OD REDAKTORA NACZELNEGO

Transkrypt

1 IN YNIERIA STOMATOLOGICZNA BIOMATERIA Y Redaktor naczelny: Prof. zw. dr hab. med. Bronis³aw K³aptocz RADA NAUKOWA: Przewodnicz¹cy: prof. zw. dr hab. n. med. Bronis³aw K³aptocz Cz³onkowie: prof. WSID, dr n. med Vaclav Bednar dr n. med Witold Bojar prof. dr hab Jan Cholewa prof. dr n. med. Krystyna Dobicz prof. dr hab. n. med Jan Drugacz prof. dr hab. in Józef G³uszek prof. dr hab. n. med. Jan Grzesik prof. dr hab. in. Maciej Hajduga dr. Antoni Kania mgr in. W³odzimierz Karaœ prof. dr hab. n. med Zofia Knychalska-Karwan prof. dr n. med. Wies³aw Koby³ecki prof. dr hab. n. med. Hanna angowska- Adamczyk prof. dr hab. n. med Stanis³aw Majewski prof. dr hab. in. Jerzy Okrajni prof. WSID, dr hab. n. med. Rajmund Orlicki prof. dr hab. n. med. Bogumi³ P³onka dr in. Grzegorz Pucka prof. WSID, dr hab. in. Maria Richert prof. dr hab. n. med Stefan W³och prof. dr hab. in. Jerzy Zabrzecki dr in. Andrzej Zmys³owski Adres redakcji: WSID ul. S³oneczna 2, Ustroñ, tel. (033) , Adres redakcji w internecie: ISNN: Za treœæ materia³ów reklamowych i promocyjnych redakcja nie odpowiada. OD REDAKTORA NACZELNEGO Stymuluj¹cy wp³yw na rozwój stomatologii wywieraj¹ postêpy w zakresie in ynierii materia³owej, technologii przetwarzania materia³ów oraz biomechanika. Pracê stomatologa udoskonalaj¹ i u³atwiaj¹ nowoczesne aparaty diagnostyczne i lecznicze. Technik dentystyczny, wspó³pracuj¹cy z lekarzem stomatologiem, pos³uguje siê w wykonawstwie protez, aparatów ortodontycznych i implantoprotez z³o onymi urz¹dzeniami technicznymi. Odnosi siê wra enie, e wszystko, co nowe w technice, b³yskawicznie znajduje zastosowanie w stomatologii. A eby sprostaæ stale rosn¹cym wymaganiom w dziedzinie stomatologii, tworzone s¹ interdyscyplinarne zespo³y naukowo-badawcze dla opracowywania i wdro- enia do praktyki nowych biomateria³ów i metod postêpowania. Podobnie charakter interdyscyplinarny nosz¹ powsta³e ostatnio: Polskie Towarzystwo In ynierii Stomatologicznej i Polskie Towarzystwo In ynierii Medycznej. Burzliwy rozwój stomatologii narzuca, szczególnie technikom dentystycznym, koniecznoœæ znacznego poszerzenia swej wiedzy technicznej. Taki cel przyœwieca³ za³o eniu Wy szej Szko³y In ynierii Dentystycznej im. Alfreda Meissnera w Ustroniu. Jej absolwenci, in ynierowie, powinni uzyskaæ takie wykszta³cenie, a eby móc sprostaæ nie tylko wymaganiom jakie niesie postêp, lecz te aktywnie uczestniczyæ w jego tworzeniu. W tej sytuacji nale y z uznaniem przyj¹æ pojawienie siê czasopisma In ynieria Stomatologiczna, któremu patronuje Wy sza Szko³a In ynierii Dentystycznej w Ustroniu. Czasopismo to jest adresowane do lekarzy stomatologów, techników dentystycznych, in ynierów i studentów zainteresowanych problematyk¹ in- ynierii dentystycznej. Zamieszczone w nim bêd¹ prace naukowe, doniesienia praktyczne, artyku³y na temat nowych materia- ³ów, technologii i metod oraz biomechaniki uk³adu stomatognatycznego wraz z w³¹czonymi w ten uk³ad protezami. Zapewne znajd¹ siê w nim artyku³y dotycz¹ce Wy szej Szko³y In ynierii Dentystycznej i Polskiego Towarzystwa In ynierii Stomatologicznej. W takim ujêciu czasopismo to ma pe³n¹ szansê staæ siê inspiratorem i noœnikiem postêpu w dziedzinie in ynierii stomatologiczneji biomechaniki uk³adu stomatognatycznego, miejscem publikacji rodzimych badañ naukowych i przenoszenia osi¹gniêæ œwiatowych na grunt nauki polskiej. Niech mi bêdzie wolno, zwróciæ siê do Czytelników z proœb¹ o wspó³uczestniczenie w kreowaniu tego czasopisma poprzez nadsy³anie artyku³ów, komunikatów naukowych ró nych pomys³ów i propozycji a tak e uwag krytycznych. Redakcji yczê wartoœciowych i ciekawych artyku³ów, piêknej szaty graficznej, licznych czytelników oraz wysokiej punktacji naukowej czasopisma. Wam Drodzy Czytelnicy yczê, a eby ka dy z Was znalaz³ w czasopiœmie coœ po ytecznego i ciekawego dla siebie, a eby umo liwia³o Wam ono kontakt z nowoœciami i by³o inspiratorem dociekañ naukowych i rozwi¹zañ praktycznych, a eby sta³o siê ono waszym czasopismem. Niech czasopismo to s³u y rozwojowi i promocji polskiej in ynierii stomatologicznej. Prof. zw. dr hab. med. Bronis³aw K³aptocz Tom I nr 1/2003 1

2 Informacja o Wy szej Szkole In ynierii Dentystycznej i Studium Medycznym Techniki Dentystycznej - dlaczego warto tu studiowaæ: Absolwent studiów in ynieryjnych w Wy szej Szkole In ynierii Dentystycznej posiada gruntowne przygotowanie teoretyczne i praktyczne do rozwi¹zywania zagadnieñ doskonalenia technologii i w³aœciwoœci materia³ów stosowanych w protetyce dentystycznej, ortodoncji, technice odtwarzania tkanek twarzowej czêœci czaszki oraz w technice protezowania ucha. W szczególnoœci studia Rektor: prof. zw. dr hab. med. B. K³aptocz przygotowuj¹ do opracowania i realizacji pe³nych procesów technologicznych wytwarzania protez stomatologicznych. Po ¹dany profil wykszta³cenia uzyskuje siê poprzez przyswajanie sobie odpowiedniej wiedzy medycznej, in ynieryjnej, humanistycznej i umiejêtnoœci plastycznych. Integracja nauczania anatomii, fizjologii, plastyki odtwórczej z naukami humanistycznymi; in ynierii materia³owej w zakresie fizyki, chemii, matematyki, materia³oznawstwa, mechaniki i wytrzyma³oœci materia³ów z technik¹ dentystyczn¹ i ortodoncj¹; technologii materia³ów z technik¹ topienia i odlewania metali oraz wypalania mas ceramicznych, uzupe³niona o nowoczesne materia³y kompozytowe i biomateria³y, stwarza absolwentom mo - liwoœæ ³atwej adaptacji w systematycznym postêpie wiedzy w dziedzinie in ynierii dentystycznej. Studia trwaj¹ 3,5 roku i koñczy je praca dyplomowa. Absolwent Wy szej Szko³y In ynierii Dentystycznej otrzymuje tytu³ in yniera techniki dentystycznej. Nauka na kierunku technika dentystyczna trwa 2,5 roku (5 semestrów) i jest prowadzona z nastêpuj¹cych przedmiotów: - technika dentystyczna, - ortodoncja, - anatomia z elementami fizjologii,- psychologia. Podsumowaniem ca³ego cyklu nauczania jest egzamin dyplomowy, który umo liwia uzyskanie dyplomu technika dentystycznego równorzêdnego z dyplomem pañstwowego medycznego studium zawodowego. 2 Tom I nr 1/2003

3 Rajmund Orlicki, Bronis³aw K³aptocz Tytan i jego stopy - w³aœciwoœci, zastosowanie w stomatologii oraz sposoby przetwarzania STRESZCZENIE W artykule podano w³asnoœci tytanu i jego stopów jako biomateria³u. Wymieniono jego wszechstronne zastosowanie w stomatologii ze szczególnym uwzglêdnieniem protetyki. Po naœwietleniu specyficznych zachowañ materia³owych tytanu przedstawiono wspó³czesne metody jego przetwarzania w warunkach laboratoryjnych, sposoby jego ³¹czenia i mo liwoœci licowania za pomoc¹ mas ceramicznych i kompozycyjnych. Podkreœlono szczególn¹ przydatnoœæ tytanu jako metalicznego tworzywa do budowy protetycznych konstrukcji wszczepowych. SUMMARY. The article presents the properties of the titanium and its alloys as bio-materials. Extensive application of the titanium in sthomatdogy has been mentioned with partcular consideration given to prosthetics. Having elucidated some specific properties of the titanium as a dental material, contemporary methods of its processing in the laboratory conditions have been presented as well as trchniques used in joining together the titanium components and possibilities of making ceramic and composite facings. Particular suitability of the titanium as a metallic material for the fabrication of the prosthetic implant devices has been underlined. KATEDRA IN YNIERII DENTYSTYCZNEJ WSID PRACA RECENZOWANA HAS A INDEKSOWE: tytan, odlewnictwo stopów tytanu, nowa technologia KEY WORDS: titan, titan casting alloy, new technology Tytan zwróci³ na siebie uwagê sw¹ absolutn¹ biokompatybilnoœci¹ jako metaliczne tworzywo wszczepowe. D¹ enie do stosowania tylko jednego metalu lub stopu w jednej jamie ustnej by³o powodem wykorzystania tytanu równie jako materia³u do sporz¹dzania elementów mezo- i suprastruktury w protetycznych konstrukcjach wszczepowych (25). W stomatologii, g³ównie w protetyce, stosowany jest zarówno czysty tytan (12, 13) jak i jego stopy. Czysty tytan zawiera ma³e iloœci, od kilku setnych do kilku dziesiêtnych procenta, takich pierwiastków jak O, N, C, H. Iloœciowy udzia³ tlenu jest w tym najwiêkszy. Te znikome iloœci wymienionych pierwiastków s¹ niekiedy traktowane jako zanieczyszczenia. Poniewa jednak tlen wywiera istotny wp³yw na w³aœciwoœci tzw. czystego tytanu, podzielono go na 4 gatunki w zale noœci od stopnia zawartoœci tego pierwiastka. Jako biomaterla³y stosowane s¹ najczêœciej stopy tytanu z glinem i wanadem (Ti6A14V), glinem i niobem (Ti6Al 4-9 Nb), glinem, niobem i tantalem (Ti6A1 3-6 Nb 1-6 Ta), glinem i manganem (OT4-0), palladem (Ti30Pd, Ti50Pd) oraz tzw. nitinole - stopy tytanowo-niklowe (Ti Ni) i tytanowo-niklowo-kobaltowe. Tom I nr 1/2003 3

4 Temperatura topnienia i wrzenia tytanu jest dosyæ wysoka i wynosi odpowiednio 1688 o C i 3260 C. Jest on metalem allotropowym podlegaj¹cym w temp. 882 o C przemianie fazowej alfa beta. Sk³ad fazowy stopu tytanowego posiada istotny wp³yw na jego w³asnoœci mechaniczne. Jego twardoœæ zbli ona jest do tej, jak¹ wykazuj¹ stopy Au. Zwiêkszenie twardoœci i odpornoœci powierzchniowej tytanu na zu ycie œcierne mo na uzyskaæ poprzez implantacjê jonów N, O i Si. Posiada ma³¹ gêstoœæ wynosz¹c¹ 4,51 g/cm. Wykazuje równie ma³e przewodnictwo cieplne, które jest 14 razy mniejsze ni w stopach Au. Tytan jest odporny na korozjê w ern¹, miêdzykrystaliczn¹ i naprê eniow¹ (18). Podobn¹ odpornoœæ korozyjn¹ wykazuj¹ równie stopy tytanu. Wykazuje korzystne w³asnoœci mechaniczne, przede wszystkim du ¹ wytrzyma³oœæ zmêczeniow¹ (14). atwo poddaje siê obróbce plastycznej. Jest niemagnetyczny, co ma szczególne znaczenie przy wszczepach, w strukturze których obecnoœæ faz ferromagnetycznych jest niedopuszczalna z uwagi na ich dzia³anie zakrzepowe (18). Posiada wzglêdnie du ¹ przepuszczalnoœæ dla promieni Rtg. Poddaje siê ³atwo ³¹czeniu za pomoc¹ spawania laserowego. Wykazuje absolutny brak dzia³ania toksycznego i alergizuj¹cego oraz ca³kowit¹ obojêtnoœæ smakow¹. Nie bez znaczenia jest jego stosunkowo niska cena. Do szczególnych w³asnoœci stopów niklowo-tytanowych (tzw. nitinoli) nale y pamiêæ kszta³tu zwi¹zana z odwrotn¹ przemian¹ martenzytyczn¹ (18). Przez dodanie kobaltu do nitinolu uzyskano stop z pamiêci¹ kszta³tu, którego odwrotna przemiana martenzytyczna zachodzi w temperaturze cia³a ludzkiego. Pozwala to na odzyskanie kszta³tu klamer chirurgicznych bez ogrzewania ich po wprowadzeniu do tkanek. Do niekorzystnych cech tytanu nale y zaliczyæ jego du ¹ wra liwoœæ w wy szych temperaturach na O, N i kwarc, stosunkowo niski modu³ sprê ystoœci, podobny do stopów Au, jednak o po³owê ni szy ni przy stopach Co-Cr. Tytan i jego stopy stwarzaj¹ trudnoœci w ich przetwarzaniu w warunkach laboratoryjnych. Podstawowym sposobem laboratoryjnego przetwarzania metali w protetyce stomatologicznej jest odlewanie, a w³aœnie w tym wzglêdzie tytan i jego stopy stwarzaj¹ najwiêksze problemy (9). Powodem tego jest: du e powinowactwo do O, N i Si w wy szych temp., wysoka temperatura 4 Tom I nr 1/2003 Tytan i jego stopy topnienia, niski ciê ar gatunkowy, zmiany fazowe (19). Z tego powodu stosowano tytan do pewnego czasu g³ównie w formie gotowych fabrykatów, jak: wszczepy zêbowe, æwieki kana³owe i oko³omiazgowe, p³ytki do zespalania od³amów kostnych, klamry chirurgiczne kostne i do ran tkanek miêkkich z pamiêci¹ kszta³tu (4, 14), œruby i drut ortodontyczny (22), obudowy stymulatorów serca. Do przetwarzania tytanu w warunkach laboratoryjnych wykorzystywane s¹ ostatnio z powodzeniem ró - ne technologie. Mo na powiedzieæ, e nowoœci techniczne wkroczy³y szerokim frontem do protetyki stomatologicznej, czasem zaczerpniête wprost z technologii stosowanych przy budowle pojazdów kosmicznych. Towarzysz¹ temu opracowania odpowiednich materia³ów pomocniczych (masy ogniotrwa³e) i ulepszenia podstawowych (stopy). Umo liwi³o to sporz¹dzanie z tytanu w warunkach laboratoryjnych prawie wszystkich konstrukcji protetycznych (23). Z tytanu wykonywane s¹ wiêc wk³ady i nak³ady, korony i mosty licowane aktualnie wszystkimi materia³ami (24), szkielety protez czêœciowych(15), korony teleskopowe z utwardzon¹ powierzchni¹ (3) i kombinowane z czystym Au na bazie techniki galwanicznej, mezo- i suprastruktury konstrukcji wszczepowych i inne. (ryc. 1a i 1b) W odlewnictwie tytanu wykorzystuje siê system ciœnieniowopró niowym w uk³adzie dwóch komór (ryc.2). Ryc. 2 Schemat pieca indukcyjnego do topienia stopów tytanowych

5 Urz¹dzenie tego rodzaju sk³ada siê z dwóch komór. W górnej komorze znajduje siê tygiel miedziany, w którym topi siê metal za pomoc¹ ³uku œwietlnego. W dolnej komorze, do otworu ³¹cz¹cego j¹ z górn¹ komor¹, umocowuje siê szczelnie pierœcieñ z form¹ odlewnicz¹. Z obu komór wypompowuje siê powietrze, a nastêpnie do górnej komory wprowadza siê pod ciœnieniem gaz szlachetny (argon) podczas, gdy w dolnej, nadal pozostaje pró nia. Stopiony metal zostaje wt³oczony do formy wskutek ciœnienia w komorze górnej i pró ni w komorze dolnej. W celu bardziej równomiernego topienia metalu niektóre urz¹dzenia (Cyclarc - II) posiadaj¹ kr¹ ¹cy ³uk œwietlny, którego obroty spowodowane s¹ periodycznymi zmianami pola magnetycznego. Tytan mo na równie topiæ w piecu indukcyjnym. Rzadziej stosowane jest odlewanie mechaniczne za pomoc¹ wirówki, która w tym przypadku musi posiadaæ du e obroty ze wzglêdu na niski ciê ar gatunkowy tytanu (21). Do sporz¹dzania form s³u ¹ specjalne masy ogniotrwa³e pozbawione kwarcu lub z jego ma³¹ zawartoœci¹. Najczêœciej stosowane s¹ masy cyrkonowe (ZrO 2 ), oraz masy zawieraj¹ce tlenki glinu, magnezu i potasu (16). Masy ogniotrwa³e winny byæ przepuszczalne dla gazów wzglêdnie forma zaopatrzona w kana³y odpowietrzaj¹ce (przy odlewaniu mechanicznym). Zalecane jest odlewanie do tzw. zimnej formy o temp. ok. 450 C. W tym przypadku masa ogniotrwa³a mo e zawieraæ pewn¹ iloœæ kwarcu nadaj¹c¹ jej odpowiedni¹ rozszerzalnoœæ termiczn¹. Po podgrzaniu formy zostaje ona sch³odzona do wspomnianej temperatury, w której zawarta w kwarcu Si nie reaguje z tytanem, a forma zachowuje swoje zwiêkszone uprzednio rozmiary. Istotny wp³yw na jakoœæ odlewów tytanowych posiada iloœæ, gruboœæ, rozmieszczenie i przebieg kana³ów wlewowych. Z uwagi na ma³y modu³ sprê ystoœci, tytanowe szkielety protez ruchomych (klamry) winny byæ odpowiednio sprofilowane. Uzyskuj¹ one przez to bardziej masywn¹ budowê w porównaniu ze szkieletami z Co-Cr. Najwiêksze problemy stwarzaj¹ pory wystêpuj¹ce niekiedy wewn¹trz odlewów tytanowych. Dlatego te, szczególnie przy wiêkszych odlewach zalecane jest ich sprawdzenie za pomoc¹ promieni rtg. Najlepsze rezultaty uzyskuje siê przy odlewach z czystego tytanu (20) i jego stopów z Pd. Sprzeczne niejednokrotnie zalecenia Tytan i jego stopy dotycz¹ce odlewnictwa tytanu uwypuklaj¹ trudnoœci wystêpuj¹ce w tym zakresie. Ostatnie doniesienia mówi¹ jednak, e rezultaty osi¹gane przy odlewaniu tytanu zbli one s¹ do tych, jakie uzyskuje siê przy odlewach Co Cr(26). W protetyce stomatologicznej stosowane s¹ równie inne sposoby kszta³towania elementów tytanowych (19)... l. T³oczenie p³yt w zakresie temperatur zbli- onych do po³owy temp. topnienia tytanu. P³ytê tytanow¹ gruboœci 0,55 mm umieszcza siê na modelu ze specjalnej masy ogniotrwa³ej, wytrzyma- ³ej na du e ciœnienie. T³oczenie nastêpuje w temp. oko³o 900 o C w atmosferze gazu szlachetnego (argonu).. 2. Elektromagnetyczne kszta³towanie p³yt na zimno. Ten sposób jest stosowany przy budowie pojazdów kosmicznych. Urz¹dzenie skonstruowane do tych celów sk³ada siê z generatora pr¹du, kondensatora i szpuli. Poliuretanowoepoksydowy model wraz z p³yt¹ tytanow¹ gruboœci 0,3 mm umieszcza siê obok szpuli w pojemniku pró niowym. Podczas wy³adowania kondensatora i przep³ywu przez uzwojenie szpuli silnego pr¹du o czêstotliwoœci 50 KHz, powstaje w centrum szpuli pr¹d indukcyjny, a towarzysz¹ce temu ciœnienie magnetyczne (ciœnienie Maxwella) w mgnieniu oka dostosowuje p³ytê do modelu Kszta³towanie p³yt za pomoc¹ wy³adowania plazmy. Metoda ta jest podobna do poprzedniej, jednak uzwojenie szpuli zostaje zast¹pione elektrodami, które wraz z modelem i kszta³towan¹ blach¹ umieszczone s¹ w œrodowisku cieczy. W momencie wy³adowania powstaje plazma wywieraj¹ca ciœnienie od 100 ~ 1000 MPa. Znaczna czêœæ tej energii przekazywana jest w formie energii mechanicznej (impulsive hydraulic pressure) wykorzystanej do t³oczenia. Opisane sposoby pozwalaj¹ na wykonanie bardzo komfortowych ca³kowitych protez górnych z p³yt¹ tytanow¹. Wykazuj¹ one bardzo dobr¹ przyczepnoœæ i obojêtnoœæ smakow¹. Stwarzaj¹ du o miejsca dla jêzyka i pozwalaj¹ na przyjemne odczuwanie przez pacjentów ciep³a i zimna. U pacjentów szczególnie wra liwych, lub uczulonych na tworzywa sztuczne i inne metale, mo liwe jest sporz¹dzenie czêœciowych i ca³kowitych protez ruchonych wy³¹cznie z tytanu i porcelany, dwóch ca³kowicie obojêtnych biomateria³ów (Ryc. 3a i b).... Tom I nr 1/2003 5

6 Tytan i jego stopy Ryc. 3a Proteza p³ytowa wykonana ze stopu tytanowego Ryc. 3b Proteza sporz¹dzona wy³¹cznie z tytanu i porcelany (widok od strony przedsionka) 4. Kszta³towanie wk³adów, koron i mostów z kutego bloku tytanowego za pomoc¹ erozji iskrowej. Taka obróbka nie wywo³uje szkodliwych naprê eñ wewn¹trz materia³owych.w przeciwieñstwie do instrumentów tn¹cych Bezpoœrednie kszta³towanie maszynowe. Analizê modeli mo na przeprowadziæ sposobem mechanicznym, laserowym lub fotograficznym. Dane te s³u ê do komputerowego sterowania maszynami skrawaj¹cymi. Tytanowe elementy konstrukcyjne mog¹ byæ ³¹czone za pomoc¹ specjalnych metod spawania (11), lutowania oraz przy u yciu klejów kompozytowych ( ) i wysokotemperaturowych. Mo liwoœæ ³¹czenia elementów tytanowych ma szczególne znaczenie przy rozleg³ych konstrukcjach mezo- i suprastruktury, które musz¹ spoczywaæ na wszczepach œrodkostnych bez wyzwalania w nich naprê- eñ (ryc. 3). Ryc. 3. Tytanowe zespolenie belkowe na wszczepach œrodkostnych 6 Tom I nr 1/2003 Wszelkie niedok³adnoœci zwi¹zane z kurczliwoœci¹ odlewów maj¹ negatywny wp³yw na sztywno umocowane w koœci wszczepy (osseointegracjê). Niedok³adnoœci te mo na w du ym stopniu likwidowaæ poprzez odlewanie konstrukcji w czêœciach i nastêpowym ich ³¹czeniu. U³atwieniem pracy technika jest niew¹tpliwie zastosowanie gotowych prefabrykatów tytanowych o lepszych parametrach wytrzyma³oœciowych pod warunkiem jednak mo liwoœci ich póÿniejszego po³¹czenia. Najlepsze rezultaty uzyskuje siê poprzez spawanie laserowe i mikroplazmatyczne w atmosferze gazu szlachetnego. Spawanie laserowe nadaje siê w szczególnoœci do ³¹czenia tytanu z uwagi na jego ma³e przewodnictwo cieplne, ma³y wspó³czynnik odbicia œwiat³a i wysok¹ temperaturê wrzenia, znacznie przewy szaj¹c¹ temperaturê topnienia (17). Badania eksperymentalne spawanych laserowo próbek tytanowych wykaza³y wiêksz¹ ich wytrzama³oœæ na rozrywanie w miejscach po³¹czenia ni w pozosta³ych czêœciach (8). Mniej korzystne, ze wzglêdu na nieco odmienny sk³ad lutowia i mo - liwoœæ wyst¹pienia korozji w miejscu po³¹czenia, jest lutowanie za pomoc¹ promieni podczerwonych w atmosferze argonu (mo. temp. = 1350 o C). Jak ju wspomniano, konstrukcje tytanowe mog¹ byæ pokrywane ceramik¹ dentystyczn¹. W tym wzglêdzie tytan stwarza pewne problemy wynikaj¹ce z jego allotropowej przemiany sieci krystalicznej (w temp. 882 o C), du ego powinowactwa do tlenu i ma³ej rozszerzalnoœci termicznej.. Dlatego do licowania tytanu stosuje siê niskotopliwe masy ceramiczne o temp. wypalania poni ej 800 C, a najlepiej ceramikê szpatu polnego z ma³¹

7 zawartoœci¹ albo nawet pozbawion¹ leucytu (l, 7). Najbardziej znan¹ metod¹ napalania na tytan jest ceramika Ti Bond (17). Powierzchniê licowan¹ nale y poddaæ piaskowaniu bez obiegu za pomoc¹ korundu szlachetnego o ziarnie 250 m. Nastêpnie oczyszcza siê j¹ w wodzie destylowanej z wykorzystaniem aparatu ultradÿwiêkowego. Po zarobieniu masy ³¹cz¹cej Bond nak³ada siê j¹ na powierzchniê licowan¹ i wypala w pró ni w temp. 780 o C. Nak³adanie l wypalanie dalszych warstw odbywa siê w sposób powszechnie przyjêty. Przy licowaniu tworzywami sztucznymi (kompo- Tytan i jego stopy zyty), w celu ich chemicznego po³¹czenia z podbudow¹ tytanow¹, wykorzystuje siê trybochemiczny system ROCATEC wzglêdnie metodê SILI- COATER. Podobnym metalem do tytanu jest cyrkon (Zr), który mo na przetwarzaæ takimi samymi metodami. Pod wzglêdem niektórych parametrów wytrzyma³oœciowych jest nawet lepszy od tytanu. Jednak i tu problemem s¹ wewnêtrzne pory odlewów. W wiêkszoœci przypadków trzeba na razie wybieraæ miêdzy drogimi meteria³ami i tani¹ obróbk¹ a tanimi materia³ami i drog¹ obróbk¹. W niektórych sytuacjach zastosowanie tytanu jest jednak szczególnie wskazane. Przy tej okazji warto wspomnieæ, e mówienie o metalach i stopach metali nieszlachetnych jako zastêpczych Au jest aktualnie pozbawione uzasadnienia. Wiele z nich posiada bowiem swój w³asny zakres zastosowania, w obrêbie którego przewy szaj¹ one swymi w³asnoœciami stopy metali szlachetnych. Zamieszczone ryciny pochodz¹ z Quintessenz Zahntech Ryc. 1B Gotowa proteza czêœciowa z zêbami porcelanowymi i szkieletem odlanym z tytanu Ryc. 4A Struktura metaliczna protezy szkieletowej dolnej Tom I nr 1/2003 7

8 PIŒMIENNICTWO 1. Bischoff H., Patyk A., Krflmer S.: Konditionirung der Titanoberfläche zur Aufnahme der keramischen Werblendung. Quintessenz Zahntech. 1995, 5, Busch M.: Kleben in der Zahntechnik. 1991, 9, Doddoli R.: Biomaterial - und Werkstoffwesen prägen die neue Ara des Zahnersatzes. Quintessenz Zahntech. 1996, 5, Drugacz J., angowska-adamczyk H., Januszewski K., Lekston Z,: Zespolenia z³amañ uchwy tytanowo - niklowymi implantami z pamiêci¹ kszta³tu. Materia³y I Krajowej Konferencji Biomateria³y w stomatologii Ustroñ Fischer Ch., Lenz E., Raser G.: Trenfestigkeit von Klebeverbindungen zwischen Dentallegierungen und Titan mit Komposits. Quintessenz Zahntech. 1995, 7, Grosman F.: Zastosowanie tytanu i jego stopów w medycynie. Materia³y I Krajowej Konferencji Biomateria³y w stomatologii. Ustroñ Hegenbarth E. A.: Titan und Keramik - Fortschritt oder Kompromiss? Quintessenz Zahntech. 1991, 1, Hoffmann A.: Lasern - eine neue Technologii in der Zahntechnik. Quintessenz Zahntech. 1996, 5, Hopp M., Lange K. P.: Besonderheiten des Titangusses im Dentallabor. Quintessenz Zahntech. 1955, 5, Jäger K., Wirz J.: Röntgenkontrolle beim Titanguss als Beitrag zur Qualitätssicherung. Quintessenz Zahntech. 1995, 5, Kappert H. F.: Schweisstechnik mit Plasma und Laser. Quintessenz Zahntech. 1991, 8, Kappert H., Bachmann K.: Reintitan als Alternativmetall in der restaurativen Zahnheilkunde (I) 1989, 8, Küpper H., Bachmann K.: Reintitan als Alternativmetall in der restaurativen Zahneilkunde. II Titankeramik. 1989, Tytan i jego stopy 14. Lekston Z., Drugacz J.: Sposób przygotowania tytanowo-niklowo-kobaltowych klamer z pamiêci¹ kszta³tu do zespoleñ uchwy. Materia³y I Krajowej Konferencji Biomateria³y w stomatologii Ustroñ Lenz E.: Die gegossene obnehmbare Teilprothese aus Titan-Untersuchungen zur materialgerechten Anwendung. Quintessenz Zahntech. 1966, 4, Lenz E.: Dietz W.: Die Randschichten von Titangussobiekten unter dem Einfluss verschiedener. Quintessenz Zahntech. 1995, 5, Lubberich A. C.: Titantechnologii für festsitzenden und kombinierten Zahnersatz. Quintessenz Zahntech. 1995, 5, Marciniak J.: Biomateria³y w chirurgii kostnej. Politechnika Œl¹ska, Gliwice Meyer J. M., Lüthy H.: Titan in der Zahnheilkunde welche Entwicklung gibt es für heute. Quintessenz Zahntech. 1995, 5, Pässler K.: Die Weiterentwicklung des Rematitan - Systems. Quintessenz Zahntech. 1955, 5, Pässler K.: Mann E.: Der dental Titanguss - Grudlagen, Technologii und werkstoffkundliche Bewertung. Quintessenz Zahntech. 1991, 6, Pisulska - Otremba i wsp. Zastosowanie aparatów cienko³ukowych w leczeniu szczêkowoortopedycznym. Materia³y I Krajowej Konferencji Biomateria³y w stomatologii Ustroñ Wendler T.: Titan als Werkstoff im Dentallabor am Beispiel eines Patientenfalles. Quintessenz Zahntech. 1989, 8, Wirz J., Jäger K.: Kronen und Brücken mit Titangerüsten. Quintessenz Zahntech. 1994, 6, Wirz J., Jäger K., Schmidli F., Meder M,: Titan - ein Werkstoff für die Teil - und Hybridprothetik, Quintessenz Zahntech. 1995, 5, Wayna R., Sommer M. Ch., Niedermeier W.: Das Formfüllvermögen von Titanguss. Quintessenz Zahntech. 1995, 3, Tom I nr 1/2003

9 Milan Machálka 1, Jiøí Vanìk 2 Cementy glassionomerowe w chirurgii szczêkowo - ortopedycznej STRESZCZENIE Cement glesionomerowy jako klej kostny znalaz³ zastosowanie w leczeniu z³amañ kostnych w obrêbie czêœci twarzowej czaszki. Autorzy zastosowali go w bezpoœrednich po³¹czeniach od³amów kostnych. W rozleg³ych ubytkach kostnych sporz¹dzili implanty kostne. Cement wykorzystano równie do stabilizacji p³ytek i szyn zespalaj¹cych oraz do wype³nieñ ubytków kostnych powsta³ych po resekcji korzeni zêbowych oraz usuniêciu torbieli. Cement glesionomerowy spe³nia wymogi stawiane przez obowi¹zuj¹ce normy ANSI dla tego typu matera³ów medycznych, posiada europejski i czeski certyfikat jakoœci. SUMMARY. USE OF GLASSIONOMER CEMENT IN BONE SURGERY SUMMARY The required properities of glassionmer cement as a bone cement are met by the material Inocem (produced by Ionos Seefeld Co.). It proved useful in surgery of the middle ear for repair of the ossicles and as implantation material in defects of the cranium. In dentoalveolar surgery it can be used for retrograde occlusion of the root after resection of the cusp and as a filling of bone defect in the pariapical space. By combining its favorable binding qualities with bone and metal the authors use it both for osteosynthesis for fixation of bone splints instead of screws in areas not suited for fixation due to the gracility of bones, and for jaw implants, as well. The preparation of the cement and its packing makes sterile preparation incl. accurate dosage possible with a period of administration up to 7 minutes before setting. 1 / Z Kliniki Chirurgii Szczêkowo - Twarzowej, Uniwersytetu Masaryka w Brnie 2 / Z Kliniki Stomatologicznej, Uniwersytetu Masaryka w Brnie, PRACA RECENZOWANA S³owa kluczowe: chirurgia kostna, lepiki biologicznie znoœne, cement glassionomerowy Key words: bone surgery, biocompatible cements, glassionomer cement Cementy glassionomerowe stosuje siê w ³¹czeniu od³amów kostnych i do wype³nieñ ubytków kostnych. Cechuj¹ siê biokompatybilnoœci¹ tkankow¹ (1, 4). Wykazuj¹ dobre w³asnoœci mechaniczne, co gwarantuje wymagan¹ wytrzyma³oœæ mechaniczn¹ decyduj¹c¹ o trwa³oœci ³¹czenia z tkank¹ kostn¹. Stosowany jest jako klej kostny do po- ³¹czeñ bezpoœrednich od³amów kostnych i poœrednich poprzez implanty kostne z cementu glassionomerowego. Badania histopatologiczne potwierdzi³y fizjologiczny proces koœciotwórczy w strefie bezpoœredniego po³¹czenia cementu glassionomerowego z tkank¹ kostn¹ (3). Badania mikroskopowe potwierdzaj¹ integracjê po³¹czenia beleczek kostnych z cementem glassionomerowym (2). Siedmioletnie obserwacje kliniczne pacjentów potwierdzaj¹ brak powik³añ klinicznych u pacjentów leczonych przy pomocy cementu glassionomerowego. Cement glassionomerowy to dwusk³adnikowy materia³: proszek szklany (Ca-Al-F sylikatu) i p³ynu (poliakrylatu i kwasu maleinowego). Po³¹czenie sk³adników powoduje zmianê stanu skupienia, cement ulega stwardnieniu tworz¹c po³¹czenie od³amów kostnych, mo e stanowiæ wype³nienie ubytku kostnego (implant). Badania biologiczne i histopatologiczne przeprowadzono zgodnie z obowi¹zuj¹cymi norma- Tom I nr 1/2003 9

10 mi. Cement glassionomerowy spe³ni³ wymogi biologiczne, kliniczne, znalaz³ zastosowanie w chirurgii szczêkowej, periodontologicznej i otolaryngologicznej. Cement glassionomerowy produkcji niemieckiej firmy Ionos-Seefeld posiada europejski i czeski certyfikat jakoœci. Wytwarzany jest w postaci kapsu³ek zawieraj¹cych 10 g proszku i 1 g p³ynu. Po zaktyzowaniu kapsu³ki (zgnieceniu) nastêpuje wstêpne mieszanie, natomiast ostateczne mieszanie odbywa siê w wstrz¹sarce w czasie 10 sek. Cement glassionomerowy po ca³kowitym zmieszaniu posiada postaæ plastyczn¹, któr¹ zachowuje przez 5 minut. Ostateczne zwi¹zanie cementu nastêpuje po 7 minutach. Zalety cementu w czasie jego plastycznoœci to trwa³oœæ nadanego kszta³tu, przyleganie do powierzchni metalicznych (instrumenty, szyny, p³ytki). Cement glassionomerowy znalaz³ zastosowanie w chirurgii szczêkowej, ortopedycznej, periodontologicznej i implantologicznej. Zastosowanie 10 Tom I nr 1/2003 Cementy glassionomerowe w chirurgii szczêkowo - ortopedycznej 1/ Do po³¹czeñ bezpoœrednich od³amów kostnych, Cementem glassionomerowym pokrywamy czêœci kostne z pominiêciem okostnej. Od³amy kostne stabilizujemy w czasie 7 minut. Po tym czasie nastêpuje trwa³e po³¹czenie struktur kostnych. Cement glassionomerowy mo na wyko ystaæ jako bazê dla w³ókien wêglowych i podobnych, stanowi¹cych strukturê wzmacniaj¹c¹ klej kostny - cement glassionomerowy. Cechuje siê wodoszczelnoœci¹ i jest wykorzystywany np. do zamkniêcia przetok wewn¹trz czaszkowych, zapobiegaj¹c wydostawaniu siê p³ynu. 2/ Po³¹czenia od³amów w przypadku z³amañ powik³anych z ubytkiem tkanki kostnej. Procedura chirurgiczna wymaga wczeœniejszego sporz¹dzenia implantu z cementu glassionomerowego ukszta³towanego wed³ug obrazu kostnego (RTG, radiowizjografii, tomografii). Nastêpnie umieszcza siê implant w ubytku kostnym i l¹czy ostatecznie z od³amami kostnymi cementem glassionomerowym (nowozarobionym cementem) 3/ Stosowany jest do stabilizacji p³ytek i szyn zespalaj¹cych. W z³amaniach kostnych, gdzie warunki anatomiczne nie pozwala³y na zastosowanie klasycznych œrub stabilizuj¹cych p³ytki szyny (œciany zatok szczêkowych, oczodo³ów) do umocowania tych ostatnich pos³u ono siê cementem glassionomerowym. W³aœciwoœæ dobrego ³¹czenia siê cementu z powierzchni¹ metaliczn¹ zapewnia im prawid³ow¹ stabilizacjê. 4/ W chirurgii periodontologicznej. Zastosowano cement glassionomerowy do wype³nieñ prosekcyjnych korzeni zêbowych. Wype³niono nim równie przestrzenie kostne po usuniêtych torbielach zêbowych Ocena kliniczna Ocena kliniczna pacjentów leczonych w okresie 1996r r. u których zastosowano cement glassionomerowy U szeœciu pacjentów zastosowano bezpoœrednie po³¹czenie od³amów kostnych w okolicy zatoki szczêkowej i wyrostka zêbowego szczêki. Powik³añ nie stwierdzono. W dziesiêciu przypadkach zastosowano implanty kostne z cementu glassionomerowego stanowi¹ce uzupe³nienie ubytku kostnego. Z tego w trzech przypadkach uzupe³niono ubytek kostny koœci czo³owej i ³uku brwiowego. W siemiu przypadkach uzupe³niono ubytki kostne powsta³e po resekcji korzeni oraz usuniêciu ma- ³ych torbieli zêbowych. W jednym przypadku dosz³o do wydzielenia implantu jako nastêpstwo powik³añ ogólnoustrojowych. W innym przypadku stwierdzono stan zapalny koœci, który ust¹pi³ po leczeniu farmakologicznym. Zabiegi zespalaj¹ce od³amy kostne przy pomocy cementu glassionomerowego dokonano u siedmiu pacjentów. Dotyczy³y one stabilizacji p³ytek zespalaj¹cych Martin w których œruby mocuj¹ce nie gwarantowa³y umocowania w pod³o u kostnym. Usytu³owano je na przedniej œcianie zatoki szczêkowej oraz na przyœrodkowym i bocznym brzegu oczodo³u. Ogó³em zaopatrzono 33 pacjentów u których w leczniu zastosowano cement glassionomerowy. Piœmiennictwo: 1. Hehl, J., Schumann, K., Beck, Ch., Schöttle, W.: Über die Verwendung von Glasionomerzement in der Chirurgie im kleinen Gelenk. Laryngo-Rhino-Otol, vol. 68, 1989, pp Geyer, G., Brunner, F. X., Dittmann, W., Helms, J.: Reconstruction of skull base defects with a bone replacement material (IONOS bone cement). Riv Neuroradiol, 1990, No. 4, pp Jonck, L. M., Groobelaar, C. J., Strating, H.: Biological evaluation of glass-ionomer cement (KETAC-O) as an interface material in total joint replacement. A screening test. Clin Mater, 1989, No. 4, pp Machálka, M.: Užití glasionomerních cementù v kostní chirurgii. Èes. Stomat., vol. 97, 1997, No. 5, pp

11 Milan Machálka 1, Jiøí Vanìk 2 Zastosowanie aktywnych szyn zespalaj¹cych (DCP) systemu AO w z³amaniach uchwy. STRESZCZENIE Autorzy wykazali celowoœæ stosowania szyn czynnoœciowo-aktywnych DCP systemu AO w skomplikowanych z³amaniach uchwy. Stwierdzaj¹, e klasyczne metody zestalania s¹ niewystarczaj¹ce w leczeniu skomplikowanych z³amañ uchwy. Uwa aj¹, e szyny czynnoœciowo-aktywne stwarzaj¹ lepsze mo liwoœci stabilizacji od³amó kostnych, a tym samym zapewniaj¹ prawid³ow¹ osteosyntezê. Potwierdzaj¹ to dobre wyniki leczenia u 16 pacjentów prezentowanych przez autorów. SUMMARY Rigid osteosynthesis in mandibular fractures is fully indicated for treatment of booth partially toothed and toothless jaws. It is also used in those unjured parients in whom conservative way of treatment by means of intermaxillary fixation proves to be inappropriate. AO system compression bone plate is appropriate to ensure good stability and strength of osteosynthesis. Due to its specially shaped holes, the plate produces tensile and compressive forces on bone fragments. These forces eliminate undersirable effect of muscles attached to the jaw. The authors used compression plates made by the firm Synthes in sixteen cases of mandibular fracture. Satisfactory results of uncomplicated primary bone healing were achieved. 1 / Z Kliniki Chirurgii Szczêkowo - Twarzowej, Uniwersytetu Masaryka w Brnie 2 / Z Kliniki Stomatologicznej, Uniwersytetu Masaryka w Brnie, PRACA RECENZOWANA S³owa kluczowe: z³amanie uchwy, osteosynteza stabilizowana, aktywne szyny systemu AO. Key words: mandibular fracture, rigid osteosyntesis, AO system dynamic compression plates. Wstêp Skomplikowane z³amania wymagaj¹ odpowiedniego zaopatrzenia chirurgicznego, gdy dzia³aj¹ce miêœnie, jak równie szczelina z³amania mog¹ spowodowaæ destabilizacjê od³amków kostnych. (1) Ryc.1 W takich przypadkach dochodzi do naruszenia po³¹czenia tkankowego, wystêpuj¹ powik³ania w postaci stanów zapalnych, wytworzenie stawu rzekomego lub przerwania ci¹g³oœci strukturalnej tkanki kostnej. Aby zapobiec tego typu powik³aniom stosuje siê w zaopatrzeniu chirurgicznym metalowe szyny, p³ytki stabilizacyjne. Ryc. 2 Prawid³owa funkcja szyny uzale niona jest od warunków anatomicznych uchwy. Istotna jest jakoœæ struktury kostnej (stopieñ gêstoœci) oraz iloœæ zachowanej tkanki kostnej w wyniku utraty uzêbienia. Gdy warunki kostne s¹ niekorzystne, szyna stabilizuj¹ca lub p³ytka mo e ulec obluzowaniu. W takiej sytuacji po³¹czenie tkankowe od³amów kostnych mo e ulec uszkodzeniu, co prowadzi do wytworzenia stanów zapalnych, przed³u onego czasu procesu gojenia a nawet do zaburzenia p³aszczyzny zgryzu. Aby zapobiec tego typu powik³aniom Autorzy proponuj¹ szyny DCP i EDCP - szyny czynnoœciowo - aktywne. Tom I nr 1/

12 Zastosowanie aktywnych szyn zespalaj¹cych (DCP) systemu AO w z³amaniach uchwy Materia³ i metodyka Opis rycin - umieœciæ pod rycianami Ryc. 1. Kierunek oddzia³ywania mieœni ucia na uchwê i umiejscowienie neutralnej strefy na wysokoœci kana³u uchwowego. Ryc. 2. Umiejscowienie szyny czynnoœciowo - aktywnej typu AO rezultat dzia³ania na liniê dzia³ania. W leczeniu z³amañ uchwy zastsowano szyny firmy Syntes DCP i EDCP czynnoœciowo-aktywne, które mocowano za pomoca œrub stabilizuj¹cych i aktywnych do pod³o a kostnego po wstêpnym zestaleniu od³amów kostnych przy pomocy kleszczy chirurgicznych.czynnoœciowo-aktywne dzia³anie szyny uzyskujemy dziêki jej konstrukcji - owalnych otworów oraz cylindrycznych œrub, przy pomocy których ustalamy wielkoœæ si³ stabilizuj¹cych od³amy kostne poprzez szynê, jak równie kierunek dzia³ania tych si³ wobec szczeliny z³amania(2). Wyniki leczenia i ich ocena. Zastosowano szyny czynnoœciowe ( p³ytki œciaskaj¹ce) w 16 przypadkach z³amañ uchwy z których siedem dotyczy³o uchw bezzêbnych. Dokonano szesnastu zabiegów operacyjnych stosuj¹c szyny czynnoœciowo-aktywne u siedmiu bezzêbnych pacjentów, pozostali posiadali uzêbienie naturalne. W dwóch przypadkach wyst¹pi³y powik³ania pooperacyjne. Przyczyn¹ powik³ania by³ z¹b leczony endodontycznie znajduj¹cy siê w niewielkiej odleg³oœci od szczeliny z³amania. Po jego usuniêciu i zastsowanym leczeniu farmakologicznym, zmiany zapalne uleg³y wygaszeniu, proces gojenia postêpowa³ prawid³owo. W drugim przypadku powik³ania dotyczy³y struktury kostnej w okolicy mocowania. Stwierdzono stan zapalny koœci. Szynê usuniêto, przeprowadzono leczenie zapobiegawcze po ust¹pieniu powik³ania ponownie zastsowano szynê A typu DDC. U pozosta³ych pacjentów nast¹pi³o prawid³owe po³¹czenie od³amów kostnych - zagojenie z³amania. Szyny usuniêto operacyjnie po 6 miesi¹cach. Wnioski 1. Szyny czynnoœciowo - aktywne zapobiegaj¹ powik³aniom klinicznym w przypadkach skomplikowanych z³amañ uchwy. 2. Prawid³owa funkcja szyn czynnoœciowo - aktywnych uwarunkowana jest od ich lokalizacji wzglêdem szczeliny z³amania oraz sposobu mocowania. Literatura 1. Greenberg, A., editor: Craniomaxillofacial Fractures. Springer Verlag New York, Spiessl, B., Schroll, K.: Gesichtsschädel (Band I/I - Spezielle Frakturen und Luxationslehre). Herausgegeben von Niegst, H., Georg Thieme Verlag Stuttgart, Tom I nr 1/2003

13 Inauguracja roku akademickiego 2002/2003 w Wy szej Szkole In ynierii Dentystycznej w Ustroniu. Inauguracja roku akademickiego 2002/2003 w Wy szej Szkole In ynierii Dentystycznej w Ustroniu. 9 paÿdziernika 2002 roku ju po raz trzeci zainaugurowano rok akademicki Wy szej Szko³y In- ynierii Dentystycznej im. Alfreda Meissnera z siedzib¹ w Ustroniu. Immatrykulacja studentów pierwszego roku odby³a siê w hotelu "Stok" w Wiœle. Podczas gdy elegancko ubrani studenci starszych roczników WSID zajmowali miejsca w Sali Weneckiej - Ci - którzy dopiero miêli zostaæ przyjêci do spo³ecznoœci akademickiej powtarzali s³owa œlubowania, poprawiali togi, przygotowywali siê do uroczystoœci. W tym czasie w holu hotelu rektor, cz³onkowie senatu i nauczyciele akademiccy witali zaproszonych przedstawicieli w³adz samorz¹dowych, zaprzyjaÿnionych uczelni oraz instytucji wspó³pracuj¹cych ze szko³¹. O godz. 10 w³adze i pracownicy WSID wraz z zaproszonymi goœæmi zajêli miejsca na sali, aby nastepnie ods³uchaæ tradycyjnej pieœni "Gaudeamus igitutur" Uroczystoœæ rozpoczê³o wyst¹pienie rektora Wy szej Szko³y In ynierii Dentystycznej prof. zw. dr hab. n. med. Bronis³awa K³aptocza, który przywita³ znakomitych goœci. Rektor przedstawi³ Alma Mater mówi¹c o jej organizacji, sposobach kszta³cenia, pracy naukowej, osi¹gniêciach i planach na przysz³oœæ. Prof. zw. dr hab. Bronis³aw K³aptocz przemilcza³ w tym uroczystym dniu kwestiê trudnoœci na jakie czêsto napotykaj¹ prowadz¹cy szko³ê. Z dum¹ móg³ za to pochwaliæ siê liczb¹ studentów kszta³c¹cych siê w trybie dziennym, zaocznym i znakomitym zespo³em nauczycieli akademickich, prac¹ naukow¹ profesorów oraz studentów skupionych w ko³ach naukowych, a tak e organizacj¹ sympozjów. Zebrani dowiedzieli siê, e w ubieg³ym roku w³adze uczelni wyst¹pi³y z wnioskiem do Ministerstwa Edukacji Narodowej o pozwolenie na utworzenie nowej specjalizacji - higiena stomatologiczna. Jest wiêc realna szansa, e bêdzie mo na w Ustroniu kontynuowaæ naukê na studiach magisterskich. O rozwoju uczelni œwiadczyæ mo e te fakt, e dwa budynki w Ustroniu przy ulicy S³onecznej nie wystarczaj¹ ju prê nie rozwijaj¹cej siê placówce. Wynajêto nowe pomieszczenia w Skoczowie, trwaj¹ starania o pozyskanie obiektów na terenie Wis³y. Rektor zakoñczy³ swe wyst¹pienie yczeniami -W zwi¹zku z inauguracj¹ nowego roku akademickiego yczê profesorom, wyk³adowcom i asystentom wysokich poziomów w pracy dydaktycznej, wychowawczej i naukowej. Wam, droga m³odzie y akademicka, yczê dobrych wyników w nauce. Wstêpuj¹cym na studia yczê satysfakcji z obranego kierunku. Zarówno nauczycielom, jak i studentom niech przyœwieca myœl, e status i pozycjê naukow¹ uczelni kszta³tuj¹ przede wszystkim absolwenci. Tom I nr 1/

14 Inauguracja roku akademickiego 2002/2003 w Wy szej Szkole In ynierii Dentystycznej w Ustroniu. runku kszta³cenia, szkolnictwa akademickiego powinien byæ przez spo³eczeñstwo ceniony - stwierdzi³... i zakoñczy³ - Panie rektorze, chcia³bym na pana rêce z³o yæ gratulacje za to wszystko, czego tu dokonaliœcie. Jest to rzeczywiœcie imponuj¹ce dzie³o. Tym bardziej, e jesteœcie pañstwo z dala od du ych oœrodków akademickich i nie ³atwo jest w ma³ym mieœcie budowaæ dobr¹ szko³ê wy sz¹. W swojej mowie prof. K³aptocz podkreœla³, e o statusie uczelni decyduj¹ jej absolwenci. Jednak, eby zostaæ absolwentem wy szej szko³y trzeba najpierw zostaæ przyjêtym do grona jej studentów. To w³aœnie prze y³o kilkudziesiêciu m³odych ludzi, których immatrykulacji dokona³ prof. dr hab. Nastêpnie Bronis³aw K³aptocz odczyta³ list z yczeniami wielu sukcesów w odpowiedzialnej, ale i zaszczytnej pracy akademickiej, który do w³adz uczelni, wyk³adowców i studentów skierowa³a minister edukacji narodowej Krystyna ybacka. Wielu sukcesów naukowych yczy³ szkole równie burmistrz Ustronia Ireneusz Szarzec - Cieszê siê, e po raz kolejny mam zaszczyt uczestniczyæ w uroczystej inauguracji roku akademickiego Wy szej Szko³y In ynierii Dentystycznej, która na swoj¹ siedzibê wybra³a w³aœnie Ustroñ. Ta kolejna uroczystoœæ pokazuje, e inwestycja stworzenia wy szej uczelni w tak niedu ym mieœcie jak nasze, by³a trafiona. Za podjêcie tej trudnej decyzji i pracê w³o on¹ w to, by szko³a funkcjonowa³a prawid³owo, chcia³bym z tego miejsca serdecznie podziêkowaæ wszystkim pañstwu, którzyœcie siê w to zaanga owali. Dla miasta Ustronia jest to wielki zaszczyt, e mo emy goœciæ pañstwa u siebie i e absolwenci tej szko³y bêd¹ z radoœci¹ wspominaæ czasy studiów spêdzone w naszym piêknym mieœcie. Z niek³aman¹ yczliwoœci¹ o szkole wypowiada³ siê tak e... zapewniaj¹c o przychylnoœci ca³ego œl¹skiego œrodowiska akademickiego. Zwróci³ szczególn¹ uwagê na rolê, jak¹ odgrywa uczelnia w podnoszeniu wykszta³cenia spo³eczeñstwa. - Ka da wy sza szko³a w Polsce jest placówk¹ nie do przecenienia, jeœli wzi¹æ pod uwagê enuj¹co niski poziom scholaryzacji Polaków. W przededniu wejœcia do Europy jest to chyba najwa niejszy problem, który musimy rozwi¹zaæ. Ka dy, kto dzia³a w kie- 14 Tom I nr 1/2003 n. med. Rajmund Orlicki. Poczet prezentowa³ sztandar, a wstêpuj¹cy w progi uczelni œlubowali: "Œlubujê uroczyœcie, e bêdê wytrwale zdobywa³ wiedzê i umiejêtnoœci przygotowuj¹c siê do pracy dla dobra ojczyzny Rozwija³ w³asn¹ osobowoœæ w duchu ogólnoludzkich wartoœci humanistycznych." Wyk³ad inauguracyjny wyg³osi³ prof. dr hab. M. Hajduga, a nastêpnie odczyta³ list rektora Akademii prof. dr hab. Marka Trombskiego, w którym czytamy miêdzy innymi: " yczê pañstwu, by pasja poszukiwania i radoœæ, jak¹ niesie ze sob¹ poznanie, przekazywanie wiedzy, przynios³a pañstwu wiele zadowolenia i satysfakcji." Inauguracjê roku akademickiego 2002/2003 Wy szej Szko³y In ynierii Dentystycznej zakoñczy³ koncert orkiestry salonowej Filii Uniwersytetu Œl¹skiego w Cieszynie pod dyrekcj¹ prof. Hilarego Drozda oraz uroczysty bankiet.

15 III STOMATOLOGICZNE SYMPOZJUM SZKOLENIOWE - Ustroñ 2002 III STOMATOLOGICZNE SYMPOZJUM SZKOLENIOWE - Ustroñ 2002 W dniach czerwca 2002 r. odby³o siê III Stomatologiczne Sympozjum Szkoleniowe Ustroñ 2002, pt. Tworzywa ceramiczne - biofunkcjonalne materia³y w wykonawstwie protez zêbowych Sympozjum rozpoczê³o siê uroczystym powitaniem przyby³ych uczestników: lekarzy stomatologów, studentów, techników dentystycznych oraz przedstawicieli przedsiêbiorstw, przez Rektora Wy- szej Szko³y In ynierii Dentystycznej w Ustroniu, Prof. zwycz. Dr hab. B. K³aptocza. Fot.1 Powitanie uczestników Konferencji Stanowisko moderatora III Sympozjum Stomatologicznego w Ustroniu sprawowa³ Prof. Dr hab. n. med., Dr n. tech. Rajmund Orlicki. Wyk³ad inauguracyjny, nt. Biomateria³y w stomatologii, wyg³osi³a prof. Dr hab. Zofia Knychalska- Karwan ( Collegium Medicum UJ, Kraków). W trakcie wyst¹pienia Prof. Knychalska Karwan przedstawi³a procesy reperacji i regeneracji tkanek, procesy osteoindukcji i osteokondukcji, szczególn¹ wagê przyk³adaj¹c do kwestii wymagañ, stawianych przed wspó³czesnymi biomateria³ami. Po prezentacji prof. Knychalskiej - Karwan, omówiono zagadnienie preparacji powierzchni struktur krystalicznych do nanoszenia pow³ok ceramicznych. Temat ten zosta³ zaprezentowany przez Prof. Dr hab. In. Mariê Richert oraz Prof. Dr hab. n. med., Dr n. tech. Rajmunda Orlickiego z Wy szej Szko³y In ynierii Dentystycznej w Ustroniu. Kolejne wyst¹pienie Lek. stom. Andrzeja Gali, nt: Ocena porównawcza materia³ów stosowanych w biofunkcjonalnym wykonawstwie protez sta³ych poœwiêcone by³o problematyce charakterystyki tworzyw ceramicznych. Zaprezentowano równie wyniki badañ mikrogeometrii powierzchni i mikrotwardoœci tych materia³ów. W nastêpnej prezentacji, poprowadzonej przez Lek. stom. Grzegorza Cho³ociñskiego omówiono tematykê postêpowania klinicznego i laboratoryjnego, przy wykonywaniu koron ca³oceramicznych szwedzkim systemem PROCERA. Fot.2 Przekazanie materia³ów uczestnikom Fot.3 Uczestnicy w czasie konferencji Wyst¹pienie Prof. Vanka dotyczy³o zagadnienia klinicznego zastosowania implantów wykony- Tom I nr 1/

16 III STOMATOLOGICZNE SYMPOZJUM SZKOLENIOWE - Ustroñ 2002 wanych z tytanu, w zale noœci od rodzaju pod³o a kostnego i sposobu projektowania przysz³ych konstrukcji protetycznych. Kolejny wyk³ad przeprowadzony przez Prof. Dr hab. n. med. El bietê Mierzwiñsk¹ oraz Lek. stom. Tomasza Federa ( Akademia Medyczna, Warszawa), prezentowa³ temat klinicznego i laboratoryjnego wykorzystania ceramiki t³oczonej IPS Empress 2. Du e znaczenie estetyki, przylegania brze nego oraz idealnej integracji ze stref¹ przyzêbia, podkreœla³a Dr Danuta Bukowska, w wyst¹pieniu nt: Odbudowy bezmetalowe z zastosowaniem techniki porcelany t³oczonej OPC 3G oraz policeramu sculpture fibrekor; reprezentuj¹ca firmê Jenerix. Ostatni referat III Sympozjum Stomatologicznego przedstawi³ P. Jerzy Os³ów z przedsiêbiorstwa VITA. W trakcie prezentacji omówi³ postêpowanie laboratoryjne, przy wykonywaniu struktur pojedynczych koron technik¹ VITA IN - CERAM sprint, oraz zalety tej techniki: optymaln¹ estetykê i wyj¹tkow¹ biokompatybilnoœc uzupe³nieñ ca³oceramicznych, doskona³e w³aœciwoœci fizyczne, wysok¹ przenikliwoœæ promieni rentgenowskich i bardzo dobr¹ akceptacjê przez organizm pacjenta. Podczas wyst¹pienia podsumowuj¹cego III Sympozjum Stomatologiczne w Ustroniu, Rektor Wy szej Szko³y In ynierii Dentystycznej, Prof. B. K³aptocz podkreœli³ ogromne znaczenie uczestnictwa w wydarzeniach naukowych, szczególnie istotnych dla studentów nauk stomatologicznych. III Sympozjum Stomatologiczne zosta³o zakoñczone uroczyst¹ kolacj¹, po której odby³ siê Bal Pó³metkowy I rocznika studentów Wy szej Szko³y In ynierii Stomatologicznej w Ustroniu. Fot.4 B.K³aptocz,R.Orlicki Fot.5 Przerwa obiadowa w czasie konferencji A po konferencji nast¹pi³y podziêkowania dla wyk³adowców: prof. dr hab. n. med. Zofia Knychalska-Karwan 16 Tom I nr 1/2003

17 XX Ogólnopolska Konferencja Naukowo - Szkoleniowa Sekcji Protetyki PTS. XX Ogólnopolska Konferencja Naukowo - Szkoleniowa Sekcji Protetyki PTS. W dniach czerwca 2002 w miejscowoœci Licheñ Stary odby³a siê XX Ogólnopolska Konferencja Naukowo - Szkoleniowa Sekcji Protetyki PTS. W sk³ad komitetu naukowego przewodz¹cego li uczestników na krótk¹ przerwê, po której odby- ³y siê równolegle sesja III i IV. Sesji III przewodniczyli prof. AM E. Mierzwiñska-Nastalska oraz prof. B. P³onka. Tematyka tej sesji dotyczy³a zatycznych. konferencji wesz³y tak znakomite nazwiska, jak: gadnieñ implantologicznych oraz implanto-prote- Jako ostatni w tej sesji wyg³oszony zosta³, w jêzyku angielskim przez O. Winand, referat " Prof. zw. dr hab. n. med. Zdzis³aw Krysiñski " Prof. zw. dr hab. n. med. Stefan W³och na temat zastosowania laserów CO2 w implantologii. Sesja IV pod przewodnictwem prof. K. Do- " Dr hab. n. med. Wies³aw Hêdzelek Honorowy patronat nad imprez¹ objêli: bies i prof. A. Karasiñski dotyczy³a zagadnieñ zwi¹zanych z naprê eniami materia³ów, zmêczeniem " JM Rektor Akademii Medycznej w Poznaniu materia³ów, a tak e z wykonawstwem uzupe³nieñ...- Prof. dr hab. Leon Drobnik protetycznych w systemie Procera, jak i ocen¹ jakoœci preparacji stopnia. Poruszono równie pro- " Prezydent Polskiego Towarzystwa Stomato...logicznego - Prof. dr hab. Marek Ziêtek blemy dotycz¹ce badañ mikroskopowych przylegania licówek do twardych tkanek zêba. Nastêp- " Dziekan II Wydzia³u lekarskiego - Prof. dr...hab. Honorata Limanowska-Shaw nie uczestnicy udali siê na przerwê obiadow¹, po " Patronat medialny - DENTOnet.pl której nast¹pi³o powitanie wystawców. Po tej uroczystoœci odby³a siê sesja V oraz VI. Podczas sesji Tematyka przeprowadzonej konferencji zawiera³a wiele interesuj¹cych pozycji. Znalaz³y siê tam tak V poruszono tematy zwi¹zane z wp³ywami osteoporozy na uk³ad immunologiczny, znieczulenia aktualne tematy, jak: " Podstawowe zagadnienia protetyki klinicznej na przep³yw krwi w miazdze zêbów, terapi immunosupresyjnej na wystêpowanie stomatopatii pro- " Podstawowe zagadnienia protetyki laboratoryjnej tetycznych oraz problematykê zwi¹zan¹ z ocen¹ " Implantoprotetyka wra liwoœci grzybów dro d opodobnych izolowanych z b³ony œluzowej jamy ustnej na leki prze- " Postêpy w materia³oznawstwie " Leczenie protetyczne a zaburzenia czynnoœciowe ciwgrzybicze. Pod koniec sesji przybli ono uczestnikom postaæ Julius'a Bruck w pracy pt "Julius " Tematy wolne Konferencja rozpoczê³a siê uroczystym otwarciem Bruck ( ), stomatolog, lekarz i prekursor w pi¹tek rano. Sk³ada³a siê z piêtnastu sesji podstawowych oraz sesji posterowych, podczas któ- europejskiej endoskopii" (B. Bruziewicz-Mik³aszewska). Tej czêœci konferencji przewodzili dr n. rych wyg³oszono ogó³em sto siedem prac naukowych. Sesje III i IV, V oraz VI, VII i VIII oraz X i med. H. Panek oraz prof. J. Trykowski. Jednoczeœni w tym samym czasie na drugiej sali odbywa³a XI, XIII i XIV przeprowadzone zosta³y równoczeœnie w dwóch odrêbnych salach. Sesji pierwszej, siê sesja VI, podczas której dyskutowano o problematyce zastosowañ nowoczesnej techniki w która rozpoczyna³a tegoroczn¹ konferencjê, przewodniczyli prof. S. Majewski, prof. E. Spiecho- protetyce, badañ wydolnoœci ucia oraz kwlifikacji chorych z obturacyjnym bezdechem podczas snu wicz oraz prof. M. Ziêtek. Na sesji tej wyg³oszono do leczenia protetycznego. Przedstawiono równie cztery prace naukowe dotycz¹ce aspektów funkcji tok studiów licencjackich w specjalnoœci technik i estetyki w protetyce. Ostatnia z prac wyg³oszona dentystycznych w Akademii Medycznej w Warszawie. Pierwszy, bardzo owocny, dzieñ konferencji zosta³a w jêzyku angielskim przez M. Hopp.Sesja druga, której przewodzili prof. B. Fr¹czak, prof. zakoñczy³y sesje VII oraz VIII. Na sesji VII pod S. W³och, doc. M. Romanowicz dotyczy³a zastosowania Biofunkcjonalnego Systemu Protetyczne- przewodnictwem prof. AM E. Mierzwiñska-Nastalsk oraz doc. M. Romanowicz przedstawiono go (BPS) w leczeniu protetycznym pacjentów bezzêbnych. Podczas tej sesji wyg³oszony zosta³ przez drug¹ czêœæ pracy dotycz¹cej zastosowania Biofunkcjonalnego Systemu Protetycznego (BPS) w pracowników Katedry Protetyki Stomatologicznej, leczeniu protetycznym pacjentów bezzêbnych. Instytutu Stomatologii AM w Warszawie jeden referat (cz.i). Po sesji drugiej organizatorzy zaprosi- Sesji VIII przewodniczyli doc. S. Baron oraz doc. R. Koczorowski. Poruszono na niej problemy zwi¹- Tom I nr 1/

18 XX Ogólnopolska Konferencja Naukowo - Szkoleniowa Sekcji Protetyki PTS. Fot. 1. Prezentacja prac podczas sesji. zane z leczeniem pacjentów onkologicznych, analiz¹ foniatryczn¹, zasiadleniam grzybami elastycznej warstwy wyœcielaj¹cej protezy pooperacyjnej szczêki, a tak e insertów œródœluzówkowych Muchor firmy Dyna oraz przedstawiono kompleksow¹ opiekê stomatologiczn¹ nad pacjentem laryngologicznym. Sesje te zakoñczy³y tego dnia czêœæ dydaktyczn¹. Drugiego dnia konferencjê rozpoczêto sesj¹ IX pod przewodnictwem prof. J.Trykowski oraz doc. M. Romanowicz na której przedstawion¹ trzeci¹ czêœæ pracy naukowej na temat zastosowania Biofunkcjonalnego Systemu Protetycznego (BPS) w leczeniu protetycznym pacjentów bezzêbnych. Nastêpnie sesje X oraz XI przebiega³y równolegle. Sesji X przewodniczyli prof. M. Kleinrok oraz prof. W. Split. Porusza³a ona tematy zwi¹zane z dysfunkcjami stawu skroniowo- uchwowego oraz z wadami zgryzu. Na sesji XI, pod przewodnictwem prof. B.K³aptocz oraz prof. Z. Kryñski, przedstawiono prace dotycz¹ce materia³ów stosowanych w protetyce i ich w³aœciwoœci. Bardzo interesuj¹ce opracowanie naukowe pt. "Stomatologiczny stop odlewniczy Ni-Cr-Mo RODENT do napalani porcelany" przestawili R. Orlicki (Katedra Protetyki Stomatologicznej IS UJ w Krakowie), B. K³aptocz (WSID Ustroñ), M. Richert (WSID Ustroñ) oraz M. Hajduga (WSID Ustroñ). Rodent jako stop ceramiczny, Ni-Cr-Mo, jako pierwszy stworzony zosta³ wy³¹cznie na bazie substratów dostêpnych na rynku krajowym. Stop ten powsta³ w Wy szej Szkole In ynierii Dentystycznej w Ustroniu jako owoc wspó³pracy zespo³ów specjalistów z Politechniki Œl¹kiej, Akademii Górniczo-Hutniczej, Politechniki Wroc³awskiej oraz WSID Ustroñ. Stop RODENT spe³nia wymogi specyfikacji ADA. Sesjê XI zamknê³a praca autorstwa A. Gala, M. Richert, S. Hawry³kiewicz pt. "Badania mikrotwardoœci wybranej grupy materia³ów stosowanych w wykonawstwie protez sta³ych". Po krótkiej przerwie rozpoczêto sesjê XIII, pod przewodnictwem prof. B. Fr¹czak oraz doc. Z. Bereznowski, na której dominowa³a tematyka zwi¹zana z zastosowaniem laserów w leczeniu protetycznym. Sesje XIII i XIV zosta³y przeprowadzone w tym samym czasie. Sesji XIII przewodzili prof. H. Tejchman oraz prof. W. Koby³ecki. Dotyczy³a ona problematyki diagnostyki w protetyce oraz problematyki dysfunkcji stawów skroniowo- uchwowych. Na sesji XIV, której przewodzili prof. S. Suliborski oraz dr hab. n. med., dr n. techn. R. Orlicki przedstawiono problematykê zwi¹zan¹ ze stopami dentystycznymi stosowanymi w protetyce. Po zakoñczeniu sesji XIII i XIV nast¹pi³a przerwa obiadowa, po zakoñczeniu której odby³y siê sesje posterowe, podczas których przedstawiono czterdzieœci szeœæ referatów naukowych o zró nicowanej tematyce. Konferencjê Naukowo - Szkoleniowa Sekcji Protetyki PTS w Licheniu zamknê³a sesja XV pod przewodnictwem dr n. med. M. Go³êbiowska, doc. W. Hêdzelek oraz doc. M. Romanowicz. Podczas tej sesji zaprezentowan¹ czwart¹ czêœæ pracy dotycz¹cej zastosowania Biofunkcjonalnego Systemu Protetycznego (BPS) w leczeniu protetycznym pacjentów bezzêbnych oraz materia³y firmy GlaxoSmithKlein. Po sesji XV nast¹pi³o uroczyste zakoñczenie Konferancji, po którym odby³o siê zebranie sprawozdawczo-wyborcze Sekcji Protetyki. Tegoroczna, bardzo udana i owocna konferencja zakoñczy³a siê uroczyst¹ kolacj¹. Fot. 2. Uczestnicy konferencji na tle bazylikii w Licheniu. 18 Tom I nr 1/2003 Fot. 3. Prezentacja prac uczestników

19 Konferencja Naukowo - Szkoleniowa Rytro paÿdziernik 2002, Rytro W dniach paÿdziernika 2002 r. odby³a siê konferencja naukowa w Rytrze, poœwiêcona problematyce In ynierii Biomateria³ów. Uczestnikami konferencji byli cz³onkowie Rady Naukowej Polskiego Stowarzyszenia Biomateria³ów w Krakowie, miêdzy innymi prof. Jan Chopek, prof. Monika Gierzyñska- Dolna, prof. Tadeusz Cieœlik, oraz zaproszeni przez organizatorów specjaliœci z kraju i zagranicy. Uroczyste otwarcie konferencji przez p. J.Chopka odby- ³o siê w poniedzia³ek 21 paÿdziernika.nastêpnie zaprezentowane zosta³y referaty plenarne: w R. D¹browskiego (PB Bia³ystok), pt: Rozwój biomateria³ów dla endoprotezoplastyki stawów w T. Trzaski (AWF Poznañ), pt: Biomateria³y wêglowe w chirurgi kolana ; prezentuj¹cy mo liwoœci leczenia niektórych schorzeñ stawu kolanowego z zastosowaniem materia- ³ów wêglowych; w wyst¹pieniu omówione zosta³y sposoby wykorzystania biomateria³ów wêglowych, zabiegi przeprowadzane z wykorzystaniem tych materia³ów oraz mo liwoœci zwi¹zane z przysz³ym u yciem biomateria³ów wêglowych. Po przerwie rozpoczêto I sesjê prezentacji. Pierwsze wyst¹pienie p. M. Gierzyñskiej-Dolnej pt: Triobologiczne aspekty doboru materia³ów na elementy tr¹ce endoprotez dotyczy³o problematyki procesów zu ycia wystêpuj¹cych w endoprotezoplastyce stawów oraz przedstawienia nowych materia³ów proponowanych na elementy tr¹ce endoprotez stawu biodrowego. Nastêpnie swoje prezentacje przedstawili: w T. Moskalewicz, W.Rakowski, A. Czyrska-Filemonowicz; pt: Mikrostruktura i w³aœciwoœci mikromechaniczne biomateria³ów tytanowych ; wyst¹pienie obejmowa³o prezentacjê charakterystyki mikrostruktury warstw azotowanych wytworzonych w warunkach wy³adowania jarzeniowego na stopach tytanu, przeprowadzonych badañ i pomiarów w³aœciwoœci mikromechanicznych warstw azotowanych w J. Siliuk i M. Zabel, pt: Ocena odczytów tkanek miêkkich oko³oga³kowych na siatkê tytanow¹ w badaniu doœwiadczalnym na zwierzêtach ; zaprezentowano analizê histologiczn¹ zmian powsta³ych w tkankach miêkkich oko³oga³kowych u szczurów, wyniki oraz wnioski z przeprowadzanych badañ w W. Wiêckowski oraz M. Gierzyñska Dolna; pt: Teoretyczno-doœwiadczalna analiza stabilnoœci endoprotezy stawu biodrowego ; przedstawiono zagadnienie obliczeñ numerycznych rozk³adu naprê eñ w uk³adzie koœæ-cement-endoproteza stawu biodrowego oraz badañ zmêczeniowych uk³adu koœæ-cement-implant. w A. Stoch, Grzegorz J. Stoch, pt: Struktury fraktalne w medycynie ; zdefiniowano pojêcie fraktalu oraz zastosowania medyczne geometrii fraktalnej w A. Sowiñska, B. Cukrowska, E. Czarnowska, pt: Wp³yw sterylizacji na adhezjê ludzkich fibroblastów do biomateria- ³ów ; w przedstawieniu problematyki zwrócono uwagê na stosowane materia³y i metody sterylizacji oraz osi¹gniête wyniki. w S. Pielka, D. Paluch, J. Staniszewska-Kuœ, B. ywicka, L.Solski, L.Szosland, A.Czarny, E.Zaczyñska, pt: Materia³y opatrunkowe z pochodnych chityny, badania biologiczne ; w wyst¹pieniu zaprezentowane zosta³y badania nad ocen¹ biologiczn¹ dibutyrylochityny i regenerowanej chityny jako materia³ow opatrunkowych, przeprowadzone w Katedrze Chemii Fizycznej Polimerów Politechniki ódzkiej w P. Dobrzyñsk, J.Kasperczyk, M. Bero, pt: Nowe mo liwoœci syntezy i zastosowania w medycynie biodegradowalnych kopolimerów glikolidu nie zawieraj¹cych cyny ; w ramach prezentacji poruszono problematykê zastosowania poliglikolidu w medycynie oraz badañ nad wykorzystaniem i w³aœciwoœciami kopolimerów w T. Achmatowicz, I. Lasocka, pt: Klasyfikacja wyrobów medycznych ; prezentacja obejmowa³a klasyfikacjê zgodn¹ z tzw. dyrektywami nowego podejœcia oraz liczne przyk³ady wyrobów medycznych przypisanych do danych klas I sesjê zakoñczy³o w/w wyst¹pienie T. Achmatowicza i I. Lasockiej Po przerwie dalsze prezentacje rozpoczêto od referatów plenarnych- Z. Jedliñskiego i M. Juzwy (CChPPAN Zabrze) pt: Kontrolowane uwalnianie leków. Nowa strategia w chemioterapii, w którym poruszona zosta³a problematyka syntezy nowego biomimetycznego polimeru oraz preparacji biomimetycznych koniugatów lek-polimer i ich zastosowania w chemoterapii. Drugi referat pt: Monitorowanie wszczepów kostnych w badaniach obrazowych wyg³oszony zosta³ przez J. Œwi¹tkowskiego (AM Warszawa) i J. GoŸdzika ( AM Warszawa). Sesja II obejmowa³a wyst¹pienia: w T. M. Ulyanova, L.V. Titova, V. L. Evtukhov, O.P. Chudakov, L.G. Bykadorova, A new bioactive bone replacing material for maxillofacial surgery ; prezentacja w jêzyku angielskim w E. Sobolewska, pt: Reakcja tkanek na tworzywa akrylowe w badaniach na szczurach szczepu Wistar ; autorka wyst¹pienia podjê³a siê próby oceny najczêœciej stosowanych w Zak³adzie Protetyki Stomatologicznej PAM mas akrylowych w B. Rajchel, M. Lekka, A. Wese³ucha Birczyñska, L.M. Proniewicz, pt: Mikrostruktura oraz w³aœciwoœci mechaniczne biozgodnych pow³ok formowanych metodami jonowymi na bazie wêgla i tytanu ;przedstawiono alternatywne metody CVD,badania nad wielowarstwowymi pow³okami wêgiel-tytan, formowanymi dwuzwi¹zkow¹ metod¹ IBAD. Tom I nr 1/

20 w A. Kwatera, A. Sawaka, P.Andreasik, pt: Badania nad opracowaniem ekranów pól biomagnetycznych z ceramiki YBCO ; autorzy prezentacji scharakteryzowali materia³ nadprzewodz¹cy YBCO oraz mo liwoœci jego zastosowania przy wytwarzaniu skutecznych ekranów smogu elektromagnetycznego. w Wœród prezentacji wyró nia³o siê wspólne wyst¹pienie R. I. Orlickiego, B. K³aptocza oraz M. Richerta, pt: Stop metaliczny RODENT w wykonawstwie sta³ych konstrukcji protetycznych z napalon¹ porcelan¹ ; zaprezentowano wyniki prac badawczych przeprowadzonych w Wy szej Szkole In ynierii Dentystycznej w Ustroniu, maj¹cych na celu opracowanie w³asnego stopu Ni-Cr-Mo o nazwie RODENT do napalania porcelany. Autorzy prezentacji wykazali, e przeprowadzona analiza chemiczna stopu dowiod³a, i RODENT spe³nia wymogi specyfikacji ADA. Przedstawiono równie efekty badañ metalograficznych, przeprowadzonych w AGH oraz ramowe instrukcje wykonawstwa koron z³o onych na stopie RODENT, olicowanych tworzywem metalicznym. w A.Turek, B. Cwalina, L. Pawlus- achecka,j. No yñski, pt: Wp³yw antybiotyków na strukturê osierdzia œwini ; przedstawiono wyniki prac badawczych nad zmianami struktury osierdzia œwini. w B. Cwalina, L. Dul, pt: Efekty sieciowania osierdzia œwini za pomoc¹ spektroskopii EPR-metody znakowania spinowego ; prezentacja prac badawczych przeprowadzanych w Katedrze Biofizyki Œl¹skiej Akademii Medycznej Pozosta³e wyst¹pienia odby³y siê nastêpnego dnia, 22 paÿdziernika Sesja referatowo-posterowa obejmowa³a 24 prezentacje. Swoje prace przedstawili: E. Pamu³a, S. B³a ewicz, P. G. Rouxhet ( Proteins adsorption on biomedical carbons ); J.Plich, I. Bielecki, M. B³a ewicz, E. Pamu³a, T. Gierek, M.Maliñski ( In vivo biocompatibility of carbon, fiber/ PSU composite ); E. Sikorska-Matysiak, E. Czarnowska, T. Wierzchoñ ( Wp³yw obróbek jarzeniowych na strukturê, w³aœciwoœci i biozgodnoœæ warstw niklowo-fosforowych na stopie tytanu Ti-1Al-1Mn ); H. Ey-Chmielewska,E. Kijak, B. Fr¹czak ( Rekonstrukcja narz¹du ucia u pacjentki z odonogenesis hereditaria cum occlusio aperta z uwzglêdnieniem bioestetyki i biomechaniki zastosowanych materia³ów ceramicznych ); M. Bero, P. Dobrzyñski, J. Kasperczyk, P. Grieb, T. Kryczka, M. Ryba, M. Walski ( Kopolimery laktydu, glikolidu i å- kaprolaktonu, nie zawieraj¹ce metali ciê kich, synteza, w³asnoœci i zastosowanie w procesie uwalniania analogów nukleozydów ); S. Pielka, J. Staniszewska-Kuœ, A. Œlósarczyk, B. Zywicka, L. Solski, Z.Paszkiewicz, A. Dawidowicz, J. Garcarek ( Reakcja tkanki kostnej po implantacji kompozytowego hydroksyapatytu-gips. Badania doœwiadczalne. ); J. Siliuk, H.Ey-Chmielewska, G. Cieœliñska-Wilk ( Wstêpna ocena trzech materia³ów do stabilizacji wysokich z³amañ wyrostka k³ykciowego uchwy w leczeniu chirurgicznym metod¹ Ellisa ); B. Czajkowska, J. Kowal, M. Ptak, M. Bobek, C. Sobek, ( Oddzia³ywanie fibroblastów, osteoblastów i makrofagów z chirurgicznymi siatkami polipropylenowymi ); P.Rosó³, J. Ch³opek ( Badanie procesu pe³zania implantów z polisulfonu w warunkach in vitro ); T. Cieœlik, L. Lipiarz ( Stabilizacja z³amañ wyrostków k³ykciowych uchwy z u yciem mini p³ytek systemu Martina ); T. Cieœlik, R. Pelc, R. Habelak, W. Karaœ ( Mikro-ZESPÓ w traumatologii szczêkowo-twarzowej ); A. Cieœlik-Bielecka, D.Sabat, 20 Tom I nr 1/2003 Konferencja Naukowo - Szkoleniowa Rytro Z. Szczurek, T. Cieœlik, W. Król, T. Bielecki ( Odbia³czona koœæ bydlêca w rekonstrukcji ubytków kostnych-badania in vivo ); W drugiej po³owie sesji zaprezentowano: M. Adwent, T. Cieœlik, D. Sabat, Z. Szczurek, J. R. D¹browski - Badania in vivo porowatych materia³ów ze stopu Co-Cr-Mo B. Cwalina, A. Turek, M. Miœkowiec, Z. Nawrat, D. Domal-Kwiatkowska- Stabilnoœæ biochemiczna tkanek osierdzia modyfikowanych aldehydem glutarowym lub mrówkowym B. Cwalina, A. Turek, M.Jastrzêbska, A.Filuder, P. Kostka- Zmiany naprê enia w tkance osierdzia podczas jej modyfikowania kwasem taninowym T. Œcierski, J. Pilch, S. B³a ewicz, B. Konieczna- Nemetaliczny kompozytowy implant dla rekonstrukcji tchawicybadania wstêpne A. Stoch, H. Matraszek,Cz. Paluszkiewicz, A.Bro ek,e. D³ugoñ- Zastosowanie metody zol- el w praktyce dentystycznej J. Ch³opek, K. Haberko, B. Szafraniec- Wp³yw rodzaju podlo a na proces narastania apatytu w warunkach in vitro J. Ch³opek, G. Kmita, P. Dobrzyñski, M. Bero- W³aœciwoœci zmêczeniowe œrub z kopolimeru P (LLA/GLA) oraz kopolimeru wzmacnianego w³óknem wêglowym B. Czajkowska, B. Konieczna, M. B³a ewicz, I. Piekarczyk- Wp³yw mikrostruktury materia³u na odpowiedÿ komórkow¹ w warunkach in vitro J. Piekarczyk, M. B³a ewicz, M. Oleœków- Badania biodegradacji polimerów przy zastosowaniu metody ultradÿwiêkowej B. Czajkowska, T. Gumu³a, M. B³a ewicz- Kompozyty wêglowo-polisiloksanowe-badania komórkowe L. Cio³ek- Wstêpna ocena aktywnoœci przeciwdrobnoustrojowej cementów apatytowych z ró nymi antybiotykami L. F. Ciupik- Postêp we wspomaganiu biomechanicznym chirurgicznego leczenia krêgos³upa Konferencja zakoñczy³a siê uroczystym œniadaniem w œrodê 23 paÿdziernika Poza mo liwoœci¹ zapoznania siê z pracami znakomitych specjalistów w dziedzinie in ynierii biomateria³ów i samodzielnego zaprezentowania w³asnych badañ, uczestnicy mieli okazjê wzi¹æ udzia³ w zorganizowanej wycieczce na Jaworzynê Krynick¹ oraz w dodatkowych spotkaniach przygotowanych przez organizatorów. Pe³ne teksty wyst¹pieñ uczestników konferencji dostêpne s¹ w Czasopiœmie Polskiego Stowarzyszenia Biomateria³ów, pt: In ynieria Materia³ów ( nr 22,23,24,25 Rok V ISSN )