Optymalizacja warunków fizyko chemicznych w czasie procesu sporządzania mleka wapiennego z użyciem roztworów słodkich szczególnie pod względem

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Optymalizacja warunków fizyko chemicznych w czasie procesu sporządzania mleka wapiennego z użyciem roztworów słodkich szczególnie pod względem"

Transkrypt

1 Optymalizacja warunków fizyko chemicznych w czasie procesu sporządzania mleka wapiennego z użyciem roztworów słodkich szczególnie pod względem zmniejszenia lub wyeliminowania możliwości osadzania się osadów w instalacjach dozowania do procesu produkcyjnego Radosław Gruska (PŁ), Mirosław Koszałko (KSC) Zakopane, maj, 214

2 Cel pracy Głównym celem pracy była próba określenia optymalnych warunków sporządzania mleka wapiennego z użyciem roztworów słodkich ze zwróceniem uwagi na możliwość osadzania się osadów w instalacjach dozowania mleka do procesu produkcyjnego. KSC PŁ Zakopane 214 2

3 Plan badań Pracę podzielono na dwie części: 1. Badania oraz obserwacje w Cukrowni Werbkowice. 2. Analizy prowadzone w Zakładzie Cukrownictwa Politechniki Łódzkiej. KSC PŁ Zakopane 214 3

4 Badania w cukrowni Cukrownia do sporządzania mleka wapiennego nie używała czystej wody, natomiast używała roztworów słodkich (wysłodów) pochodzących z pierwszego i drugiego cyklu prac pras filtracyjnych. W razie braku dostatecznej ilości roztworów słodkich brakującą ilość medium zastępowano sokiem po dekantatorze. KSC PŁ Zakopane 214 4

5 Badania w cukrowni Roztwory do otrzymywania mleka wapiennego. Sok Wysłody po I cyklu Wysłody po II cyklu Bx [%] Ck [%] Cz [%] Bx [%] Ck [%] Cz [%] Bx [%] Ck [%] Cz [%] Średnia 17,32 16,13 93,8 14,19 13,2 93,6 11,67 1,77 92,25 Ck = 16, 13%, , 2%, , 77%, 31 = 13, 56% Bx = 17, 32%, , 19%, , 67%, 31 = 14, 6% KSC PŁ Zakopane 214 5

6 Badania w cukrowni Mleko wapienne gęstość mleka wapiennego: od 1,21 do 1,22 kg/dm 3 (25,5 do 26,2 stopni Bé), średnia ogólna zawartość wapnia: 18,97 g CaO/1 cm 3, lepkość dynamiczna: ok 29 cp (,3 Pa s). KSC PŁ Zakopane 214 6

7 Badania w cukrowni Lepkość Lepkość dynamiczna jest miarą wewnętrznego oporu ośrodka podczas przepływu i wyraża stosunek naprężeń ścinających do szybkości ścinania: μ = τ γ lepkość w 25 C: μ = Pa s = kg m s = 1 P (Puaz) woda:,89 cp (8,9 1 4 Pa s) gliceryna (ρ = ok 1,26 g/cm 3 ): 934 cp ( Pa s) alkohol etylowy: 1,7 cp (1,7 1 3 Pa s) roztwór sacharozy (47 48 Bx, ρ = 1,21 g/cm 3 ): ok. 9,5 cp. KSC PŁ Zakopane 214 7

8 Badania w cukrowni Lepkość KSC PŁ Zakopane 214 8

9 Średnia lepkość, cp Badania w cukrowni Mleko wapienne (chłodzenie) ,1 48,2 52,8 59,7 67, 83,6 Średnia temperatura pomiaru, C KSC PŁ Zakopane 214 9

10 Średnia lepkość, cp Badania w cukrowni Mleko wapienne (podgrzewanie) , 56,8 62,5 69,3 77,5 85,1 32 Średnia temperatura pomiaru, C KSC PŁ Zakopane 214 1

11 Otrzymywanie Struktura cząstek Badania w cukrowni Właściwości koloidów liofobowych i liofilowych Właściwość Koloidy liofobowe Koloidy liofilowe metodami dyspersji lub kondensacji przeważnie agregaty zwykłych cząsteczek można otrzymać przez zwykłe rozpuszczanie makrocząsteczki, czyli cząsteczki - olbrzymy Stężenie fazy rozproszonej na ogół nieznaczne może być duże Ruchy Browna występują wyraźnie często bardzo niewyraźne Efekt Tyndalla wyraźny niewyraźny Barwa układu często zabarwione najczęściej bezbarwne Ładunek elektryczny cząstki są zawsze naładowane ładunek nieznaczny lub brak ładunku Lepkość nieznaczna znaczna Tworzenie piany nie tworzą piany łatwo tworzą pianę Pęcznienie nie pęcznieją pęcznieją zwiększając objętość Tworzenie galaret nie tworzą galaret łatwo tworzą galarety Wrażliwość na działanie elektrolitu Wrażliwość na działanie środków dehydratujących koagulacja pod wpływem małych stężeń elektrolitu nieznaczna, występująca przy dużych stężeniach mała wrażliwość; pod wpływem dużych stężeń elektrolitu następuje wysalanie znaczna przy dużych stężeniach Charakter koagulacji nieodwracalna odwracalna KSC PŁ Zakopane

12 Badania w cukrowni Cukrzany C 12 H 22 O 11 + [CaOH] + + OH - C 12 H 22 O 11 [CaOH] + H 2 O KSC PŁ Zakopane

13 Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna (warunki): czysta woda (wodociągowa), modelowe roztwory sacharozy (6, 8, 1, 12, 14 %), wysłody z cukrowni Werbkowice I, II, III, wapno z cukrowni, wapno : roztwór (1 : 4; 1 : 5; 1: 6), temperatura gaszenia: 7, 8, 9 C, czas gaszenia: 1 15 min. KSC PŁ Zakopane

14 Udział wapna wolnego w wapniu ogólnym, % Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna czystą wodą 1 proporcja 1 : 4 proporcja 1 : 5 proporcja 1 : Początkowa temperatura gaszenia, C KSC PŁ Zakopane

15 Lepkość, cp Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna czystą wodą proporcja 1 : 4 proporcja 1 : 5 proporcja 1 : Początkowa temperatura gaszenia, C KSC PŁ Zakopane

16 Badania w laboratorium PŁ % Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi g CaO/1 cm ogólna zawartość wapnia zawartość wolnego wapna udział wolnego wapna w wapniu ogólnym, % Zawartość sacharozy w roztworze do gaszenia, % KSC PŁ Zakopane

17 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi 3 6% sacharozy % sacharozy 1% sacharozy 12% sacharozy 14% sacharozy Początkowa temperatura gaszenia wapna, C KSC PŁ Zakopane

18 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi % sacharozy 8% sacharozy 63% 2 1% sacharozy 12% sacharozy 5% 15 14% sacharozy 29% 4% 3% 1 19% 5 13% 2% Początkowa temperatura gaszenia wapna, C KSC PŁ Zakopane

19 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi 6% sacharozy Temperatura mleka wapiennego, C KSC PŁ Zakopane

20 Lepkość mleka wapiennego, cp 45 4 Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi 6% sacharozy % sacharozy Temperatura mleka wapiennego, C KSC PŁ Zakopane 214 2

21 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi 6% sacharozy 8% sacharozy 3 1% sacharozy Temperatura mleka wapiennego, C KSC PŁ Zakopane

22 Lepkość mleka wapiennego, cp 45 4 Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi 6% sacharozy 8% sacharozy % sacharozy 12% sacharozy Temperatura mleka wapiennego, C KSC PŁ Zakopane

23 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi 6% sacharozy 8% sacharozy 1% sacharozy 12% sacharozy 14% sacharozy Temperatura mleka wapiennego, C KSC PŁ Zakopane

24 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi 9-93% 9-93% 6% 6% sacharozy 8% sacharozy 1% sacharozy 12% sacharozy 14% sacharozy % 5% Temperatura mleka wapiennego, C KSC PŁ Zakopane

25 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna wysłodami 25 2 I cykl II cykl ok. 6% Ck ok. 5% 15 III cykl 1 ok. 1% Ck ok. 25% 5 ok. 14% Ck ok. 5% Początkowa temperatura gaszenia wapna, C KSC PŁ Zakopane

26 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Lepkość mleka wapiennego, cp Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi Gaszenie wapna wysłodami I cykl 6% sacharozy ok. 14% Ck 3 II cykl ok. 1% Ck 1% sacharozy III cykl ok. 6% Ck 14% sacharozy Początkowa temperatura gaszenia wapna, C Początkowa temperatura gaszenia wapna, C KSC PŁ Zakopane

27 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Gaszenie wapna wysłodami % sacharozy 1% sacharozy 6% sacharozy ok. 4% ok. 52% ok. 1% Temperatura podgrzewanego mleka wapiennego, C KSC PŁ Zakopane

28 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Lepkość mleka wapiennego, cp Gaszenie wapna czystymi roztworami słodkimi Gaszenie wapna wysłodami % sacharozy 45 1% sacharozy 4 14% sacharozy 35 14% sacharozy 1% sacharozy 6% sacharozy Temperatura mleka wapiennego, C Temperatura mleka wapiennego, C KSC PŁ Zakopane

29 Lepkość mleka wapiennego, cp Badania w laboratorium PŁ Reologia mleka wapiennego y = 12,43x -1,28 3 R² =, ,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 Prędkość liniowa wrzeciona wiskozymetru, m/min KSC PŁ Zakopane

30 Wnioski 1. Podczas gaszenia wapna należy zachować następującą proporcję: nie więcej niż 1 część wagowa wapna palonego na 5-6 części wagowych roztworu. 2. W przypadku użycia roztworów słodkich o zawartości sacharozy do 8 1%, gaszenie wapna należy prowadzić w temperaturze poniżej 8 C. KSC PŁ Zakopane 214 3

31 Wnioski 3. Użycie roztworów słodkich o zawartości sacharozy powyżej 1% pozwala na gaszenie wapna mediami o temperaturze przekraczającej 8 C, bez ryzyka nadmiernego wzrostu lepkości mleka wapiennego. 4. Mleko wapienne przygotowane z użyciem roztworów słodkich o zawartości sacharozy powyżej 1% nie powinno być ochładzane do temperatury poniżej 6 C i ponownie podgrzewane. KSC PŁ Zakopane

32 Wnioski 5. W przypadku konieczności transportu mleka wapiennego przygotowanego z roztworów słodkich, podczas którego może wystąpić wychłodzenie medium do temperatury poniżej 6 C, należy zadbać o należytą izolację instalacji transportującej. KSC PŁ Zakopane

33 Wnioski 6. W momencie kontaktu z bryłami wapna, podczas stosowania roztworów słodkich o zawartości sacharozy do 1%, powinny one mieć temperaturę poniżej 8 C. 7. Nie jest wymagane aby roztwory słodkie o zawartości sacharozy powyżej 1%, w momencie kontaktu z bryłami wapna, miały temperaturę poniżej 8 C. W tym przypadku, bez ryzyka nadmiernego wzrostu lepkości mleka wapiennego, można je podgrzewać nawet do 9 C. KSC PŁ Zakopane

34

Procesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY. ćwiczenie 3 Fabrykowanie układów koloidalnych oraz wyznaczanie punktu inwersji emulsji

Procesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY. ćwiczenie 3 Fabrykowanie układów koloidalnych oraz wyznaczanie punktu inwersji emulsji Procesy Chemiczne laboratorium część SURFAKTANTY ćwiczenie 3 Fabrykowanie układów koloidalnych oraz wyznaczanie punktu inwersji emulsji UKŁADY KOLOIDALNE OTRZYMYWANIE I WŁAŚCIWOŚCI Układy koloidalne można

Bardziej szczegółowo

Polimery to substancje chemiczne o bardzo dużej masie cząsteczkowej, które składają się z wielokrotnie powtórzonych jednostek zwanych merami.

Polimery to substancje chemiczne o bardzo dużej masie cząsteczkowej, które składają się z wielokrotnie powtórzonych jednostek zwanych merami. Polimery to substancje chemiczne o bardzo dużej masie cząsteczkowej, które składają się z wielokrotnie powtórzonych jednostek zwanych merami. Budowa łańcucha polimerowego (na przykładzie polietylenu):

Bardziej szczegółowo

ZAKŁAD POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I SILNIKÓW SPALINOWYCH ZPSiSS WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA

ZAKŁAD POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I SILNIKÓW SPALINOWYCH ZPSiSS WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA ZAKŁAD POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I SILNIKÓW SPALINOWYCH ZPSiSS WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. IGNACEGO ŁUKASIEWICZA Al. Powstańców Warszawy 8, 35-959 Rzeszów, Tel: 854-31-1,

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020

Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wymagań na ocenę dopuszczającą.

Bardziej szczegółowo

Układ Otoczenie Faza układu Składnik układu Układ dyspersyjny

Układ Otoczenie Faza układu Składnik układu Układ dyspersyjny ROZTWORY - STĘŻENIA Chemia roztworów Układ wyodrębniony obszar materii oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami Otoczenie to wszystko co się znajduje poza układem Faza układu jednorodna pod względem

Bardziej szczegółowo

Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II

Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Łączenie się atomów. Równania reakcji Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu

ĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu ĆWICZENIE 4 Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu 1. Wprowadzenie Zbyt wysokie stężenia fosforu w wodach powierzchniowych stojących, spiętrzonych lub wolno płynących prowadzą do zwiększonego przyrostu

Bardziej szczegółowo

STAN KOLOIDALNY MATERII

STAN KOLOIDALNY MATERII Barbara Wróbel STAN KOLOIDALNY MATERII 1. Pojęcie i klasyfikacja koloidów Stan koloidalny jest stanem skupienia materii równie powszechnym jak stan gazowy, ciekły lub stały. Cechą charakterystyczną stanu

Bardziej szczegółowo

CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego

CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego 16 SOLE KWASU WĘGLOWEGO CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego Zakres obowiązującego materiału Węgiel i pierwiastki 14 grupy układu okresowego, ich związki

Bardziej szczegółowo

Wodorotlenki O O O O. I n. I. Wiadomości ogólne o wodorotlenkach.

Wodorotlenki O O O O. I n. I. Wiadomości ogólne o wodorotlenkach. Wodorotlenki I. Wiadomości ogólne o wodorotlenkach. Wodorotlenki są to związki chemiczne zbudowane z atomu metalu i grupy wodorotlenowej. Wzór ogólny wodorotlenków: wartościowość metalu M n ( ) grupa wodorotlenowa

Bardziej szczegółowo

dla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K

dla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K RÓWNOWAGI W ROZTWORACH Szwedzki chemik Svante Arrhenius w 1887 roku jako pierwszy wykazał, że procesowi rozpuszczania wielu substancji towarzyszy dysocjacja, czyli rozpad cząsteczek na jony naładowane

Bardziej szczegółowo

STAN KOLOIDALNY MATERII

STAN KOLOIDALNY MATERII Autor: Barbara Wróbel Korekta: Alicja Bakalarz STAN KOLOIDALNY MATERII 1. Pojęcie i klasyfikacja koloidów Stan koloidalny jest stanem skupienia materii równie powszechnym jak stan gazowy, ciekły lub stały.

Bardziej szczegółowo

Badanie wpływu elektrolitów na koagulację roztworów koloidalnych liofobowych

Badanie wpływu elektrolitów na koagulację roztworów koloidalnych liofobowych Zespół 5 Lawenda Nieznana Gardenia Nołnejmowa Tulipan Bezimienny Dwiczenie nr Badanie wpływu elektrolitów na koagulację roztworów koloidalnych liofobowych Data wykonania: dawno Data oddania: kiedyś Ocena:

Bardziej szczegółowo

1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru

1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru 1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru Wzór związku chemicznego podaje jakościowy jego skład z jakich pierwiastków jest zbudowany oraz liczbę atomów poszczególnych pierwiastków

Bardziej szczegółowo

Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli.

Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli. Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli. Zadanie 1. (0.1) Które zdanie jest prawdziwe? A. W 100 g wody morskiej znajduje się 3,5 g soli. B. W 103,5 g wody morskiej znajduje się

Bardziej szczegółowo

OGÓLNE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE W KLASYFIKACJI ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ - CHEMIA KLASA VII

OGÓLNE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE W KLASYFIKACJI ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ - CHEMIA KLASA VII OGÓLNE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE W KLASYFIKACJI ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ - CHEMIA KLASA VII WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ UCZEŃ POWINIEN: wyróżnić metale i niemetale wśród pierwiastków,

Bardziej szczegółowo

K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia

K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie punktu izoelektrycznego żelatyny metodą wiskozymetryczną Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Układy

Bardziej szczegółowo

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej

Bardziej szczegółowo

Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów

Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów SPOSOBY WYRAŻANIA STĘŻEŃ ROZTWORÓW Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów Opracowała dr Anna Wisła-Świder STĘŻENIA ROZTWORÓW Roztwory są to układy jednofazowe (fizycznie jednorodne) dwu- lub

Bardziej szczegółowo

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna.

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna. Doświadczenie 1 Tytuł: Badanie właściwości sodu Odczynnik: Sód metaliczny Szkiełko zegarkowe Metal lekki o srebrzystej barwie Ma metaliczny połysk Jest bardzo miękki, można kroić go nożem Inne właściwości

Bardziej szczegółowo

Rozcieńczanie, zatężanie i mieszanie roztworów, przeliczanie stężeń

Rozcieńczanie, zatężanie i mieszanie roztworów, przeliczanie stężeń Rozcieńczanie, zatężanie i mieszanie roztworów, przeliczanie stężeń Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Rozcieńczanie i zatężanie roztworów

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń: Ocena dostateczna [1 + 2]

Wymagania programowe na poszczególne oceny. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń: Ocena dostateczna [1 + 2] Wymagania programowe na poszczególne oceny III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia

Bardziej szczegółowo

Woda to substancja niezbędna do życia. Oznacza to, że używasz jej, wykonując podstawowe czynności życia codziennego.

Woda to substancja niezbędna do życia. Oznacza to, że używasz jej, wykonując podstawowe czynności życia codziennego. Czy wiesz, że woda? Czy wiesz, że woda? Wstęp Woda to substancja niezbędna do życia. Oznacza to, że używasz jej, wykonując podstawowe czynności życia codziennego. Czy słowo woda to nazwa chemiczna? Woda

Bardziej szczegółowo

Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru hydroizolacji z wykorzystaniem środka PENETRON ADMIX

Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru hydroizolacji z wykorzystaniem środka PENETRON ADMIX przy realizacji projektu:.................................................................................................. - 1 - SPIS TREŚCI 1. Zakres stosowania... 3 2. Materiały... 3 2.1. Ogólna charakterystyka

Bardziej szczegółowo

CHEMIA - wymagania edukacyjne

CHEMIA - wymagania edukacyjne CHEMIA - wymagania edukacyjne III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia wody

Bardziej szczegółowo

relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach

relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach 1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach

Bardziej szczegółowo

Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II

Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy II: III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń:

Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń: Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018 III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie podaje, na czym polega obieg wody w przyrodzie wymienia

Bardziej szczegółowo

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie)

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Kod ucznia Suma punktów Witamy Cię na trzecim etapie konkursu chemicznego. Podczas konkursu możesz korzystać

Bardziej szczegółowo

Inżynieria Środowiska

Inżynieria Środowiska ROZTWORY BUFOROWE Roztworami buforowymi nazywamy takie roztwory, w których stężenie jonów wodorowych nie ulega większym zmianom ani pod wpływem rozcieńczania wodą, ani pod wpływem dodatku nieznacznych

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 9 MARCA 2016 R. 1. Test konkursowy zawiera 10 zadań. Są to zadania otwarte, za które maksymalnie możesz

Bardziej szczegółowo

OCHRONA ŚRODOWISKA W ENERGETYCE NEUTRALIZACJA ŚCIEKÓW

OCHRONA ŚRODOWISKA W ENERGETYCE NEUTRALIZACJA ŚCIEKÓW KIiChŚ OCHRONA ŚRODOWISKA W ENERGETYCE NEUTRALIZACJA ŚCIEKÓW Ćwiczenie nr 2 I WPROWADZENIE Reakcja zobojętniania (neutralizacji) - jest to proces chemiczny, mający na celu doprowadzenie odczynu cieczy

Bardziej szczegółowo

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M) Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.

Bardziej szczegółowo

Zad: 5 Oblicz stężenie niezdysocjowanego kwasu octowego w wodnym roztworze o stężeniu 0,1 mol/dm 3, jeśli ph tego roztworu wynosi 3.

Zad: 5 Oblicz stężenie niezdysocjowanego kwasu octowego w wodnym roztworze o stężeniu 0,1 mol/dm 3, jeśli ph tego roztworu wynosi 3. Zad: 1 Oblicz wartość ph dla 0,001 molowego roztworu HCl Zad: 2 Oblicz stężenie jonów wodorowych jeżeli wartość ph wynosi 5 Zad: 3 Oblicz stężenie jonów wodorotlenkowych w 0,05 molowym roztworze H 2 SO

Bardziej szczegółowo

Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu - roztwory i sposoby wyrażania stężeń roztworów, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zadania z rozwiązaniami

Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu - roztwory i sposoby wyrażania stężeń roztworów, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zadania z rozwiązaniami Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu - roztwory i sposoby wyrażania stężeń roztworów, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zadania z rozwiązaniami I. Mieszaniny Mieszanina to układ przynajmniej dwuskładnikowy

Bardziej szczegółowo

Wykład z Chemii Ogólnej

Wykład z Chemii Ogólnej Wykład z Chemii gólnej Część 3 Układy dyspersyjne 3.1. KLIDY i RZTWRY WŁAŚCIWE Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Prof. dr hab. n.chem.

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie. z ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: Współczesne Materiały Inżynierskie. Temat ćwiczenia

Sprawozdanie. z ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: Współczesne Materiały Inżynierskie. Temat ćwiczenia Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: Współczesne Materiały Inżynierskie Temat ćwiczenia Badanie właściwości reologicznych cieczy magnetycznych Prowadzący: mgr inż. Marcin Szczęch Wykonawcy

Bardziej szczegółowo

6 k. KOLOIDY. Na +, Cl - AgCl Piasek Woda Woda Woda

6 k. KOLOIDY. Na +, Cl - AgCl Piasek Woda Woda Woda 6 k. KOLOIDY Zagadnienia teoretyczne Układy koloidalne. Przyczyny trwałości zolu liofobowego i liofilowego. Podział zoli. Koagulacja i peptyzacja. Czynniki wpływające na koagulację i peptyzację. Reguła

Bardziej szczegółowo

Chemia. Wymagania programowe na poszczególne oceny dla uczniów klas II gimnazjum

Chemia. Wymagania programowe na poszczególne oceny dla uczniów klas II gimnazjum Chemia Wymagania programowe na poszczególne oceny dla uczniów klas II gimnazjum 1 określa, co wpływa na aktywność chemiczną pierwiastka o dużym stopniu trudności wykonuje obliczenia stechiometryczne [1+2]

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe z chemii w kl.2 na poszczególne oceny ; prowadzący mgr Elżbieta Wnęk. II. Wewnętrzna budowa materii

Wymagania programowe z chemii w kl.2 na poszczególne oceny ; prowadzący mgr Elżbieta Wnęk. II. Wewnętrzna budowa materii Wymagania programowe z chemii w kl.2 na poszczególne oceny ; prowadzący mgr Elżbieta Wnęk II. Wewnętrzna budowa materii definiuje pojęcie wartościowość podaje wartościowość pierwiastków w stanie wolnym

Bardziej szczegółowo

Cz. III Roztwory i sposoby wyrażania stężeń roztworów, iloczyn rozpuszczalności

Cz. III Roztwory i sposoby wyrażania stężeń roztworów, iloczyn rozpuszczalności Cz. III Roztwory i sposoby wyrażania stężeń roztworów, iloczyn rozpuszczalności A. Roztwory Kryteria podziału mieszanin: Mieszanina to układ przynajmniej dwuskładnikowy składający się z fazy dyspergowanej

Bardziej szczegółowo

XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2016/2017

XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2016/2017 IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 2 maja 217 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

W rozdziale tym omówione będą reakcje związków nieorganicznych w których pierwiastki nie zmieniają stopni utlenienia. Do reakcji tego typu należą:

W rozdziale tym omówione będą reakcje związków nieorganicznych w których pierwiastki nie zmieniają stopni utlenienia. Do reakcji tego typu należą: 221 Reakcje w roztworach Wiele reakcji chemicznych przebiega w roztworach. Jeżeli są to wodne roztwory elektrolitów wtedy faktycznie reagują między sobą jony. Wśród wielu reakcji chemicznych zachodzących

Bardziej szczegółowo

2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi:

2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi: 2.4. ZADANIA 1. Ile moli stanowi: STECHIOMETRIA a/ 52 g CaCO 3 b/ 2,5 tony Fe(OH) 3 2. Ile g stanowi: a/ 4,5 mmol ZnSO 4 b/ 10 kmol wody 3. Obl. % skład Fe 2 (SO 4 ) 3 6H 2 O 4. Obl. % zawartość tlenu

Bardziej szczegółowo

K02 Instrukcja wykonania ćwiczenia

K02 Instrukcja wykonania ćwiczenia Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K2 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie krytycznego stężenia micelizacji (CMC) z pomiarów napięcia powierzchniowego Zakres zagadnień obowiązujących

Bardziej szczegółowo

I edycja Konkursu Chemicznego im. Ignacego Łukasiewicza dla uczniów szkół gimnazjalnych. rok szkolny 2014/2015 ZADANIA.

I edycja Konkursu Chemicznego im. Ignacego Łukasiewicza dla uczniów szkół gimnazjalnych. rok szkolny 2014/2015 ZADANIA. I edycja Konkursu Chemicznego im. Ignacego Łukasiewicza dla uczniów szkół gimnazjalnych rok szkolny 2014/2015 ZADANIA ETAP I (szkolny) Zadanie 1 Wapień znajduje szerokie zastosowanie jako surowiec budowlany.

Bardziej szczegółowo

ROZTWORY. Podział rozpuszczalników 1) nieorganiczne 2) organiczne ze względu na względną stałą dielektryczną (ε) 1) polarne 2) niepolarne 4,72 CN

ROZTWORY. Podział rozpuszczalników 1) nieorganiczne 2) organiczne ze względu na względną stałą dielektryczną (ε) 1) polarne 2) niepolarne 4,72 CN ROZTWORY Podział rozpuszczalników 1) nieorganiczne 2) organiczne ze względu na względną stałą dielektryczną (ε) 1) polarne 2) niepolarne Rozpuszczalnik ε Rozpuszczalnik ε Woda 78,38 Octan etylu CH 3 COOC

Bardziej szczegółowo

Symulacja procesu wtrysku - Obudowa miernika

Symulacja procesu wtrysku - Obudowa miernika I.J PALIGA Spółka jawna Ul.Długa 52 42-233 Wierzchowisko Tel. +48 34 328 71 03 Symulacja procesu wtrysku - Obudowa miernika Data: Projektant: Janusz Paliga Analiza: Model bryły/pełnej bryły Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Wpływ oczyszczania soków z oddzieleniem osadu po defekacji wstępnej na wybraneparametrysokurzadkiego

Wpływ oczyszczania soków z oddzieleniem osadu po defekacji wstępnej na wybraneparametrysokurzadkiego Wpływ oczyszczania soków z oddzieleniem osadu po defekacji wstępnej na wybraneparametrysokurzadkiego Effect of juice purification with sediment separation after preliming to chosen parameters of thin juice

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z chemii kl VII

Kryteria oceniania z chemii kl VII Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co

Bardziej szczegółowo

XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2015/2016

XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 21 maja 2016 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania dla uczniów z obowiązkiem dostosowania wymagań edukacyjnych z chemii kl. II

Przedmiotowy system oceniania dla uczniów z obowiązkiem dostosowania wymagań edukacyjnych z chemii kl. II Chemia klasa II - wymagania programowe dla uczniów z obowiązkiem dostosowania wymagań edukacyjnych opracowane na podstawie planu wynikowego opublikowanego przez wydawnictwo OPERON 1. Wodorotlenki i kwasy

Bardziej szczegółowo

Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum

Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum 1 Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Dział III. Woda i roztwory wodne Treści nauczania 7. Poznajemy związek chemiczny wodoru i tlenu

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wprowadzenie... 9

Spis treści. Wprowadzenie... 9 Spis treści Wprowadzenie... 9 Rozdział pierwszy Wstęp... 14 Lepkość... 16 Lepkość w aspekcie reologii... 16 Reologia a ceramika... 17 Płynięcie... 17 Podsumowanie... 19 Rozdział drugi Podstawy reologii...

Bardziej szczegółowo

Reologiczne właściwości cieczy

Reologiczne właściwości cieczy Reologiczne właściwości cieczy Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Biomechaniczna przyczyna miażdżycy Jarosław Wasilewski, Tomasz Kiljański Reologia nauka zajmująca się badaniem

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu chemia dla klasy II gimnazjum, rok szkolny 2015/2016

Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu chemia dla klasy II gimnazjum, rok szkolny 2015/2016 Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu chemia dla klasy II gimnazjum, rok szkolny 2015/2016 II. Wewnętrzna budowa materii posługuje się symbolami pierwiastków odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego

Bardziej szczegółowo

Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak

Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga ciało

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wprowadzenie... 9

Spis treści. Wprowadzenie... 9 Spis treści Wprowadzenie... 9 Rozdział pierwszy Wstęp... 14 Lepkość... 16 Lepkość w aspekcie reologii... 16 Reologia a ceramika... 17 Płynięcie... 17 Podsumowanie... 19 Rozdział drugi Podstawy reologii...

Bardziej szczegółowo

Właściwości mechaniczne tkanki buraczanej - rodzaje, sposoby pomiaru i znaczenie w technologii cukru

Właściwości mechaniczne tkanki buraczanej - rodzaje, sposoby pomiaru i znaczenie w technologii cukru Właściwości mechaniczne tkanki buraczanej - rodzaje, sposoby pomiaru i znaczenie w technologii cukru Gruska Radosław, Wawro Stanisław Politechnika Łódzka Instytut Chemicznej Technologii Żywności Zakład

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety

Ćwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety II. Wagi i ważenie. Roztwory. Emulsje i koloidy Zagadnienia Rodzaje wag laboratoryjnych i technika ważenia Niepewność pomiarowa. Błąd względny i bezwzględny Roztwory właściwe Stężenie procentowe i molowe.

Bardziej szczegółowo

Chemia klasa II - wymagania programowe. opracowane na podstawie planu wynikowego opublikowanego przez wydawnictwo OPERON

Chemia klasa II - wymagania programowe. opracowane na podstawie planu wynikowego opublikowanego przez wydawnictwo OPERON Chemia klasa II - wymagania programowe opracowane na podstawie planu wynikowego opublikowanego przez wydawnictwo OPERON 1. Wodorotlenki i kwasy na ocenę dopuszczającą uczeń: - dzieli tlenki na tlenki metali

Bardziej szczegółowo

Prędkości cieczy w rurce są odwrotnie proporcjonalne do powierzchni przekrojów rurki.

Prędkości cieczy w rurce są odwrotnie proporcjonalne do powierzchni przekrojów rurki. Spis treści 1 Podstawowe definicje 11 Równanie ciągłości 12 Równanie Bernoulliego 13 Lepkość 131 Definicje 2 Roztwory wodne makrocząsteczek biologicznych 3 Rodzaje przepływów 4 Wyznaczania lepkości i oznaczanie

Bardziej szczegółowo

Nazwa kwalifikacji: Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego Oznaczenie kwalifikacji: A.06 Numer zadania: 01

Nazwa kwalifikacji: Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego Oznaczenie kwalifikacji: A.06 Numer zadania: 01 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego Oznaczenie kwalifikacji: A.06 Numer

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny w klasie II

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny w klasie II I półrocze Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny w klasie II I. Wewnętrzna budowa materii posługuje się symbolami pierwiastków odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego zapisuje wzory sumaryczne

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMIA klasa II. I. Wewnętrzna budowa materii. Ocena bardzo dobra [ ]

Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMIA klasa II. I. Wewnętrzna budowa materii. Ocena bardzo dobra [ ] Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMIA klasa II I. Wewnętrzna budowa materii wymienia typy wiązań zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne podaje definicje wiązania kowalencyjnego wymaganych

Bardziej szczegółowo

Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph

Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Dysocjacja elektrolitów W drugiej połowie XIX wieku szwedzki chemik S.A. Arrhenius doświadczalnie udowodnił, że substancje

Bardziej szczegółowo

Fizyczne właściwości materiałów rolniczych

Fizyczne właściwości materiałów rolniczych Fizyczne właściwości materiałów rolniczych Właściwości mechaniczne TRiL 1 rok Stefan Cenkowski (UoM Canada) Marek Markowski Katedra Inżynierii Systemów WNT UWM Podstawowe koncepcje reologii Reologia nauka

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE ŚREDNIEJ MASY MOLOWEJ POLIMERU METODĄ WISKOZYMETRYCZNĄ

WYZNACZANIE ŚREDNIEJ MASY MOLOWEJ POLIMERU METODĄ WISKOZYMETRYCZNĄ Ćwiczenie nr 15 WYZNACZANIE ŚREDNIEJ MASY MOLOWEJ POLIMERU METODĄ WISKOZYMETRYCZNĄ Część teoretyczna W dzisiejszych czasach makrocząsteczki znalazły zastosowanie w niemal każdej dziedzinie gospodarki i

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy...

SPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy... SPRAWOZDANIE 2 Imię i nazwisko:... Data:.... Kierunek studiów i nr grupy..... Doświadczenie 1.1. Wskaźniki ph stosowane w laboratorium chemicznym. Zanotować obserwowane barwy roztworów w obecności badanych

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z CHEMII W KLASIE DRUGIEJ

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z CHEMII W KLASIE DRUGIEJ WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z CHEMII II. Wewnętrzna budowa materii ciąg dalszy ( I półrocze) wymienia typy wiązań zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne podaje definicje wiązania kowalencyjnego

Bardziej szczegółowo

Temat: Stacjonarny analizator gazu saturacyjnego MSMR-4 do pomiaru ciągłego

Temat: Stacjonarny analizator gazu saturacyjnego MSMR-4 do pomiaru ciągłego Temat: Stacjonarny analizator gazu saturacyjnego MSMR-4 do pomiaru ciągłego Jak zrobić dobry gaz saturacyjny? Podstawowym procesem chemicznym zachodzącym w piecu wapiennym jest tzw. wypalanie, tj. rozkład

Bardziej szczegółowo

Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii

Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie

Bardziej szczegółowo

Plan nauczania chemii w klasie II NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA

Plan nauczania chemii w klasie II NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA Plan nauczania chemii w klasie II NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA Przedstawiony rozkład materiału nauczania chemii w gimnazjum obejmuje wszystkie treści zawarte w podstawie programowej kształcenia ogólnego w

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii

Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii Dopuszczający (K) Dostateczny(P) Dobry(R) Bardzo dobry (D) Celujący (W) Uczeń : - wie,

Bardziej szczegółowo

Wnioski: Wnioski: Równanie reakcji chemicznej: Ca 2+ Mg 2+ Komentarz metodyczny:

Wnioski: Wnioski: Równanie reakcji chemicznej: Ca 2+ Mg 2+ Komentarz metodyczny: Tytuł: Woda - badanie właściwości - woda jako mieszanina. Wykazanie, że woda występująca w przyrodzie jest mieszaniną. Woda destylowana, mineralna, z kranu 3 zlewki, 3 palniki, 3 trójnogi, 3 siatki Do

Bardziej szczegółowo

Szkoła Letnia STC Łódź 2013 Oznaczanie zabarwienia cukru białego, cukrów surowych i specjalnych w roztworze wodnym i metodą MOPS przy ph 7,0

Szkoła Letnia STC Łódź 2013 Oznaczanie zabarwienia cukru białego, cukrów surowych i specjalnych w roztworze wodnym i metodą MOPS przy ph 7,0 Oznaczanie zabarwienia cukru białego, cukrów surowych i specjalnych w roztworze wodnym i metodą MOPS przy ph 7,0 1 Dr inż. Krystyna Lisik Inż. Maciej Sidziako Wstęp Zabarwienie jest jednym z najważniejszych

Bardziej szczegółowo

Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego

Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego 1. Przyporządkuj opisom odpowiadające im pojęcia. Wpisz litery (A I) w odpowiednie kratki. 3 p. A. hydraty D. wapno palone G. próchnica B. zaprawa wapienna

Bardziej szczegółowo

dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG

dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG 2. METODY WYZNACZANIA MASY MOLOWEJ POLIMERÓW dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG Politechnika Gdaoska, 2011 r. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Form-Pat Katalog. Wirówki firmy RumA - instalacje czyszczące

Form-Pat Katalog. Wirówki firmy RumA - instalacje czyszczące Form-Pat Katalog Wirówki firmy RumA - instalacje czyszczące Wersja mobilna Wersja stacjonarna System czyszczenia - wirówki stosowane są do rozdziału stałych i ciekłych elementów składowych występujących

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Biofizyczne semestr zimowy 2015/2016

Laboratorium Biofizyczne semestr zimowy 2015/2016 Bezpośredni opiekunowie laboratorium: dr Ewa Banachowicz dr Hanna JurgaNowak Laboratorium Biofizyczne semestr zimowy 2015/2016 Biofizyka molekularna I rok II stopnia Zebranie informacyjne dotyczące zajęć

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Osmoza i ciśnienie osmotyczne Zasada: Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które błona ta

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Pomiar ciśnienia osmotycznego ĆWICZENIA PRAKTYCZNE Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które

Bardziej szczegółowo

dobra (2+3+4) Substancje chemiczne i ich przemiany chemicznej. - sporządza mieszaniny -dobiera metodę rozdzielania mieszanin

dobra (2+3+4) Substancje chemiczne i ich przemiany chemicznej. - sporządza mieszaniny -dobiera metodę rozdzielania mieszanin Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii dla klasy VII. Opracowano na podstawie programu nauczania chemii w szkole podstawowej

Bardziej szczegółowo

Umiejętności ponadpodstawowe Ocena bardzo dobra. Substancje chemiczne i ich przemiany

Umiejętności ponadpodstawowe Ocena bardzo dobra. Substancje chemiczne i ich przemiany Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii dla klasy VII, opracowane na podstawie programu nauczania chemii w szkole podstawowej

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń

Ćwiczenie 1. Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń Ćwiczenie 1 Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń Stężenie roztworu określa ilość substancji (wyrażoną w jednostkach masy lub objętości) zawartą w określonej jednostce objętości lub

Bardziej szczegółowo

ASPEKTY ZASTOSOWANIA PRZEMYSŁOWEGO POMIARU GĘSTOG METODĄ REFRAKTOMETRYCZNĄ. Zakopane, kwiecień 2009

ASPEKTY ZASTOSOWANIA PRZEMYSŁOWEGO POMIARU GĘSTOG METODĄ REFRAKTOMETRYCZNĄ. Zakopane, kwiecień 2009 ASPEKTY ZASTOSOWANIA PRZEMYSŁOWEGO POMIARU GĘSTOG STOŚCI METODĄ REFRAKTOMETRYCZNĄ Zakopane, kwiecień 2009 Podziękowania za umożliwienie badań i testów Szczególne podziękowania dla kadry technicznej Cukrowni

Bardziej szczegółowo

przykłady gaz gaz nie istnieje ----- ciecz gaz aerozole ciekłe mgła, leki w postaci aerozolu ciało stałe gaz aerozole stałe

przykłady gaz gaz nie istnieje ----- ciecz gaz aerozole ciekłe mgła, leki w postaci aerozolu ciało stałe gaz aerozole stałe Ćwiczenie 13. Wyznaczanie ładunku koloidu metodą elektroforezy swobodnej. Układy koloidalne to mieszaniny fizycznie niejednorodne składające się z dwóch faz (rozproszonej i rozpraszającej), w których średnica

Bardziej szczegółowo

RHEOTEST Medingen Reometr rotacyjny RHEOTEST RN oraz lepkościomierz kapilarny RHEOTEST LK Zastosowanie w chemii polimerowej

RHEOTEST Medingen Reometr rotacyjny RHEOTEST RN oraz lepkościomierz kapilarny RHEOTEST LK Zastosowanie w chemii polimerowej RHEOTEST Medingen Reometr rotacyjny RHEOTEST RN oraz lepkościomierz kapilarny RHEOTEST LK Zastosowanie w chemii polimerowej Zadania w zakresie badań i rozwoju Roztwory polimerowe stosowane są w różnych

Bardziej szczegółowo

11.01.2009 r. GRANULACJA OSADÓW W TEMPERATURZE 140 O C

11.01.2009 r. GRANULACJA OSADÓW W TEMPERATURZE 140 O C 11.01.2009 r. GRANULACJA OSADÓW W TEMPERATURZE 140 O C * Firma TUZAL Sp. z o.o. jako współautor i koordynator międzynarodowego Projektu pt.: SOILSTABSORBENT w programie europejskim EUREKA, Numer Projektu:

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 21 listopada 2018 r. Nazwa i adres AB 1134

Bardziej szczegółowo

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów szkół podstawowych

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów szkół podstawowych Kod ucznia Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów szkół podstawowych Suma punktów 13 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Witamy Cię na trzecim etapie konkursu chemicznego. Podczas rozwiązywania

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak Czy równowaga w przyrodzie i w chemii jest korzystna? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga

Bardziej szczegółowo

Kuratorium Oświaty w Lublinie

Kuratorium Oświaty w Lublinie Kuratorium Oświaty w Lublinie KOD UCZNIA ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2014/2015 ETAP WOJEWÓDZKI Instrukcja dla ucznia 1. Zestaw konkursowy zawiera 11 zadań. 2. Przed

Bardziej szczegółowo

Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych.

Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych. Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych. Doświadczenie1: Poznanie barwy wskaźników w roztworach kwasów, zasad i wody. Wykonanie doświadczenia: Do pięciu probówek wlewamy

Bardziej szczegółowo

Ocena wpływu dekstranu na lepkość soków oraz granulację osadów podczas procesu oczyszczania. dr inż. Radosław Gruska

Ocena wpływu dekstranu na lepkość soków oraz granulację osadów podczas procesu oczyszczania. dr inż. Radosław Gruska Ocena wpływu dekstranu na lepkość soków oraz granulację osadów podczas procesu oczyszczania dr inż. Radosław Gruska Characterisation and impact of exopolymers on sugar processing 2 https://www.researchgate.net/project/exopolymers-in-sugar-processing

Bardziej szczegółowo

Technologie Materiałów Budowlanych Wykład 5. Beton zwykły i wysokowartościowy

Technologie Materiałów Budowlanych Wykład 5. Beton zwykły i wysokowartościowy Technologie Materiałów Budowlanych Wykład 5 Beton zwykły i wysokowartościowy Historia betonu Beton jest najszerzej stosowanym materiałem budowlanym na świecie i przy swojej 9000-letniej historii odegrał

Bardziej szczegółowo

Układy zdyspergowane. Wykład 6

Układy zdyspergowane. Wykład 6 Układy zdyspergowane Wykład 6 Treśd Podwójna warstwa elektryczna Zjawiska elektrokinetyczne Potencjał zeta Nowoczesne metody oznaczania Stabilnośd dyspersji Stabilnośd dyspersji koloidalnej jest wypadkową

Bardziej szczegółowo

Andritz Pompy dla przemysłu cukrowniczego

Andritz Pompy dla przemysłu cukrowniczego Andritz Pompy dla przemysłu cukrowniczego www.andritz.com/pumps ANDRITZ w przemyśle cukrowniczym Pompy przystosowane do indywidualnych wymagań klientów Jesteś osobą odpowiedzialną za eksploatację lub konserwację

Bardziej szczegółowo