Środowisko pracy Mikroklimat

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Środowisko pracy Mikroklimat"

Transkrypt

1 Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Definicja Całokształt zmian fizycznych czynników meteorologicznych w badanym, ograniczonym miejscu. Warunki klimatyczne panujące na stanowisku roboczym lub w pomieszczeniu przemysłowym. Klimat charakterystyczny dla małej części środowiska, której odrębność jest wynikiem specyfiki układu czynników ją tworzących. 1 2 Główne parametry mikroklimatu temperatura powietrza temperatura promieniowania cieplnego otoczenia wilgotność powietrza prędkość ruchu powietrza Mechanizmy termoregulacji regulacja chemiczna zmiana ilości ciepła wytwarzanego w ustroju mechanizmy termoregulacyjne regulacja fizyczna zmiana ilości ciepła wymienianego z otoczeniem ciśnienie atmosferyczne 3 regulacja czynna wydzielanie i odparowywanie potu regulacja bierna promieniowanie, konwekcja i przewodzenie 4 Fizyczne mechanizmy przepływu ciepła przewodzenie przy bezpośrednim zetknięciu się ciał zależy od wielkości pola kontaktu oraz różnicy temperatur konwekcja (unoszenie) wymaga obecności ośrodka oraz grawitacji zależy od kształtu i orientacji ciała w przestrzeni Fizyczne mechanizmy przepływu ciepła promieniowanie nie wymaga pośrednictwa materii zależy od zdolności powierzchni do pochłaniania, rozpraszania i odbijania fal elektromagnetycznych określonej długości Parowanie Zmiana stanu skupienia Jednostronne Zależy od wilgotności 5 6 1

2 Bilans cieplny organizmu ΔQ = M ± C ± R E ΔQ przyrost ilości ciepła w organizmie M ciepło wytworzone w przemianach metabolicznych C ciepło przyjęte lub oddane przez konwekcję i przewodzenie łącznie R ciepło przyjęte lub oddane przez promieniowanie E ciepło oddane przez ss odparowanie potu i wody Temperatura skalarna wielkość fizyczna określająca stopień ogrzania ciała. miara średniej energii kinetycznej ruchu cząsteczek Stopnie Celsjusza lub Kelwina Najważniejszy parametr mikroklimatu 7 8 Temperatura powietrza Temperatura powietrza wokół ciała ludzkiego Średnia promieniowania temperatura Jednolita temperatura wyobrażonej osłony, w której przenoszenie ciepła promieniowania jest takie jak w rzeczywistej osłonie niejednolitej (temperatura poczernionej kuli) Reakcje fizjologiczne na ciepło Pocenie się Zaczerwienienie wzrost przepływu krwi w naczyniach włosowatych Szybsze tętno Dodatni bilans cieplny 9 10 Zmiany w funkcjonowaniu organizmu - ciepło zwiększone obciążenie układu sercowonaczyniowego redukcja aktywności mięśniowej wyłączenie układu trawienia odwodnienie Skurcze mięśni (zaburzenie równowagi elektrolitowej) Wpływ mikroklimatu na człowieka - ciepło uczucie wyczerpania i senności spadek wydajności pracy wydłużony czas reakcji zmniejszona spostrzegawczość wzrost ilości błędów wzrost wypadkowości

3 Reakcje fizjologiczne na zimno Gęsia skórka Sinienie Dreszcze Odcinanie dopływu krwi do palców Zmiany w funkcjonowaniu organizmu - zimno odczuwalne obniżenie temperatury skóry zwiększenie tempa metabolizmu utrata elastyczności i siły mięśni spowolnienie przewodzenia bodźców nerwowych zmiany behawioralne Ujemny bilans cieplny Wpływ mikroklimatu na człowieka - zimno uczucie niepokoju, zdenerwowania spadek czujności i koncentracji spadek wydajności pracy gorsze wyniki pracy umysłowej Wilgotność Bezwzględna [g/m 3 ] - ilość pary wodnej w gramach na 1 m 3 powietrza. Względna [%] - stosunek wilgotności bezwzględnej do maksymalnej. Maksymalna - największa zawartość pary wodnej w gramach, która nasyca 1 m 3 powietrza w danej temperaturze Wpływ wilgotności powietrza na organizm Wilgotność a komfort cieplny < 30% - wysychanie błon śluzowych górnych dróg oddechowych i osłabienie bariery ochronnej organizmu Wysoka wilgotność powietrza w wysokich temperaturach utrudnia oddawanie ciepła przez parowanie potu W niskich temperaturach zwiększa oddawanie ciepła poprzez przewodzenie

4 Sprawność (%) Ruch powietrza Względna prędkość cząstek powietrza [m/s] Efekt różnicy ciśnień lub temperatur Wpływ szybkiego ruchu powietrza na organizm obniżenie ciśnienia krwi bóle głowy bóle serca wzmożona pobudliwość nerwowa bóle mięśniowe Temperatura efektywna (Effective temperature) wskaźnik temperatury powietrza o wilgotności 50% dla którego człowiek wymienia taką samą całkowitą ilość ciepła, jaką wymienia w rzeczywistych warunkach Wskaźnik odczuwalności cieplnej Temperatura efektywna (Effective temperature) wyznaczona empirycznie w komorach klimatycznych z uwzględnieniem parametrów fizjologicznych przez C. P. Yaglou i F. C. Houghtona Uwzględnia: temperaturę powietrza średnią temperaturę promieniowania przegród w pomieszczeniu ciśnienie cząstkowe pary wodnej Temperatura efektywna Houghten i Yaglou, 1923 r. Zależność sprawności fizycznej od temperatury efektywnej Temperatura efektywna

5 Komfort cieplny Najkorzystniejsze warunki mikroklimatu pomieszczenia, w których człowiek czuje się dobrze, a gospodarka cieplna jego organizmu przebiega najekonomiczniej /CIOP/ Komfort cieplny jest to taki stan umysłu, który wyraża zadowolenie z panujących warunków termicznych /ISO 7730/ Komfort cieplny zrównoważony bilans cieplny odpowiednia temperatura wnętrza ciała (37±0,3ºC) odpowiednia temperatura skóry (32-34ºC) brak aktywności gruczołów potowych (do ~20% maks. zdolności utraty ciepła) brak uczucia dyskomfortu Wskaźniki komfortu wg normy ISO 7730 Zależność między PMV i PPD PMV (Predicted Mean Vote) od -0.5 do +0.5 PPD (Predicted Percentage of Dissatisfied) 10% lub mniej PMV składowe oceny poziom metabolizmu praca zewnętrzna izolacyjność termiczna odzieży stosunek powierzchni ciała okrytej odzieżą do powierzchni nieokrytej temperatura powietrza średnia temperatura promieniowania prędkość ruchu powietrza względna wilgotność powietrza Aktywność fizyczna i poziom metabolizmu rodzaj aktywności poziom metabolizmu [met] ciepło wydzielane [kcal/h] odpoczynek w pozycji leżącej odpoczynek w pozycji siedzącej relaks w pozycji stojącej lub aktywność w pozycji siedzącej (np. praca biurowa) aktywność w pozycji stojącej (np. zakupy, przemysł lekki) średnio intensywna aktywność (np. prace domowe) intensywna aktywność (np. przemysł metalowy) bardzo intensywna aktywność (np. roboty budowlane)

6 Aktywność fizyczna Odzież i jej izolacyjność termiczna rodzaj odzieży izolacyjność cieplna [clo] skąpy kostium kąpielowy dwuczęściowy 0.01 szorty i koszulka sportowa 0.1 krótkie spodnie, rozpięta koszula z krótkim rękawem, cienka bielizna długie cienkie spodnie, rozpięta koszula z krótkim rękawem, cienka bielizna kostium damski lub lekki garnitur męski 0.8 typowy garnitur męski 1.0 garnitur z kamizelką, ciepła bielizna z długimi rękawami i nogawkami ocieplany kombinezon roboczy do prac zimowych 2.2 ubranie polarne Izolacyjność odzieży a komfort cieplny Ograniczenia stosowania PMV metabolizm W/m² prędkość powietrza 0-1 m/s temperatura powietrza 10-30ºC średnia temperatura promieniowania 10-40ºC izolacyjność odzieży 0-2 clo Amicro Komfort cieplny pracownik biurowego temperatura pomieszczenia 21 26ºC chłodzenie izotermicznym przepływem powietrza do 30ºC, a powyżej 30ºC zimną strugą pionowy gradient temperatury na wysokości człowieka do 3K asymetria temperatury promieniowania (od okien) do 10K a od sufitu do 5K temperatura powierzchni podłogi 19-29ºC wilgotność powietrza 30-70% Środki tworzące korzystny mikroklimat Urządzenia techniczne Grzewcze Wentylacyjne Klimatyzacyjne Środki ochrony osobistej i indywidualnej Środki organizacyjne Rytm przerw i pracy Separacja pracowników od środowisk zimnych/ gorących Rotacja pracowników

7 Środki zmniejszające obciążenie cieplne powodowane słońcem Zwiększenie współczynnika odbicia Przegrody nieprzezroczyste Wzrost wymiany ciepła (np. zraszanie) Zwiększenie odporności termicznej przegród Przegrody oszklone Wystawa gł. północna Żaluzje, szczególnie zewnętrzne Wind Chill Index (Indeks Wychładzania) t wc = t a v t a v 0.16 where t wc = effective "wind" temperature ( o C) t a = temperatura powietrza ( o C) v = prędkość ruchu powietrza (km/h) Wind Chill Index effects Humidex / Heat Index (Indeks Cieplny) Normy PN-EN 27243:2005 Środowiska gorące. Wyznaczanie obciążenia termicznego działającego na człowieka podczas pracy, oparte na wskaźniku WBGT PN-EN ISO 11079:2008 Ergonomia środowiska termicznego. Wyznaczanie i interpretacja stresu termicznego wynikającego z ekspozycji na środowisko zimne z uwzględnieniem wymaganej izolacyjności cieplnej odzieży (IREQ) oraz wpływu wychłodzenia miejscowego (oryg.) PN-EN ISO 7730:2006 Ergonomia środowiska termicznego. Analityczne wyznaczanie i interpretacja komfortu termicznego z zastosowaniem obliczania wskaźników PMV i PPD oraz kryteriów lokalnego komfortu termicznego (oryg.) PN-EN 12515:2002 Środowiska gorące. Analityczne określanie i interpretacja stresu cieplnego z wykorzystaniem obliczenia wymaganej ilości potu Literatura Termofizjologia, mikroklimat i komfort cieplny, Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Dz.U. nr 79, poz

Środowisko pracy Mikroklimat

Środowisko pracy Mikroklimat Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Definicja Całokształt zmian fizycznych czynników meteorologicznych w badanym, ograniczonym miejscu. Warunki klimatyczne panujące na stanowisku roboczym

Bardziej szczegółowo

Środowisko pracy Mikroklimat

Środowisko pracy Mikroklimat Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Mikroklimat Definicja Składowe Mechanizmy wymiany ciepła między człowiekiem a otoczeniem Ocena komfortu cieplnego w środowisku umiarkowanym Reakcje organizmu

Bardziej szczegółowo

Środowisko pracy Mikroklimat

Środowisko pracy Mikroklimat Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Mikroklimat Definicja Składowe Mechanizmy wymiany ciepła między człowiekiem a otoczeniem Ocena komfortu cieplnego w środowisku umiarkowanym Reakcje organizmu

Bardziej szczegółowo

Mikroklimat. dr inż. Magdalena Młynarczyk. Pracownia Obciążeń Termicznych Zakład Ergonomii.

Mikroklimat. dr inż. Magdalena Młynarczyk. Pracownia Obciążeń Termicznych Zakład Ergonomii. Mikroklimat dr inż. Magdalena Młynarczyk Pracownia Obciążeń Termicznych Zakład Ergonomii e-mail: m.mlynarczyk@ciop.pl Centralny Instytut Pracy Państwowy Instytut Badawczy Podział środowisk cieplnych Wskaźnik

Bardziej szczegółowo

Rys. 1. Stanowisko pomiarowe do pomiaru parametrów mikroklimatu w pomieszczeniu

Rys. 1. Stanowisko pomiarowe do pomiaru parametrów mikroklimatu w pomieszczeniu Ćwiczenie Nr 3 Temat: BADANIE MIKROKLIMATU W POMIESZCZENIACH Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi badania mikroklimatu w pomieszczeniach za pomocą wskaźników PMV, PPD.

Bardziej szczegółowo

KOMFORT CIEPLNY. Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Wiśniewski. Plan wystąpienia

KOMFORT CIEPLNY. Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Wiśniewski. Plan wystąpienia KOMFORT CIEPLNY Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Wiśniewski Plan wystąpienia Definicja komfortu cieplnego, Czynniki mające wpływ na komfort cieplny, Parametry stosowane do opisu ilościowego komfortu cieplnego,

Bardziej szczegółowo

4. Ocena i interpretacja wyników pomiarów elementów materialnego środowiska pracy

4. Ocena i interpretacja wyników pomiarów elementów materialnego środowiska pracy 4. Ocena i interpretacja wyników pomiarów elementów materialnego środowiska pracy Ocena mikroklimatu wymaga uwzględnienia kompleksowego wpływu elementów środowiska, decydujących o możliwości funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

Tabela 1. Odzież chirurgiczna wyciąg z bazy danych

Tabela 1. Odzież chirurgiczna wyciąg z bazy danych Zapewnienie pracownikom odczuwania komfortu cieplnego przez dobór odzieży o odpowiednich parametrach w zakresie suchej i mokrej wymiany ciepła przekłada się m.in. na poprawę koncentracji i zmniejszenie

Bardziej szczegółowo

1/3.3.3. Mikroklimat

1/3.3.3. Mikroklimat Mikroklimat gorący występuje wtedy, gdy temperatura powietrza w pomieszczeniu przekracza 30 o C, a wilgotność powietrza jest powyżej 65% lub występuje bezpośrednie oddziaływanie otwartego źródła promieniowania

Bardziej szczegółowo

Materiały szkoleniowe

Materiały szkoleniowe Materiały szkoleniowe Projekt I.N.05 Opracowanie modelu obciążenia cieplnego organizmu człowieka przebywającego w warunkach środowiskowych odpowiadających głęboko położonym oddziałom kopalni węgla i miedzi.

Bardziej szczegółowo

Środowisko pracy Mikroklimat i hałas

Środowisko pracy Mikroklimat i hałas Środowisko pracy Mikroklimat i hałas dr inż. Katarzyna Jach Mikroklimat Całokształt zmian fizycznych czynników meteorologicznych w badanym, ograniczonym miejscu. Warunki klimatyczne panujące na stanowisku

Bardziej szczegółowo

Mikroklimat. Magdalena Zwolińska, Joanna Bugajska

Mikroklimat. Magdalena Zwolińska, Joanna Bugajska 8.1. Informacje ogólne 8. Mikroklimat Magdalena Zwolińska, Joanna Bugajska Spis treści 8.1. Informacje ogólne 8.2. Ogólne wymagania w zakresie parametrów mikroklimatu 8.2.1. Środowisko umiarkowane 8.2.2.

Bardziej szczegółowo

Wykłady z przedmiotu Bezpieczeństwo Pracy i Ergonomia

Wykłady z przedmiotu Bezpieczeństwo Pracy i Ergonomia Wykłady z przedmiotu Bezpieczeństwo Pracy i Ergonomia SEMESTR I Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Górnictwa Podziemnego Pracownia Bezpieczeństwa Pracy i Ergonomii w Górnictwie Kraków 2015 Wykłady

Bardziej szczegółowo

Ocena obciąŝeń termicznych w środowisku pracy Charakterystyka zjawiska

Ocena obciąŝeń termicznych w środowisku pracy Charakterystyka zjawiska Ocena obciąŝeń termicznych w środowisku pracy 2.1. Charakterystyka zjawiska Ocena mikroklimatu wymaga uwzględnienia kompleksowego wpływu elementów środowiska decydujących o moŝliwości funkcjonowania człowieka

Bardziej szczegółowo

Nowy ubiór do pracy w zimnym środowisku z możliwością indywidualnego doboru jego ciepłochronności. dr Anna Marszałek

Nowy ubiór do pracy w zimnym środowisku z możliwością indywidualnego doboru jego ciepłochronności. dr Anna Marszałek Nowy ubiór do pracy w zimnym środowisku z możliwością indywidualnego doboru jego ciepłochronności dr Anna Marszałek Pracownicy zatrudnieni w warunkach zimnego środowiska powinni mieć zapewnioną odzież

Bardziej szczegółowo

OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO OSÓB W BUDYNKACH MIESZKALNYCH NA PODSTAWIE WSKAŹNIKÓW PMV I PPD

OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO OSÓB W BUDYNKACH MIESZKALNYCH NA PODSTAWIE WSKAŹNIKÓW PMV I PPD Budownictwo 22 DOI: 10.17512/znb.2016.1.21 Anna Lis 1 OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO OSÓB W BUDYNKACH MIESZKALNYCH NA PODSTAWIE WSKAŹNIKÓW PMV I PPD Wprowadzenie Odczucie komfortu bądź dyskomfortu jest subiektywne

Bardziej szczegółowo

ERGONOMIA Cz. 3. Wybrane czynniki ryzyka

ERGONOMIA Cz. 3. Wybrane czynniki ryzyka ERGONOMIA Cz. 3 Wybrane czynniki ryzyka CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Prace w warunkach mikroklimatu gorącego Temperatura powietrza powodowana procesami technologicznymi przekracza 26 0

Bardziej szczegółowo

Metody oceny środowiska umiarkowanego cieplnie zgodnie z zapisem normy PN-EN ISO 7730:2006

Metody oceny środowiska umiarkowanego cieplnie zgodnie z zapisem normy PN-EN ISO 7730:2006 Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2010, nr 1(63), s. 93 dr inż. ANNA BOGDAN Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 Metody oceny środowiska

Bardziej szczegółowo

Uniwersalne cechy temperatury śląskiej TŚ w normowaniu czasu pracy i bezpieczeństwa cieplnego górników w środowiskach pracy kopalń głębokich

Uniwersalne cechy temperatury śląskiej TŚ w normowaniu czasu pracy i bezpieczeństwa cieplnego górników w środowiskach pracy kopalń głębokich dr hab. inż. JAN DRENDA prof. nadzw. w Pol. Śl. Politechnika Śląska Uniwersalne cechy temperatury śląskiej TŚ w normowaniu czasu pracy i bezpieczeństwa cieplnego górników w środowiskach pracy kopalń głębokich

Bardziej szczegółowo

Metody oceny oddziaływania mikroklimatu zimnego na organizm człowieka

Metody oceny oddziaływania mikroklimatu zimnego na organizm człowieka Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2009, nr 1(59), s. 195 201 dr inż. ANNA BOGDAN Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 Metody oceny oddziaływania

Bardziej szczegółowo

Autor: dr inż. Andrzej Sobolewski 2018 r. Wstęp

Autor: dr inż. Andrzej Sobolewski 2018 r. Wstęp Materiały informacyjne dotyczące teoretycznego ujęcia problemu obciążenia organizmu człowieka w gorącym środowisku pracy dla służb monitorujących warunki pracy i zarządzających bezpieczeństwem pracy w

Bardziej szczegółowo

TEMPERATURA EKWIWALENTNA I OPERATYWNA W OCENIE ŚRODOWISKA WNĘTRZ

TEMPERATURA EKWIWALENTNA I OPERATYWNA W OCENIE ŚRODOWISKA WNĘTRZ Budownictwo Anna Lis TEMPERATURA EKWIWALENTNA I OPERATYWNA W OCENIE ŚRODOWISKA WNĘTRZ Wprowadzenie Otoczenie, w jakim człowiek przebywa, powinno pozwalać na osiąganie stanu zadowolenia z warunków, które

Bardziej szczegółowo

Anna Smolarz MIKROKLIMAT

Anna Smolarz MIKROKLIMAT Anna Smolarz MIKROKLIMAT Wrocław 2013 Mikroklimat Pojęcia podstawowe Bilans cieplny organizmu Człowiek jako organizm stałocieplny, utrzymuje stałą temperaturę wewnętrzną ciała w wąskim zakresie, bliskim

Bardziej szczegółowo

Syndrom Chorego Budynku

Syndrom Chorego Budynku Syndrom Chorego Budynku Syndrom chorego budynku (z angielskiego "sick building syndrome", SBS) to termin określający sytuację, w której użytkownicy pomieszczeń odczuwają dyskomfort związany bezpośrednio

Bardziej szczegółowo

Wpływ sposobu ogrzewania na efektywność energetyczną budynku

Wpływ sposobu ogrzewania na efektywność energetyczną budynku Wpływ sposobu ogrzewania na efektywność energetyczną budynku dr inż. Adrian Trząski MURATOR 2015, JAKOŚĆ BUDYNKU: ENERGIA * KLIMAT * KOMFORT Warszawa 4-5 Listopada 2015 Charakterystyka energetyczna budynku

Bardziej szczegółowo

Agenda. Stres - wybrane stresory - reakcja stresowa (wybrane aspekty) Zaburzenia termoregulacji - przegrzanie - udar cieplny

Agenda. Stres - wybrane stresory - reakcja stresowa (wybrane aspekty) Zaburzenia termoregulacji - przegrzanie - udar cieplny Ignacy Baumberg Agenda Stres - wybrane stresory - reakcja stresowa (wybrane aspekty) Zaburzenia termoregulacji - przegrzanie - udar cieplny OBAWA O WŁASNE ŻYCIE I ZDROWIE ŚWIADOMOŚĆ OGRANICZEŃ FIZYCZNYCH

Bardziej szczegółowo

OCENA WSKAŹNIKÓW KOMFORTU CIEPLNEGO LUDZI W POMIESZCZENIACH

OCENA WSKAŹNIKÓW KOMFORTU CIEPLNEGO LUDZI W POMIESZCZENIACH FIZYKA BUDOWLI W TEORII I PRAKTYCE TOM II, 27 Sekcja Fizyki Budowli KILiW PAN OCENA WSKAŹNIKÓW KOMFORTU CIEPLNEGO LUDZI W POMIESZCZENIACH Anna LIS * * Politechnika Częstochowska, Katedra Budownictwa Ogólnego

Bardziej szczegółowo

HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie

HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie dr med. Maciej Sterliński Szkolenie z zakresu ratownictwa lodowego WOPR Województwa Mazowieckiego Zegrze, 19.02.2006 Główne cele działania zespołów ratowniczych

Bardziej szczegółowo

Badania biegłości przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy

Badania biegłości przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy Badania przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy Organizator Cel porównań międzylaboratoryjnych Uczestnicy badań Termin realizacji Badań Miejsce badań

Bardziej szczegółowo

OSZACOWANIE WARTOŚCI TEMPERATURY KOMFORTU W GRUPIE BUDYNKÓW EDUKACYJNYCH

OSZACOWANIE WARTOŚCI TEMPERATURY KOMFORTU W GRUPIE BUDYNKÓW EDUKACYJNYCH Budownictwo 20 Anna Lis OSZACOWANIE WARTOŚCI TEMPERATURY KOMFORTU W GRUPIE BUDYNKÓW EDUKACYJNYCH Wprowadzenie Zapewnienie prawidłowych warunków komfortu cieplnego osobom przebywającym w budynkach jest

Bardziej szczegółowo

Mikroklimat środowiska pracy

Mikroklimat środowiska pracy Mikroklimat środowiska pracy Organizm ludzki utrzymuje temperaturę wewnętrzną w granicach 37±0,3 C. Temperatura wewnętrzna jest wypadkową temperaturą róŝnych narządów. Wynik pomiaru temperatury zaleŝy

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka zanieczyszczeń pyłowych i gazowych wydzielających się przy procesach spawania metali.

Charakterystyka zanieczyszczeń pyłowych i gazowych wydzielających się przy procesach spawania metali. Ochrona zdrowia pracowników przy procesach spawania jest obecnie bezwzględną koniecznością dla każdego pracodawcy. Procesy spawania związane są z występowaniem wielu czynników stanowiących potencjalne

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Zagadnienia : 1.Bilans energetyczny - pojęcie 2.Komponenty masy ciała, 3.Regulacja metabolizmu

Bardziej szczegółowo

PROMIENIOWANIE SŁONECZNE

PROMIENIOWANIE SŁONECZNE moduł II foliogram 1 PROMIENIOWANIE SŁONECZNE CIEPLNE (podczerwone) NADFIOLETOWE WIDZIALNE RADIOWE RENTGENOWSKIE CZĄSTECZKOWE >> NIE DOCIERA DO POWIERZCHNI ZIEMI W ISTOTNEJ ILOŚCI moduł II foliogram 2

Bardziej szczegółowo

wodnej, poniewaŝ organizm produkuje wtedy duŝe ilości potu, który musi mieć moŝliwość odparowania i ucieczki, gdyŝ inaczej nie spełni swojego zadania.

wodnej, poniewaŝ organizm produkuje wtedy duŝe ilości potu, który musi mieć moŝliwość odparowania i ucieczki, gdyŝ inaczej nie spełni swojego zadania. Mikroklimat W znakomitej większości przypadków mikroklimat panujący w miejscu pracy jest jedynie czynnikiem uciąŝliwym, mającym wpływ na komfort i poziom zadowolenia pracowników, a w przypadku jego niedopasowania

Bardziej szczegółowo

Weryfikacja metody oceny warunków mikroklimatu opartej na wskaźniku dyskomfortu cieplnego przy użyciu obliczeń przewidywanego obciążenia termicznego

Weryfikacja metody oceny warunków mikroklimatu opartej na wskaźniku dyskomfortu cieplnego przy użyciu obliczeń przewidywanego obciążenia termicznego Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN Tom 18, nr 1, marzec 216, s. 55-62 Instytut Mechaniki Górotworu PAN Weryfikacja metody oceny warunków mikroklimatu opartej na wskaźniku dyskomfortu cieplnego przy

Bardziej szczegółowo

WYMIANA CIEPŁA MIĘDZY CZŁOWIEKIEM A OTOCZENIEM W MIKROKLIMACIE ZIMNYM HEAT TRANSFER BETWEEN MAN AND SURROUNDINGS IN COLD MICROCLIMATE

WYMIANA CIEPŁA MIĘDZY CZŁOWIEKIEM A OTOCZENIEM W MIKROKLIMACIE ZIMNYM HEAT TRANSFER BETWEEN MAN AND SURROUNDINGS IN COLD MICROCLIMATE ALEKSANDRA CUL, TADEUSZ KOMOROWICZ, KRZYSZTOF KUPIEC WYMIANA CIEPŁA MIĘDZY CZŁOWIEKIEM A OTOCZENIEM W MIKROKLIMACIE ZIMNYM HEAT TRANSFER BETWEEN MAN AND SURROUNDINGS IN COLD MICROCLIMATE Streszczenie Abstract

Bardziej szczegółowo

Projekt Inżynier mechanik zawód z przyszłością współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt Inżynier mechanik zawód z przyszłością współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zajęcia wyrównawcze z fizyki -Zestaw 4 -eoria ermodynamika Równanie stanu gazu doskonałego Izoprzemiany gazowe Energia wewnętrzna gazu doskonałego Praca i ciepło w przemianach gazowych Silniki cieplne

Bardziej szczegółowo

Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18

Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18 Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18 Średnia energia kinetyczna cząsteczek Średnia energia kinetyczna cząsteczek to suma energii kinetycznych wszystkich cząsteczek w danej chwili podzielona przez

Bardziej szczegółowo

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 87 Politechniki Wrocławskiej Nr 87 CIEPLNE WARUNKI PRACY W WYROBISKACH GÓRNICTWA SKALNEGO 1.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 87 Politechniki Wrocławskiej Nr 87 CIEPLNE WARUNKI PRACY W WYROBISKACH GÓRNICTWA SKALNEGO 1. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 87 Politechniki Wrocławskiej Nr 87 Studia i Materiały Nr 28 2000 Zbigniew NĘDZA * górnictwo odkrywkowe, bezpieczeństwo pracy, cieplne warunki pracy CIEPLNE WARUNKI

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział III Drgania mechaniczne i wstrząsy 1. Charakterystyka fizyczna i podstawowe pojęcia... 87 2. Źródła drgań...

Spis treści. Rozdział III Drgania mechaniczne i wstrząsy 1. Charakterystyka fizyczna i podstawowe pojęcia... 87 2. Źródła drgań... Spis treści Rozdział I Czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy 1. Podział czynników szkodliwych i uciążliwych.................................. 11 2. Ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Ergonomii i Ryzyka Zawodowego Politechniki Poznańskiej Wydział Inżynierii Zarządzania

Laboratorium Ergonomii i Ryzyka Zawodowego Politechniki Poznańskiej Wydział Inżynierii Zarządzania Laboratorium Ergonomii i Ryzyka Zawodowego Politechniki Poznańskiej Wydział Inżynierii Zarządzania Skład Grupy: Temat ćwiczenia: Ocena obciążeń termicznych pracownika w środowisku umiarkowanym Wzorzec

Bardziej szczegółowo

Metodyka pomiarowo-interpretacyjna wyników badań mikroklimatu i zapylenia, jako czynników środowiska w zakładach górnictwa nafty i gazu

Metodyka pomiarowo-interpretacyjna wyników badań mikroklimatu i zapylenia, jako czynników środowiska w zakładach górnictwa nafty i gazu NAFTA-GAZ grudzień 2010 ROK LXVI Roman Urba, Tadeusz Kwilosz Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno Metodyka pomiarowo-interpretacyjna wyników badań mikroklimatu i zapylenia, jako czynników środowiska w

Bardziej szczegółowo

wymiana energii ciepła

wymiana energii ciepła wymiana energii ciepła Karolina Kurtz-Orecka dr inż., arch. Wydział Budownictwa i Architektury Katedra Dróg, Mostów i Materiałów Budowlanych 1 rodzaje energii magnetyczna kinetyczna cieplna światło dźwięk

Bardziej szczegółowo

Wymiana ciepła w wymiennikach. wykład wymienniki ciepła

Wymiana ciepła w wymiennikach. wykład wymienniki ciepła Wymiana ciepła Wymiana ciepła w wymiennikach wykład wymienniki ciepła Aparaty do wymiany ciepła miedzy płynami, tzn. wymienniki ciepła, znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle chemicznym, petrochemicznym,

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia fizyki budowli przy ocieplaniu od wewnątrz

Zagadnienia fizyki budowli przy ocieplaniu od wewnątrz Zagadnienia fizyki budowli przy ocieplaniu od wewnątrz YTONG MULTIPOR Xella Polska sp. z o.o. 31.05.2010 Izolacja od wnętrza Zazwyczaj powinno wykonać się izolację zewnętrzną. Pokrywa ona wówczas mostki

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1257

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1257 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1257 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 8 Data wydania: 9 grudnia 2016 r. Nazwa i adres EGMAX, KATARZYNA

Bardziej szczegółowo

Układ termodynamiczny Parametry układu termodynamicznego Proces termodynamiczny Układ izolowany Układ zamknięty Stan równowagi termodynamicznej

Układ termodynamiczny Parametry układu termodynamicznego Proces termodynamiczny Układ izolowany Układ zamknięty Stan równowagi termodynamicznej termodynamika - podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny - wyodrębniona część otaczającego nas świata. Parametry układu termodynamicznego - wielkości fizyczne, za pomocą których opisujemy stan układu termodynamicznego,

Bardziej szczegółowo

Instalacje ogrzewania Dr inŝ. Paweł Kędzierski

Instalacje ogrzewania Dr inŝ. Paweł Kędzierski Instalacje ogrzewania Dr inŝ. Paweł Kędzierski Zakład Klimatyzacji i Ogrzewnictwa PW Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Audytor energetyczny KAPE 0142 Charakterystyka ogólna Ogrzewanie pomieszczeń

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, siły równoważące się. Dział V. Dynamika (10 godzin lekcyjnych)

Bardziej szczegółowo

Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach

Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach NOWOCZESNE SYSTEMY WENTYLACJI, KLIMATYZACJI I UTRZYMANIA RUCHU W GÓRNICTWIE PODZIEMNYM IV Konferencja, 7-8 czerwca 2018r., Jastków k. Lublina Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach

Bardziej szczegółowo

Ogrzewanie budowli zabytkowych komfort ludzi a ochrona konserwatorska

Ogrzewanie budowli zabytkowych komfort ludzi a ochrona konserwatorska Ogrzewanie budowli zabytkowych komfort ludzi a ochrona konserwatorska Roman Kozłowski Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni Polskiej Akademii Nauk w Krakowie Problem Pierwotnie budowle zabytkowe

Bardziej szczegółowo

Ocena właściwości fizjologicznych odzieży chirurgicznej w celu zapewnienia komfortu termicznego

Ocena właściwości fizjologicznych odzieży chirurgicznej w celu zapewnienia komfortu termicznego Ocena właściwości fizjologicznych odzieży chirurgicznej w celu zapewnienia komfortu termicznego Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy Wykonawcy: mgr inż. Magdalena Zwolińska, dr

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA Z REALIZACJI ZADANIA BADAWCZEGO NR 5

INFORMACJA Z REALIZACJI ZADANIA BADAWCZEGO NR 5 Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie PROJEKT STRATEGICZNY NARODOWEGO CENTRUM BADAŃ I ROZWOJU POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA PRACY W KOPALNIACH INFORMACJA Z REALIZACJI ZADANIA BADAWCZEGO

Bardziej szczegółowo

22 marca Światowy Dzień Wody Znaczenie żywieniowe wody

22 marca Światowy Dzień Wody Znaczenie żywieniowe wody Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl 22 marca Światowy

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU... 11

Spis treści. Przedmowa WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU... 11 Spis treści Przedmowa... 10 1. WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU... 11 2. PODSTAWOWE OKREŚLENIA W TERMODYNAMICE... 13 2.1. Układ termodynamiczny... 13 2.2. Wielkości fizyczne, układ jednostek miary... 14 2.3.

Bardziej szczegółowo

= = Budowa materii. Stany skupienia materii. Ilość materii (substancji) n - ilość moli, N liczba molekuł (atomów, cząstek), N A

= = Budowa materii. Stany skupienia materii. Ilość materii (substancji) n - ilość moli, N liczba molekuł (atomów, cząstek), N A Budowa materii Stany skupienia materii Ciało stałe Ciecz Ciała lotne (gazy i pary) Ilość materii (substancji) n N = = N A m M N A = 6,023 10 mol 23 1 n - ilość moli, N liczba molekuł (atomów, cząstek),

Bardziej szczegółowo

WYCHŁODZENIE I ODMROŻENIE

WYCHŁODZENIE I ODMROŻENIE WYCHŁODZENIE I ODMROŻENIE ZAPAMIETAJ!!! TEKST POGRUBIONY LUB PODKREŚLONY JEST DO ZAPAMIĘTANIA Opracował: mgr Mirosław Chorąży Wychłodzenie i odmrożenia Temperatura 36 C. to stan normalny organizmu ludzkiego.

Bardziej szczegółowo

DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI

DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI Procesy odwracalne i nieodwracalne termodynamicznie, samorzutne i niesamorzutne Proces nazywamy termodynamicznie odwracalnym, jeśli bez spowodowania zmian w otoczeniu możliwy

Bardziej szczegółowo

OŚWIETLENIE, OGRZEWANIE I KLIMATYZACJA POMIESZCZEŃ PRACY BIUROWEJ

OŚWIETLENIE, OGRZEWANIE I KLIMATYZACJA POMIESZCZEŃ PRACY BIUROWEJ OŚWIETLENIE, OGRZEWANIE I KLIMATYZACJA POMIESZCZEŃ PRACY BIUROWEJ Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 105 Oświetlenie stanowiska pracy Wszystkie pomieszczenia

Bardziej szczegółowo

MIKROKLIMAT ŚRODOWISKA PRACY OCENA KOMFORTU TERMICZNEGO Z ZASTOSOWANIEM WSKAŹNIKA PMV, OCENA OBCIĄŻENIA TERMICZNEGO W OPARCIU O WSKAŹNIK WBGT

MIKROKLIMAT ŚRODOWISKA PRACY OCENA KOMFORTU TERMICZNEGO Z ZASTOSOWANIEM WSKAŹNIKA PMV, OCENA OBCIĄŻENIA TERMICZNEGO W OPARCIU O WSKAŹNIK WBGT . F-7/PO-17 Nr wydania: 01 Data wydania: 02.01.2018r. Strona/stron: 1/14 OŚRODEK BADAŃ PODSTAWOWYCH PROJEKTÓW I WDROŻEŃ OCHRONY ŚRODOWISKA I BIOTECHNOLOGII "OIKOS" SP. Z O.O. LABORATORIUM BADAŃ ŚRODOWISKOWYCH

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego

Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Ćwiczenie 9 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Zagadnienia teoretyczne 1. Kryteria oceny wydolności fizycznej organizmu. 2. Bezpośredni pomiar pochłoniętego tlenu - spirometr Krogha. 3. Pułap tlenowy

Bardziej szczegółowo

Milena Oziemczuk. Temperatura

Milena Oziemczuk. Temperatura Milena Oziemczuk Temperatura Informacje ogólne Temperatura jest jedną z podstawowych wielkości fizycznych w termodynamice i określa miarą stopnia nagrzania ciał. Temperaturę można ściśle zdefiniować tylko

Bardziej szczegółowo

KOMPENDIUM WIEDZY. Opracowanie: BuildDesk Polska CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKÓW I ŚWIADECTWA ENERGETYCZNE NOWE PRZEPISY.

KOMPENDIUM WIEDZY. Opracowanie: BuildDesk Polska CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKÓW I ŚWIADECTWA ENERGETYCZNE NOWE PRZEPISY. Sprawdzanie warunków cieplno-wilgotnościowych projektowanych przegród budowlanych (wymagania formalne oraz narzędzie: BuildDesk Energy Certificate PRO) Opracowanie: BuildDesk Polska Nowe Warunki Techniczne

Bardziej szczegółowo

ROLA UKŁADU KOSTNO STAWOWEGO I MIĘŚNIOWEGO W PROCESIE PRACY

ROLA UKŁADU KOSTNO STAWOWEGO I MIĘŚNIOWEGO W PROCESIE PRACY Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II Foliogram 8 ROLA UKŁADU KOSTNO STAWOWEGO I MIĘŚNIOWEGO W PROCESIE PRACY FIZJOLOGIA PRACY to nauka, która bada: podstawowe procesy fizjologiczne, które zachodzą w układzie

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1153

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1153 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1153 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 8, Data wydania: 16 sierpnia 2016 r. Nazwa i adres TOP 2001

Bardziej szczegółowo

ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA WARTOŚCI TERMICZNYCH ELEMENTÓW MIKROKLIMATU WNĘTRZ

ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA WARTOŚCI TERMICZNYCH ELEMENTÓW MIKROKLIMATU WNĘTRZ ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA WARTOŚCI TERMICZNYCH ELEMENTÓW MIKROKLIMATU WNĘTRZ LIS Anna Katedra Budownictwa Ogólnego i Fizyki Budowli, Wydział Budownictwa, Politechnika Częstochowska CHILDREN AND

Bardziej szczegółowo

22 marca Światowy Dzień Wody Znaczenie żywieniowe wody

22 marca Światowy Dzień Wody Znaczenie żywieniowe wody Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl 22 marca Światowy

Bardziej szczegółowo

- podaje warunki konieczne do tego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca

- podaje warunki konieczne do tego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca Fizyka, klasa II Podręcznik: Świat fizyki, cz.2 pod red. Barbary Sagnowskiej 6. Praca. Moc. Energia. Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe 1 Praca mechaniczna - podaje przykłady wykonania pracy

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10, Data wydania: 9 sierpnia 2016 r. Nazwa i adres AB 1100

Bardziej szczegółowo

Stany skupienia materii

Stany skupienia materii Stany skupienia materii Ciała stałe Ciecze Płyny Gazy Plazma 1 Stany skupienia materii Ciała stałe - ustalony kształt i objętość - uporządkowanie dalekiego zasięgu - oddziaływania harmoniczne Ciecze -

Bardziej szczegółowo

UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW

UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW Magdalena Kuchcik Krzysztof Błażejczyk Paweł Milewski Jakub Szmyd PLAN WYSTĄPIENIA Co to jest Miejska

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14, Data wydania: 5 listopada 2018 r. Nazwa i adres Laboratorium

Bardziej szczegółowo

Mechanizmy utraty ciepła

Mechanizmy utraty ciepła HIPOTERMIA Mechanizmy utraty ciepła Promieniowanie 55-65 % Parowanie - oddychanie 20-30 % Konwekcja 12-15% na wietrze Kondukcja 5 razy w mokrym ubraniu, 25-30 x w zimnej wodzie Hipotermia Spadek temperatury

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9, Data wydania: 3 września 2015 r. Nazwa i adres Laboratorium

Bardziej szczegółowo

Wpływ zjawiska miejskiej wyspy ciepła na zdrowie

Wpływ zjawiska miejskiej wyspy ciepła na zdrowie Wpływ zjawiska miejskiej wyspy ciepła na zdrowie Prof. dr hab. med. Cezary Pałczyński Dr med. Wojciech Dudek Dr hab. med. Beata Kręcisz Instytut Medycyny Pracy w Łodzi Zmniejszenie prędkości wiatru - czynnika

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 19 Data wydania: 14 grudnia 2018 r. Nazwa i adres GRUPA INTERLIS

Bardziej szczegółowo

Fizyka cieplna budowli w praktyce : obliczenia cieplno-wilgotnościowe / Andrzej Dylla. Warszawa, cop Spis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń

Fizyka cieplna budowli w praktyce : obliczenia cieplno-wilgotnościowe / Andrzej Dylla. Warszawa, cop Spis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń Fizyka cieplna budowli w praktyce : obliczenia cieplno-wilgotnościowe / Andrzej Dylla. Warszawa, cop. 2015 Spis treści Wykaz ważniejszych oznaczeń Przedmowa XIII XVII 1. Procedury obliczeń cieplno-wilgotnościowych

Bardziej szczegółowo

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja)

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Temat lekcji Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, R składanie sił o różnych kierunkach, siły równoważące się.

Bardziej szczegółowo

Odzież ochronna przeznaczona dla pracowników przemysłu narażonych na działanie czynników gorących.

Odzież ochronna przeznaczona dla pracowników przemysłu narażonych na działanie czynników gorących. Odzież chroniąca przed gorącymi czynnikami termicznymi Na wielu stanowiskach pracy m.in. w hutach i zakładach metalurgicznych, podczas spawania, akcji przeciwpożarowych pracownik narażony jest na działanie

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI PRZEDMOWA... 11

SPIS TREŚCI PRZEDMOWA... 11 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA.... 11. 1. WPROWADZENIE.... 15 1.1. Geneza ergonomii jako dyscypliny naukowej.... 16 1.2. Rozwój techniki i ewolucja jej roli dla człowieka oraz społeczeństwa... 19 1.3. Organizacja

Bardziej szczegółowo

Skuteczność izolacji termicznych

Skuteczność izolacji termicznych Skuteczność izolacji termicznych Opracowanie Polskiego Stowarzyszenia Wykonawców Izolacji Przemysłowych Warszawa, marzec 2014 rok 1.1. Rola izolacji termicznych. W naszych warunkach klimatycznych izolacje

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 9 czerwca 2015 r. Nazwa i adres WOJEWÓDZKA

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy dla klasy II do programu i podręcznika To jest fizyka

Plan wynikowy dla klasy II do programu i podręcznika To jest fizyka Plan wynikowy dla klasy II do programu i podręcznika To jest fizyka Wymagania Temat lekcji ele operacyjne uczeń: Kategoria celów podstawowe Ponad podstawowe konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 408

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 408 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 408 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 18 Data wydania: 23 czerwca 2016 r. Nazwa i adres AB 408 EKOPERFEX

Bardziej szczegółowo

Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości człowieka. K. J

Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości człowieka. K. J ERGONOMIA ERGONOMIA - wprowadzenie Wykład -1 K. J. Czarnocki Ph.D. 1 Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Od Autorów... 9

Spis treści. Od Autorów... 9 Spis treści Od Autorów... 9 1. Historia bezpieczeństwa i higieny pracy... 11 1.1. Pojęcia podstawowe... 11 1.2. Przyczyny stosowania profilaktyki BHP... 13 1.3. Organizacja profilaktyki... 15 1.4. Profilaktyka

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Promienniki podczerwieni Frico

Promienniki podczerwieni Frico Promienniki podczerwieni Frico Ogrzewanie za pomocą promienników zainstalowanych do sufitu należy do grupy ogrzewania pośredniego. Promienie cieplne ogrzewają podłogę, ściany itp., a następnie powierzchnie

Bardziej szczegółowo

Koncepcja fasady bioklimatycznej. oszczędność kosztów i energii oraz wzrost komfortu użytkowników

Koncepcja fasady bioklimatycznej. oszczędność kosztów i energii oraz wzrost komfortu użytkowników Koncepcja fasady bioklimatycznej oszczędność kosztów i energii oraz wzrost komfortu użytkowników 1 Czemu zajmować się tym tematem? Średnia ilość godzin nasłonecznienia dla Polski wynosi około 4,5 5 godzin

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 7 lipca 2016 r. Nazwa i adres WOJEWÓDZKA STACJA

Bardziej szczegółowo

DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI

DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI Procesy odwracalne i nieodwracalne termodynamicznie, samorzutne i niesamorzutne Proces nazywamy termodynamicznie odwracalnym, jeśli bez spowodowania zmian w otoczeniu możliwy

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12, Data wydania: 8 listopada 2017 r. Nazwa i adres AB 1100

Bardziej szczegółowo

Zmiany zagospodarowania Warszawy wg Studium uwarunkowań i ich możliwy wpływ na warunki mikroklimatyczne i jakość życia mieszkańców

Zmiany zagospodarowania Warszawy wg Studium uwarunkowań i ich możliwy wpływ na warunki mikroklimatyczne i jakość życia mieszkańców Zmiany zagospodarowania Warszawy wg Studium uwarunkowań i ich możliwy wpływ na warunki mikroklimatyczne i jakość życia mieszkańców Krzysztof Błażejczyk Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5: Wymiana masy. Nawilżanie powietrza.

Ćwiczenie 5: Wymiana masy. Nawilżanie powietrza. 1 Część teoretyczna Powietrze wilgotne układ złożony z pary wodnej i powietrza suchego, czyli mieszaniny azotu, tlenu, wodoru i pozostałych gazów Z punktu widzenia różnego typu przemian skład powietrza

Bardziej szczegółowo

do udzielenia pierwszej pomocy w takich przypadkach. Uraz termiczny może przybrać postać oparzenia słonecznego lub przegrzania.

do udzielenia pierwszej pomocy w takich przypadkach. Uraz termiczny może przybrać postać oparzenia słonecznego lub przegrzania. Upały Zbyt intensywny wysiłek w czasie gorącego dnia, spędzanie zbyt długiego czasu na słońcu albo zbyt długie przebywanie w przegrzanym miejscu może spowodować uraz termiczny. Aby móc skutecznie zapobiegać

Bardziej szczegółowo

CIEPŁO O ZNANE CZY NIEZNANE?

CIEPŁO O ZNANE CZY NIEZNANE? CIEPŁO O ZNANE CZY NIEZNANE? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Temperatura 2 Temperatura jest wielkości cią charakteryzującą stopień nagrzania danego ciała. a. 3 Temperaturę ciała można określić jako

Bardziej szczegółowo

Warunki powstawania i zróżnicowanie miejskiej wyspy ciepła w Warszawie

Warunki powstawania i zróżnicowanie miejskiej wyspy ciepła w Warszawie Warunki powstawania i zróżnicowanie miejskiej wyspy ciepła w Warszawie prof. dr hab. Krzysztof Błażejczyk Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Co to jest miejska wyspa ciepła? Miejska

Bardziej szczegółowo

Stany równowagi i zjawiska transportu w układach termodynamicznych

Stany równowagi i zjawiska transportu w układach termodynamicznych Stany równowagi i zjawiska transportu w układach termodynamicznych dr hab. Jerzy Nakielski Katedra Biofizyki i Biologii Komórki plan wykładu: 1. Funkcje stanu dla termodynamicznego układu otwartego 2.

Bardziej szczegółowo