Ludzie, nie systemy. Rozmawiamy z Heleną Dołęgowską, Prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Ciechanowcu. Magazyn Grupy BPS

Transkrypt

1 Wyniki finansowe Banków Spółdzielczych z Grupy BPS Dofinansowanie na spójne oznakowanie Sukces z Bankiem Spółdzielczym Inwestuję tu, gdzie mieszkam str. 24 str. 16 str. 36 Magazyn Grupy BPS Ludzie, nie systemy str. 7 Rozmawiamy z Heleną Dołęgowską, Prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Ciechanowcu ISSN Nr 5/2013 MAJ

2

3 Spis treści: TEMAT NUMERU 4 11 Najważniejsi są ludzie, nie systemy Klienci są zadowoleni z banków spółdzielczych ROZMOWA BWS 7 Ludzie, nie systemy AKTUALNOŚCI NASZE BANKI Bezpiecznie zarabiać w kryzysie Nowy Oddział Koziegłowy Hetman Czarniecki przybył do Warki Rowerem po marzenia W Sochaczewie wspierają młodych sportowców Nowa placówka w Kwidzynie Uczniowie znają BS w Chorzelach Najbliżej ludzi kolejni marzyciele z prezentami Tomasz Mironczuk Przewodniczącym Rady ZBP Dołączamy do systemu Express Elixir SPÓŁDZIELCZOŚĆ NA ŚWIECIE 47 Kanadyjski sukces NASZA GRUPA Spójne oznakowanie Rozwój na e-platformie Spółdzielczy Klub Inwestora wspólnie o Funduszach Banki spółdzielcze chcą mądrze uczyć o roli pieniądza Nie dajemy się kryzysowi Gwarancje de minimis w praktyce Przekazy pieniężne jak zacząć? Z sercem do Nałęczowa GOSPODARKA 32 Banki spółdzielcze i samorządy razem czy osobno? PRAWO SZKOLENIA 49 Ocena potencjału pracownika i menedżera ROZWÓJ 50 E-nauka dla pracowników BANKOWIEC PO PRACY 51 Granie to wielka przyjemność KWESTIONARIUSZ 53 Piotr Epsztein Ogłoszenie sprawozdań finansowych VAT pieniądze do odzyskania MEDIA O NAS 54 Media o nas SUKCES Z BANKIEM SPÓŁDZIELCZYM 36 Inwestuję tu, gdzie mieszkam Kontakt z redakcją: bws@bankbps.pl 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ 3

4 TEMAT NUMERU Najważniejsi są ludzie, nie systemy Choć na świecie szaleje kryzys finansowy, z kredytów w bankach spółdzielczych korzysta coraz więcej małych i średnich firm, które nie mają problemów ze spłatą swoich zobowiązań. Tajemnica sukcesu? W spółdzielczości udzielają pożyczek ludzie, nie systemy. Zrzeszenie Stryjno-Sad z Lubelszczyzny zajmuje się produkcją jabłek, a także owoców deserowych, takich jak czereśnie, gruszki i śliwki. W 2006 roku wspólnicy zdecydowali o gigantycznej rozbudowie firmy, m.in. dzięki dotacji z Agencji Rozwoju i Modernizacji Rolnictwa. By otrzymać zastrzyk finansowy w wysokości 32 mln zł, Zrzeszenie musiało najpierw te pieniądze pożyczyć. Na współpracę zdecydował się tylko Spółdzielczy Bank Powiatowy w Piaskach. Banki komercyjne, w których producenci wcześniej starali się o kredyty, żądały zabezpieczeń nawet trzykrotnie przekraczających wartość kredytu. Banki komercyjne nie mają pojęcia o finansowaniu rolnictwa, nie potrafią szacować ryzyka. Są oderwane od rzeczywistości irytuje się Zbigniew Chołyk, Prezes Zarządu Zrzeszenia Stryjno- -Sad. Zbigniew Czmuda, właściciel ośrodka wypoczynkowo- -rehabilitacyjnego w Wiechlicach, kilka lat temu kupił zrujnowany pałac. Rozmowy z największymi bankami komercyjnymi prowadził ponad miesiąc. Bez odzewu. Biznesplanem, który zakładał stworzenie w pałacu ośrodka wypoczynkowo- -rehabilitacyjnego, zainteresował się jedynie Bank Spółdzielczy w Żaganiu. Na decyzję kredytową o wartości 2,5 mln zł czekałem zaledwie dwa tygodnie mówi dziś Czmuda, właściciel doskonale prosperującego ośrodka w województwie lubuskim. Bank spółdzielczy potrafi lepiej ocenić inwestycję w biznes, bo jest częścią lokalnej społeczności. Przez to nie traktuje klienta szablonowo. Można powiedzieć, że bank jest takim dobrym aniołem, który wspiera nas w osiąganiu sukcesu dodaje z kolei Mariusz Cybulski, współwłaściciel firmy Re-Invest z Rzeszowa, również kredytobiorca spółdzielczy, który jest właścicielem najbardziej prestiżowych podkarpackich hoteli. Historia zobowiązuje Dlaczego banki spółdzielcze tak chętnie współpracują z przedsiębiorcami? Początki spółdzielczości bankowej sięgają połowy XIX wieku. Powstanie w 1844 roku spółdzielni spożywców w Rochdale w Anglii, traktowane jako początek ruchu spółdzielczego w Europie, pociągnęło za sobą konieczność tworzenia kolejnych instytucji zapewniających stały dopływ kapitałów dla drobnych przedsiębiorstw. Tylko tak mogły one konkurować z wielkimi fabrykami i firmami. Kolebką polskich banków spółdzielczych jest Wielkopolska. Już w 1850 roku w Śremie powstało Towarzystwo Oszczędności i Pożyczek, które jest uważane za najstarszą spółdzielnię kredytową na polskich ziemiach. Przyczyną dynamicznego rozwoju banków ludowych w nieistniejącej na mapie Europy Polsce było nie tylko budowanie ekonomicznych podstaw bytu narodu polskiego. Zrzeszały one rzemieślników, chłopów, ziemian, duchowieństwo, inteligencję. Gromadzone wkłady służyły głównie udzielaniu tanich kredytów na zakup narzędzi czy surowców. W krótkim czasie taką formę uniezależnienia się od niedostępnego kredytu bankowego zastosowano także na obszarach zaborów austriackiego, a następnie rosyjskiego. W działalności tej wykorzystywano m.in. zaletę spółdzielni polegającą na tym, że nie jest ona nastawiona na generowanie zysków. Poprzez wewnętrzną ich akumulację podnosi stabilność działania, obniża wysokość oprocentowania kredytów oraz zwiększa ich dostępność pisze dr Sylwester Kozak ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie w opracowaniu Stabilność i dochodowość banków spółdzielczych w Polsce w czasie kryzysu rynków finansowych. Dalszy dynamiczny rozwój tych nowych instytucji finansowych trwał aż do I wojny światowej. W efekcie w 1913 roku na terenach polskich funkcjonowało aż 5029 spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych, skupiających ponad dwa miliony członków. KLIENCI, MYŚLĄC BANK SPÓŁDZIELCZY, MYŚLĄ TAKŻE O WSPÓLNYM ZYSKU ORAZ WSPÓLNYM INTERESIE. I CHODZI NIE TYLKO O INTERES BANKU, ALE I O ZYSK CAŁEJ LOKALNEJ WSPÓLNOTY: MIEJSCOWYCH PRZEDSIĘBIORCÓW, SAMORZĄDÓW I MIESZKAŃCÓW Po I wojnie światowej bankowość spółdzielcza w każdym z dawnych zaborów rozwijała się w sposób od siebie niezależny. Ale pomimo rozdrobnienia w 1937 roku tworzyło ją 3400 spółdzielni bankowych o funduszach własnych wynoszących 102 mln zł, skupiających około miliona członków. Łączna wartość wkładów oszczędnościowych wynosiła 148 mln zł, a udzielonych pożyczek 217 mln zł dodaje Kozak. Misja ważniejsza niż zysk Co trzecia jednostka bankowa w Polsce to bank spółdzielczy. Instytucje te łącznie prowadzą 6,9 mln rachunków depozytowych klientów i zatrudniają blisko 33 tys. pracowników, co stanowi około 19% ogólnego stanu zatrudnienia w sektorze bankowym. Z badań przeprowadzonych przez Bank BPS wynika, że klienci, myśląc bank spółdzielczy, myślą także o wspólnym zysku oraz wspólnym interesie. I chodzi nie tylko o interes banku, ale i o zysk całej lokalnej wspólnoty: miejscowych przedsiębiorców, samorządów i mieszkańców. Właśnie mocne zintegrowanie z miejscem działania powoduje, że w odbiorze klientów bank spółdzielczy bardzo różni się od skoncentrowanych na interesie własnym banków komercyjnych. Różnicę pomiędzy 4 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ

5 TEMAT NUMERU Pracownicy w bankach spółdzielczych to często ludzie z dużym doświadczeniem. fot. Bank BPS bankami komercyjnymi i spółdzielczymi widać także w podziale zysków. Jak podsumowuje KNF, 70% zysków za rok 2011 w przypadku banków komercyjnych zostało w bankach, resztę wypłacono akcjonariuszom. W bankach spółdzielczych pozostało 95% zysku. Zdaniem Tomasza Mironczuka, Prezesa Zarządu Banku BPS, to jest właśnie ta różnica, którą należy szczególnie podkreślać, aby skutecznie promować banki spółdzielcze wśród potencjalnych klientów. Warto tłumaczyć, że są one po prostu potrzebne lokalnym społecznościom, ponieważ działają nie tam, gdzie kapitał kreuje największy zwrot z inwestycji, ale tam, gdzie pieniądz jest inwestowany przez rodzimych przedsiębiorców. I powstają po to, aby świadczyć usługi lokalnemu środowisku. Tego banki komercyjne nie umieją i nie będą umiały zrobić mówi Tomasz Mironczuk. Duże sieciowe instytucje działają na zasadzie algorytmu, pewnego systemu. Natomiast prezes banku spółdzielczego rozmawia z lokalnymi gospodarzami, wie, czego społeczności potrzeba i planuje jej rozwój. W ten sposób tworzy się łańcuch usługodawców i usługobiorców. Lokalny kapitał jest akumulowany i generuje potencjał do wzrostu. Największą wartością i siłą banków spółdzielczych jest więc fakt, że są sąsiadami swoich klientów i identyfikują się z nimi, ceniąc zaufanie i uczciwość dodaje Mironczuk. Kredyt tańszy i dostępny Sposób, w jaki banki spółdzielcze współpracują z klientami, ma ogromny wpływ na ich coraz większą konkurencyjność. TotalMoney.pl w ub.r. sprawdzało warunki uzyskania kredytu w wysokości 5 tys. zł na rękę na okres 12 miesięcy dla trzy- osobowej rodziny, której łączne miesięczne dochody netto wynoszą 3952 zł. Porównano reklamowane w mediach pożyczki banków komercyjnych, które najczęściej udzielają kredytów gotówkowych, i jeden, losowo wybrany bank spółdzielczy. Efekt? Niewielki bank znalazł się na czwartym miejscu tego zestawienia. Do podobnych wniosków doszli twórcy porównywarki Comperia.pl, która sprawdzała atrakcyjność kredytów hipotecznych. Wzięto pod uwagę oprocentowanie, prowizję oraz minimalny poziom wymaganego wkładu własnego. Ratę kredytu hipotecznego wyliczono dla zobowiązania w wysokości 200 tys. zł, zaciągniętego na okres 30 lat przy 100 tys. zł wkładu własnego. Oferta banków spółdzielczych nie jest droższa niż w przypadku tradycyjnych banków komercyjnych. Dlatego przy wyborze kredytu hipotecznego nie należy ograniczać się do powszechnie znanych i dostępnych tradycyjnych banków komercyjnych rekomendują autorzy zestawienia z Comperia.pl. Firmy wybierają banki spółdzielcze W 2012 roku spadek aktywności gospodarczej oraz wzrost niepewności co do przyszłego stanu koniunktury nie zaszkodziły bankom spółdzielczym Grupy BPS, które rozwijały się szybciej niż komercyjne, choć nieco wolniej niż w 2011 roku. Rok 2012 sektor bankowości spółdzielczej zamknął wynikiem finansowym netto wyższym o 8,4%, w porównaniu z rokiem ubiegłym. W tym czasie sektor banków komercyjnych wypracował wynik wyższy tylko o 0,2%. W pierwszym kwartale br., jak pokazuje raport Sytuacja ekonomiczno-finansowa zrzeszonych banków spółdzielczych oraz banku współpracującego na tle sektora bankowości spółdzielczej, w portfelu 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ 5

6 TEMAT NUMERU Fakty: W I kw. br. najwyższe tempo wzrostu w grupie kredytów wykazywały kredyty dla przedsiębiorstw (17,90%) i przedsiębiorców indywidualnych (11,11%). kredytowym dominują kredyty udzielone sektorowi niefinansowemu. Ich wielkość ukształtowała się na poziomie mln zł i obecnie stanowi 89,77% łącznego obliga kredytowego. Najwyższe tempo wzrostu w grupie kredytów wykazywały właśnie kredyty dla przedsiębiorstw (17,90%) i przedsiębiorców indywidualnych (11,11%). Kredyty udzielone przedsiębiorstwom stanowią 33,23% portfela, rolnikom indywidualnym 25,72%, osobom prywatnym 21,56%, przedsiębiorcom indywidualnym 18,25%. Utrzymuje się tendencja wzrostowa udziału, w porównaniu ze stanem na 31 marca 2012 roku kredytów dla przedsiębiorstw (o 3,43 p.p.) oraz obniżania się udziału kredytów dla osób prywatnych (o 2,27 p.p.) i rolników indywidualnych (o 1,55 p.p.). W sytuacji stale rosnącego bezrobocia i nękającego cały świat kryzysu finansowego banki spółdzielcze solidarnie współpracują. Bank BPS wraz z bankami spółdzielczymi tworzy konsorcja w zakresie udzielania kredytów przedsiębiorcom. W ten sposób aktywność kredytowa utrzymuje się na dobrym poziomie, a ryzyko się rozprasza. Pozwala to na finansowanie dodatkowych przedsięwzięć oraz na wykorzystanie nadpłynności banków spółdzielczych w celu zwiększenia ich rentowności. Spółdzielcy kredytują bezpieczniej Jednym z ważnych aspektów zarządzania ryzykiem kredytowym przez bank także spółdzielczy jest badanie zdolności kredytowej oraz stała ocena kredytobiorcy. W polskim systemie bankowym nie ma jednak uniwersalnej techniki badania zdolności kredytowej, która znajdowałaby uznanie ogółu banków. Jak podkreśla Portal Bankowości Spółdzielczej, przepisy obowiązujące bank w zakresie badania zdolności kredytowej kredytobiorcy określają jedynie przykładowe kryteria oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika. Nie wykluczają natomiast stosowania dodatkowych kryteriów uznanych przez bank za istotne dla oceny jego perspektywy finansowej. A tym właśnie charakteryzują się banki spółdzielcze. Docenił to Bank Gospodarstwa Krajowego, który w marcu br. podpisał umowę, m.in. z Bankiem BPS, na realizację rządowego programu wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw. Jak wynika z analizy Magdaleny Mądrej z krakowskiej AGH pt. Procedury oceny zdolności kredytowej małych i średnich przedsiębiorstw w bankach komercyjnych i spółdzielczych, procedura oceny zdolności kredytowej banku spółdzielczego (w przeciwieństwie do banku komercyjnego) odnosi się do średnich danych wskaźników w danej branży, co pozwala na ocenę rzeczywistej sytuacji kredytobiorcy na danym rynku. Ocena zdolności kredytowej bazuje także na mniejszej liczbie wskaźników. Banki spółdzielcze najczęściej kredytują bowiem klientów, którzy są im bardzo dobrze znani, a dzięki temu ich portfel kredytowy jest wyraźnie lepszy od banków komercyjnych podsumowuje Mądra. Wskaźniki złych kredytów w bankach komercyjnych na koniec 2012 roku to 8,0%, a bankowości spółdzielczej 5,7%. W okienku najważniejsze doświadczenie Według danych na koniec lutego br. w całej polskiej bankowości pracowało 174,4 tys. osób. To aż o ponad 2 tys. mniej niż w lutym 2012 roku, gdy w sektorze bankowym zatrudnionych było 176,6 tys. osób wynika z zestawienia Komisji Nadzoru Finansowego. Obecnie w bankowości pracuje mniej więcej tyle samo osób, co na początku 2010 roku, czyli po pierwszej fali kryzysu finansowego. Podczas gdy wiele banków komercyjnych wycofało człowieka zza okienka, banki spółdzielcze utrzymują zatrudnienie większe niż dyktuje udział w rynku. Przekłada się to na lepszą opiekę nad klientem. Z badań przeprowadzonych przez Związek Banków Polskich wynika, że pracownicy banków spółdzielczych cieszą się dużym zaufaniem klientów. Chwalą oni też bliskość placówek oraz ich dużą liczbę. Bardzo istotna jest dla nich również szybkość w podejmowaniu decyzji kredytowych. Tymczasem w bankach komercyjnych można często spotkać młodych, niedoświadczonych pracowników, system sztywnego oceniania kredytobiorcy i całą pajęczynę osób, zbyt długo podejmujących decyzje. W placówkach banków spółdzielczych znacznie częściej napotkasz w okienku doświadczonego pracownika. Osoby, które dzięki swojemu stażowi pracy wiedzą absolutnie wszystko nie tylko na temat oferowanych produktów, ale także o klientach, z którymi rozmawiają i sposobach kontaktu z nimi. Ta wiedza pracowników ułatwia szybkie i bezpieczne podejmowanie decyzji i jest jednym z najcenniejszych atutów bankowości spółdzielczej. To właśnie podkreślił dr Jacek Janiszewski, Prezes Unii Gospodarczej Samorządowych Funduszy Pożyczkowych Samorządowa Polska S.A. podczas jednej z debat dotyczącej bankowości spółdzielczej, mówiąc, że w bankach spółdzielczych są ludzie nie systemy. Krzysztof Olszewski Dziennikarz Igor Morye Dziennikarz 6 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ

7 ROZMOWA BWS Ludzie, nie systemy B anki spółdzielcze dbają o zrównoważony i bezpieczny rozwój w swoim regionie. Troszczą się o pracowników i klientów, pomagają też potrzebującym. To nie byłoby możliwe, gdyby banki spółdzielcze, tak jak banki komercyjne, podporządkowano zasadom i systemom tworzącym z nich maszyny do przynoszenia zysków. Helena Dołęgowska Prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Ciechanowcu Czym różnią się banki komercyjne od spółdzielczych w kontakcie z klientem? Przede wszystkim znajomością klientów. O naszych wiemy więcej, niż o swoich wiedzą pracownicy w bankach komercyjnych. Znamy klientów, bo mieszkamy od siebie niedaleko. Mijamy się na ulicy, pozdrawiamy, a potem widzimy w Banku. Przez to kontakt jest nie tylko biznesowy. Dzięki tej wiedzy łatwiej nam dopasować produkty i robimy to szybciej. Zdolnemu przedsiębiorcy zaproponujemy korzystny kredyt, a dla Iksińskiego mamy inne rozwiązania. Proszę mi pokazać prezesa banku komercyjnego, który tak zna swoich klientów, jak prezes banku spółdzielczego. Jak z misją spółdzielczości trafić do klientów? Przeprowadzona na przełomie roku przez Bank BPS S.A. ankieta wykazała, że Polacy rzeczywiście nie wiedzą, czym banki spółdzielcze różnią się od komercyjnych. Dlatego na każdy możliwy sposób podkreślajmy te różnice. My zrobiliśmy to tak: opisaliśmy 12 cech, które od banków komercyjnych nas wyróżniają, i umieściliśmy je jako reklamy we wszystkich naszych placówkach bankowych. Te różnice pokazujemy teraz na każdym zebraniu Grup Członkowskich, na spotkaniach biznesowych z samorządami i przedsiębiorcami. Właśnie mówiłam o nich na Zebraniu Przedstawicieli. Helena Dołęgowska z bankowością spółdzielczą związała się w 1976 roku. Z administracji samorządowej przeszła do Banku Spółdzielczego w Ciechanowcu, od razu na stanowisko Wiceprezesa. 16 lat później została Prezesem Banku. Ma wykształcenie wyższe ekonomiczne. Te najważniejsze cechy to...? Po pierwsze nazwa bank spółdzielczy wynika z formy własności. Właścicielami są członkowie spółdzielni. Każdy klient może stać się członkiem za 350 zł i mieć wpływ na naszą działalność i na zarządzanie. Cele banku spółdzielczego to doskonalenie jakości usług, wzrost bezpieczeństwa banku, umacnianie jego siły kapitałowej. Cele banków komercyjnych to maksymalizacja zysku. Kapitał w banku spółdzielczym jest w 100% polski i znany. Nasz pochodzi z Klukowa, Nura, Perlejewa i Ciechanowca. O kapitale w banku komercyjnym klientom niewiele wiadomo. Bilanse naszego banku od 100 lat zatwierdzają na Zgromadzeniu Prezesów reprezentanci naszej społeczności. O bilansach banków komercyjnych ich klientom też niewiele wiadomo. Różnimy się także ofertą. Nasza jest prosta i przejrzysta, bez dopisków drobnym drukiem i bez skomplikowanych umów. Nie proponujemy instrumentów wysokiego ryzyka, jak banki komercyjne, dlatego kryzys nam niestraszny. A jeśli już nadejdzie, to nie uciekamy od naszych klientów i nie wstrzymujemy kredytowania. Wyróżnia nas także odpowiedzialność społeczna. Dzielimy się naszym zyskiem, wspierając inicjatywy gospodarcze i społeczne w regionie. Pomagamy dzieciom i dorosłym dotkniętym chorobami czy klęskami. 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ 7

8 ROZMOWA BWS Fakty: Bilanse naszego banku od 100 lat zatwierdzają na Zgromadzeniu Prezesów reprezentanci naszej społeczności. O bilansach banków komercyjnych ich klientom niewiele wiadomo. Opisywaliśmy historie przedsiębiorców, którym banki komercyjne nie chciały udzielić kredytu albo oferowały wyjątkowo niekorzystne warunki. Dopiero wtedy klienci o kredyt pytali w bankach spółdzielczych i byli zaskoczeni, że mogą go dostać na lepszych warunkach i znacznie szybciej. Dlaczego przedsiębiorcy od razu nie przychodzą do banków spółdzielczych? Może przedsiębiorcy zaglądają do banków komercyjnych, myśląc, że duży bank zaproponuje im korzystniejsze rozwiązania. No i tam właśnie trafiają na te tabelki i brak zrozumienia dla biznesów, które od lat prowadzą. Przyczyną może być też niechęć do banków spółdzielczych wynikająca z niewiedzy i z zaszłości historycznych. Przecież w poprzednim ustroju byliśmy postrzegani jako banki typowo rolnicze. Tu pasuje przysłowie cudze chwalicie, swego nie znacie. Ja mogę zapewnić, że przedsiębiorcy z naszego regionu nas znają. Prezes jednego z banków spółdzielczych, zanim udzielił kredytu znanemu, regionalnemu przedsiębiorcy, postanowił sam się przekonać, że to będzie dobry biznes. Zapoznał się m.in. z projektem inwestycji i technologią produkcji. To standardowa procedura bankowa? Tak właśnie oceniamy przedsiębiorców. Nie zawsze robi to prezes, czasem wiceprezesi, czasem dyrektorzy oddziałów. W tej ocenie bardzo pomaga pracownikom znajomość naszych klientów i wiedza o działalności, którą prowadzą, często od wielu lat. Ludzi coraz częściej zastępują systemy. To ma swoje dobre strony oszczędności. Nie zgadzam się ze stwierdzeniem, że ludzi zastępują systemy. Te systemy mają pomagać ludziom lepiej wykonywać pracę, a nie ich zastępować. Ale oczywiście mogą też spowodować ograniczenie zatrudnienia. W bankach spółdzielczych pracuje więcej ludzi niż w komercyjnych, w stosunku do liczby klientów. To nasza duża przewaga nad konkurencją. Z taką liczbą pracowników łatwiej jest być bliżej klientów i lepiej im służyć. Nowe technologie są zagrożeniem dla tradycyjnej bankowości spółdzielczej? Bankowość spółdzielcza to już nie tylko tradycja, ale przede wszystkim nowoczesność. Proszę zobaczyć, ile nowych rzeczy w bankach spółdzielczych pojawia się nawet wcześniej niż w komercyjnych, np. bankomaty biometryczne. A ponieważ społeczeństwo nie jest monolitem, lecz różnorodnością, bankowość spółdzielcza z sukcesem łączy nowoczesność i tradycję. Jak zarządzać bankiem spółdzielczym w kryzysie, żeby mieć zmotywowanych pracowników? Bez względu na sprzyjającą bądź niesprzyjającą sytuację gospodarczą pracownikom należy się szacunek i zrozumienie. Z pracownikami trzeba rozmawiać o bieżącej sytuacji w banku i planowanych decyzjach. Brak przepływu informacji, zwłaszcza w kryzysie, powoduje spekulacje wśród pracowników, które mogą jeszcze pogorszyć atmosferę pracy. Dlatego ten obszar jest ważny i musi być bardzo elastycznie zarządzany. Pracownik odpowiadający za kontakty z klientem powinien być... Merytoryczny, miły, cierpliwy, pomocny, gotowy na zmiany i z poczuciem humoru, które bardzo cenię. Powinien wiedzieć, że musi traktować klienta tak, jak sam chciałby być traktowany. Takich cech szukam u młodych ludzi. Nieocenieni są pracownicy z długim stażem pracy, bo swoją wiedzą i doświadczeniem we współpracy z klientami zjednują sobie ich zaufanie. Nowy pracownik musi się nauczyć podmiotowego podejścia do klienta i umiejętności rozpoznawania jego potrzeb. Trzeba mieć świadomość, że to od klientów zależy stabilna sytuacja całego banku. Bardzo pomocne dla pracowników są szkolenia miękkie oraz wdrożone standardy dobrych praktyk. 8 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ

9 ROZMOWA BWS W BANKACH SPÓŁDZIELCZYCH PRACUJE WIĘCEJ PRACOWNIKÓW NIŻ W KOMERCYJNYCH, W STOSUNKU DO LICZBY KLIENTÓW. TO NASZA DUŻA PRZEWAGA NAD KONKURENCJĄ. Z TAKĄ LICZBĄ PRACOWNIKÓW ŁATWIEJ JEST BYĆ BLIŻEJ KLIENTÓW I LEPIEJ IM SŁUŻYĆ Jak klienci oceniają pracowników Pani Banku? Jak było kiedyś, a jak jest teraz? To się nie zmienia. Przepytujemy naszych klientów od wielu lat i ich oceny naszej obsługi są od dawna pozytywne. Może zdarzyć się jakiś obszar oceniany negatywnie, ale wtedy staramy się to szybko poprawić. Członkostwo w Państwa Banku cieszy się zainteresowaniem większym niż kiedyś? Mieszkańcy regionu znają nas i cenią od zawsze. Co roku przybywa nam około 80 nowych członków i około 150 jednostek udziałowych (niektórzy członkowie mają po kilka udziałów). Łączna liczba członków banku dochodzi do 3 tys. osób. Czy trzeba zachęcać młodych do wstępowania w szeregi członków banków spółdzielczych. Jak? Myślę, że chętnie do nas przyjdą, jeśli zapewnimy im nowoczesne rozwiązania technologiczne, nie gorsze niż w bankach komercyjnych. Jeśli pokażemy młodym, że mogą bezpiecznie z nami budować swoją przyszłość. Muszą też wiedzieć, że zostając naszymi członkami, mogą liczyć na odpowiednią dywidendę. Zmiany w prawie są potrzebne, żeby bankowość spółdzielcza mogła pełnić swoją misję i jednocześnie konkurować z bankami komercyjnymi? To sprawa dość skomplikowana. Nadmierny strach regulatora przed kryzysem w sektorze spowodował, że teraz jesteśmy przeregulowani. Mam wrażenie, że nasz nadzorca nie dostrzega różnic między nami, a komercją i dlatego chce nas jeszcze bardziej kontrolować. Nie bierze pod uwagę, że w ostatnich latach to właśnie banki spółdzielcze okazały się stabilne i bezpieczne. Moda na spółdzielczość to da się zrobić? Oczywiście, daje się zrobić w Ciechanowcu. Pomagają bardzo działania CSR, lokalna reklama, nowe technologie i spotkania z klientami z różnych segmentów. Przeprowadzamy z nimi ankiety, które dostarczają nam niezbędnej wiedzy o ich oczekiwaniach. Fakt, że to działa, potwierdził kiedyś świeżo upieczony dyrektor jednego z Oddziałów BPS S.A. z wieloletnim stażem komercyjnym, który przyjechał do nas na Zebranie Przedstawicieli. Przysłuchując się rozmowie, w pewnym momencie się zachwycił: Jakie to piękne! Co jest piękne? pytam. Spółdzielczość bankowa! odpowiedział. I ja to potwierdzam! Warto pomagać? To się opłaca? Pomagać trzeba zawsze i to się zawsze opłaca. Komu pomagacie? Szkołom, ośrodkom kultury, stowarzyszeniom, klubom sportowym, domom pomocy, muzeom, straży pożarnej, policji, parafiom, Caritasowi. Pomagamy też dzieciom chorym płacimy za leczenie, kupujemy wózki inwalidzkie. Biednym dzieciom fundujemy wycieczki i wyżywienie. Dzieci zdolne dostają od nas stypendia. Od kilkunastu lat we wszystkich naszych szkołach uczymy małe dzieci oszczędzania. Pierwszoklasistom fundujemy książeczki SKO z symbolicznym 10-złotowym wkładem na początek. Wspieramy też wszelkie programy społeczne, finansując wkłady własne do projektów. Gramy z Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy, fundujemy Szlachetne paczki. Lista podmiotów i osób, którym pomagamy jest długa. Na działalność CSR przeznaczamy rokrocznie 5 10% wyniku netto, czyli tys. zł. Mało wiadomo o społecznej odpowiedzialności banków spółdzielczych. Jak to zmienić? Na Podlasiu już to zmieniono. Gazeta Współczesna wraz z Wyższą Szkołą Ekonomiczną w Białymstoku organizują już czwarty raz ranking Superfirma. Jest to badanie społeczno-ekonomicznej aktywności podlaskich firm. Laureaci szeroko opowiadają o tej działalności na łamach dziennika, który jest przeglądany przez wszystkich. W tym miejscu będę się chwalić trzy razy zdobyliśmy ten tytuł i mam nadzieję na Superfirmę Rozstrzygnięcie niebawem. Z jakimi instytucjami powinien współpracować bank, by lepiej pomagać? Z takimi, które przejawiają społecznie pozytywne inicjatywy, wykazują aktywność i chcą pomagać. Bardzo sobie cenię i polecam współpracę z samorządami lokalnymi. Dziękuję za rozmowę. Igor Morye Dziennikarz 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ 9

10 10 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ

11 TEMAT NUMERU Klienci są zadowoleni z banków spółdzielczych R ozmowa z Dariuszem Twardowskim, Dyrektorem Departamentu Bankowości Spółdzielczej i Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych Komisji Nadzoru Finansowego. Część druga. (Część pierwszą opublikowaliśmy w BWS 4/2013) Banki spółdzielcze z wizerunkiem uniemożliwiającym wspólną identyfikację z Grupą BPS szkodzą nie tylko sobie? Trudno chyba uznać, że banki, które decydują się na korzystanie z nazw i znaków handlowych uniemożliwiających ich powiązanie z sektorem spółdzielczym, działają w interesie zrzeszeń, których uczestnikami nadal przecież pozostają. Kwestia wizerunku banków spółdzielczych odnosi się nie tylko do budowy relacji z klientami. To również problem pozycji banków wobec podmiotów kształtujących ich otoczenie regulacyjne. Dziś, kiedy wiadomo, że konieczne będzie wprowadzenie nowych rozwiązań prawnych, nabiera to szczególnego znaczenia. W tym kontekście jednym z podstawowych problemów, jakie naszym zdaniem wymagają rozwiązania, jest znalezienie formuły wypracowywania stanowiska bankowości spółdzielczej w kwestiach, które jej dotyczą, i sposobu jego komunikowania. finansowych była niższa niż w 2011 roku. Aktywa wzrosły o 9,5% w stosunku do grudnia 2011 roku (w bankach komercyjnych o 4,3%), należności od sektora niefinansowego o 9,3% (w krajowych bankach komercyjnych o 0,9%), zobowiązania wobec sektora niefinansowego o 10,4% (w bankach komercyjnych o 2,8%). Również dynamika wyniku netto (109,0%) była wyższa niż w bankach komercyjnych (104,0%). Na przykład? Weźmy choćby sprawę stanowiska banków odnośnie dyrektywy CRD. Dyskusja dotycząca koniecznych do wprowadzenia rozwiązań, która jak się wydaje powinna odbyć się przede wszystkim wewnątrz sektora, prowadzona jest na forum zewnętrznym. Odbiorcy korespondencji prowadzonej w tej sprawie a krąg osób, do których została ona skierowana, jest bardzo szeroki mogą odnieść wrażenie, że sektor banków spółdzielczych jest wewnętrznie poróżniony i nie potrafi określić swoich strategicznych kierunków rozwoju. Nie jest to jedyny przypadek przenoszenia centrum dyskusji poza sektor. Wystarczy tu wspomnieć historię obu procesów legislacyjnych związanych z uchwalaniem ustawy o restrukturyzacji i ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych. Przedstawiciele sektora wówczas, zamiast prezentować stanowisko bankowości spółdzielczej wobec proponowanych rozwiązań legislacyjnych, dyskutowali między sobą na temat uchwalanych przez posłów przepisów. Obserwujący te dyskusje parlamentarzyści, chcący przyjąć korzystne dla bankowości spółdzielczej przepisy, mieli prawo być w takiej sytuacji zdezorientowani. Jak ocenia Pan kondycję sektora banków spółdzielczych w Polsce? Dariusz Twardowski, Dyrektor Departamentu Bankowości Spółdzielczej i Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych w KNF Banki spółdzielcze w 2012 roku rozwijały się szybciej niż banki komercyjne, aczkolwiek dynamika podstawowych wielkości 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ 11

12 TEMAT NUMERU Można zatem powiedzieć, że sytuacja banków spółdzielczych w zeszłym roku była dobra? Tak, ale trzeba również zauważyć, że wyniki finansowe banków spółdzielczych oraz ich efektywność należy oceniać łącznie z bankami zrzeszającymi, ponieważ ok. 30% wyniku odsetkowego banków spółdzielczych pochodzi od banków zrzeszających banki spółdzielcze lokują w nich nadwyżki depozytów nad kredytami. Odsetki płacone bankom zrzeszonym przez banki zrzeszające są jednym z powodów nie najlepszych wyników finansowych tych ostatnich. Sytuacja ta wymaga przemyślenia relacji między bankami zrzeszającymi a zrzeszonymi, które skądinąd są głównymi właścicielami banków zrzeszających, oraz przemyślenia polityki banków spółdzielczych, zwłaszcza tzw. dużych, tj. o sumie bilansowej przekraczającej 200 mln zł, w zakresie gromadzenia depozytów od sektora niefinansowego. Następuje też powolne pogarszanie się jakości należności od sektora niefinansowego: w grudniu 2010 roku udział należności zagrożonych wyniósł 5,3%, w grudniu 2011 roku 5,8%, zaś w grudniu 2012 roku 6,3%. Pojawiają się zarzuty, że banki spółdzielcze upodabniają się do banków komercyjnych. Czy rzeczywiście tak jest? To złożony problem. O upodabnianiu się banków spółdzielczych do banków komercyjnych mówiło się między innymi wówczas, gdy wskutek procesów łączeniowych następował znaczący wzrost skali działalności, istotnie rozszerzał się geograficzny obszar działania. Wskazywano wówczas na możliwość osłabiania się w takich bankach związków z lokalnym środowiskiem i bazą członkowską. Wydaje się jednak, że podnoszone wówczas problemy są stosunkowo łatwe do pokonania, wystarczy bowiem w poprawny sposób dostosować strukturę banku, tak by przez właściwą organizację grup członkowskich zapewnić skuteczne działanie mechanizmu demokracji spółdzielczej. Jeśli to się uda, zostanie zachowana więź z lokalną społecznością, która jest także podstawowym mechanizmem pozyskiwania danych wykorzystywanych w procesie analizy kredytowej. Coś jeszcze upodabnia banki spółdzielcze do komercyjnych? Czasem w efekcie ciągłego, czasem celowego, podnoszenia wartości jednostki udziałowej następuje znaczące ograniczenie liczby udziałowców, a temu towarzyszy wysoka koncentracja funduszu udziałowego. W efekcie banki spółdzielcze pod względem struktury właścicielskiej zaczynają przypominać spółki prawa handlowego. Pojawia się presja na wysoki zwrot z wniesionych udziałów, czego skutkiem jest podział wyniku finansowego uwzględniający wypłatę wysokiej dywidendy. Udział w takiej spółdzielni zaczyna być traktowany jako inwestycja kapitałowa, co może znacząco zwiększać apetyt banku na ryzyko. Dodatkowo w takich bankach rośnie obawa związana z możliwością wycofania udziałów, co, biorąc pod uwagę koncentrację funduszu udziałowego, zwiększa ryzyko w działalności banku. Kolejnym z czynników podnoszących ryzyko w działalności takich banków mogą być problemy z dokapitalizowaniem banku przez jego właścicieli, w przypadku gdyby zachodziła taka konieczność. Łatwiej jest przekonać udziałowców do wniesienia dodatkowych udziałów wówczas, gdy wartość udziału jest stosunkowo niewysoka, natomiast o wiele trudniej wtedy, gdy jego wartość wynosi kilka tysięcy złotych. Przede wszystkim jednak taki model działania odbiega od zasady powszechności, będącej jednym z podstawowych kanonów działania spółdzielni. Pana zastrzeżenia budzi jeszcze jedna sprawa kwestia zbywalności udziałów lub jeszcze dalej idących pomysłów przekształcania spółdzielni w spółki. Ten pomysł, w mojej ocenie, stanowi zaprzeczenie podstawowych zasad spółdzielczych oraz istoty spółdzielczości. Stanowi wyraz niezrozumienia lub całkowitego ignorowania osobistego, personalnego charakteru stosunku członkostwa w spółdzielni. Taka koncepcja może być początkiem końca ruchu spółdzielczego. Nie budzi bowiem wątpliwości, że w wyniku obrotu wtórnego nie następowałoby wzmocnienie kapitałowe spółdzielni. W świetle aktualnie obowiązujących zasad zgodnie z zasadą powszechności praktycznie każdy może zostać członkiem spółdzielni, wnosząc udział o wartości określonej w statucie. W takim przypadku spółdzielnia pozyskuje nowego członka i odnotowuje wzrost funduszu udziałowego. W przypadku odsprzedaży udziałów pomiędzy członkami lub pomiędzy członkiem spółdzielni a osobą trzecią, spółdzielnia nie odnotowywałaby żadnych korzyści. Należy zatem postawić pytanie: w jakim celu ktoś miałby kupować udział w obrocie wtórnym, skoro może go objąć wraz z przystąpieniem do spółdzielni? Odpowiedzi na to pytanie należałoby, jak się wydaje, poszukiwać w konstrukcji udziału członkowskiego, którego wartość określana w statucie nie pozostaje w związku z realną wartością spółdzielni jako przedsiębiorstwa. Nabywca, skupując udziały i płacąc za nie cenę nawet kilkukrotnie wyższą od statutowej wartości, mógłby więc liczyć na przejęcie kontroli nad majątkiem nieporównywalnie większej wartości, tworzonym przez całe pokolenia działaczy spółdzielców, przez kilkadziesiąt i więcej lat. Jaki model bankowości spółdzielczej jest modelem docelowym akceptowanym przez nadzór? Co obok współczynnika wypłacalności na poziomie 12% jest istotne? Istotne będzie znalezienie takiego rozwiązania, które w sposób optymalny uwzględni specyficzne cechy działalności banków spółdzielczych, zarówno dużych, jak i małych. Tych, które działają na obszarach wiejskich, i tych, które działają w aglomeracjach miejskich, tak by zapewnić możliwość osiągania wymiernych korzyści wszystkim uczestnikom zrzeszeń. Aktualna sytuacja bankowości spółdzielczej to efekt różnorodnych procesów mających miejsce w przeszłości. Ukształtowały ją zarówno lata funkcjonowania w ramach gospodarki centralnie sterowanej (spółdzielnie stanowiły element tzw. gospodarki uspołecznionej), jak i lata działania w warunkach powstawania i krzepnięcia gospodarki rynkowej, w trakcie których banki spółdzielcze uczyły się działania w warunkach ostrej, czasem drapieżnej konkurencji. Dzięki pracy i zaangażowaniu wielu osób banki spółdzielcze utrzymały się na trudnym rynku, a wiele z nich odnotowało rzeczywiste sukcesy. Tempo przemian spowodowało jednak, że rozwiązania, które w innych 12 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ

13 TEMAT NUMERU BANKI SPÓŁDZIELCZE W 2012 ROKU ROZWIJAŁY SIĘ SZYBCIEJ NIŻ BANKI KOMERCYJNE, ACZKOLWIEK DYNAMIKA PODSTAWOWYCH WIELKOŚCI FINANSOWYCH BYŁA NIŻSZA NIŻ W 2011 ROKU krajach stanowiły efekt trwających wiele lat procesów, w Polsce wprowadzone zostały niemal z dnia na dzień, często odgórnie, np. poprzez przepisy ustawowe. Dotyczy to między innymi konstrukcji zrzeszeń spółdzielczych i powołania banków zrzeszających, których rola, moim zdaniem, nie została w pełni zdefiniowana i zaakceptowana. Banki spółdzielcze utworzyły banki zrzeszające, zostały ich współwłaścicielami, co przewidywały odpowiednie ustawy, nie w pełni chyba odpowiadając sobie na pytanie: po co? Jakie są skutki tych przemian? W ich efekcie bankowość spółdzielcza czasem przywodzi na myśl pospolite ruszenie. Tworzy imponującą liczebnie armię, którą łączy wspólny jedynie w generalnych zarysach cel. W armii tej jednak różny jest poziom wyszkolenia i wyposażenia, umundurowanie jest niejednolite, zaś skłonność do wspólnej realizacji zadań taktycznych i strategicznych osłabiają istotne różnice poglądów w kwestiach zasadniczych oraz wątpliwości co do przywództwa. Formacje tego rodzaju mogą czasem odnotowywać sukcesy, jednak w dłuższej perspektywie muszą ulec w konfrontacji z dobrze zorganizowaną, wyszkoloną i wyposażoną armią. Zatem jak powinien wyglądać docelowy model według Komisji Nadzoru Finansowego? Po pierwsze trzeba wypracować odpowiedni model organizacyjno- -biznesowy. I to należy przede wszystkim do samych zainteresowanych, czyli banków spółdzielczych. Po drugie rozwiązanie to musi się mieścić w ramach wyznaczonych przepisami prawa, w tym także przyszłych norm wynikających z dyrektywy i rozporządzenia pakietu CRD IV/CRR. Wreszcie po trzecie, o ile banki chciałyby skorzystać z przywileju (podkreślam: przywileju, a nie obliga), rozwiązania przyjęte w grupie uznanej za działającą w warunkach Systemu Ochrony Instytucjonalnej muszą odpowiadać warunkom ściśle określonym w odpowiednich przepisach. Przyszły model musi dawać stabilność zrzeszeniu zarówno w realiach ekonomicznych, jak i regulacyjnych. A sprawa kapitału? Kwestia adekwatności kapitałowej to oddzielna sprawa. Banki muszą, zwłaszcza w okresie kryzysu, posiadać dobre zabezpieczenie kapitałowe i tu tkwi główny problem stojący przed bankami zrzeszającymi. Oprócz adekwatności kapitałowej dostrzegamy problem transferu wyniku z banku zrzeszającego do banków spółdzielczych. Duża część banków spółdzielczych utrzymuje model działania, w którym wynik odsetkowy na transakcjach z osobami prywatnymi jest ujemny i rekompensowany z nadmiarem przez wynik odsetkowy od banku zrzeszającego. Wydaje się, że jest to główna przyczyna obecnych problemów zrzeszeń. Czy prawdą jest, że w związku z lokowaniem nadwyżek banków spółdzielczych poza bankiem zrzeszającym nadzór rozważa możliwość zdecydowanego uregulowania tej kwestii? Ta sprawa, co do zasady, jest uregulowana w umowach zrzeszenia, których wzorzec akceptuje Komisja Nadzoru Finansowego. Nie jest więc rzeczą obojętną, czy zasady określone w tych umowach są przestrzegane. Z punktu widzenia nadzoru ważne są tu dwie kwestie. Pierwsza to zasada lokowania nadwyżek środków w bankach zrzeszających, która ma służyć zapewnianiu stabilności finansowej zrzeszenia, tj. utrzymaniu odpowiedniej płynności w banku zrzeszającym i bankach spółdzielczych. Jednocześnie lokując środki w banku zrzeszającym, banki spółdzielcze powinny umożliwić mu generowanie zysków pozwalających na odpowiedni wzrost kapitałów. Będąc ich właścicielami, banki spółdzielcze mają obowiązek zadbać o to, by kapitały banków zrzeszających pozostawały odpowiednie do skali ich działalności. Naturalną cechą banków spółdzielczych jest zdolność pozyskiwania depozytów, co ułatwia rozwinięta sieć placówek. Do myślenia daje jednak wspomniany przed chwilą fakt uzyskiwania ujemnego wyniku z transakcji z osobami prywatnymi, co może wskazywać na problemy z zagospodarowaniem pozyskanych środków lub (albo i) na utrwalenie się modelu biznesowego opartego na wysokiej cenie środków lokowanych w banku zrzeszającym, na co wskazują wyniki odsetkowe z transakcji z bankami. 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ 13

14 TEMAT NUMERU Wróćmy do sprawy inwestycji realizowanych przez banki spółdzielcze poza zrzeszeniem. W ciągu ostatnich pięciu lat mieliśmy bardzo wiele przykładów banków, które odchodząc od lokowania nadwyżek w banku zrzeszającym, naraziły swoich udziałowców na straty. Mieliśmy już w sektorze przypadki strat na akcjach, jednostkach funduszy inwestycyjnych, lokatach bankowych, dłużnych papierach komercyjnych czy walucie. Wydaje się, że skala tego zjawiska przekroczyła akceptowalny poziom. Problem oczywiście w tym, że podobny rodzaj ryzyka może być związany z działalnością inwestycyjną banków zrzeszających. W szczególności może to mieć miejsce wówczas, gdy działają one pod presją na wynik z tego rodzaju transakcji, wywieraną przez banki spółdzielcze będące ich właścicielami. Myślę, że banki spółdzielcze i banki zrzeszające muszą wypracować skuteczniejszy model współpracy w ramach zrzeszenia, tak by współpraca odbywała się z korzyścią dla obu stron. Wyczuwa się nadmierną dbałość o poprawne działania banków spółdzielczych, w odróżnieniu od zainteresowania parabankami. Czy dziś parabanki podlegają już w 100% tym samym regułom co banki spółdzielcze? W swojej działalności KNF zobowiązana jest kierować się zasadą legalizmu wynikającą wprost z art. 7 Konstytucji RP, który stanowi, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Ta zasada oznacza, iż instytucje reprezentujące władzę publiczną nie mogą podejmować działań bez podania podstawy prawnej. Mogą czynić tylko to, co im prawo nakazuje lub na co pozwala. Nadzorem Komisji (w zakresie ściśle wskazanym przez odpowiednie ustawy) są zatem objęte podmioty uprawnione do świadczenia usług finansowych. I obejmuje on w szczególności instytucje, które jako jedyne w sposób legalny mogą przyjmować depozyty i obciążać je ryzykiem pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym mówiąc prościej: mogą udzielać kredytów i pożyczek z pozyskanych od ludności środków. Są nimi banki i od 27 października 2012 roku Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe. Podkreślić trzeba, że sam fakt sprawowania nadzoru nad samodzielnymi podmiotami prawa (co stanowi przejaw ograniczenia swobody ich działania dopuszczalnego ze względu na ważny interes publiczny) uzasadnia konieczność ochrony depozytów obciążanych ryzykiem. Z powyższych względów nadzorem nie są objęte te instytucje, które wprawdzie udzielają pożyczek, jednak nie finansują ich gromadzonymi depozytami, tylko ze środków własnych. Dotyczy to obecnych na rynku firm pożyczkowych, których działalność nie jest sprzeczna z prawem. A parabanki? O objęciu nadzorem tego rodzaju instytucji nie może być mowy, ponieważ ich działalność jest po prostu nielegalna. Działalność ta, w kontekście aktywności organów państwa, może być objęta jedynie przedmiotem postępowania prowadzonego przez organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości. W prasie pojawiły się publikacje dotyczące dyscyplinowania banków spółdzielczych przez KNF. Czy jako nadzorca może Pan uspokoić klientów Banku BPS i powiedzieć: nie ma powodów do niepokoju, nadzór stabilizuje sytuację w sektorze banków spółdzielczych, depozyty są bezpieczne, a działania nadzoru mają charakter antycypacyjny? Komisja wiele razy podkreślała, iż sektor bankowości spółdzielczej jest bezpieczny i stabilny ekonomicznie. Sposób działania banków spółdzielczych wymaga jednak zmian, co wynika z konieczności dostosowania się do wymagań wynikających ze zmiany regulacji unijnych oraz wyczerpywania się dotychczas realizowanego modelu biznesowego zrzeszeń. Mam nadzieję, iż po zmianach odpowiednich przepisów ustawowych oraz, w ślad za tym umów zrzeszenia, wprowadzone zostaną odpowiednie mechanizmy w sferze organizacji, zarządzania i kontroli. Dzięki nim funkcjonowanie bankowości stanie się bardziej efektywne. Wprowadzenie w zrzeszeniach zasad samopomocy przyczyni się do wzrostu odporności banków na potencjalne ryzyka. W rezultacie środki klientów lokowane w bankach spółdzielczych będą jeszcze bezpieczniejsze. Dziękuję za rozmowę. Jan Osiecki Dzienikarz, socjolog Zmarła Lucyna Kamińska, wieloletnia Prezes Zarządu Warmińsko-Mazurskiego Banku Regionalnego S.A., który wraz z pięcioma innymi bankami zrzeszającymi utworzył Bank BPS. Lucyna Kamińska była także Wiceprezesem pierwszego Zarządu Banku BPS. Dała się poznać jako ciepła i skromna osoba, otwarta na potrzeby innych. Wniosła znaczący wkład w budowę podwalin obecnego kształtu polskiej bankowości spółdzielczej. Zmarł Ryszard Baran, Prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Sędziszowie. Wieloletni radny powiatu jędrzejowskiego. Odszedł człowiek o dużej wrażliwości, życzliwy i pomocny wszystkim. Tak zapamiętają go pracownicy Banku Spółdzielczego w Sędziszowie. Podkreślał znaczenie służebnej roli banku spółdzielczego wobec społeczności. Wniósł wiele w rozwój Banku, regionu i spółdzielczości bankowej. 14 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ

15 AKTUALNOŚCI Tomasz Mironczuk Przewodniczącym Rady ZBP Tomasz Mironczuk, Prezes Zarządu Banku BPS S.A., objął stanowisko przewodniczącego Rady Związku Banków Polskich podczas XXV Walnego Zgromadzenia, które obradowało 18 kwietnia br. Tomasz Mironczuk, który przewodnictwo w Radzie przejął w następstwie wygaśnięcia mandatu Piotra Judy, będzie kierował pracami Rady do następnego Walnego Zgromadzenia. Funkcję Przewodniczącego Rady Związku zgodnie ze Statutem ZBP pełnią poszczególni Członkowie Prezydium przez okres jednego roku kadencji. Podczas Zgromadzenia podjęto uchwały określające dalszy kierunek prac samorządu bankowego. Mówiono o potrzebie propagowania wartości etycznych w działalności bankowej. Zwracano uwagę na konieczność popularyzacji działań i inicjatyw Komisji Etyki Bankowej wśród pracowników i szeroko rozumianego otoczenia sektora bankowego. Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes ZBP, zwrócił uwagę na znaczenie prac realizowanych w ubiegłym roku przez samorząd sektora i dbałość o jakość regulacji prawnych, między innymi w zakresie bankowego tytułu egzekucyjnego, implementacji FATCA oraz samoregulacji w zakresie opłaty interchange i finansowania rozwoju rynku mieszkaniowego. Tomasz Mironczuk, Przezes Zarządu Banku BPS, Zdzisław Wołos, Prezes Banku Spółdzielczego w Chrzanowie, Władysław Pawłowski, Wiceprezes Zarządu ds. Handlowych Banku Spółdzielczego w Kielcach. fot. Marzena Stokłosa Dołączamy do systemu Express Elixir Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. to siódmy bank, którego klienci będą mogli korzystać z usługi Express ELIXIR Krajowej Izby Rozliczeniowej. System pozwala na dokonywanie szybkich przelewów. Pieniądze trafiają na konto adresata w ciągu kilkunastu sekund. W początkowym okresie w Banku BPS wysyłka będzie możliwa w godzinach pracy placówek, a odbiór 24 godziny na dobę. Limit pojedynczej transakcji wynosi 100 tys. zł, a dyspozycję przelewu Express ELIXIR można złożyć w oddziale Banku. Z nowego rozwiązania skorzystają zarówno klienci indywidualni, jak i przedsiębiorcy. Usługa działać będzie w Banku BPS od 1 czerwca. Chcemy oferować naszym klientom rozwiązania nie tylko dopasowane do ich potrzeb, lecz także nowoczesne i gwarantujące bezpieczeństwo, a taki jest Express ELIXIR. Dzięki niemu transakcje międzybankowe realizowane są w czasie rzeczywistym, tak jak dzieje się to w przypadku przelewów pomiędzy rachunkami Banku BPS, a to wszystko bez zatrzymywania pieniędzy w instytucjach pośredniczących mówi Ewa Zaniewska-Cholewka, Dyrektor Departamentu Rozliczeń Krajowych i Zagranicznych Banku BPS S.A. Chcemy, aby Express ELIXIR był usługą dostępną w każdym Banku Spółdzielczym Grupy BPS przez 24 godziny na dobę. Uruchomienie w Banku BPS jest krokiem w tym kierunku. Planujemy, że uruchomienie usługi Express ELIXIR w pierwszych bankach spółdzielczych może nastąpić w przeciągu pierwszych kilku miesięcy dodaje Dyrektor Zaniewska. Do prowadzenia rozliczeń w systemie Express ELIXIR nie są wykorzystywane rachunki pozabankowych podmiotów pośredniczących środki zgromadzone dla potrzeb rozliczania transakcji są zdeponowane w Narodowym Banku Polskim. Express ELIXIR to rozwiązanie dla wszystkich, którym zależy na błyskawicznym zasilaniu rachunków wybranej osoby lub firmy. Jest przydatny szczególnie w sytuacjach awaryjnych, aby zminimalizować ryzyko naliczania odsetek, czy należności, których czas regulowania spłaty właśnie mija, takich jak opłaty za usługi: telefon, gaz, prąd czy czynsz, a także do spłaty rat kredytu czy kart kredytowych wyjaśnia Tomasz Jończyk, Dyrektor Linii biznesowej rozliczenia w KIR S.A. Express ELIXIR umożliwia lepsze zarządzanie płynnością finansową dodaje. System Express ELIXIR funkcjonuje od czerwca 2012 roku. Oprócz Banku BPS S.A. jest dostępny dla klientów sześciu banków: Alior Banku, BZ WBK, BRE Banku, ING Banku, Meritum Banku oraz Banku Millennium. Kolejnych 16 ma już zawarte umowy z KIR S.A. na wdrożenie rozwiązania. Średnio każdego dnia system rozlicza ok. 700 transakcji (około tysiąca w dni robocze) o średniej wartości 4797 zł. W kwietniu br. liczba przetworzonych transakcji wyniosła , a suma obrotów przekroczyła kwotę 100 mln. 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ 15

16 NASZA GRUPA Spójne oznakowanie Uruchomiliśmy program dofinansowania dla banków spółdzielczych, które chcą dostosować identyfikację wizualną swoich placówek do standardów Grupy. Jednolity wzór nazwy i znaku graficznego Banków Spółdzielczych Grupy BPS stworzono przede wszystkim, by wzmocnić rozpoznawalność banków i utrwalić ich pozycję na rynku. Wspólna identyfikacja wszystkich banków spółdzielczych i banku zrzeszającego tworzy tożsamość Grupy BPS i wzmacnia potencjał oddziaływania na klientów. Zasady otrzymania dofinansowania przez Banki Spółdzielcze z Grupy BPS: maksymalna kwota dofinansowania na jedną placówkę to 5 tys. zł brutto, dofinansowaniem można objąć maksymalnie dziesięć placówek banku spółdzielczego, dofinansowaniu podlegają jedynie pozycje wymienione w regulaminie wykonane w określonej technologii, rozpatrywanie wniosków będzie się odbywać w kolejności zgłoszeń. Zapraszamy do zapoznania się z regulaminem programu dofinansowania oraz do składania wniosków. Przykładowe zrealizowane oznakowanie placówek banków spółdzielczych Regulamin i wniosek dostępne są na stronie Wnioski należy składać za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres: komunikacja@bankbps.pl Czas trwania programu: od 1 maja do 31 grudnia br. 16 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ

17 NASZA GRUPA Rozwój na e-platformie E-learning coraz częściej jest wykorzystywany przez przedsiębiorstwa do podnoszenia kwalifikacji swoich pracowników. Teraz program edukacyjny uruchamia także Bank BPS S.A. O e-learningu rozmawiamy z Anną Brzozowską, Wicedyrektor Departamentu Zarządzania Personelem i koordynatorką projektu. Jeśli ktoś zrobi kilka kursów za pomocą e-learningu, szybciej awansuje? E-learning ma przede wszystkim umożliwiać pracownikowi rozwój. Dzięki zróżnicowanej ofercie szkoleniowej na platformie, mamy wpływ na budowanie swoich kompetencji, co przekłada się na naszą efektywność i sprawniejsze działanie w pracy. Wyższe kompetencje i kwalifikacje oraz wysoka ocena naszej pracy to oczywiście większa szansa awansu. Kiedy zostanie uruchomiona platforma i kto nią będzie zarządzał? Start platformy planowany jest już w czerwcu. Od tego momentu Bank BPS i banki spółdzielcze sukcesywnie będą zapraszane do udziału w e-szkoleniach. Administratorem merytorycznym platformy będzie Departament Zarządzania Personelem Banku BPS, natomiast techniczna obsługa i wsparcie realizowane będzie przez dostawcę platformy. Ile kursów będzie znajdowało się na platformie? Jakie znajdą się na niej działy? Kto decyduje, jakie szkolenia będą dostępne? Początkowo będzie to kilka szkoleń, ale z czasem pojawią się następne. Chcemy, aby oferta była odpowiedzią na potrzeby banków, dlatego przed nami proces identyfikacji potrzeb szkoleniowych. Równocześnie platforma będzie służyła do szkoleń produktowych, systemowych czy też do zajęć z wprowadzanych lub aktualizowanych regulacji. Będziemy dążyć do stworzenia katalogu szkoleń. Zamierzamy zbudo wać strukturę, która intuicyjnie i w naturalny sposób umoż liwi dotarcie pracownikom do potrzebnej, aktualnej wiedzy. Na platformie część szkoleń może mieć charakter obligatoryjny, obowiązkowy, inne będą w ramach szkoleń rekomendowanych. Departament Zarządzania Personelem jako administrator merytoryczny będzie odpowiedzialny za spójną i przejrzystą strukturę informacji zawartych na Platformie. Czy bank będzie mógł zamówić szkolenie indywidualne? Kto zapłaci za szkolenia? Oczywiście opracowanie szkolenia e-learningowego wiąże się z kosztem, niemniej jednak jest to koszt nieporównywalnie niższy, aniżeli koszt szkolenia realizowanego metodą tradycyjną. Prognoza kosztów będzie musiała zostać uwzględniona w oparciu o plany szkoleniowe na etapie planowania budżetu szkoleniowego. Należy jednak pamiętać, że beneficjentem takiego szkolenia może być bardzo wielu pracowników, pracujących w różnych komórkach organizacyjnych. Tym samym koszt ten dla jednej komórki byłby niewielki. Szkolenia będą dostępne dla wszystkich pracowników banków spółdzielczych? Ilu pracowników wg Waszych szacunków skorzysta w pierwszym roku działania z tych szkoleń? E-learning to duża zmiana w kształceniu i wymaga od użytkowników otwarcia na nowości. Ta otwartość zadecyduje czy z platformy będzie korzystać osób czy też 200. Platforma e-learningowa dostępna będzie dla wszystkich pracowników banków spółdzielczych i Banku BPS. Liczę, że łatwy dostęp do platformy wpłynie na pozytywną motywację i pracownicy będą z niej korzystać z przyjemnością. 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ 17

18 NASZA GRUPA CHCEMY, ABY OFERTA BYŁA ODPOWIEDZIĄ NA POTRZEBY BANKÓW, DLATEGO PRZED NAMI PROCES IDENTYFIKACJI POTRZEB SZKOLENIOWYCH A czy pracownik działu sprzedaży może skorzystać ze szkolenia dla księgowych? Sprawdziło się już w wielu organizacjach, które korzystają z e-learningu na dużą skalę, przypisanie szkoleń obligatoryjnych oraz rekomendowanych do poszczególnych stanowisk, ról. Jeżeli szkolenie ma na celu podniesienie kompetencji pracowników w danym obszarze, musi być z nim ściśle związane. Podejrzewam, że pracownikowi działu sprzedaży nie pomoże w pracy bardzo specjalistyczne szkolenie dla księgowych. Każde szkolenie, podobnie jak szkolenie tradycyjne, projektuje się dla konkretnej grupy odbiorców, uwzględniając jej specyfikę. Oczywiście może się zdarzyć sytuacja, w której ktoś postanowi zmienić swój profil zawodowy i ze sprzedawcy będzie chciał zostać księgowym. Tym samym wszystkie działania, które będzie podejmował w tym kierunku mogą zostać wsparte szkoleniem specjalistycznym w formule e-learningu. W ramach katalogu szkoleń znajdą się natomiast takie szkolenia, które uznalibyśmy za uniwersalne, a jednak wspierające pracowników w realizacji ich celów na danych stanowiskach, takie - jestem przekonana, będą ogólnodostępne na platformie. Czy na platformie znajdą się również szkolenia dla prezesów? Będą na niej dostępne także szkolenia dla kadry zarządzającej, oczywiście prezesi będą również mogli skorzystać z tej oferty szkoleniowej. Jakie będą tematy kursów? Proszę o jakiś ciekawy przykład szkolenia. Pierwsze szkolenia, które znajdą się na platformie to szkolenia z zarządzania dla menadżerów. Ich celem będzie dostarczenie podstawowej wiedzy i narzędzi z zakresu zarządzania i motywowania zespołu oraz szkolenie ze Standarów Jakości Obsługi Klienta dla pracowników, którzy mają kontakt z klientem. Kolejne tematy, które pojawią się na platformie będą dotyczyły oferty produktowej, systemów, w tym systemu Defbank. Proszę podać przykład jak w praktyce będzie wyglądała taka lekcja? W skład treści szkoleniowej w ramach lekcji e-learning wchodzi wiele komponentów. Wśród nich wymienić można: tekst, ele- menty graficzne, animacje, testy i ćwiczenia, leksykony, czasem filmy i nagrania dźwiękowe. Szkolenie e-learning to nie prezentacja power point, ale coś znacznie bardziej interaktywnego. Po skończonym kursie pracownik będzie oceniany przez system? Jeżeli myślimy o narzędziu interaktywnym, to jedną z funkcjonalności, którą będzie ono posiadało, jest automatyczne przekazywanie informacji zwrotnej uczestnikowi szkolenia na temat jego wyników i osiągnięć. Osoba szkolona, otrzymując taką informację, dowiaduje się dzięki temu, jaki poziom wiedzy z danego zakresu posiada i na jakich obszarach powinna się jeszcze skoncentrować. Równocześnie pomyślne zakończenie e-szkolenia lub też cyklu szkoleniowego może prowadzić do uzyskania certyfikacji w danej dziedzinie, która oczywiście zostanie potwierdzona w formie stosownego dokumentu. Urlopowany pracownik będzie mógł się szkolić, leżąc z laptopem w hamaku? W hamaku zwykle człowiek się relaksuje, w szczególności na urlopie, ale jeśli ten relaks dla kogoś oznacza właśnie pracę z komputerem i szkolenie, to oczywiście taka możliwość istnieje, o ile będzie możliwy dostęp do sieci i Internetu. Do szkolenia potrzebny będzie firmowy laptop, smartfon, a może ipad? Początkowo zdecydowanie komputer firmowy: czy to laptop, czy też inny komputer, na którym mamy dostęp do Internetu i sieci. Niemniej jednak rozwiązanie platformy jest narzędziem, które cały czas żyje, na bieżąco dokonywane są w nim zmiany i aktualizacje. Jednym z kierunków, w którym obecnie ewoluuje, jest właśnie możliwość korzystania przez uczestników e-szkoleń z innych urządzeń w tym takich, jak np.smartfon. Dziękuję za rozmowę. Igor Morye Dziennikarz Więcej o e-learningu na str /2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ

19 NASZA GRUPA Spółdzielczy Klub Inwestora wspólnie o Funduszach Prezentacja produktów związanych z funduszami inwestycyjnymi z punktu widzenia zapotrzebowania i korzyści dla banków spółdzielczych to główny cel drugiej edycji Forum Spółdzielczego Klubu Inwestora. Dwudniowe Forum zostało zorganizowane przez BPS Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A., we współpracy z Centrum Finansowym Banku BPS, w dniach kwietnia br. Spotkania odbywały się w obiektach należących do Uzdrowiska w Nałęczowie, które wchodzi w skład funduszu Uzdrowiska Polskie FIZAN. Forum miało na celu nie tylko wymianę doświadczeń związanych z inwestowaniem, ale było jednocześnie szkoleniem skierowanym głównie do członków zarządów banków spółdzielczych, głównych księgowych i dyrektorów finansowych banków. W spotkaniach wzięło udział ponad 70 osób z całej Polski. Podczas Forum przeprowadzono szkolenia na temat produktów inwestycyjnych i dyskutowano o współpracy pomiędzy bankami spółdzielczymi w ramach Grupy BPS. Otwierając spotkanie, Piotr Chrzanowski, Prezes Spółdzielczego Klubu Inwestora, zachęcał do nawiązania współpracy pomiędzy poszczególnymi spółkami wchodzącymi w skład Grupy BPS. To spotkanie nie tylko jest okazją do pogłębienia wzajemnych relacji, ale chciałbym też, aby umożliwiło uczestnikom doprowadzenie do podjęcia wspólnych projektów biznesowych powiedział Piotr Chrzanowski, który poprowadził także kilka interesujących prezentacji. Oprócz niego z prezentacjami wystąpili: Izabela Kroplewska, Kierownik Zespołu Obsługi i Raportowania Sprzedaży BPS TFI S.A., Ignacy Suchodolski, Zarządzający Funduszami BPS TFI S.A., Paweł Lewandowicz, Dyrektor Departamentu Operacji BPS TFI S.A., a także Joanna Nowicka-Kempny, Prezes Zarządu Centrum Finansowego Banku BPS S.A. Inwestycje z TFI Podczas konferencji przedstawiono m.in. korzyści dla banków spółdzielczych wynikające ze współpracy z BPS TFI S.A. Oferta produktów BPS TFI S.A. bazuje na funduszach inwestycyjnych i powiązanych z nimi produktach o charakterze inwestycyjnym. Banki spółdzielcze, pełniąc rolę dystrybutora produktów oferowanych przez TFI, mogą rozszerzyć swoją ofertę o wiele produktów, zależnie od przyjętych założeń biznesowych. Obecnie, w sytuacji spadających stóp procentowych, szczególnie atrakcyjnym produktem, jakie banki mogą włączyć do swojej oferty, jest program inwestycyjny Lokata Plus, o którym pisaliśmy na łamach BWS w nr. 2/2013, wskazując wykorzystanie tego produktu w różnicowaniu oferty przez Bank Spółdzielczy w Rymanowie. Bez względu na zakres produktów, jakie bank zdecyduje się wprowadzić do swojej oferty, dystrybucja produktów TFI oznacza wzrost przychodów, ponieważ bank otrzymuje przychody z opłaty manipulacyjnej i z opłat za zarządzanie aktywami pozyskanymi przez tę instytucję w formie produktów. Do rozpoczęcia współpracy zachęcają dodatkowo prostota i przejrzystość procedur oraz wsparcie merytoryczne i operacyjne, jakie zapewnia TFI na wszystkich etapach implementacji oraz prowadzenia oferty. Banki mogą też korzystać z oferty produktowej Towarzystwa na własny rachunek. Są to przede wszystkim fundusze inwestycyjne. Niemniej z uwagi na pogarszające się perspektywy dotyczące systemu emerytalnego, banki mogą być również szczególnie zainteresowane wprowadzeniem Pracowniczych Programów Emerytalnych (PPE). 5/2013 BANK WSPÓLNYCH SIŁ 19

20