Wśród badań wykonywanych z krwi możemy wyróżnić: Wartości referencyjne badań laboratoryjnych wykonywanych u koni

Transkrypt

1 Aby prawidłowo wykonać i zinterpretować badania laboratoryjne naszego pupila niezbędne staje się również zwykłe badanie kliniczne przeprowadzone przez lekarza weterynarii. Nie wystarczy potwierdzenie diagnozy na podstawie samych badań krwi, każde odstępstwo od normy przypisane zostaje jakiemuś niepokojącemu objawowi. Ponadto same normy uznawane w medycynie weterynaryjnej są bardzo rozległe, bierze się pod uwagę wiele innych czynników mających wpływ na wynik. Są to np: - pora dnia w której lekarz pobrał krew - czy krew pobrana była po karmieniu czy na czczo (co ma ogromny wpływ na wynik badań morfologicznych) - zmęczenie pacjenta (np. krew pobrana przed treningiem da inny obraz niż krew pobrana po wysiłku) - przyjmowanie leków czy różnych suplementów - wiek zwierzęcia Najlepiej pobierać krew rano od wypoczętego konia, na czczo. Krew powinna być pobrana z żyły jarzmowej na szyi z zachowaniem zasad aseptyki (miejsce pobrania zdezynfekowane, jednorazowa igła i probówka). Oprócz wszystkich tych elementów każde laboratorium może posiadać własne normy bezpośrednio dopasowane do urządzeń i specyficznych odczynników, stąd najlepiej wyniki odbierać włącznie z normami przyjętymi w danym laboratorium. Musimy też pamiętać, że badania krwi wykonane w laboratorium ludzkim nie dają nam 100% pewności co do dokładności oznaczenia poszczególnych parametrów. Krew ludzka różni się dość istotnie od krwi zwierzęcej, urządzenia szpitalne natomiast są skalibrowane do badania krwi ludzkiej. Dlatego zawsze przy tego typu usługach trzeba założyć niewielki procent błędu jak i również zupełnie odmienne zakresy norm. Wśród badań wykonywanych z krwi możemy wyróżnić: 1 / 5

2 - Badanie morfologiczne (hematologia, małe badanie krwi) - Badanie biochemiczne (duży obraz krwi) Badanie morfologiczne badanie wykonywanie z krwi pełnej pobranej do specjalnej probówki z antykoagulantem (czynnikiem nie pozwalającym na krzepnięcie krwi). Jest to podstawowe badanie pozwalające określić stan zdrowia pacjenta, rozpoznać toczące się w organizmie procesy zapalne czy określić stan nawodnienia, co ma ogromne znaczenie w przebiegu schorzeń kolkowych. Morfologia jest badaniem dającym obraz stanu teraźniejszego, tzn parametry te zmieniają się z godziny na godzinę, stąd potrzeba ich powtarzania. Poprzednio wykonane badania mogą służyć w celach porównawczych, natomiast nigdy nie diagnostycznych. Nazwa Definicja Normy HEMATOKRYT HCT Stosunek ilościowy czerwonych krwinek do osocza wyrażany w procentach 30% - 45% pony do 40% odwodnienie, wstrząs, hipoksja fizjologiczna i patologiczna 2 / 5

3 anemia, po krwotokach, nadmierne nawodnienie ERYTROCYTY RBC Czerwone ciałka krwi odpowiedzialne 6-12 m/ul za transport tlenu i dwutlenku węgla niewydolność nerek czy płuc, przyjmowanie kortykosteroidów, odwodnienie anemia, pasożyty krwi, zaburzenia hormonalne LEUKOCYTY LEU Białe ciałka krwi, przy toczącym /ul się procesie chorobowym leukocyty wędrują w fizjologicznie (zdenerwowanie, strach, poród, zmęczenie) patologicznie: choroby bakteryjne, grzybicze, toksyny z przewodu pokarmowego (kolki), niektóre leki choroby wirusowe, wstrząs, niewydolność układu krążenia, salmonelloza!, zastosowanie cytostatyków HEMOGLOBINA HGB Wchodzi w skład czerwonych ciałek g/dl krwi, wiąże na nich cząsteczki tlenu odwodnienie, wstrząs, hipoksja fizjologiczna i patologiczna anemia, po krwotokach, nadmierne nawodnienie MCHC Średnie stężenie hemoglobiny w krwince g/dl czerwonej niedobór żelaza, zatruc MCH Średnia masa hemoglobiny 13 w krwince 19 pg czerwonej anemia hipochromiczna anemia hyperchromiczna 3 / 5

4 MCV Średnia objętość krwinki czerwonej fl anemia hipochromiczna anemia hyperchromiczna TROMBOCYTY PLT Krwinki płytkowe, są to pierwsze komórki k/ul tworzące rodzaj plastra przy uszkodz choroby nowotworowe, zaburzenia przemiany materii np mięśniochwat krwotoki uszkodzenia szpiku, zakażenia wirusowe z uszkodzeniem naczyń Badanie biochemiczne badanie wykonywane z surowicy krwi, krew pobrana do pustych probówek, poddawana jest procesowi odwirowania. Badanie biochemiczne krwi daje nam obraz pracy praktycznie wszystkich narządów w organizmie poprzez określenie poziomu enzymów, białek, hormonów czy elektrolitów. Nazwa Definicja Wartości referencyjne AMINOTRANSFERAZA ALANINOWA ALT, ALAT, GP Jest to enzym wewnątrzkomórkowy U/l Jego najwyższe stężenia występują w wą AMINOTRANSFERAZA ASPARAGINIANOWA AST, AspAT, GOT Wskaźnik niespecyficzny, 205 znajduje 430 się U/l w wielu tkankach i organach (serce, mię BIAŁKO CAŁKOWITE TPP Odzwierciedla stan odżywienia, 5,8 8 g/dl jak i również stan wątroby i nerek BILIRUBINA Barwnik, wskazuje na hemolizę 0,5 2,8 lub mg/dl schorzenia wątroby DEHYDROGENAZA MLECZANOWA LD, LDH Obecnie poziom LDH jest 300 wykorzystywany 1100 U/l głównie jako ogólny wskaźnik świad FOSFATAZA ZASADOWA ALP Pozwala na określenie funkcji 100 wątroby 315 U/l GLUTAMYLOTRANSFERAZA GGT Jest to enzym związany z błonami komórkowymi, występuje głównie w wątrobi Stanowi o dysfunkcji wątroby 12 i 45 nerek. U/l KINAZA KREATYNOWA CK Jest zlokalizowana głównie 90 w mięśniach 350 U/l prążkowanych, mięśniu sercowym i m KREATYNINA CREA Pozwala monitorować stan 1,0 nerek 1,9 mg/dl 4 / 5

5 MOCZNIK UREA Wskazuje na stan nerek 3,6 8,9 mmol/l mg/dl Należy jednak pamiętać, iż wyników badania biochemicznego surowicy nie interpretuje się indywidualnie. Niektóre parametry biochemiczne są typowe dla danego narządu, inne mówią o funkcjonowaniu kilku z nich. Stąd też przy podejrzeniu występowania dysfunkcji któregoś z narządów wykonuje się tzw. profile narządowe - Profil wątrobowy - TPP, ALT, AST, bilirubina, GLDH, GGT - Profil nerkowy - TPP, mocznik, kreatynina, glukoza, potas, sód, wapń - Profil mięśniowy - CK, AST(GOT), LDH - Profil przed zabiegami chirurgicznymi - bilirubina, kreatynina, mocznik, AST, morfologia Poziom niektórych elektrolitów, makro i mikroelementów w surowicy: Nawa Wartości referencyjne Jednostka Wapń 10,7-13,4 mg/dl Żelazo ug/dl Sód mg/dl Potas 13,5-18,5 mg/dl Cynk ug/dl Miedź 120 ug/dl Selen ug/dl Magnez 1,7-2,2 mg/dl Bibliografia: - Klinische Labordiagnostik in der Tiermedizin, Wilfried Kraft, Ulrich Durr, Schattauer Verlag Wartości referencyjne podstawowych badań laboratoryjnych w weterynarii, Anna Winnicka, Wydawnictwo SGGW Richtwerte Pferd, Wilfried Kraft Handbuch Pferdepraxis, Dietz/ Huskamp, Ferdinand Enke Verlag / 5