Wspieramy aktywność na wodnych i miejskich szlakach

Transkrypt

1 GDAŃSK morze możliwości ORGAN ZWIĄZKU MIAST I GMIN MORSKICH NR 1(54) MARZEC 2013 ISSN K W A R T A L N I K B E Z P Ł A T N Y Wspieramy aktywność na wodnych i miejskich szlakach mówi Katarzyna Sobierajska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki str. 4-6

2 Z okazji Świąt Wielkanocnych wszystkim delegatom i sympatykom Związku Miast i Gmin Morskich, mieszkańcom gmin i ich władzom życzymy wielu pogodnych chwil przeżytych w rodzinnej atmosferze. Życzymy, by radość i nadzieja Świąt Wielkanocnych towarzyszyła Wam przez cały rok. Wesołego Alleluja!!! Andrzej Bojanowski Grzegorz Walczukiewicz Prezes ZMiGM oraz pracownicy Biura Dyrektor Biura

3 SPIS TREŚCI WYDAWCA Na zdjęciu: Port żeglarski w Tolkmicku Fot. Rafał Wasil 4-6 Wspieramy aktywność na wodnych i miejskich szlakach Rozmowa z Katarzyną Sobierajską, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki 7 Obchody zaślubin z morzem 10 lutego 2013 r. na puckim rynku 8-10 Ukraiński bursztyn Nasza branża bursztynnicza boryka się z wieloma problemami Zagospodarowanie odpadów i produkcja energii Wizyta studyjna w spalarni odpadów Sysav w Malmö Lato na polskim Wybrzeżu Kalendarium wydarzeń 16 Łajba 2013 Festiwal propagujący wśród dzieci i młodzieży całego Pomorza tradycje marynistyczne Moje pierwsze dwa kółka kampania edukacyjno-promocyjna Projekt miał na celu wprowadzenie najmłodszych dzieci w rowerowy świat Urzędy morskie w walce z czasem Nie należy oczekiwać, że kolejny budżet unijny w takim samym stopniu uwzględni potrzeby związane z ochroną brzegu morskiego Pory Roku z Naturą 2000 Kampania informacyjno-edukacyjna 26 Transport Week 2013 Na gdańskiej Ołowiance spotkali się przedstawiciele rynku transportowego. 27 Gdańskie Targi Turystyczne Związek Miast i Gmin Morskich Gdańsk Wały Jagiellońskie 1 tel fax zmigm@zmigm.org.pl Dyrektor biura GRZEGORZ WALCZUKIEWICZ REDAGUJE ZESPÓŁ Roman Kolicki redaktor naczelny tel gem@gem.gda.pl KOREKTA Lech Skarbek DTP Agencja GEM gem@gem.gda.pl DRUK Drukarnia MISIURO Numer zamknięto ISSN Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. CZAS MORZA 1(54) marzec

4 Ministerstwo Sportu i Turystyki Wspieramy a na wodnych i miejskich - Turystyka wodna jest jednym z tych obszarów naszej działalności, który wymaga dużych nakładów zarówno w sferze finansowej, jak i świadomościowej. Jakie działania własne w tym zakresie podejmuje Ministerstwo Sportu i Turystyki, a jakie wspiera, uznając za szczególnie ważne? - W trosce o zrównoważony rozwój turystyki wodnej Ministerstwo Sportu i Turystyki realizuje zadania autorskie opracowane na poziomie Departamentu Turystyki, inspiruje podejmowanie działań przez organizacje pozarządowe poprzez dofinansowanie projektów oraz aktywnie współpracuje i uczestniczy w inicjatywach prowadzonych przez organy administracji państwowej szczebla centralnego i regionalnego. Priorytety zadań publicznych resortu uwzględniają m.in. działania w zakresie szeroko rozumianej turystyki wodnej. W roku ubiegłym dofinansowano szereg interesujących projektów, z których na szczególną uwagę zasługują: - konferencja poświęcona kształtowaniu przestrzeni turystycznej transgranicznego produktu turystycznego Kanału Augustowskiego, zorganizowana przy wsparciu strony białoruskiej, ukazująca znaczenie transgranicznej turystyki wodnej dla lepszego wykorzystania potencjału obszarów przygranicznych, ze szczególnym uwzględnieniem agroturystyki, bogatych zasobów środowiska przyrodniczego i obiektów dziedzictwa kulturowego. - Drugie Ogólnopolskie Forum Wodniaków, zorganizowane przez Centrum Turystyki Wodnej PTTK, którego celem była ocena aktualnego stanu polskiej turystyki wodnej, a także nakreślenie jej perspektyw na najbliższe lata. Rozmowa z Katarzyną Sobierajską, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki - konferencja Wisła XXI Wieku Wisła w turystyce i zrównoważonej energetyce, zorganizowana przez Fundację Marka Kamińskiego, promująca królową polskich rzek jako przyjazne i atrakcyjne miejsce do uprawienia rekreacji i sportów wodnych. Również w bieżącym roku w konkursie zakwalifikowały się projekty dotyczące tej coraz popularniejszej formy turystyki aktywnej. Jednym z istotniejszych działań w tym zakresie jest konferencja poświęcona rozwojowi i kształtowaniu przestrzeni turystycznej nowego międzyregionalnego szlaku wodnego: Wielkie Jeziora Mazurskie Kanał Augustowski. przystań żeglarska w Błotniku Ministerstwo Sportu i Turystyki wspiera również inicjatywy ośrodków naukowych w zakresie zrównoważonego rozwoju turystyki na obszarach wodnych, czego przykładem była ubiegłoroczna V Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt. Turystyki Jeziorowej, organizowana wspólnie z Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim. Tematyka konferencji objęła m.in. aspekty zdrowotne rekreacji i turystyki jeziorowej, potrzebę ochrony i rekultywacji jezior dla zachowania ich potencjału rekreacyjnego oraz koncepcje rozwoju obszarów pojeziernych. 4 Związek Miast i Gmin Morskich

5 ktywność szlakach Katarzyna SobierajskA, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki fot. Rafał Wasil Minister sportu i turystyki, doceniając znaczenie inicjatyw popularyzujących dobre praktyki w zakresie turystyki wodnej, już po raz trzeci objął honorowym patronatem Konkurs o Nagrodę Przyjaznego Brzegu oraz ufundował Grand Prix. Celem konkursu jest promocja atrakcji wodniackich i turystycznych Polski oraz wyróżnienie miejscowości najbardziej aktywnych na tym polu. W konkursie premiowane są inwestycje służące turystyce wodnej, takie jak: budowa i modernizacja marin żeglarskich i stanic wodnych, programy inwestycyjne obejmujące miasta, regiony, szlaki wodne, działania poszczególnych osób, klubów i stowarzyszeń, samorządów oraz innych instytucji i organizacji. Do zgłaszania kandydatów uprawnione są organizacje zajmujące się turystyką wodną, kluby, redakcje, komandorzy rejsów i spływów, indywidualni wodniacy. Ważnym obszarem działań Ministerstwa Sportu i Turystyki jest poprawa bezpieczeństwa najmłodszych uczestników rekreacji i sportów wodnych. W tym celu uruchomiono akcję informacyjno-edukacyjną Bezpieczna Woda, której efektem będzie zmniejszenie liczby wypadków podczas letniego wypoczynku nad wodą poprzez wykształcenie bezpiecznych zachowań wśród dzieci i młodzieży szkolnej uprawiających sporty i rekreację wodną. Ministerstwo Sportu i Turystyki realizuje akcję Bezpieczna Woda we współpracy z Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym, Ministerstwem Edukacji Narodowej i Polską Organizacją Turystyczną, przy wsparciu Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Komendy Głównej Policji i Centrum Turystyki Wodnej PTTK. W związku z często sygnalizowanym problemem nieszczęśliwych wypadków podczas lekkomyślnych zabaw dzieci na zamarzniętych zbiornikach wodnych, przygotowano zimową edycję akcji Bezpieczna Woda skierowaną do nauczycieli, wychowawców, funkcjonariuszy policji rzecznej, ratowników oraz rodziców, stanowiącą zestaw podstawowych zasad bezpieczeństwa, ujętych w formie plakatu oraz 4-stronicowej ulotki. Czy również w sferze międzynarodowych kontaktów Ministerstwo podejmuje inicjatywy mające na celu rozwój turystyki wodnej? - Ministerstwo Sportu i Turystyki aktywnie uczestniczy w inicjatywach podejmowanych w ramach Forum Turystycznego Państw Bałtyckich. Pierwsze Forum zostało zorganizowane w 2008 r. z inicjatywy rządu i organizacji turystycznych Meklemburgii-Pomorza Przedniego. Polska była organizatorem IV Forum Turystycznego Państw Bałtyckich w maju 2011 r. w Sopocie. Celem forum jest rozwijanie współpracy międzynarodowej na rzecz zrównoważonej turystyki w regionie Morza Bałtyckiego. W ramach tej inicjatywy prowadzone są prace nad rozwojem produktów turystycznych, w tym dotyczących turystyki wodnej. W ubiegłym roku na V Forum Turystycznym Państw Bałtyckich w Rostoku Ministerstwo Sportu i Turystyki przygotowało we współpracy z TTG Polska wydawnictwo promujące rozwój turystyki w regionie Morza Bałtyckiego, w tym prezentację polskich osiągnięć w obszarze turystyki wodnej, takich jak: port w Elblągu, kraina Kanału Elbląskiego, rozwój żeglarstwa i surfingu w Zatoce Puckiej, marina kołobrzeska, zachodniopomorskie trasy żeglarskie wraz z siecią marin oraz działania na rzecz rewitalizacji drogi wodnej E 70. W ramach prac polsko-białoruskiej grupy roboczej do spraw współpracy w dziedzinie turystyki prowadzona jest współpraca w zakresie wzajemnego wykorzystania zasobów turystycznych Kanału Augustowskiego i Puszczy Białowieskiej. Na podstawie ustaleń ww. grupy Polska Organizacja Turystyczna i Krajowa Agencja Turystyczna Białorusi zorganizowały podczas międzynarodowych targów turystycznych ITB 2013 w Berlinie wspólną prezentację walorów turystycznych Puszczy Białowieskiej i Kanału Augustowskiego.» CZAS MORZA 1(54) marzec

6 Ministerstwo Sportu i Turystyki Wspieramy aktywność na wodnych i miejskich szlakach» Coraz większą popularność zyskuje w świecie idea mobilnej aktywności. Jak Ministerstwo zapatruje się na rozwój tego typu aktywności w polskich warunkach? - Ministerstwo Sportu i Turystyki aktywnie uczestniczy w kongresach mobilności aktywnej organizowanych od trzech lat przez Urząd Miejski w Gdańsku we współpracy z Polską Unią Mobilności Aktywnej. Ideą kongresu jest promowanie różnorodnych form mobilności aktywnej w naszym kraju. Kongres mobilności aktywnej skierowany jest do władz samorządowych, organizacji pozarządowych oraz firm, którym bliska jest idea innowacyjnych zmian przestrzeni publicznej i zrównoważonego rozwoju systemów mobilności w miastach i regionach Polski. W ramach Imprezy prezentowane są różnorodne formy aktywnego spędzania czasu, prowadzone są liczne warsztaty, panele tematyczne i debaty. Kongres stanowi również doskonałą płaszczyznę wymiany doświadczeń państw europejskich w zakresie kreowania i wdrażania innowacyjnych form mobilności aktywnej, w tym transportu i turystyki rowerowej. Ponadto minister sportu i turystyki objął honorowym patronatem pierwszy w Polsce Piknik Mobilności Aktywnej CicloviaAmberOne, który został zorganizowany na terenie nowo wybudowanego odcinka II etapu autostrady A1 (Nowe Marzy Czerniewice), na drodze wyłączonej z ruchu kołowego. Ciclovia- AmberOne miała na celu umożliwienie uprawiania aktywnych form mobilności takich jak jazda rowerem, na rolkach czy uprawianie nordic walkingu w nowoczesnej przestrzeni publicznej powszechnie kojarzącej się z szybkim ruchem samochodowym. Impreza przyczyniła się do stworzenia klimatu wzajemnej tolerancji i pozytywnego współistnienia wszystkich użytkowników dróg. Dostrzegając dynamiczny rozwój ruchu rowerowego jako zrównoważonej formy transportu i gałęzi turystyki, Parlament Europejski w toku debat nad przyszłą polityką transportową Unii Europejskiej dwukrotnie uwzględnił zapisy dotyczące włączenia europejskiej sieci szlaków rowerowych EuroVelo do transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T. Ministerstwo Sportu i Turystyki czyni starania o urzeczywistnienie tej inicjatywy. Sieć EuroVelo składa się z istniejących i planowanych 14 transeuropejskich szlaków rowerowych o łącznej długości ponad 70 tys. kilometrów. Zgodnie z założeniami do roku 2020 przez Polskę ma przebiegać pięć tras EuroVelo, w zasięgu których znajdą się wszystkie województwa naszego kraju. Włączenie tras EuroVelo do sieci TEN-T może korzystnie wpłynąć na realizację projektów związanych z tworzeniem elementów infrastruktury liniowej, jak i przystosowania węzłów transportowych do potrzeb osób nie tylko uprawiających turystykę rowerową, ale przede wszystkim korzystających z roweru jako środka transportu w ruchu codziennym. Minister sportu i turystyki wspierał starania władz Gdańska o uzyskanie praw do organizacji prestiżowej konferencji międzynarodowej Velo-city Global 2014, służącej promocji skutecznych rozwiązań rozwoju turystyki rowerowej i popularyzacji roweru jako codziennego środka transportu, poprzez adaptowanie najlepszych światowych praktyk i wspieranie ruchu rowerowego. 6 Przystań żeglarska w Malborku Związek Miast fot. i Gmin Rafał Morskich Wasil

7 Puckie świętowanie Obchody zaślubin z morzem Ziemio naszych pradziadów, Ziemio krwią ich zlana, Jużeś nasza! Już obcego nie będziesz mieć pana; Do broni, bracia, do broni! Do broni! Pod świętym znakiem Orła i Pogoni! Takie wezwanie padło z ust generała frontu pomorskiego Józefa Hallera w rozkazie dziennym z dnia 10 lutego 1920 roku. Obchody 93. rocznicy zaślubin Polski z morzem przebiegły w bardzo uroczystej atmosferze oraz biorąc pod uwagę, że to środek zimy, w słonecznej, pogodnej aurze. Spotkaliśmy się rankiem 10 lutego 2013 r. na puckim rynku, gdzie po wojskowym ceremoniale powitalnym, z udziałem dowództwa Marynarki Wojennej, przedstawicieli władz państwowych, samorządowych, duchowieństwa, organizacji, szkół, harcerzy i mieszkańców wręczano zasłużonym Pierścienie Hallera odznaczenia Ligi Morskiej i Rzecznej. Następnie przeszliśmy do fary na mszę świętą, której przewodniczył infułat Stanisław Zięba. Po mszy świętej burmistrz Pucka wraz z przedstawicielami Rady Miasta wręczył insygnia Honorowego Obywatela Miasta posłowi Kazimierzowi Plocke. Przyznano także Krzyże Pro Mari Nostro, były też odznaczenia dowódcy Marynarki Wojennej oraz Związku Piłsudczyków. Następnie byliśmy świadkami opuszczenia z pokładu śmigłowca wieńca do Zatoki Puckiej, w ten sposób symbolicznie przypominając historyczne zaślubiny, dając dowód naszej pamięci o tych, którzy odeszli na wieczna wachtę. Przy pomniku Błękitnego Generała w honorowej asyście wojskowej delegacje składały kwiaty. Burmistrz, dziękując wszystkim przybyłym za aktywny udział w obchodach, zaprosił do obchodów przyszłorocznej, 94. rocznicy. CZAS MORZA 1(54) marzec

8 Jantarowe Szlaki Ukraiński bursztyn Mimo że nasz kraj kojarzy się z jantarem, legalne wydobycie bursztynu praktycznie nie istnieje. Ilości złocistego kamienia pozyskiwane ze zbioru na plażach zaspokajają jedynie kilka procent potrzeb. Pozostaje więc import z krajów, w których istnieją nie tylko złoża, ale i oficjalne kopalnie bursztynu konkretnie chodzi tu o Obwód Kaliningradzki Rosji oraz o Ukrainę. O bursztynie z Obwodu Kaliningradzkiego słyszał prawie każdy, natomiast większego wyjaśnienia wymaga kwestia bursztynu ukraińskiego. Bursztyn kojarzy się nam z Bałtykiem, nad którym przecież Ukraina nie leży. Tymczasem to nie do końca jest tak: pokłady ukraińskiego bursztynu leżą bowiem wcale nie na plażach Morza Czarnego, lecz zalegają w piaskach Polesia, w Obwodzie Rówieńskim na zachodzie kraju. O znaczeniu bursztynu dla gospodarki i wizerunku turystycznego Pomorza nie trzeba nikogo przekonywać. Pomorscy jubilerzy nie tylko wytwarzają znaczną część regionalnego PKB, dają zatrudnienie i płacą dość spore podatki do lokalnych budżetów, ale też współtworzą potencjał turystyczny gmin nadmorskich. Wyjazd nad morze kojarzy się z bursztynową biżuterią, sprzedawaną na straganie na nadmorskim deptaku lub w ekskluzywnym butiku w centrum miasta. Niestety, nasza branża bursztynnicza boryka się z wieloma problemami, wśród których do najważniejszych można zaliczyć rosnące ceny surowca i trudności w zdobyciu odpowiedniej ilości nieobrobionego bursztynu z legalnych źródeł. Aż do 1991 roku poleski bursztyn był słabo znany nawet wśród Ukraińców. I to mimo że zalega on na niewielkich głębokościach, tak że miejscowa ludność już od wieków wykopywała te złociste bryły podczas prac ziemnych. Jednak przez dłuższy czas ludzie nie zdawali sobie sprawy ze znaczenia tego kamienia, do tego stopnia, że jeszcze w latach 60. XX wieku mieszkańcy Polesia palili znalezionym bursztynem w piecu. Dawał on dużo ciepła i przyjemny, aromatyczny zapach. 8 Związek Miast i Gmin Morskich

9 W czasach radzieckich o poleskich złożach wiedziano, ale nie rozwijano tu wydobycia. Wielkiemu radzieckiemu imperium w zupełności wystarczały ogromne złoża sambijskie, w porównaniu z którymi te ukraińskie wydawały się śmiesznie małe. Sytuacja zmieniła się dopiero po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości, gdy młode państwo zaczęło żyć na własny rachunek, a Królewiec i Równe znalazły się w dwóch różnych, skonfliktowanych ze sobą krajach. Nowe ukraińskie władze dostrzegły w poleskim bursztynie jeden z ważnych surowców naturalnych, otworzyły tu kopalnię i założyły przedsiębiorstwo państwowe Ukrbursztyn. Wydobycie i przetwórstwo surowca ruszyło pełną parą, ale wskaźniki finansowe były dość słabe a wszystko przez nieżyciowe przepisy, panującą powszechnie korupcję i nielegalne wydobycie bursztynu. Oficjalnie ukraińskiego surowca bursztynniczego właściwie nie wolno eksportować. Tymczasem zapotrzebowanie na ten towar za granicą jest ogromne, zwłaszcza w Polsce czy na Litwie. W efekcie już w latach 90. upowszechniło się, znane z naszego podwórka, nielegalne wydobycie poleskiego surowca. Schemat jest zawsze ten sam: pod osłoną nocy lub wczesnym świtem ekipa staratelów (tak na Ukrainie nazywają bursztynowych kłusowników) przyjeżdża z motopompą na leśne odludzie, podłącza się do wody z pobliskiego jeziora lub strumienia i pod ogromnym ciśnieniem wtłacza ją do piasku. W efekcie tworzy się głęboki na kilka metrów lej, woda wymywa znajdujący się tam bursztyn, który jako lżejszy wypływa na powierzchnię. Zebrany surowiec jest następnie sprzedawany pośrednikom, którzy zajmują się jego przemytem przez polską lub białoruską granicę, skąd różnymi drogami trafia on później do odbiorców w Gdańsku, Kłajpedzie czy nawet w Chinach. Konkurencja kłusowników i brak możliwości złapania ich na gorącym uczynku sprawia, że państwowe kopalnie balansują na granicy rentowności. Nic dziwnego: oficjalna kopalnia musi ponieść koszty rekultywacji terenu, opłacić składki i podatki za pracowników, uiścić oficjalne opłaty za korzystanie ze środowiska i ponosić koszty administracyjne. Kłusownicy i przemytnicy zawsze będą o wiele tańsi, a ponieważ sytuacja społeczno-gospodarcza Obwodu Rówieńskiego jest niewesoła, nielegalne wydobycie jest atrakcyjną formą zarabiania na życie. Od kilku lat miejscowi politycy i samorządowcy są świadomi tego, że obecna sytuacja nie jest zbyt korzystna dla Ukrainy. Zamiast zarabiać na przetwórstwie i eksporcie drogiej, ekskluzywnej biżuterii z bursztynu, Ukraina jest dziś w zasadzie tylko zapleczem surowcowym i sprzedaje za bezcen nieobrobiony kamień. A ponieważ znaczna część obrotów odbywa się drogą kłusowniczo- -przemytniczą, do kasy państwa i samorządów nie trafiają z tego tytułu wpływy z podatków. Importerzy, czyli między innymi polscy bursztynnicy, również nie są zadowoleni z tego stanu rzeczy: każdy wolałby kupować surowiec może i trochę drożej, ale w cywilizowany, legalny sposób. Dlatego już kilka lat temu władze Gdańska i Równego podpisały deklarację współpracy, której przekaz był bardzo prosty: my pomożemy Ukraińcom rozwinąć pozasurowcowe aspekty gospodarowania bursztynem (przetwórstwo, projekty turystyczne i kulturalne), a w zamian Ukraińcy uporządkują handel tym surowcem i zalegalizują eksport tego kamienia do Polski. Do pewnego czasu zdawało się, że sytuacja powoli, ale konsekwentnie zmierza w tym właśnie kierunku. Wokół liberalizacji rynku bursztynniczego wytworzyło się ponadpartyjne lobby z udziałem zarówno pomarańczowych polityków, jak i ich następców z obozu Janukowycza. Poprzedni gubernator» CZAS MORZA 1(54) marzec

10 » Jantarowe Szlaki Ukraiński bursztyn Wiktor Matczuk na podstawie rekomendacji przekazanych między innymi przez partnerów z Pomorza opracował program zmian, który częściowo udało się wcielić w życie. Jednym z jego elementów było przełamanie państwowego monopolu na wydobycie bursztynu. Obecnie oprócz państwowej firmy Bursztyn Ukrainy na Polesiu funkcjonuje kopalnia Wołodymyrec-Schidnyj, należąca 2010 roku. I co ciekawe, za przyjęciem ustawy głosowali zarówno posłowie Partii Regionów, jak i pomarańczowej opozycji. Wówczas wydawało się, że sprawa nie budzi emocji i udało się wokół tej reformy osiągnąć ponadpartyjny konsensus. Informacja o przyjęciu ustawy poszła w świat i dotarła między innymi na Pomorze, gdzie ze szczególnym zainteresowaniem przyjęto informację leży na utrzymaniu status quo. Z kolei od czasu tego zagadkowego weta ukraińscy bursztynnicy nabrali wody w usta: nikt oficjalnie ani nawet nieoficjalnie nie komentuje tego faktu, bardzo trudno jest kogokolwiek namówić na rozmowę na ten temat. Nie pozostaje więc nic innego, jak zaakceptować fakt, że w obecnym stanie prawnym legalny import ukraińskiego bursztynu właściwie nie jest możliwy, a ustawa liberalizująca tę sprawę nie weszła w życie i raczej przed 2016 rokiem nic się w tej materii nie zmieni. 10 do prywatnej kijowskiej spółki. W założeniu reforma przewidywała również legalizację prywatnego wydobycia przez osoby fizyczne i małe rodzinne firmy, które w zamian za niewielką opłatę i zobowiązanie do rekultywacji terenu miały wydobywać bursztyn dotychczasowym sposobem (za pomocą motopompy). W ten sposób zalegalizowano by i ucywilizowano zjawisko, które i tak funkcjonuje, a z którym i tak nie sposób skutecznie walczyć. Reforma przewidywała również wykreślenie bursztynu z listy kamieni szlachetnych, co otworzyłoby drogę do legalnego eksportu surowca m.in. do Polski. Powyższe założenia zostały przekute na konkretne zapisy dość liberalnej Ustawy o bursztynie, która została przyjęta przez ukraiński parlament we wrześniu o zalegalizowaniu eksportu ukraińskiego surowca do Polski. Niestety, niespodziewanie dla wszystkich (w tym dla polityków ukraińskiej partii rządzącej) Ustawę o bursztynie w grudniu 2010 roku zawetował prezydent. Wiktor Janukowycz tłumaczył ten krok jakimiś drobnymi uchybieniami, które wkrótce miały być poprawione, a z jego kancelarii miała rychło wyjść ulepszona wersja ustawy. Tak się jednak nie stało, a ustawa reformująca bursztynnictwo do tej pory nie weszła w życie i nic nie wskazuje na to, by w najbliższym czasie miało się to stać. Przyczyną nagłego weta Janukowycza były prawdopodobnie niejasne interesy obozu władzy z biznesmenami z Chin, którzy są zainteresowani zakupem dużych ilości surowca i którym za- Zmiany i to poważne zaszły natomiast w projektach okołobursztynowych. W Kijowie i Równem powstała bardzo ciekawa wystawa i muzeum bursztynu, realizowanych jest wiele projektów turystycznych i kulturalnych z bursztynem w tle, bardzo aktywnie działa stowarzyszenie Ukraiński Świat Bursztynu pod kierownictwem Halyny Lemec. To właśnie to stowarzyszenie jest najlepszym adresatem różnego rodzaju propozycji współpracy w branży bursztynniczej, zarówno ze strony pomorskiego biznesu, jak i organizacji pozarządowych. Jakub Łoginow Fot. Stowarzyszenie Ukraiński Świat Bursztynu Związek Miast i Gmin Morskich

11 WIZyTa STUdyJNa W MaLMö Zagospodarowanie odpadów i produkcja energii Spalarnia Sysav w Malmö (Szwecja) była celem wizyty studyjnej realizowanej w ramach projektu Akcja informacyjno-edukacyjna Odpady pod kontrolą, dofinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W ramach realizacji projektu pn. Akcja informacyjno-edukacyjna Odpady pod kontrolą Związek Miast i Gmin Morskich zorganizował w dniach marca br. wizytę studyjną do spalarni odpadów Sysav w Malmö. Celem wizyty było pokazanie, w jaki sposób zorganizowana jest gospodarka odpadami w Szwecji, kraju, który osiągnął jeden z najwyższych stopni zaawansowania w gospodarce odpadowej. W wizycie wzięło udział blisko 40 uczestników reprezentujących m.in. samorządy Szczecina, Koszalina i Gdańska, delegacje zakładów zajmujących się gospodarką odpadową, przedstawiciele kadry naukowej i instytucji związanych z ochroną środowiska, a także przedstawiciele organizacji społecznych. W czasie podróży odbyło się seminarium, podczas którego przedstawiciele Szczecina, Koszalina i Gdańska przedstawili stan realizacji budowy zakładów termicznego przekształcania odpadów na swoim terenie. Prezentacje stały się okazją do wymiany doświadczeń i poglądów na temat wyboru metod przetwarzania odpadów, parametrów i sposobu finansowania, jak również bezpośredniej konfrontacji tych zagadnień w porównaniu z funkcjonowaniem spalarni w Malmö. Obiekt Sysav, zlokalizowany na obrzeżach miasta, realizuje dwie zasadnicze funkcje: zagospodarowanie odpadów i produkcja energii. Jest to spółka kapitałowa 14 gmin zlokalizowanych na południu kraju. W Szwecji, podobnie jak w Polsce, za stałe odpady odpowiadają gminy. Sysav jest operatorem i odbiorcą odpadów na zlecenie 14 gmin, z których największe to Malmö i Burlöv główni odbiorcy energii. W Sysav spala się rocznie około 550 tys. ton odpadów, dzięki czemu produkuje się około 1400 tys. MWh ciepła grzewczego, co pozwala ogrzewać» CZAS MORZA 1(54) marzec

12 Wizyta studyjna w Malmö Zagospodarowanie odpadów i produkcja energii» około 70 tys. małych domów. Dodatkowo zakład produkuje około 250 tys. MWh energii elektrycznej rocznie. Zgodnie z dyrektywami unijnymi w Szwecji od 2002 r. zakazane jest składowanie odpadów organicznych, jednocześnie rozwój gospodarczy spowodował wzrost zapotrzebowania na zużycie energii, co wiąże się z kosztami, dlatego wzrosło zainteresowanie takimi zakładami jak Sysav w Malmö. W roku 2001 tylko połowa odpadów przetwarzana była ponownie, obecnie w Sysav składowanych jest 2 proc. odpadów, pozostałe 98 proc. poddawane jest recyklingowi i przetworzeniu na energię. W obrębie funkcjonowania zakładu, czyli na terenie 14 gmin, funkcjonuje 16 centrów recyklingu, w sieciach sklepów obowiązują również zbiórki materiałów niebezpiecznych, tj. żarówek czy baterii. Zakład w Malmö w chwili obecnej zaspakoja potrzeby gmin Malmö i Burlöv w energię w 60 proc. Energia sprzedawana jest do sieci, a jej cenę reguluje rynek. Uczestnicy wizyty wzięli udział w spotkaniu z przedstawicielami zakładu Sysav, mieli również okazję zwiedzić obiekt. Sylwia Lament 12 Związek Miast i Gmin Morskich

13 KALENDARIUM WYDARZEŃ Lato na polskim Wybrzeżu Cedry Wielkie 24 maja XII Powiatowy Konkurs Żuławy Gdańskie - Nasza Mała Ojczyzna 31 maja - 2 czerwca Zlot żeglarski, Przystań Żeglarska w Błotniku Darłowo 1-7 lipca Międzynarodowy Zlot Historycznych Pojazdów Wojskowych, Darłówko Wschodnie lipca Bałtyk Festiwal Media i Sztuka lipca III Darłowskie Spotkania Literackie lipca Festiwal Filmów Skandynawskich sierpnia V Festiwal Reggaenwalde sierpnia Darłowska Plaża Ogólnopolskie Zawody Surfcastingowe, Festiwal Latawców Dziwnów 1 maja XIII Regaty Wioślarskie Łodzi Monotypowych 3-6 maja Regaty o Puchar Burmistrza maja Belonada Zachodniopomorska 25 maja VII Ogólnopolski Słoneczny Turniej Tańca Sportowego lipiec Etapowe Regaty Turystyczne, Regaty Mikołajka Nadmorskiego 4-7 lipca Festyn Morski, Festyn Rybaka 28 lipca Dziwnowska Noc Kabaretowa sierpień XII Festiwal Gwiazd Sportu 15 sierpnia XV Międzynarodowy Bieg Cztery mile Jarka Elbląg czerwca Maraton MTB Bażantarnia 29 czerwca Bieg Piekarczyka czerwca Dni Elbląga lipca Jazzbląg sierpnia Wikingowie z Truso - Międzynarodowy Festiwal Rekonstrukcji Historycznej i Muzyki Narodów Bałtyku 3, 10, 17 oraz sierpnia XVII Elbląskie Noce. Festiwal Piosenki Wartościowej sierpnia Międzynarodowy Plener Artystyczny IMPRESJE 30 sierpnia - 1 września Elbląg Rocks Europa Gdańsk maja Święto Miasta 31 maja - 9 czerwca V Gdański Festiwal Tańca 5-9 czerwca XI Gdańsk Docfilm Festival 28 czerwca - 23 sierpnia 56. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej, Katedra Oliwska 1-12 lipca Europejski Festiwal Malarstwa Monumentalnego Monumental Art 4-7 lipca VII Baltic Sail lipca XVII Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych i Plenerowych FETA lipca Festiwal Gdańsk Dźwiga Muzę 27 lipca - 4 sierpnia XVII Festiwal Szekspirowski 27 lipca - 17 sierpnia Jarmark św. Dominika sierpnia Festiwal Solidarity of Arts sierpnia VIII Międzynarodowy Festiwal Mozartowski Mozartiana września Mistrzostwa Europy w siatkówce Gdynia 22 czerwca Lato zaczyna się w Gdyni - Cudawianki 3-6 lipca Heineken Open er Festival 5-14 lipca Gdynia Design Days lipca Volvo Gdynia Sailing Days lipca 9. Ladies Jazz Festival lipca GLOBALTICA - World Cultures Festival 9-11 sierpnia Herbalife Triathlon Gdynia, Mistrzostwa Polski w Aquathlonie sierpnia 8. Targi Sportów Wodnych Wiatr i Woda 9-14 września 38. Gdynia Film Festival FPFF Gniewino 27 lipca XI Pielgrzymka Wodno-Piesza na odpust św. Anny, Żarnowiec 28 lipca Krancbal lipca VI Piknik Militarny, Lisewo 25 sierpnia Dzień Chleba sierpnia Grand Prix w Biegach na Orientację 7 września Grand Prix Gniewino Turniej Gier Zespołowych Hel 20 czerwca Odsłonięcie Kopca Kaszubów 29 czerwca Święto Miasta 13 lipca - 10 sierpnia XII Letni Międzynarodowy Festiwal Kultury i Sztuki 14 lipca - 13 sierpnia Teatr w Remizie sierpnia DDAY Hel sierpnia BTC Maraton Pływacki Jastarnia 23 czerwca Jastarnicko Sobótka 29 czerwca Morska Pielgrzymka Rybaków z Kuźnicy do Pucka 20 lipca Kaszubska Muzyka w nowej odsłonie 27 lipca Biesiada Kaszubska w Kuźnicy» CZAS MORZA 1(54) marzec

14 KALENDARIUM WYDARZEŃ» 3-4 sierpnia Dni Węgorza sierpnia Lato Muzyczne w Juracie 24 sierpnia Marsz Śledzia 31 sierpnia IV Bałtycki Maraton Brzegiem Morza 14 Kołobrzeg 7-9 czerwca II Rajd Pieszy Szczecin - Kołobrzeg 22 czerwca RCK ROCK Festiwal 29 czerwca Żeglarskie Regaty 4, 11, 18 lipca XIII Międzynarodowy Festiwal Muzyka w Katedrze lipca Ogólnopolski Wieloetapowy Wyścig Kolarski o Puchar Bałtyku 3 sierpnia Święto Żeglarskie 9-11 sierpnia IX Spotkanie Pojazdów Zabytkowych sierpnia XXII Międzynarodowe Spotkania z Folklorem Interfolk sierpnia III RoCK Festiwal sierpnia XXXV Międzynarodowe Regaty o Srebrny Dzwon Kosakowo 15 czerwca X Uroczystość w Ogólnopolskiej Alei Zasłużonych Ludzi Morza 30 czerwca V Regaty o Puchar Wójta 20 lipca Turniej Siatkówki Plażowej 15 sierpnia XVII Festyn Kaszubski w Rewie 16 sierpnia VII Kosakowska Noc Kabaretowa 17 sierpnia Koncert Gwiazd 24 sierpnia Zakończenie XIII Marszu Śledzia 8 września Dożynki Krokowa 5 maja Dzień Kaszubski 2 czerwca VIII Przegląd Dziecięcych i Młodzieżowych Zespołów Regionalnych BURCZYBAS 2013, Wierzchucino 7 lipca XV Przegląd Zespołów Regionalnych, Wierzchucino 7 lipca - 18 sierpnia VIII Cysterskie Lato Muzyczne, Żarnowiec 14 lipca Festyn Kaszubski, Dębki 21 lipca Dni Krokowej 27 lipca Pielgrzymka Łodziami, Nadole - Lubkowo - Żarnowiec 17 sierpnia Inscenizacja Bitwy pod Świecinem 1 września Dożynki gminne, Wierzchucino 21 września Regaty żeglarskie Krynica Morska 29 czerwca Dzień Morza 13 lipca Koncert Kamil Bednarek, Ragga Faya 27 lipca Lato z Radiem (koncert: Doda, Pectus) 3 sierpnia Koncert Plateau 15 sierpnia Koncert Enej, The Queen Band Lębork lipca Lęborskie Dni Jakubowe: Festiwal Muzyka Regionów Międzynarodowy Zlot Jakubów Uliczny bieg św. Jakuba 27 lipca Koncert IRA 28 lipca Koncert Arka Noego Łeba czerwiec III Festiwal Ryby 1-2 czerwca VI Eliminacje Mistrzostw Europy i Mistrzostw Świata I klasy OPTIMIST, Ogólnopolskie Zawody o Puchar Burmistrza Miasta Łeby w Łowieniu z Plaży czerwca II Mistrzostwa Europy w Łodziowym Wędkarstwie Morskim na Przynęty Sztuczne 6-7 lipca Dni Łeby sierpnia III Międzynarodowy Zlot Motocykli Mielno 24 czerwca Dzień Morza w Chłopach lipca Gorączka Złota lipca Karaoke Super Star 27 lipca Letnie Kino na Plaży w Chłopach 17 sierpnia Dzień Ryby w Chłopach 31 sierpnia Dożynki gminne Międzyzdroje 1 czerwca Najlepszy Dzień Dziecka na Wyspach czerwca Międzynarodowy Festiwal Pieśni Chóralnej 3-7 lipca Festiwal Gwiazd w Międzyzdrojach 17 sierpnia Bieg Śniadaniowy XV Mityng Lekkoatletyczny im. W. Komara i T. Ślusarskiego września Spotkania Artystyczne Seniorów Pruszcz Gdański 8 czerwca Międzynarodowy Festiwal Folku i Rzemiosła 8-9 czerwca XXIV Dni Pruszcza lipiec - sierpień Faktoria Kultury, Seria wydarzeń historycznych na terenie Faktorii 20 lipca Płomienne Igrzyska Puck 25 maja Belonada - zawody wędkarskie, festyn morski 29 czerwca Morska pielgrzymka rybaków 20 lipca 100 lat Lotnictwa na Bałtyku - pokazy lotnicze Związek Miast i Gmin Morskich

15 3 sierpnia Dni Kapra - koncerty szantowe Rewal lipiec XVI Międzynarodowy Festiwal Muzyki Gitarowej, Trzęsacz lipiec - sierpień Biegi Śniadaniowe, Rewal, Pobierowo, Niechorze Złote Piaski z Polskim Radiem Szczecin, plaże w Pogorzelicy, Trzęsaczu i Pustkowie sierpień IX Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Sacrum Non Profanum, Trzęsacz Finał Mistrzostw Polski w Siatkówce Plażowej Seniorek i Seniorów, Niechorze XVIII Międzynarodowy Festiwal Szachowy Konik Morski Rewala Sopot maja Międzynarodowy Festiwal Literatury i Teatru BETWEEN.Pomiędzy 1-3 czerwca XIII Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej Dwa Teatry - Sopot czerwca Grand Prix Sopotu im. J. Sidły, Elitarny Bieg Bursztynowa Mila czerwca Oficjalne Międzynarodowe Zawody w Skokach CSIO*** SOPOT lipca Sopot Film Festiwal 27 lipca - 3 sierpnia Ergo Hestia Cup - Mistrzostwa Świata klasy Techno sierpnia Międzynarodowe Zawody we Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego 4-11 sierpnia Sopot Classic sierpnia Sopot Match Race sierpnia Międzynarodowy Festiwal Literacki Sopot sierpnia Sopot TOP OF THE TOP Festival sierpnia Mistrzostwa Polski Katamaranów Sopot 2013 Stegna 29 czerwca Dzień Rybaka, Jantar lipiec - sierpień Jantarowe lato dzieciom - cykl turniejów sportowych 6-7 lipca XV Mistrzostwa Świata w Poławianiu Bursztynu, Jantar 11 sierpnia Lato z Radiem Szczecin 1 czerwca Memoriał Janusza Kusocińskiego 29 czerwca Muzyka na Wodzie, Przystań Jachtowa AZS 4-6 lipca Festiwal SPOIWA KULTURY druga połowa lipca Jarmark Jakubowy 2-4 sierpnia Międzynarodowy Festiwal Sztuki Wizualnej inspiracje 3-6 sierpnia THE TALL SHIPS RACES sierpnia Międzynarodowy Festiwal Ogni Sztucznych PYROMAGIC & Szczecin Music Live Sztutowo 19 maja Puchar Bałtyku w Nordic Walkingu 29 czerwca Dni Rybaka, VII Ogólnopolskie Imieniny Piotra i Pawła, Kąty Rybackie 5 lipca Eliminacje Mistrzostw Świata w Poławianiu Bursztynu lipca Plażowa Gala Disco Polo, Kąty Rybackie Świnoujście 14 czerwca - 29 sierpnia XV Międzynarodowy Festiwal Muzyczny, Świnoujskie Wieczory Organowe czerwca Dni Morza 29 czerwca Dzień Rybaka lipca Karuzela Cooltury sierpnia V Sail Świnoujście i XXIX Festiwal Piosenki Morskiej Wiatrak sierpnia Międzynarodowy Dzień Latarni Morskich sierpnia FAMA - Międzynarodowy Kampus Artystyczny 21 września - 12 października XX Uznamski Festiwal Muzyki Trzebiatów 6 lipca Festiwal Muzyki Morskiej Słona Woda, Port Morski w Mrzeżynie 27 lipca Trzebiatowskie Święto Kaszy 1 sierpnia Mrzeżyńskie Święto Flądry sierpnia Zlot Ciężarowych Pojazdów Wojskowych STAR TRUCK, Lotnisko Rogowo sierpnia I Festiwal Muzyczny Nagle nad Morzem w Rogowie, Lotnisko Rogowo Ustka 5-6 lipca Festiwal Sztucznych Ogni Lech Fire Festiwal lipca Cała naprzód, czyli Bielsko-Biała i Beskidy w Ustce 31 lipca - 4 sierpnia Beach Soccer Finał Mistrzostw Polski w Plażowej Piłce Nożnej 15 sierpnia Święto Ustki Syrenalia 2013 Ustronie Morskie lipiec Eliminacje Mistrzostw Polski w Plażowej Piłce Siatkowej Spotkania z Satyrą i Karykaturą MORKA Festiwal Rękodzieła ARTE MARE 4 lipca Błękitna Flaga dla Ustronia Morskiego 19 sierpnia Rajd rowerowy do najstarszego dębu w Polsce, Las Kołobrzeski wrzesień Gminne Święto Plonów Władysławowo czerwca Obchody 50-lecia nadania praw miejskich 29 czerwca XIV edycja Alei Gwiazd Sportu 6 lipca XV Zjazd Kaszubów 2 sierpnia VII Nadmorska Noc Kabaretowa 10 sierpnia Koncert zespołu Kult CZAS MORZA 1(54) marzec

16 W Słupsku dla młodzieży XVII Festiwal Piosenki Marynistycznej Łajba Głównym organizatorem Łajby 2013 była Szkoła Podstawowa nr 9 im. kmdr. por. Stanisława Hryniewieckiego w Słupsku, reprezentowana przez dyrektora Pawła Dajera. Współorganizatorem Festiwalu była Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego. Festiwalowi patronowali kapitan żeglugi wielkiej Andrzej Królikowski, prezes Zarządu Głównego Ligi Morskiej i Rzecznej, oraz Kazimierz Kleina, senator RP. Oficjalnego otwarcia Festiwalu dokonał Paweł Dajer. Podczas uroczystości wręczenia nagród laureatom Festiwalu oraz nagrodzonym w towarzyszących Łajbie XV Ogólnopolskim Konkursie Plastycznym i XII Ogólnopolskim Konkursie Dziennikarskim o Laur Słupskich Kotwic, głos zabrali także senator Kazimierz Kleina, Tadeusz Kuśmierski, sekretarz generalny LMiR, oraz Edward Zdzieborski, wiceprezydent Słupska. Eliminacje konkursowe rozstrzygnięte zostały w dwóch kategoriach: szkoły podstawowe i gimnazjalne. 23 wykonawców ze szkół podstawowych i 9 z gimnazjów oceniało jury w składzie: przewodnicząca Anna Chodyna-Erbel oraz członkowie: Piotr 16 marca 2013 r. w Słupskim Inkubatorze Technologicznym odbył się XVII Festiwal Piosenki Marynistycznej Łajba 2013 propagujący wśród dzieci i młodzieży całego Pomorza tradycje marynistyczne. Merecki, Jolanta Krawczykiewicz i Angelika Kujawska-Kożuchowska. W kategorii szkół podstawowych trzecie miejsce zajęła Aleksandra Barcikowska z SP 4 w Słupsku, przygotowana przez Tomasza Ozdobę. Drugie miejsce przypadło zespołowi wokalnemu Batutki z Zespołu Szkol- no-przedszkolnego w Główczycach, przygotowanemu przez Annę i Jonasza Mrozików, a pierwsze miejsce zajął zespół wokalny Marzenie z SP 2 w Słupsku, przygotowany przez Katarzynę Sawicką i Annę Pietruszewską. W kategorii szkół gimnazjalnych trzecie miejsce zajął zespół Sarkazm z Gimnazjum ZSO w Helu, przygotowany przez Alinę Wiekierę. Drugie miejsce przyznano Karolinie Dudek z Zespołu Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego w Kolbudach, którą opiekuje się Piotr Buśko. Pierwsze miejsce w tej kategorii zajęła Dominika Pranga z Gimnazjum im. gen. M. Zaruskiego w Ustce, przygotowana przez Urszulę Tamulis. Nagrodę główną przyznano zespołowi Tęcza z SP 8 w Słupsku, przygotowanemu przez Natalię Hnatów. Ponadto, podczas uroczystego finału uhonorowano statuetkami, nagrodami rzeczowymi i dyplomami laureatów XV Ogólnopolskiego Konkursu Plastycznego i XII Ogólnopolskiego Konkursu Dziennikarskiego o Laur Słupskich Kotwic. Szczegółowe wyniki XV Ogólnopolskiego Konkursu Plastycznego i XII Ogólnopolskiego Konkursu Dziennikarskiego o Laur Słupskich Kotwic są dostępne na stronie internetowej Szkoły Podstawowej nr 9 w Słupsku: Iwona Kowanda Związek Miast i Gmin Morskich

17 POLSKa UNIa MObILNOŚCI aktywnej Moje pierwsze dwa kółka kampania edukacyjno- -promocyjna Z inicjatywy Polskiej Unii Mobilności Aktywnej (PUMA) na przełomie stycznia i lutego 2013 roku przeprowadzona została kampania edukacyjno- -promocyjna Moje pierwsze dwa kółka. Projekt miał na celu wprowadzenie najmłodszych dzieci w rowerowy świat przez jazdę na rowerkach biegowych. W ramach pilotażu 120 dzieciom z czterech przedszkoli w gminach Nowy Staw, Cedry Wielkie, Starogard Gdański i Smołdzino udostępniono rowerki biegowe na okres jednego tygodnia. Nauka jazdy została połączona z konkursami, w których każdy otrzymywał drobne upominki odblaski poprawiające bezpieczeństwo poruszania się po drogach. Rowerki były również wykorzystywane przez dzieci w drodze z i do przedszkola. Dzieci niezmiernie łatwo przyswajały wiedzę i używanie odblasków stało się dla nich czymś naturalnym, były one również znakomitym kanałem transmisji wiedzy o bezpiecznym zachowaniu się na drogach do swoich najbliższych: potrafiły bez oporów zwrócić uwagę rodzicom czy opiekunom o konieczności założenia kamizelki odblaskowej w czasie jazdy rowerkiem z lub do przedszkola. Równolegle, w trakcie zajęć plastycznych, dzieci wypełniały pakiet» CZAS MORZA 1(54) marzec

18 Polska Unia Mobilności Aktywnej Moje pierwsze dwa kółka kampania edukacyjno-promocyjna Dołącz do nas na Facebook-u Moje Pierwsze 2 Kółka» Mieczysław Struk Marszałek Województwa Pomorskiego na wernisażu prac plastycznych cja mobilności aktywnej czyli wszelkich form zaspokajania codziennych potrzeb transportowych, zakładających wyko- W Cedrach Wielkich edukacyjny składający się z kolorowanek i malowanek przybliżających zasady zrównoważonego transportu. Przedszkolaki mogły pokolorować na nich rysunek swojego wymarzonego roweru, tramwaju, pociągu czy autobusu. Najciekawsze prace zostały zaprezentowane w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego. Motywacją do realizacji projektu była chęć przełamania stereotypów związanych z nauką jazdy na rowerze. Typowy schemat nauczania zakładał rozpoczęcie jazdy w wieku ok. 5 lat na rowerze wyposażonym w boczne kółka. Takie kółka wywołują jednak niekorzystne skutki utrudniają dziecku rozwój zmysłu samodzielnego utrzymywania równowagi. Alternatywą takiego sposobu nauki są rowerki biegowe, radość z łatwej jazdy nimi powoduje, że po opanowaniu prostych odruchów jazda na rowerku dwukołowym nie sprawia dzieciom żadnego kłopotu. Organizatorem kampanii Moje pierwsze dwa kółka była Polska Unia Mobilności Aktywnej stowarzyszenie dążące do poprawy warunków i promorzystanie naturalnej energii ludzkiej, realizowanej samoistnie lub w powiązaniu ze środkami transportu publicznego, takich jak chodzenie pieszo czy jazda na rowerze. Kampanię wspierają Fundacja PGNiG im. I. Łukasiewicza, wolontariusze z Pomorskiego oddziału PGNiG w Gdańsku oraz marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk, który objął projekt honorowym patronatem. Kampania została współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu ABC Multimodal finansowanego z Programu Współpracy Transgranicznej Południowego Bałtyku Więcej informacji o założeniach projektu ABC multimodal na stronie: Tekst można powielać i udostępniać zainteresowanym organizacjom. w Smołdzinie Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu ABC multimodal finansowanego z Programu Współpracy Transgranicznej Południowego Bałtyku Związek Miast i Gmin Morskich

19 Zanim zabraknie funduszy Docenienie wagi problemu, co znalazło wyraz w budżecie państwa, przyniosło skutek w postaci ambitnych i kosztownych zadań realizowanych przez urzędy morskie odpowiedzialne za stan naszego Wybrzeża. Działania te wsparły niemałe środki unijne, po które urzędy morskie umiejętnie potrafiły sięgnąć do budżetu Unii Europejskiej, ważne by równie umiejętnie i konsekwentnie zasoby te zostały wykorzystane. Problem nabiera tym ważniejszego znaczenia, że jak wieść gminna niesie, nie należy oczekiwać, że kolejny budżet unijny w takim samym stopniu uwzględni potrzeby związane z ochroną brzegu morskiego jak to było dotychczas. Zasadne zatem staje się pytanie o program działania urzędów morskich w Szczecinie, Słupsku i Gdyni w 2013 roku, ze szczególnym uwzględnieniem Urzędy morskie w walce z czasem Od kilku lat z zadowoleniem obserwujemy nasilenie prac na rzecz ochrony polskiego brzegu morskiego. Po wieloletnim okresie zaniedbań na tym polu, które tłumaczone były brakiem środków finansowych, urzędy morskie z powodzeniem przystąpiły do naprawy tego co zniszczyły siły natury, dokonał upływ czasu, a dopełnił grzech zaniechania. Problem ważny nie tylko w skali makro, ma także wymiar lokalny w bezpośredni sposób wpływa bowiem na kondycję nadmorskich gmin i jej mieszkańców, których życie prywatne i zawodowe w znakomitej większości nierozerwalnie związane jest z nadmorską lokalizacją. Remont opaski brzegowej w Sarbinowie projektów wykorzystujących fundusze unijne. Z prośbą o wypowiedź na ten temat zwróciliśmy się do dyrektorów urzędów morskich odpowiedzialnych za kondycję polskiego Wybrzeża. Tomasz Bobin, dyrektor Urzędu Morskiego w Słupsku - Analizując plan na 2013 rok muszę stwierdzić, że będzie to kolejny rok ciężkiej pracy dla załogi Urzędu Morskiego w Słupsku. Przede wszystkim muszę podkreślić, że oprócz konieczności rozwiązywania bieżących spraw jesteśmy w trakcie realizacji ustawy dotyczącej wieloletniego programu ochrony brzegów morskich. Równolegle do tych prac Urząd Morski w Słupsku konsekwentnie realizuje pięć dużych projektów współfinansowanych ze wsparciem środków unijnych. I taka jest skala wyzwań, przed jaką stają pracownicy Urzędu Morskiego w Słupsku w 2013 roku. Wzmożony wysiłek i konsekwencja są tym bardziej uzasadnione, że jak wynika z nieoficjalnych informacji w kolejnym budżecie Unii nie będzie już środków na ochronę brzegów morskich. Dlatego możliwości związane ze środkami przewidzianymi w aktualnym budżecie trzeba w maksymalnym stopniu wykorzystać. Ufam w sukces na drodze do osiągnięcia tego celu, gdyż wierzę w swoich pracowników. Nieraz już pokazali, że potrafią się zmobilizować i sprostać trudnym» CZAS MORZA 1(54) marzec

20 Zanim zabraknie funduszy Urzędy morskie w walce z czasem» wyzwaniom. A determinacja jest tym bardziej potrzebna, że na efekty naszej pracy i realizację założonych celów oczekuje lokalna społeczność. A oto jak przedstawiają się plany inwestycyjne Urzędu Morskiego w Słupsku na 2013 rok. Inwestycje realizowane przy udziale środków unijnych: Program Operacyjny RYBY kontynuacja remontu nabrzeży Kołobrzeskiego, Słupskiego i Lęborskiego (620 mb) w Porcie Ustka, planowany termin zakończenia prac r., łączna wartość projektu 15 mln zł; 2. kontynuacja remontu nabrzeży Skarpowego i Parkowego (1400 mb) w Porcie Darłowo, planowany termin zakończenia prac r., łączna wartość projektu 39 mln zł. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 1. kontynuacja inwestycji Ochrona brzegów morskich na wschód od Portu Darłowo (odcinek 8 km), planowany termin zakończenia prac r., łączna wartość projektu 105 mln zł; 2. rozpoczęcie inwestycji Ochrona brzegów morskich na terenie Centralnego Poligonu Sił Powietrznych Wicko Morskie (cztery odcinki o łącznej długości 4,5 km), planowany termin zakończenia prac r., wartość projektu 128 mln zł; 3. rozpoczęcie inwestycji Ochrona brzegów morskich w miejscowościach Łeba, Rowy i Ustka, (trzy odcinki o łącznej długości 4,1 km), planowany termin zakończenia prac r., wartość projektu 161 mln zł. Inwestycje realizowane w ramach wieloletniego programu ochrony brzegów morskich: 1. kontynuacja remontu opaski brzegowej w Sarbinowie, planowany termin zakończenia prac r., koszt inwestycji 16 mln zł; 2. remont opaski brzegowej w Jarosławcu, inwestycja na lata , koszt 7,5 mln zł; 3. remont opaski brzegowej w Kołobrzegu (przy Kamiennym Szańcu), koszt 5,7 mln zł; 4. sztuczne zasilanie na wysokości Łeby, Sarbinowa i Ustronia Morskiego, łączna kubatura 150 tys. m sześc., koszt 7 mln zł. Prace podczyszczeniowe Utrzymanie parametrów torów wodnych w portach Łeba, Ustka, Darłowo i Kołobrzeg, koszt ok. 8 mln zł. Inwestycje realizowane w ramach środków budżetu Państwa Remont nabrzeża Wydmowego w Porcie Łeba, inwestycja na lata , koszt ok. 6 mln zł. Andrzej Królikowski, dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni W kolejnym, już 93. roku swojej działalności Urząd Morski w Gdyni kontynuować będzie realizację zadań służących utrzymaniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i ochrony środowiska morskiego. Naszą ambicją jest przywrócenie polskiej bandery i zachęcenie obcych armatorów do korzystania z atrakcyjnych warunków, jakie stworzyło m.in. wprowadzenie podatku tonażowego. Pragniemy również zwrócić uwagę na konieczność prowadzenia prac mających doprowadzić do stworzenia opłacalnych warunków zatrudnienia pod narodową banderą. W 2012 pod polską banderą zarejestrowano trzy nowe statki, a w 2013 kolejny. W obszarze infrastruktury hydrotechnicznej Urząd Morski w Gdyni działa w kilku miejscach, korzystając ze środków unijnych. I tak, największą inwestycją zrealizowaną ze środków rybackich jest projekt Rozbudowy morskiej przystani rybackiej w Kuźnicy za pra- 20 Nabrzeże na Związek Motławie, Miast odcinki i Gmin od Morskich I do VI