Suplementy diety, odżywki i dopalacze a doping

Transkrypt

1 Suplementy diety, odżywki i dopalacze a doping Dorota Kwiatkowska Zakład Badań Antydopingowych Instytutu Sportu w Warszawie Jurata 2010

2 PROBLEM czy POPULARNOŚĆ Sprzedaż w USA: 8.3 miliardów US $ (1994) 14 miliardów US $ (1999) 16 miliardów US $ (2000) 24 miliardów US $ (2008) 48 % Amerykanów używa suplementów diety i/lub odżywek

3 SUPLEMENT DIETY Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z dnia 27 września 2006 r. z późn. zm.) środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem lub w innych podobnych postaciach płynów lub proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych, z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego.

4 ŚRODEK SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA ŻYWIENIOWEGO ODŻYWKI Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z dnia 27 września 2006 r. z późn. zm.) środek spożywczy, który ze względu na specjalny skład lub sposób przygotowania wyraźnie różni się od środków spożywczych powszechnie spożywanych i zgodnie z informacją zamieszczoną na opakowaniu jest wprowadzany do obrotu z przeznaczeniem do zaspokajania szczególnych potrzeb żywieniowych:

5 ŚRODEK SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA ŻYWIENIOWEGO ODŻYWKI Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z dnia 27 września 2006 r. z późn. zm.) a) osób, których procesy trawienia i metabolizmu są zachwiane lub osób, które ze względu na specjalny stan fizjologiczny mogą odnieść szczególne korzyści z kontrolowanego spożycia określonych substancji zawartych w żywności taki środek spożywczy może być określany jako dietetyczny, b) zdrowych niemowląt i małych dzieci w wieku od roku do 3 lat

6 ŚRODEK SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA ŻYWIENIOWEGO ODŻYWKI Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z dnia 27 września 2006 r. z późn. zm.) obejmują następujące grupy: 1. preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe, oraz preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne; 2. środki spożywcze uzupełniające, obejmujące produkty zbożowe przetworzone i inne środki spożywcze dla niemowląt i małych dzieci w wieku od roku do 3 lat; 3. środki spożywcze stosowane w dietach o ograniczonej zawartości energii w celu redukcji masy ciała; 4. dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego; 5. środki spożywcze zaspokajające zapotrzebowanie organizmu przy intensywnym wysiłku fizycznym, zwłaszcza sportowców; 6. środki spożywcze dla osób z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów (cukrzyca); 7. środki spożywcze niskosodowe, w tym sole dietetyczne o niskiej zawartości sodu lub bezsodowe; 8. środki spożywcze bezglutenowe.

7 DOPALACZE termin nienaukowy Potoczna nazwa grupy substancji o rzekomym lub faktycznym działaniu psychoaktywnym. Substancje, które nie znajdują się na liście substancji kontrolowanych przepisami Ustawy o Zwalczaniu Narkomanii.

8 Można je kupić przez Internet PODOBIEŃSTWA Suplementy diety Odżywki Dopalacze Skład deklarowany na opakowaniu może się różnić od składu rzeczywistego W skład preparatu mogą wchodzić substancje nie zadeklarowane przez producenta Mogą występować duże różnice między takimi samymi preparatami Są bardzo popularne Zakład Badań Antydopingowych

9 POCZĄTEK Zakład Badań Antydopingowych

10 Od 1996 Prohormony Bez recepty steroidy anaboliczno-androgenne 1999: Wykrycie zanieczyszczeń w odżywkach Rezultat pozytywne przypadki próbek antydopingowych z norandrosteronem Deklarowane: Creatine + Dextrose Nie deklarowane prohormony: 4-Norandrostendione 4,4 µg/tabletka 4-Norandrostendiol 10,9 µg/tabletka 2 godziny po podaniu 2 tabletek: stężenie norandrosteronu w moczu: 19,8 ng/ml

11 Zanieczyszczenia odżywek prohormonami Badania MKOl ( ) badano 634 odżywki zakupione 13 krajach z 215 firm z 15 różnych państw 14,8 % odżywek zawierało prohormony nie zadeklarowane na etykietkach

12 Nie deklarowane prohormony w preparacie kreatyny Zakład Badań Antydopingowych Abundance Norandrostendiol DHEA 4-Norandrostendion 4-Androstendiol m/z 330 m/z 416 m/z 430 m/z 432 m/z Androstendiol Norandrostendiol 4-Androstendion Testosteron Time-->

13 Główne składniki deklarowane na etykietkach w pozytywnych próbkach aminokwasy/ proteiny witaminy + minerały karnityna kreatyna ryboza BCAA HMB pyruvate chrysin enzymy CLA i inne oleje ekstrakty ziołowe melatonina

14 Główne składniki deklarowane na etykietkach w pozytywnych próbkach De Cock KJS, Delbeke FT, Van Eenoo P, et al. J. Pharm. Biomed. Anal., 2001, 25, Środki anaboliczne Zakład Badań Antydopingowych

15 Rozkład sumy stężeń prohormonów (µg/g) w próbkach pozytywnych (n=94) number of suppl > Badania MKOl Zakład Badań Antydopingowych

16 Stężenia prohormonów 4-androstene-3,17-dione 19-nor-4-androstene-3,17-dione 0.7 mg/kapsułka 4.8 mg/kapsułka Zalecana dawka na dzień : 7 kapsułek! De Cock KJS, Delbeke FT, Van Eenoo P, et al. J. Pharm. Biomed. Anal., 2001, 25,

17 zakup produkcja Zanieczyszczenia w odżywkach w powiązaniu z całkowitą liczbą zakupionych odżywek w różnych krajach Kraj ilość procent ilość pozyt. produktów pozyt. Holandia % Austria % Wielka Brytania % USA % Włochy % Hiszpania % Niemcy % Belgia % Francja % Norwegia % Szwajcaria Szwecja Węgry Badania MKOl Zakład Badań Antydopingowych

18 Kontynuacja badań Kraj Szwajcaria (Lozanna) Austria (Seibersdorf) Polska (Warszawa) Ilość produktów % pozytywnych zidentyfikowane a niedeklarowane 75 9 androstendiol, androstendion, testosteron norandrostendion, norandrostendiol, androstadiendon, dehydroepiandrosteron androstendion, 4-androstendiol, testosteron, 5-androstendiol, 19-nor-4-androsten- 3,17-dion

19 Nazwy firm w których zakupiono zanieczyszczone odżywki Badania rządowe Australia 2002 Firma Nazwa produktu Wykryte steroidy anaboliczno-androgenne Ultimate Nutrition Ultimate Nutrition Ultimate Nutrition BCAA L-Carnitine 1000 Fat Bloc Ultimate Vitalife Pure OKG Androstendion Vitalife Ultra Ripped Androstendion Dehydroepiandrosteron (DHEA) Vitalife Tribugain 4-Norandrostendion Vitalife Super L- Carnitine Dehydroepiandrosteron (DHEA). Androstendion Androstendion, Dehydroepiandrosteron (DHEA), 4- Norandrostendion, Androstadiendion 4-Norandrostendion Nutrisearch All-in-one Dehydroepiandrosteron (DHEA) Maximuscle Fattack Maximuscle 4-Norandrostendion Dehydroepiandrosteron (DHEA) All Stars All Stars All Stars Speed Creatin Kautab Tri Plex Zell Maxim. Zell Tech Optimizer 4-Norandrostendion, 4-Norandrostendiol 4-Norandrostendion, 4-Norandrostendiol Dehydroepiandrosteron (DHEA) Zakład Badań Antydopingowych

20 Od 2003 roku odżywki z dużą ilością klasycznych steroidów anaboliczno-androgennych Zakład Badań Antydopingowych Stanozolon II (Pharm Tec) Deklarowane: AD-4-complex nutrients, MetX synergistic blend, 1 T matrix, creatine monohydrate, thermogenic proprietary blend, ribose 4 matrix Nie deklarowane: Metandienone ca. 4 mg/porcja (10g puder) Parabolon (Pharm Tec) Deklarowane: AD-4-complex nutrients, MetX synergistic blend, 1 T matrix, creatine monohydrate, branched chain amino acids (BCAA), L- glutamine, taurine, ribose 4 matrix Nie deklarowane: Metandienone ca. 10 mg/porcja (10 g puder)

21 Od 2003 roku odżywki z dużą ilością klasycznych steroidów anaboliczno-androgennych c.d. Zakład Badań Antydopingowych Stanozolon-S (Senesco Pharma) Deklarowane: Kilka prohormonów Nie deklarowane: Stanozolol 14,5 mg/tabletka Boldenone DHT Parabolon-S (Senesco Pharma) Deklarowane: Różne prohormony Nie deklarowane: Metandienone 16,8 mg/tabletka

22 Od 2003 roku odżywki z dużą ilością klasycznych steroidów anaboliczno-androgennych c.d. TM OXA 17-DION (Muscle Inc. Ltd, Cyprus) Deklarowane: TM TESTEXX (Muscle Inc. Ltd Cyprus) Deklarowane: 5 alpha-androstan-2-oxa-17 alphamethyl-17, beta-ol-3-one Wynik badania: Oxandrolone ca. 25 mg/kapsułka 1,4-Androstadien-4-chloro-17a-methyl-17bol-3-one Wynik badania: Dehydrochloromethyltestosterone (Oral Turinabol) ca. 15 mg/kapsułka

23 Od 2003 roku odżywki z dużą ilością klasycznych steroidów anaboliczno-androgennych c.d. Zakład Badań Antydopingowych Stanozolon-B (Pharm-Tec) Deklarowane: S-Blade 5-Alpha Pyrazol-Compound Wynik badania: Stanozolol 10mg/listek Parabolon-B (Pharm-Tec) Deklarowane: P-Blade 17Tren-1.4dien-3-one Beta- Compound Wynik badania: Metandienone 10mg/listek

24 % próbek pozytywnych Zakład Badań Antydopingowych Próbki zawierające metabolit nandrolonu w potencjalnym powiązaniu do zagrożeń związanych z zanieczyszczeniami (Polska) 1 0,88 0,75 0,63 0,26 0,24 0,19 0,29 0,19 0,05 0,05 0, ROK prohormony klasyczne steroidy

25 MET-Rx Supreme Whey Deklarowane: Mieszanka Białkowa (Koncentrat Białka Serwatkowego Izolat Białka Serwatki), dodatki smakowe, Żelatyna Celulozy, Czynniki Nadające Masę (Żelatyna Ksantanu), Słodziki (Acesulfam K, Sukraloza), Fosforan Dwuwapnia, Węglan Wapnia. Wynik badania: Stanozolol Wykryty związek w moczu: Stanozolol Zakład Badań Antydopingowych

26 SZOK Zakład Badań Antydopingowych

27 Analiza musujących tabletek różnych odżywek zanieczyszczenia stanozololem i metandienonem Produkt Opakowanie Wynik Vitamine C opakowanie 1 Metandienone ca. 50 ng/g opakowanie 2 Calcium opakowanie 1 negative opakowanie 2 Metandienone ca. 50 ng/g negative Magnesium + Vit. C opakowanie 1 negative opakowanie 2 opakowanie 3 negative negative Multivitamines opakowanie 1 Stanozolol ca. 10 ng/g opakowanie 2 opakowanie 3 Stanozolol ca. 15 ng/g Stanozolol ca. 10 ng/g Magnesium opakowanie 1 Stanozolol ca. 40 ng/g opakowanie 2 opakowanie 3 Magnesium + Vit. C opakowanie 1 negative opakowanie 2 opakowanie 3 Stanozolol ca. 40 ng/g Stanozolol ca. 5 ng/g negative negative Zakład Badań Antydopingowych

28 Analiza musujących tabletek różnych suplementów diety zanieczyszczenia stanozololem i metandienonem Badania niemieckie Witamina C data ważności: lipiec 2005 Magnez data ważności: styczeń 2006 Nie deklarowane: Metandienone 0.2 µg/tabletka Nie deklarowane: Stanozolol 0.16 µg/tabletka Multiwitamina data ważności: lipiec 2006 Nie deklarowane: Stanozolol 0.06 µg/tabletka

29 GM (Glutamine) z Centro Espanol de Medicina y Fisioterapia del Deporte Zakład Badań Antydopingowych Deklarowane: GM = Glutamine Nie deklarowane: Oxandrolone µg/kapsułka

30 Origin of GM-Product Centro Espanol de Medicina y Fisioterapia del Deporte General Pardinas 92, 315 Madrid, Spain "We declare that GM (glutamine) is controlled and produced in a chemical and technical high standard, so that no contamination with banned substances occurs"

31 NIE TYLKO STEROIDY Zakład Badań Antydopingowych

32 Preparaty dietetyczne zanieczyszczone stymulantami Zakład Badań Antydopingowych LIDA Product: Meizitang Dai Dai Hua Jiao Nang Ziołowe kapsułki dietetyczne z sibutraminą (15 mg/kapsułka) nie deklarowaną na opakowaniu LIDA Product: LiDa Meizi Tea Ziołowa herbata dietetyczna z sibutraminą nie deklarowaną na opakowaniu

33 Preparaty dietetyczne zanieczyszczone stymulantami IFO SLIM RETARD (Belgium) Nie deklarowane: Fentermine Fenfluramine

34 Preparaty zanieczyszczone β2-agonistami ANABOLIC BURNER (Beach Power ) Nie deklarowane: Clenbuterol 30 g/tabletka Dawkowanie: 3 tabletki/dzień Stężenie w moczu po 1 tabletce: 2 ng/ml Parr MK. et al. Biomed. Chromatograph. 22 (2008)

35 Preparaty zanieczyszczone diuretykami, antagonistami hormonów i ich modulatorami??? Nie deklarowane: Hydrochlorotiazide Clomiphene

36 NOWE KONSTRUKCJE DESIGNER STEROIDS DESIGNER STIMULANTS

37 Steroidy anaboliczno-androgenne cyklopentanoperhydrofenantren Testosteron Nandrolon Metandienon

38 Nowe steroidy analogi testosteronu Zakład Badań Antydopingowych 19-demetylacja 1-metylacja 17-metylacja 1,2-oksydacja 2-metylacja 4-chlorowanie 4,5-redukcja 7-metylacja

39 Odżywki z nowymi steroidami Nowe skonstruowane steroidy od 2005 Prostanozol 6-Br-androstendione 17-Methyl-drostanolone 17-Ethyl-trenbolone etc.

40 Odżywki z nowymi steroidami Novedex Xtreme (Gaspari Nutrition) O O Androsta-1,4,6-trien-3,17-dione O O O 6-Oxo-androst-4-en-3,17-dione Zakład Badań Antydopingowych

41 Odżywki z nowymi steroidami Methyl-1-Pro (ProLine) Zakład Badań Antydopingowych O O CH 3 6-alpha-Methyl-androstendione O OH O H CH 3 5-beta-Dihydro-medroxyprogesterone Produkt zawierający dodatkowo androstendione

42 Odżywki z nowymi steroidami Jungle Warfare Deklarowane: 5alfa-dehydro-etiocholane-1,4,6- trien-3-one-17-ol Wynik badania: Delta-6-methyltestosterone Wykryty związek w moczu: 17α-methyl-5α-androstane-3α,17β-diol 17α-methyl-5β -androstane-3α,17β-diol

43 Odżywki z nowymi stymulantami Nowe skonstruowane stymulanty beta- metylofenyloetyloamina mefedron flefedron fluoroamfetaminy syntetyczne kanabinoidy

44 Próbki pozytywne po spożyciu odżywek NO SHOTGUN Deklarowane: beta-methylphenylethylamine Beta-methylphenylethylamine podobny do Amfetaminy (Lista zabroniona sekcja S6) Lista substancji i metod zabronionych, oprócz przykładów konkretnych substancji jest uwaga: (...) i inne substancje o podobnej strukturze chemicznej lub podobnym działaniu biologicznym. Dzięki temu wykrycie takiego związku chemicznego w moczu zawodnika może być uznane za pozytywny wynik kontroli antydopingowej. Zakład Badań Antydopingowych

45 NO SHOTGUN beta-methylphenylethylamine 2-phenylpropan-1-amine alfa-methylphenylethylamine (amphetamine) 1-phenylpropan-2-amine phenylethylamine 2-phenylethyl-1-amine

46 Wielka Brytania - pierwsze dopalacze od 2008 dopalacze dostępne w Polsce Zakład Badań Antydopingowych Z czego składają się dopalacze?

47 Skład dopalaczy Substancje naturalne Substancje syntetyczne

48 Substancje naturalne Mieszanki ziołowe wiele składników psychoaktywnych (alkaloidów), mogą być z syntetycznymi kanabinoidami Szałwia wieszcza (Saliva divinorum) główny składnik aktywny (alkaloid) salvinorin A

49 Substancje naturalne Fly agaric (muchomor czerwony Amanita muscaria, muchomor plamisty Amanita pantherina) bufotenina (działanie halucynogenne), muskaryna i muskardyna (składniki czynne muchomora zatrucia), kwas libotenowy, muscymol.

50 Substancje naturalne Kratom (Mitragyna Speciosa) Argyreia nervosa roślina z rodziny powojowatych - pochodna kwasu lizergowego Ergina (LSA) amid kwasu D-lizergowego

51 Substancje naturalne Calea zacatechichi roślina z rodziny astrowatych Lion (Lamiaceae leonurus) roślina z rodziny wargowatych - alkaloid leonuryna

52 Substancje syntetyczne BZP N-benzylopiperazyna stymulant ośrodkowego układu nerwowego 1-(phenylmethyl)piperazine TFMPP 3- trifluorometylofenylpiperazyna pochodna piperazyny o działaniu stymulujacym 1-[3-(trifluoromethyl)phenyl]piperazine hydrochloride

53 Substancje syntetyczne JWH-018 naftalen-1-yl-(1-pentylindol-3-yl)- metanon syntetyczny agonista receptorów kanabinoidowych naphthalen-1-yl-(1-pentylindol-3-yl)methanone Mefedron 4-metylometkatynon-(4-MMC, 1-(4- metylofenylo)-2-metyloaminopropan-1-on) (RS)-1-(4-metylofenylo)-2-metyloaminopropan-1-on

54 Mefedron Zakład Badań Antydopingowych

55 CO MOŻNA ZROBIĆ? Zakład Badań Antydopingowych

56 Źródła odżywek małego ryzyka w Niemczech Lista Kolońska Baza odżywek niskiego ryzyka www. osp-koeln. de Kontrola jakości Gwarancja: nie zawierają steroidów anaboliczno-androgennych

57 Źródła odżywek małego ryzyka w Niemczech The Cologne List is a list of nutritional supplements with a minimized risk of doping. The fact that a product is published on the Cologne List is not a warranty that the product does not contain any prohormones, anabolic substances, or stimulants. a service that the Olympic Centre Rhineland provides to top athletes and manufacturers of nutritional supplements. We have a firm belief in peak performance on a fair and human basis which is the key motivation behind this service since it allows athletes to protect themselves against false accusations of doping. our goal to create transparency with respect to the risk of doping given the wide range of nutritional supplements available on the market. The Cologne List is not a recommendation to athletes to make use of any of the listed nutritional supplements. The effectiveness of supplementary nutrition needs to be evaluated separately for each product and may depend on the individual athlete.

58 Źródła odżywek małego ryzyka w Niemczech Rote Liste Indeks terapeutyczny niemieckiego przemysłu farmaceutycznego Analiza analogów odżywek z niemieckiej Rote Liste Wyniki Nie stwierdzono steroidów anabolicznoandrogennych w 201 analogach odżywek z niemieckiej Rote Liste Badania finansowane przez Sepp-Herberger- Foundation of the German Soccer Federation Zakład Badań Antydopingowych

59 System holenderski Zakład Badań Antydopingowych Netherlands Security System Nutritional Supplements Elite Sports (NZVT) Skupia producentów suplementów oraz laboratoria, które je analizują. Producenci, którzy chcą dołączyć do tego systemu muszą spełniać określone wymagania, tj. przestrzegać specjalnych procedur związanych z: zakupem surowców i materiałów niezbędnych do produkcji, kontrolą procesu produkcyjnego i właściwym etykietowaniem produktów. Dla zapewnienia najwyższej jakości produkcji, producenci są zobowiązani również wprowadzić system Analizy Zagrożeń i Krytyczny Punkt Kontroli (HACCP), który został specjalnie dostosowany dla potrzeb NZVT. Każda partia wyprodukowanego suplementu jest poddawana analizie laboratoryjnej, w kierunku zawartości stymulantów i steroidów.

60 System holenderski Zakład Badań Antydopingowych Netherlands Security System Nutritional Supplements Elite Sports (NZVT) W określeniu wartości progowych stężeń poszczególnych substancji kierowano się następującymi kryteriami: stężenie, które może powodować pozytywny wynik testu antydopingowego, dzienna dawka suplementu, którą sportowiec może przyjąć, współczynnik korygujący indywidualne różnice w fizjologii pomiędzy różnymi ludźmi. Ponadto, aby zapewnić dodatkową kontrolę, Holenderski Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego i Środowiska przeprowadza analizy losowo wybranych produktów dostępnych w obrocie detalicznym. Wyniki tych analiz są prezentowane na specjalnej stronie internetowej dostępnej dla sportowców. Jednak są oni informowani, że NZVT gwarantuje jakość tyko określonych partii suplementu

61 WNIOSKI Sytuacja ze sprzedawanymi produktami jest co raz gorsza Problem stanowią: Prohormony, Klasyczne steroidy anaboliczno-androgenne, Designer steroids, Klasyczne stymulanty, Designer stimulants, Syntetyczne kanabinoidy

62 WNIOSKI Przyczyną tej sytuacji jest m.in. wzrost handlu i dostępności hurtowych ilości powyższych substancji, zwłaszcza z chińskich firm. W najbliższym czasie należy się spodziewać zanieczyszczeń nowymi skonstruowanymi związkami.

63 Czy jest konieczność stosowania odżywek i suplementów diety? Zakład Badań Antydopingowych WNIOSKI - CO ROBIĆ? Edukacja Wytypowanie grup najbardziej narażonych na zagrożenia. Stworzenie sieci laboratoriów kontroli ściśle ze sobą współpracujących. Śledzenie rynku: wyciąganie właściwych wniosków z informacji od użytkowników i z etykiet.

64 WNIOSKI - CO ROBIĆ? Dopalacze a doping Powiązanie dopalaczy z dopingiem może ułatwić walkę z dopalaczami lub ograniczyć ich stosowanie. Jeszcze przed rozpoczęciem dystrybucji dopalaczy w Polsce, w marcu 2008 roku, Rada Unii Europejskiej wydała decyzję, która zobowiązała państwa członkowskie do podjęcia niezbędnych środków, zgodnych z prawem krajowym, w celu objęcia benzylopiperazyny, jako głównego składnika dopalaczy, środkami kontroli proporcjonalnymi do zagrożenia związanego z tą substancją, jak również sankcjami karnymi. Tymczasem benzylopiperazyna pojawiła się na Liście substancji i metod zabronionych w sporcie (Liście zabronionej) już 1 stycznia 2007 roku. Tym samym sportowcy jako pierwsi mogli dowiedzieć się o niebezpieczeństwie stosowania benzylopiperazyny, zarówno w aspekcie zdrowotnym, jak i prawnym (związanym z naruszeniem przepisów antydopingowych), znacznie wcześniej niż związek ten pojawił się na polskim rynku. Zakład Badań Antydopingowych

65 WNIOSKI - CO ROBIĆ? Światowa Agencja Antydopingowa (WADA) stworzyła program (WADA Q&As 2004) dotyczący suplementacji żywienia. Zawiązała się współpraca organizacji antydopingowych, lekarzy i naukowców, elit sportowych oraz przedstawicieli rządów wielu państw w celu poszukiwania rozwiązań problemu zanieczyszczonych odżywek. Program ma na celu między innymi: stworzenie ogólnodostępnej światowej bazy odżywek, testowanie odżywek i wydawanie certyfikatów, stworzenie regulacji dotyczących: poprawy jakości preparatów, minimalizowania ich kontaminacji oraz podawania rzetelnych danych na etykietach, stworzenie regulacji prawnych dotyczących zdrowia publicznego, ochrony konsumenta i edukacji.

66 Dziękuję za uwagę Zakład Badań Antydopingowych