TRANSPORT TLENU I SUBSTANCJI ODŻYWCZYCH DO KOMÓREK. Autor: Paulina Duraj

Transkrypt

1 TRANSPORT TLENU I SUBSTANCJI ODŻYWCZYCH DO KOMÓREK Autor: Paulina Duraj

2 WSPÓŁDZIAŁANIE KRWI, LIMFY I PŁYNU TKANKOWEGO Krew transportuje tlen i substancje odżywcze do wszystkich komórek ciała. Odbywa się to poprzez przedostawanie się przez cienkie ściany naczyń włosowatych cieczy zawierającej tlen oraz substancje odżywcze, która nosi nazwę płynu tkankowego. Płyn tkankowy wypełnia przestrzenie międzykomórkowe i kontaktuje się bezpośrednio ze wszystkimi komórkami. Do komórek przenika tlen i substancje odżywcze a do płynu tkankowego szkodliwe i zbędne produkty metabolizmu (dwutlenek węgla i mocznik).

3 WSPÓŁDZIAŁANIE KRWI, LIMFY I PŁYNU TKANKOWEGO Większość płynu tkankowego przenika z powrotem do naczyń włosowatych układu krwionośnego. Pozostała część płynu tkankowego przesącza się do niewielkich naczyń włosowatych układu limfatycznego i nazywana jest limfą (chłonką), która zawiera znaczną ilość leukocytów, które odgrywają znaczącą rolę w reakcjach obronnych organizmu.

4 SCHEMAT WSPÓŁDZIAŁANIA KRWI, LIMFY I PŁYNU TKANKOWEGO

5 LIMFA Limfa (chłonka) jest to żółto zabarwiona ciecz krążąca w naczyniach limfatycznych. Skład limfy jest zbliżony do składu osocza krwi. Głównymi źródłami limfy są: przesącz z osocza krwi, wydzieliny komórek i przewodu pokarmowego.

6 SCHEMAT KRĄŻENIA LIMFY

7 UKŁAD LIMFATYCZNY Zwany także chłonnym tworzy otwarty układ naczyń i przewodów, którymi płynie jeden z płynów ustrojowych-limfa. Zbudowany jest z naczyń limfatycznych oraz tkanki limfatycznej, z której zbudowane są narządy wchodzące w jego skład.

8 FUNKACJE UKŁADU LIMFATYCZNEGO ODPORNOŚCIOWA-zwana immunologiczną, związana jest z naturalną rekcją organizmu na zarazki i toksyny NEUTRALIZUJĄCA-polega na zwalczaniu ciał oraz substancji obcych i szkodliwych dla organizmu ODPROWADZAJĄCA-polega na odprowadzaniu limfy z powrotem do krwi

9 BUDOWA UKŁADU LIMFATYCZNEGO NACZYNIA LIMFATYCZNE: naczynia włosowate żyły limfatyczne przewody limfatyczne NARZĄDY LIMFATYCZNE: grudki chłonne węzły chłonne migdałki śledziona grasica

10 SCHEMAT BUDOWY SZCZEGÓŁOWY

11 NACZYNIA LIMFATYCZNE Naczynia limfatyczne włosowate biorą swój początek w przestrzeniach międzykomórkowych. Ich ściany są cienkie i wiotkie, budową przypominają żyły. Posiadają zastawki, dzięki czemu limfa płynie tylko w jednym kierunku-od przestrzeni międzykomórkowych do odpowiednich żył.

12 NACZYNIA LIMFATYCZNE

13 PRZEWODY LIMFATYCZNE Przewód piersiowy zbiera limfę z nóg, narządów brzucha, lewej górnej kończyny i lewej polowy głowy oraz szyi. Uchodzi do lewej żyły podobojczykowej. Przewód chłonny prawy zbiera limfę z prawej górnej kończyny, prawej połowy głowy i szyi. Uchodzi do prawej żyły podobojczykowej.

14 PRZEWODY LIMFATYCZNE

15 WĘZŁY CHŁONNE Są skupiskami tkanki limfatycznej poprzecinanymi naczyniami limfatycznymi. Ich wielkość wynosi od 2 mm do 30 mm. Filtrują i oczyszczają limfę. W węzłach chłonnych dojrzewają białe krwinki, które produkują przeciwciała. Zazwyczaj węzły chłonne grupują się w większe skupiska w pewnych partiach ciała. Do największych węzłów chłonnych należą: podżuchwowe, przyuszne, pachowe i pachwinowe.

16 BUDOWA WĘZŁÓW CHŁONNYCH

17 BARWIONY PREPARAT MIKROSKOPOWY WĘZŁA CHŁONNEGO

18 GRUDKI CHŁONNE Stanowią skupiska limfocytów B i T w nabłonkach różnych narządów wewnętrznych, zwłaszcza przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i narządów moczowo-płciowych. Uczestniczą w obronie narządów wewnętrznych kontaktujących się ze środowiskiem zewnętrznym przed drobnoustrojami. Szczególnymi skupiskami grudek chłonnych są migdałki oraz grudki jelita (kępki Peyera) i wyrostka robaczkowego.

19 OBRAZ HISTOLOGICZNY GRUDEK CHŁONNYCH grudki chłonne

20 MIGDAŁKI Są to skupiska tkanki limfatycznej, mające ok. 2 cm długości i ok. 1 cm szerokości. Stanowią barierę dla czynników chorobotwórczych, ale niejednokrotnie dochodzi do zapalenia samych migdałków.

21 migdałki MIGDAŁKI

22 GRASICA Umiejscowiona jest za mostkiem. W grasicy rozwijają się limfocyty. W dzieciństwie grasica przyczynia się do rozbudowy systemu immunologicznego.

23 POŁOŻENIE GRASICY

24 OBRAZ HISTOLOGICZNY GRASICY

25 ŚLEDZIONA Umiejscowiona jest w jamie brzusznej, bezpośrednio pod klatką piersiową. Zawiera makrofagi i limfocyty i dlatego ma szczególne znaczenie dla systemy immunologicznego. Ponadto rozkładane są w niej erytrocyty.

26 POŁOŻENIE ŚLEDZIONY

27 PORÓWNANIE UKŁADU KRWIONOŚNEGO Z LIMFATYCZNYM

28 BIBLIOGRAFIA 1. Jastrzębska E.: Podręcznik-Bliżej Biologii. Wyd. WSiP. 2. Atlas Anatomiczny. Wyd. Literat. 3. Pyłka-Gutowska E.: Vademecum-Biologia. Wyd. Oświata. 4. Fuerst J.: Vademecum-Biologia. Wyd. Greg.