BIULETYN BANKOWY 1/2015

Transkrypt

1 BIULETYN BANKOWY 1/2015 Przegląd interpretacji Ministra Finansów oraz orzeczeń Sądów Administracyjnych wydanych w drugiej połowie 2014 roku dotyczących zagadnień związanych z funkcjonowaniem banków Szanowni Państwo! Oddajemy do Państwa dyspozycji kolejny numer Biuletynu Bankowego DLA Piper stanowiącego przegląd interpretacji podatkowych oraz orzeczeń sądów administracyjnych dotyczących działalności banków. Tym razem przedstawiamy najważniejsze interpretacje i orzeczenia wydane w drugiej połowie 2014 roku. Pragniemy podkreślić, że niniejszy Biuletyn zawiera jedynie przykładowe wyroki i interpretacje, które uznaliśmy za najbardziej interesujące dla działalności banków. Prezentowane w Biuletynie stanowisko organów skarbowych i sądów administracyjnych nie stanowi naszej porady prawno-podatkowej. Z niektórymi z cytowanych interpretacji i orzeczeń nie zgadzamy się. Liczymy jednak, że staną się one dla Państwa źródłem cennej informacji o sposobie wykładni przepisów podatkowych przez władze podatkowe oraz sądy administracyjne i będą służyć efektywnej analizie planowanych przez Państwa działań. W przypadku chęci skonsultowania zagadnień budzących Państwa wątpliwości, uprzejmie prosimy o kontakt z zespołem DLA Piper. Pozdrawiamy, Marcin Matyka Partner Adwokat/Doradca podatkowy T marcin.matyka@dlapiper.com Katarzyna Chrapowicka Associate Doradca podatkowy T katarzyna.chrapowicka@dlapiper.com

2 INTERPRETACJE MINISTRA FINANSÓW CIT ROZLICZENIE STRATY ZAGRANICZNEGO ODDZIAŁU Podsumowując, z obowiązujących przepisów polsko-greckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że zysków/strat zakładu zlokalizowanego na terenie Grecji, nie łączy się z zyskami/stratami podlegającymi opodatkowaniu w Polsce. W konsekwencji, straty zagranicznego zakładu w Grecji, który ma zostać zlikwidowany, nie mogą pomniejszać dochodu do opodatkowania wykazanego przez Bank w zeznaniu składanym w Polsce. Dochody/straty zagranicznego zakładu podlegają bowiem opodatkowaniu/odliczeniu (rozliczeniu) wyłącznie w kraju, w którym znajdował się zakład, tj. w Grecji. Biorąc pod uwagę opisane we wniosku zdarzenia przyszłe i przywołane powyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, że w sytuacji, gdy straty oddziału Banku w Grecji nie będą mogły być rozliczone w tym państwie w związku z dokonaniem likwidacji oddziału, Bank nie będzie miał prawa do odliczenia od swojego dochodu w Polsce strat poniesionych przez likwidowany oddział, a nieodliczonych w Grecji. w Warszawie z dnia 30 września 2014 r. (znak IPPB5/ /14-2/AS) WYCENA POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH A RÓŻNICE KURSOWE Dokonanie wyceny pochodnego instrumentu finansowego dla celów rachunkowych nie jest jednoznaczne ze zbyciem lub realizacją tego instrumentu, ani rezygnacją z praw wynikających z instrumentu. Dokonywanie wyceny pochodnych instrumentów finansowych wiąże się bowiem jedynie z ustaleniem aktualnej wartości tych instrumentów. W konsekwencji, sama wycena instrumentów pochodnych odnoszona (przed momentem realizacji, zbycia lub rezygnacji z praw) zgodnie z przepisami o rachunkowości na wynik operacji finansowych papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi, nie będzie stanowiła przychodów podlegających opodatkowaniu lub kosztów uzyskania przychodów. Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, wycena pochodnych instrumentów finansowych na stopę procentową (takich jak IRS, FRA czy opcje na stopę procentową) oraz opartych o cenę towarów (opcje towarowe) nie prowadzi do powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu ani kosztu uzyskania przychodów w momencie jej dokonania. w Warszawie z dnia 18 lipca 2014 r. (znak IPPB5/ /14-2/IŚ) NIEZAMORTYZOWANA INWESTYCJA W OBCYM ŚRODKU TRWAŁYM A KOSZTY PODATKOWE Ze stanu faktycznego, opisanego we wniosku o interpretację wynika, że powodem likwidacji środków trwałych (inwestycji w obce środki trwałe) jest właśnie nierentowność działalności gospodarczej prowadzonej w wynajmowanych i adaptowanych przez skarżącego lokalach, bez zmiany rodzaju działalności. Działanie podatnika, polegające na rozwiązywaniu umów najmu, mimo niezamortyzowania w pełni inwestycji w obcych środkach trwałych służy zatem ograniczaniu strat, kumulowanych przez prowadzenie działalności w tych lokalach, a tym samym nakierowane jest na zwiększanie rentowności prowadzonej działalności. Strata w postaci niezamortyzowanej wartości początkowej środków trwałych może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, spełnia bowiem warunki określone w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 lipca 2014 r. (znak IPPB3/ /10-10/14/S/PK1) interpretacja uwzględnia prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 stycznia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 1229/11) KORZYSTANIE Z UPUSTÓW A NIEODPŁATNE ŚWIADCZENIE Zdaniem Banku, skorzystanie z obniżki wynagrodzenia/ czynszu, nawet do zera w związku z zawarciem z kontrahentem (podmiotem niepowiązanym) wieloletniej umowy o świadczenie usług, w tym najmu powierzchni, czy innych usług takich np. jak konserwacji urządzeń biurowych, personalizacji kart, nie wiąże się (nie będzie się wiązać) dla Banku z powstaniem przychodu podatkowego na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, w szczególności z tytułu otrzymania nieodpłatnego bądź częściowo odpłatnego świadczenia. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż skorzystanie przez Bank z opisanych obniżek/upustów nie ma charakteru nieekwiwalentnego i nie skutkuje trwałym przysporzeniem majątku po stronie Banku, 02 Biuletyn Bankowy 1/2015

3 nie zwalnia bowiem Banku z obowiązku zapłaty wynagrodzenia z tytułu zawartej umowy. Przeciwnie, Bank jest cały czas zobowiązany do zapłaty z tytułu zawartej umowy na określonych w niej warunkach. Ponadto, kontrahenci są podmiotami niepowiązanymi z Bankiem, działającymi na zasadach rynkowych, którzy przy kalkulacji wysokości przysługującego im wynagrodzenia w poszczególnych okresach obowiązywania danej umowy uwzględniają fakt udzielenia upustu/obniżenia stawki wynagrodzenia (nawet do zera) oraz długoterminowy charakter takich umów, a także związane z tym przychody. w Warszawie z dnia 3 lipca 2014 r. (znak IPPB3/ /14-2/JBB) VAT TRANSAKCJE CIRS W związku z powyższym w przypadku transakcji CIRS w ramach których obydwie strony dokonują na rzecz siebie wzajemnych świadczeń obydwie strony mogą zostać uznane za usługodawców i podatników VAT z tytułu świadczeń dokonywanych na rzecz drugiej strony tej transakcji. W przypadku zawarcia przez Spółkę transakcji CIRS z instytucją finansową podatnikiem podatku VAT w odniesieniu do świadczeń dokonywanych w ramach tej transakcji będzie zatem zarówno Spółka jak i instytucja finansowa. Jednakże należy zwrócić uwagę na fakt, że aby nastąpiło świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ustawy muszą wystąpić zasadniczo 2 elementy: świadczenie jednej strony na rzecz drugiej oraz odpłatność czyli wynagrodzenie za to świadczenie. W przypadku transakcji na instrumentach pochodnych takich jak CIRS (kiedy zasadniczo oba podmioty świadczą na rzecz drugiej określoną usługę w określonym czasie) wynagrodzenie (odpłatność) wystąpi tylko u tej strony, która odrębnie dla każdej transakcji tego rodzaju faktycznie otrzyma wynagrodzenie po porównaniu wzajemnych świadczeń. I tylko ta strona w przypadku danej transakcji będzie podatnikiem VAT, gdyż tylko u niej wystąpi w rzeczywistości wypłata wynagrodzenia związanego z świadczeniem wzajemnym. W związku z tym w zależności od okoliczności faktycznych danej transakcji i ostatecznego jej wyniku, obie strony transakcji mogą być uznane za usługodawców bądź usługobiorców. w Warszawie z dnia 7 października 2014 r. (znak IPPP3/ /14-2/IG) USŁUGA ZARZĄDZANIA FAKTURAMI A VAT Oceniając powyższe okoliczności, stwierdzić należy, że mamy tu do czynienia z factoringiem niepełnym (zwanym też niewłaściwym lub z regresem), gdyż faktor (tu Bank) będzie przejmował wierzytelności od dostawcy jedynie do momentu jej zapadalności. Inaczej mówiąc, ryzyko danej wierzytelności nie jest przenoszone na Bank. Dostawca musi liczyć się z tym, że w sytuacji, gdy jego dłużnik nie zwróci należnej kwoty w wyznaczonym terminie to Bank zażąda zwrotu całej kwoty wraz z poniesionymi kosztami. W takiej sytuacji dostawca musi na własną rękę zająć się wyegzekwowaniem należnej kwoty. Taki rodzaj factoringu ma na celu jedynie upłynnienie posiadanych należności, pozwala to na szybkie zdobycie gotówki i poprawę struktury aktywów. Rozwiązanie takie nie wiąże się jednak z przeniesieniem ryzyka. Bank de facto nabywa wierzytelności od dostawcy towarów lub usług (wierzyciela) w zamian za kwoty pieniężne odpowiadające wartości wierzytelności pomniejszone o wynagrodzenie Banku w postaci dyskonta. Celem usługi świadczonej przez Bank na rzecz Wierzyciela jest więc jego uwolnienie od ciężaru egzekwowania wierzytelności wierzytelność ta zostaje zaspokojona przed terminem jej wymagalności. Z uwagi na powyższe okoliczności, usługi factoringu świadczone przez Bank na rzecz dostawcy, zgodnie z zawartą Umową RPA, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według podstawowej stawki podatku w wysokości 23%, gdyż wyłączone są ze zwolnienia z podatku na podstawie wyżej powołanego art. 43 ust. 15 ustawy. Na podstawę opodatkowania złożą się otrzymywane przez Bank od Wierzyciela wynagrodzenie w postaci dyskonta. Wynagrodzenie to podlegać będzie opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej VAT w wysokości 23%, zgodnie z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy. Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 sierpnia 2014 r. (znak IPPP2/ /14-4/KOM) PODSTAWA OPODATKOWANIA VAT PRZY UDZIELANIU POŻYCZEK I PRZYJMOWANIU DEPOZYTÓW Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług udzielenie pożyczki za wynagrodzeniem w postaci odsetek z tytułu korzystania z cudzego kapitału 03

4 traktowane jest jako świadczenie usługi, stosownie do cyt. wyżej art. 8 ust. 1 ustawy. W opisanej sytuacji mamy do czynienia z odrębnymi usługami w rozumieniu ustawy o VAT, tj. z usługą udzielenia kredytu bądź pożyczki oraz usługą przyjęcia wkładu pieniężnego, w których to usługach jedną ze stron transakcji jest zawsze Bank. Nie można zatem przyjąć, że świadczone przez Bank usługi sprowadzają się do pośredniczenia pomiędzy klientami chcącymi pozyskać finansowanie w formie kredytu lub pożyczki, a klientami chcącymi ulokować w formie depozytów bankowych nadwyżki wolnych środków pieniężnych, zaś rola Banku polega tylko na pośredniczeniu w przekazywaniu środków pieniężnych pomiędzy depozytariuszami a kredytobiorcami. Wobec powyższego przepis art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy, nie znajduje w niniejszej sprawie zastosowania, a tym samym zastosowanie będzie miała zasada ogólna określona w art. 29 ust. 1 ustawy i w związku z tym jako podstawę opodatkowania należy uznać obrót, którym jest kwota należna od nabywcy pomniejszona o kwotę podatku. W przypadku banku udzielającego kredytów lub pożyczek, wynagrodzenie za udostępnienie środków pieniężnych, a więc podstawę opodatkowania stanowią odsetki od udzielonych kredytów i pożyczek. w Warszawie z dnia 28 listopada 2014 r. (znak IPPP2/ /14-2/KOM) PIT REKOMPENSATA PIENIĘŻNA A PRZYCHÓD PODATKOWY Żeby rozstrzygnąć kwestię opodatkowania kwot, wypłaconych przez Wnioskodawcę w związku z pokrywaniem szkody powstałej na skutek błędów zawinionych po stronie Banku, należy ustalić jaki rodzaj szkody został pokryty. Szkoda rozpatrywana jako uszczerbek o charakterze majątkowym może mieć jak wyżej wskazano w świetle przepisów Kodeksu cywilnego postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas tzw. szkoda rzeczywista. Ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Z treści wniosku wynika, że Reklamacje uznawane za zasadne przez Bank wynikające zazwyczaj z błędów ludzkich lub systemowych (związanych z systemem informatycznym i jego funkcjonowaniem) mają charakter niezawiniony (nieumyślny). Wśród reklamacji uznawanych za zasadne występują również przypadki gdy Klient zostaje wprowadzony w błąd przez pracownika Banku wskutek niedochowania określonych procedur wewnątrzbankowych. Błędy zawinione po stronie Banku są rekompensowane poprzez dokonanie wypłaty pieniężnej, jako zwrot poniesionych strat finansowych Klienta. W świetle powyższego, należy stwierdzić, że wypłacane przez Wnioskodawcę kwoty, jako zwrot środków pieniężnych za poniesioną rzeczywistą szkodę, wynikającą z niezawinionych błędów ludzkich lub systemowych oraz z tytułu niedochowania określonych procedur wewnątrzbankowych, nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie będą ciążyć obowiązki informacyjne, o których mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. w Warszawie z dnia 16 lipca 2014 r. (znak IPPB2/ /14-2/MK) REKOMPENSATA PIENIĘŻNA A PRZYCHÓD PODATKOWY Z treści wniosku wynika, że dokonywane przez Bank wypłaty środków pieniężnych mających na celu pokrycie poniesionych przez klientów strat/kosztów nie wynikają z błędów popełnianych przez Bank za które Bank nie ponosi odpowiedzialności, ale są wypłacane wyłącznie z chęci utrzymania dobrych relacji z Klientem. W świetle powyższych uregulowań prawnych, należy stwierdzić, że w przypadkach reklamacji niezasadnych, wypłacane przez Wnioskodawcę kwoty, jako zwrot środków pieniężnych w celu pokrycia poniesionych przez Klientów strat/kosztów nie wynikających z błędów popełnianych przez Bank, ale wypłacane wyłącznie z chęci utrzymania dobrych relacji z Klientem, stanowią przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na mocy ww. art. 20 ust. 1 ww. ustawy. W konsekwencji na Wnioskodawcy będą ciążyć obowiązki informacyjne, o których mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. w Warszawie z dnia 16 lipca 2014 r. (znak IPPB2/ /14-3/MK) 04 Biuletyn Bankowy 1/2015

5 ORZECZENIA SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH CIT KONWERSJA WIERZYTELNOŚCI NA AKCJE Przedstawione przez Bank we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zagadnienie dotyczyło sytuacji, w której w ramach zatwierdzonego przez sąd układu w postępowaniu upadłościowym, dokonana została zamiana (konwersja) wierzytelności Banku z tytułu udzielonego dłużnikowi (spółce kapitałowej) kredytu na akcje wyemitowane dla Banku (i innych wierzycieli) przez tego dłużnika. W tym kontekście, z punktu widzenia konsekwencji prawnopodatkowych, zwłaszcza zaś w świetle treści art. 12 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.p., istotę sporu stanowiła kwestia, czy objęcie tych akcji przez Bank nastąpiło w zamian za wkład pieniężny, jak dowodził Bank, czy też miało miejsce wniesienie wkładu niepieniężnego, jak twierdził Minister Finansów i co zostało zaakceptowane jako prawidłowe w zaskarżonym wyroku przez Sąd pierwszej instancji. W tym miejscu należy wskazać, że tożsamy w swojej istocie problem prawny, na tle całkowicie analogicznego, jak w sprawie niniejszej, stanu faktycznego był przedmiotem analizy i rozstrzygnięcia przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 czerwca 2014 r. sygn. akt II FSK 1792/12, w którym oddalono skargę kasacyjną innego banku od wyroku Sądu pierwszej instancji oddalającego skargę na interpretację indywidualną Ministra Finansów. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie orzekającym w niniejszej sprawie w pełni podziela stanowisko wyrażone w ww. wyroku z dnia 25 czerwca 2014 r. wraz ze wspierającą je argumentacją. 17 grudnia 2014 r. (sygn. akt II FSK 2758/12) ROZLICZENIE STRATY LIKWIDOWANEGO ZAGRANICZNEGO ZAKŁADU W rozpoznawanej sprawie, w której zasady prawa wspólnotowego i postanowienia polskiej u.p.d.o.p. muszą być interpretowane i stosowane ad casum, okoliczność likwidacji zakładu zagranicznego Spółki, skutkująca niemożnością rozliczenia straty w systemie podatkowym drugiego Państwa Członkowskiego UE, wymaga w oparciu o zasadę swobody przedsiębiorczości (art. 43 TWE) i test proporcjonalności, wskazany przez Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniu Marks&Spencer, przyjęcia, że na gruncie art. 7 ust. 5 u.p.d.o.p. Spółce przysługuje uprawnienie do rozliczenia w polskim systemie podatkowym straty wygenerowanej przez zakład działający w innym Państwie Członkowskim, a niemożliwej do rozliczenia w tymże Państwie. Jedynie taka wykładnia u.p.d.o.p. spełni wymóg prawa wspólnotowego, aby korzystanie przez Państwo Członkowskie (w tym przypadku Polskę) z autonomii w zakresie regulacji podatków bezpośrednich, nie naruszyło zasady swobody przedsiębiorczości, poprzez tworzenie sytuacji dyskryminujących jedne podmioty gospodarcze (posiadające zakłady zagraniczne w obszarze UE) względem innych (spółki działające jedynie przez zakłady krajowe). Dyskryminacja przejawiłaby się wówczas poprzez pozbawienie pierwszej kategorii podmiotów gospodarczych możliwości odliczenia straty w jakimkolwiek systemie podatkowym: tak prawa rodzimego, jak i prawa państwa, w którym działał zakład zagraniczny. Orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 listopada 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 907/14) STRATY POWSTAŁE W ZWIĄZKU Z WYŁUDZENIEM KREDYTU A KOSZTY PODATKOWE Rozważając rzeczywisty charakter wydatku poniesionego przez bank, związanego z udzieleniem wyłudzonego kredytu mając na względzie skutek ex tunc bezwzględnej nieważności czynności prawnych można jednocześnie stwierdzić, że dokonując wypłaty/ przekazania kwoty pieniężnej bank poniósł koszty, które nie mogły służyć uzyskaniu przychodów ani zachowaniu albo zabezpieczeniu ich źródła, a zatem koszty niespełniające przesłanki celowości określonej w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Biorąc pod uwagę, że strata powinna być pochodną poniesienia wydatków kwalifikujących się do ujęcia w kosztach podatkowych albo posiadania prawa do uzyskania należności uwzględnionych w kategorii przychodów należnych, wydatki poniesione przez bank z tytułu udzielonych pożyczek (kredytów), nie mieszczą się w kategorii kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. W przedstawionym we wniosku opisie sprawy po stronie banku nie powstanie tym samym strata w prawnopodatkowym rozumieniu tego pojęcia funkcjonującym na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczących kosztów uzyskania przychodów. W analizowanej sytuacji można jedynie mówić o stracie bilansowej, ekonomicznej i o rzeczywistej szkodzie w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. W związku z powyższym, wydatki poniesione przez bank zarówno w przypadku potraktowania ich jako kwoty udzielonego kredytu, jak i w przypadku potraktowania ich jako wyłudzonej przez oszusta, 05

6 utraconej kwoty pieniędzy, nie mieszczą się w kategorii kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. 30 września 2014 r. (sygn. akt II FSK 2344/12) WYNAGRODZENIE PŁATNIKA ZA POBRANY PODATEK Wysokość wynagrodzenia należnego płatnikowi, stosownie do art Ordynacji podatkowej i 1 ust.1 pkt 1 rozporządzenia MF, winna być ustalona w relacji do podatku, ustalonego zgodnie z przepisami ustawy podatkowej. Pobranie podatku nienależnie bądź w wysokości wyższej od należnej, powoduje powstanie obowiązku zwrotu wynagrodzenia (w całości, gdy podatek nie był należny lub w części odpowiadającej nadwyżce nad podatkiem należnym). Ustawodawca nie uzależnia przy tym powstania obowiązku zwrotu całości bądź części wynagrodzenia od powodów zaistnienia mylnego przeświadczenia płatnika o istnieniu obowiązku zapłaty podatku czy też jego wysokości. Art. 28 Ordynacji podatkowej nie zawiera regulacji analogicznej jak przewidziana w art Ordynacji podatkowej, zwalniającej płatnika z odpowiedzialności za niepobranie podatku z winy podatnika. Zwrot wynagrodzenia należny jest zatem zawsze wówczas, gdy w odniesieniu do podatnika stwierdzono nadpłatę podatku pobranego przez płatnika, choćby powodem powstania nadpłaty było zachowanie podatnika. Zaniechanie przez podatnika przedstawienia certyfikatu rezydencji przed dokonaniem wypłaty na jego rzecz dywidendy nie może skutkować zwolnieniem płatnika z obowiązku zwrotu nienależnie pobranego wynagrodzenia tylko dlatego, że w momencie poboru podatku działał on w przeświadczeniu, że prawidłowo określony podatek to podatek wynikający z art. 22 ust. 1 u.p.d.o.p. i że zgodnie z art. 26 ust. 1 in fine tej ustawy pobranie podatku w wysokości wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania uzależnione było od przedstawienia przez podatnika certyfikatu rezydencji. Wynagrodzenie nienależne w rozumieniu art Ordynacji podatkowej wobec tego, to wynagrodzenie pobrane od podatku obliczonego niezgodnie z obowiązkiem podatkowym ciążącym na podatniku. 7 października 2014 r. (sygn. akt II FSK 2522/12) VAT UDZIELANIE KREDYTÓW I POŻYCZEK JAKO USŁUGA POŚREDNICTWA MIĘDZY DEPOZYTARIUSZEM I POŻYCZKOBIORCĄ Sąd I instancji słusznie stwierdził, że bank świadczy dwie odrębne usługi: usługę udzielania kredytów (pożyczek) i usługę przyjmowania wkładów na depozyty procentowe. W związku z czym, pomiędzy kredytobiorcą i depozytariuszem nie dochodzi do zawarcia żadnego stosunku zobowiązaniowego, bank w tym zakresie nie pośredniczy pomiędzy tymi podmiotami. Bank bezpośrednio każdemu z tych podmiotów świadczy określone usługi, nie dochodzi w tym zakresie do świadczenia żadnej usługi pośrednictwa. A zatem stanowisko przedstawione przez bank jest nieprawidłowe. 19 grudnia 2014 r. (sygn. akt I FSK 2069/13) USŁUGA FORFAITINGU A VAT Uwzględniając powyższe unormowania, zarówno krajowe jak i unijne, należy stwierdzić, że zwolnienie dotyczy szeroko rozumianych usług finansowych. Jest to zasada. Natomiast wyłączone spod tego zwolnienia są usługi, które można generalnie określić jak ściąganie długów, windykacja należności. Prawodawca unijny, jak i krajowy, nie preferuje bowiem tego rodzaju działalności. Zatem dla oceny, czy usługi określone w przedmiotowych umowach, opisanych we wniosku podlegają zwolnieniu przedmiotowemu, czy też z tego zwolnienia są wyłączone, niezbędna jest szczegółowa analiza jej zapisów. Powinna ona zostać przeprowadzona w aspekcie zasadniczego celu, przyczyny jej zawarcia i skutków ekonomicznych. Należy bowiem odpowiedzieć na pytanie, czy usługi te przede wszystkim zmierzają do ściągania długów? Czy jest to podstawowy cel i efekt ekonomiczny tych umów? Z treści umów, opisanych we wniosku o udzielenie interpretacji wynika, że przedmiotem wykupu są nieprzedawnione i niewymagalne wierzytelności wynikające z obrotu gospodarczego (tj. m.in. wierzytelności wynikające ze sprzedaży towarów lub usług). Istotą usługi forfaitingu świadczonej przez Bank jest zapewnienie finansowania. Finansowanie może być udzielone zarówno zbywcy wierzytelności, jak i jego dłużnikowi. Bank, poza udzieleniem finansowania, nie wykonuje na rzecz zbywcy wierzytelności bądź dłużnika żadnych innych czynności, w tym czynności 06 Biuletyn Bankowy 1/2015

7 w zakresie administrowania wierzytelnościami. Nie można więc uznać, że celem zawieranych umów było ściąganie długów. 19 grudnia 2014 r. (sygn. akt I FSK 1992/13) USŁUGI FINANSOWO-KSIĘGOWE ŚWIADCZONE PRZEZ EZIG Linia sporu o wykładnię w niniejszej sprawie przebiega między ścisłą a literalną (jak to ujmuje strona skarżąca) interpretacją zwrotu usługi bezpośrednio niezbędne, którym operuje art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT oraz implementowany nim art. 132 ust. 1 lit. f dyrektywy 2006/112/WE. (..) Nie może więc zostać zaaprobowany pogląd spółki, zgodnie z którym usługi opisane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej są bezpośrednio niezbędne w jej działalności, ponieważ bez prowadzenia obsługi księgowo-podatkowej nie byłoby w ogóle możliwe prowadzenie działalności przez skarżącą (s. 7 skargi kasacyjnej). Wskazane usługi, jak zauważono (por. wyżej G. Heiven) dotyczą wymogów (rachunkowych, podatkowych etc.), które odnoszą się również do innych (rodzajowo) przedsiębiorców, stanowiąc obowiązki publicznoprawne co do zasady niezależne od typu działalności gospodarczej; usługi te nie są natomiast bezpośrednio niezbędne w określonej co do rodzaju działalności skarżącej (związane konkretnie z sektorem bankowym). 19 listopada 2014 r. (sygn. akt I FSK 212/14) UMOWY POŻYCZEK PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Wbrew ocenie sądu pierwszej instancji, skarżący bank dokonywał usług finansowych, których przedmiotem były instrumenty finansowe. W żadnej mierze nie można uznać, aby te działania miały charakter czysto techniczny. Należy podkreślić, że pozycja skarżącego banku była wręcz kluczowa. To przecież podmiotem pożyczającym instrumenty finansowe był klient banku. Gdyby nie skarżący, nie doszłyby do skutku te transakcje. Skarżący bank zawarł umowę ze swoim klientem. Działania tego banku były wręcz kluczowe. Umożliwiły poszerzenie możliwości inwestycyjnych klienta i udostępniły nowy produkt bankowy. Ponadto skarżący bank rozliczał i rejestrował na rachunku zabezpieczenia, stanowiącego aktywa rozliczane lub rejestrowane w Polsce, pobierał lub zapewniał pobrania jakichkolwiek odsetek, dywidend lub innych pożytków z papierów wartościowych stanowiących przedmiot, udzielanie pożyczkodawcy wsparcia. Zatem w żadnej mierze tych działań nie można zakwalifikować jako czynności o charakterze technicznym. Bez wątpienia przedmiotem tych umów były instrumenty finansowe. W wyniku tych działań dochodziło do obrotu tymi instrumentami w postaci pożyczki. Powyższej oceny nie może zmienić fakt, że skarżący bank nie był pożyczkobiorcą w tych stosunkach zobowiązaniowych. Można stwierdzić, że był podmiotem organizującym udzielanie pożyczek instrumentów finansowych, biorąc w tym procesie aktywny, organizatorski udział, pobierając z tego tytułu wynagrodzenie. 5 listopada 2014 r. (sygn. akt I FSK 1517/13) USŁUGI ZARZĄDZANIA WIERZYTELNOŚCIAMI A ZWOLNIENIE Z VAT Zdaniem Sądu zarządzanie funduszami inwestycyjnymi, bez względu na to, jak szerokie znaczenie nadać temu pojęciu z istoty swej wymaga bieżącego uczestniczenia w działalności specyficznej, typowej dla tego funduszu, do której należy m.in. administrowanie nim, a nie wyłącznie administrowanie wierzytelnościami bez decydowania o nich w związku z zadaniami funduszu sekurytyzacyjnego. Z opisu zdarzenia przyszłego zawartego we wniosku nie wynika, że Bank poprzez czynności opisane w ww. wniosku o udzielenie interpretacji indywidualnej będzie uczestniczył w działalności specyficznej typowej dla funduszu sekurytyzacyjnego oraz że czynności Banku będą bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi na podstawie zespołu ww. wierzytelności. Z opisu zdarzenia przyszłego nie wynika również, że ww. czynności usługi Banku będą specyficzne i jednocześnie niezbędne do zarządzaniu funduszem inwestycyjnym sekurytyzacyjnym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszem inwestycyjnym sekurytyzacyjny, a nie tylko pośrednio związanych z zarządzaniem, tak jak wynika z wniosku o interpretację indywidualną. Orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 lipca 2014 r. (sygn. akt III SA/ Wa 39/14) 07

8 PIT USŁUGA CASH BACK Najistotniejszą rolą sprzedaży premiowej jest na ogół motywowanie kontrahenta do dokonywania zwiększonych zakupów, intensywniejszego korzystania z określonej rodzajowo oferty przedsiębiorcy, wyrobienie określonych, korzystnych z punktu widzenia sprzedawcy przyzwyczajeń klienta, zwiększenie jego lojalności i zainteresowania oferowanymi produktami. Cele te pozostają zatem zbieżne z celami wskazanymi przez Bank w odniesieniu do organizowanych akcji promocyjnych, w ramach których dokonywany jest tzw. cashback. Tym samym ocena zachowań handlowych usługodawcy oraz sprzedawcy towarów z punktu widzenia celu gospodarczego nie prowadzi do ujawnienia istotnych różnic pomiędzy premiową sprzedażą towarów oraz premiową sprzedażą (świadczeniem) usług. Opisane premie/nagrody są wypłacane klientom Banku za realizację określonego poziomu wartości transakcji bezgotówkowych, a ich celem jest motywowanie kontrahenta do dokonywania zwiększonych zakupów, intensywniejszego korzystania z określonej rodzajowo oferty przedsiębiorcy, zwiększenie lojalności i zainteresowania oferowanymi produktami. W wyniku wykonania usługi na warunkach określonych w promocji, po stronie Banku powstaje obowiązek wypłaty klientowi nagrody. Istota mechanizmu tej wypłaty i cel nagrody (skłonienie do korzystania z usług Banku, zwiększenie aktywności oraz satysfakcji i lojalności klienta użytkownika karty) pozostaje więc taka sama w przypadku dokonywania sprzedaży rzeczy i świadczenia usług połączonych z systemem premiowym. Zdaniem Sądu, okoliczność ta przemawia za szerszym niż cywilistyczne rozumieniem pojęcia sprzedaż premiowa jako obejmującego nie tylko transakcje towarowe, ale także usługowe. Nie można zatem przyjąć, że dokonana przez Ministra Finansów wykładnia tego pojęcia odpowiada regułom interpretacyjnym. Poprzestając na odwołaniu się do definicji sprzedaży zamieszczonej w k.c., Minister Finansów naruszył przepis prawa materialnego, tj. art. 21 ust. 1 pkt 68 u.p.d.f. przez jego nieprawidłową wykładnię. Orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 października 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 993/14) Podobnie: Orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 września 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 777/14) KONTAKT W przypadku jakichkolwiek dodatkowych pytań lub potrzeby pogłębionej konsultacji przedstawionych zagadnień, prosimy o kontakt z naszymi doradcami. Marcin Matyka Partner Adwokat/Doradca podatkowy T marcin.matyka@dlapiper.com Monika Poteraj Senior Associate Doradca podatkowy T monika.poteraj@dlapiper.com Bartosz Matusik Senior Associate Doradca podatkowy T bartosz.matusik@dlapiper.com Katarzyna Chrapowicka Associate Doradca podatkowy T katarzyna.chrapowicka@dlapiper.com Jeżeli nie będziecie Państwo już korzystać z tej publikacji, prosimy o przekazanie jej innej osobie lub oddanie do recyklingu. Dziękujemy. DLA Piper Wiater sp.k. jest częścią DLA Piper globalnej kancelarii prawnej prowadzącej działalność poprzez szereg oddzielnych i niezależnych podmiotów prawnych. Więcej informacji o nas można znaleźć na stronie Copyright 2015 DLA Piper. All rights reserved. MAR