POLSKA TWÓJ PARTNER GOSPODARCZY

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "POLSKA TWÓJ PARTNER GOSPODARCZY"

Transkrypt

1 POLSKA TWÓJ PARTNER GOSPODARCZY WARSZAWA 2008

2 PUBLIKACJA WYDANA PRZEZ MINISTERSTWO GOSPODARKI WE WSPÓŁPRACY Z INSTYTUTEM BADAŃ RYNKU, KONSUMPCJI I KONIUNKTUR MATERIAŁY PRZYGOTOWANE PRZEZ INSTYTUT BADAŃ RYNKU, KONSUMPCJI I KONIUNKTUR Copyright by Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur, Warszawa 2008 Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Al. Jerozolimskie 87, Warszawa tel.: (48) (0-22) , , fax: (48) (0-22) ibrkk@ibrkk.pl ISBN

3 Szanowni Czytelnicy, W ostatnich kilkunastu latach zbudowano w Polsce sprawną, otwartą na świat gospodarkę rynkową opartą na dynamicznie rozwijającym się sektorze prywatnym. Polska aktywnie włączyła się w procesy integracji europejskiej, zwłaszcza gdy stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Polskie podmioty gospodarcze wykazały swą konkurencyjność, skutecznie działając na jednolitym rynku europejskim. Szerszym strumieniem zaczęły napływać do nas bezpośrednie inwestycje zagraniczne zarówno z UE, jak i z krajów trzecich. Przez kilka ostatnich lat najważniejszym czynnikiem determinującym wzrost gospodarczy Polski był szybko rosnący eksport. Obecnie znaczący wzrost gospodarki zachodzi również dzięki wyższemu spożyciu i inwestycjom krajowym. W całym okresie transformacji społeczno-gospodarczej widoczne jest duże zainteresowanie podmiotów zagranicznych możliwościami i warunkami prowadzenia działalności gospodarczej, w tym inwestowania, w Polsce. Wychodząc naprzeciw temu zapotrzebowaniu od 1992 r. nasz Instytut opracowuje i wydaje corocznie informator o Polsce. Zawiera on podstawowe dane o kraju i jego gospodarce, jak również niezbędne informacje o regulacjach prawnych dotyczących zakładania firm, inwestowania, zasad koncesjonowania obrotu gospodarczego oraz o obowiązujących podatkach, cłach, przepisach prawa pracy, zasadach nabywania nieruchomości i innych warunkach prowadzenia interesów w Polsce. Mamy nadzieję, że informator pomoże Państwu w nawiązaniu i rozwijaniu wzajemnie korzystnej współpracy gospodarczej z polskimi partnerami. Życzymy wielu sukcesów i satysfakcji z działalności w Polsce. Ryszard Michalski Dyrektor Instytutu Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur 3

4 4 Polska

5 Spis treœci I. Informacje ogólne Położenie geograficzne Klimat Ludność i język Ustrój polityczny Podział terytorialny...9 II. Polska w Europie i świecie Miejsce Polski w gospodarce światowej Członkostwo w organizacjach i instytucjach międzynarodowych Polska w Unii Europejskiej...18 III. Rozwój gospodarczy i jego perspektywy Sytuacja gospodarcza Polski Zewnętrzne oceny gospodarki polskiej Wizja rozwoju gospodarczego Polski do 2015 r. w świetle Strategii Rozwoju Kraju...33 IV. Zasoby i infrastruktura Rynek pracy Bogactwa naturalne Majątek produkcyjny Infrastruktura gospodarcza Środowisko naturalne Przejścia graniczne...52 V. Główne gałęzie gospodarki Przemysł Budownictwo Rolnictwo Handel Usługi transportowe Turystyka Banki i usługi finansowe...71 VI. Polska regionów Charakterystyka gospodarki polskich regionów Specjalne strefy ekonomiczne...92 VII. Warunki prowadzenia działalności gospodarczej Zasady ogólne Podstawy prawne Koncesje oraz regulowana działalność gospodarcza Rejestracja podmiotów gospodarczych Kontrola przedsiębiorcy Własność ziemi i nieruchomości Zapobieganie praktykom monopolistycznym i nieuczciwej konkurencji

6 8. Ochrona własności intelektualnej Stosunki pracy System podatkowy Wymagania w zakresie ochrony środowiska Sądownictwo i arbitraż Usługi informacyjne i promocyjne Główne akty prawne VIII. Podstawowe warunki obrotu z zagranicą Warunki wymiany handlowej w ramach Unii Europejskiej Regulacje celne i główne ograniczenia pozataryfowe w handlu z krajami spoza Unii Europejskiej Prawo dewizowe Kurs walutowy Główne akty prawne IX. Informacje praktyczne Wjazd do strefy Schengen i zasady pobytu cudzoziemców w Polsce Warunki zatrudnienia obcokrajowców Mieszkania Ochrona zdrowia Najczęściej używane języki obce Waluta Transport Łączność Internet Czas pracy urzędów, banków i sklepów Hotele i gastronomia Możliwości spędzania wolnego czasu Stosowane jednostki miary, czas geograficzny, prąd w sieci Nagła pomoc Święta państwowe i religijne X. Podstawowe dane statystyczne XI. Użyteczne adresy

7 1. Po³o enie geograficzne Polska leży w Europie Środkowej, nad Morzem Bałtyckim. Powierzchnia kraju wynosi km 2, co plasuje go na dziewiątym miejscu w Europie i szóstym w Unii Europejskiej. Rozciągłość z północy na południe wynosi 649 km, a ze wschodu na zachód 689 km. Stolicą Polski jest Warszawa. Całkowita długość granicy państwowej wynosi 3505 km. Na zachodzie granica z Niemcami przebiega wzdłuż Odry i Nysy Łużyckiej (489 km). Przeważającą część granicy północnej stanowi Morze Bałtyckie (395 km) z zatokami Pomorską i Gdańską, a pozostałą (232 km) stanowi granica z enklawą rosyjską Obwodem Kaliningradzkim. Na wschodzie Polska graniczy z Litwą (104 km), Białorusią (418 km) i Ukrainą (535 km), a na południu pasma górskie Sudetów i Karpat oddzielają ją od Czech (790 km) i Słowacji (541 km). Od 1 maja 2004 r. ponad tysiąckilometrowa granica Polski z Ukrainą, Białorusią i rosyjskim Obwodem Kaliningradzkim stanowi wschodnią granicę Unii Europejskiej. Ponad 90% powierzchni Polski stanowią równiny poprzecinane gęstą siecią rzek. Żyzne ziemie, sprzyjający klimat i dogodne położenie sprawiły, iż od wieków Polska jest znaczącym producentem płodów rolnych. Już w XIII wieku miała niezwykle sprawny system zbytu towarów rolnych. Były one transportowane drewnianymi tratwami w dół rzek (przede wszystkim Wisłą, najdłuższą rzeką w Polsce) do Gdańska, miasta portowego nad Morzem Bałtyckim, i dalej do innych krajów europejskich. Duża część powierzchni pokryta jest lasami, tworzącymi jeden z największych kompleksów tego rodzaju w Europie. Przy granicy z Białorusią rozciąga się Puszcza Białowieska. Jest ona fragmentem unikatowej w Europie prawdziwej puszczy. Zamieszkuje ją wiele gatunków zwierząt, a wśród nich żubry, tylko tu żyjące na wolności. Mimo zdecydowanej przewagi nizin (średnia wysokość n.p.m. wynosi 173 m) krajobraz Polski jest dość zróżnicowany. Na ukształtowanie powierzchni wpływały przede wszystkim kolejne zlodowacenia i im należy zawdzięczać wspaniałe pojezierza w północnej części kraju (największe z nich to Pojezierze Mazurskie i Pojezierze Pomorskie), które latem przyciągają turystów zarówno z kraju, jak i z zagranicy. W kierunku południowym krajobraz zmienia się z nizinnego na wyżynny, a następnie górski. Tu rozciągają się największe pasma górskie Sudety i Karpaty z wysokogórskim 7

8 masywem Tatr i najwyższym szczytem Rysami (2499 m n.p.m.). Zimą Polacy wyjeżdżają w góry, by uprawiać sporty zimowe, latem natomiast wyruszają na szlaki turystyczne zarówno pieszo, jak i na rowerach. 2. Klimat W Polsce przeważa klimat umiarkowany. Charakterystyczną jego cechą jest duża zmienność pogody spowodowana ścieraniem się ciepłych i wilgotnych mas powietrza morskiego znad Atlantyku z suchym powietrzem z głębi kontynentu euroazjatyckiego. Zasadniczo, w północnej i zachodniej części kraju panuje klimat umiarkowany morski, charakteryzujący się łagodną, wilgotną zimą i chłodnym latem oraz sporą ilością opadów. We wschodniej części kraju zaznacza się natomiast kontynentalizm klimatu, ostre zimy oraz gorętsze i bardziej suche lato. Najcieplejsze obszary leżą na południowym zachodzie kraju (Nizina Śląska) i południowym wschodzie (zachodnia część Kotliny Sandomierskiej). Najzimniejszy region to położona w północno-wschodniej części kraju Suwalszczyzna, zwana polskim biegunem zimna. Zimy w Polsce są przeważnie ciepłe i wilgotne, choć zdarzają się też bardzo mroźne, gdy temperatura spada poniżej -10 o C. W styczniu średnia temperatura waha się od -1 o C na zachodzie do -4,5 o C na wschodzie i -5,5 o C na północnym wschodzie kraju. Lato natomiast jest raczej łagodne, z częstymi opadami i burzami. Średnie temperatury lipca sięgają 17 o C na północy i 20 o C na południu. Najwyższe roczne sumy opadów występują w górach i na wyżynach. Najwięcej opadów przypada na miesiące letnie. 3. Ludnoœæ i jêzyk Ludność Polski liczy tys. ( r.), co plasuje ją na 33. miejscu w świecie (0,6% liczby ludności Ziemi), 9. miejscu w Europie (5,3% zaludnienia kontynentu) i 6. w Unii Europejskiej (8,4% mieszkańców UE-25). Gęstość zaludnienia wynosi 122 mieszkańców na km2. Przeważająca część ludności (61,3%) mieszka w miastach. Największym z nich jest Warszawa, która liczy 1 702,1 tys. mieszkańców (4,5% ogółu ludności kraju). Inne większe miasta to: Łódź (760,3 tys.), Kraków (756,3 tys.), Wrocław (634,6 tys.), Poznań (564,9 tys.), Gdańsk (456,7 tys.), Szczecin (409,1 tys.), Bydgoszcz (363,5 tys.), Lublin (353,5 tys.), Katowice (314,5 tys.). Mężczyźni stanowią 48% społeczeństwa polskiego, natomiast kobiety 52%. Przeciętna długość życia mężczyzn wynosi 70,5 lat, a kobiet 78,9 lat. Polska jest w zasadzie krajem jednolitym narodowościowo. Mniejszości narodowe stanowią mniej niż 2% ogółu jej mieszkańców. Najliczniejsze mniejszości to Niemcy, Romowie, Ukraińcy i Białorusini. Mieszkają także Żydzi, Litwini, Słowacy i inni. Zdecydowaną większość wyznaniową stanowią katolicy (ok. 90%). Językiem urzędowym jest język polski. 8

9 4. Ustrój polityczny Zgodnie z ustawą konstytucyjną z r. organami państwa są: w zakresie władzy ustawodawczej Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie władzy wykonawczej Prezydent RP i Rada Ministrów, w zakresie władzy sądowniczej niezawisłe sądy. Sejm, niższa izba parlamentu, wybierany jest na 4-letnią kadencję w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych. Zasiada w nim 460 posłów. Sejmowi podporządkowana jest Najwyższa Izba Kontroli najwyższy organ kontrolny w państwie. Organami Sejmu są: Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów i komisje sejmowe. Podstawową formą organizacji politycznej posłów na terenie Sejmu są kluby poselskie. Senat, wyższa izba parlamentu, wybierany jest również na 4-letnią kadencję w wyborach powszechnych i bezpośrednich, jednocześnie z wyborami do Sejmu. W skład Senatu wchodzi 100 senatorów. W najważniejszych, określonych ustawą konstytucyjną, sprawach Sejm i Senat obradują wspólnie pod przewodnictwem Marszałka Sejmu, tworząc Zgromadzenie Narodowe. W październiku 2007 r. odbyły się powszechne wybory do Sejmu i Senatu, które przyniosły zwycięstwo prawicy. Największą liczbę głosów uzyskała Platforma Obywatelska (PO), która utworzyła większościową koalicję parlamentarną z Polskim Stronnictwem Ludowym (PSL). Prezydent wybierany jest na 5-letnią kadencję w wyborach powszechnych, równych i bezpośrednich i ponownie może być wybrany tylko raz. Jest on najwyższym przedstawicielem państwa, czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży bezpieczeństwa państwa. Prezydent powołuje Prezesa Rady Ministrów (premiera) i na jego wniosek ministrów. Organem wykonawczym prezydenta jest Kancelaria. Od 23 grudnia 2005 r. prezydentem Polski jest Pan Lech Kaczyński. Rada Ministrów składa się z prezesa (premiera), który jest jej przewodniczącym, wicepremierów i ministrów. Rząd prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa. Do zadań rządu należy w szczególności zapewnienie wykonania ustaw, kierowanie administracją publiczną, przygotowywanie projektu budżetu i kierowanie jego wykonaniem. Wotum zaufania dla rządu udziela Sejm. 5. Podzia³ terytorialny Od 1 stycznia 1999 r. obowiązuje trójstopniowy podział terytorialny państwa. Zgodnie z nim Polska dzieli się na: 16 województw, 314 powiatów ziemskich i 65 grodzkich (miasta na prawach powiatów), 2478 gmin. Gmina jest podstawową jednostką podziału terytorialnego. Władze gminy stanowią: rada gminy wybierana w powszechnych wyborach samorządowych oraz zarząd wybierany przez radę gminy i sprawujący w gminie władzę wykonawczą. W gminach wiejskich przewodniczącym zarządu jest wójt, w mniejszych miastach burmistrz, a w dużych miastach prezydent. Konstytucja gwarantuje pierwszeństwo gminy w prowadzeniu spraw publicznych o znaczeniu lokalnym. 9

10 Gmina zajmuje się głównie: - przedszkolami, szkołami podstawowymi i gimnazjami, - bibliotekami i domami kultury, - ochroną zdrowia (przychodnie i ośrodki zdrowia, a w gminach miejskich także szpitale), - wodociągami i zaopatrzeniem w wodę, - transportem lokalnym i drogami gminnymi, - ochroną środowiska na swoim terenie, - usuwaniem odpadów stałych i ścieków, - prowadzeniem targowisk. Powiat jest jednostką podziału terytorialnego drugiego stopnia, w skład którego wchodzi kilka lub kilkanaście gmin. Władze powiatu stanowią rada powiatu, wybierana w wyborach samorządowych, i zarząd powiatu. Na czele zarządu stoi starosta. Powiat zajmuje się tymi sprawami, które dotyczą wielu gmin do niego należących, np. szpitala, szkół ponadpodstawowych. Powiaty zajmują się głównie: - ochroną porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego, - ochroną przeciwpowodziową i przeciwpożarową, - zapobieganiem klęskom żywiołowym i ich skutkom, - utrzymaniem szpitali ogólnych, - przeciwdziałaniem bezrobociu i pomocą społeczną, - budową i utrzymaniem dróg ponad gminnych, - ochroną praw konsumenckich, - wydawaniem paszportów i sprawami związanymi ze zmianą obywatelstwa. Województwo jest największą jednostką podziału terytorialnego kraju. Władzami województwa są sejmik województwa, wybierany w wyborach samorządowych, i zarząd województwa. Na czele sejmiku i zarządu stoi marszałek województwa. Przedstawicielem władzy państwowej w województwie jest wojewoda, który stoi na straży interesu ogólnonarodowego. Województwo zajmuje się sprawami dotyczącymi rozwoju cywilizacyjnego regionu. Opracowuje i wdraża strategie, stwarza warunki do wzrostu gospodarczego regionu. W ramach współpracy regionalnej może utrzymywać kontakty ze społecznościami innych państw. 10

11 Mapa POLSKI z uwzględnieniem podziału wojewódzkiego W Województwo Zadania samorządu wojewódzkiego związane są z tworzeniem warunków rozwoju regionalnego w trzech podstawowych sferach: 1.rozwoju ekonomicznego, obejmującego też międzynarodową współpracę gospodarczą i promocję regionu, 2. usług publicznych wyższego rzędu (m.in. szkolnictwo wyższe, specjalistyczna służba zdrowia, działalność kulturalna o charakterze ponadlokalnym), 3. kształtowanie przyjaznego człowiekowi środowiska naturalnego. Charakterystyka gospodarki polskich regionów wraz z opisem celów i kierunków polityki regionalnej przedstawiona jest w rozdziale VI. 11

12 1. Miejsce Polski w gospodarce œwiatowej Polska jest krajem europejskim o znaczącym potencjale terytorialnym, ludnościowym i gospodarczym. Jej udział i znaczenie w gospodarce światowej zwiększają się zauważalnie w ostatnim okresie. Najbardziej syntetycznym wskaźnikiem obrazującym ten wzrost jest dynamika produktu krajowego brutto. Od początku okresu transformacji wartość dolarowa polskiego PKB zwiększyła się ponad pięciokrotnie. W 1990 r. wyniosła około 59 mld USD (w cenach bieżących według oficjalnego kursu walutowego), w 2005 r. przekroczyła 300 mld USD, co lokowało Polskę na 21. pozycji w świecie i 11. w Europie wśród krajów o najwyższej wartości PKB, a w 2006 r. ponad 320 mld USD. W 2007 r. PKB Polski wzrósł o ponad 6,6%, a więc rósł o wiele szybciej niż przeciętnie w świecie. Polska należy do czołówki światowych producentów wielu towarów przemysłowych, zarówno podstawowych surowców, jak i towarów przetworzonych. W pierwszej dziesiątce lokuje się w produkcji: miedzi rafinowanej, siarki, węgla kamiennego i brunatnego oraz odbiorników telewizyjnych; w drugiej natomiast w produkcji: kwasu siarkowego, stali surowej i energii elektrycznej. Jest również czołowym światowym producentem niektórych artykułów rolnożywnościowych. Jest największym w świecie producentem żyta, dostarczającym około jednej czwartej jego produkcji światowej. W produkcji owsa, ziemniaków, buraków cukrowych i trzody chlewnej znajduje się wśród dziesięciu największych. W drugiej dziesiątce światowych producentów lokuje się w produkcji jęczmienia, pszenicy, cukru, mięsa, mleka krowiego i jaj kurzych. Wartość handlu zagranicznego Polski łącznie z handlem wewnątrzunijnym przekroczyła w 2007 r. 300 mld USD. W handlu światowym Polska jako eksporter awansowała z 30. na 29. pozycję, z udziałem 1,0% światowego eksportu, a jako importer przesunęła się z 26. na 22. pozycję, z udziałem 1,1% importu. Wartość obrotów towarowych Polski była zbliżona do Szwajcarii, Austrii, Szwecji czy Australii, a większa od obrotów Tajlandii czy Brazylii. Wśród państw UE Polska zajmuje 10. miejsce jako eksporter i 8. jako importer. Przypada na nią 2,6% unijnego eksportu i 2,9% importu. Rosnąca pozycja Polski na rynkach międzynarodowych jest rezultatem wysokiej dynamiki obrotów jej handlu zagranicznego, znacznie wyższej od dynamiki handlu światowego. W okresie średnie tempo wzrostu wolumenu polskiego eksportu 12

13 towarowego przekraczało 10% rocznie, a importu wynosiło około 15% rocznie, podczas gdy wolumen handlu światowego rósł w tym okresie tylko o około 6% rocznie. Również w 2007 r. wzrost wolumenu obrotów handlu zagranicznego Polski (eksportu o blisko 9%, importu o około 14%) był znacznie większy niż obrotów handlu światowego. Rosnący udział handlu zagranicznego w PKB Polski (w 2007 r. relacja eksportu do PKB wynosiła już blisko 41%, a w przypadku importu przekraczała 43%) odzwierciedla postępujący proces otwierania się polskiej gospodarki i w konsekwencji rosnącą współzależność od procesów zachodzących w gospodarce światowej. Do dynamizacji obrotów handlu zagranicznego Polski przyczyniają się w istotnym stopniu działające w kraju spółki z udziałem kapitału zagranicznego. Polska pozostaje jednym z głównych odbiorców bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Europie Środkowej i Wschodniej i liderem pod względem łącznej wartości pozyskanych inwestycji. Dzięki przystąpieniu do Unii Europejskiej Polska dodatkowo zyskała na atrakcyjności jako miejsce lokowania inwestycji. Czynnikami zachęcającymi do inwestowania są przede wszystkim duży i chłonny rynek wewnętrzny, pomyślne perspektywy rozwoju gospodarczego, konkurencyjne warunki działalności gospodarczej stosunkowo niskie koszty pracy i liczne kadry o wysokim poziomie kwalifikacji, a także położenie kraju, ułatwiające procesy logistyczne oraz korzystne przy rozwijaniu współpracy z rynkami wschodnimi Rosją, Ukrainą i innymi państwami WNP. 2. Cz³onkostwo w organizacjach i instytucjach miêdzynarodowych Polska jest aktywnym członkiem wielu organizacji i instytucji międzynarodowych o zasięgu globalnym i regionalnym. Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) Polska jest jednym z krajów założycieli ONZ. W ciągu ponad sześćdziesięciu lat działalności tej najważniejszej na świecie organizacji międzynarodowej Polska aktywnie uczestniczyła w pracach jej organów, agencji wyspecjalizowanych, autonomicznych organizacji działających pod jej auspicjami i brała udział w różnych programach przez nią realizowanych. Przedstawiciele Polski wnieśli szczególnie duży wkład w: działania na rzecz rozbrojenia i pokoju światowego, organizowanie międzynarodowej współpracy gospodarczej i pomocy dla krajów rozwijających się, działania związane z ochroną praw człowieka, kodyfikację i stanowienie prawa międzynarodowego. Polscy eksperci brali udział w pracach nad przygotowaniem układów rozbrojeniowych realizowanych pod patronatem ONZ. Od 1953 r. żołnierze polscy uczestniczą w licznych misjach pokojowych i obserwacyjnych ONZ; m.in. na Płw. Koreańskim i Płw. Indochińskim, w Egipcie, Libanie, na Wzgórzach Golan, w Kuwejcie, Rwandzie i Liberii, a w ostatnich latach w krajach byłej Jugosławii, Afganistanie i w Iraku. Dotychczas wzięło w nich udział ponad Polaków. Obecnie przedstawiciele Polski pełnią służbę: w dwóch jednostkach wojskowych UNIFIL w Libanie Płd. i UNDOF na Wzgórzach Golan (ok. 700 żołnierzy), 13

14 w operacji wielofunkcyjnej UNMIK w Kosowie (ok. 130 policjantów), w ośmiu innych misjach wojskowych (ok. 30 obserwatorów). Polscy inżynierowie, lekarze i naukowcy aktywnie uczestniczą w programach pomocy technicznej dla krajów rozwijających się, realizowanych przez organizacje wyspecjalizowane ONZ: FAO, WHO, UNIDO i UNDP/ILO. Wyrazem uznania dla zaangażowania na forum ONZ był wybór Polski na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa oraz sprawowanie przez jej przedstawicieli funkcji zastępców sekretarza generalnego i przewodniczącego jednej z sesji Zgromadzenia Ogólnego. Organizacja Paktu Północnoatlatyckiego (NATO) Polska została członkiem NATO 12 marca 1999 r., wraz z Czechami i Węgrami. Wejście do NATO było logiczną konsekwencją zmian zachodzących w kraju po 1989 r., przyczyniło się zasadniczo do zwiększenia jego bezpieczeństwa międzynarodowego i ułatwiło proces integracji Polski z pozostałymi strukturami europejskimi, w tym głównie z Unią Europejską. Obecnie Polska uczestniczy w programach NATO dotyczących współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa i obronności w ramach Partnerstwa dla Pokoju (PfP) i Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego (EAPC), a wojska polskie w jednostkach wielonarodowych, w polsko-niemiecko-duńskim Korpusie Północ-Wschód, Litewsko- Polskim Batalionie Sił Pokojowych Litpolbat i Polsko-Ukraińskim Batalionie Sił Pokojowych Polukrbat. W Bydgoszczy działa Centrum Szkolenia Sił Połączonych (JFTC), będące istotnym elementem struktury dowodzenia Sojuszu. Żołnierze biorą udział w działaniach na rzecz utrzymania i przywracania ładu i bezpieczeństwa międzynarodowego, w misjach pokojowych podejmowanych przez NATO, a także przez ONZ, OBWE czy UZE. Obecnie uczestniczą w następujących operacjach pokojowych NATO: Międzynarodowych Siłach Pokojowych Kosowo Force (KFOR) w Kosowie, Międzynarodowych Siłach Stabilizujących (SFOR) w Bośni i Hercegowinie, Międzynarodowych Siłach Wspierania Bezpieczeństwa (ISAF) w Afganistanie; w 2007 r. polska obecność zwiększyła się do ok. 1200, a w 2008 r. o kolejnych 400 żołnierzy wykonujących w ramach operacji wojskowych zadania w zakresie dowodzenia, wsparcia oraz zabezpieczenia, misjach pokojowych żandarmerii wojskowej EUFOR w Bośni i Hercegowinie oraz w Kongo i Czadzie, misji szkoleniowej NTM-I w Iraku i operacji Trwały Wysiłek na Morzu Śródziemnym. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) Propozycja zwołania międzynarodowej konferencji bezpieczeństwa i współpracy zgłoszona została przez polskiego ministra spraw zagranicznych A. Rapackiego podczas XIX Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, w grudniu 1964 r. Dzisiejsza OBWE jest najliczniejszą organizacją regionalną na świecie. Zrzesza 55 państw, przy czym oprócz państw europejskich należą do niej również USA i Kanada oraz państwa azjatyckie powstałe po rozpadzie Związku Radzieckiego. Przejawem aktywnego uczestnictwa Polski w OBWE było przewodniczenie organizacji w 1998 r. 14

15 Warszawa jest siedzibą Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR) powołanego w 1992 r. Jest to największa instytucja międzynarodowa, która znajduje się w Polsce. Biuro sprawuje kontrolę nad przestrzeganiem praw człowieka, w tym także praw mniejszości narodowych oraz zasad demokracji na terenie państw członkowskich, a ponadto aktywnie uczestniczy w promocji tolerancji i walki z dyskryminacją oraz promocji praw kobiet i zwalczania handlu ludźmi. Współpracuje też z Wysokim Komisarzem OBWE ds. Mniejszości Narodowych. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) Polska jest pełnoprawnym członkiem OECD od 22 listopada 1996 r. Przynależność Polski do OECD stała się istotnym instrumentem realizacji celów jej polityki ekonomicznej, związanych głównie z adaptacją gospodarki polskiej do wymogów transformacji systemowej, regionalizacji i globalizacji. Szczególnie duże znaczenie miała ona w strategii wchodzenia Polski do struktur europejskich, głównie w staraniach o akcesję do UE. Nastąpiło wyraźne zbliżenie polskiego prawodawstwa, instytucji, polityki gospodarczej i praktyk stosowanych w wielu dziedzinach do standardów OECD. Przyjęcie Polski do OECD, prestiżowego klubu wysoko rozwiniętych państw świata, było dowodem stabilności jej gospodarki i w konsekwencji ułatwiło dostęp do preferencyjnych linii kredytowych udzielanych przez międzynarodowe instytucje finansowe. Stanowiło też dowód na to, że Polska była w stanie dostosować się do standardów i reguł międzynarodowych. Od początku członkostwa Polska aktywnie uczestniczy w pracach Komitetów i Grup Roboczych OECD oraz włącza się we wszelkie podejmowane inicjatywy zarówno w zakresie tradycyjnych, jak i nowych interdyscyplinarnych dziedzin. Jesienią 2000 r. odbyła się w Polsce wyjazdowa sesja Rady. Była to trzecia w historii OECD sesja wyjazdowa i pierwsza zorganizowana w kraju środkowoeuropejskim. Ponadto Polska uczestniczy w mechanizmie konsultacyjnym państw UE będących członkami OECD. OECD dokonuje regularnych przeglądów polskiej gospodarki oraz kierunków przeprowadzanych zmian i postępu realizowanych reform. Raporty z tych przeglądów traktowane są jako miarodajne i rzetelne źródło informacji o rozwoju gospodarczym i jego perspektywach, a równocześnie stanowią podstawę oceny wiarygodności kraju na arenie międzynarodowej. Światowa Organizacja Handlu (WTO) Polska była jednym z sygnatariuszy Aktu Końcowego, zamykającego rokowania Rundy Urugwajskiej GATT i Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu. Pełnoprawnym członkiem WTO stała się 1 lipca 1995 r., po dostosowaniu wewnętrznego ustawodawstwa i zakończeniu procesu ratyfikacyjnego Porozumień Rundy Urugwajskiej. Akcesja do WTO przyczyniła się do poprawy pozycji gospodarczej Polski na arenie międzynarodowej, a samo członkostwo w tej organizacji stało się następnie jednym z warunków przystąpienia Polski do innych organizacji i struktur międzynarodowych, m.in. OECD i Unii Europejskiej. Przyjęcie przez Polskę wszelkich uzgodnionych zobowiązań liberalizacyjnych WTO oznaczało, że wraz z lepszym dostępem polskich towarów do rynków trzecich 15

16 zmniejszyła się także ochrona przed importem i zwiększyła się konkurencja na rynku polskim. Poważnie zwiększył się udział importu liberalizowanego w całości polskiego importu z krajów członkowskich, zwłaszcza w imporcie towarów przemysłowych. Istotne dla Polski były również postanowienia w zakresie sektora rolnego. Polska przyjęła wszystkie ogólne zobowiązania liberalizacyjne wynikające z Porozumienia w sprawie rolnictwa, m.in. w zakresie określania kwot dostępu do rynku, a także redukcji subsydiowania rolnictwa. W handlu usługami przystąpienie do WTO oznaczało dla Polski przyjęcie klauzuli największego uprzywilejowania wobec wszystkich partnerów Organizacji, a zobowiązania wobec członków OECD zostały rozciągnięte na wszystkie kraje WTO. Polska przyjęła również zobowiązania do liberalizacji usług finansowych. Sytuacja Polski na forum WTO zmieniła się po 1 maja 2004 r., po wejściu do Unii Europejskiej. Nastąpiło bowiem przeniesienie polityki handlowej z poziomu narodowego na wspólnotowy. Oznacza to, że obecnie negocjacje z państwami trzecimi i WTO prowadzi Komisja Europejska (Dyrekcja Generalna ds. Handlu) na podstawie mandatu od Rady UE i w konsultacji z grupami roboczymi Rady UE, głównie z Komitetem 133. W Komitecie są omawiane wszystkie sprawy związane z uczestnictwem państw UE w WTO i jest współtworzona, przy udziale poszczególnych krajów członkowskich, wspólnotowa polityka handlowa na potrzeby negocjacji z WTO. Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (Bank Światowy) Polska należy do członków założycieli Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego. W 1950 r. z powodów politycznych musiała jednak wystąpić z tych organizacji. Ponownie przyjęta została do nich w 1986 r. Po roku 1989 Bank Światowy stał się dla Polski jednym z głównych źródeł finansowania reform społeczno-gospodarczych, a jednocześnie odegrał ważną rolę w procesie odzyskiwania przez Polskę dostępu do międzynarodowego rynku kapitałowego. Dotychczas Polska otrzymała z Banku kredyty na projekty, których realizacja przyczyniła się do umocnienia rynkowej orientacji reform, restrukturyzacji gospodarki, poprawy wiarygodności kredytowej kraju oraz wprowadzenia zmian systemowych, instytucjonalnych i strukturalnych. Obecnie realizowane są zarówno projekty inwestycyjne, jak i przedsięwzięcia związane z wdrażaniem zmian strukturalnych, głównie w zakresie modernizacji infrastruktury transportowej i technologii komunikacyjnych, sektora energetyki i ciepłownictwa oraz wykorzystania czystej ekologicznie energii, ochrony środowiska naturalnego i rozwoju terenów wiejskich. Po przystąpieniu Polski do UE zmieniła się strategia dotychczasowej pomocy kredytowej Banku udzielanej Polsce na rzecz wspierania jej jako kraju członkowskiego Unii. Jest to wsparcie głównie na rzecz poprawy infrastruktury komunikacyjnej i wsparcie rządu w celu lepszego wykorzystania funduszy strukturalnych UE. W pierwszym okresie po akcesji Bank współfinansował utrzymanie i modernizację dróg i sieci transportowej oraz rekultywację terenów po zamkniętych kopalniach węgla kamiennego i wsparcie rządowego programu reformowania polskiego górnictwa węgla kamiennego. Jednocześnie, gdy łatwiejszy stał się dostęp zarówno rządu, jak i sektora prywatnego do komercyjnego finansowania na warunkach konkurencyjnych, nastąpiło stopniowe 16

17 przesunięcie działań Banku od udzielania pożyczek i nadzoru w stronę działań pozakredytowych. Celem Banku stało się lepsze wykorzystywanie doświadczeń międzynarodowych i wniosków z nich płynących przy wspieraniu polskiego rządu w kluczowych reformach gospodarczych. Głównymi obszarami pracy Banku Światowego w Polsce są obecnie m. in. takie dziedziny, jak: realizacja reform sektora społecznego, restrukturyzacja i prywatyzacja sektora publicznego, osiąganie celów w zakresie ochrony środowiska, usprawnianie zarządzania w sektorze publicznym, tworzenie nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich innych niż w rolnictwie oraz wsparcie rządowego Programu Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego, a także udzielanie kredytów innowacyjnopilotażowych. W ostatnich latach firmy polskie uczestniczące w przetargach wymienionych w statystykach Banku realizowały głównie kontrakty związane z sektorem transportu, energetyki i górnictwa. Większość tych przetargów przeprowadzono w Polsce. Równocześnie jednak obserwuje się coraz większe zainteresowanie polskich firm rynkami innych krajów, w tym m.in. Rosji i Ukrainy oraz państw byłej Jugosławii, które charakteryzują się dużym potencjałem wzrostu, a jednocześnie wspierane są znacznymi środkami finansowymi Banku Światowego. Od roku 1997, po zmianie systemu działania Banku i przesunięciu wielu dyrektorów krajowych i ekspertów z centrali w Waszyngtonie do krajów ich działania, siedziba Departamentu Polski i Państw Bałtyckich znajduje się w Warszawie. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) Wsparcie ze strony Międzynarodowego Funduszu Walutowego odegrało istotną rolę w stabilizowaniu gospodarki Polski w początkowym okresie transformacji. W latach Polska otrzymała kredyty i pożyczki MFW na łączną kwotę 1237 mln SDR (około 1,8 mld USD). Szybka poprawa sytuacji gospodarczej i wysoki poziom rezerw walutowych umożliwiły ich spłatę przed terminem, głównie w 1995 r. Od tego czasu Polska nie korzysta z pomocy finansowej Funduszu. Spowodowało to zmianę form współpracy, która polega obecnie na systematycznym monitorowaniu przez MFW sytuacji gospodarczej w Polsce i postępu procesów transformacji oraz na udzielaniu konsultacji. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) EBOR jest międzynarodową instytucją finansową, utworzoną w 1991 r. w celu wspierania przemian polityczno-gospodarczych w krajach Europy Środkowej i Wschodniej w kierunku gospodarki rynkowej. Powstał on z inicjatywy Rady Europejskiej, a 51% udziałów posiada w nim Unia Europejska. Polska jest jednym z 39 krajów założycielskich, które w 1990 r. podpisały deklarację o powołaniu Banku. Obecnie członkami EBOR jest 61 państw oraz Komisja Europejska i Europejski Bank Inwestycyjny. W przyjętej w 1999 r. przez Radę Dyrektorów Banku strategii współpracy z Polską założono koncentrację działalności na następujących obszarach: udzielanie pomocy finansowej i technicznej przy prywatyzacji i restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych i banków, jak również przedsiębiorstwom prywatnym w priorytetowych sektorach gospodarki, 17

18 udzielanie pomocy technicznej i finansowej bankom i sektorowi finansowemu jako całości oraz promowanie wyspecjalizowanych instytucji finansowych, a także usług bankowych dla MSP, udzielanie pomocy technicznej i finansowej programom ochrony środowiska naturalnego, udzielanie pomocy technicznej i finansowej programom energetycznym uwzględniającym wymogi ochrony środowiska, a także pomocy w zakresie modernizacji, stabilizacji i prywatyzacji dostaw energii. Ostatnio w działaniach realizowanych przez Bank nastąpiły pewne przesunięcia, a priorytetem stały się m.in.: pozyskiwanie inwestorów oraz kapitału i bezpośrednich inwestycji zagranicznych na potrzeby restrukturyzacji i modernizacji przedsiębiorstw prywatnych, głównie w sektorze energetyki, gazownictwa i chemii, poszukiwanie i rozwijanie możliwości finansowania sektora MSP, a także kontynuacja dialogu z rządem ws. finansowania tego sektora, wspieranie rozwoju infrastruktury i ochrony środowiska, poprzez współpracę z władzami centralnymi i lokalnymi w zakresie przygotowania, współfinansowania i wdrażania projektów i programów w celu lepszego wykorzystywania unijnych funduszy strukturalnych, wykorzystywanie doświadczeń międzynarodowych dla rozwoju finansowania projektów w ramach partnerstwa prywatno-publicznego, głównie w miastach i gminach w sektorze transportu i komunikacji. W 2007 r. Bank zawarł z polskimi firmami trzy nowe umowy na finansowanie projektów i zainwestował w Polsce około 100 mln euro. 3. Polska w Unii Europejskiej Od 1 maja 2004 r. Polska jest państwem członkowskim Unii Europejskiej. Wstąpienie do Unii było zwieńczeniem wieloletnich starań kolejnych polskich rządów, a także aspiracji społeczeństwa polskiego, które z członkostwem wiązało nadzieje na dalsze polepszenie sytuacji społecznej i gospodarczej w kraju. Droga do członkostwa w Unii Europejskiej Dążenia Polski do integracji ze Wspólnotą Europejską zrodziły się wkrótce po zmianach systemowych w 1989 r. Ich efektem było podpisanie w grudniu 1991 r. Układu europejskiego, na mocy którego Polska stała się krajem stowarzyszonym ze Wspólnotą Europejską. Realizacja postanowień Układu europejskiego doprowadziła m.in. do stworzenia strefy wolnego handlu produktami przemysłowymi między Polską a UE (1 stycznia 2002 r. zniesiono jako ostatnie cła na import samochodów z UE), przyczyniła się także do wprowadzenia ułatwień w przepływie kapitału oraz, w mniejszym zakresie, pracowników i usług. Zawarcie Układu dało Polsce, przechodzącej proces transformacji, impuls do wprowadzania wielu reform politycznych i ekonomicznych. W okresie stowarzyszenia z WE Polska przyjęła wiele nowych aktów prawnych, mających na celu dostosowanie polskich przepisów do prawa wspólnotowego 1, 1 Spośród dziedzin objętych harmonizacją najważniejsze były: ochrona konkurencji, prawo bankowe, ochrona własności intelektualnej, prawo celne, przepisy i normy techniczne, podatki pośrednie. 18

19 tworzyła także struktury instytucjonalne niezbędne do funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej i przyszłego członkostwa w UE. Oficjalnie wniosek o członkostwo w UE Polska złożyła w 1994 r., a w 1997 r. na szczycie w Luksemburgu zakwalifikowana została przez Radę Europejską do rozpoczęcia wiosną 1998 r. negocjacji akcesyjnych 2. W dniu 16 kwietnia 2003 r. w Atenach podpisano traktat akcesyjny, określający warunki członkostwa Polski, a także 9 innych państw (Cypru, Czech, Litwy, Łotwy, Estonii, Malty, Słowacji, Słowenii i Węgier) w Unii Europejskiej. W maju 2003 r. w ogólnonarodowym referendum 77,5% Polaków wypowiedziało się na rzecz członkostwa Polski w UE. W dniu 31 lipca 2003 r. prezydent Polski ratyfikował traktat. Okresy przejściowe w traktacie akcesyjnym Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej wiązało się z przyjęciem całego dorobku prawnego UE, tzn. prawa pierwotnego i pochodnego, z pewnymi wyjątkami ujętymi w okresy przejściowe. Odstępstwa takie, zapisane w traktacie akcesyjnym, w większości wprowadzono z inicjatywy Polski, jako słabszego partnera obawiającego się poważnych kosztów wdrożenia wspólnotowych norm i związanego z tym negatywnego wpływu na konkurencyjność polskich towarów i usług. Najwięcej okresów przejściowych uzyskała Polska w obszarze środowisko, co pozwoliło na rozłożenie w czasie ogromnego wysiłku inwestycyjnego związanego z wprowadzaniem wysokich standardów wspólnotowych w tej dziedzinie 3. Okresy przejściowe w tym obszarze odnosiły się m.in. do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza, kontroli transportu i składowania odpadów, norm w zakresie recyklingu opakowań i redukcji zawartości siarki w paliwach ciekłych. Z podobnych powodów Polska uzyskała okresy przejściowe (do 2006 r. lub do 2007 r.) na dostosowanie przedsiębiorstw sektora przetwórstwa żywności do wymogów unijnych w zakresie norm weterynaryjno-sanitarnych. Okresy przejściowe, przyjęte z inicjatywy Polski, dotyczyły także swobodnego przepływu towarów (procedury rejestracji leków) i kapitału (ograniczenia w zakupie przez obywateli UE ziemi rolniczej i lasów w Polsce oraz tzw. drugich domów), polityki konkurencji (świadczenia pomocy publicznej, zwłaszcza w specjalnych strefach ekonomicznych) oraz transportu (utrzymanie do końca 2008 r. ograniczeń w dostępie do polskich sieci drogowych pojazdów o ciężarze powyżej 40 ton), prawa spółek i podatków (pewne odstępstwa w stosowaniu podatku VAT). Mimo starań, polskim negocjatorom nie udało się uzyskać okresu przejściowego w dojściu do pełnej składki do unijnego budżetu. Uzyskaliśmy natomiast dodatkowe środki na utrzymanie odpowiedniej płynności budżetu państwa w pierwszych latach członkostwa. W trzech dziedzinach rozwiązania przejściowe wprowadzono w traktacie akcesyjnym z inicjatywy państw członkowskich UE-15: w zakresie swobodnego przepływu osób (kilkuletni okres na wprowadzenie pełnej swobody zatrudnienia obywateli z nowych państw członkowskich w krajach UE, Polska uzyskała klauzulę wzajemności), transportu 2 W tym samym czasie do otwarcia rokowań zaproszono również pięć innych państw: Cypr, Czechy, Estonię, Słowenię i Węgry. W grudniu 1999 r. w Helsinkach do negocjującej luksemburskiej szóstki dołączyły: Bułgaria, Litwa, Łotwa, Malta, Rumunia i Słowacja. 3 Szacuje się, że koszty związane z inwestycjami przeznaczonymi na ochronę środowiska w Polsce wyniosą ok. 30 mld euro. 19

20 (m.in. 3-letni okres przejściowy, z możliwością przedłużenia na 5 lat, na wykonywanie przewozów kabotażowych przez polskich przewoźników w krajach UE) oraz rolnictwa (niższe niż w krajach UE-15 dopłaty bezpośrednie, kwoty produkcyjne mniejsze niż oczekiwane przez stronę polską). Rozwiązania zaproponowane przez UE w zakresie rolnictwa były kwestią szczególnie drażliwą w negocjacjach ze względu na stosunkowo duży udział osób zatrudnionych w rolnictwie i obawy polskich rolników (jak pokazał czteroletni okres członkostwa nieuzasadnione) o możliwość skutecznego konkurowania na rynku europejskim z rolnikami z UE. Udział w instytucjach Unii Europejskiej Od 1 maja 2004 r. Polska uczestniczy i podejmuje decyzje we wszystkich organach Unii. Polska ma stosunkowo dużą reprezentację w instytucjach unijnych, przede wszystkim ze względu na liczbę ludności (pod względem demograficznym Polska jest szóstym krajem w Unii Europejskiej). Od 1 listopada 2004 r. dysponuje 27 głosami w Radzie UE, w składzie Komisji Europejskiej natomiast zasiada jeden komisarz (Danuta Hübner pełni funkcję komisarza ds. polityki regionalnej). W obradach Parlamentu Europejskiego uczestniczy 54 posłów z Polski, wybranych w czerwcu 2004 r. w wyborach powszechnych na kadencję Przyjęcie euro Przystąpienie do Unii Europejskiej otworzyło Polsce drogę do kolejnego etapu integracji gospodarczej, którym jest członkostwo w strefie euro. Wstępując do UE, Polska zobowiązała się w dalszej perspektywie do przyjęcia euro i tym samym prowadzenia wspólnej polityki pieniężnej z krajami należącymi do unii monetarnej. Termin akcesji do wspólnego obszaru walutowego nie jest jeszcze określony. Polska jest członkiem unii walutowej i gospodarczej z derogacją. Przystąpienie do strefy euro musi poprzedzić udział w europejskim mechanizmie kursowym ERM II. O wejściu Polski do strefy euro będą decydować przesłanki ekonomiczne (spełnienie kryteriów z Maastricht). Wejście do strefy Schengen W grudniu 2007 r. Polska przystąpiła do strefy Schengen, którą tworzą 22 państwa członkowskie UE i 2 państwa EFTA (Islandia i Norwegia). W strefie tej zniesiono regularną kontrolę osób przekraczających granice, wzmacniając współpracę w dziedzinie bezpieczeństwa i polityki azylowej. Kontrola dokumentów uprawniających do wjazdu i pobytu oraz przewozu towarów może być jednak dokonywana wyrywkowo. W określonych sytuacjach związanych z zagrożeniem bezpieczeństwa publicznego możliwe jest czasowe przywrócenie kontroli granicznych (np. podczas międzynarodowych imprez masowych typu Euro 2008). Ponadto, Polska jako kraj Schengen ma prawo zabronić wjazdu i/lub pobytu na swoim terytorium obywatelowi innego kraju należącego do obszaru Schengen, jeżeli stwarza on zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego. Efektem przystąpienia Polski do strefy Schengen jest usprawnienie wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów. Dzięki zlikwidowaniu kolejek na granicach z czterema państwami UE możliwe są dostawy just in time. Wykorzystanie bazy danych Systemu 20

Polska w Onii Europejskiej

Polska w Onii Europejskiej A/452928 Polska w Onii Europejskiej - wybrane polityki sektorowe Wydawnictwo SGGW Warszawa 2004 Spis treści Wstęp 9 1. CHARAKTERYSTYKA PORÓWNAWCZA GOSPODAREK POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ 11 1.1. Dynamika

Bardziej szczegółowo

Inicjatywy Wspólnotowe

Inicjatywy Wspólnotowe Inicjatywy Wspólnotowe INTERREG III Podstawowe informacje i dokumenty AUTOR: DOMINIKA RARÓG-OŚLIŹLOK 1.06.2004 Opracowano na podstawie informacji z Urzędu Marszałkowskiego w Katowicach, MGPiPS oraz stron

Bardziej szczegółowo

TAK/NIE + uzasadnienie

TAK/NIE + uzasadnienie TAK/NIE + uzasadnienie 0. Podstawowym problemem Zagłębia Ruhry po II wojnie światowej był brak infrastruktury transportowej. 1. Podstawowym problemem Mezzogiorno był brak kapitału społecznego. 2. Globalizacja

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności

Bardziej szczegółowo

2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57

2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Wykaz orzeczeń... XIX Przedmowa... XXIII Przedmowa do 5. wydania... XXIV Z przedmowy do 1. wydania... XXV Część 1. Zagadnienia wprowadzające... 1

Bardziej szczegółowo

System programowania strategicznego w Polsce

System programowania strategicznego w Polsce System programowania strategicznego w Polsce Dr Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, listopad 2007 r. 1 Podstawowe zalety programowania

Bardziej szczegółowo

Polityka regionalna Unii Europejskiej. mgr Ewa Matejko

Polityka regionalna Unii Europejskiej. mgr Ewa Matejko Polityka regionalna Unii Europejskiej mgr Ewa Matejko Polityka regionalna w UE Dlaczego polityka regionalna? Cele polityki regionalnej Fundusze Strukturalne i Fundusz Spójności Zasady działania funduszy

Bardziej szczegółowo

Programowanie funduszy UE w latach schemat

Programowanie funduszy UE w latach schemat Programowanie funduszy UE w latach 2007-2013 schemat Strategia Lizbońska Główny cel rozwoju UE: najbardziej konkurencyjna i dynamiczna gospodarka na świecie, zdolna do systematycznego wzrostu gospodarczego,

Bardziej szczegółowo

Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich. Analiza SWOT

Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich. Analiza SWOT 72 Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich Analiza SWOT MOCNE STRONY 1. Możliwość rozwoju produkcji żywności wysokiej jakości. 2. Korzystna struktura wielkości gospodarstw. 3. Korzystne warunki przyrodnicze

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA LIZBOŃSKA A POLITYKA ZATRUDNIENIA W POLSCE

STRATEGIA LIZBOŃSKA A POLITYKA ZATRUDNIENIA W POLSCE STRATEGIA LIZBOŃSKA A POLITYKA ZATRUDNIENIA W POLSCE Wpływ funduszy unijnych na tworzenie nowych miejsc pracy dr Jerzy Kwieciński Podsekretarz Stanu Warszawa, 17 maja 2007 r. 1 Odnowiona Strategia Lizbońska

Bardziej szczegółowo

PROJEKT OPINII. PL Zjednoczona w różnorodności PL 2014/0086(NLE) Komisji Handlu Międzynarodowego. dla Komisji Spraw Zagranicznych

PROJEKT OPINII. PL Zjednoczona w różnorodności PL 2014/0086(NLE) Komisji Handlu Międzynarodowego. dla Komisji Spraw Zagranicznych PARLAMENT EUROPEJSKI 2014-2019 Komisja Handlu Międzynarodowego 2014/0086(NLE) 5.9.2014 PROJEKT OPINII Komisji Handlu Międzynarodowego dla Komisji Spraw Zagranicznych w sprawie projektu decyzji Rady dotyczącej

Bardziej szczegółowo

Metody ewaluacji projektów unijnych

Metody ewaluacji projektów unijnych Metody ewaluacji projektów unijnych D R E W A K U S I D E Ł K A T E D R A E K O N O M E T R I I P R Z E S T R Z E N N E J W Y D Z I A Ł E K O N O M I C Z N O - S O C J O L O G I C Z N Y U Ł E K U S I D

Bardziej szczegółowo

Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej

Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej Towarzystwo Inicjatyw Europejskich ul. Próchnika 1 lok. 303 90-408 Maj 2013 Operator Programu Wolontariatu Długoterminowego

Bardziej szczegółowo

ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI

ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI 2012-04-24 Jacek Woźniak Pełnomocnik Zarządu WM ds. planowania strategicznego WYZWANIA ORAZ SILNE STRONY MIAST KRAKÓW KATOWICE Źródło: Raport

Bardziej szczegółowo

Bogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska

Bogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska Bogusław Kotarba Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska 2014-2020 Europejska współpraca terytorialna (EWT) EWT stanowi jeden z dwóch celów polityki spójności

Bardziej szczegółowo

Europejski Fundusz Społeczny

Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest głównym narzędziem finansowym Unii Europejskiej, wspierającym zatrudnienie w państwach członkowskich oraz promującym spójność gospodarczą i społeczną. Wydatki EFS

Bardziej szczegółowo

POLSKA TWÓJ PARTNER GOSPODARCZY

POLSKA TWÓJ PARTNER GOSPODARCZY POLSKA TWÓJ PARTNER GOSPODARCZY WARSZAWA 2007 PUBLIKACJA WYDANA PRZEZ MINISTERSTWO GOSPODARKI WE WSPÓŁPRACY Z INSTYTUTEM BADAŃ RYNKU, KONSUMPCJI I KONIUNKTUR MATERIAŁY PRZYGOTOWANE PRZEZ INSTYTUT BADAŃ

Bardziej szczegółowo

KONFERENCJA Infrastruktura wiejska drogą do sukcesu gospodarczego regionów

KONFERENCJA Infrastruktura wiejska drogą do sukcesu gospodarczego regionów KONFERENCJA Infrastruktura wiejska drogą do sukcesu gospodarczego regionów Panel W zgodzie z naturą i kulturą czyli jak skutecznie wspierać rozwój infrastruktury na wsi? Warszawa, 28 października 2010

Bardziej szczegółowo

"Małe i średnie przedsiębiorstwa. Szkoła Główna Handlowa

Małe i średnie przedsiębiorstwa. Szkoła Główna Handlowa "Małe i średnie przedsiębiorstwa Szkoła Główna Handlowa Sektor małych i średnich przedsiębiorstw (sektor MŚP) sektor publiczny i sektor prywatny zrzeszający średnie, małe przedsiębiorstwa oraz mikroprzedsiębiorstwa.

Bardziej szczegółowo

Integracja europejska

Integracja europejska A 395711 Zofia Wysokińska Janina Witkowska Integracja europejska Dostosowania w Polsce w dziedzinie polityk Polskie Wydawnictw Ekonomiczne Warszawa 2004 Spis treści Od Autorów 11 I. Integracja rynków dóbr,

Bardziej szczegółowo

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. 1. Zaznacz państwa członkowskie starej Unii Europejskiej, które nie wprowadziły dotąd

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Bardziej szczegółowo

Wydział Programowania Rozwoju i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. Katowice, 2 grudzień 2004

Wydział Programowania Rozwoju i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. Katowice, 2 grudzień 2004 KSZTAŁTOWANIE I REALIZACJA POLITYKI ENERGETYCZNEJ NA POZIOMIE WOJEWÓDZTWA STAN OBECNY, PRIORYTETY NA PRZYSZŁOŚĆ W KONTEKŚCIE PROWADZONEJ AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA. Wydział Programowania

Bardziej szczegółowo

Związek Pracodawców Polska Miedź integracja firm, wsparcie otoczenia, współpraca z samorządami

Związek Pracodawców Polska Miedź integracja firm, wsparcie otoczenia, współpraca z samorządami Michał Kuszyk Wiceprezes Związku Pracodawców Polska Miedź Związek Pracodawców Polska Miedź integracja firm, wsparcie otoczenia, współpraca z samorządami Czym jest Związek Pracodawców? Samorządną ORGANIZACJĄ

Bardziej szczegółowo

Konferencja inaugurująca Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w Województwie Śląskim Katowice, 18 maja 2004 Materiały konferencyjne

Konferencja inaugurująca Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w Województwie Śląskim Katowice, 18 maja 2004 Materiały konferencyjne Konferencja inaugurująca Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w Województwie Śląskim Katowice, 18 maja 2004 Materiały konferencyjne Członkostwo w Unii Europejskiej daje ogromne szanse regionom,

Bardziej szczegółowo

Niniejsza prezentacja jest materiałem merytorycznym powstałym w ramach projektu Fundusze Europejskie dla Organizacji Pozarządowych w Polsce

Niniejsza prezentacja jest materiałem merytorycznym powstałym w ramach projektu Fundusze Europejskie dla Organizacji Pozarządowych w Polsce Niniejsza prezentacja jest materiałem merytorycznym powstałym w ramach projektu Fundusze Europejskie dla Organizacji Pozarządowych w Polsce Beneficjent: Towarzystwo Amicus Celem projektu jest też upowszechnienie

Bardziej szczegółowo

Fundusze nie tylko europejskie - jak z nich skorzystać? Ewa Cłapa www.ewaclapa.pl

Fundusze nie tylko europejskie - jak z nich skorzystać? Ewa Cłapa www.ewaclapa.pl Fundusze nie tylko europejskie - jak z nich skorzystać? Ewa Cłapa www.ewaclapa.pl październik 2011 Fundusze nie tylko europejskie - jak z nich skorzystać? Pomoc przedakcesyjna począwszy od roku 2000 przyznana

Bardziej szczegółowo

1. Gospodarka i unia walutowa 2. Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa 3. Polityka sprawiedliwości i spraw wewnętrznych

1. Gospodarka i unia walutowa 2. Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa 3. Polityka sprawiedliwości i spraw wewnętrznych 1. Gospodarka i unia walutowa 2. Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa 3. Polityka sprawiedliwości i spraw wewnętrznych Jednolity Rynek Europejski to swobodny przepływ: 1. Towarów 2. Usług 3. Osób 4. Kapitału

Bardziej szczegółowo

Rozwój lokalnych rynków pracy a strategie powiatów ziemskich

Rozwój lokalnych rynków pracy a strategie powiatów ziemskich Rozwój lokalnych rynków pracy a strategie powiatów ziemskich Maciej Tarkowski Sympozjum Wsi Pomorskiej. Obszary wiejskie - rozwój lokalnego rynku pracy - przykłady, szanse, bariery 31 maja - 1 czerwca

Bardziej szczegółowo

Prezentacja założeń wybranych programów EWT w perspektywie 2014-2020. Wrocław, 26 września 2013 r.

Prezentacja założeń wybranych programów EWT w perspektywie 2014-2020. Wrocław, 26 września 2013 r. Prezentacja założeń wybranych programów EWT w perspektywie 2014-2020 Wrocław, 26 września 2013 r. Współpraca terytorialna w perspektywie finansowej 2014-2020 przygotowanie beneficjentów Aktywny udział

Bardziej szczegółowo

POLITYKA GOSPODARCZA POLSKI PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ

POLITYKA GOSPODARCZA POLSKI PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ POLITYKA GOSPODARCZA POLSKI PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ Pod redakcją naukową prof. dr. hab. Stanisława Zięby prof. dr. hab. Eugeniusza Mazurkiewicza ALMAMER WYŻSZA SZKOŁA EKONOMICZNA Warszawa 2007

Bardziej szczegółowo

Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata

Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 Dariusz Styrna Kierownik projektu 30 listopada 2010 roku Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014

Bardziej szczegółowo

Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska

Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska II Konferencja Magazyny energii Kołobrzeg, 6-7 listopada 2018 r. Rosnąca skala potrzeb inwestycji związanych z magazynowaniem

Bardziej szczegółowo

Europejskiej w rozwoju wsi w latach

Europejskiej w rozwoju wsi w latach Możliwo liwości wykorzystania środków w Unii Europejskiej w rozwoju wsi w latach 2007-2013 2013 dr Grażyna GęsickaG Minister Rozwoju Regionalnego Ogólnopolskie spotkanie organizacji działaj ających na

Bardziej szczegółowo

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r. PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI DO 2020 ROKU Warszawa, 17 września 2015 r. Strategia Europa 2020 Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, a dokumenty strategiczne Polski Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju

Bardziej szczegółowo

Podstawy i formy współpracy międzynarodowej jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. prof. dr hab. Bernadetta Nitschke Uniwersytet Zielonogórski

Podstawy i formy współpracy międzynarodowej jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. prof. dr hab. Bernadetta Nitschke Uniwersytet Zielonogórski Podstawy i formy współpracy międzynarodowej jednostek samorządu terytorialnego w Polsce prof. dr hab. Bernadetta Nitschke Uniwersytet Zielonogórski Skuteczny samorząd to coraz częściej samorząd, który

Bardziej szczegółowo

Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE.

Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE. Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE. Plan prezentacji: 1. Ogólne informacje na temat UE i jej gospodarki

Bardziej szczegółowo

Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich. Analiza SWOT

Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich. Analiza SWOT 80 Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich Analiza SWOT MOCNE STRONY 1. Możliwość rozwoju produkcji żywności wysokiej jakości. 2. Korzystna struktura wielkości gospodarstw. 3. Korzystne warunki przyrodnicze

Bardziej szczegółowo

Rozdział I Wprowadzenie

Rozdział I Wprowadzenie Rozdział I Wprowadzenie Przedmiotem Strategii Nowe szanse, nowe możliwości wspierania przedsiębiorczości MMSP na terenie powiatu bełchatowskiego, 2005-2013 jest pokazanie możliwości współfinansowania zadań

Bardziej szczegółowo

Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego

Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Urząd d Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 - Ostrowiec Świętokrzyski,

Bardziej szczegółowo

Partnerstwo Wschodnie

Partnerstwo Wschodnie Partnerstwo Wschodnie PW proces rozwoju partnerskich relacji UE z państwami Europy Wschodniej mający na celu stopniową integrację tych państw i ich społeczeństw na bazie unijnych norm, standardów i wartości

Bardziej szczegółowo

Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów

Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów POLSKA AGENCJA INFORMACJI I INWESTYCJI ZAGRANICZNYCH Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów Lublin, 17 maja 2010 r. Sytuacja na globalnym rynku inwestycyjnym kończący się

Bardziej szczegółowo

Spotkanie konsultacyjne na temat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w latach

Spotkanie konsultacyjne na temat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w latach Spotkanie konsultacyjne na temat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w latach 2014-2020 Nowy Targ, 15.01.2014 r. Spotkanie realizowane w ramach mikroprojektu pt. Polsko-słowacka strategia działania

Bardziej szczegółowo

Programy EWT dla rozwoju wybrzeża Morza Bałtyckiego w latach

Programy EWT dla rozwoju wybrzeża Morza Bałtyckiego w latach Programy EWT dla rozwoju wybrzeża Morza Bałtyckiego w latach 2014-2020 Europejska Współpraca Terytorialna cel 2 polityki spójności UE realizacja celów wynikających ze strategii Europa 2020, koncentracja

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorczości jako jeden z głównych priorytetów NSRO. Opole, 7 marca 2008

Wsparcie przedsiębiorczości jako jeden z głównych priorytetów NSRO. Opole, 7 marca 2008 Wsparcie przedsiębiorczości jako jeden z głównych priorytetów NSRO ElŜbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego Fundusze strukturalne jako instrument wsparcia rozwoju gospodarczego Opolszczyzny Opole,

Bardziej szczegółowo

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy

Bardziej szczegółowo

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33 Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku 2015-10-21 14:38:33 2 Rumunia jest krajem o dynamicznie rozwijającej się gospodarce Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku. Rumunia jest dużym krajem o dynamicznie

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1

Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB

Bardziej szczegółowo

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA 2007-2013 STRUKTURA DOKUMENTU 2 1. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa lubelskiego, 2. Strategia realizacji Regionalnego Programu

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH PL PL PL KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 21/XII/2007 r. K(2007) 6550 wersja ostateczna NIEPRZEZNACZONE DO PUBLIKACJI DECYZJA KOMISJI z dnia 21/XII/2007 r. w sprawie przyjęcia programu operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Konferencja prasowa. Sekretarza Stanu w MRiRW Kazimierza Plocke

Konferencja prasowa. Sekretarza Stanu w MRiRW Kazimierza Plocke Konferencja prasowa Sekretarza Stanu w MRiRW Kazimierza Plocke Oczekiwania rybactwa i wędkarstwa wobec nowej perspektywy finansowej Program Operacyjny Rybactwo i Morze na lata 2014-2020 Warszawa, 23 lipca

Bardziej szczegółowo

PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU

PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU W ŚWIETLE PROJEKTÓW ROZPORZĄDZEŃ DOTYCZĄCYCH POLITYKI SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania badań przemysłowych i prac rozwojowych oraz wdrożeń innowacji

Źródła finansowania badań przemysłowych i prac rozwojowych oraz wdrożeń innowacji Źródła finansowania badań przemysłowych i prac rozwojowych oraz wdrożeń innowacji Agnieszka Matuszak 1 Strona 0 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA BADAŃ PRZEMYSŁOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH ORAZ WDROŻEŃ INNOWACJI Jednym

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA TERENIE POLSKI

CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA TERENIE POLSKI GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE Informacja sygnalna Warszawa Rzeszów, 30 marca 2012 r. CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA TERENIE

Bardziej szczegółowo

Fundusze unijne dla Polski i polskiego sektora rolnego w perspektywie 2014-2020

Fundusze unijne dla Polski i polskiego sektora rolnego w perspektywie 2014-2020 Prof. dr hab. Andrzej Czyżewski, dr Sebastian Stępień Katedra Makroekonomii i Gospodarki Żywnościowej Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Fundusze unijne dla Polski i polskiego sektora rolnego w perspektywie

Bardziej szczegółowo

TEST Konkurs z wiedzy na temat Unii Europejskiej. Czas na rozwiązanie 45 minut. Test jednokrotnego wyboru

TEST Konkurs z wiedzy na temat Unii Europejskiej. Czas na rozwiązanie 45 minut. Test jednokrotnego wyboru TEST Konkurs z wiedzy na temat Unii Europejskiej Czas na rozwiązanie 45 minut Test jednokrotnego wyboru 1. Co jest głównym celem RPO WSL? a) dążenie do dynamicznego rozwoju regionu b) wyrównanie szans

Bardziej szczegółowo

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne ze szczególnym uwzględnieniem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Warszawa, 28 stycznia 2007 1 Narodowe Strategiczne

Bardziej szczegółowo

Pierwsza polska prezydencja w Unii Europejskiej

Pierwsza polska prezydencja w Unii Europejskiej PIERWSZA POLSKA PREZYDENCJA W UNII EUROPEJSKIEJ UWARUNKOWANIA PROCESY DECYZYJNE OSIĄGNIĘCIA I NIEPOWODZENIA Janusz Józef Węc Pierwsza polska prezydencja w Unii Europejskiej Uwarunkowania Procesy decyzyjne

Bardziej szczegółowo

Nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej 2014-2020. Warszawa, 14 października 2014 r.

Nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej 2014-2020. Warszawa, 14 października 2014 r. Nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej 2014-2020 Warszawa, 14 października 2014 r. 1 Cele tematyczne 2 Programy operacyjne na poziomie krajowym i regionalnym 3 Programy ramowe Unii Europejskiej Wsparcie

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

FUNDUSZE STRUKTURALNE NA LATA 2007-2013 ŹRÓDŁEM DOFINANSOWANIA SAMORZĄDÓW I ICH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH

FUNDUSZE STRUKTURALNE NA LATA 2007-2013 ŹRÓDŁEM DOFINANSOWANIA SAMORZĄDÓW I ICH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH FUNDUSZE STRUKTURALNE NA LATA 2007-2013 ŹRÓDŁEM DOFINANSOWANIA SAMORZĄDÓW I ICH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH FUNDUSZE STRUKTURALNE NA LATA 2007-2013 ŹRÓDŁEM DOFINANSOWANIA SAMORZĄDÓW I ICH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH

Bardziej szczegółowo

Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie wykształciła się z Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Decyzję o przekształceniu KBWE

Bardziej szczegółowo

Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska

Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki Gospodarczej Sytuacja gospodarcza Polski w 1989 r. W 1989

Bardziej szczegółowo

Zatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Zatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Trendy na polskim rynku pracy 80 75 Wskaźnik zatrudnienia Wskaźnik aktywności Stopa bezrobocia 20 18 70 16 65 60 14 55 12 50 10 45 8 40 35 6 30 4 Turcja

Bardziej szczegółowo

rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r.

rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r. Stan i główne g wyzwania rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r. 1 Cele konferencji Ocena stanu i głównych wyzwań rozwoju obszarów wiejskich w Polsce Ocena wpływu reform

Bardziej szczegółowo

Proponowane tematy prac dyplomowych

Proponowane tematy prac dyplomowych KATEDRA ANALIZY SYSTEMOWEJ I FINANSÓW 1. Podatki i opłaty lokalne jako źródło dochodów własnych gminy 2. Analiza dochodów budżetowych jednostek samorządów terytorialnych na przykładzie gminy... w latach...

Bardziej szczegółowo

Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji

Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji 2 Plan prezentacji 1. Kontekst transformacji niskoemisyjnej 2. Przykładowe wyzwania

Bardziej szczegółowo

Centralna administracja gospodarcza. PPwG 2016

Centralna administracja gospodarcza. PPwG 2016 Centralna administracja gospodarcza PPwG 2016 Usytuowanie administracji gospodarczej Władza publiczna Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Administracja gospodarcza Władza sądownicza 2 Realizacja gospodarczych

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020

Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 15 kwietnia 2015 r. Alokacja

Bardziej szczegółowo

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15. TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15. TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17 Spis treści TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15 PREAMBUŁA str. 15 TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17 TYTUŁ II. Postanowienia o zasadach demokratycznych (art. 9-12)

Bardziej szczegółowo

Nowa perspektywa finansowa założenia do nowego okresu programowania.

Nowa perspektywa finansowa założenia do nowego okresu programowania. Nowa perspektywa finansowa 2014-2020 założenia do nowego okresu programowania.. Spotkanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Podstawa prawna: - Pakiet

Bardziej szczegółowo

Handel w Polsce zarabia na cudzoziemcach coraz więcej - analiza

Handel w Polsce zarabia na cudzoziemcach coraz więcej - analiza Handel w Polsce zarabia na cudzoziemcach coraz więcej - analiza data aktualizacji: 2016.03.30 Główny Urząd Statystyczny podsumował dane o ruchu granicznym oraz wydatkach cudzoziemców w Polsce i Polaków

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z REALIZACJI. Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata za okres

RAPORT Z REALIZACJI. Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata za okres RAPORT Z REALIZACJI Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011 2020 za okres 2011 2013 SPIS TREŚCI CEL GŁÓWNY...9 Wskaźniki osiągnięć... 9 OBSZAR 1. GOSPODARKA WIEDZY I AKTYWNOŚCI... 11 Wskaźniki

Bardziej szczegółowo

Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze

Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela/Strasburg, 25 lutego 2014 r. Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze W zimowej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się

Bardziej szczegółowo

Jacek Szlachta. Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego. Białystok 20 luty 2014 roku

Jacek Szlachta. Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego. Białystok 20 luty 2014 roku Jacek Szlachta Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego Białystok 20 luty 2014 roku 1 Struktura prezentacji 1. Zapisy strategii województwa podlaskiego do roku 2020 w

Bardziej szczegółowo

L 213/20 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 213/20 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 213/20 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 22.8.2018 OSTATECZNE PRZYJĘCIE (UE, Euratom) 2018/1141 budżetu korygującego nr 3 Unii Europejskiej na rok budżetowy 2018 PRZEWODNICZĄCY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO,

Bardziej szczegółowo

Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 1 22 grudnia 2014 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, przyjęta przez Radę

Bardziej szczegółowo

Efektywność wykorzystania środków UE w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju - rola organizacji pozarządowych

Efektywność wykorzystania środków UE w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju - rola organizacji pozarządowych Efektywność wykorzystania środków UE w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju - rola organizacji pozarządowych Warszawa, 8.09.2016 r. 1. Sformułowanie uwag konsultacyjnych dotyczących konkretnej strategii

Bardziej szczegółowo

PROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020

PROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020 PROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020 Dr inż. Dariusz Nieć Dyrektor Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich Warszawa 28 stycznia 2015

Bardziej szczegółowo

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW )

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013) FINANSOWANIE WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ (WPR) W LATACH 2007-2013 W latach 2007-2013 WPR finansowana

Bardziej szczegółowo

CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie

CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie Dyrekcja Generalna Przedsiębiorstwa i przemysł CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie Maciej Szymanski Zawiercie, 12 czerwca 2013 Przemysł

Bardziej szczegółowo

Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Projekt Założeń aktualizacji Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze

Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Projekt Założeń aktualizacji Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Projekt Założeń aktualizacji Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze dr Elżbieta Kozubek Dyrektor Mazowieckiego Biura Planowania

Bardziej szczegółowo

Instrumenty finansowania w okresie programowania 2014-2020. Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych

Instrumenty finansowania w okresie programowania 2014-2020. Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych Instrumenty finansowania w okresie programowania 2014-2020 Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych Invest Expo, Katowice, 08.12.2014 Fundusze Europejskie 2014-2020 innowacje

Bardziej szczegółowo

REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r.

REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r. REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r. Rola BGK Misją BGK jest wspieranie rozwoju gospodarczego kraju i podnoszenie jakości życia Polaków

Bardziej szczegółowo

1. Polska w organizacjach międzynarodowych

1. Polska w organizacjach międzynarodowych 1. Polska w organizacjach międzynarodowych Większość państw na świecie, również Polski, stara się (starała się) wstąpić do różnego typu organizacji międzynarodowych. Bycie ich członkiem przyczynia się

Bardziej szczegółowo

unijnych i krajowych

unijnych i krajowych Możliwości dofinansowania działań i inwestycji z zakresu gospodarki niskoemisyjnej. ze środków unijnych i krajowych SPOTKANIE Z PRZEDSIĘBIORCAMI Miejski Ośrodek Kultury w Józefowie ul. Wyszyńskiego 1 9

Bardziej szczegółowo

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Zarys wybranych programów form wsparcia MSP w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw Paweł Czyż, PARP, 2004 1. Sektorowy

Bardziej szczegółowo

Żabia Wola, 19 maja 2016 r. Beata Ostrowska.

Żabia Wola, 19 maja 2016 r. Beata Ostrowska. Żabia Wola, 19 maja 2016 r. Beata Ostrowska Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw została powołana przez Mazowiecką Izbę Rzemiosła i Przedsiębiorczości w 1992 roku. MISJA FUNDACJI MSP: Propagowanie

Bardziej szczegółowo

Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu

Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu Europa 2020 Cele Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu

Bardziej szczegółowo

FUNDUSZE STRUKTURALNE I FUNDUSZ SPÓJNOŚCI W POLSCE NA LATA

FUNDUSZE STRUKTURALNE I FUNDUSZ SPÓJNOŚCI W POLSCE NA LATA FUNDUSZE STRUKTURALNE I FUNDUSZ SPÓJNOŚCI W POLSCE NA LATA 2007-2013 REDAKCJA ZBIGNIEW BAJKO BARTOSZ JÓŹWIK WYDAWNICTWO KUL Spis treści Wykaz skrótów 11 Wstęp (Zbigniew Bajko, Bartosz Jóźwik) 15 Rozdział

Bardziej szczegółowo

Priorytety ZWM w zakresie polityki regionalnej na rzecz rozwoju gospodarczego

Priorytety ZWM w zakresie polityki regionalnej na rzecz rozwoju gospodarczego XXXVI posiedzenie Komisji Wspólnej Samorządów Terytorialnych i Gospodarczych Małopolski Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego Kluczowe zadania dla Regionu: 1. Finalizacja pakietu planowania strategicznego

Bardziej szczegółowo

Działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie zrównoważonej produkcji sektora rolno-spożywczego

Działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie zrównoważonej produkcji sektora rolno-spożywczego Działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie zrównoważonej produkcji sektora rolno-spożywczego Marian Borek Z-ca Dyrektora Departament Rynków Rolnych Branża drobiarska w liczbach www.minrol.gov.pl

Bardziej szczegółowo

Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług

Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług 2009 Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług Tomasz Czerwoniak Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Bardziej szczegółowo

Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek

Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek Przedsiębiorstwa 2012 wzrost przy wysokim poziomie ryzyka. Warszawa, 18 stycznia 2012 r Warszawa, 18 stycznia 2012 r. Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek mkrzysztoszek@prywatni.pl Dynamika przychodów w

Bardziej szczegółowo

Wpływ wprowadzenia euro na stopień otwartości i zmiany strukturalne w handlu krajów strefy euro

Wpływ wprowadzenia euro na stopień otwartości i zmiany strukturalne w handlu krajów strefy euro Wpływ wprowadzenia euro na stopień otwartości i zmiany strukturalne w handlu krajów strefy euro PREZENTACJA WYNIKÓW Wojciech Mroczek Znaczenie strefy euro w światowym handlu 1996-1998 2004-2006 Czy wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Komisja Europejska - Komunikat prasowy Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Bruksela, 04 listopad 2014 Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Strategiczne planowanie na Mazowszu jako Regionie Wiedzy

Strategiczne planowanie na Mazowszu jako Regionie Wiedzy Strategiczne planowanie na Mazowszu jako Regionie Wiedzy Konferencja pt. Innowacyjność i e-rozwój Województwa Mazowieckiego jako kluczowe czynniki wdrażania polityki strukturalnej w latach 2007-2013 26

Bardziej szczegółowo

TRANSGRANICZNA WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO

TRANSGRANICZNA WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO TRANSGRANICZNA WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Szczególne położenie geopolityczne Województwa Zachodniopomorskiego: usytuowanie nad brzegiem Morza Bałtyckiego bliskość zachodniej

Bardziej szczegółowo