UPOWAŻNIENI PRZEDSIĘBIORCY

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. PODATKÓW I UNII CELNEJ Bezpieczeństwo i Ochrona, Ułatwienia w Handlu i Koordynacja Międzynarodowa Zarządzanie Ryzykiem i Bezpieczeństwo Bruksela, dnia 17 kwietnia 2012 r. TAXUD/B2/047/2011 Rev.3 UPOWAŻNIENI PRZEDSIĘBIORCY WYTYCZNE Zatwierdzone przez KKC-Sekcja ogólna (podsekcja AEO) w dniu 17 kwietnia 2012 r.

2 Wykaz skrótów... 2 rozporządzenie Komisji (WE) nr 1276/2008 z dnia 17 grudnia 2008 r Ponowna ocena w wyniku istotnych zmian przepisów UE WYKAZ SKRÓTÓW AEO Upoważniony przedsiębiorca (ang. Authorised Economic Operator) 2

3 AEOC Świadectwo AEO Uproszczenia celne AEOS Świadectwo AEO Bezpieczeństwo i ochrona AEOF Świadectwo AEO Uproszczenia celne/bezpieczeństwo i ochrona UN Uznany nadawca WKC Wspólnotowy Kodeks Celny 1 RWKC Rozporządzenie Wykonawcze do Wspólnotowego Kodeksu Celnego 2 : WE Wspólnota Europejska PZP Planowanie zasobów przedsiębiorstwa UE Unia Europejska EORI Wspólnotowy System Rejestracji i Identyfikacji Przedsiębiorców (ang. Economic Operator Registration Identification) EOS Wspólnotowy Elektroniczny System Przedsiębiorców (ang. Economic Operator System) OWŚ organ celny wydający świadectwo (ang. Issuing Customs Authority) ICAO Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego (ang. International Civil Aviation Organisation) ISO Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ang. International Standard Organisation) ISO/PAS Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, powszechnie dostępna specyfikacja IMO Międzynarodowa Organizacja Morska (ang. International Maritime Organisation) ZN Znany nadawca PCz Państwo(a) członkowskie UE Dz.U. Dziennik Urzędowy OTIF Międzyrządowa Organizacja Międzynarodowych Przewozów Kolejami Stała siedziba Stała siedziba ZA Zarejestrowany agent MŚP Małe i średnie przedsiębiorstwa TAPA Stowarzyszenie Ochrony Transportowanych Zasobów (ang. Transport Asset Protection Association) TAXUD Dyrekcja Generalna ds. Podatków i Unii Celnej EKG ONZ Europejska Komisja Gospodarcza Organizacji Narodów Zjednoczonych UPU Światowy Związek Pocztowy (ang. Universal Postal Union) WCO Światowa Organizacja Celna (ang. World Customs Organisation) WCO SAFE Ramy norm Światowej Organizacji Celnej na rzecz zabezpieczenia i ułatwienia handlu światowego CZĘŚĆ 1 Informacje ogólne Koncepcja AEO została wprowadzona jako jeden z gł ównych elementów poprawki 3 bezpieczeństwa do WKC. 1 Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny 2 Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiające przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny 3 Rozporządzenie (WE) nr 648/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 kwietnia 2005 r. zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny 3

4 Szczegółowe przepisy określono w zmianie do RWKC 4. Przepisy te zostały przygotowane na podstawie doświadczeń zdobytych w trakcie akcji pilotażowej dotyczącej AEO (AEO Pilot) przeprowadzonej w 2006 r. W tym samym czasie opracowano Wytyczne AEO (TAXUD/2006/1450), skierowane zarówno do organów celnych jak i do przedsiębiorców, w celu zapewnienia jednakowej interpretacji i jednolitego stosowania nowych przepisów prawa celnego związanych z koncepcją AEO, oraz zapewnienia przejrzystości i równego traktowania przedsiębiorców. Jednakże w trakcie opracowywania Wytycznych AEO doświadczenia praktyczne związane ze stosowaniem przedmiotowych przepisów były wciąż dość ubogie, w związku z czym Wytyczne te wymagały dalszych uzupełnień i dodatkowych wyjaśnień ilustrowanych najlepszymi praktykami już po rozpoczęciu stosowania przepisów dotyczących AEO i po zdobyciu większego doświadczenia praktycznego. Niniejsze uaktualnione Wytyczne AEO są owocem ponad 4-letniego praktycznego wdrażania programu oraz otrzymanych wniosków i statusu przyznanego we wszystkich 27 PCz, działań monitorujących prowadzonych w latach 2008 i 2009 oraz doświadczenia zdobytego w prowadzonych z państwami trzecimi negocjacjach w sprawie wzajemnego uznawania. Niniejsze Wytyczne mają charakter wyjaśniający i nie stanowią aktu prawnie wiążącego. Mają one na celu zapewnienie jednolitej interpretacji przez organy celne jak i przedsiębiorców oraz dostarczenie narzędzi ułatwiających prawidłowe i zharmonizowane stosowanie przez PCz uregulowań prawnych dotyczących AEO. Stanowią one wraz z załącznikami jednolity dokument obejmujący wszystkie podstawowe narzędzia stosowane w trakcie ubiegania się o wydanie świadectwa AEO i zarządzania nim. Najnowsza wersja Wytycznych AEO jest dostępna na stronie internetowej TAXUD poświęconej cłom i bezpieczeństwu: Jak korzystać z niniejszych wytycznych? Część 1 Wytycznych zawiera ogólne informacje na temat unijnego programu AEO, w tym informacje dotyczące korzyści wynikających z posiadania statusu oraz informacje dotyczące wzajemnego uznawania. Część 2 Wytycznych zawiera opis kryteriów AEO oraz poszczególnych aspektów związanych z wymogami bezpieczeństwa oraz bezpieczeństwa łańcucha dostaw. Część 3 Wytycznych dotyczy całego procesu podejmowania decyzji obejmującego zarówno organy celne jak i przedsiębiorców. Część 4 Wytycznych zawiera opis poszczególnych aspektów wymiany informacji między organami celnymi z uwzględnieniem procesu konsultacji. Część 5 Wytycznych obejmuje wszystkie aspekty związane z zarządzaniem przyznanym statusem, w tym monitorowanie, ponowną ocenę, zawieszenie i cofnięcie świadectwa. Część 6 Wytycznych obejmuje wszystkie załączniki. Załącznik 1 zawiera kwestionariusz samooceny i wyjaśnienia. Zaleca się, aby na samym początku procesu składania wniosku wnioskodawca wypełnił kwestionariusz samooceny, w celu dostarczenia informacji na temat aktualnego stanu jego działalności oraz procedur, w szczególności w kontekście świadectwa AEO. 4 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1875/2006 z dnia 18 grudnia 2006 r. zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2454/93 ustanawiające przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny 4

5 Załącznik 2 zawiera dokument Zagrożenia, ryzyko i możliwe rozwiązania, który jest skierowany zarówno do organów celnych jak i przedsiębiorców. Ma on na celu ułatwienie prowadzenia audytu oraz badania mającego zapewnić przestrzeganie kryteriów AEO poprzez powiązanie informacji podanych w kwestionariuszu samooceny oraz zidentyfikowanych obszarów ryzyka oraz wskazanie przykładów możliwych rozwiązań w odniesieniu do zidentyfikowanego ryzyka i zagrożeń. Załącznik 3 zawiera przykładowy wzór deklaracji bezpieczeństwa. Sekcja I - Wstęp Status AEO Upoważnionego przedsiębiorcę (AEO) można zdefiniować jako przedsiębiorcę, zgodnie z art. 1 pkt 12 RWKC, który jest uznany za wiarygodnego w kontekście operacji celnych i w związku z tym przysługuje mu prawo do uzyskania korzyści na obszarze UE. Na podstawie art. 5a WKC, zgodnie z poprawką bezpieczeństwa, status AEO może zostać przyznany przedsiębiorcy spełniającemu następujące wspólne kryteria: - przestrzeganie wymogów celnych, - odpowiedni system zarządzania ewidencjami handlowymi i, w stosownych przypadkach, ewidencjami transportowymi, który umożliwia właściwą kontrolę celną, - udokumentowana wypłacalność, i - gdzie ma to zastosowanie, odpowiednie standardy bezpieczeństwa i ochrony. Status AEO przyznawany jest w formie świadectwa określonego w art. 14a ust. 1 RWKC. Status AEO przyznany przez jedno PCz jest uznawany przez organy celne we wszystkich PCz. Zobacz także Część 1, Sekcja III Korzyści wynikające ze statusu AEO. 1.I.1. Świadectwo AEO Uproszczenia celne: Status AEO w postaci AEOC jest przewidziany dla przedsiębiorców z siedzibą we Wspólnocie, którzy chcieliby korzystać z różnych uproszczeń przewidzianych w szczególnych przepisach prawa celnego. Kryteria przyznawania AEOC obejmują: - przestrzeganie wymogów celnych, - odpowiedni system zarządzania ewidencjami handlowymi i, w stosownych przypadkach, ewidencjami transportowymi, który umożliwia właściwą kontrolę celną, oraz - udokumentowaną wypłacalność. Ponieważ kryteria te mają zastosowanie do prawie wszystkich uproszczeń celnych, uzyskanie AEOC ułatwiłoby przedsiębiorcom uzyskanie dostępu do różnych uproszczeń i korzystanie z 5

6 nich. Na przykład rozporządzenie nr 1192/ wprowadzając zharmonizowane zasady procedur uproszczonych już dostosowało kryteria wydawania AEOC oraz pozwolenia na stosowanie procedury zgłoszenia uproszczonego oraz procedury w miejscu. Ponadto Wytyczne w sprawie procedur uproszczonych/pojedynczego pozwolenia na korzystanie z procedur uproszczonych (TAXUD/1284/2005, Rev.5.5) w pełni odzwierciedlają AEOC/AEOF. Posiadacz AEOC jest uprawniony do: - łatwiejszego dostępu do uproszczeń celnych wyszczególnionych w art. 14b ust. 1 RWKC, ponieważ kryteria, które zostały już zbadane podczas wydawania AEOC, nie będą już badane ponownie; - mniejszej liczby kontroli fizycznych i kontroli dokumentów niż w przypadku pozostałych przedsiębiorców, z wyjątkiem kontroli związanych ze środkami bezpieczeństwa i ochrony; - priorytetowego traktowania w przypadku wytypowania do kontroli; - złożenia wniosku o przeprowadzenie takiej kontroli w określonym miejscu. Zobacz także Część 1, Sekcja III Korzyści wynikające ze statusu AEO. W przypadku tego typu świadectwa AEO nie wymaga się spełnienia kryterium dotyczącego odpowiednich standardów bezpieczeństwa i ochrony. Zatem posiadacze AEOC nie mogą czerpać jakichkolwiek korzyści wynikających ze statusu AEO związanych z bezpieczeństwem i ochroną międzynarodowego łańcucha dostaw. Obecnie statusu AEO w postaci AEOC nie uwzględnia się w odniesieniu do porozumień z państwami trzecimi w sprawie wzajemnego uznawania. 1.I.2. Świadectwo AEO Bezpieczeństwo i ochrona: Status AEO w postaci AEOS jest przyznawany przedsiębiorcom z siedzibą we Wspólnocie, którzy chcieliby korzystać ze szczególnych uproszczeń związanych z kontrolami celnymi w zakresie bezpieczeństwa i ochrony przy wprowadzaniu towarów na obszar celny Wspólnoty i wyprowadzaniu ich z tego obszaru. Kryteria przyznawania AEOS obejmują: - przestrzeganie wymogów celnych, - odpowiedni system zarządzania ewidencjami handlowymi i w stosownych przypadkach ewidencjami transportowymi, który umożliwia właściwą kontrolę celną. jednak w odróżnieniu od AEOC, AEOS nie musi posiadać systemu logistycznego, który rozróżnia w jego ewidencji towary wspólnotowe i niewspólnotowe; - udokumentowaną wypłacalność; oraz - odpowiednie standardy bezpieczeństwa i ochrony. Posiadacz tego świadectwa jest uprawniony do: - ewentualnego wcześniejszego powiadamiania w przypadku wytypowania do kontroli, jak opisano w art. 14b ust. 2 RWKC; - podawania ograniczonej ilości danych w przywozowej i wywozowej deklaracji skróconej, zgodnie z art. 14b ust. 3 RWKC; 5 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1192/2008 z dnia 17 września 2008 r. zmieniające rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2454/93 ustanawiające przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny 6

7 - mniejszej liczby kontroli fizycznych i kontroli dokumentów pod kątem bezpieczeństwa i ochrony; - priorytetowego traktowania w przypadku wytypowania do kontroli; - złożenia wniosku o przeprowadzenie kontroli w określonym miejscu. Posiadacz AEOS jest uznawany za przedsiębiorcę, który podjął stosowne środki w celu zabezpieczenia swojej działalności gospodarczej i tym samym za wiarygodnego partnera w międzynarodowym łańcuchu dostaw, zarówno z perspektywy właściwych organów rządowych jak i swoich partnerów handlowych. Status AEO w postaci AEOS uwzględniany jest w odniesieniu do porozumień z państwami trzecimi w sprawie wzajemnego uznawania. Podczas opracowywania wymogów bezpieczeństwa i ochrony dla AEO poddano analizie oraz o ile było to możliwe włączono standardy WCO SAFE, istniejące międzynarodowe normy obowiązujące w zakresie bezpieczeństwa transportu morskiego i lotniczego oraz normę ISO/PAS Włączenie standardów WCO SAFE było niezwykle istotne, ponieważ bez globalnie uznawanych wspólnych norm niemożliwe byłoby zapewnienie wzajemnego uznawania statusu AEO. Ponadto w celu uniknięcia, w przypadku wnioskowania o status AEOS, niepotrzebnego powielania wymogów prawnych dotyczących świadectw bezpieczeństwa lub ochrony w zakresie transportu towarowego morskiego, lotniczego i powierzchniowego na poziomie międzynarodowym lub europejskim, prowadzona była ścisła współpraca odpowiednich służb Komisji. W ten sposób wymogi mogą być ze sobą zgodne, umożliwiając odpowiednim organom wzajemne uznawanie świadectw bezpieczeństwa i tym samym zmniejszać obciążenia związane z przestrzeganiem i stosowaniem przepisów przez wnioskujących o przyznanie statusu AEOS. Zobacz także Część 1, Sekcja III Korzyści wynikające ze statusu AEO. 1.I.3. Świadectwo AEO Uproszczenia celne/bezpieczeństwo i ochrona: Status AEO w postaci AEOF jest przyznawany przedsiębiorcom z siedzibą we Wspólnocie, którzy chcieliby korzystać z różnych uproszczeń przewidzianych w szczególnych przepisach prawa celnego oraz ze szczególnych uproszczeń związanych z kontrolami celnymi prowadzonymi pod kątem bezpieczeństwa i ochrony. Kryteria przyznawania AEOF obejmują: - przestrzeganie wymogów celnych, - odpowiedni system zarządzania ewidencjami handlowymi i, w stosownych przypadkach, ewidencjami transportowymi, który umożliwia właściwą kontrolę celną, - udokumentowaną wypłacalność; oraz - odpowiednie standardy bezpieczeństwa i ochrony. Posiadacz tego świadectwa ma prawo do wszystkich korzyści wymienionych w pkt I.1 i I.2 niniejszej sekcji. Zobacz także Część 1, Sekcja III Korzyści wynikające ze statusu AEO. 1.I.4. Przygotowanie przed złożeniem wniosku: Program AEO jest otwarty dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa, włącznie z małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Jednakże specjalne wytyczne dotyczące małych i średnich przedsiębiorstw znajdują się w Części 3, Sekcja III.2. Wytycznych AEO - Małe i średnie przedsiębiorstwa. 7

8 Przedsiębiorca nie ma prawnego obowiązku uzyskania statusu AEO. Jest to kwestią wyboru samych przedsiębiorców, w zależności od ich konkretnej sytuacji. Podobnie AEO nie są zobowiązani do wymagania od swoich partnerów handlowych, by posiadali status AEO. Przedsiębiorca, który występuje z wnioskiem i stara się o uzyskanie statusu AEO powinien mieć świadomość, że musi w pełni kontrolować prowadzoną przez siebie działalność. Oznacza to, że w zależności od rodzaju świadectwa AEO i działalności gospodarczej przedsiębiorstwa oraz modelu biznesowego, przedsiębiorstwo powinno dysponować odpowiednimi środkami organizacyjnymi w obszarach związanych z kryteriami AEO, dążąc do zapewnienia możliwości identyfikacji i uniknięcia lub zminimalizowania ryzyka związanego z jego działalnością celną. Pełną kontrolę można rozumieć w różny sposób: Ogólnie oznacza to, że przedsiębiorca posiada: - jasną wizję, misję i strategię swojej działalności, w szczególności jeśli chodzi o związek z międzynarodowym łańcuchem dostaw i oddziaływanie na niego; - wdrożone odpowiednie środki organizacyjne; - system odpowiedniej kontroli wewnętrznej; - system oceny umożliwiający w razie potrzeby dostosowanie i poprawę struktury organizacyjnej oraz procedur. Bardziej szczegółowo oznacza to, że przedsiębiorca: - zidentyfikował i ocenił wszelkie możliwe ryzyko związane z jego działalnością gospodarczą, w przypadku wniosku o wydanie świadectwa AEO powinno ono uwzględniać ryzyko związane z aspektami celnymi lub ryzyko związane z bezpieczeństwem i ochroną; oraz - podjął kroki mające na celu ograniczenie zidentyfikowanego ryzyka poprzez wdrożenie wewnętrznych procedur, standardów oraz odpowiednich środków kontroli. Przed formalnym złożeniem wniosku bardzo istotne jest podjęcie przez przedsiębiorców następujących kroków: - decyzja dotycząca rodzaju świadectwa od początku przedsiębiorca musi być w pełni świadomy istnienia różnych rodzajów świadectw AEO i po dokonaniu właściwej oceny składa wniosek o takie świadectwo AEO, jakie jest dla niego najbardziej odpowiednie. Przy dokonywaniu oceny podstawowe pytanie, na które należy odpowiedzieć, brzmi: W jakiego rodzaju działalność celną jestem zaangażowany i jakie aspekty świadectwa AEO mogą być dla mnie pożyteczne? ; - wyznaczenie osoby kontaktowej na poszczególnych etapach procesu składania wniosku różne działy/osoby będą zaangażowane w ten proces, a przepisy wymagają, aby przedsiębiorca wyznaczył spośród pracowników przedsiębiorstwa osobę, która będzie odpowiedzialna za kontakty z organami celnymi. Jednakże zaleca się, aby uczynić to jeszcze przed formalnym złożeniem wniosku i, w szczególności w dużych przedsiębiorstwach, aby wyznaczono osobę na odpowiednio wysokim stanowisku, uprawnioną do podejmowania decyzji, mającą nadzorować i koordynować proces składania wniosku; - wstępne informacje od organów celnych wczesna wymiana informacji i dyskusja z organami celnymi pozwoli zaoszczędzić dużo czasu po rozpoczęciu formalnej procedury AEO. W celu ustalenia, w jakim PCz ma zostać złożony wniosek, zob. 8

9 także Część 3, Sekcja I Określenie właściwego państwa członkowskiego do złożenia wniosku o wydanie świadectwa AEO ; - zestawienie informacji pochodzących z różnych jednostek/działów po dokonaniu przeglądu podstawowych dokumentów i przygotowaniu wymaganych informacji zaleca się, aby jednostki odpowiedzialne zostały o tym poinformowane, jak również o swoich szczególnych obowiązkach w zakresie całości wymogów/procesów AEO; - dokonanie samooceny pod kątem kryteriów AEO - stanowczo zaleca się wykorzystanie kwestionariusza samooceny znajdującego się w załączniku 1 w celu dokonania oceny, czy przedsiębiorca jest gotowy do spełnienia kryteriów AEO. Przed wykorzystaniem kwestionariusza samooceny wskazane jest zapoznanie się z pkt 1-9 wyjaśnień do kwestionariusza samooceny i skorzystanie z nich przy udzielaniu odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu samooceny. - finalizacja odpowiednich dokumentów po przejściu wszystkich poprzednich kroków może zaistnieć konieczność wprowadzenia dalszych zmian we wniosku i innych dokumentach. Chociaż może być potrzebny dodatkowy czas, bardziej efektywne będzie uwzględnienie zaleceń organów celnych na tym etapie. - formalne złożenie wniosku w terminie 30 dni od wpłynięcia wniosku organ celny musi zbadać wniosek i przeprowadzić wstępne sprawdzenie w zakresie przyjęcia wniosku, a następnie przeprowadzany jest audyt w celu sprawdzenia, czy spełnione są kryteria do przyznania statusu AEO. Zwykle decyzja musi zostać podjęta w terminie 120 dni kalendarzowych od dnia przyjęcia wniosku, chociaż w należycie uzasadnionych okolicznościach organy celne mogą ten termin przedłużyć o kolejne 60 dni. Termin może zostać również przedłużony na wniosek wnioskodawcy i za zgodą organu celnego. Sekcja II - Kto może zostać AEO? Artykuł 5a ust. 1 WKC stanowi, że status upoważnionego przedsiębiorcy może zostać przyznany, z uwzględnieniem kryteriów przewidzianych w przepisach, każdemu przedsiębiorcy mającemu siedzibę na obszarze celnym Wspólnoty. Podstawowym wymogiem jest spełnienie dwóch warunków: wnioskodawca musi być przedsiębiorcą i musi mieć siedzibę na obszarze celnym Wspólnoty. 1.II.1. Kto jest przedsiębiorcą? Artykuł 1 pkt 12 RWKC stanowi, że Przedsiębiorca oznacza: osobę, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest włączona w czynności określone przepisami prawa celnego. Prawna definicja przedsiębiorcy ponownie zakłada dwa podstawowe warunki. Zgłaszający musi być osobą i musi być włączony w czynności określone przepisami prawa celnego. Zgodnie z art. 4 pkt 1 WKC osoba oznacza: osobę fizyczną, osobę prawną, o ile obowiązujące przepisy przewidują taką możliwość, stowarzyszenie osób uznane za zdolne do podejmowania czynności prawnych, lecz nieposiadające osobowości prawnej. 9

10 Prawo krajowe każdego państwa członkowskiego określa, kto jest uważany za osobę fizyczną, osobę prawną lub stowarzyszenie osób uznane za zdolne do podejmowania czynności prawnych, lecz nieposiadające osobowości prawnej. Przedsiębiorstwa wielonarodowe składają się zazwyczaj ze spółki dominującej i spółek zależnych lub oddziałów. Spółka zależna jest odrębną osobą prawną, np. odrębną osobą prawną lub stowarzyszeniem osób zarejestrowanym w miejscowym rejestrze przedsiębiorców zgodnie z prawem spółek danego państwa członkowskiego, w którym taka spółka zależna ma siedzibę. W związku z tym, jeżeli spółka dominująca chce, aby niektóre lub wszystkie jej spółki zależne uzyskały status AEO, wówczas wnioski o wydanie świadectwa AEO muszą zostać złożone przez wszystkie spółki zależne, które zamierzają uzyskać status AEO. Jednakże jeżeli spółki zależne stosują jednakowe standardy/procedury korporacyjne w zakresie swojej działalności celnej, wówczas kwestionariusz znajdujący się w załączniku 1 może zostać wypełniony przez spółkę dominującą w imieniu wszystkich spółek zależnych, które złożyły swój wniosek. Należy jednak zauważyć, że OWŚ może zażądać dostarczenia dokumentacji w jego własnym języku. Z drugiej strony oddział oznacza biuro/obiekt/inną lokalizację samej spółki będące częścią aktywów spółki, a zatem nie jest on odrębną osobą prawną. W tym przypadku pojedynczy wniosek, obejmujący wszystkie oddziały w UE niebędące odrębnymi osobami prawnymi lub stowarzyszeniami osób, musi zostać złożony przez spółkę dominującą, która zamierza uzyskać status AEO. W celu ustalenia, w jakim PCz ma zostać złożony pojedynczy wniosek, zob. także Część 3, Sekcja I Określenie właściwego państwa członkowskiego do złożenia wniosku o wydanie świadectwa AEO ; 1.II.2. Kto jest przedsiębiorcą mającym swoją siedzibę we Wspólnocie : Zgodnie z art. 4 pkt 2 WKC osoba ma swoją siedzibę we Wspólnocie jeśli: a) w przypadku osoby fizycznej, na stałe w niej zamieszkuje, b) w przypadku osoby prawnej lub stowarzyszenia osób, posiada we Wspólnocie: - siedzibę statutową, lub - siedzibę główną, lub - stałą siedzibę. Ogólna definicja stałej siedziby znajduje się w Modelowej konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku (modelowa konwencja OECD) 6. Zgodnie z Konwencją (art. 8) fakt, że stała siedziba nie płaci podatku dochodowego w danym PCz nie ma znaczenia dla jej statusu jako stałej siedziby. Oddział można uznać za stałą siedzibę, nawet jeśli nie płaci on podatku dochodowego w danym PCz; można zatem uznać, że spółka dominująca ma siedzibę we Wspólnocie i jest uprawniona do korzystania z konkretnego uproszczenia celnego/pozwolenia AEO przewidzianego w przepisach prawa celnego. Przedsiębiorstwa wielonarodowe lub duże składają się zazwyczaj ze spółki dominującej i spółek zależnych lub oddziałów, które mają siedzibę w jednym lub kilku PCz. Chociaż 6 MODELOWA KONWENCJA W SPRAWIE PODATKU OD DOCHODU I MAJĄTKU Art. 5. W rozumieniu niniejszej Konwencji określenie stała siedziba" oznacza stałą placówkę, przez którą całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalność gospodarcza przedsiębiorstwa. 10

11 przedsiębiorstwa te są stałymi siedzibami tej samej spółki dominującej, mogą one mieć różny status prawny w różnych PCz, ponieważ forma prawna, w jakiej prowadzą działalność w PCz zależy od ich wyboru i głównie od przepisów krajowych danego PCz. W rezultacie niektóre oddziały spółki dominującej mogą być uważane w niektórych PCz za odrębne osoby prawne (np. odrębna osoba prawna zarejestrowana w miejscowym rejestrze przedsiębiorców zgodnie z prawem spółek PCz), a niektórych stałych siedzib nie uważa się za odrębne osoby prawne również w innym PCz. W tym przypadku przedsiębiorca, który chce wystąpić z wnioskiem o przyznanie statusu AEO dla wszystkich swoich stałych siedzib, musi ocenić, do której grupy należą te siedziby. W przypadku gdy są one osobami prawnymi lub są objęte definicją opisaną w art. 4 pkt 1 tiret trzecie WKC, oddzielnie występują z wnioskiem o przyznanie statusu AEO w odpowiednim PCz. We wszystkich innych przypadkach nie mogą one występować oddzielnie o przyznanie statusu AEO; natomiast jeden wniosek obejmujący wszystkie te siedziby składa spółka dominująca, która zgodnie z przepisami UE uważana jest za osobę. Organy celne powinny również uwzględnić fakt, że ogólne warunki są takie same dla wszystkich rodzajów pozwoleń/decyzji, o których wydanie wnioskuje przedsiębiorca. Na przykład organy celne nie mogą uznać przedsiębiorcy za osobę prawną, gdy występuje on z wnioskiem o nadanie numeru EORI lub o pozwolenie na korzystanie z procedury w miejscu, jednocześnie uznając go za zwykły oddział, gdy ubiega się o przyznanie statusu AEO z zastosowaniem tych samych przepisów. Wyjątki od wymogu posiadania siedziby na obszarze celnym Wspólnoty w przypadku ubiegania się o przyznanie statusu AEO są określone wyłącznie w art. 14g RWKC. 1.II.3. Kto jest przedsiębiorcą włączonym w czynności celne : Inną kwestią, którą należy uwzględnić przy ustalaniu, czy konkretny wnioskodawca jest przedsiębiorcą, jest to, czy jego działalność gospodarcza jest włączona w czynności określone przepisami prawa celnego. Pozytywnie rozpatrzone mogą zostać jedynie wnioski o przyznanie statusu AEO złożone przez przedsiębiorcę, który prowadząc działalność gospodarczą jest włączony w czynności określone przepisami prawa celnego. Zgodnie z tą definicją jest wiele sytuacji, w których przedsiębiorca nie może ubiegać się o przyznanie statusu AEO, ponieważ nie jest włączony w czynności celne, np.: - dostawca posiadający siedzibę w UE, który dostarcza producentowi posiadającemu siedzibę w UE tylko towary już dopuszczone do swobodnego obrotu; - przewoźnik transportujący jedynie towary dopuszczone do swobodnego obrotu, które nie są objęte żadną inną procedurą celną na obszarze celnym Wspólnoty; - producent wytwarzający towary przeznaczone tylko na rynek wewnętrzny UE i wykorzystujący surowce już dopuszczone do swobodnego obrotu; - konsultant, który jedynie konsultuje/wydaje opinie w sprawach celnych. Definicja przedsiębiorcy nie ogranicza pojęcia włączenie w czynności określone przepisami prawa celnego jedynie do bezpośredniego włączenia. Producent wytwarzający towary przeznaczone do wywozu może złożyć wniosek o przyznanie statusu AEO, nawet jeżeli formalności wywozowe są realizowane przez inną osobę. Koncepcja AEO bezpieczeństwo i ochrona jest związane z zarządzaniem łańcuchem dostaw. Przedsiębiorcy, którzy zajmują się obsługą towarów podlegających dozorowi 11

12 celnemu lub przetwarzają dane celne związane z tymi towarami mogą składać wnioski o świadectwo AEOS. Jednakże każdy przypadek należy traktować odrębnie z należytym uwzględnieniem wszystkich okoliczności właściwych dla konkretnego przedsiębiorcy. 1.II.4. Zainteresowane strony w międzynarodowym łańcuchu dostaw Z punktu widzenia organów celnych międzynarodowy łańcuch dostaw od początku do końca stanowi proces, np. od produkcji towarów przeznaczonych do wywozu po dostawę towarów do kupującego w innym obszarze celnym (obszarze celnym WE lub innym obszarze celnym). Międzynarodowy łańcuch dostaw nie jest podmiotem możliwym do zidentyfikowania. Składa się on z szeregu elementów powstających ad hoc, które tworzą przedsiębiorcy reprezentujący różne segmenty sektora handlu. W niektórych przypadkach wszyscy przedsiębiorcy są znani i mogą łączyć ich długotrwałe relacje, natomiast w innych przypadkach przedsiębiorcy mogą się często zmieniać, lub mogą być jedynie związani umową dotyczącą jednej operacji/wysyłki. Z operacyjnego punktu widzenia lepsze jest odniesienie do łańcuchów dostaw zamiast do łańcucha dostaw, co oznacza, że każdy przedsiębiorca może być uczestnikiem nie tylko jednego teoretycznego łańcucha dostaw, ale wielu rzeczywistych. W praktyce wiele przedsiębiorstw może odgrywać więcej niż jedną rolę w konkretnym łańcuchu dostaw i będzie wypełniać więcej niż jeden obowiązek związany z tymi rolami. Występując z wnioskiem o przyznanie statusu AEO, wnioskodawca musi zapewnić, aby jego wniosek obejmował czynności celne w odniesieniu do wszystkich jego obowiązków w ramach międzynarodowego łańcucha dostaw. Poszczególne zainteresowane strony i ich różne obowiązki w międzynarodowym łańcuchu dostaw, ważne z punktu widzenia cła, które mogą mieć zastosowanie w odniesieniu do statusu AEO, to przede wszystkim: a) producent W ramach międzynarodowego łańcucha dostaw producent jest przedsiębiorcą, który prowadząc swoją działalność wytwarza towary przeznaczone na wywóz. Obowiązkami producenta w międzynarodowym łańcuchu dostaw mogą być m.in.: - zapewnienie bezpiecznego i objętego ochroną procesu produkcji jego wyrobów; - zapewnienie bezpiecznej i objętej ochroną dostawy jego wyrobów do klientów; - zapewnienie właściwego stosowanie przepisów celnych w odniesieniu do pochodzenia towarów. b) eksporter Zgodnie z art. 788 RWKC eksporter jest osobą, na rzecz której dokonywane jest zgłoszenie wywozowe i która w chwili jego przyjęcia jest właścicielem towarów lub posiada podobne prawo do dysponowania danymi towarami. Jeżeli własność lub podobne prawo do dysponowania towarami posiada osoba mająca swoją siedzibę poza Wspólnotą zgodnie z umową, na podstawie której odbywa się wywóz, to za eksportera uważana jest strona umowy mająca swoją siedzibę we Wspólnocie. W ramach międzynarodowego łańcucha dostaw eksporter może być odpowiedzialny m.in. za: - prawidłowość zgłoszenia wywozowego oraz jego terminowe złożenie, jeśli zgłoszenie celne jest składane przez eksportera; 12

13 - złożenie zgłoszenia wywozowego zawierającego, o ile jest to wymagane, dane z wywozowej deklaracji skróconej; - stosowanie formalności prawnych związanych z wywozem zgodnie z przepisami celnymi, w tym środków polityki handlowej oraz w stosownych przypadkach także uiszczanie należności celnych wywozowych;. - zapewnienie bezpiecznej i objętej ochroną dostawy towarów do spedytora, przewoźnika lub agenta celnego. c) spedytor Spedytor organizuje transport towarów w handlu międzynarodowych na rzecz eksportera, importera lub innej osoby. W niektórych przypadkach wnioskodawca będący spedytorem działa jako przewoźnik i wystawia własne umowy przewozowe, np. list przewozowy. Typowe działania spedytorów obejmują: uzyskanie, sprawdzenie i przygotowanie dokumentacji w celu spełnienia wymogów celnych. W ramach międzynarodowego łańcucha dostaw spedytor może być odpowiedzialny m.in. za: - stosowanie zasad dotyczących formalności transportowych; - zapewnienie, w stosownych przypadkach, bezpiecznego i objętego ochroną transportu towarów; - stosowanie, w odpowiednich przypadkach, zasad dotyczących deklaracji skróconych zgodnie z prawodawstwem. d) prowadzący skład i miejsca składowe Zgodnie z art. 99 WKC prowadzący skład jest osobą posiadającą pozwolenie na prowadzenie składu celnego lub zgodnie z art. 51 ust. 1 WKC i art. 185 ust. 1 RWKC osobą prowadzącą magazyn czasowego składowania lub zarządza obiektami znajdującymi się w wolnym obszarze celnym. W ramach międzynarodowego łańcucha dostaw prowadzący skład może być odpowiedzialny m.in. za: - dopilnowanie, by podczas pozostawania towarów w składzie celnym lub w czasowym składowaniu nie zostały one usunięte spod dozoru celnego oraz spełnienie innych obowiązków wynikających ze składowania towarów objętych procedurą składowania celnego lub przepisami dotyczącymi czasowego składowania; - spełnienie szczególnych warunków określonych w pozwoleniu na prowadzenie składu celnego lub magazynu czasowego składowania; - zapewnienie odpowiedniej ochrony miejsca składowania przed wtargnięciem osób z zewnątrz; - zapewnienie odpowiedniej ochrony przed nieuprawnionym dostępem do towarów, przed zamianą ich lub manipulowaniem nimi. e) agent celny Agent celny wymieniony w niniejszych Wytycznych AEO oznacza przedstawiciela celnego określonego w art. 5 WKC. Przedstawiciel celny działa na rzecz osoby włączonej w działalność gospodarczą związaną z cłami (np. importera lub eksportera). Przedstawiciel celny może działać albo w imieniu takiej osoby (przedstawicielstwo bezpośrednie) lub we własnym imieniu (przedstawicielstwo pośrednie). W ramach międzynarodowego łańcucha dostaw agent celny może być odpowiedzialny m.in. za: - wypełnienie koniecznych formalności zgodnie z przepisami prawa celnego, dotyczącymi danego typu przedstawicielstwa w celu objęcia towarów procedurą celną; 13

14 - w przypadku przedstawicielstwa pośredniego ponosi odpowiedzialność za prawidłowość deklaracji skróconej i jej terminowe złożenie. f) przewoźnik Przewoźnik jest osobą, która dokonuje rzeczywistego przewozu towarów lub która zawarła umowę i wystawiła np. konosament lub lotniczy list przywozowy na rzeczywisty przewóz towarów. W ramach międzynarodowego łańcucha dostaw przewoźnik może być odpowiedzialny m.in. za: - zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony transportu towarów, podczas pozostawania ich pod nadzorem przewoźnika, w szczególności zabezpieczenie środków transportu i przewożonych towarów przed nieuprawnionym dostępem oraz manipulacjami; - terminowe dostarczanie dokumentacji transportowej zgodnie z wymogami prawa; - stosowanie niezbędnych formalności prawnych zgodnie z prawem celnym; - stosowanie, w odpowiednich przypadkach, przepisów dotyczących deklaracji skróconych zgodnie z prawodawstwem. g) importer Importer jest przedsiębiorcą, który dokonuje zgłoszenia przywozowego lub na rzecz którego dokonywane jest zgłoszenie przywozowe. Jednakże z bardziej ogólnej perspektywy handlowej, a w szczególności mając na uwadze istotę programu AEO, na definicję rzeczywistego importera należy patrzeć z szerszej perspektywy (osoba dokonująca zgłoszenia przywozowego nie musi być zawsze osobą, która wprowadza towary na rynek). W ramach międzynarodowego łańcucha dostaw importer może być odpowiedzialny m.in. za: - nadanie towarom przedstawianym organom celnym przeznaczenia celnego; - prawidłowość zgłoszenia oraz jego terminowe złożenie; - jeżeli importer jest osobą składającą przywozową deklarację skróconą, za prawidłowe stosowanie przepisów dotyczących deklaracji skróconych; - stosowanie niezbędnych formalności prawnych zgodnie z przepisami celnymi dotyczącymi przywozu towarów; - zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony przyjęcia towarów, w szczególności zabezpieczenie towarów przed nieuprawnionym dostępem oraz przed manipulacjami. h) inne osoby, na przykład operatorów terminali, dokerów i osoby pakujące ładunki. Sekcja III - Korzyści wynikające ze statusu AEO Świadectwo AEO wydawane jest wnioskodawcy, po przeprowadzeniu dokładnego audytu jego działalności gospodarczej, a nie jego partnerom handlowym. Przyznany status AEO dotyczy samego przedsiębiorcy i ma zastosowanie do jego własnej działalności gospodarczej i tylko on jest uprawniony do czerpania z niego korzyści. Jest to ogólna zasada odnosząca się do wszystkich rodzajów świadectw AEO, które mogą być wydawane przedsiębiorcom odgrywającym różne role w międzynarodowym łańcuchu dostaw. Zgodnie z art. 5a WKC status AEO jest uznawany we wszystkich PCz, a zatem posiadacz świadectwa AEO czerpie takie same korzyści we wszystkich PCz. 14

15 Poniżej opisano korzyści odnoszone przez AEO według rodzajów świadectw. Aby umożliwić organom celnym realizację tych korzyści, AEO powinien zgłosić organom celnym swój numer EORI. 1.III.1. Łatwiejszy dostęp do uproszczeń celnych Z udogodnienia tego korzystają posiadacze AEOC lub AEOF. Przedsiębiorcy nie potrzebują statusu AEO w celu uzyskania pozwolenia na korzystanie z uproszczeń przewidzianych na mocy obowiązujących przepisów celnych. Jednakże w przypadku niektórych uproszczeń w celu uzyskania odpowiedniego pozwolenia muszą oni spełnić pewne kryteria AEO lub niektóre z nich. Artykuł 14b ust. 1 RWKC przewiduje, że jeżeli składający wniosek o konkretne uproszczenie jest posiadaczem świadectwa AEOC lub AEOF, organy celne nie badają ponownie tych warunków, które już były badane przy przyznawaniu statusu AEO. Kryteria, które ma spełnić AEO można znaleźć w odpowiednich artykułach RWKC dotyczących konkretnego uproszczenia. Poniżej zamieszczono wykaz tych uproszczeń: Procedura w miejscu i zgłoszenie uproszczone art. 253c Regularna linia żeglugowa art. 313b ust. 3 lit. a) Potwierdzenie wspólnotowego statusu towarów/ upoważniony nadawca art 373 ust. 3 Potwierdzenie wspólnotowego statusu/ art. 324e oraz art 373 ust. 3 Uproszczenia w tranzycie art. 373 ust. 3 oraz art. 454a ust. 5 Karta kontrolna T5/art. 912g nie wymieniony, ale wynikający z art. 912g ust. 4 Status AEO został wprowadzony do WKC i RWKC po innych uproszczeniach, a zatem większość przedsiębiorców mogła już z nich korzystać przed uzyskaniem statusu AEO. Niemniej jednak ta konkretna korzyść pozostaje wciąż bardzo istotna dla AEO lub tych przedsiębiorców, którzy rozważają złożenie wniosku o przyznanie statusu AEO, a w jeszcze większym stopniu dla organów celnych. Wszelkie działania dotyczące monitoringu AEO będą na etapie ich planowania koordynowane z monitoringiem innych przyznawanych pozwoleń, co w jak najszerszym zakresie pozwoli uniknąć powielania działań. Aby zapewnić jak najbardziej efektywne korzystanie z tego ułatwienia zarówno przez AEO jak i organy celne, należy uwzględnić następujące aspekty: - ponieważ uproszenia są uzależnione od spełnienia pewnych kryteriów AEO, związek/zależność między konkretnym pozwoleniem a statusem AEO należy zapewnić/utrzymać w trakcie procesu obejmującego nie tylko etap składania wniosku, ale również monitorowanie i ponowną ocenę po przyznaniu pozwolenia/statusu; - badanie odpowiednich kryteriów AEO przed przyznaniem statusu AEO nie jest zadaniem abstrakcyjnym i zawsze odnosi się do konkretnej działalności gospodarczej, jaką prowadzi przedsiębiorca. A zatem w przypadku złożenia wniosku o konkretne pozwolenie organy celne nie powinny ponownie badać kryteriów, które już zostały sprawdzone, lecz skoncentrować się tylko na nowych elementach/wymogach. W celu uzyskania dalszych szczegółowych informacji, w szczególności odnośnie procedury w miejscu i procedury uproszczonej, zob. także Wytyczne w sprawie procedur uproszczonych/pojedynczego pozwolenia na korzystanie z procedur uproszczonych (TAXUD/1284/2005, Rev.5.5). 1.III.2. Uprzednie powiadomienie 15

16 Z uprzedniego powiadomienia korzystają posiadacze AEOS lub AEOF. Artykuł 14b ust. 2 RWKC stanowi, że w przypadku złożenia przez AEO przywozowej/wywozowej deklaracji skróconej właściwy urząd celny może przed przybyciem towarów na obszar celny Wspólnoty lub opuszczeniem przez nie tego obszaru powiadomić AEO, że w wyniku analizy ryzyka pod kątem bezpieczeństwa i ochrony dana przesyłka została wybrana do dalszej kontroli fizycznej. Uprzednie powiadomienie może mieć szczególne znaczenie dla AEO prowadzącego działalność w dużych portach i umożliwi mu lepsze planowanie swojej działalności. Powiadomienie takie może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy nie zagraża ono przeprowadzeniu kontroli. Organy celne mogą jednak przeprowadzić kontrolę fizyczną, nawet jeżeli AEO nie został powiadomiony. 1.III.3. Mniejsza ilość danych na potrzeby przywozowych i wywozowych deklaracjach skróconych Z udogodnienia tego korzystają posiadacze AEOS lub AEOF. Artykuł 14b ust. 3 RWKC pozwala im składać przywozowe/wywozowe deklaracje skrócone zawierające mniejszą ilość danych określonych w tabeli 5 załącznika 30A do RWKC. Korzystać mogą z tego jedynie: odbiorcy lub nadawcy posiadający świadectwo AEOS lub AEOF w przypadku, gdy sami składają przywozową/wywozową deklarację skróconą za wiedzą i zgodą przewoźnika lub przewoźnicy posiadający świadectwo AEOS lub AEOF w przypadku składania PDS/WDS dla przesyłek kontrolowanych przez odbiorców lub nadawców posiadających świadectwo AEOF lub AEOS, lub spedytorzy lub agenci celni składający deklarację na rzecz odbiorców lub nadawców posiadających świadectwo AEOF lub AEOS. 1.III.4. Mniejsza liczba kontroli fizycznych i kontroli dokumentów Z uproszenia tego mogą korzystać wszystkie kategorie AEO. Artykuł 14b ust. 4 RWKC stanowi, że AEO podlega mniejszej liczbie kontroli fizycznych i kontroli dokumentów niż inni przedsiębiorcy. Jednakże organy celne mogą podjąć decyzję o kontroli przesyłki należącej do AEO w celu uwzględnienia szczególnego zagrożenia lub obowiązków kontrolnych przewidzianych w innych przepisach unijnych (np. dotyczących bezpieczeństwa produktów itd.). Jednocześnie istnieją również przykłady uwzględnienia statusu AEO nawet dla innych kontroli 7. Istotne jest również dokonanie rozróżnienia na kontrole pod kątem bezpieczeństwa i ochrony i kontrole związane ze stosowaniem innych środków przewidzianych przepisami prawa celnego. Oznacza to, że jedynie AEOS i AEOF, którzy spełniają kryterium bezpieczeństwa i ochrony podlegają mniejszej liczbie kontroli fizycznych i kontroli dokumentów pod kątem bezpieczeństwa i ochrony. 7 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1276/2008 Z DNIA 17 GRUDNIA 2008 R. w sprawie monitorowania na podstawie kontroli bezpośrednich wywozu produktów rolnych otrzymujących refundacje lub inne kwoty 16

17 Podobnie jedynie AEOC i AEOF podlegają mniejszej liczbie kontroli fizycznych i kontroli dokumentów związanych z innymi środkami przewidzianymi w przepisach prawa celnego. Oznacza to mniejszą liczbę kontroli w miejscu przywozu lub wywozu i może również zostać uwzględnione do celów kontroli po odprawie celnej. Aby móc z tego skorzystać, w systemach zarządzania ryzykiem powinna być wprowadzona niższa punktacja ryzyka. Niemniej jednak, choć niższa punktacja ryzyka wiąże się z faktem, że status AEO jest zawsze uwzględniany na korzyść przedsiębiorcy, wartość, o jaką obniża się punktację, może być różna w zależności od roli i obowiązków AEO w konkretnym łańcuchu dostaw. Należy uwzględnić fakt, że korzyść ta jest związana z całościową oceną ryzyka dokonaną dla konkretnej transakcji. Zatem chociaż posiadanie statusu AEO skłania zawsze do przychylnego traktowania, inne wskaźniki ryzyka, np. kraj pochodzenia itp., mogą pociągać za sobą konieczność przeprowadzenia kontroli. Mając na uwadze powyższe zasady ogólne, poniżej wymieniono przykłady możliwych sytuacji: a) przywozowa deklaracja skrócona (PDS). W większości przypadków wymogi i obowiązki związane ze złożeniem PDS spoczywają na przewoźniku. W przypadku gdy jest on osobą składającą PDS oraz posiadaczem AEOF lub AEOS, jest on bezpośrednio uprawniony do otrzymania niższej punktacji ryzyka, ponieważ organy celne już zbadały jego systemy i procedury związane z bezpieczeństwem transportu, partnerami handlowymi i pracownikami. Jeżeli oprócz przewoźnika również odbiorca jest posiadaczem AEOF lub AEOS, poziom kontroli może zostać jeszcze bardziej obniżony. Ponadto, jeżeli zadeklarowany nadawca jest również posiadaczem równoważnego świadectwa AEO wydanego przez organ celny państwa trzeciego, które jest uznawane przez UE na mocy porozumienia o wzajemnym uznawaniu (zob. Część 1, Sekcja IV Wzajemne uznawanie ), systemy bezpieczeństwa i ochrony wszystkich stron zadeklarowanych w PDS, włącznie z tymi, które posiadają bezpośrednie informacje na temat towarów będących przedmiotem operacji, muszą być skontrolowane przez organy celne w UE lub w podobny sposób przez organy celne państwa trzeciego. Mogłoby to przyczynić się do osiągnięcia maksymalnego stopnia bezpieczeństwa całego łańcucha dostaw oraz doprowadzić do jeszcze większego ograniczenia kontroli pod kątem bezpieczeństwa i ochrony. Może dotyczyć to również przypadków, gdy dane, które powinny znajdować się w PDS, są podane w zgłoszeniu celnym (np. w przypadku tranzytu). Stopień ograniczenia kontroli jest oceniany w ten sam sposób z uwzględnieniem roli i obowiązków zainteresowanych podmiotów. Na przykład, spedytor posiadający status AEO jest głównym zobowiązanym w zgłoszeniu celnym do tranzytu zawierającym dane, które powinny znajdować się w PDS. W tym przypadku w pierwszej kolejności należy uwzględnić rodzaj świadectwa. W przypadku gdy spedytor jest posiadaczem AEOC, punktację ryzyka związanego z danymi procedurami celnymi można odpowiednio obniżyć, ponieważ w tradycyjnym zgłoszeniu celnym do tranzytu głównym zobowiązanym jest spedytor. Ponosi on odpowiedzialność (nawet finansową) za przewożone towary oraz za prawdziwość podanych 17

18 informacji, jak również za przestrzeganie zasad tranzytu od urzędu wyjścia do urzędu przeznaczenia. Jednakże, aby obniżyć punktację ryzyka związanego z kontrolami pod kątem bezpieczeństwa i ochrony, główny zobowiązany powinien być posiadaczem AEOS lub AEOF. b) zgłoszenie celne zawierające dane dotyczące bezpieczeństwa i ochrony, które powinny znajdować się w wywozowej deklaracji skróconej (WDS): W większości przypadków dane dotyczące bezpieczeństwa i ochrony eksporter podaje w zgłoszeniu celnym wywozowym. Dlatego zasadniczo jeśli eksporter jest posiadaczem AEOS lub AEOF, stopień zmniejszenia kontroli pod kątem bezpieczeństwa i ochrony jest większy. c) zgłoszenie celne (dane dotyczące bezpieczeństwa i ochrony PDS/WDS nie włączone). - posiadacz AEOC lub AEOF jest agentem celnym a jego klient, którego jest przedstawicielem, nie posiada statusu AEO. Agent celny posiadający status AEO składa zgłoszenie celne o dopuszczenie do swobodnego obrotu: Zasadniczo organy celne powinny obniżyć punktację ryzyka w zależności od stopnia zaangażowania agenta celnego, który posiada status AEO, w reprezentowanie swojego klienta. Zależy to od typu przedstawicielstwa. Przyznanie korzyści wiąże się z pojęciem zgłaszającego. Należy zauważyć, że zgodnie z art. 4 pkt 18 WKC zgłaszający oznacza osobę, która dokonuje zgłoszenia celnego we własnym imieniu, albo osobę, w której imieniu dokonywane jest zgłoszenie celne. W przypadku przedstawicielstwa bezpośredniego agent celny jest bezpośrednim przedstawicielem importera, co oznacza, że działa on w imieniu importera. Zatem posiadacz AEO (agent celny) i zgłaszający (importer) nie są tą samą osobą. Mając na uwadze fakt, że organy celne sprawdziły standardy celne oraz procedury agenta celnego, jego status AEO powinien zostać uwzględniony. Jednocześnie jednak należy uwzględnić fakt, że w tym przypadku jedynym odpowiedzialnym za prawdziwość informacji podanych w zgłoszeniu celnym, autentyczność przedstawionych dokumentów i przestrzeganie wszelkich obowiązków odnoszących się do objęcia danych towarów daną procedurą jest zgłaszający (importer, który nie posiada statusu AEO), a nie posiadacz AEO. W przypadku przedstawicielstwa pośredniego agent celny, który posiada status AEO, działa w swoim własnym imieniu. Jest on zgłaszającym, a organy celne zweryfikowały wprowadzone przez niego procedury realizacji obowiązków zapisanych w art. 199 RWKC. - posiadacz świadectwa AEOC lub AEOF jest importerem i pracuje z agentem celnym nie posiadającym świadectwa AEO. Importer składa zgłoszenie celne o dopuszczenie do swobodnego obrotu: Również zarządzanie ryzykiem należy rozpatrywać w zależności od stopnia zaangażowania agenta celnego w załatwianie spraw klienta przed organami celnymi. 18

19 1.III.5. Priorytetowe traktowanie przesyłki w przypadku wytypowania do kontroli Z udogodnienia tego mogą korzystać wszystkie kategorie AEO. Artykuł 14b ust. 4 akapit drugi RWKC stanowi, że jeżeli w następstwie przeprowadzenia analizy ryzyka towary objęte przywozową lub wywozową deklaracją skróconą lub zgłoszeniem celnym złożonym przez AEO zostaną wybrane do kontroli, konieczne kontrole należy przeprowadzić w sposób priorytetowy. Oznacza to, że przesyłka zostanie poddana kontroli w pierwszej kolejności, o ile pozostałe wybrane przesyłki nie pochodzą od AEO. Przyznanie tej korzyści jest bezpośrednio powiązane z wykorzystywanym rodzajem transportu i infrastrukturą portu/portu lotniczego oraz od nich zależy. 1.III.6. Wybór miejsca przeprowadzenia kontroli Z uproszenia tego mogą korzystać wszystkie kategorie AEO. Artykuł 14b ust. 4 akapit drugi RWKC przewiduje możliwość złożenia przez AEO wniosku o przeprowadzenie kontroli celnych w innym miejscu, co może wiązać się ze skróceniem czasu lub zmniejszeniem kosztów. Jednak podlega to indywidualnym ustaleniom z właściwym organem celnym. Miejsce wybrane na przeprowadzanie kontroli powinno zawsze pozwalać organom celnym na przeprowadzenie koniecznych kontroli i nie stwarzać zagrożenia dla wyników kontroli. Chociaż dla wszystkich przedsiębiorców, na innych warunkach i z zastosowaniem innych procedur, art. 239 ust. 2 RWKC przewiduje możliwość wyboru miejsca kontroli, istnieje rozróżnienie między przepisami ogólnymi a przepisem w postaci korzyści dla AEO, gdyż podejmując decyzję w sprawie wniosku organy celne mogą uwzględnić status AEO. W praktyce w odniesieniu do AEO mogą mieć miejsce różne sytuacje: - ze względu na swoją działalność gospodarczą AEO musi skorzystać z opcji stałej bazy i w połączeniu ze wszystkimi innymi możliwościami przewidzianymi w ramach procedury w miejscu W tym przypadku status AEO nie wystarczy, aby przedsiębiorca mógł automatycznie korzystać z procedury w miejscu oraz stałej odprawy towarów w jego obiektach. AEO musi oddzielnie wystąpić z wnioskiem o pozwolenie na korzystanie z procedury w miejscu. Jednakże ponieważ kryteria są takie same, status AEO będzie dawał przedsiębiorcy możliwość o wiele łatwiejszego i szybszego otrzymania pozwolenia na korzystanie z procedury w miejscu niż przypadku innych przedsiębiorców. Należy również uwzględnić fakt, że pozwolenia na korzystanie z procedury w miejscu udziela się dla konkretnych towarów, pierwotnie wskazanych w pozwoleniu. - indywidualnie dla każdego przypadku w odniesieniu do konkretnych transakcji AEO może wnioskować o przeprowadzanie kontroli w innym miejscu W tym przypadku organy celne uwzględniają status AEO i gdy nie występują inne okoliczności, które mogą temu przeszkodzić, muszą zezwolić na przeprowadzanie kontroli w miejscu wybranym przez AEO. W takich sytuacjach status AEO oraz wiedza posiadana przez organy celne mogą być wykorzystane jako korzyść niedostępna dla innych przedsiębiorców. 1.III.7. Korzyści pośrednie 19

20 Należy podkreślić, że oprócz przewidzianych w przepisach korzyści bezpośrednich, AEO może czerpać korzyści, które nie mają bezpośredniego związku z aspektem celnym prowadzonej przez niego działalności. Chociaż korzyści te uważa się za pośrednie i w związku z tym nie znalazły one wyraźnego odzwierciedlenia w przepisach, to mają one znaczenie, gdyż mogą mieć wysoce pozytywny wpływ na całokształt działalności prowadzonej przez AEO. Podejście dotyczące AEO pomaga przedsiębiorcom w szczegółowym analizowaniu wszystkich ich procesów związanych z międzynarodowym łańcuchem dostaw. Działalność wszystkich zaangażowanych działów zasadniczo ocenia się w trakcie przygotowywania wniosku o wydanie świadectwa AEO. W większości przypadków w celu uzyskania większej przejrzystości i rozpoznawalności łańcucha dostaw zoptymalizowano efektywność i współpracę między tymi służbami. Inwestycje dokonane przez przedsiębiorców w celu poprawy ich standardów bezpieczeństwa i ochrony mogą przynieść pozytywne skutki w następujących obszarach: kontroli przepływu towarów od producenta do konsumenta ( visibility and tracking ), bezpieczeństwa pracowników, opracowywania norm, wyboru dostawców i inwestycji, bezpieczeństwa transportu i przewozów, budowania świadomości infrastruktury organizacyjnej i gromadzeniu potencjału, współpracy między stronami łańcucha dostaw, aktywnych inwestycji technologicznych oraz dobrowolnego przestrzegania wymogów bezpieczeństwa. Niektóre przykłady korzyści pośrednio wynikających z powyższych pozytywnych skutków to: - ograniczenie kradzieży i strat; - mniej opóźnionych przesyłek; - usprawnienie planowania; - poprawa obsługi klientów; - zwiększenie lojalności klientów; - lepsze zarządzanie zapasami; - większe zaangażowanie pracowników; - spadek liczby zdarzeń związanych z bezpieczeństwem i ochroną; - niższe koszty kontroli dostawców i wzrost współpracy; - spadek przestępczości i wandalizmu; - poprawa bezpieczeństwa i komunikacji pomiędzy partnerami w łańcuchu dostaw. 1.III.8. Uznanie za bezpiecznego i zapewniającego ochronę partnera handlowego AEO, który spełnia kryteria bezpieczeństwa i ochrony, zostaje uznany za bezpiecznego i zapewniającego ochronę partnera w łańcuchu dostaw. Oznacza to, że AEO podejmuje wszelkie leżące w jego mocy działania w celu ograniczenia zagrożeń dla łańcucha dostaw, w którym uczestniczy. Status AEO, obejmujący możliwość korzystania z logo AEO, poprawia jego reputację. Prawa autorskie do logo AEO posiada UE i nie jest ono powszechnie dostępne do pobrania z internetu. Przedsiębiorca, który chce je wykorzystywać, musi wystąpić z wnioskiem o pozwolenie do właściwego organu celnego (zasadniczo do organu, który przyznał status AEO). Logo AEO może być wykorzystywane na następujących warunkach: - prawo do korzystania z logo jest uzależnione od posiadania ważnego świadectwa AEO i tylko posiadacz świadectwa AEO może z niego korzystać; - AEO musi zaprzestać wykorzystywania logo z chwilą zawieszenia lub cofnięcia statusu AEO; - każde nadużycie lub niewłaściwe użycie logo będzie ścigane przez UE. 20