Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Ponad słowami klasa 1 część 2. Wymagania rozszerzające (ocena dobra)

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Ponad słowami klasa 1 część 2 Prezentowane wymagania edukacyjne są zintegrowane z planem wynikowym autorstwa Magdaleny Lotterhoff, będącego propozycją realizacji materiału zawartego w podręczniku Ponad słowami w drugim semestrze klasy 1. Wymagania dostosowano do sześciostopniowej skali ocen. 1 Numer i temat lekcji 1. i 2. U progu czasów nowoŝytnych 3. i 4. Filozofia renesansu Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Uczeń: określa, na kiedy datowany jest początek renesansu w Europie podaje umowną datę początku renesansu w Polsce i pochodzenie nazwy epoki tłumaczy, co oznacza pojęcie reformacja i opisuje rolę Marcina Lutra dostrzega związki pomiędzy odrodzeniem a antykiem wymienia nazwiska czołowych filozofów i myślicieli epoki odrodzenia streszcza fragment Pochwały głupoty Erazma z Rotterdamu przedstawia główny temat Księcia Niccola Machiavellego Wymagania podstawowe (ocena dostateczna) Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, oraz: objaśnia, na czym polegała reformacja i jakie były jej przyczyny opisuje przemiany kulturowe, które stały się podwalinami nowej epoki podaje przykłady związków pomiędzy renesansem a antykiem wymienia wyznania protestanckie pojęć humanizm i antropocentryzm omawia najwaŝniejsze załoŝenia filozofii Erazma z Rotterdamu opisuje ogólne tendencje filozoficzne odrodzenia Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, oraz: RENESANS O EPOCE omawia społeczne uwarunkowania narodzin epoki odrodzenia charakteryzuje rolę wydarzeń wyznaczających początek renesansu w kształtowaniu nowej epoki wyraŝenia ad fontes wyczerpująco przedstawia problematykę fragmentów Pochwały głupoty i Księcia w kontekście fragmentów tekstów Machiavellego i Erazma z Rotterdamu wyjaśnia znaczenie terminów makiawelizm i tolerancja Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, oraz: analizuje wpływ antyku na narodziny nowej epoki temat poglądów Erazma z Rotterdamu i Machiavellego Wymagania wykraczające (ocena celująca) Uczeń potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą, oraz: wyjaśnia, jakie było podłoŝe róŝnicy pomiędzy periodyzacją renesansu w Europie i w Polsce omawia wpływ teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika, wynalezienia druku i upadku Konstantynopola na kształtowanie się renesansu objaśnia wpływ filozofii Platona na myśl renesansową gatunku zapoczątkowanego przez Michela de Montaigne a temat etyki w kontekście dzieła Niccola Machiavellego

2 6. i 7. Sztuka renesansu rozpoznaje dzieła sztuki renesansowej ogólnie wypowiada się na temat najwaŝniejszych artystów odrodzenia (Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael, Sandro Botticelli) 8. Teatr renesansowy wymienia cechy teatru elŝbietańskiego 9. Poezja religijna Jana 10. i 11. Świat myśli Jana utrwalony w Pieśniach Pieśń XXV z Ksiąg wtórych określa rodzaj liryki występujący w utworze podane pieśni wskazuje elementy światopoglądu renesansowego w utworach definiuje pieśń jako wymienia cechy charakterystyczne stylu renesansowego i objaśnia je na przykładach prezentuje dzieła polskiego renesansu terminów: akt, portret, perspektywa, scenka rodzajowa, kruŝganki, miasto idealne, sfumato przedstawia róŝnice pomiędzy teatrem renesansowym a średniowiecznym wskazuje podmiot liryczny oraz adresata lirycznego pieśni określa utworu i wskazuje na jego pochodzenie na podstawie wierszy charakteryzuje światopogląd poety terminów: horacjanizm, cnota, fortuna, stoicyzm, epikureizm wskazuje i ilustruje przykładami najwaŝniejsze tematy sztuki renesansowej omawia twórczość najwaŝniejszych artystów odrodzenia (Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael, Sandro Botticelli) wylicza podobieństwa i róŝnice pomiędzy teatrem renesansowym a antycznym RENESANS TEKSTY Z EPOKI interpretuje wiersz wyjaśnia, na czym polega renesansowy charakter utworu odnajduje wątki horacjańskie w pieśniach Jana analizuje wiersze pod kątem obecności elementów stoicyzmu i epikureizmu analizuje renesansowe dzieło sztuki charakteryzuje wpływ antyku na sztukę odrodzenia charakteryzuje konwencje teatralne powstałe w renesansie omawia zjawisko teatru dell arte porównuje kreację Boga w pieśni z Jego obrazem w utworach średniowiecznych rozpoznaje rodzaj wersyfikacji zastosowany w utworze dokonuje analizy i interpretacji utworów wskazuje w pieśniach cechy wiersza sylabicznego opisuje twórczość renesansowych artystów północnych analizuje i ocenia dzieła renesansowe muzyki XVI-wiecznej przedstawia podobieństwa oraz róŝnice pomiędzy dramatem humanistycznym a elŝbietańskim na podstawie indywidualnych poszukiwań wyjaśnia znaczenie wyraŝenia Deus artifex i odnosi je do utworu Jana konfrontuje wiersz Jana z obrazem Pietera Bruegla śniwa i formułuje wnioski porównuje Pieśń XXIV z Ksiąg wtórych z wierszami Horacego konfrontuje pieśni Jana z obrazem Tycjana Trzy okresy Ŝycia 2

3 12. Liryka obywatelska Jana 13. Renesansowy obraz arkadii 14. Fraszki poezja dnia codziennego 15., 16. i 17. śaden ojciec podobno barziej nie miłował / Dziecięcia Treny Jana 18. Tłumaczenie wierne czy piękne fragmenty Pieśni o spustoszeniu Podola i Pieśń XIV z Ksiąg wtórych określa rodzaj liryki, podmiot liryczny i adresata lirycznego utworów fragment Pieśni świętojańskiej o sobótce określa rodzaj liryki i wskazuje podmiot liryczny oraz adresata lirycznego rozpoznaje w czytanych fraszkach tematykę autobiograficzną, refleksyjno-filozoficzną i obyczajową odnosi Treny do biografii Jana wskazane utwory definiuje tren jako psalmy w tłumaczeniu określa historyczne tło powstania Pieśni o spustoszeniu Podola kreacji podmiotu lirycznego rozpoznaje wiersza i odnosi go do tradycji literackiej w kontekście utworu wyjaśnia znaczenie terminów: sielanka, arkadia, literatura pastoralna, folklor, idylla na podstawie poznanych utworów charakteryzuje fraszkę jako literacki wskazuje we fraszkach elementy światopoglądu i obyczajowości renesansowej wskazuje elementy filozofii stoickiej w Trenach rozpoznaje w Trenie IX pozorny panegiryk odnajduje w Trenie XIX informacje świadczące o odbudowie światopoglądu poety określeń poezja funeralna i liryka Ŝałobna odnosi Psałterz Dawidów do tradycji biblijnej odnosi tematykę pieśni do światopoglądu renesansowego dokonuje analizy i interpretacji wiersza odnajduje w wierszu toposy renesansowe wskazuje w utworze środki stylistyczne i określa ich funkcję odnajduje we fraszkach konteksty antyczne i biblijne analizuje i interpretuje wskazane treny przedstawia kryzys światopoglądowy poety na podstawie trenów: IX, X i XI specyfiki przekładu w kontekście utworu Jana wypowiada się na temat roli osób sprawujących władzę podaje cechy wiersza sylabicznego odnosi tematykę wiersza do obyczajowości ziemiańskiej XVI w. temat realiów Ŝycia wiejskiego oraz wizji poetyckiej wsi analizuje fraszki pod kątem renesansowego obrazu człowieka kreacji podmiotu lirycznego w Trenach wyjaśnia, na czym polegała innowacyjność Trenów zestawia Psalm 130 w przekładzie Jana przywołuje szerokie konteksty interpretacyjne utworów oraz nawiązania do nich odnosi mit arkadyjski do zjawisk współczesnej kultury konfrontuje wiersz Jana z obrazem Giorgionego Burza omawia topos świata jako teatru konfrontuje wybraną fraszkę z obrazem Giuseppe Arcimbolda Jesień na podstawie cyklu Trenów omawia kompozycję epicedium odnosi Psalm 130 w tłumaczeniu Jana 3

4 o Psałterzu Dawidów Jana 19. Podsumowanie wiadomości na temat Jana *20. O poprawie Rzeczypospolitej Andrzeja Frycza Modrzewskiego *21. Kazania sejmowe Piotra Skargi 22. Sonety do Laury Francesca Petrarki Jana definiuje psalm jako przytacza najwaŝniejsze wydarzenia z biografii Jana podaje tytuły omówionych utworów wymienia tytuły ksiąg rozprawy relacjonuje poglądy Modrzewskiego, zawarte w przeczytanym fragmencie tekstu przytacza argumentację zaprezentowaną przez Piotra Skargę terminu retoryka wskazane utwory określa rodzaj liryki zastosowany w wierszach terminów: translatoryka, humanizm chrześcijański, poeta doctus analizuje wybrane wiersze omawia najwaŝniejsze postulaty pisarza nakreśla kontekst historyczny Kazań sejmowych odnajduje w tekście wątki biblijne terminów: anarchia szlachecka, złota wolność, tolerancja religijna określa podmiot liryczny, adresata lirycznego oraz sytuację liryczną w wierszach porównuje Psalm 130 w przekładzie Jana z wersją utworu z Biblii Tysiąclecia wskazuje najwaŝniejsze tematy i motywy w twórczości przedstawia źródło toposu utopii relacjonuje najwaŝniejsze załoŝenia utworu Thomasa More a wskazuje w utworze środki retoryczne charakteryzuje stylizację proroczej groźby w Kazaniach sejmowych analizuje i interpretuje wiersz opisuje uczucia podmiotu lirycznego z pieśnią Czego chcesz od nas, Panie i wypowiada się na temat spójności światopoglądowej poety temat granic wolności tłumacza omawia znaczenie twórczości Jana w rozwoju literatury polskiej temat realizacji idei utopii w obszarze literatury i w świecie realnym temat aktualności Kazań sejmowych we współczesnej Polsce konfrontuje treść obrazu Jana Matejki Kazanie Skargi z realiami historycznymi i formułuje wnioski na temat ideologicznej funkcji obrazu na podstawie poznanych utworów charakteryzuje zjawisko petrarkizmu do analogicznych zjawisk w kulturze światopoglądu Jana w kontekście jego biografii i twórczości samodzielnie opracowuje koncepcję idealnego państwa i społeczeństwa oraz uzasadnia swoje tezy konfrontuje wyobraŝenie idealnej społeczności z obrazem Lucasa Cranacha starszego Złoty wiek analizuje obraz Jana Matejki Kazanie Skargi porównuje dwa sposoby obrazowania piękna kobiecego na przykładzie obrazów Giorgionego 4

5 24. Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy Miguela de Cervantesa Saavedry *25. Początki noweli Giovanni Boccaccio Dekameron 26., 27., 28., 29. i 30. Makbet Williama Szekspira definiuje sonet jako streszcza dzieło Cervantesa wyraŝenia walka z wiatrakami streszcza nowelę Sokół definiuje nowelę jako streszcza dramat Makbet wymienia tytuły najwaŝniejszych dzieł Williama Szekspira kreacji podmiotu lirycznego wskazuje w podanych utworach cechy gatunkowe sonetu wymienia cechy gatunkowe romansu rycerskiego i ilustruje je przykładami z literatury średniowiecznej charakteryzuje na podstawie tekstu głównych bohaterów powieści Dekameronu jako cyklu nowel na podstawie tekstu podaje cechy gatunkowe noweli przedstawia zarys biografii Williama Szekspira omawia cechy charakterystyczne teatru elŝbietańskiego porównuje dramat szekspirowski z dramatem antycznym charakteryzuje głównych bohaterów tragedii wskazuje przyczyny ostatecznej klęski Makbeta wskazuje w utworach przykłady idealizacji kobiety wyjaśnia istotę parodii i podaje odpowiednie przykłady analizuje utwór Cervantesa pod kątem parodii romansu rycerskiego wyróŝnia elementy kompozycyjne noweli określenia kwestia szekspirowska analizuje pod względem psychologicznym motywację działań głównych bohaterów dramatu określa rolę czarownic w budowaniu napięcia w sztuce wskazuje elementy świata irracjonalnego i opisuje ich znaczenie omawia funkcję elementów humorystycznych w Makbecie temat wpływu twórczości Francesca Petrarki na skonwencjonalizowanie poezji miłosnej rozpatruje charaktery głównych bohaterów powieści jako odbicie dwoistej natury ludzkiej analizuje utwór pod kątem światopoglądu renesansowego analizuje przyczyny ponadczasowej aktualności dzieł Szekspira wymienia przykłady adaptacji dzieł Szekspira definiuje tragizm w utworze Śpiąca Wenus i Domenica Ghirlandaia Portret Giovanny Tornabuoni konfrontuje poznany tekst z obrazem Honoré Daumiera Don Kichot tworzy parodię dowolnego dzieła literackiego omawia obraz Sandra Botticellego Uczta w piniowym lesie streszcza Hamleta Williama Szekspira omawia wybraną adaptację Makbeta bądź Hamleta i konfrontuje ją z tekstem dramatu 5

6 32. Styl artystyczny wymienia cechy charakterystyczne stylu renesansowego 33. Podsumowanie wiadomości na temat kultury renesansu 34. Powtórzenie wiadomości 35. Śladami renesansu 36. Cywilizacja odrodzenia odrodzenie cywilizacji 6 relacjonuje opinie o epoce zawarte we fragmentach tekstów Renesans Jerzego Ziomka oraz Czy diabeł moŝe być zbawiony i 27 innych kazań Leszka Kołakowskiego odtwarza najwaŝniejsze fakty, sądy i opinie na temat renesansu rozpoznaje wpływy kultury renesansowej w róŝnych dziełach sztuki relacjonuje poglądy Jeana Delumeau zawarte we fragmencie tekstu Cywilizacja Odrodzenia wymienia najwaŝniejsze wyjaśnia róŝnicę pomiędzy stylem artystycznym a stylami funkcjonalnymi RENESANS NAUKA O JĘZYKU prezentuje na przykładach cechy stylu renesansowego wskazuje przykłady parodii, trawestacji i pastiszu rozpoznaje wiersz sylabiczny i określa jego cechy RENESANS PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE w kontekście fragmentu ksiąŝki Jerzego Ziomka związków kultury narodowej temat renesansu w porównuje moŝliwości, z europejską kontekście fragmentu jakie stwarzał ludziom ksiąŝki Leszka renesans, z epoką Kołakowskiego poprzednią wykorzystuje najistotniejsze konteksty wywodzące się z twórczości renesansowej wymienia osiągnięcia cywilizacyjne renesansu oraz ich wpływ na rozwój człowieka podaje przykłady wpływu renesansu na współczesną cywilizację formułuje wnioski na tematy związane z twórczością renesansową określa własne stanowisko w kwestii dziedzictwa renesansu RENESANS NAWIĄZANIA przedstawia wpływ sztuki renesansowej na późniejsze epoki wyjaśnia, dlaczego czasy renesansu rozpoczynają epokę nowoŝytną temat osiągnięć renesansu uczestniczy w dyskusji na tematy związane z renesansem i stosuje odpowiednie argumenty w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań prezentuje dowolny przykład inspiracji kulturą renesansu ocenia z własnej perspektywy przełomowy charakter epoki wskazuje chwyty retoryczne w przykładowych tekstach publicystycznych z okresu odrodzenia oraz współczesnych analizuje problem oryginalności dzieła literackiego w kontekście konwencji stylistycznej formułuje własną opinię dotyczącą stereotypów w postrzeganiu renesansu wykorzystuje bogate konteksty wywodzące się z twórczości renesansowej formułuje i rozwiązuje problemy badawcze dotyczące piśmiennictwa renesansowego omawia i ocenia dowolny przykład inspiracji kulturą renesansu konfrontuje osiągnięcia kultury renesansu ze znanymi sobie dziełami sztuki

7 *37. Mona Lisa w czasach popkultury *38. O śmierci ponad epokami *** [Anka! to juŝ trzy i pół roku] Władysława Broniewskiego 39. Makbet z przymruŝeniem oka *40. ElŜbieta królowa Anglii 41. Romeo i Julia współcześnie *42. Królowa Margot osiągnięcia epoki zjawiska popkultury formułuje wypowiedź na temat Mona Lisy Leonarda da Vinci wiersz Władysława Broniewskiego określa rodzaj liryki, wskazuje podmiot liryczny i adresata lirycznego utworu streszcza wskazany fragment utworu Trzy wiedźmy Terry ego Pratchetta odnajduje w czytanym tekście aluzje do Makbeta Williama Szekspira na podstawie obejrzanego spektaklu Teatru Telewizji charakteryzuje królową ElŜbietę, uwypukla złoŝoność jej postaci streszcza fabułę Romea i Julii w reŝ. Baza Luhrmanna opisuje swoje wraŝenia po obejrzeniu filmu opisuje relacje panujące na dworze francuskim, które zostały przedstawione w filmie porównuje obraz Jeana- Michela Basquiata z pierwowzorem odnajduje w utworze nawiązania do Trenów Jana określa w kontekście wiersza etymologię imienia Zofia charakteryzuje utwór jako parodię i podaje odpowiednie przykłady przywołuje kontekst historyczny przedstawienia porównuje film Luhrmanna z utworem Williama Szekspira terminów: adaptacja, ekranizacja, interpretacja omawia wydarzenia historyczne stanowiące tło fabuły filmu przedstawia własną opinię na temat przetwarzania ikon historii sztuki przez popkulturę dokonuje analizy stylistycznej wiersza kreacji podmiotu lirycznego w wierszu Broniewskiego w kontekście Trenów wskazuje środki nadające tekstowi efekt komediowy kreacji odtwórczyni tytułowej roli dokonuje szczegółowej analizy porównawczej wybranych scen filmu analizuje pobudki, jakimi kierowała się tytułowa bohaterka filmu BAROK O EPOCE analizuje funkcję wykorzystania Mona Lisy w dziele popkulturowym temat opisu śmierci i Ŝałoby w róŝnych okresach literackich uczestniczy w dyskusji na temat funkcjonowania parodii temat problemów osób sprawujących władzę w czasach renesansu i dzisiaj funkcji kiczu w filmie podejmuje dyskusję o granicach dowolności adaptacji na podstawie fabuły filmu rozwaŝa problem zła w człowieku temat tego, czym jest sztuka pisze analizę porównawczą wierszy *** [Anka! to juŝ trzy i pół roku] Władysława Broniewskiego i Tren XIX Jana wskazuje elementy świadczące o oryginalnym podejściu twórcy do gatunku powieści omawia specyfikę Teatru Telewizji wyraŝa swoją opinię na temat rekwizytów, kostiumów oraz sposobu filmowania i montaŝu przywołuje konteksty i nawiązania wykorzystane w filmie 7

8 45. i 46. Barok świat wewnętrznych sprzeczności 47. i 48. Człowiek wobec nieskończoności filozofia czasów baroku wyjaśnia etymologię nazwy barok określa ramy czasowe epoki podaje daty początku i końca baroku w Polsce streszcza fragmenty traktatów Kartezjusza: Medytacji o pierwszej filozofii i Rozprawy o metodzie relacjonuje fragment Myśli Pascala wymienia podstawowe róŝnice pomiędzy renesansem a barokiem wyjaśnia, dlaczego XVI w. nazywa się czasem wojen tłumaczy znaczenie terminów monarchia absolutna i kontrreformacja przedstawia podstawowe załoŝenia filozofii Kartezjańskiej wymienia najwaŝniejsze elementy filozofii Blaise a Pascala omawia najwaŝniejsze postanowienia soboru trydenckiego charakteryzuje specyfikę polskiego baroku objaśnia sens stwierdzenia Myślę, więc jestem tłumaczy znaczenie sforumłowania zakład Pascala wyjaśnia, jak rozumie określenie trzcina myśląca Ŝycia codziennego w baroku wymienia nazwiska przedstawicieli spirytualizmu, naturalizmu i panteizmu oraz charakteryzuje ich poglądy formułuje swoją opinię na temat myśli barokowej analizuje wpływ soboru trydenckiego na kształt epoki podaje przykłady teatralizacji Ŝycia w baroku charakteryzuje tło historyczne epoki przedstawia charakterystykę głównych nurtów myśli barokowej, korzystając z róŝnych źródeł informacji 49. i 50. Sztuka baroku 52. Wprowadzenie do literatury barokowej 53. Poezja metafizyczna Mikołaja Sępa rozpoznaje cechy stylu barokowego na podstawie wskazanych dzieł wymienia nazwiska najwaŝniejszych twórców okresu baroku podaje najistotniejsze cechy stylu barokowego charakteryzuje dwa nurty poezji barokowej: dworski i metafizyczny wiersze poety omawia przynaleŝność omawia twórczość przedstawicieli sztuki barokowej charakteryzuje malarstwo barokowe, posługując się przykładami dzieł na przykładzie wybranej budowli przedstawia cechy architektury barokowej wymienia nazwiska przedstawicieli klasycyzmu barokowego definiuje termin marinizm odnajduje cechy poezji metafizycznej w utworach Sępa Szarzyńskiego omawia załoŝenia światopoglądowe sztuki baroku charakteryzuje operę jako zjawisko typowe dla baroku wyjaśnia, czym był teatr dworski BAROK TEKSTY Z EPOKI omawia twórczość Moliera terminów: sacrum, profanum, vanitas kreacji podmiotu lirycznego w analizowanych sonetach określa, na czym polegało znaczenie Kościoła jako mecenasa sztuki dokonuje analizy rzeźby barokowej według wskazanych kryteriów opisuje działalność szkolnego teatru jezuitów w Polsce przedstawia róŝnice pomiędzy nurtem dworskim i metafizycznym literatury baroku a klasycyzmem francuskim porównuje obraz Boga zawarty w utworach Sępa Szarzyńskiego z obrazem analizuje i interpretuje wybrane dzieło sztuki barokowej streszcza wybrany dramat Pierre a Corneille a bądź Jeana Racine a analizuje pogląd poety na temat sensu istnienia na podstawie wskazanych 8

9 Szarzyńskiego Mikołaja Sępa Szarzyńskiego do dwóch epok: renesansu z uwagi na lata Ŝycia i baroku ze względu na prekursorską twórczość wskazuje podmiot liryczny oraz adresata lirycznego i określa sytuację liryczną we wskazanych wierszach dokonuje analizy stylistycznej i interpretacji wierszy Sępa Szarzyńskiego Boga w Hymnie Jana temat aktualności poezji Sępa Szarzyńskiego sonetów konfrontuje sonety Sępa Szarzyńskiego z obrazem Juana de Valdésa Leala In ictu oculi *54. Poezja Daniela Naborowskiego *55. Poezja dworska Jana Andrzeja Morsztyna 56. Zbytki sarmackie według Wacława Potockiego 57. Sarmaty portret własny Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska wskazuje w wierszu Krótkość Ŝywota cechy literatury metafizycznej odnajduje w wierszu Na oczy królewny angielskiej i omawia cechy literatury dworskiej na podstawie wiersza Do trupa definiuje sonet jako przytacza definicję paradoksu i podaje odpowiednie przykłady streszcza wskazane fragmenty Zbytków polskich terminu sarmatyzm na podstawie tekstu omawia zamiłowanie XVII-wiecznej szlachty i duchowieństwa do Ŝycia ponad stan definiuje sarmatyzm oraz wymienia jego wady i zalety przytacza najwaŝniejsze fakty z biografii pisarza odczytuje wiersz Krótkość Ŝywota jako traktat z tezą i potwierdzającą ją argumentacją wyjaśnia istotę konceptu w wierszach O swej pannie i Do trupa odnajduje elementy sensualizmu w omawianych utworach odnajduje we fragmencie Zbytków polskich elementy nurtu sarmackiego przedstawia obraz społeczeństwa wyłaniający się z podanego fragmentu przedstawia biografię Paska i wskazuje w niej fakty typowe dla Sarmaty na podstawie utworu definiuje pamiętnik analizuje i interpretuje wiersze Krótkość Ŝywota oraz Na oczy królewny angielskiej analizuje wiersze Jana Andrzeja Morsztyna definiuje marinizm po omówieniu twórczości Jana Andrzeja Morsztyna przytacza fakty na temat wojen polsko-szwedzkich w XVII w. odnajduje w tekście Pamiętników elementy mentalności sarmackiej paradoksów kończących wiersz omawia koncept stanowiący oś konstrukcyjną utworu O swej pannie tworzy analizę formalną tekstu i przedstawia funkcję uŝytych w nim środków językowych temat społeczeństwa polskiego w kontekście utworu Wacława Potockiego analizuje styl i język Pamiętników interpretuje obraz Georges a de La Toura Maria Magdalena w kontekście barokowego ujęcia tematu śmierci porównuje wiersz Do trupa z rzeźbą Berniniego Śmierć błogosławionej Ludwiki Albertoni omawia wpływ przymusowej konwersji na Ŝycie i twórczość Wacława Potockiego temat elementów mentalności sarmackiej u współczesnych Polaków 9

10 *59. Angielska poezja metafizyczna 61. Środki wyrazu artystycznego i ich funkcje 62. Podsumowanie wiadomości na temat baroku 63. Powtórzenie wiadomości omawia charakter twórczości angielskich poetów metafizycznych wymienia środki wyrazu artystycznego właściwe dla stylu barokowego relacjonuje opinie na temat baroku zawarte we fragmentach ksiąŝek Dzieje literatury polskiej Juliana KrzyŜanowskiego i Helikon sarmacki Andrzeja Vincenza przytacza najwaŝniejsze fakty, sądy i opinie na temat twórczości barokowej 64. Śladami baroku rozpoznaje inspiracje barokowe w sztuce określa, na czym polega koncept w wierszu Pchła Johna Donne a rozpoznaje oryginalny charakter utworu Donne a klasyfikuje środki artystycznego wyrazu oraz określa ich funkcję w dziele literackim prezentuje na przykładach cechy stylu barokowego dokonuje analizy i interpretacji wiersza Pchła BAROK NAUKA O JĘZYKU odnosi termin makaronizm do współczesnej polszczyzny BAROK PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE demokratycznego charakteru piśmiennictwa barokowego pojęcia rodzimości w piśmiennictwie barokowym wykorzystuje najistotniejsze konteksty wywodzące się z twórczości barokowej podaje przykłady motywów w kulturze współczesnej wywodzących się z baroku formułuje wnioski na tematy związane z twórczością barokową określa własne stanowisko w kwestii dziedzictwa baroku BAROK NAWIĄZANIA charakteryzuje stosunek do baroku na przestrzeni epok temat współczesnych przykładów niebanalnego ukazania erotyzmu w sztuce wpływu stylu barokowego na treść utworów podejmuje dyskusję dotyczącą nieobecności literatury barokowej w świadomości społecznej uczestniczy w dyskusji na tematy związane z barokiem i stosuje odpowiednie argumenty w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań prezentuje przykład dzieła zainspirowanego sztuką barokową analizuje i porównuje obrazy Ogród miłości Petera Paula Rubensa oraz Vanitas Pietera Claesza przedstawia w kontekście analizowanych obrazów przykłady łączenia ze sobą dwóch skrajnych kręgów tematycznych porównuje na podstawie wybranych utworów style renesansowy i barokowy odnajduje w literaturze i sztuce barokowej elementy ponadczasowe wykorzystuje bogate konteksty wywodzące się z twórczości barokowej formułuje i rozwiązuje problemy badawcze dotyczące twórczości barokowej szczegółowo omawia wybrany przykład współczesnego dzieła inspirowanego sztuką 10

11 65. Barokowe inspiracje *66. Ideał kobiecego piękna *67. Barok w poezji współczesnej *68. Trans-Atlantyk Witolda Gombrowicza wobec tradycji sarmackiej 69. Barokowa teatralność w opowieści filmowej wskazane teksty streszcza w punktach fragmenty Kuli Pascala Jorge Luisa Borgesa odnajduje w podręczniku oraz dostępnych sobie źródłach akty kobiece powstałe w baroku i w innych epokach określa rodzaj liryki oraz zasadę kompozycyjną, według której zbudowany jest wiersz Jarosława Marka Rymkiewicza RóŜa oddana Danielowi Naborowskiemu odnajduje we fragmencie Trans-Atlantyku Gombrowicza cechy języka Jana Chryzostoma Paska wskazuje w tekście elementy mentalności sarmackiej odnajduje w filmie Vatel w reŝ. Rolanda Joffégo elementy teatralizacji Ŝycia w baroku opisuje przedstawioną w odnajduje elementy estetyki barokowej we fragmencie Wojny futbolowej Ryszarda Kapuścińskiego dobiera obrazy według kryterium kompozycji wykorzystanej przez Fernanda Botera w dziele LeŜąca naga kobieta z kwiatami określa funkcję anafory prezentuje najwaŝniejsze fakty z Ŝycia i twórczości Witolda Gombrowicza porównuje kadry filmowe z reprodukcjami barokowych obrazów zamieszczonymi w podręczniku prezentuje sylwetkę Ryszarda Kapuścińskiego referuje wykład Borgesa i interpretuje ostatnie zdanie tekstu porównuje obraz Botera z aktami barokowymi, wskazuje elementy zaczerpnięte z tradycji i komentuje sposób ich przetworzenia wykazuje się znajomością topiki barokowej i wskazuje toposy wykorzystane w wierszu Rymkiewicza wykazuje się ogólną znajomością treści utworu Witolda Gombrowicza odnajduje w filmie toposy barokowe analizuje postępowanie tytułowego bohatera konfrontuje cechy estetyki barokowej wymienione przez Kapuścińskiego z dziełami sztuki zamieszczonymi w podręczniku temat obecności estetyki barokowej we współczesnym świecie temat ewolucji ideału kobiecego piękna porównuje utwór Rymkiewicza z wierszem barokowym o podobnej konstrukcji symbolu róŝy obecnego w tekście analizuje sposoby ośmieszenia mentalności sarmackiej zastosowane przez Gombrowicza interpretuje motyw lustra obecny w filmie barokową porównuje barokową wizję świata i człowieka opisaną przez Pascala z niepokojami współczesnych ludzi ocenia aktualne przejawy estetki barokowej w sztuce i Ŝyciu codziennym uczestniczy w dyskusji na temat obecności i funkcji kiczu we współczesnych przedstawieniach kobiety tworzy prezentację dotyczącą toposu róŝy w literaturze i sztuce w kontekście fragmentu utworu podejmuje dyskusję na temat stosunku do emigrantów i problemów związanych z asymilacją na obczyźnie porównuje sposób przedstawienia arystokracji w filmach Vatel oraz Królowa Margot pisze recenzję dzieła 11

12 *70. Filmowa opowieść o artyście Dziewczyna z perłą Petera Webbera 72. i 73. Oświecenie w Europie i Polsce 75. i 76. Wiek rozumu i czułego serca filmie barokową arystokrację na podstawie filmu charakteryzuje Ŝycie codzienne w baroku opisuje proces powstawania dzieła sztuki objaśnia etymologię nazwy epoki podaje daty graniczne oświecenia w Europie przedstawia periodyzację polskiego oświecenia fragment traktatu Johna Locke a RozwaŜania dotyczące rozumu ludzkiego i przytacza najwaŝniejsze tezy tekstu fragment Traktatu o tolerancji Woltera i podaje najistotniejsze załoŝenia tekstu ocenia postępowanie arystokracji ukazane w filmie przedstawia charakterystykę postaci Griet słuŝącej malarza opisuje światopogląd ludzi oświecenia wymienia osiągnięcia oświecenia w dziedzinie nauki podaje nazwy instytucji powstałych w czasach stanisławowskich wymienia główne kierunki światopoglądowe oświecenia prezentuje załoŝenia filozofii Johna Locke a charakteryzuje podstawowe elementy światopoglądu Woltera terminów: deizm, ateizm, materializm, sensualizm, empiryzm, tabula rasa, utylitaryzm, liberalizm, libertynizm porównuje kadry z filmu z obrazami Jana Vermeera OŚWIECENIE O EPOCE opisuje przemiany społeczne doby oświecenia charakteryzuje specyfikę polskiego oświecenia odnajduje w tekście Johna Locke a argumenty świadczące o tym, Ŝe autor był zwolennikiem racjonalizmu i empiryzmu przedstawia okoliczności, w których powstał Traktat o tolerancji na podstawie tekstu objaśnia, jaką rolę według Woltera odgrywają Bóg i religia analizuje i ocenia kreację Scarlett Johansson prezentuje wpływ idei oświeceniowych na Ŝycie codzienne analizuje rolę czasopiśmiennictwa w oświeceniu prezentuje podstawowe załoŝenia światopoglądu Immanuela Kanta wyjaśnia, na czym polega kopernikański przewrót w filozofii dokonany przez Kanta tłumaczy, czym jest według filozofa prawo naturalne omawia główne twierdzenia Jeana- Jacquesa Rousseau Rolanda Joffégo tworzy prezentację na temat obrazu artysty w filmie analizuje przemiany światopoglądowe, które ukształtowały epokę przedstawia pogłębioną wiedzę na temat filozofii Immanuela Kanta i Jeana- Jacquesa Rousseau 77. i 78. Sztuka oświecenia wskazuje na przykładach cechy stylu klasycystycznego w architekturze, malarstwie i rzeźbie podaje cechy stylu klasycystycznego i rokokowego omawia rolę teatru w oświeceniu wymienia najwaŝniejsze dzieła czołowych twórców klasycyzmu europejskiego opisuje specyfikę rokokowych przedmiotów analizuje dzieło klasycystyczne według wskazanych kryteriów wyjaśnia, w jaki sposób sztuka oświecenia muzyki okresu oświecenia prezentuje treść i problematykę wybranej komedii klasycystycznej 12

13 79. Wprowadzenie do literatury oświecenia 80. Bajki Ignacego Krasickiego 81. Świat poprawiać zuchwałe rzemiosło satyry Ignacego Krasickiego 82. Śmiejmy się z głupich, choć i przewielebnych Monachomachia Ignacego Krasickiego na podstawie wybranych dzieł omawia cechy rokoka wymienia nazwy gatunków literackich najpełniej realizujących postulat dydaktyzmu wymienia cechy gatunkowe bajki i przytacza odpowiednie przykłady definiuje satyrę jako relacjonuje treść śony modnej Ignacego Krasickiego definiuje poemat heroikomiczny jako streszcza wskazany fragment Monachomachii wskazuje, który pojawił się w polskiej literaturze XVIII-wiecznej wymienia najwaŝniejsze cechy literatury sentymentalnej i rokokowej wskazuje i wyjaśnia morał w bajkach Jagnię i wilcy, Wilk i owce oraz Lew pokorny uŝytku codziennego i wystroju wnętrz charakteryzuje rolę komedii w teatrze oświeceniowym OŚWIECENIE TEKSTY Z EPOKI definiuje klasycyzm w literaturze charakteryzuje głównych bohaterów satyry wymienia wady ganione przez autora śony modnej wyjaśnia pochodzenie poematu heroikomicznego wskazuje w tekście Monachomachii cechy gatunkowe poematu heroikomicznego odnajduje w utworze ogólną refleksję i ją komentuje określa pochodzenie gatunku bajki odnosi sens bajki Wilk i owce do sytuacji z Ŝycia codziennego formułuje morał bajki PodróŜny podaje cechy utworu, które świadczą o jego przynaleŝności do klasycyzmu porównuje bajkę i satyrę omawia kompozycję satyry rozpatruje fragmenty Monachomachii w kontekście swojej wiedzy na temat funkcjonowania zakonów w XVIII w. wskazuje w tekście przykłady zabiegów językowych mających wywołać efekt komiczny opisuje rolę humoru w Monachomachii odzwierciedlała najwaŝniejsze idee epoki określa rolę Teatru Narodowego w rozwoju polskiego oświecenia wskazuje podstawowe zadania twórcy oświeceniowego komentuje bajkę Lew pokorny w kontekście wiedzy na temat natury ludzkiej rozpatruje satyrę w kontekście ówczesnej obyczajowości wskazuje sposoby osiągnięcia efektu komicznego w satyrze analizuje sposób ukazania mnichów w poemacie w kontekście fragmentów Monachomachii podejmuje dyskusję na temat funkcji śmiechu w Ŝyciu społecznym wymienia poetyki normatywne przedstawia ogólny obraz człowieka wyłaniający się z bajek Ignacego Krasickiego i komentuje go w odniesieniu do znanej mu rzeczywistości w kontekście satyry omawia wzorce obyczajowe obecne we współczesnym świecie porównuje fragment Monachomachii z eposem homeryckim i wskazuje sparodiowane elementy przedstawia w satyryczny sposób wybrany fragment Ŝycia społecznego 13

14 84. Podsumowanie wiadomości na temat Ignacego Krasickiego wymienia nazwy gatunków uprawianych przez Krasickiego i podaje przykładowe tytuły utworów relacjonuje najwaŝniejsze wydarzenia z biografii poety podaje tytuł pierwszej polskiej powieści wylicza powracające w twórczości Krasickiego tematy i motywy oraz przytacza tytuły konkretnych dzieł przedstawia rolę księcia poetów w rozwoju literatury polskiej określa tematykę powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki 85. Sentymentalna twórczość Franciszka Karpińskiego 87. Pieśń Legionów Polskich we Włoszech *88. Kubuś Fatalista i jego pan 89. Wobec inności o PodróŜach Guliwera Jonathana Swifta definiuje sielankę jako streszcza wskazane fragmenty utworu Laura i Filon opisuje historyczne okoliczności powstania Pieśni Legionów Polskich we Włoszech wykazuje się orientacyjną wiedzą na temat dorobku i działalności Denisa Diderota definiuje powiastkę filozoficzną jako streszcza wskazany fragment PodróŜy do wielu odległych narodów świata odnajduje w świecie przedstawionym utworu elementy o charakterze konwencjonalnym nazywa rodzaj liryki występujący w utworze i wypowiada się na temat podmiotu lirycznego udowadnia, Ŝe utwór Diderota jest powiastką filozoficzną odnajduje elementy ironii w przeczytanym fragmencie i określa jej funkcję określa pochodzenie sielanki i podaje nazwiska twórców tego gatunku wymienia wydarzenia historyczne przywołane w tekście Józefa Wybickiego określa, kiedy Mazurek Wybickiego został oficjalnie uznany za hymn państwowy streszcza utwór Kubuś Fatalista i jego pan słowa fatalizm i odnosi je do treści przeczytanego fragmentu analizuje sposób przedstawienia cywilizacji europejskiej w utworze przytacza poglądy Jeana- Jacquesa Rousseau i opisuje ich wpływ na rozwój sentymentalizmu wyjaśnia, dlaczego sielanki sentymentalne śmieszą dzisiejszego czytelnika temat roli hymnu i innych symboli w Ŝyciu narodu analizuje kreację narratora w utworze odnosi fantastyczne wątki podróŝnicze do historycznej wiedzy na temat kolonializmu podejmuje dyskusję o spotkaniach róŝnych cywilizacji we współczesnym świecie wymienia tytuły innych utworów Franciszka Karpińskiego porównuje świat sielankowej arkadii do utopii określa funkcję przywołania osoby Tadeusza Kościuszki w zakończeniu pieśni autorstwa i charakteru melodii towarzyszącej tekstowi pieśni porównuje bohaterów Kubusia Fatalisty do postaci z powieści Don Kichote Cervantesa w kontekście dzieła Swifta wypowiada się na temat szans funkcjonowania społeczeństwa wielokulturowego 14

15 *90. Rękopis znaleziony w Saragossie 91. Mówić poprawnie 92. Podsumowanie wiadomości 93. Powtórzenie wiadomości 94. Śladami oświecenia streszcza wskazany fragment Rękopisu prezentuje własne przeŝycia wynikające z lektury tekstu wymienia rodzaje norm językowych podaje typy słowników językowych i wyjaśnia, które wątpliwości rozwiewa dany typ słownika nazywa cechy stylu oświeceniowego przytacza opinie zawarte we fragmentach tekstów Wynalezienie wolności Jeana Starobinskiego i Mroczne dziedzictwo oświecenia Pawła Lisickiego przytacza najwaŝniejsze fakty, sądy i opinie na temat dorobku oświecenia wymienia instytucje powstałe w epoce oświecenia mające swoje współczesne odpowiedniki definiuje powieść szkatułkową wyjaśnia na podstawie tekstu Rękopisu, czym jest powieść szkatułkowa OŚWIECENIE NAUKA O JĘZYKU przytacza przykłady rozpoznaje, kiedy ilustrujące róŝne rodzaje odstępstwo od normy norm językowych językowej jest błędem prezentuje na językowym przykładach cechy stylu odróŝnia błędy wewnątrzod oświeceniowego zewnątrzjęzykowych analizuje kreację narratora w Rękopisie przytacza przykłady błędów językowych i określa ich rodzaj OŚWIECENIE PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE formułuje własną opinię w kontekście fragmentu dotyczącą tez zawartych w temat spuścizny myślowej tekstu Pawła Lisickiego przeczytanych tekstach oświecenia zabiera głos w kwestii manipulowania opinią dąŝeń wolnościowych w publiczną w oświeceniu i XVIII w. czasach współczesnych wykorzystuje najistotniejsze konteksty wywodzące się z twórczości oświeceniowej formułuje wnioski na tematy związane z twórczością oświeceniową określa własne stanowisko w kwestii dziedzictwa oświecenia OŚWIECENIE NAWIĄZANIA wskazuje elementy omawia wpływy klasycyzmu w kulturze światopoglądu współczesnej oświeceniowego na człowieka XXI w. uczestniczy w dyskusji na tematy związane z oświeceniem i stosuje odpowiednie argumenty w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań analizuje wybrany przykład inspiracji kulturą oświecenia rozwaŝa, czy powieść Jana Potockiego tematycznie przynaleŝy do okresu oświecenia wyszukuje błędy językowe określonego typu podejmuje polemikę z tekstem Pawła Lisickiego wykorzystuje bogate konteksty wywodzące się z twórczości oświeceniowej formułuje i rozwiązuje problemy badawcze dotyczące piśmiennictwa oświeceniowego podaje konkretne przykłady wpływu sztuki klasycystycznej i sentymentalnej na twórczość późniejszych epok 15

16 95. Czesław Miłosz o rozumie podaje najistotniejsze fakty z biografii Czesława Miłosza określa funkcję apostrofy rozpoczynającej tekst Rozum wskazuje sytuacje, do których odnosi się w drugim akapicie tekstu podmiot mówiący wyjaśnia funkcję uŝycia słowa gdybyŝ odnosi teksty Czesława Miłosza do światopoglądu oświeceniowego wyjaśnia metafory uŝyte w tekście Labirynt opisuje, co było przyczyną niezgody autora na uwielbienie labiryntu swego umysłu omawia zmianę światopoglądową, jaka zaszła w epoce oświecenia określa, jaką rolę wyznacza sztuce i artyście podmiot mówiący *96. Człowiek poszukujący 97. Bajki współczesne *98. Współczesne nawiązania malarskie Perspektywa: Madame Récamier Davida *99. Wobec konwencji Laura i Filon Marii Pawlikowskiej- -Jasnorzewskiej rozpoznaje we fragmencie tekstu Jak szukaliśmy Lailonii Leszka Kołakowskiego powiastkę filozoficzną i określa jej cechy streszcza przeczytany fragment utworu streszcza teksty Zbigniewa Herberta Wilk i owieczka oraz Wiatr i róŝa odnajduje w utworach cechy gatunkowe bajki wyjaśnia, Ŝe pierwowzorem obrazu René Magritte a Perspektywa: Madame Récamier Davida było klasycystyczne dzieło Jacques a-louisa Davida pod tytułem Madame Récamier wskazuje utwór, do którego nawiązuje wiersz Marii Pawlikowskiej- -Jasnorzewskiej odnosi tekst do istoty ludzkiego Ŝycia podejmuje próbę interpretacji utworu na poziomie metaforycznym interpretuje morały bajek Herberta analizuje obraz Davida jako modelowy przykład klasycyzmu w sztuce odnajduje w wierszu elementy nawiązujące do konwencji sielanki oświeceniowej przytacza najistotniejsze fakty z biografii Leszka Kołakowskiego konfrontuje czytany fragment ze światopoglądem oświeceniowym interpretuje tekst na poziomie metaforycznym przytacza najwaŝniejsze fakty z biografii Zbigniewa Herberta analizuje kreację narratora w bajce Wilk i owieczka porównuje surrealistyczne dzieło René Magritte a z obrazem Davida opisuje swoje wraŝenia wynikające z zestawienia obu dzieł interpretuje wymowę wiersza istoty szukania analizuje metaforyczne znaczenie Lailonii jako przedmiotu poszukiwań komentuje sposób, w jaki Herbert odnosi się do tradycji XVIII-wiecznego bajkopisarstwa interpretuje współczesny obraz i ocenia go z perspektywy własnej wraŝliwości omawia polemikę poetki z oświeceniowym sentymentalizmem przywołuje szerokie konteksty i nawiązania w interpretacji tekstu pisze analizę porównawczą wybranych bajek Ignacego Krasickiego i Zbigniewa Herberta pisze analizę porównawczą obu obrazów, wykorzystując szerokie konteksty i nawiązania rozpoznaje typ malarstwa oświeceniowego, do którego nawiązuje wiersz Marii Pawlikowskiej- -Jasnorzewskiej, i 16

17 100. Współczesny Robinson streszcza fabułę filmu Cast Away poza światem w reŝ. Roberta Zemeckisa charakteryzuje głównego bohatera przed pobytem na bezludnej wyspie i po jego powrocie do cywilizacji wyjaśnia, jak w kontekście filmu rozumie słowo świat uŝyte w tytule opisuje znaczenie piłki dla głównego bohatera podczas jego pobytu na wyspie analizuje konfrontację bohatera z cywilizacją po powrocie z wyspy interpretuje motyw nieotwartej paczki wskazuje punkty wspólne obu dzieł kreacji Toma Hanksa w filmie porównuje fabułę filmu z treścią ksiąŝki Robinson Crusoe Daniela Defoe *101. Amadeusz Miloša Formana streszcza fabułę filmu charakteryzuje Antonia Salieriego i Amadeusza Mozarta jako dwie kontrastujące ze sobą postacie nazywa chwyt narracyjny zastosowany w filmie i określa jego funkcję ocenia postępowanie Mozarta i wypowiada się na temat praw artysty do niekonwencjonalnego zachowania opisuje kondycję artysty w XVIII w. Autor: Magdalena Lotterhoff 17