WPŁYW NACINANIA I OBRĄCZKOWANIA PNI NA WZROST I PLONOWANIE ŚLIWY ODMIANY RENKLODA ULENA. Wstęp. Materiał i metody

Transkrypt

1 Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) JÓZEF GRAJKOWSKI, IRENEUSZ OCHMIAN, IZABELA SKWARSKA WPŁYW NACINANIA I OBRĄCZKOWANIA PNI NA WZROST I PLONOWANIE ŚLIWY ODMIANY RENKLODA ULENA Z Katedry Sadownictwa Akademii Rolniczej w Szczecinie ABSTRACT. The experiment described an influence of slitting and trunk girdling on plum growth and yielding on strong-growing stock. Weakness of trunk growing, yielding increase after using the treatments and numerous unfavourable suckers on a trunk were observed. Key words: slitting, trunk girdling, plum, growth, yielding, offshoots Wstęp Sposobem ograniczenia wzrostu rosnących zbyt silnie drzew owocowych są oprócz szczepienia ich na podkładkach karłowych i stosowania preparatów chemicznych (których użycie nie zawsze jest jednak możliwe) zabiegi agrotechniczne polegające na nacinaniu pni i cięciu korzeni drzewa. Zabieg nacinania pni przeprowadza się w okresie od tygodnia przed rozpoczęciem kwitnienia do tygodnia po zakończeniu. Jeżeli zabieg nacinania pni zostanie przeprowadzony zbyt wcześnie, istnieje wówczas ryzyko zahamowania transportu rezerw pokarmowych z korzeni do wyższych partii rośliny, jeżeli zaś za późno może nastąpić silna redukcja wielkości owoców (Baab i Lafer 2005). Zabieg ten, poza zmniejszeniem siły wzrostu drzewa, powinien także wpłynąć na uzyskanie większej ilości zawiązków owoców, a co za tym idzie zwiększenie plonowania. Celem niniejszej pracy było określenie wpływu różnych metod nacinania pni na siłę wzrostu oraz plonowanie śliwy. Materiał i metody Doświadczenie przeprowadzono w latach w Katedrze Sadownictwa Akademii Rolniczej w Szczecinie. Do badań użyto śliwy Renkloda Ulena uszlachet- Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN

2 310 J. Grajkowski, I. Ochmian, I. Skwarska nionej na ałyczy. Drzewa posadzono w 1994 roku w rozstawie 4,5 3,5 m na glebie brunatnej właściwej zasobnej w składniki pokarmowe, należącej do III klasy bonitacyjnej. W doświadczeniu zastosowano następujące kombinacje: kontrola bez nacięcia, nacięcie 1/2 obwodu pnia na głębokości 2-3 cm w dwóch naprzemianległych okółkach, zdjęcie kory z 1/2 obwodu pnia w dwóch naprzemianległych okółkach, zdjęcie kory z 3/4 obwodu pnia w dwóch naprzemianległych okółkach. Zabiegi wykonywano corocznie w okresie kwitnienia śliw na 6 tych samych drzewach dla każdego sposobu nacinania pni. Wszystkie nacięcia oraz zdejmowanie paska kory o szerokości 10 mm zostały wykonane na wysokości 50 cm od poziomu gruntu w postaci dwóch równoległych okółków oddalonych od siebie około 5 cm. W ramach doświadczenia przeprowadzono następujące pomiary i obserwacje: 1. Wiosną i jesienią mierzono obwód pni (na wysokości 45 cm oraz 55 cm od powierzchni gleby), który posłużył do wyliczenia pola powierzchni pnia. 2. Określono liczbę odrośli oraz odrostów. 3. Ustalono masę plonu z każdej kombinacji. Wyniki Analizując wyniki przedstawione w tabeli 1, można stwierdzić, że u odmiany Renkloda Ulena w 2002 roku nie stwierdzono wpływu wykonywanych zabiegów na przyrost powierzchni pnia. W kolejnych latach cięcie oraz zdejmowanie kory przyniosło efekty. Uzyskano istotnie mniejszy przyrost powierzchni pnia pod miejscem wykonania zabiegu (45 cm). Na wysokości 55 cm wielkość pni drzew poddanych zabiegowi podcinania lub zdejmowania kory była podobna jak w kontroli. W trzecim roku doświadczenia zaobserwowano liczne odrośla korzeniowe oraz pędy w miejscu wykonania zabiegu. Zjawisko to narastało i w 2005 roku liczba odrośli się podwoiła. Niezależnie od sposobu wykonania zabiegu liczba odrośli była podobna. Zaobserwowano jednak, że znacznie więcej pojawiło się odrostów niż pędów w miejscu wykonania zabiegu. Analizując rycinę 1, można stwierdzić wpływ różnych sposobów podcinania na zwiększenie plonów u odmiany Renkloda Ulena. W pierwszym roku najwyższy plon stwierdzono u drzew poddanych zabiegowi zdejmowania paska kory z 1/2 obwodu pnia (wzrost o 19% w odniesieniu do kontroli), a najniższy u drzew, na których wykonano zabieg na 3/4 obwodu pnia. W 2003 roku najwyższy plon odnotowano u drzew ciętych na 1/2 obwodu pnia i był on o około 22% wyższy w porównaniu z kontrolą. Najniższy plon natomiast wykazano u odmian poddanych zabiegowi zdejmowania paska kory na 1/2 obwodu pnia, jednak i w tym przypadku okazał się on wyższy w odniesieniu do drzew stanowiących kontrolę (o ponad 6%). W 2004 roku najwyższą wartość plonu stwierdzono u drzew, z których zdejmowano pasek kory na długości 1/2 obwodu pnia (zwyżka o około 28% w porównaniu z kontrolą). Najniższy plon wśród drzew poddanych poszczególnym zabiegom cięcia stwierdzono u tych, z których zdejmowano pasek kory na 3/4 obwodu pnia (jednak i w tym przypadku plon okazał się wyższy o około 10% w porównaniu z kontrolą).

3 Wpływ nacinania i obrączkowania pni Tabela 1 Przyrost powierzchni przekroju poprzecznego pnia śliwy Renkloda Ulena obliczony pod (45 cm) i nad (55 cm) wykonanym zabiegiem (cm 2 ) Plum trunk cross-section area increase of Renkloda Ulena cultivar calculated under (45 cm) and over (55 cm) the conducted treatment (cm 2 ) Rok Year Kontrola Control Cięcie 1/2 obwodu pnia Cutting of 1/2 trunk circumference Zdejmowanie paska kory z: Taking off a bark belt from: 1/2 obwodu pnia 1/2 trunk circumference 3/4 obwodu pnia 3/4 trunk circumference 45 cm 55 cm 45 cm 55 cm 45 cm 55 cm ,2 a 29,6 a 28,8 a 29,6 a 30,4 a 24,1 a 25,0 a ,6 b 12,5 a 13,7 a 16,3 ab 16,9 ab 16,6 ab 18,4 ab ,2 bc 17,9 a 33,7 bc 14,3 a 25,4 ab 17,4 a 41,8 c ,5 b 15,2 a 40,2 c 18,0 a 38,1 b 13,9 a 49,7 c 28,4 b 18,8 a 29,1 b 19,6 a 27,7 b 18,0 a 33,7 b Średnie oznaczone tą samą literą w obrębie roku nie różnią się istotnie według testu Duncana na poziomie istotności α = 0,05. s marked with the same letter do not differ significantly at p = 0.05 according to Duncan s multiple range test. (%) rok year Kombinacja kontrola Control Cięcie 1/2 obwodu pnia cutting of 1/2 trunk circumference Zdejmowanie paska kory na 1/2 obwodu pnia taking off a bark belt from 1/2 trunk circumference Zdejmowanie paska kory na 3/4 obwodu pnia taking off a bark belt from 3/4 trunk circumference Ryc. 1. Plonowanie odmiany Renkloda Ulena (kontrolę przyjęto za 100%) Fig. 1. Renkloda Ulena cultivar yielding (100% is control value)

4 312 J. Grajkowski, I. Ochmian, I. Skwarska Dyskusja Jak podają Cutting i Lyne (1993), u niektórych gatunków roślin sadowniczych zabieg obrączkowania, polegającego najczęściej na wycięciu pierścienia kory, prowadzi w efekcie do ograniczenia wzrostu drzew. Konsekwencją nacinania pni (Poniedziałek i in. 2003) było również zmniejszenie przyrostów pola poprzecznego pnia oraz zwiększenie plonu o około 30%. W doświadczeniu własnym uzyskano również zwiększone plonowanie w stosunku do kontroli, natomiast nie uzyskano spodziewanego efektu ograniczenia siły wzrostu drzew. Pojawiły się natomiast liczne odrosty korzeniowe, które według Baaba i Lafera (2005) powstają przede wszystkim po zabiegu podcinania korzeni (tab. 2). Tabela 2 Liczba odrostów oraz odrośli u śliwy Renkloda Ulena (szt./drzewo) Renkloda Ulena cultivar amount of suckers and stump-sprouts (pcs./tree) Rok Year 3/4 obwodu pnia 3/4 trunk circumference Kontrola Control Cięcie 1/2 obwodu pnia Cutting of 1/2 trunk circumference Zdejmowanie paska kory na: Taking off a bark belt from: 1/2 obwodu pnia 1/2 trunk circumference liczba odrostów amount of suckers ,2 a 0 a 9,2 d 3,5 bc 8,5 d 2,3 b 5,2 c 4,3 bc 4,15 a ,8 a 0 a 14,7 c 6,7 b 18,7 d 5,5 b 17,2 cd 6,1 b 8,71 b 0,5 0 a 11,9 c 5,1 b 13,6 c 3,9 b 11,2 c 5,2 b Wnioski 1. Podcinanie pnia wpłynęło na wzrost plonowania w drugim i trzecim roku wykonywania zabiegu, a usuwanie kory z 1/2 obwodu pnia, jako najmniej inwazyjne, zwiększyło plonowanie już w pierwszym roku. 2. Wszystkie rodzaje uszkadzania pni wywołują przyhamowanie przyrostu ich obwodu poniżej miejsca wykonanego zabiegu. 3. Niekorzystnym skutkiem wykonanych zabiegów są odrosty na pniach oraz szczególnie uciążliwe odrosty korzeniowe.

5 Wpływ nacinania i obrączkowania pni Literatura Baab G., Lafer G. (2005): Kernobst. Harmonisches Wachstum optimaler Ertrag. avbuch, Leopoldsdorf. Cutting J.G., Lyne M.C. (1993): Girdling and the reduction in shoot xylem sap concentrations of cytokinins and gibberellins in peach. J. Hort. Sci. 68: Poniedziałek W., Porębski S., Rzeźnicka B. (2003): Wpływ nacinania pni, cięcia korzeni oraz podwójnego pnia na wzrost i plonowanie jabłoni. Folia Hort. Supl. 2: THE INFLUENCE OF SLITTING AND TRUNK GIRDLING ON RENKLODA ULENA PLUM CULTIVAR GROWTH AND YIELDING Summary In the experiment on cherry-plum, bark belts were taken off from Renkloda Ulena plum cultivar and shallow cuts were made opposite to each other on 1/2 and 3/4 of trunk circumference. As a result of the used treatments, executed every year, it was observed that yields rose. Removing bark from the first trunk circuit, as the less damaging, caused yielding increase just in the first year of the treatment. Every kind of cutting trunks under the place of a treatment reduced the trunk diameter growth. The unfavourable effect of the treatments was appearing in the form of many offshoots s and very troublesome suckers.