden, 46 silver, 25 bronze and 23 iron medals. Every Sunday at 11 am a guide gives visitors a tour free of charge. 13 May The "Solomon s glasses" workshops, where children can make and paint their own pottery plate and decorate the wall of the royal bath. 19/20 May The Long Night of Museums, including: the Palace on the Isle open for visiting by candlelight (from 7.00 pm to 2:00 am), the Night of Ghosts in the Old Guardhouse (7:00 am 9.00 pm), the concert of Deep Forest at the Chopin Monument at 9:00 pm and a lot more. Every Sunday The Poetry Salon in the foyer of the Old Orangery at am. It is worth knowing how poems are interpreted by famous actors and actress. 20 May The Famous Chopin Concerts at the world s most well-known monument to the composer. Every Sunday at am and 4.00 pm. 13

14 Destynacja / Destination euroregion W poszukiwaniu małopolskiego smaku In search of Małopolska taste Czerwiec to czas przygotowań do wielkiej i smakowitej podróży po Małopolsce. Wyprawa pełna jest niespodzianek. Od Oświęcimia, przez Kraków, Tarnów, Wadowice, Nowy Sącz, Nowy Targ i Miechów rozciąga się trasa kulinarnych doznań Małopolskiego Festiwalu Smaku. Wytyczają ją tradycyjne receptury i niezwykłe aromaty. Za miesiąc wyruszamy w drogę już ósmy raz! June is the time for preparation for the great and tasty journey through Małopolska. The expedition is full of surprises. The tour of culinary experiences of the Małopolska Festival of Taste follows from Auschwitz, through Krakow, Tarnów, Wadowice, Nowy Sącz, Nowy Targ and Miechów. It is marked out by its traditional recipes and unusual flavours. In a month s time, we will hit the road for the eighth time! 1 Fot. Piotr Droździk 14

15 Rozsmakuj się w Małopolsce! Tegoroczną podróż kulinarną rozpoczniemy w Oświęcimiu. Miasto wypełnią aromaty produktów regionalnych i tradycyjnych, wśród których prym wiedzie królewska ryba karp zatorski. Kolejnym przystankiem jest Kraków. Władzę nad miastem przejmą krakowskie wypieki uwielbiane precle i obwarzanki oraz chleb prądnicki, którego rozmiar i waga onieśmiela, a smak zachwyca nawet wybrednych. Na trasie tej smakowitej podróży następny jest Tarnów. W jego okolicach dojrzewają najsmaczniejsze śliwki. Suszone owoce to słodka niespodzianka w składzie niezliczonej ilości tradycyjnych dań. Tutejsza kuchnia obfituje w zioła i chrzan, nadające daniom intensywny smak. Zawitamy też do Wadowic, kojarzonych z rozsławionymi kilkanaście lat temu kremówkami. Warto wiedzieć, że w tych okolicach świetnie smakują też okrągłe drożdżowe przysmaki bugle zembrzyckie. Pierwszy dzień lipca powitamy w Nowym Sączu, słynącym z soczystych owoców (doskonałe jabłka!) i wyśmienitych miodów. Tydzień później odwiedzimy Nowy Targ. Letnią porą warto nieco się ochłodzić, co z pewnością ułatwią pyszne lody nowotarskie. Czy ktoś zatrzymał się na Podhalu i nie spróbował tutejszych serów? Charakterystycznie uformowany oscypek i miękka bryndza podhalańska to jedynie początek obszernego menu serowych smakołyków. Z Podhala przeniesiemy się z powrotem na północ do Miechowa, gdzie zakończy się pierwszy etap kulinarnej wędrówki. To właśnie tutaj rośnie, a potem dojrzewa w beczkach kapusta charsznicka podstawa regionalnych potraw. Let s have a taste for Małopolska! This year's culinary journey will begin in Oświęcim. The aromas of traditional and regional products will fill the whole city. Among them, there dominates the royal fish the Zatorski carp. The next stop will be Krakow. The power over the city will be taken over by Krakow pastries beloved pretzels and bagels and Prądnicki bread, which size and weight intimidates and its taste delights even the most fastidious about food. The delicious journey s next step will be in Tarnów. The most delicious plums ripen in its vicinity. Dried fruit is a sweet surprise in the composition of the myriad of traditional dishes here. The local cuisine is also rich in herbs and horseradish, giving its dishes an intense flavour. We will also make it to Wadowice, associated with well known kremówka (cream cake) glorified so much a few years ago. It is worth knowing that round yeast delicacies Zembrzycki bagels taste great in this area as well. The first day of July we will welcome in Nowy Sącz, famous for its juicy fruit (perfect apples!) and delicious honey. A week later we will visit Nowy Targ. In the summer season is worth cooling off a bit, and the delicious ice cream of Nowy Targ might be helpful. Has anyone stopped in Podhale and hasn t tasted the local cheeses? Popular oscypek and soft Podhale bryndza make just the start of an extensive menu with cheese delicacies. From the Podhale we will go back northwards to Miechów, where the first stage of the culinary journey ends. It is here where Charsznicki cabbage matures the base for regional dishes. Fot. Piotr Droździk Fot. Tomasz Gębuś Fot. Piotr Droździk Fot. Małgorzata Flis Pełna kulinarnych atrakcji podróż zakończy się miesiąc później na krakowskim Kazimierzu. Ostatni weekend sierpnia to kulminacja smakowitych atrakcji! Świętuj z nami! Kolejne przystanki na trasie Małopolskiego Festiwalu Smaku to miejsca, gdzie tradycyjne przepisy przekazywane są z pokolenia na pokolenie, a potrawy przyrządza się niespiesznie i bardzo starannie. Letni festiwal tradycyjnej kuchni pozwala poznać charakterystyczne smaki Małopolski podczas kiermaszów w czerwcu i lipcu (lokalne półfinały) oraz sierpniu (wielki finał w Krakowie). The trip full of culinary attractions will come to an end a month later in Krakow s Kazimierz. The last weekend of August will be the culmination of delicious attractions! Celebrate with us! The following stops on the route of Małopolska Festival of Taste are places where traditional recipes are passed from generation to generation, and dishes are prepared in a leisurely manner with an utmost care. The traditional summer festival allows for exploring the characteristic flavours of Małopolska during fairs in June and July (the local semi-finals) and in August (the grand finale in Krakow). 15

16 Destynacja / Destination euroregion Małopolski Festiwal Smaku to także konkurs dla najlepszych producentów żywności, których wybiera profesjonalne jury i publiczność głosująca na najsmaczniejsze potrawy w czterech kategoriach. Pierwsza z nich to Ekologiczne przysmaki, czyli dania oparte na produktach z miejsc z certyfikatem rolnictwa ekologicznego. Drugą stanowią Tradycyjne specjały na bazie listy produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa. Trzecią są posiadające ciekawą historię Smakołyki z legendą. Ostatnia kategoria łączy w sobie najdoskonalsze smaki regionu z domowym ciepłem i wielką miłością do gotowania. Krótko mówiąc Jak u mamy. W ubiegłorocznych siedmiu półfinałach Małopolskiego Festiwalu Smaku wzięło udział ponad 150 wystawców. W wielkim finale na krakowskim Kazimierzu uczestniczyło około gości. W tym roku z pewnością będzie ich jeszcze więcej! The Małopolska Festival of Taste is also a contest for the best food producers that are selected by a professional jury and the audience voting for the tastiest dishes in four categories. The first is "Organic delicacy", dishes based on the products of certified organic farming. The second "Traditional specialty", based on the list of traditional products compiled by the Ministry of Agriculture. The third, named "Delicacies with a legend", includes dishes carrying an interesting story. The last category combines the most perfect flavours of the region with home warmth and great love for cooking, in short "Like Mom used to make. The last year's seven semi-finals of the Małopolska Festival of Taste were attended by over 150 exhibitors. There came visitors to see the grand finale in Krakow s Kazimierz. Certainly, there will be even more this year! Odwiedź Małopolskę! / Visit Małopolska!: Małopolski Smak / Taste of Małopolska: Fot. Aleksander Janicki Zapraszamy na 8. Małopolski Festiwal Smaku! 3 czerwca Oświęcim, Rynek 9-10 czerwca Kraków, plac Wolnica 17 czerwca Tarnów, Rynek 24 czerwca Wadowice, Rynek 1 lipca Nowy Sącz, Rynek 8 lipca Nowy Targ, Rynek 22 lipca Miechów, Mały Rynek sierpnia Kraków, plac Wolnica (wielki finał) Wigilijny Małopolski Smak grudzień, Kraków, Rynek Visit the Eighth Małopolska Festival of Taste! June 3 Oświęcim, Market Square June 9-10 Krakow, Wolnica Square June 17 Tarnów, Market Square June 24 Wadowice, Market Square July 1 Nowy Sącz, Market Square July 8 Nowy Targ, Market Square July 22 Miechów, Small Market August Krakow, Wolnica Square (the grand final) Małopolska Christmas Taste December, Krakow, Main Market Square r e k l a m a 16

17 Oderwij się / Take off hangar Fot. Andrzej Rutkowski MOSAL Kuźnia akrobatów MOSAL The forge of aerobatic pilots Dla większości ludzi latanie jest sposobem na szybkie, bezpieczne i wygodne pokonywanie dużych odległości. Są jednak tacy, dla których latanie to sposób na życie. Dzięki perfekcyjnemu opanowaniu sztuki pilotażu potrafią oni do granic możliwości wykorzystywać swoje umiejętności i osiągi maszyn, na których latają. To piloci akrobacyjni lotnicza elita, zachwycająca widzów podczas zawodów i pokazów lotniczych. / For most people flying is just a way of fast, safe and convenient covering large distances. But there are some for whom flying is a way of life. Thanks to their perfect mastery in the art of flying, they can use their skills and machines capabilities up to the limits. These are aerobatic pilots the elite of the air that enchant the audience of air shows and competitions. Marcin Sigmund O podniebnych wyczynach marzy wielu młodych ludzi, jednak tylko nielicznym z nich dane jest zrealizować swe pragnienia. Poza doskonałym zdrowiem i determinacją potrzebni są wykwalifikowani instruktorzy, sprzęt latający i szkoły, w których można uczyć się akrobacji lotniczej. Takim właśnie miejscem jest MOSAL, czyli Młodzieżowy Ośrodek Szkolenia w Akrobacji Lotniczej. Ośrodek ten powstał przy Aeroklubie Poznańskim w 2009 r. z inicjatywy pilotów sławnej Grupy Akrobacyjnej Żelazny z Piotrem Haberlandem i Wojciechem Krupą na czele. Sky-high feats are the dream of a great many young people, but only a few are given a chance to satisfy their desires. Besides excellent health and determination, there are needed qualified instructors, aviation equipment and schools where one can learn aerobatics. MOSAL, the Youth Aerobatic Training Centre is just such a place. The centre was established at Poznań Flying Club in 2009 at the initiative of "Żelazny", the famous aerobatic group of pilots headed by Peter Haberland and Wojciech Krupa. 17

18 Oderwij się / Take off hangar Fot. Andrzej Rutkowski Fot. Andrzej Rutkowski Kadra instruktorska rekrutuje się z Grupy Akrobacyjnej Żelazny, unikatowej w skali światowej ze względu na wykonywanie pokazów w mieszanym składzie, złożonym z samolotów i szybowca. Tworzą ją: Wojciech Krupa płk rezerwy, obecnie lider Grupy Akrobacyjnej Żelazny, latał m.in. na samolotach Ts-11 Iskra, MiG-21 i F-16; Piotr Haberland dyrektor Aeroklubu Poznańskiego, twórca klas lotniczych, lewoskrzydłowy Grupy Akrobacyjnej Żelazny ; Jerzy Makula wieloletni kapitan Polskich Linii Lotniczych Lot, 7-krotny mistrz świata w akrobacji szybowcowej, pilot Boeinga 767 i członek Grupy Akrobacyjnej Żelazny. Ale świetni instruktorzy to niejedyna cecha czyniąca MOSAL wyjątkowym ośrodkiem. Akrobacja lotnicza jest jednym z najdroższych sportów. Bardzo kosztowne jest też szkolenie, dlatego zarezerwowane jest ono zwykle dla garstki najbogatszych. MOSAL to chlubny wyjątek. Jest to bowiem jedyne w Polsce miejsce, gdzie szkolenie w akrobacji lotniczej jest nieodpłatne jego koszty pokrywa Aeroklub Poznański. Ideą ośrodka jest bowiem odkrywanie prawdziwych talentów akrobacji lotniczej i pomoc w ich rozwoju. Kandydaci nie muszą dysponować pokaźnymi funduszami. Muszą mieć natomiast to, co dla pilota akrobacyjnego jest najważniejsze: pasję do latania, pokorę, chęć ciągłego samodoskonalenia i walki ze swoim organizmem, gdyż przeciążenia podczas niektórych manewrów sięgają 10 g, a beczki i pętle są kręcone przy prędkości blisko 400 km/h. Większość członków MOSAL-u swoją przygodę z lotnictwem rozpoczęła od latania na szybowcach w ramach klas lotniczych. Po wstępnej selekcji najbardziej zaangażowani i osiągający najlepsze rezultaty, po zdobyciu licencji szybowcowej, przesiadali się na samoloty. Obecnie swe umiejętności akrobacyjne w MOSAL-u doskonali 12 pilotów w wieku od 18 do 28 lat. The instructors have been recruited from "Żelazny", a worldwide unique aerobatic group famous for performing shows in a mixed composition of aircraft and gliders. It has been formed by Wojciech Krupa reserve colonel, currently the leader of "Żelazny" Aerobatic Group who has flown among others TS-11 Iskra, Mig-21 and F-16; Peter Haberland the head of Poznań Aerobatic Club, the founder of aviation classes, the leftwing of "Żelazny" Aerobatic Group, Jerzy Makula the long-standing capitan of LOT Polish Airlines, the seventime world champion in gliding aerobatics, Boeing 767 pilot and member of "Żelazny" Aerobatic Group. But the excellent instructors are not the only feature that makes MOSAL an exceptional training centre. Aerobatics is one of the most expensive sports. The training is also very costly, that is why it is usually reserved for a handful of the richest. MOSAL is an honourable exception. It is in fact the only place in Poland where the training in aerobatics is free the cost is covered by Poznań Flying Club. The idea of the centre is to discover and develop genuine aerobatic talents who do not need to have substantial funds. Nevertheless, they must have what for an aerobatic pilot is the most important: a passion for flying, humility, a continuous desire for self-improvement and eagerness to struggle with their own bodies, as the gravity load during certain manoeuvres reaches 10g, with barrels and loops to be performed at the speed close to 400 km/h. Most members of MOSAL have started their adventure with aviation from flying gliders under the aviation classes. After the initial selection and gaining a glider pilot license, the most committed trainees with the best results have transferred to airplanes. Currently, 12 pilots aged 18 to 28 are improving their aerobatic skills in MOSAL. 18

19 Fot. Andrzej Rutkowski Szkolą się na samolotach i szybowcach w akrobacji podstawowej, średniej i wyższej. Z reguły czas wyszkolenia pilota do akrobacji wyższej wynosi 2-3 lata. Każdy etap szkolenia wymaga wiele pracy w powietrzu, ale przede wszystkim na ziemi. Ważnym czynnikiem jest współpraca z instruktorem, obserwacja lotów kolegów i koleżanek oraz analiza błędów, które na początku pojawiają się bardzo często, ale z biegiem szkolenia jest ich coraz mniej. Zawodnicy MOSAL-u szkolą się na wyczynowych samolotach i szybowcach, takich jak: Extra EA-330LC, Zlin Z 50 i Z-526f oraz szybowcach MDM FOX w wersji jedno- i dwumiejscowej. Szkolenia i wykłady prowadzone są głównie na lotnisku w Kobylnicy koło Poznania. O klasie pilotów MOSAL-u najlepiej świadczą sukcesy, jakie odnieśli w 2011 r. Na Mistrzostwach Polski w akrobacji szybowcowej zwyciężyła Magdalena Stróżyk, trzecie miejsce zajął Tomasz Kaczmarczyk, Przemysław Wojtczak był czwarty, a Katarzyna Żmudzińska zajęła siódme miejsce. W akrobacji samolotowej trzecie miejsce zajął Łukasz Czepiela, Tomasz Zdziarski był piąty, a Wojciech Nowaczyk szósty. Poza pierwszą dziesiątką sklasyfikowana została Agata Nykaza, pierwsza kobieta w Polsce, która lata na wyczynowym samolocie Extra EA-330. Koszt szkolenia każdego z młodych akrobatów to tys. zł za sezon, w zależności od typu statku powietrznego, dlatego ośrodek cały czas prowadzi działania w celu pozyskania funduszy i sponsorów, którzy byliby zainteresowani inwestycją w prawdziwy skarb narodowy polskich pilotów, którzy odnosić będą światowe sukcesy i szkolić kolejne pokolenia orłów. *** Autor składa serdeczne podziękowania Pani Sarah Klebeko za pomoc w przygotowaniu niniejszego artykułu. They train on aircraft and gliders within sportsman, intermediate and advanced aerobatics ratings. As a rule, it takes 2-3 years to train an advanced aerobatic pilot. Each stage of training requires a lot of work in the air, but above all on the ground. The crucial factor is close cooperation with instructors, observation of flights performed by co-trainees and fault analyses there are a lot of mistakes at the beginning, but they are fewer and fewer in the course of the training. The MOSAL members use for their training high-performance airplanes and gliders, such as: Extra EA-330LC, Zlin Z-50 and Z-526f and MDM FOX gliders in one-and two-seat versions. Training and lectures are given primarily on the premises of Kobylnica airport near Poznań. The successes the MOSAL pilots achieved in 2011 are the best evidence of their high class. At the Polish Championships in gliding aerobatics the first prize was won by Magdalena Stróżyk, the third place was taken by Tomasz Kaczmarczyk, Przemysław Wójtczak was the fourth, and Katarzyna Żmudzińska came in seventh. In airplane aerobatics, the third place went to Łukasz Czepiela, Tomasz Zdziarski was the fifth, and Wojciech Nowaczyk came in sixth. Agata Nykaza, the first woman in Poland who flies high-performance aircraft ExtraEA-330 was ranked outside the top ten. The training cost of each young aerobatic pilot is about thousand PLN per season, depending on the type of aircraft. That is why the centre has been continuously working on raising funds and find sponsors who are interested in investing in a true national treasure the Polish pilots who will achieve international successes and may train the next generation of eagles. *** The author would like to thank Mrs Sarah Klebeko for her assistance in preparing the article. 19

20 Oderwij się / Take off wywiad na walizkach / interview out of the suitcase Ania Rusowicz Piosenkarka, triumfatorka tegorocznej, 18. edycji nagród Fryderyk w aż czterech kategoriach: Wokalistka Roku, Album Pop Roku, Produkcja Muzyczna Roku, Debiut Roku. Nominowana do tegorocznej nagrody SuperJedynek w kategorii SuperArtystka. Jej płyta Mój Big-Bit to energetyczna podróż do najlepszych czasów polskiej muzyki rozrywkowej. Uwaga, big-bit powraca w najlepszym stylu, zapnijcie pasy! Singer, winner of this year's, 18th edition of prestigious Fryderyk music awards in as many as four categories: Pop Album of the Year, Female Vocalist of the Year, Best Music Production and New Face of Phonography. Nominated for this year's Superjedynka award in the category of SuperArtist. Her album, "My Big-Bit" is an energetic journey to the best time of Polish pop music. Big-bit is back in the best style. Fasten your seatbelts! 20 Fot. Patrycja Toczyńska

21 Dokąd lecisz przez całe życie? Co, poza muzyką, nadaje Tobie sens, co Ciebie interesuje? Jestem ciekawa życia. Chciałabym zwiedzić świat. Lubię sporty, zwłaszcza zimowe: snowboard, łyżwy. Lubię być aktywna. Pochodzisz z artystycznej rodziny. Jaki wpływ na Ciebie miał tryb życia Twoich rodziców na walizkach? Ogromny. W zasadzie ta jedna felerna podróż z koncertu w Nowy Rok zabrała mi Mamę. Taty praktycznie nie było w domu. Życie dzieci gwiazd wbrew pozorom nie zawsze jest idealne. Jak wspominasz swój pierwszy lot samolotem? O czym myślisz w chmurach i co zwykle robisz podczas lotu? To bardzo ekscytujące. Zwłaszcza gdy na pokładzie jest miło i można zamówić szampana i truskawki (śmiech). Mój pierwszy lot? To było parę lat temu. Leciałam wtedy do Hurgady na wakacje... z duszą na ramieniu. To były bodajże linie egipskie. Wiele osób chyba wie, co mam na myśli... Twoja ostatnia płyta Mój Big-Bit to taki samolot, który startuje dziś, a ląduje w zupełnie innej epoce. Długo planuje się taką muzyczną podróż w czasie? Ja musiałam się trochę do tej podróży przygotować, ale to ze względu na osobiste przeżycia. Natomiast jeśli ktoś chce przeżyć taką podróż, to zapraszam na moje koncerty. Gwarantuję teleportację w czasie i przestrzeni (śmiech). Posiadam osobisty wehikuł czasu. Na Twojej płycie znajdziemy kompozycje autorskie oraz covery z repertuaru Twojej mamy Ady Rusowicz. Wykonywała je z zespołem Niebiesko-Czarni. Czy to big-bit, jaki znamy? Co dodałaś od siebie? Nie żyłam w latach 60. ani 70., więc nie mogę wiedzieć, jak wtedy było, jak się komponowało. Wiadomo, że na muzykę wpływają liczne czynniki mentalność ludzi, klimat czasów, a nawet układ polityczny. Mogę się inspirować muzyką z tamtych lat. To wielka skarbnica pomysłów, z której można korzystać bez granic. Postanowiłam odświeżyć przepiękne numery mojej Mamy, lecz również dać upust własnym emocjom i dołączyć do płyty melodie, które za mną chodzą. A big-bit to nie tylko rock'n'roll to filozofia życia. Jak myślisz, dlaczego w XXI wieku wracamy do lat siedemdziesiątych? Co takiego magicznego było w tym okresie? Tak zwany flower-power, miłość, wolność, niedbałość o luksusy, po prostu życie tu i teraz... tak kojarzą mi się lata siedemdziesiąte. Myślisz, że brakuje nam dziś tego flower-power? Myślę, że jesteśmy tak zagonieni i pochłonięci pracą, że nie mamy przestrzeni dla siebie. Często skupiamy się na ludziach, z którymi relacje podszyte są interesem i, niestety, to ich nazywamy swoimi przyjaciółmi. Tymczasem każdemu z nas najbardziej zależy na tym, by być ważnym, potrzebnym, kochanym, czyli na podstawowych potrzebach i emocjach człowieka. W epoce flower-power ludzie skupiali się wokół muzyki, przyświecała im idea bliskości z drugim człowiekiem, przyjaźni, miłości, wolności. Ja za tym osobiście tęsknię i staram się tak organizować rzeczywistość, by właśnie taka była (śmiech). Czym jest dla Ciebie ten Twój Big-Bit. To kontynuacja? Nawiązanie? Inspiracja? Czy może próba zmierzenia się z osiągnięciami Twojej mamy? Chyba najmniej to ostatnie. To ludzie porównują mnie z moją Mamą. Ja nie szukam różnic, szukam podobieństw. Jestem z niej dumna. Jesteś na topie, myślisz, że pozostaniesz wierna stylistyce retro? Sądzę, że tak. We mnie to jest i cieszę się, że to z siebie w końcu wyjęłam. Mam nadzieję, że nie będzie to tylko moje pięć minut. Staram się pracować tak, by Mój Big-Bit, czyli moja bajka, nigdy mnie nie opuścił. Gdzie w najbliższym czasie będzie można Ciebie usłyszeć? Koncerty Lata z Radiem, Opole. Lądujemy! Czas na kilka słów do Pasażerów eurolot.com: Lećcie bezpiecznie: nie za wolno i nie za nisko! Where are you flying, now and throughout your whole life? What, besides music, gives you the sense, what are you interested in? I have a great natural curiosity about life. I would like to see the world. I like sports, especially winter sports: snowboarding, skating. I like to be active. You come from an artistic family. What do you think, what impact has had your mom s and dad s life out of a suitcase on your life? Huge. As a matter of fact, this unlucky trip from a New Year s concert took my parent from me my Mother. And Dad was hardly at home. Contrary to what it might seem, the youthful life of celebrities children is not ideal. How do you recall your first airplane flight? What are you thinking of when you're in the clouds, and what are you doing during the flight? It's terribly exciting. Especially when there s a nice atmosphere on board, you can have some champagne and strawberries (laughs). My first flight took place a few years ago. I flew to Hurghada for my holidays then. Unfortunately, for the whole flight I had my heart in my mouth. These were probably the Egyptian airlines. A lot of people presumably know what I mean Your last album, "My Big-Bit" is just like a plane that takes off today and lands in a completely different era. How long does it take to plan such a musical journey through time? I had to prepare for this journey a bit, but it was because of my personal experience. However, if someone wish to go through such a journey, I invite to my concerts. I guarantee the teleportation in space and time (laughs). I have a personal time machine. Your album includes your own compositions and cover versions of your mother s repertoire Ada Rusowicz, performed with Niebiesko-Czarni. Is it big-bit as we know it? What did you contribute to it? I didn't live in the 60s or 70s, so I couldn t know how it was to compose the music then. It is known that music is influenced by a number of factors the mentality of people, the climate of the time, and even the political system, and I can be inspired by. The music from that time is a great repository of ideas that can be used without limits. I decided to refresh my mother's spectacular hits, but also to give vent to my own emotions and include in the album some melodies that follow me. Big-bit is not only rock'n'roll it is a philosophy of life. What do you think why we go back to the seventies being in the twenty-first century? What was so magical in that period? Well, the so-called Flower Power, love, freedom, nonchalant attitude toward luxury, life here and now... this is how I see the 70s. Do you think that we lack all this Flower Power today? I think we are so hectic and engrossed in work that we do not have the space for ourselves. We often focus on the people our relations are lined with interest with, and unfortunately that s often them we call friends. Yet each of us wants most of all to feel important, needed, loved, so we care most about basic human needs and emotions. During the Flower Power era, people were concentrated on the music, they were guided by the idea of intimacy with another person, friendship, love and freedom. Personally I miss it very much and try to organize my life to be like this (laughs). What "Your Big-Bit" is for you? Is this a continuation? Follow-up? Inspiration? Or do you try to deal with your mum s achievements? I think the former the least of all. It's people who compare me to my Mum. I don t look for differences, I look for similarities. I'm proud that I have such a Mum. Your "5 minutes of fame" has just started. Do you think that you will ever stop adopting the retro style? I do not think so. It is inside me indeed and I'm glad that I have finally taken it out of me. I hope that it will not be my 5 minutes only. I try to work the way that "My Big Bit", my story, will never leave me. Where can we hear you in the near future? In Opole, during concerts "Lato z Radiem" (Summer with the Radio). We are landing! Time for a few words to the passengers of eurolot.com: Fly safe: not too slow and not too low! 21

22 Oderwij się / Take off wiatr w żagle / the wind in the sails A my jak ptaki... And we are like birds Malowniczą Chorwację zwiedzać możemy na wiele sposobów. Jednak tylko jeden pozwoli odkryć ją w pełni i poznać jej zróżnicowany charakter. Chorwacja potrafi być bowiem zarówno cywilizowana i europejska, jak i dzika i niedostępna. Zwiedzanie jej od strony morza doświadczy wielu nowych wrażeń również osobom, które odwiedzą ten kraj nie po raz pierwszy / We can explore picturesque Croatia in many ways. However, only one approach will let us discover it fully and get to know its diverse nature. Since Croatia can be civilized and European as well as wild and inaccessible. Sightseeing from the sea side might provide plentiful new experiences, also for those who have been visited the country before Piotr Jodkowski Fot. Krzysztof Łepek 22

23 Jeszcze do niedawna żeglarstwo, szczególnie morskie, uważane było przez Polaków za sport dostępny jedynie garstce zapaleńców, a umiejętność prowadzenia bezpiecznej nawigacji postrzegano jako wiedzę tajemną. Poniekąd taką właśnie była pozbawiona dzisiejszych urządzeń elektronicznych i szeroko dostępnej literatury, pisanej w języku zrozumiałym nie tylko przez doktorów fizyki i matematyki stosowanej. Dostępu do jachtingu morskiego skutecznie bronił również rozbudowany system stopni i uprawnień. Rejsy klubowe sprowadzały się do zbierania godzin stażowych, niezbędnych dla podnoszenia kwalifikacji. Postoje w portach ograniczano więc do absolutnego minimum, a na zwiedzanie, turystykę i odpoczynek nikt nie tracił cennego czasu. Również ciasne i przeludnione klubowe jachty nie nadawały się do żeglarstwa rekreacyjnego. Przyjemność odnajdywali w tym tylko wspomniani wyżej zapaleńcy, żeglujący jedynie po to, by... żeglować. Turysta pod żaglami Dziś większość z nas żeglarstwo traktuje jako fantastyczną formę aktywnego wypoczynku, pozwalającą obcować z naturą z dala od zatłoczonych kurortów, hotelowych basenów i zgiełku dyskotek. Jacht staje się zarówno naszym domem, jak i środkiem transportu. Możemy dzięki temu cieszyć się nieskrępowaną wolnością w gronie rodziny i najbliższych przyjaciół. Ponadto nie będziemy na stałe związani z jednym miejscem. Możemy każdą noc spędzać gdzie indziej lub odwiedzić kilka miejsc jednego dnia. Możemy również zatrzymać się gdzieś na dłużej. Wszystko zależy od nas. Jesteśmy wolni. To właśnie sprawia, że jeśli raz spróbujemy, nie będziemy już chcieli spędzać wakacji inaczej odżyje w nas nieposkromione poczucie wolności. Jacht pozwoli nam zobaczyć miejsca niedostępne hotelowym turystom. Zabierze nas w zakątki nieosiągalne dla samochodów, motocykli, a nawet statków wycieczkowych. Urokliwe zatoczki, maleńkie mariny, bezludne wyspy... czekają na żeglarzy, gotowe użyczyć nam swojego piękna. A gdy już zatęsknimy za cywilizacją, wystarczy przepłynąć do najbliższego miasta, gdzie czekają lokalne knajpki, restauracje i zabytki. Ruchomy hotel Warto również wspomnieć, że współczesne jachty turystyczne nie ustępują standardem pensjonatom czy hotelom. Na każdym znajdują się dwuosobowe, gwarantujące intymność kabiny, przynajmniej dwie łazienki z prysznicem, a także w pełni wyposażona kuchnia. Do dyspozycji mamy również wspólny salon ze stołem pozwalającym wygodnie spożywać posiłki. Drugi stół znajdziemy na pokładzie. Możemy się więc cieszyć kolacją o zachodzie słońca lub późnym śniadaniem na świeżym powietrzu. Ciepła przedpołudniowa bryza sprawi, że szybko zapragniemy znów podnieść żagle i wyruszyć ku nowej przygodzie. Kraina tysiąca wysp Chorwacja to oprócz siedmiuset kilometrów kontynentalnego wybrzeża również 1185 wysp i wysepek, z których tylko 67 jest na stałe zamieszkanych. Otaczają je ciepłe, nieprawdopodobnie przejrzyste Until recently, sailing, particularly sea sailing, used to be regarded in Poland as a sport accessible only to a handful of enthusiasts, with safe navigation skills seen as a secret knowledge. To some extent it was exactly like this lacking present-day electronics and widely available literature written in a language understood by many, not only the doctors of physics and applied mathematics. Access to marine yachting was also successfully prevented by an extensive system of degrees and certificates. Club cruises came down to collecting internship hours that were required to upgrade qualifications. Stopovers in ports were restricted to an absolute minimum. No one wasted precious time on sightseeing, tourism and leisure. Cramped and overcrowded club yachts were not suitable for recreational boating as well. Only the above mentioned enthusiasts, sailing only to... sail, could find their pleasure in it. Tourists under sail Today, for most of us, sailing is treated as a fantastic form of active recreation. It allows for communing with nature, away from crowded resorts, swimming pools and the noise of discos. The yacht becomes both our home and means of transport. Thanks to it, we can enjoy our unfettered freedom in the circle of family and close friends. Besides, we are not permanently bound to a single place. We spend every night somewhere else, or visit several locations in one day. We can also stop somewhere for longer. Everything depends on us. We are free. Once we try it, we will not want to spend our holidays in a different way the unlimited feeling of freedom. The yacht allows us to see places inaccessible for package tourists. It takes us to places unreachable for cars, motorcycles, and even cruise ships. Charming coves, tiny marinas, deserted islands all this waits for sailors, ready to grant them its beauty. And when we finally miss the civilization, it is enough to sail to the nearest town, where there are numerous local taverns, restaurants and monuments awaiting. Mobile hotel It is also worth mentioning that modern tourist yachts maintain the same standard as boarding-houses and hotels. Each includes twoperson cabins to ensure privacy. There are at least two bathrooms with a shower and a fully equipped kitchen. It also has a lounge area with a table that allows for eating meals conveniently. The second table is to be found on the upper deck. Therefore, we may enjoy our dinner at sunset or late breakfast in the fresh air. A warm, forenoon breeze will make us raise the sails soon again and set off for a new adventure. The land of thousand islands In addition to seven hundred kilometres of the continental coastline, Croatia includes 1185 islands and islets, of which only 67 are permanently inhabited. They are surrounded by warm, impossibly clear waters of the Adriatic. The bottom covered with white fine sand and high salinity make that the visibility reaches several tens of metres. The amateurs of silence and communing with nature will find here countr e k l a m a 23

24 Oderwij się / Take off wiatr w żagle / the wind in the sails Fot. Ryszard Sobieszczański Fot. Piotr Jodkowski wody Adriatyku. Dno usłane białym, drobnym piaskiem i wysoki stopień zasolenia sprawiają, że widoczność sięga kilkudziesięciu metrów. Amatorzy ciszy i obcowania z naturą znajdą tu niezliczoną ilość urokliwych zatok, gdzie bezpiecznie zażywać można morskich kąpieli. Niezapomniane wrażenia pozostawią wodospady Krka, lawendowa wyspa Hvar czy południowa gra świateł we wnętrzu Błękitnej Groty. Chorwacja to także zamki, twierdze i mury obronne, które nie sposób zwiedzić podczas jednego tylko pobytu. Na uwagę zasługuje również lokalna kuchnia, oparta głównie na kompozycjach z ryb, czosnku i oliwy. Wąskie uliczki nadmorskich miasteczek pełne są romantycznych restauracji, gdzie zostaniemy obsłużeni zawsze z sympatią i uśmiechem. Sezon nawigacyjny trwa tutaj od kwietnia do października, a jego szczyt przypada w lipcu i sierpniu. Wtedy też czeka na nas najwięcej dodatkowych atrakcji festiwale, szalone noce czy uliczne występy. Skipper przewodnik Oferta polskich firm czarterowych jest bardzo bogata. Każdy znajdzie jacht dla siebie wielkość, ilość kabin i łazienek to podstawowe parametry turystyczne. Ceny u polskich pośredników są takie same jak w firmach chorwackich, a możemy liczyć dodatkowo na pomoc w załatwieniu formalności czarterowych. Prowadzenie jachtu w Chorwacji wymaga posiadania dwóch dokumentów patentu przynajmniej sternika jachtowego (lub równoważnego) i pozwolenia do obsługi radiostacji morskich Short Range Certificate. Dokumenty to jednak nie wszystko. Pamiętajmy, że Adriatyk to morze i błędne jest określanie go mianem większych Mazur. Wiatr nad dużą powierzchnią wody zawsze powoduje zafalowanie, a ograniczająca akwen ścian gór sprzyja szybkim zmianom pogody. Natomiast mnogość skał i wysepek wymaga pewnej wprawy w prowadzeniu nawigacji. Pierwsze kroki na tych wodach warto stawiać pod okiem doświadczonego kapitana less bays of extreme beauty, where they can safely bathe in the sea. The Krka waterfalls, lavender island of Hvar, or southern game of lights in the interior of the Blue Grotto will leave an unforgettable impression. Croatia is also castles, forts and defensive walls that cannot be explored during just one visit. The local cuisine is also noteworthy, as it is largely composed of fish, garlic and olive oil. The narrow streets of coastal towns are full of romantic restaurants where the service is always with a liking and smile. The season lasts from April to October, and its peak falls in July and August. At that time, there are additional attractions in their largest numbers awaiting for tourists festivals, crazy nights, and street performances. Skipper the guide Polish companies provide a vast array of charter offers. Everyone will find a yacht for themselves the size, number of cabins and bathrooms are the basic touristic parameters. Prices at the Polish intermediaries are the same as at Croatian companies. What is more the Polish agents may provide an additional assistance in completing the charter formalities. Handling a sailing boat in Croatia requires two documents at least Skipper Patent (or equivalent) and a valid certificate for operating the marine radio Short Range Certificate. Documents are not everything. Remember that the Adriatic sea is a sea indeed and it as a big mistake to consider it being only bigger "Masuria". The large area of water ultimately results in waving. It is also significantly surrounded by mountains, which favours fast-changing weather. Moreover, a multitude of rocks and islets requires some skills in navigation. The first steps on these waters should be taken with the assistance of an experienced captain a skipper, who can also be a guide or tourism consultant. Each charter company will help eagerly to choose a trustworthy person. If you want to go with a smaller group, you may take the offer of package cruises, 24

25 Fot. Piotr Jodkowski Fot. Jarosław Mielczarek skippera, który pełnić może również rolę przewodnika i turystycznego doradcy. Każda z firm czarterowych chętnie pomoże wybrać osobę godną zaufania. Jeśli chcemy wyjechać w mniejszym gronie, możemy skorzystać z oferty zorganizowanych rejsów i wynająć jedną kabinę lub nawet pojedynczą koję. Warto tu wspomnieć, że znajomości i przyjaźnie zawarte pod żaglami pozostają przeważnie na lata. W kolejnych numerach pisma zaproponuję konkretne trasy rejsów i miejsca, które w Chorwacji koniecznie trzeba odwiedzić. Przedstawię szereg porad dla osób, które zdecydują się na żeglowanie z małymi dziećmi. Opowiem też, na co zwrócić szczególną uwagę podczas samodzielnego czarteru. Z żeglarskimi życzeniami stopy wody pod kilem zapraszam na żeglarską przygodę w Chorwacji. Planując rejs, zapoznajcie się z połączeniami Eurolotu Zadar i Dubrownik czekają and rent a cabin or even a single berth. It is worth mentioning that acquaintance and friendship made under sail in the summertime may last for years. In the next issue of the magazine I will suggest detailed cruise routes and places that are a "must see" in Croatia. I will also offer a number of tips for those who choose to sail with young children and list what to pay attention to while enjoying individual charter service. With sailors blessing of fair winds and following seas, and I invite you to follow the sailing adventure in Croatia. While planning your cruise, feel free to check Eurolot connections, Zadar and Dubrovnik are waiting to be explored. r e k l a m a 25

26 Oderwij się / Take off wiatr w żagle / the wind in the sails Kitesurfing uzależnij się od wiatru i wody! Kitesurfing. Get addicted to wind and water! Co powoduje, że dorośli faceci po ciężkim tygodniu pracy wstają w sobotę o 5:00 i jadą np. 6 godzin na Hel, by spędzić tam zaledwie 1,5 dnia? Powodem jest kitesurfing, czyli bardzo młody, fantastyczny sport, który powoduje ciężkie i nieodwracalne uzależnienie. / What makes adult men, after a week of hard work, get up on Saturday at 5.00 am and drive for example 6 hours to Hel Peninsula to spend there only 1.5 day? The reason is kitesurfing, which is a very young, fantastic sport that causes a "severe and irreversible addiction". Michał Siejak Kitesurfing jest określany jako najszybciej rozwijający się sport wodny na świecie, co nie powinno dziwić dostarcza całego spektrum niesamowitych przeżyć. Zresztą warto popatrzeć na roześmiane twarze kitesurferów schodzących po dobrej sesji na wodzie Postanowiliśmy przybliżyć Wam ten niesamowity sport w serii artykułów, w których opiszemy kluczowe aspekty kitesurfingu. Między innymi odpowiemy na pytania typu: Jak zacząć? Kto może uprawiać kitesurfing? Jak zrobić kurs kitesurfingu? Dodatkowo opiszemy sam kurs krok po kroku, podpowiemy, gdzie warto pływać za granicą, jak wygląda sytuacja tego sportu w Polsce. Czym jest kitesurfing? To jeden z tzw. wodnych sportów deskowych, który daje niesamowitą frajdę i całkowicie resetuje naszą głowę. Uprawiając go, zapominamy o całym bożym świecie. Osoba uprawiająca kitesurfing używa deski, na której płynie, i latawca, który stanowi siłę napędową. Latawiec jest przypięty do tzw. trapezu oplatającego kitesurfera w pasie. Kitesurfer może oczywiście dowolnie sterować latawcem, m.in. po to, by wykonać skok lub któryś z trików. To właśnie skoki są jednym z elementów, które dostarczają największej radości w kitesurfingu. Te najprostsze są możliwe do wykonania nawet przez początkujących adeptów kitesurfingu. Jedną z podstawowych zalet tego sportu jest szybkość, z jaką można się go uczyć, opanowywać nowe triki i ewolucje. Zwłaszcza osoby, Kitesurfing is defined as the fastest growing water sport in the world, which is not surprising since it covers the entire spectrum of incredible experiences. Well, it s worth having a look at the smiling faces of kitesurfers coming back after a good session on the water... We have decided to bring you closer to this incredible sport in a series of articles where we will describe the key aspects of kitesurfing. Among other things, we will answer questions such as: How to start? Who can do kitesurfing? How to take a kitesurfing course? In addition, step by step we will write about the course itself and give you some hints where to go kitesurfing abroad, and how does the condition of the sport look like in Poland. What in fact is kitesurfing? This is one of the so-called water board sports that gives incredible fun and completely reset our head. While kitesurfing, we can be lost to the world. Kitesurfers use a board on which they surf and a kite, which is the driving force. The kite is attached to a harness around the kitesurfer s waist. The kitesurfer can freely control the kite, in order to make a jump or one of the tricks. The jumps are indeed the elements that bring the greatest joy in kitesurfing. The simplest one may be made by even relatively fresh students of kitesurfing. One of the main advantages of the sport is the pace at which you can learn it, master new tricks and stunts. Especially people who 26

27 które posiadają wcześniejsze doświadczenia z takich dyscyplin jak windsurfing, snowboard czy nawet żeglarstwo, potrafią zaskoczyć szybkim tempem nauki. Jak doszło do powstania kitesurfingu? Historycznych prób wykorzystania latawców jako napędu, a także innych wydarzeń, które przyczyniły się do powstania kitesurfingu w obecnej formie, było sporo. Przyjrzyjmy się tym relatywnie bliskim współczesności. Pierwszym człowiekiem, który wprowadził w życie pomysł pływania w pozycji stojącej z wykorzystaniem latawca był Holender Gijsbertus Panhuizen (1977). W 1985 roku dwaj Francuzi bracia Dominique i Bruno Legaignoux zbudowali pierwszy dmuchany latawiec, który można było restartować z wody. Wynalazek został przez nich opatentowany dwa lata później. Tu następuje przełom: kitesurfing zaczyna zdobywać niesamowitą popularność, powstają pierwsze marki kitesurfingowe, a w 1998 roku odbywają się pierwsze mistrzostwa świata w tej dyscyplinie. Od tego okresu kitesurfing mocno okrzepł jako sport. Została też wypracowana technologia wytwarzania latawców. Powstała i prężnie działa międzynarodowa organizacja kitesurfingowa IKO (International Kitesurfing Organization), która m.in. opracowuje standardy szkolenia początkujących. Gdzieś od 1999 roku kitesurfing zaczął pojawiać się w Polsce. Dziś mamy gigantyczne zaplecze kitesurfingowe skupione głównie na Półwyspie Helskim mnóstwo szkół i instruktorów, sporo imprez kitesurfingowych i liczne sukcesy naszych zawodników. Szczególnie silna jest reprezentacja Polski w kobiecym Pucharze Świata, bijąca się regularnie o najwyższe stopnie na podium. Obecnie kitesurfing to niezwykle efektowny sport, którym na stałe już zainteresowały się media. Cały kitesurfingowy świat czeka obecnie na uznanie go za dyscyplinę olimpijską. Chcesz zostać kitesurferem? Pamiętaj, że aby zacząć tę przygodę, trzeba koniecznie zrobić kurs kitesurfingu, składający się z paru poziomów. Z reguły początkujący zaczynają od zestawu kursów na poziomach IKO I + IKO II, często wybierają również poziom IKO III. Dla wszystkich, którzy mają ochotę posmakować kitesurfingu, przygotowaliśmy specjalistyczny serwis KursKite.pl, na którym początkujący adepci tego sportu będą mogli znaleźć wszystkie niezbędne informacje i zakupić odpowiedni zestaw kursów. Znajdziecie tam również artykuły podpowiadające, jaki sprzęt wybrać dla siebie po kursie, by móc maksymalnie cieszyć się tym sportem i robić duże postępy. Powodzenia i do zobaczenia na wodzie! have already gained experience with such sports as surfing, snowboarding, or even sailing might surprise the instructors with the fast pace of learning. How was kitesurfing invented? There were a lot of historical attempts to use kites as a drive and other events that led to developing kitesurfing in its current form. Let's have a look at those relatively recent. Dutchman Gijsbertus Panhuizen was the first man to implement the idea of using kite power to flow in a standing position on a board (1977). In 1985, two Frenchmen brothers Dominique and Bruno Legaignoux built the first inflated kite that could be water relaunchable. The invention was patented by them two years later. Then a breakthrough came and kitesurfing started to gain an incredible popularity. Kite brands began to emerge, and in 1998 there were held the first world championship. Since that time kitesurfing has firmly consolidated as a sport with its technology and production enhanced. There has been established and vigorously acting the International Kitesurfing Organization IKO, that among its other tasks develops standards for trainings for beginners. Around 1999 kitesurfing began to appear in Poland. Today we have numerous kite facilities concentrated mainly on Hel Peninsula there are a lot of schools and instructors, plenty kiteboarding events and quite a few successes by our kitesurfers the Polish National Team in the Women's World Cup is particularly strong and regularly competes for the highest levels of the podium. These days kitesurfing is a very spectacular sport the media are constantly interested in. The all kitesurfing world is waiting now for recognition as an Olympic discipline. Want to become a kitesurfer? Remember, to begin this adventure, you must necessarily attend a kitesurfing course, consisting of several levels. As a rule, beginners start with a set of courses at the levels of IKO IKO I + II, they often choose the level IKO III as well. For all those who want to taste some of kitesurfing experience we have provided a special service KursKite.pl, where its novice students will be able to find all necessary information and buy the appropriate set of courses. You will find there some articles giving prompts what equipment to choose for yourselves after the course so you could enjoy the sport to the full and make good progress. Good luck and see you on the water! Leć z Eurolotem po profesjonalny kurs kitesurfingu na poziomie IKO I! Fly with Eurolot for the professional course to cover the IKO level I! 1. Kup bilet na dowolne połączenie Eurolotu i zrealizuj go w terminie od 1 maja do 15 sierpnia 2012 r. 2. Na adres kite@v5group.pl wyślij potwierdzenie swojej rezerwacji i kreatywną odpowiedź na pytanie konkursowe: Dlaczego kitesurfing uzależnia? Inspiracje znajdziesz w serwisie KursKite.pl. 3. Autor najciekawszej odpowiedzi wygra kompletny kurs kitesurfingu na poziomie IKO I o wartości 1250 PLN. Spiesz się! Od maja do sierpnia autorów dwóch pierwszych nadesłanych odpowiedzi zawsze nagradzamy voucherem kursowym o wartości 180 PLN! Szczegółowy regulamin konkursu dostępny na 1. Buy a ticket to any Eurolot s destination and use it between 1 May to 15 August your booking confirmation at kite@v5group.pl and a creative answer to the contest question: What makes kitesurfing being addictive? Inspiration can be found on KursKite.pl 3. The author of the most interesting answer will win a complete kitesurfing course at the IKO level I, worth 1250 PLN. Hurry up! From May to August, the first two authors who will their answers will be rewarded with a course voucher worth 180 PLN! Detailed contest rules available on 27

28 Klasa biznes / Business class błękitne strony / blue pages Impreza integracyjna w firmie z podatkiem Corporate team-building events with a tax Bierzesz udział w organizowanej w firmie imprezie integracyjnej dla pracowników? Wartość świadczeń otrzymanych w trakcie takiej imprezy powiększy twój przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. / You take part in the team-building event organized for employees? The value of benefits received during such an event will increase your income subject to income tax from individuals. Natalia Jabłońska Doradca podatkowy w Kancelarii prawnej MAJCHRZAK BRANDT I WSPÓLNICY Tax advisor at MAJCHRZAK BRANDT AND PARTNERS Legal Office W rezultacie najnowszego stanowiska sądów administracyjnych udział w imprezie integracyjnej finansowanej przez pracodawcę może uderzyć po kieszeni pracowników. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) pracownikowi uczestniczącemu w firmowej imprezie wartość nieodpłatnego świadczenia należy doliczyć do jego przychodu. Jakie będą tego konsekwencje? Pracodawca będzie musiał ujawnić w informacji PIT-11 taki przychód i pobrać stosowne zaliczki na podatek, a pracownik zapłaci wyższy podatek PIT. Problematyka opodatkowania nieodpłatnych świadczeń w ramach imprez integracyjnych tylko z pozoru wydaje się być jednak rozstrzygnięta do końca. Wątpliwości na tym tle jest nadal sporo. Przyjrzyjmy się im bliżej. Po pierwsze, niejasne jest pojęcie otrzymania przez pracownika nieodpłatnego świadczenia. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT za przychód podatnika może być uznane tylko takie nieodpłatne świadczenie, które on faktycznie otrzymał. Czy zatem w świetle tej regulacji za powstanie przychodu po stronie pracownika można traktować np. sytuację, w której pracownik bierze udział w imprezie integracyjnej, ale nie korzysta z przewidzianego na niej poczęstunku? Wydawałoby się, że literalne brzmienie art. 11 ust. 1 ustawy o PIT wyklucza taką możliwość. Pracownik nie skorzystał z poczęstunku, a więc nie otrzymał świadczenia w postaci jego wartości. W wyroku z dnia 17 stycznia 2012 roku (sygn. akt: II FSK 2740/11) Naczelny Sąd Administracyjny wyprowadził jednak odmienny wniosek. W ocenie NSA nieodpłatne świadczenia otrzymywane przez pracownika w ramach organizowanych w firmie spotkań integracyjnych polegają na zagwarantowaniu pracownikowi możliwości skorzystania z konkretnych usług, a uprawniony otrzymuje je w momencie, w którym po stronie wykonawcy tych As a result of the latest position of administrative courts, participation in the event financed by the employer may hit the pockets of its employees. In accordance with article of the Law on income tax from natural persons (hereinafter: the Law on PIT) the employees participating in corporate events are to have the value of free benefits added to their income. What are the consequences? The employer will have to disclose such income in the PIT-11 and withhold appropriate advance payments of income tax, and the employee will pay a higher personal income tax. However, the issue of tax free benefits in relation to team-building events seems to be dealt completely but only on the surface. There are still a lot of doubts raised. Let s have a closer look. First, the concept of "receiving" a free benefit by the employer is unclear. In accordance with article of the Law on PIT only such a free benefit may be considered as the taxpayers income that they have actually received. So, can such a situation when e.g. the employee takes part in the event but does not enjoy refreshments provided during it be considered as resulting in the income to the employee in the light of this regulation? It would seem that the literal wording of article of the Law on PIT rules out such possibility. The employee has not accepted refreshments, and therefore he/she has not received benefits in the form of the value. In its judgment of 17 January 2012 (file: FSK II 2740/11) the Supreme Administrative Court, however, drew a different conclusion. In the opinion of the Supreme Administrative Court "free benefits received by employees within organized corporate team-building events consist in ensuring those employees the availability of specific services, and as entitled persons the employees receive them at the moment when the obligation of being available to render such services arises on the side of the provider of the services." 28

29 usług powstaje obowiązek pozostawania w gotowości do ich świadczenia. Jednocześnie NSA stwierdził, że otrzymanym nieodpłatnym świadczeniem jest już sama możliwość skorzystania przez pracownika z usług zakupionych przez pracodawcę, a nie następcze wykorzystanie danej usługi. Ze stanowiska NSA można wysnuć wniosek, że przychód powstaje po stronie każdego pracownika mającego możliwość wzięcia udziału w imprezie integracyjnej. Nieistotne jest więc, czy pracownik rzeczywiście weźmie udział w imprezie albo czy skorzysta z przewidzianych na niej atrakcji. Kolejny problem dotyczy obliczenia wartości nieodpłatnych świadczeń dla konkretnego pracownika z tytułu udziału w imprezie integracyjnej. Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o PIT wartość tę ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2a ustawy o PIT. Jeśli więc pracodawca dokonuje zakupu pakietu usług, które mają być świadczone uczestnikom imprezy, wartość nieodpłatnego świadczenia na rzecz pracownika należy ustalać według cen zakupu tych usług. Jak to zrobić? Jeszcze całkiem niedawno w orzecznictwie sądów administracyjnych wykluczano możliwość arytmetycznego ustalenia dla pracownika przychodu z tytułu udziału w imprezie integracyjnej, tj. podziału łącznych kosztów wydatkowanych przez pracodawcę na zorganizowanie imprezy przez liczbę biorących w niej udział pracowników (zob. wyrok NSA z dnia 11 stycznia 2011 roku, sygn. akt: II FSK 1531/09). W treści ostatnich orzeczeń NSA, a także stanowisk organów podatkowych, metoda arytmetyczna ostatecznie została jednak zaaprobowana. Warto dodać, że w cytowanym już wyroku z dnia 17 stycznia 2012 roku NSA w sposób jednoznaczny stwierdził, że ustalenia wartości nieodpłatnego świadczenia można dokonać poprzez określenie wysokości stanowiącej równowartość części ceny zakupu świadczeń przypadającej na poszczególnego uprawnionego (por. też wyrok NSA z dnia 2 grudnia 2011 roku, sygn. akt: 1017/10). Ostatnio wyrażone stanowisko NSA i zbieżne z nim stanowisko organów podatkowych oznacza, że wartość świadczenia opłaconego za pracownika w ramach imprezy integracyjnej pracodawca powinien doliczyć do wynagrodzenia wypłaconego w danym miesiącu, a od łącznej wartości powinien obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na PIT według zasad przewidzianych dla opodatkowania przychodów ze stosunku pracy. Niedopełnienie tych czynności przez pracodawcę może wiązać się z odpowiedzialnością podatkową za naruszenie obowiązków płatnika. *** Wskazana powyżej diametralna zmiana stanowiska przez NSA nie znajduje wystarczająco silnego oparcia w treści przepisów ustawy o PIT. Trudno bowiem za otrzymanie przez pracownika nieodpłatnego świadczenia uznać jedynie zapewnienie mu możliwości skorzystania z niego. Wykładnia analizowanych przepisów dokonana ostatnio przez NSA stanowi wyraz niedopuszczalnej na gruncie prawa podatkowego wykładni in dubio pro fisco (wątpliwości należy tłumaczyć na korzyść fiskusa). O tym, że wskazane przepisy mogą budzić takie wątpliwości, świadczy fakt, że niedawno sądy administracyjne miały całkowicie odmienne zdanie w przedmiotowym zakresie. Kończąc, wypada wyrazić ubolewanie, że w polskiej rzeczywistości prawnej źródłem obowiązków podatkowych nie są jasne i precyzyjne przepisy, lecz zmieniające się, i to w sposób diametralny, orzecznictwo sądów administracyjnych. Simultaneously, the Supreme Administrative Court said that "the very access to the services purchased by the employer is the given free benefits for the employee, not the following use of it." From the standpoint of the Supreme Administrative Court it may be concluded that the income is generated on the side of each employee who has the ability to participate in the team-building event. Therefore, it does not matter if employees actually take part in the event, or whether they enjoy the attractions planned for it. Another problem concerns the way to calculate the value of free benefits for a particular employee for the participation in the teambuilding event. In accordance with article of the Law on PIT, this value is determined according to the principles set out in article 11.2a of the Law on PIT. So, if the employer purchases a package of services to be provided to the participants of the event, the value of free benefits provided to the employee shall be calculated according to the purchase price of these services. How to do it? Until quite recently, in the jurisprudence of administrative courts it has been excluded to determine arithmetically the employee s income from the participation in the team-building event i.e. division of total costs spent by the employer to organize the event by the number of employees who take part (see the judgment of the Supreme Administrative Court of 11 January 2011, file: II FSK ). Recent judgments of the Supreme Administrative Court as well as standpoints of tax authorities have finally approved the "arithmetic method." It is worth noting that in the already quoted judgment of 17 January 2012, the Supreme Administrative Court unequivocally stated that "the value of free benefits can be determined by identifying the amount equivalent to the purchase price of benefits attributable to the individual entitled person" (see also the judgment of the Supreme Administrative Court of 2 December 2011, file: 1017/10). The recently expressed position of the Supreme Administrative Court and the convergent standpoint of tax authorities mean that the employer shall add the value of benefits paid per employee within the team-building event to the remuneration paid in a given month, and from the total value he/she should calculate, gain, withhold and pay an advance payment of PIT according to the rules provided for the taxation of income from employment. Failure of these may result in tax liability for infringement of obligations imposed on the tax withholder. *** The above change in the position of the Supreme Administrative Court is not supported enough in the content of regulations of the Law on PIT. Hardly the declaration of the possibility of being provided a free benefit can be regarded as "receiving" such one. Interpretation of the rules made recently by the Supreme Administrative Court is the expression of dubio pro fisco principle unacceptable on the grounds of tax law (where in doubt, in favour of the fisc). The fact that these provisions may raise such concerns is proven by the case that administrative courts have recently had completely different view on the subject. In conclusion, it is to be regretted that the sources of tax obligations are not clear and precise rules in the Polish law, but the changing, sometimes in a diametrically opposite way, jurisprudence of administrative courts. 29

30 Klasa biznes / Business class błękitne strony / blue pages Newsletter przedsiębiorcy Przegląd najnowszego orzecznictwa i zmian w prawie Business Newsletter. The review of recent judicial decisions and changes in legislation Krzysztof Rubas Aplikant radcowski w Kancelarii prawnej MAJCHRZAK BRANDT I WSPÓLNICY Trainee solicitor at MAJCHRZAK BRANDT AND PARTNERS Legal Office Z WOKANDY Odszkodowanie z OC powinno obejmować koszty nowych części Dnia 12 kwietnia 2012 roku Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów podjął uchwałę, zgodnie z którą zakład ubezpieczeń zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi. Uchwała jest rezultatem wniosku Rzecznika Ubezpieczonych i za nieuprawnione uznaje nagminne praktyki ubezpieczycieli polegające na obniżaniu odszkodowań z OC poprzez stosowanie automatycznych potrąceń amortyzacyjnych. (sygn. akt: III CZP 80/11) źródło: Ulga meldunkowa dotyczy również gruntu Dnia 2 kwietnia 2012 roku Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę, zgodnie z którą tzw. ulga meldunkowa przewidziana w art. 21 ust. 1 pkt. 126 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm.), w stanie prawnym obowiązującym do końca 2008 roku, obejmowała swoim zakresem nie tylko przychody uzyskane z odpłatnego zbycia budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, ale także gruntu, na którym budynek ten został posadowiony. Tym samym, skorzystanie z ulgi meldunkowej skutkuje zwolnieniem z podatku także przychodu ze sprzedaży gruntu, na którym budynek został wzniesiony. Do tej pory dominował pogląd, zgodnie z którym przy zastosowaniu ulgi meldunkowej wolny od podatku był tylko przychód równy wartości samego budynku. Ulga meldunkowa dotyczy nieruchomości nabytych lub wybudowanych (oddanych w użytkowanie) od dnia 1 stycznia 2007 roku do końca 2008 roku. Może z niej skorzystać podatnik zameldowany w zbywanym budynku lub lokalu na pobyt stały w okresie co najmniej 12 miesięcy przed datą zbycia nieruchomości. (sygn. akt: III FPS 3/11) źródło: Płatnik składek na ubezpieczenie zdrowotne równy ZUS-owi Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2012 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 19 lipca 2011 r. jest niezgodny FROM THE CAUSE LIST Compensation covered by the liability insurance should include the cost of new parts On 12 April 2012 the Supreme Court composed of seven judges passed a resolution according to which on the request of the victim, the insurance company is obligated to pay under the civil liability insurance motor vehicle owners, compensation, including appropriate and economically reasonable costs of new parts and materials used to repair the damaged vehicle. If the insurer proves that this results in increasing the value of the vehicle, the compensation may be reduced by an amount corresponding to the increase. The resolution is the result of application made by the Insurance Ombudsman and it recognises as unlawful the widespread practice of insurance companies to reduce the compensation by using the automatic depreciation deductions.(file: III CZP 80/11) source: Residence allowance applies also to land On 2 April 2012 the Supreme Administrative Court passed a resolution according to which the so-called residence allowance, stipulated in article of the Act of 26 July 1991 on income tax from natural persons (Journal of Laws of 2000, No. 14, item 176, as amended),under the legislation applicable till the end of 2008, in its scope includes not only the revenue generated from the sale of a residential building, its parts or shares in such a building, but also from the land on which the building is placed. Thus, using tax allowance also takes effect in tax exemption from sales revenues of the land the building is constructed on. Until now, the view prevailed that when the residence allowance was claimed, only income equal to the value of the building itself was free of tax. The residence allowance concerns real properties acquired or constructed (given to use) between 1 January, 2007 and the end of It may be used by a taxpayer resident, registered in a building or premises for permanent residence within at least 12 months before the date of disposal of the property. (file: III FPS 3/11) source: Payer of health insurance premiums equal to the Social Insurance Company By judgment of 19 April 2012 the Constitutional Court ruled that article 94.2 of the Act of 27 August 2004 on health care services financed from public funds as in force since 19 July 2011 is unconstitutional. This provision laid down the five-year limitation period for undue payment of health insurance premiums claims against Social Insurance Company, when the claims of the Social Insurance 30

31 z Konstytucją. Przepis ten ustalał 5-letni termin przedawnienia roszczeń z tytułu nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, w sytuacji gdy roszczenia ZUS względem płatnika składek przedawniają się po upływie 10 lat. W ocenie Trybunału kwestionowany przepis prowadził do braku symetrii w reżimie ochrony interesów podmiotów podobnych, jakimi są w systemie ubezpieczenia społecznego ZUS i płatnicy składek na ubezpieczenie zdrowotne. Przepis uchylono z dniem 20 lipca 2011 roku, niemniej jednak ciągle znajdował on zastosowanie do składek, których termin przedawnienia nie upłynął przed tym dniem. W rezultacie wyroku, do wszelkich roszczeń z tytułu składek zdrowotnych stosować się będzie ogólny 10-letni termin przedawnienia, a od chwili ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw niekonstytucyjny przepis nie będzie mógł stanowić podstawy odmowy rozpatrzenia roszczeń o zwrot nadpłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. (sygn. akt: P 41/11) źródło: ZMIANY W PRAWIE Postępowanie cywilne W dniu 3 maja 2012 roku wchodzi w życie ustawa z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233, poz. 1381). Nowelizacja likwiduje postępowanie odrębne w sprawach gospodarczych, poddając spory między przedsiębiorcami regułom ogólnym. Jednocześnie ustawodawca wprowadza do ogólnych zasad postępowania cywilnego szereg rozwiązań właściwych dotychczas dla postępowania w sprawach gospodarczych, np.: możliwość dyscyplinowania stron oraz uczestników postępowania poprzez nałożenie na nich obowiązku składania określonych pism przygotowawczych, a także przyznanie sądowi uprawnienia do pomijania twierdzeń i dowodów spóźnionych oraz tych, które powoływane są jedynie dla zwłoki. Do istotnych zmian należą również między innymi: uznanie za w pełni skuteczne wniesienia apelacji do sądu drugiej instancji; poszerzenie katalogu rozstrzygnięć podlegających zaskarżeniu w trybie zażalenia; wydłużenie do dwóch tygodni terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego; podniesienie progów kwotowych grzywien, jakie mogą być wymierzane przez organ egzekucyjny oraz nałożenie na komornika obowiązku publikowania określonych informacji także na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej. Kasyna gry W dniu 2 maja 2012 roku wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 kwietnia 2012 r. w sprawie audiowizyjnego systemu kontroli gier w kasynie gry. Rozporządzenie nakłada na prowadzących kasyna gry obowiązek wprowadzenia systemu kontroli gier obejmującego m.in. wizualną rejestrację osób wchodzących do kasyna i rejestrację gości, a także audiowizualną rejestrację każdego stołu do gry w sposób pozwalający na zarejestrowanie każdego uczestnika gry, prowadzącego grę, a nawet obliczanie rezultatów gry na stole do gry. Nowe przepisy mają na celu zapewnienie sprawnej i skutecznej kontroli w kasynach w związku z odejściem od sprawowania stałej kontroli w ramach szczególnego nadzoru podatkowego. Company against taxpayers lapsed after 10 years. According to the Court, the disputed provision led to a lack of symmetry in protection of the interests of similar entities, which are the Social Insurance Company and taxpayers in the social insurance scheme. The provision was repealed on 20 July 2011, however, it was still in use for the premiums which limitation period had not expired before that date. As a result of the judgment, the general 10-year period of limitation shall be applied to all claims for health insurance, and the unconstitutional provision cannot make grounds for refusal of claims for refund of overpaid health insurance premiums since its publishing in the Journal of Laws. (file: P 41/11) source: CHANGES IN LAW Civil procedure On 3 May 2012 the Act of 16 September 2011 on amending the Act Code of Civil Procedure and certain other acts comes into force (Journal of Laws, No. 233 item 1381). The amendment liquidates separate proceedings in business cases and submit the disputes between entrepreneurs to general rules. At the same time the legislator introduces a number of solutions previously competent for proceedings in business cases to general rules of civil procedure, e.g.: the possibility of disciplining parties and participants in proceedings by imposing on them the obligation to submit certain preparatory documents as well as granting the court power to preclude late statements and evidence and the documents invoked only to cause a delay. Other important changes also include, among others: recognition of an appeal lodge directly to the court of second instance asfully effective; expansion of the catalogue of decisions actionable under appeal; extension of the deadline for raising an objection to a default judgment to two weeks; increase in the threshold quota of fines that may be imposed by law enforcement authorities as well as obligation on bailiffs to publish certain information on the website of the National Council of Court Executive Officers. Casinos On 2 May 2012 the regulation of the Minister of Finance dated 6 April 2012 on the audiovisual control system of games in casinos enters into force. The regulation imposes on the owners of casinos the obligation to implement the control system of games including, for example: visual registration of people entering casinos, registration of visitors, audiovisual registration of each casino table in a way that allows for registering every player and croupier, with the possibility of determining the outcome of games. The new rules are designed to provide effective and efficient control of casinos in connection with the abandonment of the permanent monitoring under special tax supervision. Newsletter is for informational purpose only. Newsletter is based on official information and justification for projects of legal acts available on the websites of the relevant ministries, the Sejm and the President. Newsletter ma charakter wyłącznie informacyjny. Do opracowania newslettera wykorzystano informacje urzędowe i uzasadnienia projektów aktów prawnych udostępnione na stronach internetowych właściwych resortów, Sejmu i Prezydenta RP. Błękitne strony w eurolot.com magazine opracowują specjaliści w doradzaniu przedsiębiorcom z Kancelarii prawnej MAJCHRZAK BRANDT I WSPÓLNICY. Więcej na Blue pages in eurolot.com magazine are developed in cooperation with experts on providing legal advice for entrepreneurs at MAJCHRZAK BRANDT AND PARTNERS, Legal Office. Read more on 31

32 Klasa biznes / Business class case study Rozbij szklaną kulę! Break the crystal ball! Jeżeli widzisz rynek jako wzburzone morze, to za każdą jego kroplą dojrzysz anonimowego konsumenta. Co on zrobi? Czy dokona zakupu? Czym będzie się kierował przy wyborze? If you see the market as a stormy sea, then you can see an anonymous consumer behind its every drop! What will they do? Will they make a buy? What will they be guided by when making a choice? Ta wiedza to klucz do sukcesu. Weź przykład z innych i przestań opierać swoje decyzje na mało racjonalnych przesłankach rozbij szklaną kulę i sięgnij po zaawansowane narzędzia analityczne. Dowiedz się, jak wykorzystują je znane polskie firmy, i zobacz, jakie przynosi im to korzyści. Marketing: monitoring marki w Social Media O ile monitoring publikacji prasowych, elektronicznych czy telewizyjnych jest relatywnie prosty, generowanie ogromnych ilości treści przez użytkowników Internetu sprawia, że liczba danych, które trzeba uwzględnić, rośnie drastycznie. To miliony rozmów o marce, opinii, zachęt i przestróg. Jak wysłuchać ich wszystkich? Producent popularnego w Polsce napoju owocowego postanowił porównać ogólny wizerunek produktu z jego postrzeganiem w Social Media. Zadanie powierzono firmie badawczej przy współpracy technologicznej z SAS Institue, który dostarczył rozwiązania SAS Social Media Analytics. Rozwiązanie to umożliwiło szybką analizę danych z sieci pod kątem testowania różnego rodzaju koncepcji i hipotez, co z kolei pozwoliło w większym stopniu skoncentrować się na ocenie i wnioskowaniu niż na zbieraniu i przygotowywaniu samych danych. W efekcie dokonano precyzyjnej analizy sentymentu marki, identyfikacji napięć strukturalnych wraz ze wskazaniem sposobów ich zniwelowania. This knowledge is the key to success. Take the example of other market players and quit basing your decisions on not very rational reasons break "the crystal ball" and reach for advanced analytical tools. Learn how some well-known Polish companies use them and see what benefits they bring them. Marketing: brand monitoring in Social Media While the monitoring of press and electronic publications as well as television broadcasts is relatively simple, the large content generated by Internet users make the amount of data to be taken into consideration increase dramatically. There are millions of reviews, incentives, warnings and conversations about the brand. How to listen to all of them? The producer of the popular fruit drink in Poland has decided to compare the overall image of the product with its perception in Social Media. The task was entrusted with the research company in technological cooperation with SAS Institute, which provided the SAS Social Media Analytic. The solution allowed the rapid analysis of data from the Internet for testing different kinds of concepts and hypotheses, which in turn allowed a greater focus on assessment and reasoning than on collecting and preparing the data itself. As a result, there were carried out accurate brand sentiment analyses, identified structural tensions and given ways of overcoming them. The producer became convinced that the brand image of the given product is in line with its general perception on the market. Cooperation with SAS facilitated the brand monitoring based on modern internet media. Additionally, during the research the producer has gained the necessary knowledge about the perception of the product attributes and the image of the consumer. The project objective has been achieved. Online sales: immediate verification of customer Changes in the motor insurance sector and the spread of online sales have caused that a quick and reliable verification system of insurers claims history has become for insurance companies even more important element of contractual process and calculating premiums. SAS solutions have helped the company that holds the function of an information centre to implement a nationwide verification system of insurers claims records with reference to liability and 32

33 advertorial Producent napoju przekonał się, że wizerunek badanej marki jest zbieżny z jej ogólnym postrzeganiem na rynku. Współpraca z SAS ułatwiła monitoring marki w oparciu o nowoczesne media internetowe. Dodatkowo w trakcie badania producent zyskał niezbędną wiedzę na temat postrzegania atrybutów badanego produktu i wizerunku samego konsumenta. Cel projektu został osiągnięty. Sprzedaż online: natychmiastowa weryfikacja klienta Zmiany na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych i upowszechnienie sprzedaży online sprawiły, że dla firm ubezpieczeniowych szybki i niezawodny system weryfikacji historii ubezpieczeniowej klienta stał się jeszcze bardziej istotnym elementem procesu zawierania umów i kalkulacji składek. Rozwiązania SAS pomogły podmiotowi pełniącemu funkcję ośrodka informacji wdrożyć ogólnopolski system weryfikacji historii szkodowej klienta w zakresie ubezpieczeń OC i AC. Głównym celem projektu było wprowadzenie maksymalnych uproszczeń w dostępie do informacji pozwalających zakładom ubezpieczeniowym na określenie ceny polisy dla klienta w zależności od długości okresu bezszkodowej jazdy oraz wykrywanie przypadków przestępczości ubezpieczeniowej. Wdrożone oprogramowanie zagwarantowało skrócenie czasu przygotowania odpowiedzi portalu na zapytania do kilkunastu sekund z możliwością zapisania wyników w formacie PDF lub XML. Firmy ubezpieczeniowe mogą szybko sprawdzić, w ilu wypadkach uczestniczył właściciel pojazdu i uwzględnić te informacje przy kalkulacji jego nowej składki za OC czy AC. W efekcie daje to ubezpieczycielom poważne oszczędności. Nowe rozwiązanie daje również korzyści kierowcom. Tym którzy jeżdżą bezpiecznie i powodują mniej wypadków pozwala płacić niższe składki za polisy komunikacyjne. Zarządzanie: pozyskiwanie ujednoliconej informacji Dynamiczny rozwój znanej polskiej sieci delikatesów spowodował wzrost zapotrzebowania na sprawne i szybkie pozyskiwanie wiarygodnej i ujednoliconej informacji zarządczej w ramach całej organizacji. Konieczne stało się wdrożenie kompleksowego narzędzia umożliwiającego automatyczny proces gromadzenia i integrowania danych pochodzących z różnych systemów transakcyjnych oraz szybkie tworzenie wielowymiarowych raportów i analiz. Wdrożona platforma analityczno-raportowa efektywnie wspomaga proces zarządzania sprzedażą w firmie, pozwala na wykorzystanie danych gromadzonych w systemach transakcyjnych oraz ich łatwą i szybką konsolidację. Kluczowa dla całej organizacji jest możliwość podejmowania szybkich decyzji na podstawie dokładnych, aktualnych informacji. Wszystkie te działania przekładają się na wzrost skuteczności zarządzania firmą w obszarze handlowym. Zapewniają wzrost sprzedaży poszczególnych kategorii towarów, wsparcie dla procesów zaopatrzenia w zakresie wyboru dostawców i warunków dostaw, efektywniejszą gospodarkę magazynową, zmniejszenie poziomu strat w porównywalnych obiektach. Optymalizacja ryzyka i kosztów, sukces Zaawansowana analiza pozwala zwiększyć efektywność praktycznie w każdym obszarze. Nie twierdzimy, że znamy przyszłość, ale z doświadczenia wiemy, że szklana kula jeszcze nikomu nie przyniosła wzrostu sprzedaży i oszczędności. Kto już skorzystał z rozwiązań SAS? Jak możesz wykorzystać doświadczenie i zawansowane rozwiązania SAS w swojej firmie? Sprawdź na stronie full coverage insurance. The main objective of the project was to simplify to the maximum the access to information to allow insurance companies to determine insurance rates for their customers depending on the length of no-claim periods as well as the detection of insurance crimes. The implemented software has guaranteed to reduce the time needed for the portal to respond to inquiries to several seconds, with the possibility to save the results as PDF or XML. Insurance companies can promptly see how many accidents the owner of the vehicle has been involved in and take the data into account when calculating premiums. It results in significant savings for insurance companies. The new solution also provides benefits to drivers. It allows those who drive safely and cause fewer accidents to pay lower motor vehicle insurance premiums. Management: obtaining standardized information The dynamic development of the well-known Polish delicatessen chain has increased the demand for efficient and rapid acquisition of credible and standardized management information across the entire organization. It became necessary to implement a comprehensive tool for automated process of collecting and integrating the data from different transaction systems and the rapid creation of multi-dimensional reports and analyses. The analysing and reporting platform effectively supports the sales management in the company, enables the use of the data gathered in transactional systems and its fast and easy consolidation. Quick decisionmaking based on accurate, timely information is a key ability for the entire organization. All actions contribute into an increase in efficiency of the company management within the commercial area. They drive the sales growth of particular product categories, support the procurement processes for the selection of suppliers and supply conditions, result in more efficient inventory management and reduce losses in comparable objects. Optimisation of risks and costs, the success Advanced analysing virtually improves efficiency in every area. We do not claim that we know the future, but we know from our experience that "the crystal ball" has not brought anyone increased sales or cost savings. Who has already benefited from SAS solutions? How can you use the experience and advanced SAS solutions in your company? Refer to: Za miesiąc mistrzostwa Euro 2012 czy i w tym temacie analityka może nam się do czegoś przydać? Czy puste konto klienta banku oznacza koniec zakupów? Inne, równie innowacyjne zastosowania rozwiązań SAS przybliżymy w kolejnych wydaniach magazynu. Euro 2012 in a month can the analytics be of any use for it? Do your empty bank account mean the end of shopping? In future editions of the magazine we will introduce other, equally innovative applications of SAS solutions. 33

34 Klasa biznes / Business class mobilizacja / mobilization Rewolucja dla bogatych A revolution for the rich W zeszłym miesiącu w Polsce zaczęła się nowa era ofert telefonii komórkowej. Najpierw taryfę z nielimitowanymi połączeniami i wiadomościami pokazał Play, a w ciągu tygodnia trzej kolejni operatorzy T-Mobile, Orange i Plus. Wszyscy, jak jeden mąż, zaoferowali cenę 79 zł. Czy jest to prawdziwa rewolucja, z której każdy może się cieszyć? A new era of mobile phone deals began in Poland last month. First, the tariff plan with unlimited calls and messages was introduced by Play, and within a week, by three another operators T-Mobile, Orange and Plus. All of them, as one man, offered the price of 79 PLN. Is it a true revolution everyone can enjoy? Witold Tomaszewski Jak podaje GUS, na 100 Polaków przypadają 132 karty SIM, ale wiele osób ma więcej niż jeden numer, korzysta z dedykowanych taryf do transmisji danych. Realne nasycenie telefonami komórkowymi w Polsce można szacować na około 80-85% i już raczej nie urośnie. Ci, którzy potrzebowali bądź chcieli mieć przenośny telefon, już go mają. Operatorzy coraz bardziej muszą dbać o swoich obecnych klientów, a jeżeli chcą rosnąć, muszą odbijać ich konkurencji. Jeżeli Play zawalczył o klienta płacącego dużo powyżej średniej, ważnego dla każdego operatora i wyszedł z konkretną ofertą, to musiało się to spotkać z natychmiastową i zdecydowaną odpowiedzią konkurentów. Stąd praktycznie identyczne oferty, zaprezentowane w odstępie kilku dni. Taryfa za 79 zł przy typowym abonamentowym rachunku na poziomie około 65 zł to dość sporo. Tym bardziej, że to 65 zł zawiera już w sobie dodatkowe usługi, takie jak SMS-y premium czy roaming. Na dodatek to w dużej części przychód od klienta, który wybiera taryfę z telefonem. Przy taryfach no limit wystarczy skorzystać z paru usług, dokupić pakiet transmisji, wyjechać co jakiś czas za granicę i już średni rachunek skacze do 100 zł. 79 zł to czysto marketingowa liczba, w praktyce nieosiągalna, ale ładna do zaprezentowania w reklamach. No i bez dotowanego telefonu taryfy bez limitu ze słuchawką kosztują od 130 do 150 zł miesięcznie. According to the Central Statistical Office, 132 SIM cards are accrued to 100 Poles, but a lot of people have more than one SIM card and use dedicated tariffs for data transmission. The real market saturation of mobile phones in Poland may be estimated at around 80-85% and is unlikely to grow. Those who needed or wanted to have a mobile phone, already have it. Operators need to take care of their existing customers even better now, and if they want to develop, they must win their customers back from the competitors. If Play campaigned for clients who paid much above the average, so crucial to any operator, and went out with the particular offer, it must have met with the immediate and strong response from its competitors. Hence the almost identical plan offers were presented within a few days. The tariff for 79 pln for a typical pay monthly mobile bill at around 65 pln is quite a lot. Moreover, the mentioned 65 pln includes additional services such as premium text messages, or roaming. In addition, this is largely the revenue from a customer who chooses a tariff plan with a phone. With "no limit" tariff plans it is simply enough to take few more services, buy a package of data transmission, and to go abroad from time to time, and an average bill grows up to 100 pln. 79 pln is a purely marketing number, unattainable in practice, but nice to be presented in the ads. Well, without a subsidized phone unlimited tariff plans including the handset cost from 130 to 150 pln per month. 34

35 felieton Oprócz tych, którzy płacą za usługi dużo (czyli powyżej 100 zł miesięcznie), z oferty mogą chcieć skorzystać ci, których miesięczny rachunek oscyluje w okolicach zł. Niewiele dopłacając, zyskują wolność, którą daje im brak troski o wysokość rachunku. Taryfę rozważyć powinni także ci, którzy używają telefonu stacjonarnego u każdego operatora dopłacając 7 zł, można otrzymać nielimitowane połączenia na numery stacjonarne. Likwidacja telefonu kablowego to kilkadziesiąt złotych miesięcznych oszczędności, a także jeden zasilacz mniej w kontakcie. Aside from those who pay for the services a lot (above 100 pln per month), those whose monthly bills fluctuate around pln may wish to benefit from the offer. With paying not much extra they gain the freedom that gives them opportunity not to worry about the sum of the bill. The plan should also be considered by those who use the landline telephony paying extra another 7 pln at any operator, they can get unlimited calls to fixed line subscribers. Removal of a landline telephone can make a monthly saving of several Polish zlotys, resulting in one power adapter less plugged in. Fot. Telepolis/Apple Wydarzenia ostatniego miesiąca pokazują, że każdy z operatorów trzyma rękę na pulsie i nie pozwoli odskoczyć konkurentom. Nie zapowiada się raczej na wojnę cenową, bo nie chcą tego same telekomy, ostrzegając, że może się to źle skończyć dla całej branży. Wydaje się, że teraz musi opaść kurz, firmy wstrzymają się na chwilę z dalszymi działaniami i zobaczą, jaki efekt przyniosą rynkowe zmiany z ostatniego czasu. Szczególnie marketingowcy będą mieli pole do wielu analiz, bo będą badać sytuację, która nie miała miejsca nigdzie indziej na świecie. Pole do walki wciąż jednak jest. Bogatsi klienci zostali już zagospodarowani i będą cieszyć się z nowych ofert bez limitu. Ci mniej dzwoniący albo lubiący kontrolę kosztów wybiorą tańsze abonamenty lub prepaida. Przy tych pierwszych oczekiwałbym raczej drobnych zmian i odświeżenia. Na reakcję liczę w ofertach na kartę, być może już w wakacje. Nowe oferty to rewolucja dla bogatych. Rzadziej korzystający będą musieli jeszcze trochę poczekać na swoją kolej. Chociaż już teraz nie mają źle, bo usługi komórkowe w Polsce należą do jednych z najtańszych w Europie. The last month s events have shown that operators keep hand on the pulse and will not allow their competitors to spring away. It looks like there will not be a price war, because the telecoms do not want it, warning that it might end badly for the sector. It seems now that the dust shall come down, the companies will refrain for a moment from further action and will see what effect the last market changes will produce. In particular, market researchers will have room for a great many analyses, because they will monitor the situation that has not happened anywhere else in the world. There is still the field for battle. Wealthier customers who already have their operators will enjoy the new offers without limit. Those less fond of calling or who like to control their expenses will opt for less expensive pay monthly mobile bills or prepaid subscriptions. I would sooner expect small changes and a slight revival from the former. I count on the response with respect to offers concerning prepaid cards, perhaps during this year s holidays. The new tariff plans are the revolution for the rich. Those who use their mobiles less will have to wait a little longer for their turn. Although it is not as bad right now, because the mobile services in Poland are amongst the cheapest in Europe. 35

36 Witaj w domu / Welcome home smacznego / tasty 100% aromatu bez mleka i cukru Alternatywne metody parzenia kawy "100% aroma, with no milk and sugar" The alternative methods of brewing coffee Alternatywne metody parzenia kawy? Zastanawiasz się, co to takiego może być? Odpowiedź jest bardzo prosta! Są to metody parzenia kawy bez użycia ekspresu ciśnieniowego. The alternative methods of brewing coffee? Wondering what it might be? The answer is very simple! These are the ways of making coffee without the coffee machine. Kofeina Team W poprzednim artykule przedstawiliśmy najważniejsze czynniki wpływające na jakość naparu w filiżance. Były to między innymi: profil palenia kawy, grubość zmielenia, temperatura wody. Teraz przyszedł czas na prezentację pięciu metod parzenia kawy w domowym zaciszu. Tę krótką kawową podróż rozpoczniemy od metody, która daje najbardziej delikatny i czysty w smaku napar, kończąc na takiej, której efektem będzie pełny i intensywny smak. In the previous article we presented the most significant factors that influence the quality of infusion in a cup. These include for example: the profile of coffee roast, grain thickness, water temperature. Now it is the time for presenting five methods of brewing coffee at home. We will start this short coffee trip from the method that gives the most gentle and purely tasting brew, and end it with one that is characterized by a full and intense flavour. CHEMEX Naczynie wynalezione przez Niemca dr. Petera Schlumbohma w pierwszej połowie XX wieku: bardzo proste i jednocześnie eleganckie w swojej postaci, wykonane z odpornej na wysoką temperaturę odmiany szkła. Specjalnie zaprojektowany kształt przypominający klepsydrę, niezmieniony już od ponad 70 lat, umożliwia wydobycie wszystkich smaków i aromatów z kawy, jednocześnie dając bardzo czysty napar. Jako ciekawostkę warto zaznaczyć, iż chemex był używany przez samego Jamesa Bonda w epizodzie Pozdrowienia z Rosji (1963), grono Przyjaciół, a także znajduje się w stałej kolekcji Muzeum Sztuki Współczesnej w Nowym Jorku. Chemex przeżywa dziś swój renesans, coraz częściej pojawiając się w domach i kawiarniach. CHEMEX The device invented by German inventor Dr Peter Schlumbohm in the first half of the twentieth century: a very simple and yet elegant in its form coffee maker, made of highly heat resistant type of glass. The specially designed shape resembling an hourglass, unchanged for over 70 years, allows for the extraction of all the flavours and aromas of coffee, while providing a very clean brew. It is worth noticing that the Chemex was used by James Bond himself in the episode "From Russia with Love" (1963), and by the group of "Friends". It is in the permanent exhibition of the Museum of Modern Art in New York. The Chemex is experiencing its revival today, being used more and more frequently at homes and in cafés. SYFON Wynaleziony i opatentowany przez Loeff w Berlinie niemal dwa wieki temu. Od ponad stu lat ceniony jest przez wielbicieli czarnej kawy o wyjątkowo klarownym i czystym naparze. Podobnie jak chemex, obecnie staje się coraz bardziej popularną i lubianą metodą parzenia kawy. W porównaniu do pozostałych metod, syfon najbardziej zachwyca, angażując wszystkie ludzkie zmysły: wzroku, węchu, słuchu, dotyku i smaku. SYPHON Developed and patented by Loeff of Berlin nearly two centuries ago. For over a hundred years it has been valued by black coffee lovers who love it exceptionally clear and clean. Similarly to the Chemex coffee maker, it is now becoming an increasingly popular and well-liked method of brewing coffee. In comparison to other ways, the siphon is the most delightful, involving all human senses: sight, smell, hearing, touch and taste. 36

37 DRIPPER Inaczej mówiąc: filtr ceramiczny. Jest chyba najbardziej popularną z alternatywnych metod parzenia kawy. Wysokiej jakości drippery produkowane w Japonii charakteryzują się stożkowym kształtem oraz dużym pojedynczym otworem na spodzie. Taka geometria sprawia, iż ekstrakcja jest pełniejsza, a to przekłada się na jakość parzonej kawy. Kawa z dripa jest pełna aromatów i zachowuje równowagę pomiędzy klarownością a konsystencją. Daje uczucie przyjemnego posmaku. DRIPPER In other words, it is a ceramic filter. It is probably the most popular of the alternative methods of brewing coffee. High quality drippers are produced in Japan and are characterized by a conical shape and a large single hole at the bottom. This geometry makes that the extraction is more complete what implies the quality of the brewed coffee. "Dripped coffee" is full of flavour and has a balance between its clarity and consistency. It leaves a pleasant aftertaste. AEROPRESS Duża strzykawka służąca do parzenia kawy. Został wynaleziony w 2005 roku przez Alana Adlera, amerykańskiego twórcę wielu plastikowych zabawek (m.in. frisbee). Choć na rynku metoda ta istnieje zaledwie kilka lat, już zdobyła rzeszę fanów na całym świecie. Główną zaletą jest możliwość zaparzenia kawy na milion sposobów wystarczy zmienić grubość zmielenia ziaren, temperaturę i objętość wody czy też czas parzenia. Warto też zaznaczyć, że dzięki niewielkim rozmiarom i wykonaniu z plastiku jest to idealne urządzenie dla osób lubiących podróżować. W domu często stanowi idealną alternatywę drogiego ekspresu ciśnieniowego. AEROPRESS A large syringe used for brewing coffee. It was invented in 2005 by Alan Adler, an American creator of numerous plastic toys (such as Frisbee). Although this method has been on the market for only a couple years, it has already won a multitude of fans around the world. Its main advantage is the ability to brew coffee in the "million" ways it is just enough to change the thickness of grain, temperature and volume of water, or brewing time. It is worth noticing that thanks to its small size and application of plastic parts it is an ideal device for people who like travelling. At home it is often an excellent alternative to an expensive coffee machine. FRENCH PRESS Zaprojektowane w 1929 roku przez Włocha Attilio Calimaniego urządzenie jest specjalnym dzbankiem z tłokiem zakończonym metalowym sitkiem. Z wymienionych powyżej urządzeń, french press jest najłatwiej dostępny na rynku. Daje delikatnie mętny napar, cechujący się intensywnym smakiem i aromatem oraz pełną konsystencją. Często stosowany jest również do parzenia herbaty liściastej. Niezależnie od wybranego sposobu parzenia kawy zawsze należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach: kawę należy mielić bezpośrednio przed parzeniem, grubość mielenia powinna być dopasowana do metody parzenia, używana woda powinna być filtrowana jeżeli woda jest kiepska, napar też taki będzie, przed parzeniem należy zmoczyć papierowy filtr oraz ogrzać naczynie. FRENCH PRESS The device designed by Italian designer Attilio Calimaniego in 1929 is a special pot with a plunger ended with a metal mesh filter. From the devices mentioned above, French Press is the most accessible apparatus on the market. It gives a slightly cloudy brew, characterized by an intense flavour and aroma as well as full consistency. It is often used for brewing leaf tea. Regardless of the selected method, several basic principles shall always be followed when brewing coffee: grind your coffee just before brewing, grinding thickness should be adjusted to the method of brewing, water used should be filtered if the water is poor, so is the brew, the paper filter should be moistened and the dish heated prior to brewing. Podsumowując: Jedną kawę można przy użyciu różnych metod zaparzyć na wiele sposobów. Każdy z nich pozwoli wydobyć inne nuty smakowe. Zachęcamy do eksperymentowania! Summarizing. Coffee may be brew in many ways with various methods and each infusion is characterized by different flavour notes. We encourage you to give them a try! Dobra, ekologiczna kawa: / Good, organic coffee: KOFEINA ART CAFE Opole

38 Kulturalne lądowanie / Cultural landing do walizki / into the suitcase Do walizki / Into the suitcase: płyta / CD książka / book Ania Rusowicz Mój Big-Bit My Big-Bit Universal Music Polska Premiera: 21 października 2011 Release date: 21 st of October 2012 Mika Urbaniak Follow you Sony Music Entertainment Polska Premiera: 24 kwietnia 2012 Release date: 24 th of April 2012 Krzysztof Varga Trociny Sawdust Wydawnictwo / Publishing House: Czarne Premiera: 25 kwietnia 2012 Release date: 25 th of April 2012 Fot. Universal Music Polska Pierwsza solowa płyta Ani Rusowicz i wielki sukces! Cztery nagrody Fryderyk 2012: Album Pop Roku, Wokalistka R o k u, P r o d u k c j a Muzyczna Roku (razem z Kubą Galińskim) oraz Debiut Roku. Ania, córka słynnej Ady Rusowicz, po mamie odziedziczyła nie tylko niezwykły głos, ale i talent do komponowania pięknych melodii. Mój Big-Bit zawiera sześć autorskich kompozycji artystki oraz sześć coverów z repertuaru Ady Rusowicz, wykonywanych na przełomie lat 60. i 70. z zespołem Niebiesko-Czarni. Bez elektroniki i tanich efektów, ale za to z vintage'owym brzmieniem instrumentów i niesamowitym głosem Ani Rusowicz Mój Big-Bit przenosi nas do najlepszych czasów polskiej muzyki rozrywkowej sprzed czterech dekad. The first solo album by Ania Rusowicz and a big success. Four Fryderyk 2012 awards: Pop Album of the Year, Female Vocalist of the Year, Best Music Production (together with Kuba Galiński) and New Face of Phonography. Not only has Ania, the daughter of the famous Ada Rusowicz, inherited from her mum the unique voice, but also the talent to compose beautiful melodies. "My Big-Bit" contains six original compositions and six cover versions from the repertoire of Ada Rusowicz performed with Niebiesko-Czarni at the turn of 60's and 70's. Without electronics and cheap effects, but with a vintage sound of instruments and amazing voice of Ania Rusowicz, "My Big-Bit" takes us to the best times of the Polish music from before four decades. mk Fot. Sony Music Entertainment Polska U r o d z o n a i wychowana w Nowym Jorku Mika Urbaniak już od ponad 10 lat mieszka w Polsce. Na szczęście nie przyswoiła sobie jeszcze popularnych nad Wisłą zwrotów nie wolno, nie wypada oraz tak się nie robi, bo jej drugi album Follow you to manifest niezależności i wolności. A przy tym zbiór piosenek, od których już po pierwszym przesłuchaniu nie sposób się uwolnić. Od kryształowej czystości popowych ballad lat 50., przez frywolność muzyki country, po soul, a nawet rockowe uderzenie na Follow you znaleźć można cały wachlarz brzmień i gatunków, ale talent i interpretacyjna moc Miki sprawiają, że ta szaleńcza podróż przez muzykę nie tylko brzmi spójnie, ale też wciąga, bawi i fascynuje. Born and raised in New York, Mika Urbaniak has been living in Poland for more than 10 years. Fortunately, she has not absorbed the slogans so popular over the Vistula river yet: "it is not allowed", "it is not proper" and "it is not right to do so", since her second album "Follow You" is the manifesto of independence and freedom. Additionally, this is a collection of songs that follow you from the very first listening. From the crystal clearness of the 50s pop ballads, through the frivolity of country and soul music, to the rock hit a whole range of sounds and genres is to be found in the album. But Mika s talent and interpretive power make this crazy music journey not only consistent, but also gripping, funny and fascinating. kk Fot. Wydawnictwo Czarne Najnowsza powieść Krzysztofa Vargi to brawurowy pamflet na współczesność, obraz zniekształcony, karykaturalny i nieodparcie śmieszny. Razem z głównym bohaterem, pięćdziesięcioletnim komiwojażerem, możemy popastwić się nad wszystkim, co na co dzień doprowadza nas do szału pasażerami PKP, smrodem na klatce schodowej, szkoleniami integracyjnymi, modną młodzieżą w kawiarniach. Piotr sączy jad nienawiści i bezlitośnie obnaża słabostki i śmieszności współczesnego Polaka. Wokół niego wszyscy są niespełnieni, zawistni i śmiertelnie przerażeni wizją samotności. Trociny to prozatorski majstersztyk znakomita, cyniczna i błyskotliwa rozrywka na najwyższym poziomie, nie tylko dla socjopatów. Ku przestrodze... Krzysztof Varga's latest novel is a daring pamphlet on modernity, a distorted, caricatural and irresistibly funny image. Together with the main character, a fifty-year-old travelling salesman, we can torment everything what every day drives us crazy railway passengers, the stench of staircases, team building events, posh young people who flock in cafés. Peter spouts the venom of hatred and mercilessly exposes the foibles and ridicule of the contemporary Pole. Everyone around is frustrated, envious and scared to death with the vision of loneliness. "Sawdust" is a masterpiece of prose a great, cynical and brilliant entertainment at the highest level, not only for sociopaths. As a warning... mk 38

39 wybitny / excellent bardzo dobry / very good może być / good słaby / weak unikać / better to avoid premiery kinowe / cinema releases Fot. Oficyna Wydawnicza Noir sur Blanc Ella Maillart Wysłanniczka specjalna do Mandżurii The special Envoy to Manchuria Oficyna Wydawnicza Noir sur Blanc Noir sur Blanc Publishing House Premiera: kwiecień 2012 / Release date: April 2012 Ella Maillart była słynną szwajcarską podróżniczką. W latach 30. ubiegłego wieku przewędrowała radziecki Turkiestan i pokonała liczącą ponad 5,5 tysiąca kilometrów trasę z Pekinu do Śrinagaru. Wysłanniczka specjalna do Mandżurii ukazała się po raz pierwszy w 2009 roku. To odtworzony na podstawie artykułów publikowanych w Le Petit Parisien i manuskryptów E. Maillart reportaż z podróży odbytej pod koniec 1934 roku do marionetkowego cesarstwa Mandżukuo, miejsca, gdzie ścierały się interesy chińskie, japońskie i radzieckie. Pisany surowym stylem tekst, wolny od politycznej poprawności, stanowi dokument japońskiej kolonizacji, a także nienawiści, jaką wobec białego człowieka odczuwali azjatyccy jutrzejsi panowie. Ella Maillart was a famous Swiss traveller. In the 30s of the last century she wandered through the Soviet Turkestan and covered a distance of over 5.5 thousand km from Beijing to Srinagar. "The special envoy to Manchuria" was published for the first time in The book based on the E. Maillart s articles published in the "Le Petit Parisien" and her manuscripts is the reconstructed report of the journey made at the end of 1934 to the puppet Manchukuo Empire, the place where Chinese, Japanese and Soviet affairs had been meddling for some time. The undemonstratively written text, free from political correctness makes a document of Japanese colonization, and the hatred felt by the Asian "men of tomorrow" towards white people. mk Fot. Kino Świat Łowcy głów Headhunters Dystrybucja / Distribution: Kino Świat Premiera: 11 maja 2012 Release date: 11 th of May 2012 Film Łowcy głów to adaptacja bestsellerowej powieści Jo Nesbø norweskiego króla kryminału, którego twórczość dorównuje popularnością szlagierom Stiega Larssona. Główny bohater filmu Roger (A. Hennie) ma wszystko, o czym trzydziestoletni mężczyzna mógłby marzyć jest najlepszym headhunterem, ma przepiękną żonę oraz luksusową willę. Roger, aby wieść wystawne życie, musi tylko od czasu do czasu uzupełniać zasoby finansowe kradzieżami dzieł sztuki. Pewnego dnia żona przedstawia mu Clasa Greve a (Coster-Waldau znany z serii Gra o tron ), który, dzięki intratnej posadzie, wszedł w posiadanie drogocennego obrazu. Planując napad na rezydencję Greve a, Roger nie przypuszcza nawet, że trafił na wyjątkowo przebiegłego przeciwnika The movie "Headhunters" is an adaptation of the bestselling novel by Jo Nesbø the Norwegian king of thrillers, whose work matches the popular bestsellers by Stieg Larsson. The protagonist of the movie, Roger (A. Hennie) being thirty years old has everything a man could ever dream about. He is the best headhunter, has a beautiful wife and a luxurious villa. From time to time Roger, to live his lavish life, needs to supplement his financial resources by stealing works of art. One day his wife introduces him to Clas Greve (Coster-Waldau, known from the series "Game of Thrones"), who, thanks to his lucrative job, took possession of the precious painting. While planning an attack on the Greve s residence, Roger does not even suspect that he is going to pit yourself against the very cunning enemy... mk Fot. Gutek Film Nietykalni The Untouchables Dystrybucja / Distribution: Gutek Film Premiera: 13 kwietnia 2012 Release date: 13 th of April 2012 Nietykalni biją rekordy popularności w Europie: oczarowali już 25 milionów widzów! Ta doskonała komedia już wkrótce ma szansę stać się też najbardziej kasowym francuskim filmem wszech czasów, pobijając wynik takich przebojów jak Jeszcze dalej niż północ czy Amelia. Światowa krytyka nazwała film komediowym arcydziełem. Film łamie bariery kulturowe, społeczne i godzi to, co nie do pogodzenia, poprzez świetny dowcip. Historia w nim opowiedziana zdarzyła się naprawdę. Sparaliżowany na skutek wypadku milioner zatrudnia do pomocy i opieki młodego chłopaka z przedmieścia, który właśnie wyszedł z więzienia. Zderzenie tych dwóch skrajnie różnych światów daje początek szeregowi niewiarygodnych przygód oraz przyjaźni, która czyni ich... nietykalnymi. "The Untouchables" breaks popularity records in Europe: the film has already charmed 25 million viewers! This excellent comedy will soon have a chance to become the biggest all-time box-office success of French films, beating such hits as "Welcome to the Sticks" and "Amélie". The critics claim the film to be a comedy masterpiece. The film breaks cultural and social barriers and reconcile what is believed to be irreconcilable through a great joke. The story is based on real events. A millionaire, quadriplegic from a paragliding accident, recruits a young boy from the suburbs who just got out of prison to help and care about him. The collision of these two extremely different worlds gives rise to a series of incredible adventures and friendship that makes them... untouchable. mk 39

40 Kulturalne lądowanie / Cultural landing rezerwuj maj / may events W maju każdy weekend będzie długi In May, each weekend will be a long one Oczywiście, jeśli z pracy wyjdziemy w czwartek. Szukający pomysłów na kulturalną majówkę nie powinni mieć problemu z ich znalezieniem. Problem może być... z wyborem! Of course, if we leave from work on Thursday. Those who are seeking ideas for May picnic full of culture, should have no problem finding them. The difficulty might be... the choice! Fot. materiały organizatora 4 maja / The 4 th of May Get The Blessing Portishead Jazz w Warszawie / in Warsaw Majowy koncert Ery Jazzu to polska premiera formacji z udziałem m.in. muzyków trip-hopowych zespołów Portishead oraz Goldfrapp. W skład Get The Blessing wchodzą: Daisy Palmer perkusistka grupy Goldfrapp, Jim Barr basista Portishead, trębacz Pete Judge oraz grający także w Portishead saksofonista Jake McMurchie. Połączenie fascynacji trip-hopem, elektroniką i jazzową improwizacją stało się kwintesencją sukcesu Get The Blessing. Nowy album formacji OC DC zbiera entuzjastyczne recenzje. Tak sensacyjnie zapowiadającego się projektu Ery Jazzu jeszcze nie było! The concert of Jazz Age in May is a Polish premiere of the formation with the participation of trip-hop musicians from Portishead and Goldfrapp. Get The Blessing are: Daisy Palmer a drummer for Goldfrapp, Jim Barr a bassist for Portishead, trumpeter Pete Judge and saxophonist Jake McMurchie who has also sessioned for Portishead. The combination of trip-hop fascination and electronic and jazz improvisation has become the essence of Get The Blessing s success. The new album "OC DC" has received rave reviews. The most promisingly sensational Jazz Era project ever! Fot. materiały organizatora W maju / In May SHREK, Musical / SHRECK The Musical w Gdyni / in Gdynia Komedia dla dorosłych, na którą możesz przyjść z dziećmi. Inteligentny humor, błyskotliwe, niekiedy pikantne tłumaczenie Bartosza Wierzbięty, plejada bajkowych postaci, nawiązania do kultury popularnej. Shrek wiedzie beztroski żywot starego kawalera. Jest zadowolony ze swojego życia do momentu, gdy na jego bagnie pojawiają się postacie z bajek. Za całym zamieszaniem stoi Lord Farquaad, który ma dla Shreka zadanie. Wraz z irytującym i gadającym osłem ma uwolnić piękną księżniczkę z rąk straszliwego smoka 1 4, 25 27, 30 i 31 maja w Teatrze Muzycznym w Gdyni maja / The 16 th 18 th of May A comedy for adults you can bring your kids to see it too. Intelligent humour, witty, sometimes bawdy translation by Bartosz Wierzbięta, the pleiad of fabulous characters, references to popular culture. Shrek leads a fairly carefree life of an old bachelor. He has been happy with it until there appear characters from fairy tales in his swamp. Behind all the confusion stands Lord Farquaad, who assigns Shreck a task. Together with an annoying and talking Donkey he is to rescue a beautiful princess from the hands of a terrible dragon... May 1, 2, 3, 4, 25, 26, 27, 30 and 31 at the Music Theatre in Gdynia. Fot. materiały organizatora POLITA musical w 3D live o Poli Negri / POLITA 3D live musical about Pola Negri w Warszawie / in Warsaw Pierwszy na świecie spektakl w technologii 3D. Widowisko muzyczne XXI wieku, stworzone na podstawie biografii jednej z największych gwiazd kina niemego. Natasza Urbańska jako Pola Negri zagra m.in. z Ernstem Lubitchem, Charlie Chaplinem, zatańczy z Rudolfem Valentino. Zobaczymy w pełnym wymiarze studia filmowe Paramountu, fragmenty nowojorskiej rewii Ziegfelda oraz Berlin lat 30. XX wieku. Będziemy wraz z naszą widownią pod budynkiem Nowojorskiej Giełdy na Wall Street, kiedy wybucha wielki kryzys w 1929 roku. Zobaczymy sceny, o jakich się nie śniło The world's first 3D performance. The twenty-first century musical based on the biography of one of the biggest stars of silent films. Natasza Urbańska as Pola Negri will act for example with Ernst Lubitsch, Charlie Chaplin and dance with Rudolph Valentino. We will see Paramount studios in full dimensions, some fragments of the New York s revue by Ziegfeld and the Berlin of the thirties. We will be together with our audience outside the New York Stock Exchange on Wall Street, when in 1929 the great crisis erupts. Will see scenes we have not dreamt of before 40

41 Fot. materiały organizatora maja / The 24 th 26 th of May 5. Festiwal Muzyki Filmowej w Krakowie 5 th Film Music Festival Trzy dni i trzy wielkie koncerty: światowa premiera symultanicznego wykonania kinowej superprodukcji Pachnidło: Historia mordercy, telewizyjna gala urodzinowa świętującego 80. urodziny Wojciecha Kilara, z udziałem Jubilata i zaproszonych gości: aktorów, reżyserów oraz wielkich osobowości świata kina, a w finale Obcy Symfonia Biomechaniczna. Kino Sztuki i Krwi Elliota Goldenthala niezapomniane widowisko z udziałem słynnej hollywoodzkiej pary nominowanej do Oscara reżyserki filmowej i teatralnej Julie Taymor oraz światowej sławy kompozytora Eliota Goldenthala. Three days and three great concerts: the world premiere of the simultaneous performance of the hit movie, "Perfume: The Story of a Murderer", an 80th birthday TV gala in honour of Wojciech Kilar with the composer and invited guests: actors, directors, and film celebrities in attendance, and the finale "Alien The Biomechanical Symphony. Elliot Goldenthal's Cinema of Art & Blood" an unforgettable show with the participation of the famous Hollywood couple Oscar-nominated film and theatre director Julie Taymor and world-renowned composer Elliot Goldenthal. Fot. materiały organizatora Fot. materiały organizatora 25, 26 maja / The 25 th, 26 th of May Moja Piaf / My Piaf w Poznaniu / in Poznań Piosenki Edith Piaf, chętnie włączane są do aktorskiego repertuaru koncertowego. Artyści lubią je śpiewać, publiczność lubi ich słuchać. W Teatrze Nowym wykona je Bożena Borowska-Kropielnicka. W kolejnej tym razem francuskiej odsłonie Nowej Sceny Muzycznej wysłuchamy recitalu Moja Piaf, w którym aktorka śpiewać będzie niestarzejące się szlagiery z repertuaru paryskiej pieśniarki. Melodie znad Sekwany nad Wartą zabrzmią w nowych aranżacjach Jacka Skowrońskiego, a Bożena Borowska-Kropielnicka śpiewać będzie po polsku i po francusku. 26 maja / The 26 th of May Voice Band & Anita Lipnicka we Wrocławiu / in Wrocław Voice Band to męski kwartet wokalny z akordeonem, który czerpie inspirację ze wspaniałych lat trzydziestych. We Wrocławiu zespół, w składzie Tomasz Warmijak (1. tenor), Arek Lipnicki (2. tenor), Grzegorz Żołyniak (baryton), Piotr Widlarz (bas), Wacław Turek (akordeon) oraz Anita Lipnicka, zaprezentuje nowe aranżacje utworów autorstwa m.in. J. Tuwima, M. Hemara, H. Warsa czy Z. Gozdawy pochodzące z unikatowej, antykryzysowej płyty Voice Bandu pt. W siódmym niebie. Styl, humor i wspaniała zabawa zagoszczą o godz w Sali Koncertowej Radia Wrocław maja / The 26 th 31 st of May Edith Piaf s songs are willingly covered in the concert repertoire by a great many performers. Artists like singing them, the audience likes listening to them. So, they will be performed by Bożena Borowska-Kropielnicka in Teatr Nowy. This time within the French edition of the New Music Scene we will hear a recital, "Moja Piaf" (My Piaf) where the actress will sing the timeless hits of Parisian singer's repertoire. The melodies of the Seine River will echo over the Warta in new arrangements by Jacek Skowroński, and Bożena Borowska-Kropielnicka will sing them in Polish and French. Voice Band is a male vocal quartet with the accordion. They draw their inspiration from the great thirties. In Wrocław, the band composed of Tomasz Warmijak (tenor), Arek Lipnicki (2nd tenor), Grzegorz Żołyniak (baritone), Piotr Widlarz (bass), Wacław Turek (accordion) and Anita Lipnicka will perform new arrangements of works by J. Tuwim, M. Hemar, H. Wars, or Z. Gozdawa that come from a unique "anti-crisis Voice Band s album called "W siódmym niebie (In the seventh heaven). The style, humour and great fun will settle at 7 pm in the Concert Hall of Radio Wrocław. Fot. materiały organizatora Nazareth legenda rocka w Polsce / Nazareth the legend of rock in Poland w Katowicach, Warszawie, Gdyni, Lublinie i Poznaniu / in Katowice, Warsaw, Gdynia, Lublin and Poznań Jak żaden inny zespół, przez pięć dekad, z niesłabnącą energią, Nazareth jest wciąż aktywny i z powodzeniem koncertuje na całym świecie oraz wydaje kolejne płyty. Album The Newz z 2008 roku, nagrany w obecnym składzie zespołu (Dan McCafferty wokal, Jimmy Murrison gitara, Pete Agnew gitara basowa i Lee Agnew perkusja), zaskoczył fanów bardzo heavymetalowym brzmieniem. Ostatnią płytę Big Dogz z 2011 roku artyści będą promowali również w Polsce. Uwaga, Nazareth odbędzie w Polsce trasę koncertową w nowym terminie: Katowice, Warszawa, Gdynia, Lublin, Poznań. Like no other band, for five decades, with unflagging energy, Nazareth have been active and giving successful concerts around the world. Moreover, they continue releasing new albums. "The Newz" from 2008, recorded in the current composition of Dan McCafferty lead vocals, Jimmy Murrison guitar, Pete Agnew bass guitar, and Lee Agnew drums, surprised fans with real heavy metal sound. The artists will promote their last album of 2011 called Big Dogz in Poland too. New dates of the Polish tour Katowice, Warsaw, Gdynia, Lublin, Poznań. 41

42 Kokpit / Cockpit informator pokładowy / onboard travel guide Rady, które ułatwią Państwu podróż Some advice which will help you travel with us Fot. M. Sigmund Proszę sprawdzić numer swojego miejsca przed wejściem do samolotu (miejsca AB znajdują się po lewej stronie kabiny, CD po prawej, miejsca A i D są miejscami przy oknach). Prosimy zwrócić uwagę, że wejście do samolotu znajduje się z tyłu, zatem miejsca w pierwszych rzędach znajdują się z przodu kabiny. Jeżeli mają Państwo bagaż podręczny, proponujemy zostawić go przy schodkach samolotu (bagaż zostanie wówczas załadowany do przedziału bagażowego, otrzymają go Państwo po wyjściu z samolotu bagaż będzie się znajdował przy schodach). Jeżeli Państwa miejsce znajduje się przy oknie awaryjnym, personel pokładowy poprosi o umieszczenie całego bagażu na półce nad siedzeniem. Większy bagaż podręczny prosimy umieścić pod poprzedzającym fotelem, a na półce kładziemy mniejsze przedmioty oraz odzież. Telefony komórkowe i wszelkiego rodzaju urządzenia nadawczo- -odbiorcze muszą być wyłączone podczas całego lotu (po lądowaniu telefony komórkowe mogą zostać włączone dopiero po całkowitym zatrzymaniu samolotu i wyłączeniu znaku zapiąć pasy ). Pozostałe urządzenia elektroniczne muszą być wyłączone zawsze, gdy podświetlona jest sygnalizacja zapiąć pasy. Personel pokładowy udzieli informacji, z jakich urządzeń będzie można korzystać podczas lotu. Please check your assigned seat number before you enter the aircraft (seats AB are located on the left side of the cabin and CD are on the right side; places A and D are window seats). Please pay attention when boarding the aircraft that the entry door is located at the rear of the plane. That is why in the first rows are located in the front. If you have any hand luggage please leave it by the airstairs (it will be then loaded into the luggage compartment, you will receive it after leaving the aircraft the baggage will be placed by the door). If your seat is located by the emergency exit a cabin crew member will ask you to put all your hand luggage into the overhead locker. If your hand luggage is bigger it can be placed under the seat in front of you. Smaller luggage and clothes should be also placed in the overhead lockers. Mobile phones and all radio transmitting devices have to be switched off during the whole flight (mobile phones can be switched on again after landing when the plane stops completely and when the fasten seatbelt sign is turned off). Other electronic devices must be turned off always when the fasten seatbelt sign is on. The cabin crew will inform you which devices can be used during the flight. 42

43 Proszę zwrócić uwagę, czy miejsce, które Państwo zajmują, nie znajduje się w pobliżu wyjścia awaryjnego. Jeżeli tak, należy wówczas zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa. W przypadku ewentualnej sytuacji awaryjnej personel pokładowy może poprosić Państwa o pomoc przy otwieraniu wyjścia awaryjnego. Przed startem samolotu personel pokładowy zapozna Państwa z zasadami bezpieczeństwa. Prosimy zwrócić szczególną uwagę na sposób zapinania i rozpinania pasów bezpieczeństwa, lokalizację wyjść awaryjnych, oświetlenie awaryjne, sposób zakładania kamizelki ratunkowej. Na czas startu i lądowania prosimy umieścić wszelkie przedmioty w kieszeni fotela przed Państwem. Nad Państwa głową znajduje się przycisk wezwania personelu pokładowego. Prosimy użyć go, kiedy będą Państwo potrzebowali pomocy obsługi na pokładzie. Bufet oraz toaleta znajdują się z tyłu samolotu. Zawsze, kiedy zajmują Państwo swoje miejsce, prosimy zapinać pasy bezpieczeństwa. Prosimy nie przemieszczać się po pokładzie, kiedy znak zapiąć pasy jest włączony. Prosimy, by zajmowali Państwo swoje miejsca zawsze podczas kołowania (po lądowaniu proszę pozostać na swoim miejscu do czasu wyłączenia znaku zapiąć pasy ). Jeżeli podróżują Państwo z dzieckiem do lat 2, na czas lotu personel pokładowy przekaże Państwu specjalny pas dla niemowląt. Pomoże on w prawidłowym przypięciu dziecka i zapewni w ten sposób bezpieczeństwo maluszka. Dokumenty podróży. Pasażerowie odbywający podróż lotniczą z Eurolotem powinni posiadać przy sobie następujące dokumenty: dokument tożsamości (aktualny dowód osobisty lub ważny paszport) wydrukowaną kartę pokładową lub numer rezerwacji uzyskany drogą elektroniczną. Uwaga prawo jazdy nie jest dokumentem tożsamości i nie jest honorowane przy kontroli bezpieczeństwa i dokumentów. Pasażerowie zamierzający kontynuować podróż poza terytorium UE do krajów, w których wymagana jest wiza, powinni mieć przy sobie aktualny paszport oraz ważną wizę wjazdową lub tranzytową. Dokumenty dla dziecka. Dzieci podróżujące rejsami Eurolotu muszą posiadać przy sobie dokument potwierdzający ich tożsamość, co wynika z przepisów bezpieczeństwa: w ruchu krajowym niemowlęta w wieku 0-2 lat oraz dzieci w wieku 2-7 lat odbywające podróż pod opieką rodziców lub opiekunów: dowód osobisty, paszport lub akt urodzenia; dzieci w wieku powyżej 6 lat odbywające podróż pod opieką rodziców lub opiekunów: dowód osobisty, paszport lub legitymację szkolną; dzieci podróżujące bez opieki muszą posiadać, niezależnie od wieku, ważny dowód osobisty, paszport lub legitymację szkolną; w ruchu międzynarodowym wszystkie dzieci, niezależnie od wieku, muszą posiadać ważny dowód osobisty lub paszport. Informujemy, że na wszystkich naszych rejsach obowiązuje całkowity zakaz palenia. Miłej podróży! If your seat is located next to the emergency window you should be aware of the safety card because in case of emergency you can be asked to open the emergency exit window. Before take off the cabin crew will demonstrate safety rules. Please take note of emergency lightning system, location of the nearest emergency exits, usage of life vest and way the safety belt is opened and closed. All your belongings should be located in the seat pockets in front of you during the take-off and landing. If you need any help during the flight please press the flight attendant call button located over your head. Buffet and toilet are located in the back of the plane. You also should have your seat belt fastened always while seated. You should not leave your seat while the plane is taxiing (after landing please remain seated until the fasten seat belt sign is turned off). If you are travelling with children under 2 years old you will be given a special belt for children. Make sure that your child is fastened correctly and safe. Travel documents. Passengers travelling on Eurolot routes shall carry the following documents: identity document (current ID card or valid passport) printed boarding card or booking number obtained electronically; Note the driving license is not a document of identity and is not honoured at security and document checks. Passengers intending to continue their journey outside the EU to countries that require a visa shall carry a valid passport and a valid entry or transit visa. Documents for children. Children travelling on Eurolot routes must carry a document certifying their identity, due to current safety regulations. national traffic infants and small children aged 0-2 years and children aged 2-7 years travelling with parents or with guardians: identity card, passport or birth certificate; children aged over 6 years travelling with parents or guardians: identity card, passport or school ID; children travelling without any supervision, regardless their age, should either have valid ID, passport or school ID. international traffic all children, regardless of age, must have valid ID card or passport We kindly inform you that smoking in our planes is strictly forbidden. Have a nice flight! 43

44 Kokpit / Cockpit leć z nami / fly with us Nasze samoloty Our fleet Najnowszym nabytkiem Eurolotu są turbośmigłowe samoloty nowej generacji Bombardier Dash 8 Q400 NextGen budowane w Kanadzie. Pierwsze fabrycznie nowe egzemplarze Q400 pojawią się we flocie już w kwietniu. W naszych barwach latają również samoloty ATR i ATR to pasażerskie górnopłaty z dwoma turbośmigłowymi silnikami. Produkowane są przez europejskie konsorcjum lotnicze ATR (Avions de Transport Régional). Eurolot jest także właścicielem Embraerów 175. Dwa z nich, w barwach narodowych, odbywają rejsy z najważniejszymi osobami w państwie. Eurolot s most recent acquisitions are new generation turboprop aircraft Bombardier Dash 8 Q400 NextGen built in Canada. The first brand-new Q400 will appear in the fleet already in April. ATR and ATR fly the same in our colours. Both are passengers turboprops with two engines. They are produced by European aviation consortium ATR (Avions de Transport Régional). Eurolot is also the owner of Embraer 175, two of them, painted in national colours operate flights with the most important people in our country. Bombardier eurolot.com Wymiary / Dimensions: Długość / Length Rozpiętość / Span Wysokość / Height Powierzchnia skrzydeł / Wing area Szer. kabiny pasażerskiej / Cabin width Wys. kabiny pasażerskiej / Cabin height Ciężary / Weights: Maksymalny ciężar do startu / Maximum takeoff weight Maksymalny ciężar do lądowania / Maximum landing weight Ciężar samolotu pustego (orientacyjny) wraz z załogą i wyposażeniem Operating weight empty Udźwig maksymalny (orientacyjny) / Maximum capacity Pojemność zbiorników paliwa / Fuel capacity Bombardier DHC-8Q402 32,83 m 28,42 m 8,34 m 63,08 m 2 2,51 m 1,95 m kg kg kg 7700 kg 5318 kg Rys. Michał Petrykowski Silniki / Engines: 2 Pratt & Whitney Moc maksymalna do startu / Maximum takeoff power Moc maksymalna przelotowa / Maximum cruise power Długość drogi do startu/lądowania / Takeoff run Pułap maksymalny / Maximum operating altitude Zasięg z maksymalną liczbą osób (99 kg/pasażera), warunki standardowe Range at MTOW(99 kg/passenger), normal conditions Maksymalny zasięg / Maximum range Orientacyjne zużycie paliwa trasa 300 NM, opcje: Min. czas blokowy/min. zużycie paliwa Approximate fuel consumption under 300 NM, options Minimum block time/minimum fuel consumption Prędkość przelotowa / Cruise speed PW150A 5700 KM 3947 KM 1400/1280 m ft/7620 m ok. / approx km ok. / approx km 1300/1098 kg 670 km/h 44

45 Czy wiesz, że? Did you know? Na wysokości przelotowej, podczas lotu wykonywanego w trybie ekonomicznym z maksymalnym ciężarem, Bombardier Dash 8 Q400 NextGen spala ok. 10 kg nafty lotniczej na pasażera w ciągu godziny, czyli jedynie 1,8 kg paliwa lotniczego na osobę na każde 100 km! At cruising altitude, during the flight performed in economy mode with maximum weight, Bombardier Dash 8 Q400 NextGen consumes about 10 kg of aviation fuel per passenger per hour, which is only 1.8 kg of aviation fuel per 100km! Rodzina samolotów Dash 8, której ostatnim modelem jest Q400 NextGen, należy do najbardziej udanych konstrukcji turbośmigłowych. Łącznie powstało ponad 1000 samolotów DHC-8 wszystkich serii. Choć obecnie Q400 budowany jest przez Bombardiera, samolot wywodzi się z doskonale znanej i zasłużonej kanadyjskiej wytwórni de Havilland Canada. W latach 40. i 50. XX w., przy współudziale polskiego konstruktora, opracowane zostały tam DHC-2 Beaver i DHC-3 Otter, do dziś najbardziej popularne w Ameryce Północnej samoloty wielozadaniowe (tzw. bush planes). Dash 8 family of planes, of which Q400 NextGen is the latest model, belongs to one of the most successful turboprop constructions. In total, there have been produced more than 1,000 aircraft of all DHC-8 series. Although currently Q400 is built by Bombardier, the aircraft comes from the well-known and well-earned Canadian aircraft manufacturer, de Havilland Canada. In the 40s and 50s, with the participation of Polish constructor, there were developed DHC-2 Beaver and DHC-3 Otter, the most popular multitasking aircraft (so-called "bush planes") in North America until today. ATR eurolot.com Wymiary / Dimensions: Długość / Length Rozpiętość / Span Wysokość / Height Powierzchnia skrzydeł / Wing area Szer. kabiny pasażerskiej / Cabin width Wys. kabiny pasażerskiej / Cabin height Ciężary / Weights: Maksymalny ciężar do startu Maximum takeoff weight Ciężar samolotu pustego Aircraft empty weight Udźwig maksymalny Maximum capacity Pojemność zbiorników paliwa Fuel capacity Silniki / Engines: 2 Pratt & Whitney Moc maksymalna Maximum power Długość drogi do startu The length of the road to start Pułap maksymalny / Maximum operating altitude Zasięg (zależny od udźwigu) Range (depending on capacity) Prędkość przelotowa Cruising speed Liczba pasażerów Number of passengers ATR ,67 m 24,57 m 7,59 m 54,5 m 2 2,57 m 1,91 m kg kg 4700 kg 4500 kg PW127E 2400 KM 1165 m ok. / approx m 1500 km 556 km/h 45/47 ATR ,17 m 27,05 m 7,65 m 61 m 2 2,57 m 1,91 m 21500/22000 kg kg 6400 kg 5000 kg PW124B 2400 KM 1400 m ok. / approx m 1500 km 515 km/h 64/66 45