Poszukiwany Poszukiwana ABC przyszłego pracownika

Transkrypt

1 Joanna Pieczyńska Poszukiwany Poszukiwana ABC przyszłego pracownika Koalicja Powrót do wolności Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej Warszawa 2007

2 Koalicja Potwrót do wolności Poszukiwany Poszukiwana ABC przyszłego pracownika Autorka: Joanna Pieczyńska Korekta językowa: Paweł Zalewski Redakcja: Małgorzata Nowogońska Projekt okładki: Tomasz Januszewski Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej Wydawnictwo sfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL Warszawa 2007 ISBN

3 Spis treści Wstęp Rozdział I Szukajcie, aż znajdziecie Dobry początek Kluby Pracy Na targi pracy Urząd Pracy Rodzina i znajomi Bezpośrednio do pracodawcy Agencje zatrudnienia Praca tymczasowa Zostań wolontariuszem Praca za granicą Nauka języka obcego Co to jest CV i list motywacyjny? Rozmowa z pracodawcą Chwile zwątpienia Rozdział II Warto zawierać umowy Świadczenie pracy umowy Pracodawcy jak sobie z nimi radzić? Rozdział III Na własną rękę Zakres działalności W labiryncie urzędów Rozdział IV Jak sfinansować własny biznes? Mikropożyczki Dotacje Rozdział V Centra Integracji Społecznej Jak dostać się do Centrum? Kluby integracji społecznej Aneks

4 4

5 Wstęp Poszukiwanie pracy jest pracą. Uzbrojenie się w cierpliwość, wytrwałość i chęci jest konieczne w poszukiwaniu posady. W ciągu całego życia zmiana pracy nie ominie nikogo, a nawet zawód bywa zmieniany kilkukrotnie. Im szybciej to sobie uświadomisz, tym łatwiej będzie Ci odnaleźć się w nowych warunkach na rynku pracy. Przedstawimy Ci metody poszukiwania pracy. Nie trzymaj się jednej, szukaj. pracy wszystkimi dostępnymi sposobami na raz. W ten sposób twoje szanse wzrosną, a któraś z metod okaże się na tyle skuteczna, że otrzymasz posadę. Pierwszym krokiem jest zastanowienie się nad swoimi umiejętnościami, zdolnościami manualnymi. Pamiętasz, że ceniono Cię za robótki ręczne,. a sąsiadki często prosiły Cię o przeróbki swojej odzieży? Rodzina chwali Cię za smaczne wypieki? Masz zdolności plastyczne? Umiesz gotować? Pomagałeś przy remontach lub w pracach ogrodniczych? Wykorzystaj to w poszukiwaniu zajęcia dla siebie. Szukając pracy warto porozglądać się w swoim najbliższym otoczeniu, po miejscach, w których możesz uzyskać pomocną dłoń. Joanna Pieczyńska 5

6 Rozdział I Szukajcie, aż znajdziecie Dobry początek - Kluby Pracy Przykładem miejsc, w których można uzyskać pomoc, są funkcjonujące na terenie Warszawy Kluby Pracy (lista takich klubów z adresami, telefonami i godzinami otwarcia na końcu broszury). Pracownicy klubów będą do twojej dyspozycji służąc pomocą i radą. Spotkasz tam ludzi z różnymi doświadczeniami zawodowymi, np. hydraulika, operatora dźwigu, opiekunkę do dzieci, inżyniera, którzy, podobnie jak ty, szukają pracy. Dzięki Klubom bezpłatnie skorzystasz z: warsztatów: aktywnego poszukiwania pracy, językowych, komputerowych. Na zajęciach przekonasz się, że w tobie też tkwi potencjał, masz różne umiejętności, z których posiadania nawet mogłeś nie zdawać sobie sprawy. Nauczysz się obsługiwać komputer, by samodzielnie wysyłać i odpowiadać na oferty pracodawców. Dowiesz się jak napisać życiorys, list do pracodawcy, tzw. list intencyjny, przećwiczysz rozmowę kwalifikacyjną, dowiesz jak założyć własną działalność gospodarczą; komputera, drukarki i papieru; rzeczy potrzebnych do sporządzenia dokumentów; gazet z ogłoszeniami o pracę (Gazeta Wyborcza, Rzeczpospolita). W dodatkach do gazet możesz zamieścić swoje ogłoszenie; telefonów, z których możesz dzwonić do potencjalnych pracodawców, zostawiać ten numer jako kontaktowy; faksu, którego obsługi nauczą cię pracownicy klubów i pomogą ci wysłać twój życiorys; Internetu, dzięki któremu można przeglądać oferty pracodawców, samemu zamieszczać ogłoszenia. 6

7 Na targi pracy Szukając pracy zainteresuj się targami i giełdami pracy. Informacje o tych wydarzeniach znajdziesz w urzędach pracy oraz w lokalnej prasie. Możesz tam spotkać pracodawców, którzy na poszczególnych stoiskach wystawiają swoje ofert pracy. Będziesz miał wtedy szanse na indywidualną rozmowę, uzyskasz więcej informacji na temat firm, które funkcjonują w Twoim mieście.. Będziesz mógł wypełnić ankiety osobowe przygotowane przez firmy i zostawić. informacje o sobie na wypadek, gdyby poszukiwały osób z podobnymi do twoich kwalifikacjami. Urząd Pracy Istotnym elementem poszukiwania pracy jest zgłoszenie się do Powiatowego Urzędu Pracy w twoim mieście. Ogłoszenia Po zarejestrowaniu się możesz korzystać z ogłoszeń pracodawców. Częstym mankamentem dostępnych ofert jest ich nieaktualność. Wiąże się to z brakiem ponoszenia odpowiedzialności przez urzędy za aktualność. Kursy i szkolenia Urzędy prowadzą też kursy i szkolenia, np. obsługi wózków podnośnikowych. z programami magazynowymi, obsługi urządzeń elektroenergetycznych, języka angielskiego, obsługi komputera od podstaw. Nie bój się pytać i zapisywać na szkolenia ponieważ masz do nich prawo. Szkolenia organizowane są w grupach piętnastoosobowych, a zajęcia mogą odbywać się od poniedziałku do soboty rano i popołudniu. Przy kwalifikacji osób na szkolenia brane są pod uwagę: poziom i kierunek wykształcenia (minimum to wykształcenie podstawowe, zawodowe), doświadczenie zawodowe, umiejętności o znaczeniu zawodowym (odnoszące się do tematu szkolenia), wcześniejszy udział w szkoleniu, okres zarejestrowania w Urzędzie Pracy, uprawdopodobnienie zatrudnienia (potwierdzenie zatrudnienia przez pracodawcę po ukończeniu szkolenia). 7

8 Osobom skierowanym na szkolenie, w okresie jego odbywania przysługuje: dodatek szkoleniowy w wysokości 20% kwoty zasiłku miesięcznie dla osób bezrobotnych lub stypendium szkoleniowe w wysokości 40% kwoty zasiłku miesięcznie dla osób bezrobotnych do 25 roku życia. Karta kandydata na szkolenie W celu zapisania się na wybrane szkolenie należy złożyć u doradcy zawodowego wypełnioną Kartę kandydata na szkolenie. Należy koniecznie ze sobą zabrać: dowód osobisty, świadectwa ukończenia szkół, świadectwa pracy z całego okresu zatrudnienia, dokumenty potwierdzające posiadane szkolenia i uprawnienia, decyzję o przyznaniu statusu osoby bezrobotnej. Szkolenia są w pełni opłacane ze środków Funduszu Pracy. Uwaga! Osoba skierowana na wybrane przez siebie szkolenie zobowiązuje się do regularnego uczestnictwa w zajęciach. Osoba, która z własnej winy nie ukończyła szkolenia, jest zobowiązana do zwrotu kosztów szkolenia, chyba że powodem nieukończenia szkolenia było podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Zwrot kosztów przejazdu Osoba, która na podstawie skierowania z powiatowego urzędu pracy podjęła: zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, szkolenie, staż poza miejscem zamieszkania, może ubiegać się o zwrot kosztów przejazdów przez okres do 12 miesięcy. Warunkiem jest skierowanie z urzędu pracy i wynagrodzenie nie przekraczające 200% minimalnego wynagrodzenia za pracę. O zwrot kosztów przejazdu do pracodawcy i powrotu do miejsca zamieszkania możesz ubiegać się w przypadku skierowania z Urzędu Pracy do pracodawcy, który zgłosił ofertę pracy, a jego siedziba znajduje się poza miejscem zamieszkania bezrobotnego. 8

9 Zwrot kosztów zakwaterowania Jeżeli łącznie spełniasz następujące warunki, możesz ubiegać się również. o zwrot kosztów zakwaterowania : na podstawie skierowania z powiatowego urzędu pracy podjąłeś zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, przygotowanie zawodowe w miejscu. pracy, szkolenie, staż poza miejscem zamieszkania, dojazd zabiera ci. łącznie ponad 3 godziny dziennie, mieszkasz w hotelu lub wynajętym mieszkaniu w miejscowości, w której jesteś zatrudniony, wykonujesz inną pracę zarobkową, odbywasz staż lub przygotowanie zawodowe w miejscu pracy w pobliżu tej miejscowości, uzyskujesz wynagrodzenie w wysokości nie przekraczającej 200% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Uwaga! Za każdym razem pamiętaj o pobraniu skierowania z Urzędu Pracy. Dodatek aktywizacyjny Jeżeli, jako bezrobotny z prawem do zasiłku z własnej inicjatywy podejmiesz zatrudnienie, lub gdy do pracy w niepełnym wymiarze godzin skieruje cię urząd, to przysługuje ci dodatek aktywizacyjny. Są to kwoty rzędu 150 zł do 200 zł na miesiąc przez okres lub połowę tego okresu, w jakim przysługiwałby ci zasiłek. Zapytaj się o niego w urzędach pracy i nie licz, że ktoś ci go zaproponuje. Rodzina i znajomi Poszukujący pracy często znajdują pomoc u rodziny i znajomych. Dzielenie się problemem z innymi, słuchanie ich, może przynieść korzyści. Wiele osób pozostających bez pracy zamyka się w czterech ścianach i nie chce utrzymywać kontaktów. Czują się gorsze, nigdzie nie wychodzą i nikogo nie zapraszają.. To naturalna reakcja, ale są też i takie, które nie potrafią żyć w izolacji i kontakt z ludźmi bardzo im pomaga. W pytaniu znajomych, sąsiadów nie ma nic wstydliwego. Może się zdarzyć, że ktoś zaproponuje ci posadę, bądź poinformuje, że firma, w której pracuje potrzebuje kogoś takiego jak ty. Buduj siatkę kontaktów, pytaj o kontakt, a nie o konkretną pracę. Nie nalegaj, aby nie zniechęcić osób, 9

10 które mogą ci pomóc. Pracodawcy często korzystają z polecenia swoich pracowników, stąd też wiele ogłoszeń nie ukazuje się w prasie lub Internecie. Jest to ukryty rynek pracy. Bezpośrednio do pracodawcy Jedną z najbardziej skutecznych metod poszukiwania pracy jest bezpośrednie spotkanie z potencjalnym pracodawcą. W tym celu przejrzyj książkę telefoniczną, Panoramę Firm, spisz adresy i nazwy firm, w których chciałbyś pracować. Rozejrzyj się po okolicy. Pracodawcy często wywieszają oferty w centrach handlowych,. w skupiskach firm branżowych, np. budowlanych (ul. Bartycka w Warszawie). Możesz rozsyłać do firm swoje dokumenty aplikacyjne lub zostawiać je bezpośrednio u pracodawców. Po wizycie w danej firmie, możesz przypomnieć się telefonicznie. Czasem możesz spotkać się z odmową i z tym powinieneś się liczyć, ale są firmy, które chętnie włączą cię do bazy danych (pamiętaj o wyrażeniu zgody na umieszczenie tam swoich danych osobowych jak w naszym wzorze). Przykładem skuteczności tej metody jest historia mężczyzny, który poszukując pracy wysyłał swoje oferty do firm. W jednej z nich trwała w tym czasie rekrutacja bez ogłoszeń w prasie. Nie wiedząc o tym został zakwalifikowany i otrzymał posadę. Agencje zatrudnienia Poszukując pracy możesz korzystać z usług agencji zatrudnienia. Są to: agencje świadczące usługi pośrednictwa pracy na terenie naszego kraju. i za granicą, poszukującym pracy udzielają pomocyw uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia, a pracodawcom w znalezieniu pracowników. o odpowiednich kwalifikacjach; agencje doradztwa personalnego świadczące odpłatnie usługi na rzecz. pracodawców; agencje poradnictwa zawodowego udzielające pomocy w wyborze. odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia oraz udzielają informacji zawodowej; agencje pracy tymczasowej kierujące własnych pracowników do pracodawcy użytkownika celem wykonywania pracy tymczasowej (więcej szczegółów na ten temat w dalszej części broszury). Możesz rozesłać do nich swoje dokumenty aplikacyjne (życiorys) lub skontaktować się osobiście. Twoje dane zostaną umieszczone w bazie danych agencji, a szanse na znalezienie pracy wzrosną, jeśli zgłosisz się do jak największej ich liczby. 10

11 Uwaga! Na agencje zatrudnienia, które wg ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i o instytucjach rynku pracy nie mogą za pośrednictwo w poszukiwaniu pracy pobierać opłat. Wyjątek stanowią koszty ponoszone przez agencję kierujące do pracy za granicę. Jeśli w jakiejś agencji pracy zostaniesz poproszony o zapłacenie jakiejkolwiek kwoty, zrezygnuj z jej usług. Praca tymczasowa Zanim otrzymasz swoją wymarzoną posadę pomyśl o pracy tymczasowej, takiej która da ci utrzymanie. To nie przeszkadza w szukaniu innego, ciekawszego zajęcia. Pracownikiem tymczasowym możesz zostać za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej podpisując z agencją umowę o pracę na czas określony. (w niektórych wypadkach umowę cywilną, czyli umowa zlecenie lub umowa. o dzieło). Oczywiście nie jest to praca na stałe, ale na jakiś czas. Zazwyczaj chodzi. o prace sezonowe, zastąpienie chorego pracownika, czy pomoc przy wykonaniu jakiegoś zadania. W agencji pracy tymczasowej możesz zostać stałym czasownikiem i współpracować z nią przez jakiś czas. Firmy poszukują pracowników do takich prac jak mycie okien, sprzątanie, prace ogrodnicze. Może to być zarówno praca fizyczna, np. rozładowanie magazynu, pakowanie towarów, jak i umysłowa praca. w sekretariacie, wymagająca obsługi sprzętu komputerowego itp. Pracownik tymczasowy pozostaje pracownikiem agencji, bez względu na. firmę, w której aktualnie pracuje. Oznacza to, że wszystkie sprawy administracyjne, w tym wypłatę wynagrodzeń, odprowadzenie podatku, składek ZUS, itp., przejmuje na siebie agencja pracy tymczasowej. Czasownik nie może zarobić mniej niż etatowi pracownicy. Gdy w firmie nie ma widełek płac lub osoby pracującej na twoim stanowisku - wysokość twojej pensji jest ograniczona tylko płacą minimalną i tym, na co się zgodzisz. Zostań wolontariuszem Wolontariuszem jest każdy, kto ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia odpowiadające świadczeniu pracy, na zasadach określonych. w ustawie o wolontariacie. Jako wolontariusz możesz zgłosić się do różnych instytucji, począwszy od szkoły, do której uczęszcza twoje dziecko, poprzez 11

12 biblioteki, muzea, fundacje, stowarzyszenia i szpitale. Potrzebna jest chęć. i trochę wolnego czasu. Wolontariat jest sposobem na znalezienie zajęcia, zdobycie doświadczenia i stwarza możliwość poznania ciebie przez potencjalnego pracodawcę. Może okazać się, że jesteś najlepszy, czy wręcz niezastąpiony,. w tym co robisz. Zanim rozpoczniesz świadczenie podpisujesz z daną organizacją umowę cywilnoprawną zwaną porozumieniem. Należy pamiętać, że wolontariusz ma inny status niż pracownik, dlatego świadczenie wolontariusza nie będzie wpływało na twoje przyszłe uprawnienia pracownicze, np. na długość przysługującego urlopu wypoczynkowego. Jednocześnie wiedz, że korzystająca z twojego świadczenia instytucja płaci za ciebie ubezpieczenie zdrowotne. Praca za granicą Z chwilą kiedy Polska przystąpiła do Unii Europejskiej i stała się jej członkiem otworzyły się duże możliwości legalnej pracy poza granicami naszego kraju. Pracowników poszukuje się np. w gastronomii, hotelarstwie, przy remontach i pracach budowlanych. Wyjechać można do prac sezonowych np. zbioru owoców. Taki wyjazd może stać się początkiem nowego rozdziału w życiu, czystą kartą. Skorzystał z niego podopieczny Fundacji Sławek, który wyjechał za granicę. Mieszka w Hiszpanii, wystawia swoje oferty w Internecie i podejmuje się prac budowlanych. Aby nie zostać oszukanym najlepiej rozpocząć szukanie pracy zagranicą już. w Polsce. Zajmują się tym agencje pośrednictwa, które pośredniczą w załatwianiu formalności z potencjalnym pracodawcą. Decydując się na wyjazd podpisujesz z agencją umowę o skierowaniu do pracy zagranicą. Agencja zawiera również umowę z pracodawcą zagranicznym, do którego cię kieruje. Legalne wyjazdy zagranicę mają tą zaletę, że poza gwarancją uczciwości okres zatrudnienia zalicza się do okresów pracy w Polsce pod warunkiem opłacenia składek na Fundusz Pracy. Uwaga! Należy uważać na nieuczciwych pośredników, ponieważ można zostać. dotkliwie oszukanym. Często zamieszczają ogłoszenia w gazetach, podając tyko numer telefonu komórkowego. Żądając opłat za przewóz i pośrednictwo. w znalezieniu pracy, dowożą na miejsce i znikają, a pracodawca, który miał tam oczekiwać, nigdy się nie zjawia. 12

13 W Urzędach Pracy uzyskasz wiarygodne informacje dotyczące ofert pracy zagranicą, warunków życia w danym kraju i obowiązujących w nim przepisów prawa pracy. Urząd skontaktuje cię z instytucjami, które wydają niezbędne do wyjazdu dokumenty. Przekaże też adresy internetowe, które mogą pomóc w zdobywaniu informacji. Wszystko to jest dostępne dzięki przyłączeniu się Polski do sieci EURES programu międzynarodowego pośrednictwa pracy. Swoim zasięgiem obejmuje państwa należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), w skład którego wchodzą państwa Unii Europejskiej oraz Norwegia, Islandia. i Szwajcaria. Przy powiatowych urzędach pracy pracują asystenci EURES, którzy udzielają szczegółowych informacji, pomogają napisać CV w języku angielskim (PUP. w Warszawie ul. Ciołka 10). Możesz śledzić zagraniczne oferty, które przychodzą do urzędów pracy, jak i złożyć swoje dokumenty w urzędzie. Asystent EURES skontaktuje się z tobą, jeżeli oferta złożona przez pracodawcę zagranicznego będzie odpowiadała Twoim kwalifikacjom. Wymogiem jest podstawowa, komunikatywna znajomość języka angielskiego. Są również oferty dla brygad. budowlanych; wówczas potrzebna jest jedna osoba znająca język angielski. Nauka języka obcego Jeżeli zapoznałeś się z poprzednim punktem naszej broszury to dowiedziałeś się, że znajomość języka obcego jest przydatna i nigdy nie wiadomo, kiedy będzie ci potrzebna. Naszym zamiarem nie jest przekonywanie cię do nauki języków obcych, ale wskazanie, gdzie możesz z niej skorzystać, bo przecież na naukę nigdy nie jest za późno. Kursy językowe, w tym najczęściej nauki języka angielskiego, organizują bezpłatnie Urzędy Pracy i niektóre Kluby Pracy. Często szkoły językowy oferują kursy promocyjne, gdzie za darmo lub za połowę kwoty zwykłego kursu zapoznasz się z podstawami języka angielskiego i metodami nauki, niczym przy tym nie ryzykując. Co to jest CV i list motywacyjny? Przychodząc do pracodawcy bądź odpowiadając na ogłoszenie zamieszczone w gazecie możesz zostać poproszony o pozostawienie lub przesłanie swojego CV i listu motywacyjnego. CV, czyli curriculum vitae, to określenie życiorysu napisanego w zwięzłej, wypunktowanej formie. Zawarte w nim informacje dotyczące twojej osoby powinny zostać podane w przejrzysty, prosty sposób. Nie ma jednego obowiązującego wzoru pisania CV. Istnieją pewne ogólne za- 13

14 sady, ale reszta zależy od ciebie i tego jakie informacje o sobie chcesz w nim umieścić. CV powinno zawierać: imię i nazwisko; adres zamieszkania i telefon; aktualne zdjęcie (np. jak w dowodzie osobistym); listę ukończonych szkóły (z datami ich ukończenia, ewentualnie z nazwą otrzymanego zawodu); kursy, jeśli takie ukończyłeś lub w takim uczestniczysz (podaj nazwę kursu, datę, temat, organizatora); opis wcześniej wykonywanych prac i zajmowanych stanowisk (dla kogo pracowałeś? co tam robiłeś? kiedy to było?), przy czym nie musi to być praca, w której byłeś zarejestrowany; twoje umiejętności, zdolności (np. manualne i takie, które mogą być pomocne w pracy, o którą się ubiegasz); prawo jazdy (kategoria, rok wydania); zainteresowania i hobby, np. lubisz rozwiązywać krzyżówki, reperować stare zegary; referencje, jeśli uzyskałeś je od wcześniejszych pracodawców, lub możesz takie zdobyć; oświadczenie, w którym zgadzasz się na przetwarzanie swoich danych osobowych np. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy dla potrzeb niezbędnych dla realizacji procesu rekrutacji zgodnie z ustawą z dnia roku o Ochronie Danych Osobowych Dz. U. Nr 133 poz Nie wszystkie zamieszczone tu propozycje kolejnych rubryk muszą ciebie dotyczyć. Jeśli do tej pory zajmowałaś się wychowywaniem dzieci, napisz. o tym, wykonywałeś prace dorywcze - też są ważne bo oznaczają, że jesteś chętny do pracy i nie boisz się nowych zajęć. Ważne jest, abyś napisał CV na komputerze (Kluby Pracy) i podpisał je własnoręcznie. CV nie powinno być poplamione i zawierać błędy ortograficzne. To dyskwalifikuje ciebie jako potencjalnego pracownika. Na koniec sprawdź to co napisałeś i daj innym do przeczytania. List motywacyjny, nazywany inaczej intencyjnym, jest prośbą o przyjęcie na dane stanowisko. Nie jest tak formalny jak CV. Wskazujesz w nim jakie stanowisko cię interesuje i dlaczego akurat ciebie ma wybrać pracodawca.. W liście należy unikać szablonów, ponieważ pracodawcy dobrze je znają. Dużą rolę odgrywa pomysł. Najważniejsze, by został napisany do konkretnego pracodawcy. Ma on za zadanie zachęcić go do zaproszenia cię na rozmowę. Przekonaj go że warto. Przykładowe CV znajdziesz w aneksie. 14

15 Rozmowa z pracodawcą Zawsze warto się do niej przygotować, spróbować dowiedzieć się więcej o firmie, czym się zajmuje, ilu zatrudnia pracowników, czy ma oddziały w innych miastach. Takie informacje możesz znaleźć w Panoramie Firm lub w Internecie podając nazwę firmy w wyszukiwarkach. Sprawdź dzień wcześniej ile czasu może zająć ci dojazd; spóźniając się nie zrobisz dobrego wrażenia. Lepiej być kilka minut wcześniej. Jeśli jesteś zdenerwowany będziesz miał, czas na wyciszenie, poczujesz atmosferę panującą. w firmie. Liczy się pierwsze wrażenie jakie zrobisz na osobie, z którą będziesz rozmawiał. Może to być właściciel firmy, dyrektor albo pracownik odpowiedzialny za rekrutację i na podstawie jego opinii zostaniesz przyjęty. Ubiór nie może być krzykliwy, raczej schludny, bez ozdób, dopasowany do stanowiska, o które się ubiegasz. Idziesz na rozmowę w sprawie pracy, a nie na spotkanie towarzyskie. Ubiór i sposób zachowania świadczy o tym, że jesteś wiarygodny i zależy ci na tej pracy. Przed wejściem przejrzyj jeszcze raz swój życiorys, przypomnij sobie nazwisko osoby, z którą masz rozmawiać. Wchodząc przywitaj się i podaj rękę. Poczekaj, aż osoba prowadząca rozmowę wskaże ci miejsce. Ważne jest jak siedzisz, pozycja półleżąca nie jest wskazana, nie krzyżuj rąk, to może świadczyć, że jesteś zamknięty. Staraj się zachowywać naturalnie. Przygotuj się, że możesz zostać poproszony o krótką wypowiedź na swój temat. Najczęściej na rozmowie padają takie pytania: Jakie masz doświadczenie zawodowe? Dlaczego wybrałeś tę firmę? Co wiesz o firmie, w której chcesz pracować? Czy wiesz na czym ma polegać praca, którą będziesz wykonywał? Jakie są twoje mocne strony? Co lubisz u siebie, a czego nie? Jakie masz kontakty z innymi ludźmi? Ile chcesz zarabiać? Unikaj banalnych lub nieszczerych odpowiedzi. Pomyśl, co ty możesz zaoferować firmie. Mów spokojnie i uśmiechaj się, odpowiadaj szczerze i na temat. Zadawaj pytania, pytaj się o obowiązki w przyszłej pracy, jakie umiejętności będziesz mógł wykorzystać na stanowisku. Po rozmowie, jeśli minął termin, kiedy pracodawca miał do ciebie oddzwonić, możesz sam/a to zrobić. Każda rozmowa to trening dla ciebie, pytania często się powtarzają, a ty chodząc na spotkania w sprawie pracy zdobywasz doświadczenie. 15

16 Uwaga! Każde dziecko między trzecim a szóstym rokiem życia ma prawo do pięciogodzinnego, bezpłatnego pobytu w publicznym przedszkolu. Oddając dziecko na kilka godzin zyskujesz czas na poszukiwanie pracy, podnoszenie swoich kwalifikacji poprzez udział w kursach, szkoleniach. Zapytaj się w przedszkolu! Chwile zwątpienia Większość ludzi poszukujących pracy znajduje się w kręgu emocji, które wpływają na jego dalsze postępowanie. Jeśli ten czas się przedłuża, można ulec panice powodującej, że poszukiwania stają się chaotyczne; ignorujemy ogłoszenia, lub odpowiadamy na takie, które nas nie dotyczą. Zaczynamy nabierać przekonania, że nie ma dla nas pracy. Wielu w tym czasie robi sobie przerwę, tzw. wakacje. Ta przerwa nie może trwać zbyt długo, ponieważ może doprowadzić do zaprzestania poszukiwań pracy. Dzięki materiałom z warsztatów aktywnego poszukiwania pracy, udostępnionym z Klubu Pracy na Mokotowie możesz dowiedzieć się jakie emocje towarzyszą osobom, które utraciły pracę lub nie mogą odpowiedniej znaleźć. Szok Szczególnie silny, gdy zwolnienie jest niespodziewane, odbierane jako wyjątkowo niesprawiedliwe lub spotyka nas w ogólnie trudnej sytuacji życiowej. Nie przyjmowanie do wiadomości, zaprzeczanie Nie możesz naprawdę uwierzyć, że zostałeś zwolniony. Nie chcesz o tym rozmawiać ani z rodziną, ani z przyjaciółmi. Czasami, codziennie rano wychodząc z domu, możesz udawać, że ciągle pracujesz. Żyjesz jak w półśnie. Ulga Ludzie reagują różnie, niektórzy przyjmują wiadomość o utracie pracy z ulgą. Gdy dostaje się półroczną odprawę, można mieć poczucie bycia na długich wakacjach i odsuwać od siebie myślenie o utracie pracy. Ale nawet ci, którzy nie odchodzą na tak korzystnych warunkach, mogą odczuwać ulgę, że skończył się stan napięcia. 16

17 Złość Kiedy już dłużej nie możesz udawać, że nic się nie stało zaczyna pojawiać się uczucie złości, zazdrości i niechęci. Dlaczego ja?...to powinien być Iksiński. Jesteś zły na swoją firmę, że zwolniła ciebie a nie kogoś innego, jesteś wściekły na swoich szefów, że dopuścili do takiej sytuacji, która pozbawiła cię pracy, zazdrościsz kolegom, którzy pozostali w zakładzie, jesteś niechętny wobec swojej rodziny, która może o tobie źle myśleć z powodu zwolnienia. Targowanie się Ma miejsce wtedy, kiedy zwracasz się do swojego pracodawcy (nawet w myślach) z prośbą o ponowne rozważenie zwolnienia cię z pracy (nawet, jeśli wiesz, że jest to nierealne). Możesz proponować mu inne rozwiązanie problemu. Poczucie winy i żalu Czasami targowanie się wynika z poczucia winy, że nie wykonywałeś swojej pracy wystarczająco dobrze. Obwiniasz się za utratę pracy, za to, że nie potrafiłeś siebie obronić, że nie możesz utrzymać rodziny. Dominuje uczucie porażki. Panika Czytasz ogłoszenia o pracy, ale na nie odpowiadasz. Odpowiadasz na oferty, do których nie masz kwalifikacji i które tak naprawdę cię nie interesują. Twoje poszukiwanie pracy jest chaotyczne, a w związku z tym nie ma pozytywnych efektów. Nabierasz przekonania, że nie ma dla ciebie pracy. Załamanie się (depresja) Utrata poczucia własnej wartości, bezpieczeństwa, niezależności i szacunku do samego siebie. Czujesz, że nie jesteś w stanie kierować własnym życiem. Pojawiają się zakłócenia snu, jedzenia, nadużywanie alkoholu. Mogą pojawić się problemy w małżeństwie: utrudnione porozumiewanie się, problemy seksualne. Żona/mąż może traktować twój brak sukcesu w znalezieniu pracy jako przejaw lenistwa. Zestresowane są również dzieci, co może się odbić na ich nauce i zachowaniu w szkole. Sytuacja wywołuje tak ogromny stres, że nie masz nawet ochoty szukać nowej pracy. Jeżeli nie jest to stan chorobowy to masz szanse poradzić sobie z tym sam. Pamiętaj jednak, ze jeżeli jest to stan prawdziwej depresji to musisz poszukać pomocy u specjalisty. 17

18 Akceptacja (poddanie się) Wkrótce zaczynasz akceptować swoją sytuację. Uświadamiasz sobie, że musisz poważnie pomyśleć o swojej przyszłości. Ciągle jeszcze możesz być zły, mieć poczucie winy lub być w depresji, ale rodzi się chęć zmiany tej sytuacji, zaczynasz widzieć możliwości jej rozwiązania. Robisz plany. To jest najlepszy okres na dokonanie oceny twoich kwalifikacji i umiejętności zawodowych oraz intensywne poszukiwanie pracy. Jeżeli proces poszukiwania pracy będzie się przedłużał, możesz doświadczyć powrotu (na szczęście krótkotrwałego) poprzednich stanów. Postanowienie (budowanie) Następuje tutaj podejmowanie tzw. zasadniczych decyzji życiowych. Może być to podjęcie nowej pracy, kontynuowanie nauki, aby przygotować się do nowej pracy, praca w organizacjach charytatywnych albo też łączenie powyższych elementów. Każda z tych decyzji wymaga przystosowania się twojego i twoich bliskich do zmienionej sytuacji. Często wątpisz w słuszność swojej decyzji, nawet jeśli realizujesz swój cel. Dostrzeżenie nowych możliwości Ludzie, którzy doświadczyli utraty pracy, często mówią później, że było to coś najlepszego, co mogło im się w życiu zdarzyć. Wcześniej, gdy czuli się zbyt bezpiecznie, nigdy nie dokonaliby żadnej zmiany z własnej woli. Utrata pracy zmusiła ich do aktywności, do szukania czegoś nowego, w czym odnieśli sukces i obecnie są znacznie szczęśliwsi. Rozwój, wzrost często poprzedzone są kryzysową sytuacją. Większość z nas dobrowolnie nie postawiłaby siebie w takiej sytuacji, dopiero dokonana zmiana budzi w nas refleksje nad dotychczasową drogą postępowania, pozwala nam rozwijać się i na nowo kształtować swoje życie. 18

19 Rozdział II Warto zawierać umowy Niektóre rodzaje umów zostały omówione już wcześniej. W tej części chcielibyśmy przedstawić ci umowy o pracę, o dzieło, umowę-zlecenie. Przede wszystkim należy się zastanowić dlaczego warto zawierać umowy dotyczące świadczenia pracy. Przecież łatwiej jest pracować na czarno, bez umowy. i formalności. Pracodawca obiecuje wtedy wyższą pensję. To złudzenie. Bywa tak, że zamiast wyższego wynagrodzenia otrzymasz niższe, ponieważ umowa słowna nie jest wiążąca dla pracodawcy. Ponadto ty i twoja rodzina nie macie wówczas zagwarantowanego ubezpieczenia zdrwotnego. Natomiast dzięki legalnej umowie o pracę możecie korzystać z bezpłatnej opieki zdrowotnej. w publicznych placówkach służby zdrowia. Jeśli w pracy zdarzy się wypadek masz prawo do zasiłku chorobowego, świadczeń rehabilitacyjnych, odszkodowań, renty. Świadczenie pracy umowy Ważne jest aby umowy niezależnie od ich rodzaju były zawierane na piśmie. Ochroną prawną objęte są kobiety w ciąży, z którymi pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę wbrew ich woli; również nie może tego uczynić podczas urlopu macierzyńskiego. Jeżeli kobieta w ciąży zostanie zatrudniona na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, to również taka umowa o pracę ulega przedłużeniu do dnia porodu. 19