Donatorce - w hołdzie. Odnowione obrazy z daru Karoliny Lanckorońskiej. Prezentowana od 7 VIII do 15 XI 1998 r.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Donatorce - w hołdzie. Odnowione obrazy z daru Karoliny Lanckorońskiej. Prezentowana od 7 VIII do 15 XI 1998 r."

Mateusz Maciejewski
8 lat temu
Przeglądów:

1 Donatorce - w hołdzie. Odnowione obrazy z daru Karoliny Lanckorońskiej. Prezentowana od 7 VIII do 15 XI 1998 r. 11 sierpnia 1998 r. profesor Karolina Lanckorońska, jedna z najbardziej zasłużonych kobiet w dziejach polskiej humanistyki, kończy sto lat życia. Zamek Królewski na Wawelu, obdarowany przez nią dziełami sztuki zebranymi przez jej ojca Karola, czci ten jubileusz wystawą, której trzon stanowi 30 odnowionych obrazów włoskich z tejże donacji. Z końcem 1994 r. Karolina Lanckorońska przekazała narodowi polskiemu, z przeznaczeniem głównie dla Zamków Królewskich - w Krakowie i Warszawie, najcenniejszy w dziejach polskiego muzealnictwa dar: zachowaną część imponującej niegdyś rodzinnej kolekcji dzieł sztuki, przechowywanej do II wojny światowej w pałacu Lanckorońskich w Wiedniu. W czasie wojny zbiory, zarekwirowane przez gestapo, z czasem stały się prywatną własnością Hitlera. Ukryte w kopalni koło Salzburga, miały być zniszczone w razie przegrania wojny przez Niemcy (uratował je podoficer austriacki, który nie wykonał rozkazu). Przejęte przez Amerykanów wróciły do rąk właścicieli, a następnie przez niemal pół wieku były przechowywane w jednym ze szwajcarskich banków. Od profesor Lanckorońskiej, ostatniej przedstawicielki historycznego, zasłużonego dla Polski rodu, Zamek Królewski na Wawelu otrzymał 84 obrazy gotyckie i renesansowe, w tym 79 włoskich, namiot turecki z w. XVII/XVIII, cztery obrazy i 228 rysunków Jacka Malczewskiego oraz 69 listów tego artysty do Karola Lanckorońskiego, numizmaty, grafiki i pamiątki rodzinne (w sumie 553 muzealia). Wśród kilkudziesięciu obiektów, które zyskał Zamek Królewski w Warszawie, znajdują się dwa obrazy Rembrandta z kolekcji króla Stanisława Augusta. Ojciec donatorki, Karol Lanckoroński ( ), jedna z najwspanialszych polskich postaci w świecie kultury przełomu w. XIX i XX: archeolog, historyk sztuki, konserwator, kolekcjoner, mecenas artystów, polityk (dziedziczny członek wiedeńskiej Izby Panów, wielki ochmistrz dworu cesarskiego), członek Komitetu Odnowy Wawelu, fundator nagrobka św. Jadwigi Królowej w katedrze krakowskiej, gromadził obrazy włoskie z końcem XIX wieku. Jego kolekcja należała do trzech największych w Wiedniu. Po ostatniej wojnie niektóre cenne obrazy (w tym takich mistrzów jak Massaccio czy Uccello) rodzina Lanckorońskich sprzedała do prestiżowych muzeów w Anglii i USA, co m. in. umożliwiło założenie Fundacji im. Lanckorońskich, finansującej zagraniczne stypendia polskim badaczom z zakresu nauk humanistycznych. Dzięki darowi córki Lanckorońskiego krakowski Zamek Królewski stał się posiadaczem największej w Polsce kolekcji wczesnego malarstwa włoskiego. W wawelskim zespole obrazów Lanckorońskich reprezentowane są wszystkie ważniejsze szkoły malarstwa włoskiego w. XIV-XVI. Dominuje Toskania z Florencją i Sieną oraz Włochy północne z Wenecją i Ferrarą. W obrębie - wawelskiej dziś - kolekcji Karola Lanckorońskiego ponad 20 obrazów należy do malarstwa określanego w literaturze anglojęzycznej jako domestic painting (głównie malowidła ze skrzyń posagowych), świeckiego wyposażenia wnętrz patrycjuszowskich, zjawiska w sztuce cieszącego się dziś w nauce światowej niezwykłym zainteresowaniem. Karol Lanckoroński należał do prekursorów tego kierunku badań, wydając m.in. broszurę o własnym zasobie domestic painting, obfitującym w tematy mitologiczne. Dar profesor Lanckorońskiej dla wawelskiego muzeum został w części udostępniony na czasowych wystawach z początkiem 1995 r. (w Zamku Królewskim na Wawelu i w Międzynarodowym Centrum

Zamek Królewski na Wawelu, obdarowany przez nią dziełami sztuki zebranymi przez jej ojca Karola, czci ten jubileusz wystawą, której trzon stanowi 30 odnowionych obrazów włoskich z tejże donacji.

2 Kultury). Następnie najbardziej reprezentatywne dla kolekcji obrazy zostały poddane zabiegom konserwatorskim. Prace były finansowane przez Fundację im. Lanckorońskich, w przeważającej mierze jednak ze środków państwowych. Zespołem konserwatorów kierowała Anna Kostecka.W ciągu trzech lat przeprowadzono renowację 30 malowideł, z których dziewięć już od r. znajduje się w stałej ekspozycji komnat zamkowych. Wśród odnowionych obrazów są dzieła znanych artystów: Segni di Bonaventura, Simone Martiniego, Bernarda Daddi, Lorenza di Bicci, Rossella di Jacopo Franchi, Sana di Pietro, Apollonia di Giovanni i Marca del Buono, Jacopa del Sellaio, Bonifacia Veronese czy Palmy Młodszego. Na otwartej 6 sierpnia bieżącego r. w dwóch salach II piętra zachodniego skrzydła królewskiego pałacu na Wawelu oprócz trzydziestu odnowionych obrazów włoskich wystawiono 27 rysunków Jacka Malczewskiego - z serii ilustrującej wyprawę archeologiczną Karola Lanckorońskiego na Bliski Wschód i z drugiej, ukazującej życie codzienne Lanckorońskich w Rozdole (majątku rodzinnym w pobliżu Lwowa), a także najnowsze dary Karoliny Lanckorońskiej, głównie malowane wizerunki jej ojca i dokumenty. Wystawie towarzyszy naukowy katalog, opracowany przez dr Marię Skubiszewską i dra Kazimierza Kuczmana (obrazy włoskie) oraz Joannę Winiewicz i Zdzisławę Jakosz-Chojnacką. KAROLINA LANCKOROŃSKA, córka Karola i Małgorzaty z Lichnowskych, studiowała historię sztuki na uniwersytecie wiedeńskim pod kierunkiem Maxa Dvořaka i Juliusa von Schlosser. Była dziedziczka (wraz z siostrą Adelajdą) majątku w Komarnie koło Lwowa, kolatorka tamtejszych kościołów. Pierwsza Polka habilitowana na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie. Wybitna w skali światowej znawczyni sztuki włoskiego renesansu, zwłaszcza twórczości Michała Anioła. Porucznik Armii Krajowej. Aresztowana przez hitlerowców skazana została na karę śmierci; wyrok zamieniono na obóz koncentracyjny w Ravensbrück. Po opuszczeniu obozu w r wyjechała do Włoch, gdzie wstąpiła do armii generała Władysława Andersa. Współzałożycielka Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie (wydającego monumentalne serie źródeł dotyczących historii Polski) i Fundacji im. Lanckorońskich. Doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego, odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Mieszka stale w Rzymie. prof. Lanckorońska zmarła 25 sierpnia 2002 r. w Rzymie.

W ciągu trzech lat przeprowadzono renowację 30 malowideł, z których dziewięć już od r. znajduje się w stałej ekspozycji komnat zamkowych.

3 Kazimierz Pochwalski, Portret Karola Lanckorońskiego

4 Simone Martini, "Anioł"

5 Bernardo Daddi, "Madonna z Dzieciątkiem"

6 Bonifacio Veronese, "Św. Rodzina ze św. Janem Chrzcicielem"

7 Jacopo del Sellaio, "Orfeusz" Apollonio di Giovanni i Marco del Buono, "Przygody Odyseusza" (II)

8 Jacek Malczewski, "Malczewski maluje Karolinę Lanckorońską"

Podobne dokumenty

Wawel narodowi przywrócony. Wystawa Roku Jubileuszowgo 2005. Prezentowana od 11 III do 5 VI 2005 r.

Wawel narodowi przywrócony. Wystawa Roku Jubileuszowgo 2005. Prezentowana od 11 III do 5 VI 2005 r. W r. 2005 mija 100 lat od podjęcia trudnego i prestiżowego zadania odnowy zamku wawelskiego. Zorganizowana