Przegld Słuby Cywilnej

Transkrypt

1 Przegld Słuby Cywilnej Departament Słuby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Nr 2 (11) MARZEC KWIECIE 2011 r. ISSN X Dagmir Długosz Dyrektor Departamentu Słuby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Redaktor Naczelny Zgodnie z ustaw z 21 listopada 2008 r. o słubie cywilnej Minister Sławomir Brodziski przekazał Prezesowi Rady Ministrów Donaldowi Tuskowi Sprawozdanie Szefa Słuby Cywilnej o stanie słuby cywilnej i o realizacji zada tej słuby w 2010 r. (s. 18). Sprawozdanie stawia m.in. w nowym wietle forsowane w mediach tezy o przerocie zatrudnienia w administracji. Zgodnie z zebranymi danymi, w słubie cywilnej, według stanu na 31 grudnia 2010 r., zatrudnionych było osób w przeliczeniu na pełne etaty, co stanowi wzrost o 1,3 proc. w porównaniu do 2009 r. Według doniesie prasowych, z którymi polemizujemy na s. 9 12, poziom zatrudnienia w administracji publicznej w okresie wzrósł o ponad 17 proc. Rzeczywisty wzrost zatrudnienia w tym okresie wyniósł natomiast 10,9 proc. Naley te podkreli, e najwikszy wpływ na wysoko tego wskanika miał wzrost zatrudnienia w administracji samorzdu terytorialnego, w której zatrudnienie wzrosło o 17,9 proc. W tym samym okresie zatrudnienie w administracji pastwowej wzrosło o 1,9 proc. Dodam, e w biecym numerze prezentujemy pierwsze zestawienia dotyczce zatrudnienia kobiet w administracji według stanu na 31 grudnia 2010 r., zgodnie z którymi w korpusie zatrudnionych było 69,9 proc. pa (s ). W dziale Budet i wynagrodzenia słuby cywilnej (s. 6 8) publikujemy wyniki zakoczonego w grudniu 2010 r. badania analizy wynagrodze w słubie cywilnej w porównaniu do wynagrodze w pozostałych urzdach administracji publicznej oraz sektorach gospodarki, realizowanego na zamówienie KPRM w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W cyklu Dobre praktyki zarzdzania z przyjemnoci informujemy o przyznaniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Certyfikatu Systemu Zarzdzania Bezpieczestwem Informacji, wiadczcego o korzystaniu przez KPRM z najlepszych rozwiza w zakresie ochrony informacji (s ). Ponadto zachcamy do lektury artykułów Wyszego Urzdu Górniczego nt. stosowanego w tym urzdzie systemu ruchomego czasu pracy (s ) oraz Mazowieckiego Urzdu Wojewódzkiego nt. doskonalenia systemu zarzdzania w MUW (s ). Sporo miejsca powicamy zagadnieniom innowacji w administracji publicznej. Relacjonujemy kolejne prace nad projektem dotyczcym wykorzystania w administracji rzdowej potencjału rodowisk naukowych i eksperckich (s ), publikujemy take relacj z konferencji Innowacyjna administracja: oksymoron czy nowy standard?, podczas której opublikowano raport o tym samym tytule (s ). Kontynuujemy temat dialogu społecznego w administracji. Prezentujemy prace Zespołu Doranego ds. Pracowników Samorzdowych oraz Słuby Cywilnej Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych w 2010 r. i plany prac Zespołu na 2011 r. (s ), a take deklaracj partnerów społecznych w sprawie zwalczania zjawisk przemocy i nkania w rodowisku pracy, podpisan 24 marca 2011 r. (s ). 10 maja br. Trybunał Konstytucyjny zajmie si wnioskiem Prezydenta RP w sprawie ustawy o racjonalizacji zatrudnienia. O moliwych rozstrzygniciach w tej sprawie piszemy na s. 5. Z okazji nadchodzcych wit Wielkiejnocy, w imieniu Szefa Słuby Cywilnej oraz kierownictwa i pracowników Departamentu Słuby Cywilnej KPRM ycz Pastwu, aby te wiosenne dni były dla nas wszystkich czasem pokoju i pojednania. Niech stół wielkanocny stanie si miejscem radosnego spotkania rodzin i przyjaciół. Wesołego Alleluja! Fot. Agnieszka Kalita/DSC KPRM. Dwumiesicznik korpusu słuby cywilnej

2 FORUM DYREKTORÓW GENERALNYCH IX posiedzenie Forum Dyrektorów Generalnych Urzdów 31 marca 2011 r. odbyło si IX posiedzenie Forum Dyrektorów Generalnych Urzdów z udziałem Ministra Sławomira Brodziskiego Szefa Słuby Cywilnej, dyrektorów generalnych urzdów, przedstawicieli firmy Ernst&Young oraz przedstawicieli Departamentu Analiz Strategicznych i Departamentu Słuby Cywilnej KPRM. Było to spotkanie wyjazdowe, w Ossie k. Rawy Mazowieckiej, połczone z organizowanymi przez firm Deloitte warsztatami dla dyrektorów generalnych urzdów w ramach zadania Audyt organizacyjny i wdroenie usprawnie zarzdczych. Spotkanie otworzył Minister Sławomir Brodziski. Po powitaniu uczestników oraz omówieniu programu Szef Słuby Cywilnej przedstawił nowego dyrektora generalnego Biura Rzecznika Praw Pacjenta Jarosława Fiksa, który objł stanowisko z dniem 1 lutego 2011 r. W pierwszej czci spotkania przedstawicielka Departamentu Analiz Strategicznych KPRM Małgorzata Steiner oraz dyrektor zarzdzajcy z firmy Ernst&Young Agnieszka Bryl przedstawiły projekt realizowany ze rodków PO KL pn. Diagnoza i rekomendacje dotyczce zarzdzania w administracji rzdowej szczebla centralnego. W czasie prezentacji powiconej opracowaniu diagnozy i rekomendacji dotyczcych zarzdzania i przepływu informacji w administracji rzdowej szczebla centralnego oraz przygotowaniu zmian i przeprowadzeniu pilotay prelegentki omówiły cele projektu, główne zadania i fazy ich realizacji, sposób wyboru urzdów, które bd zaangaowane w projekt, oraz harmonogram działa. Nastpnie przedstawiciel Departamentu Analiz Strategicznych KPRM Maciej Drozd zaprezentował projekt rzdowej platformy intranetowej, wspólnej dla KPRM, ministerstw i urzdów centralnych. Szef Słuby Cywilnej, akceptujc potrzeb prowadzenia promodernizacyjnych projektów finansowanych z EFS, zwrócił uwag na znaczce obcienie pracowników administracji rzdowej ich realizacj w trudnym roku 2011 (prezydencja RP). W drugiej czci spotkania Minister Sławomir Brodziski przekazał najnowsze dane dotyczce zatrudnienia w korpusie słuby cywilnej wg stanu na 31 grudnia 2010 r. Dyrektor Departamentu Słuby Cywilnej KPRM Dagmir Długosz przedstawił informacj nt. procesu obsadzania wyszych stanowisk w słubie cywilnej w drodze przeniesienia członka korpusu słuby cywilnej (tzw. awans wewntrzny). Zaprezentował dane liczbowe dotyczce przeniesie, sposoby sprawdzania kompetencji kierowniczych oraz rekomendacje wypracowania standardów tzw. awansu wewntrznego wraz z kryteriami zaproponowanymi przez Szefa Słuby Cywilnej. Ponadto dyrektor DSC przedstawił biece informacje dotyczce przygotowania programu szkole centralnych w 2011 r., obejmujcego szkolenia dla kadry zarzdzajcej komórkami/ zespołami kontroli w administracji rzdowej oraz z zakresu nowoczesnego przywództwa na rzecz zmian w słubie publicznej (rola liderów administracji). Omówił take stan prac nad strategi zarzdzania zasobami ludzkimi w słubie cywilnej, projektem zarzdzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie wytycznych w zakresie przestrzegania zasad słuby cywilnej oraz zasady etyki korpusu słuby cywilnej, jak i wartociowaniem wyszych stanowisk w słubie cywilnej. Anna Borowska Radca Prezesa Rady Ministrów w DSC KPRM 2 Przegld Słuby Cywilnej

3 ZESPOŁY OPINIODAWCZE I DORADCZE SZEFA SŁUBY CYWILNEJ Jak postrzegamy słub cywiln? Prace Zespołu Doradczego Szefa Słuby Cywilnej ds. Kształtowania Społecznego Wizerunku Słuby Cywilnej Jesieni 2009 r. kierownictwo Departamentu Słuby Cywilnej KPRM skoncentrowało uwag na zagadnieniach społecznego postrzegania słuby cywilnej i osób w niej zatrudnionych. Fakt ten podyktowany był rosnc liczb publikacji medialnych, których autorzy wycinkowo i czsto nieobiektywnie przedstawiali stan słuby cywilnej i jej funkcjonowanie, niejednokrotnie dokonujc nieuprawnionych uogólnie na podstawie jednostkowych przypadków nagannych lub wrcz patologicznych zachowa urzdników. Analizie poddano wówczas wyniki przeprowadzonych w ostatnich latach bada socjologicznych dotyczcych sposobu postrzegania urzdników i administracji publicznej. Obraz społecznej wiedzy na ten temat, wyłaniajcy si z tych bada, skłonił Szefa Słuby Cywilnej do podjcia systematycznych działa w kierunku głbszego zdiagnozowania sytuacji w tej dziedzinie, a nastpnie wypracowania spójnej strategii komunikacji społecznej korpusu słuby cywilnej. Z inicjatywy dyrektora DSC Dagmira Długosza zorganizowano w styczniu i lutym 2010 r. dwa spotkania ekspertów z zakresu stosowanych nauk społecznych, podczas których szczegółowo przedyskutowano wyniki wspomnianych wyej bada i zaproponowano działania na najblisze miesice. Z dniem 1 kwietnia 2010 r. Szef Słuby Cywilnej powołał Zespół Doradczy ds. Kształtowania Społecznego Wizerunku Słuby Cywilnej, na którego czele stanł dyrektor DSC Dagmir Długosz. W skład kilkunastoosobowego Zespołu weszli uczestnicy wyej wymienionych spotka eksperci oraz kilku członków korpusu słuby cywilnej. Na swoich posiedzeniach w kwietniu, czerwcu, lipcu i padzierniku 2010 r. członkowie Zespołu przedyskutowali załoenia zakrojonych na szerok skal bada opinii społecznej, które posłu postawieniu precyzyjnej diagnozy stanu wiadomoci Polaków w sprawach zwizanych z funkcjonowaniem administracji rzdowej, a cilej słuby cywilnej, jako aparatu wykonawczego pastwa. Szczegółowe załoenia programowe i metodologiczne bada opracowali dwaj członkowie Zespołu socjologowie dr Robert Sobiech i dr Piotr Łukasiewicz. Badania składa si bd z trzech modułów bada jakociowych, bada ilociowych oraz analizy społecznego dyskursu na temat słuby cywilnej. W ramach modułu bada jakociowych przeprowadzone zostan tzw. zogniskowane wywiady grupowe w grupach złoonych z obywateli o zrónicowanym statusie społeczno-demograficznym, a take indywidualne wywiady pogłbione z przedstawicielami korpusu słuby cywilnej oraz z osobami reprezentujcymi rodowiska majce rónorakie kontakty ze słub cywiln (m.in. eksperci akademiccy zajmujcy si zagadnieniami administracji publicznej, członkowie think tanków, przedstawiciele organizacji pozarzdowych, dziennikarze i publicyci, członkowie gabinetów politycznych ministrów). Badania jakociowe niezalenie od ich immanentnej wartoci poznawczej spełni te funkcj pilotau dla bada ilociowych. Maj bowiem midzy innymi umoliwi sprecyzowanie zagadnie badawczych i ujednolicenie terminologii, co jest bardzo istotne dla opracowania kwestionariusza pyta w badaniach ilociowych. Badania ilociowe zostan przeprowadzone metod CAPI (ang. Computer Assisted Personal Interview wywiad osobisty wspomagany komputerowo) na co najmniej 1000-osobowej reprezentatywnej próbie dorosłych mieszkaców Polski. Ze wzgldu na spodziewany niewielki odsetek respondentów prawidłowo kojarzcych pojcie słuba cywilna, zakładana jest moliwo uzupełnienia próby reprezentatywnej o prób co najmniej 250 osób, dolosowanych sporód osób podajcych prawidłowe skojarzenia zwizane z tym pojciem. Praca ankieterów bdzie kontrolowana zgodnie z wytycznymi Programu Kontroli Jakoci Pracy Ankieterów (PKJPA). Badanie dyskursu publicznego na temat słuby cywilnej polega bdzie na analizie zawartoci publikacji medialnych powiconych funkcjonowaniu administracji publicznej, słuby cywilnej oraz zachowaniom i postawom urzdników, które ukazały si w okresie ostatnich dwóch lat na łamach wybranych dzienników ogólnopolskich, tzw. tygodników opinii, w programach ogólnopolskich stacji telewizyjnych oraz na wybranych portalach i forach internetowych. Badanie obejmowa bdzie analiz: treci publikacji, znacze kulturowych, opozycji oraz analiz kodów. Przetarg nieograniczony na przeprowadzenie wyej opisanych bada ogłoszony został 29 marca br. Na ich zrealizowanie i przedstawienie raportu kocowego wykonawca bdzie miał pół roku. Raport z bada bdzie przedmiotem wnikliwej analizy Zespołu ds. Kształtowania Społecznego Wizerunku Słuby Cywilnej, a płynce z niego wnioski stan si podstaw do opracowania załoe długofalowej strategii komunikacji społecznej polskiej słuby cywilnej. Wojciech Zawadzki Radca Szefa KPRM w DSC KPRM Sekretarz Zespołu Doradczego Szefa Słuby Cywilnej ds. Kształtowania Społecznego Wizerunku Słuby Cywilnej Departament Słuby Cywilnej KPRM 3

4 RADA SŁUBY CYWILNEJ Z prac Rady Słuby Cywilnej 22 lutego 2011 r. 22 lutego 2011 r. pod przewodnictwem Adama Leszkiewicza przewodniczcego RSC odbyło si 20. posiedzenie Rady Słuby Cywilnej. W spotkaniu uczestniczyli m.in.: Szef Słuby Cywilnej Sławomir Brodziski, dyrektor Departamentu Słuby Cywilnej KPRM Dagmir Długosz, zastpca dyrektora DSC KPRM Artur Obłuski oraz radca Prezesa Rady Ministrów w DSC KPRM Paweł Pietrasieski. Rada gociła ponadto przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi: dyrektora Departamentu Hodowli i Ochrony Rolin Wiesława Podym oraz naczelnika Wydziału Nawozów i Nawoenia w Departamencie HiOR Katarzyn Prugar. Rada Słuby Cywilnej procedowała nad projektem ustawy o zmianie ustawy o nawozach i nawoeniu oraz ustawy o odpadach. Rada wyraziła pozytywn opini nt. projektu, jednoczenie uznajc za nieuzasadnione wydatkowanie rodków z budetu pastwa na działania zwizane z przeniesieniem kompetencji ministra właciwego do spraw rolnictwa (w zakresie wykonywania obowizków dotyczcych wprowadzania do obrotu nawozów i rodków wspomagajcych upraw rolin) na dyrektora Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej. W szczególnoci Rada uwaa za bezzasadne koszty wynikajce z przeniesienia pracowników zatrudnionych obecnie w Departamencie Hodowli i Ochrony Rolin w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi do Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej. Ponadto Rada wyraziła stanowisko, i Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza, majca status pastwowej jednostki budetowej podległej Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi, nie powinna znajdowa si poza korpusem słuby cywilnej (uchwała nr 39; uchwalanr39.pdf). Członkowie RSC wysłuchali wystpienia dyrektora Departamentu Słuby Cywilnej KPRM Dagmira Długosza, który zaprezentował rednioterminowe priorytety TRIO: Polski, Danii i Cypru, omawiajc tematyk zwizan z polskim przewodnictwem w Sieci Unii Europejskiej ds. Administracji Publicznej (EUPAN). Rada zapoznała si z prezentacj Departamentu Słuby Cywilnej nt. doranych działa oraz programów oszczdnociowych w administracjach publicznych opracowan na podstawie bada i dyskusji w EUPAN i OECD któr przedstawił radca Prezesa Rady Ministrów w DSC KPRM Paweł Pietrasieski. Przedstawiciele Departamentu Słuby Cywilnej przekazali Radzie opracowanie nt. realizowanych przez DSC KPRM, współfinansowanych z EFS, projektów zmierzajcych do usprawnienia funkcjonowania administracji. Ponadto Szef Słuby Cywilnej Sławomir Brodziski przedłoył Radzie Informacj nt. spraw biecych w zakresie zarzdzania słub cywiln. 29 marca 2011 r. 29 marca 2011 r. pod przewodnictwem Adama Leszkiewicza przewodniczcego RSC odbyło si 21. posiedzenie Rady Słuby Cywilnej. W spotkaniu uczestniczyli m.in.: Szef Słuby Cywilnej Sławomir Brodziski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewntrznych i Administracji Piotr Stachaczyk, dyrektor Departamentu Słuby Cywilnej KPRM Dagmir Długosz, dyrektor Biura Pełnomocnika Rzdu ds. Opracowania Programu Zapobiegania Nieprawidłowociom w Instytucjach Publicznych Ineza Królik, zastpca dyrektora Departamentu Prawnego KPRM Dobrosław Dowiat-Urbaski oraz przedstawiciele: Departamentu Prawnego KPRM Michał Frczkiewicz i Departamentu Prawnego MSWiA Joanna Zych- -Gorgosz. Głównym przedmiotem prac Rady był projekt ustawy o szczególnych rozwizaniach zwizanych z usuwaniem skutków powodzi, przedstawiony przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewntrznych i Administracji Piotra Stachaczyka. W wyniku dyskusji Rada wyraziła pozytywn opini nt. projektu, formułujc jednoczenie zbiór uwag, przekazanych nastpnie jego autorom (uchwała nr 40; II2011.pdf). Ponadto Rada procedowała nad projektem załoe projektu ustawy o lobbingu, który zaprezentowała na forum RSC dyrektor Biura Pełnomocnika Rzdu ds. Opracowania Programu Zapobiegania Nieprawidłowociom w Instytucjach Publicznych Ineza Królik. Na skutek dyskusji, podczas której członkowie RSC zgłosili uwagi do projektu, Rada sformułowała, a nastpnie przekazała na rce Julii Pitery Sekretarz Stanu w KPRM, Pełnomocnik Rzdu ds. Opracowania Programu Zapobiegania Nieprawidłowociom w Instytucjach Publicznych stanowisko Rady Słuby Cywilnej na temat przedstawionego projektu. Ponadto Szef Słuby Cywilnej Sławomir Brodziski przedłoył Radzie dokument informujcy o sprawach biecych w zakresie zarzdzania słub cywiln. Przedstawiciele Departamentu Słuby Cywilnej przekazali Radzie opracowanie nt. procesu obsadzania wyszych stanowisk w słubie cywilnej w drodze przeniesienia członka korpusu słuby cywilnej (tzw. awans wewntrzny). Anna Prauch Główny specjalista w Departamencie Słuby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów 4 Przegld Słuby Cywilnej

5 W ADMINISTRACJI Wkrótce rozstrzygnicie w sprawie racjonalizacji zatrudnienia Jak informuje Polska Agencja Prasowa (depesza z 25 marca 2011 r.), 10 maja 2011 r. Trybunał Konstytucyjny zajmie si wnioskiem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z 7 stycznia 2011 r. o zbadanie zgodnoci z ustaw zasadnicz ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o racjonalizacji zatrudnienia w pastwowych jednostkach budetowych i niektórych innych jednostkach sektora finansów publicznych w latach Trybunał rozpozna wniosek Prezydenta w pełnym składzie. Rozprawie, która rozpocznie si o godz. 9.30, przewodniczy bdzie prezes TK Andrzej Rzepliski, sdzi-sprawozdawc bdzie Marek Zubik. D.G. Co postanowi Trybunał? Na podstawie art. 122 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Prezydent RP moe wystpi przed podpisaniem ustawy do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodnoci ustawy z Konstytucj. Trybunał Konstytucyjny nie ma kompetencji do rozszerzenia zakresu zaskarenia, to znaczy, e bada ustaw tylko w zakresie wniosku Prezydenta, i nie powinien odnosi si do norm, które nie s przedmiotem wniosku. Prezes Trybunału Konstytucyjnego na podstawie art. 19 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym moe zwróci si do Prezesa Rady Ministrów o udzielenie opinii dotyczcej zaskaronej przez Prezydenta ustawy. W postpowaniu bior udział przedstawiciele Prezydenta, Sejmu RP i Prokuratora Generalnego. Moliwe wyroki Trybunału: przepisy ustawy s zgodne z Konstytucj wtedy Prezydent RP nie moe odmówi podpisania ustawy; przepisy ustawy s niezgodne z Konstytucj, wówczas jeeli s nierozerwalnie zwizane z ustaw, to Prezydent odmawia jej podpisania; jeeli natomiast nie s nierozerwalnie zwizane z ustaw, to po zasigniciu opinii Marszałka Sejmu RP Prezydent podpisuje ustaw z pominiciem tych przepisów albo zwraca ustaw Sejmowi w celu usunicia niezgodnoci. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego s ostateczne i wchodz w ycie z dniem ogłoszenia. Dobrosław Dowiat-Urbaski Zastpca Dyrektora Departamentu Prawnego Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Postpowanie kwalifikacyjne w słubie cywilnej w 2011 r. Departament Słuby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów informuje, e sprawdzian przewidziany w toku postpowania kwalifikacyjnego dla pracowników słuby cywilnej ubiegajcych si o mianowanie w 2011 r. odbdzie si 25 czerwca 2011 r. w Warszawskim Centrum EXPO XXI, przy ul. Ignacego Prdzyskiego 12/14 w Warszawie. Departament Słuby Cywilnej KPRM 5

6 BUDET I WYNAGRODZENIA SŁUBY CYWILNEJ Wynagrodzenia w słubie cywilnej w porównaniu do wynagrodze w pozostałej administracji publicznej oraz podmiotach biznesowych W grudniu 2010 r. zostało zakoczone zadanie pn. Przeprowadzenie badania i dokonanie analizy wynagrodze w słubie cywilnej w porównaniu do wynagrodze w pozostałych urzdach administracji publicznej oraz sektorach gospodarki, realizowane na zamówienie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów przez firm HRM Partners S.A. w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Badaniem objtych zostało 91 stanowisk w 93 podmiotach, w tym w 62 organizacjach pozabiznesowych (urzdy wchodzce w skład korpusu słuby cywilnej oraz pozostałej administracji publicznej) oraz 31 w podmiotach biznesowych. Łcznie badaniem objto pracowników, w tym: członków korpusu słuby cywilnej, osób zatrudnionych w pozostałej administracji publicznej, osoby zatrudnione w podmiotach biznesowych. W badaniu wykorzystana została metodyka klasyfikacyjna oparta na tzw. Mapie karier, uwzgldniajca podział badanych stanowisk na trzy grupy (stanowiska zarzdzajce, specjalistyczne, wsparcia). W ramach kadej z grup okrelone zostały szczeble kariery odzwierciedlajce rol stanowiska w organizacji (patrz: diagram poniej). Diagram nr 1. Metodyka klasyfikacyjna oparta na Mapie karier wykorzystana przez HRM Partners S.A. w badaniu konkurencyjnoci wynagrodze w słubie cywilnej w porównaniu z urzdami pozostałej administracji publicznej i sektorem biznesowym. Powyszy rysunek przedstawia w formie graficznej sposób grupowania stanowisk wykorzystany w badaniu. Sposób ulokowania drabinek wzgldem siebie wizualizuje zarówno stopie złoonoci stanowisk i wymaganych kompetencji, jak równie oczekiwane zrónicowanie płacowe (im wyszy szczebel tym wysze wymagania i płace). W badaniu przyjto, i w odniesieniu do słuby cywilnej: jako stanowiska zarzdzajce rozumiane bd wysze stanowiska w słubie cywilnej lub stanowiska redniego szczebla zarzdzania, 6 Przegld Słuby Cywilnej

7 ewentualnie koordynujce, jeeli stanowi one szczebel zarzdzajcy organizacj, jako stanowiska specjalistyczne rozumiane bd stanowiska koordynujce, samodzielne lub specjalistyczne w słubie cywilnej, jako stanowiska wsparcia rozumiane bd stanowiska wspomagajce w słubie cywilnej. Przyporzdkowanie stanowisk w słubie cywilnej do ww. grup nastpiło z zastosowaniem metody job matching w ramach bezporednich spotka wykonawcy z przedstawicielami podmiotów objtych badaniem. Raport z przeprowadzonego badania zawiera wyniki analizy statystycznej danych o wynagrodzeniach finansowych (płacy zasadniczej, dodatkach stałych, wypłaconych premiach i nagrodach oraz innych składnikach wynagrodzenia). Poza wynagrodzeniami badaniem objte zostały równie pozapłacowe formy wynagradzania (jak np. ubezpieczenia, szkolenia) oraz wiadczenia o charakterze socjalnym. Porównanie wynagrodze w słubie cywilnej i sektorze biznesowym Z analizy danych dotyczcych relacji wynagrodze w słubie cywilnej do wynagrodze na porównywalnych stanowiskach pracy w sektorze biznesowym wynika, e wynagrodzenia w słubie cywilnej s konkurencyjne na najniszych szczeblach kariery w kadej z trzech grup stanowisk, gdzie mediany wynagrodze zasadniczych (wartoci rodkowe wynagrodzenia w szeregach uporzdkowanych rosnco) kształtuj si na poziomie od 71 proc. do 85 proc. w porównaniu z sektorem biznesowym, a mediany wynagrodze całkowitych od 84 proc. do 105 proc. Nisz konkurencyjno wynagrodze w słubie cywilnej odnotowano w odniesieniu do stanowisk wysoko kwalifikowanych specjalistów i menederów wysokiego szczebla, na których mediany wynagrodze zasadniczych stanowi ok proc. w porównaniu z sektorem biznesowym i proc. w odniesieniu do median wynagrodze całkowitych. Natomiast w odniesieniu do zmiennych elementów wynagrodzenia (nagród i premii o charakterze uznaniowym) naley zauway, i w słubie cywilnej wiadczeniem tym objta jest podobna grupa osób co w sektorze biznesowym (96 proc. pracowników w słubie cywilnej wobec 86 proc. pracowników w sektorze biznesowym). Przy czym w słubie cywilnej wiadczenie to dotyczy wypłaconych nagród o charakterze uznaniowym, natomiast w sektorze biznesowym dotyczy premii, które s przyznawane za realizacj celów, ze wzgldu na inne cele tych organizacji. Dodatkowo w sektorze biznesowym przyznawane s premie uznaniowe. W opinii konsultantów HRM Partners S.A., aby zmniejszy ryzyko odchodzenia najbardziej kompetentnych pracowników na stanowiskach eksperckich i menederskich do sektora biznesowego naleałoby rozway stopniowe zwikszanie zrónicowania i poziomów wynagrodze wraz z zaszeregowaniem stanowisk w drabinkach specjalistycznej P 1 i kierowniczej M 2. Porównanie wynagrodze w słubie cywilnej i pozostałych urzdach administracji publicznej W ramach prowadzonego badania dokonano równie porównania wynagrodze w słubie cywilnej z wynagrodzeniami w urzdach pozostałej administracji publicznej (np. w urzdach jednostek samorzdu terytorialnego). Wyniki badania wskazuj, e mediany wynagrodze zasadniczych i całkowitych na wikszoci z analizowanych szczebli kariery w słubie cywilnej i pozostałej administracji publicznej s porównywalne. Nieznaczne zrónicowanie wynagrodze wystpuje na najniszych szczeblach kariery stanowisk wspomagajcych i najwyszych szczeblach kariery stanowisk zarzdzajcych (mediany wynagrodze w słubie cywilnej stanowi od 104 do 116 proc. w porównaniu do pozostałej administracji publicznej). W odniesieniu do zmiennych składników wynagrodzenia (nagród uznaniowych) badanie wykazało, e zarówno w słubie cywilnej, jak i pozostałej administracji publicznej wystpuje zbliony poziom wypłacanych nagród uznaniowych (96 proc. pracowników objtych badaniem w słubie cywilnej i 97 proc. pracowników objtych badaniem w administracji publicznej). Struktura pakietów wynagrodze Wyniki przeprowadzonych w ramach badania analiz porównawczych w zakresie struktury pakietów wynagrodze wykazały, e udział wynagrodze zmiennych w wynagrodzeniu całkowitym jest zbliony we wszystkich badanych grupach podmiotów (tj. w słubie cywilnej, pozostałej administracji i podmiotach biznesowych). Relacja wypłaconych wynagrodze zmiennych do wynagrodze zasadniczych jest wysza w podmiotach biznesowych ni w słubie cywilnej i pozostałej administracji publicznej. Jednoczenie wynagrodzenia w słubie cywilnej i pozostałej administracji publicznej charakteryzuj si duym udziałem dodatków stałych w wynagrodzeniu całkowitym (8 23 proc.) w odrónieniu od podmiotów biznesowych, gdzie udział dodatków stałych w wynagrodzeniu całkowitym jest ladowy (ok. 2 proc.). Elementem wyróniajcym słub cywiln oraz pozostał administracj publiczn na tle podmiotów biznesowych s wypłacane okresowo i nieregularnie tzw. składniki incydentalne, jak np. nagrody jubileuszowe, dodatki inspekcyjne, dodatki wyrównawcze, dodatki specjalne, dodatki zadaniowe. wiadczenia pozapłacowe Przeprowadzone badanie poza analiz finansowych składników wynagrodze objło równie analiz składników pozafinansowych, w tym wiadczenia pozapłacowe (m.in. zwizane ze sportem, dofinansowaniem studiów/szkole oraz urlopów, opieki medycznej). Departament Słuby Cywilnej KPRM 7

8 Z przeprowadzonych analiz wynika, e wród najczciej stosowanych wiadcze pozapłacowych w słubie cywilnej s wiadczenia zwizane z dofinansowaniem urlopów (70 proc. zatrudnionych pracowników), dofinansowaniem studiów/szkole (21 proc. zatrudnionych pracowników), a take moliwo korzystania z miejsc parkingowych (21 proc. zatrudnionych pracowników). W odniesieniu do sektora biznesowego najbardziej dostpnymi wiadczeniami s: opieka medyczna (59 proc. zatrudnionych pracowników), dofinansowanie studiów/szkole (45 proc. zatrudnionych pracowników), wiadczenia zwizane ze sportem (27 proc. zatrudnionych pracowników). Natomiast w urzdach administracji publicznej najbardziej dostpne wiadczenia obejmuj: dofinansowanie urlopów (80 proc. zatrudnionych pracowników), dofinansowanie studiów lub szkole (45 proc. zatrudnionych pracowników) oraz wiadczenia zwizane ze sportem (38 proc. zatrudnionych pracowników). W odniesieniu do wiadcze ubezpieczeniowych w ramach badanej próby, wiadczenia te wystpowały wyłcznie w grupie podmiotów biznesowych (ubezpieczenia na ycie 10 proc. organizacji, ubezpieczenia emerytalne 13 proc. organizacji). W opinii konsultantów HRM Partners S.A. praktyka wykorzystywania wiadcze pozapłacowych przez organizacje w słubie cywilnej (bardziej popularne s wiadczenia polegajce na dofinansowywaniu wypoczynku ni wiadczenia typowo statusowe, jak opieka medyczna, ubezpieczenia emerytalne czy samochody słubowe) moe by efektem rekompensowania relatywnie niskich płac w porównaniu do pozostałych podmiotów. Jednake zjawisko to moe rodzi ryzyko zwizane z trudnociami w utrzymaniu pracowników zwłaszcza w odniesieniu do wyszych stanowisk kierowniczych, którym w sektorze biznesowym zwykle przysługuje wikszo z badanych wiadcze. Szef Słuby Cywilnej Sławomir Brodziski skierował do podmiotów biorcych udział w badaniu wyrazy podzikowania za efektywn współprac. Podkrelił, i istotnym czynnikiem wpływajcym na przebieg badania oraz jego wyniki był udział ww. podmiotów w badaniu oraz okazane zaangaowanie w trakcie jego realizacji. Przypisy: 1. Zadania wykonywane na stanowiskach specjalistycznych obejmuj w szczególnoci wykonywanie powierzonych zada głównie poprzez prac indywidualn lub koordynacj zada w ramach zespołu współpracowników. Pracownik otrzymuje polecenia i informacje co do celu pracy, ale samodzielnie dobiera rodki pracy i wybiera sposób realizacji zadania lub przeprowadzenia okrelonego procesu. Pracownik przewanie posiada wysze wykształcenie lub równowane dowiadczenie. 2. Zakres zada na stanowiskach zarzdzajcych obejmuje w szczególnoci realizacj powierzonych celów (głównie poprzez delegowanie zada), wyznaczanie kierunku prac podległym zespołom oraz rozdział niezbdnych zasobów, zarzdzanie ludmi (łcznie z ocenami okresowymi i regulacjami płacowymi), wydawanie decyzji w imieniu organizacji lub podpisywanie w jej imieniu dokumentów, dysponowanie (na podstawie upowanienia) rodkami publicznymi. Aneta Przybysz Główny specjalista w Wydziale Systemu Wynagradzania i Finansowania Słuby Cywilnej KPRM Prezentacja kocowa z realizacji badania, opracowana przez wykonawc (firm HRM Partners S.A.), została umieszczona na stronie internetowej Departamentu Słuby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pod adresem 8 Przegld Słuby Cywilnej

9 SPROSTOWANIA Urzdy wci zatrudniaj?; Urzdy miały oszczdza, a zatrudniaj?; Administracja przejada efekty podwyki VAT? W zwizku z artykułami red. Aleksandry Fandrejewskiej i red. Anny Cielak-Wróblewskiej Urzdy wci zatrudniaj (art. 1), Urzdy miały oszczdza, a zatrudniaj (art. 2) oraz Administracja przejada efekty podwyki VAT (art. 3), które ukazały si 1 marca 2011 r. w dzienniku Rzeczpospolita, Departament Słuby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów prezentuje zestawienie informacji dotyczcych zatrudnienia w administracji publicznej zawartych w ww. artykułach oraz faktycznych danych w tym zakresie. Podany przez Rzeczpospolit wzrost zatrudnienia w administracji publicznej o 17 proc. w cigu 2 ostatnich lat nie uwzgldnia zmiany metodologii GUS. Zgodnie z danymi GUS, rzeczywisty wzrost zatrudnienia w okresie od 31 grudnia 2008 r. do 30 wrzenia 2010 r. wyniósł 10,9 proc. W tym okresie wzrost zatrudnienia w administracji pastwowej (tj. m.in. w ministerstwach) wyniósł 1,9 proc. Najwikszy wzrost 17,9 proc. miał miejsce w administracji samorzdu terytorialnego, na któr rzd nie ma wpływu. Departament Słuby Cywilnej KPRM informuje, e dane w przedmiotowych artykułach prezentowane jako stan zatrudnienia na dzie 31 grudnia 2010 r. s jedynie szacunkiem Autorów tyche artykułów. Obecnie nie s jeszcze dostpne dane GUS dotyczce zatrudnienia w administracji publicznej na koniec 2010 r. W zwizku z powyszym DSC w niniejszym materiale odnosi si do najbardziej aktualnych dostpnych danych, tj. danych GUS za III kw r. oraz danych ze wstpnej wersji sprawozdania Rb-70 za 2010 r. dla ministerstw i urzdów wojewódzkich. Informacje w artykułach Komentarz Departamentu Słuby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Ponad pół miliona osób pracowało pod koniec ubiegłego roku w rónych urzdach i agendach administracji publicznej. art. 2 w cigu dwóch lat przybyło nam ponad 70 tysicy urzdników art. 2 W cigu dwóch ostatnich lat administracja rozrosła si o ponad 17 proc. wynika z danych zebranych przez Rzeczpospolit art. 2 Sprawdzilimy, ile osób pracowało w ministerstwach, urzdach wojewódzkich, marszałkowskich, samorzdach wielkich miast oraz w małych gminach, a take w ZUS i NFZ na koniec grudnia 2009 i 2010 r. Okazuje si, e w cigu roku prac stał i czasow znalazło tam ok. 30 tys. nowych osób art. 2 Zgodnie z danymi GUS, wg stanu na dzie 30 wrzenia 2010 r. liczba etatów wyniosła: w sekcji O (Administracja publiczna i obrona narodowa; obowizkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne) (bez resortów MON i MSWiA, w których zatrudnienie na dzie 31 grudnia 2009 wyniosło etaty), w tym: w administracji publicznej , w tym: w administracji pastwowej , w administracji samorzdu terytorialnego , w samorzdowych kolegiach odwoławczych 984; w pozostałych jednostkach (tj. wymiar spra-wiedliwoci, ochrona przeciwpoarowa, KRUS, ZUS, NFZ) Wg danych GUS wzrost zatrudnienia w administracji publicznej w okresie od 31 grudnia 2008 r. do 30 wrzenia 2010 r. wyniósł 66,9 tys. (wzrost o 17,1 proc.), jednake naley zauway, e w 2009 r. nastpiła zmiana metodologii GUS do administracji publicznej włczono Agencj Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz zarzdy dróg (gminne, miejskie, powiatowe i wojewódzkie) łcznie 22 tys. etatów. W zwizku z powyszym faktyczny wzrost w tym okresie wyniósł 44,9 tys. etatów, tj. 10,9 proc. Zgodnie z danymi GUS za III kw r. zatrudnienie w administracji publicznej w dniu 30 wrzenia 2010 r. było wysze o ok. 29,5 tys. etatów ni w dniu 31 grudnia 2009 r., z czego wzrost o 28,9 tys. etatów miał miejsce w administracji samorzdu terytorialnego i wg GUS był zwizany głównie z zatrudnieniem pracowników interwencyjnych. Natomiast w pozostałych jednostkach sekcji O, obejmujcych m.in. wymiar sprawiedliwoci, ochron przeciwpoarow, KRUS, ZUS, NFZ, w tym okresie nastpił spadek o 0,6 tys. etatów, tj. 0,3 proc. Departament Słuby Cywilnej KPRM 9

10 W mniejszych samorzdach administracja nie zwikszyła si znaczco. Przyjcia nowych pracowników etatowych były raczej sporadyczne i w wikszoci gmin stan zatrudnienia si nie zmienił. ( ) W urzdach pracowało jednak wicej ludzi, ni było etatów. Ci dodatkowi to tzw. pracownicy interwencyjni. Zatrudnia si ich w gminach do rónych prac doranych. art. 1 Najszybciej zatrudnienie rosło w administracji centralnej, w tym w urzdach wojewódzkich o 10 proc. (w ministerstwach o 4,5 proc.). Wolniej w samorzdach o 4 proc. art osób zatrudniono w resortach, a ponad 1,1 tys. w urzdach wojewódzkich art. 1. Z zebranych przez nas danych wynika, e np. w Wojskowej Agencji Mieszkaniowej przyjto do pracy ponad 1500 osób (razem z wojskowymi domami wypoczynkowymi i zakładami remontowo- -budowlanymi) art. 1 Zgodnie z tym, co wskazano wyej najwikszy wzrost miał miejsce w administracji samorzdu terytorialnego. Zgodnie z danymi GUS w pierwszych trzech kwartałach 2010 r. wzrost zatrudnienia w administracji pastwowej (tj. m.in. ministerstwach i urzdach centralnych oraz urzdach obsługujcych organy władzy pastwowej poza administracj rzdow) wyniósł 0,3 proc. Ponadto ze wstpnych danych ze sprawozdania Rb-70 za 2010 r. wynika, i wzrost zatrudnienia ogółem w okresie od 31 grudnia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. wyniósł w ministerstwach 5,4 proc., tj. 670 etatów, jednake przeszło 56 proc. tego wzrostu jest wynikiem włczenia Urzdu Komitetu Integracji Europejskiej w struktur MSZ, ponadto wzrosty zatrudnienia s wynikiem włczenia w struktur ministerstw i urzdów wojewódzkich czci etatów z likwidowanych gospodarstw pomocniczych i zakładów budetowych oznacza to jedynie przesunicie zatrudnienia, nie za jego wzrost. Do dnia r. w urzdach wojewódzkich z tego tytułu nastpił wzrost zatrudnienia członków korpusu słuby cywilnej o 476 etatów. Zgodnie z informacjami otrzymanymi telefonicznie z Wojskowej Agencji Mieszkaniowej wynika, e warto podana w artykule jest prawidłowa, jednake nie nastpiło przyjcie do pracy tylko przeniesienie pracowników wraz z mieniem domów wypoczynkowych oraz zakładów remontowo-budowlanych. Główne przyczyny wzrostów zatrudnienia w administracji rzdowej w latach : Zwikszenie zatrudnienia przy obsłudze funduszy europejskich, spowodowanego koniecznoci zarzdzania piciokrotnie wikszymi rodkami z funduszy strukturalnych w biecej perspektywie finansowania 1. Ucywilnienie czci etatów w słubach mundurowych, w ramach Programu Modernizacji Policji, Stray Granicznej, Pastwowej Stray Poarnej i Biura Ochrony Rzdu w latach Proces ten polegał na przekształceniu w latach czci etatów funkcjonariuszy na niektórych stanowiskach, np. w logistyce (w Policji 5000, w Pastwowej Stray Poarnej 600 oraz w Stray Granicznej 212), na etaty cywilne, i na jednoczesnym wzmocnieniu o te etaty zada przeznaczonych cile dla funkcjonariuszy jak np. prewencja. Biuro Ochrony Rzdu nie przeprowadzało procesu ucywilniania. Realizacja przedmiotowego procesu oznaczała stopniowy wzrost zatrudnienia o 5512 etatów cywilnych oraz utrzymanie zatrudnienia na dotychczasowym poziomie wród funkcjonariuszy (głównie zatrudnionych w pionie prewencyjnym Policji). Powstanie Generalnej Dyrekcji Ochrony rodowiska wraz z szesnastoma regionalnymi dyrekcjami wzrost zatrudnienia od 2008 r. do III kw r. o 1127 etatów. Zmiany zatrudnienia na papierze, które nie oznaczaj rzeczywistego wzrostu zatrudnienia, np. włczenie regionalnych zarzdów gospodarki wodnej powikszyło zatrudnienie w słubie cywilnej; ujcie w statystykach GUS Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz zarzdów dróg (wczeniej nie były ujte w sekcji obejmujcej administracj publiczn), włczenie czci pracowników gospodarstw pomocniczych i zakładów budetowych do ministerstw, urzdów centralnych i urzdów wojewódzkich. Przypis 1. W Polsce na 1 urzdnika zajmujcego si wdraaniem funduszy unijnych przypada ok 10 mln euro. Jest to znaczce obcienie w porównaniu do innych krajów UE, np. Hiszpanii (4,43 mln EUR), Irlandii (5,77 mln EUR) czy Estonii (6,8 mln EUR) oraz zblione do Słowacji (10,8 mln EUR) i Słowenii (10,25 mln EUR). ródło: Potencjał administracyjny instytucji uczestniczcych w systemie realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata , Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2008 r. 10 Przegld Słuby Cywilnej

11 W urzdach brak specjalistów? Komentarz do artykułu red. Artura Radwana W urzdach brak specjalistów, opublikowanego w Dzienniku Gazeta Prawna nr 58 (2944) z 24 marca 2011 r. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o słubie cywilnej (DzU nr 227, poz. 1505, z pón. zm.), która weszła w ycie 24 marca 2009 r., jest realizacj uchwały nr 13 Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2008 r. w sprawie dokoczenia reformy administracji publicznej oraz zasad prowadzenia prac w tym zakresie. Uchwała zakładała przywrócenie właciwej roli słuby cywilnej i wprowadzenie skutecznych mechanizmów zarzdzania kadrami urzdniczymi. Jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy, podstaw proponowanych zmian stanowiły m.in. załoenia dotyczce budowania jednolitego i spójnego systemu zarzdzania zasobami ludzkimi w administracji rzdowej, ponownego włczenia wyszych stanowisk do słuby cywilnej, uchylenia ustawy o pastwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach pastwowych oraz wyodrbnienia organu właciwego do spraw słuby cywilnej. Nie wynika z tego, i głównym celem wprowadzenia nowej ustawy było zwikszenie liczby urzdników mianowanych. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o słubie cywilnej Rada Ministrów zobowizana jest do corocznego ustalania trzyletniego planu limitu mianowa urzdników w słubie cywilnej i przedłoenia go do wiadomoci Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej. Limit mianowa urzdników w słubie cywilnej na dany rok budetowy oraz limity i rodki finansowe na wynagrodzenia i szkolenia członków korpusu słuby cywilnej, zgodnie z art. 7 ust. 1 wymienionej ustawy, s okrelane na kady kolejny rok w ustawie budetowej. Faktycznie Trzyletni plan limitu mianowa na lata zakładał mianowanie 6 tysicy urzdników słuby cywilnej: w 2009 r. 1500, w 2010 r. 2000, w 2011 r Jednake biorc pod uwag trudn sytuacj finansów publicznych, limit został zmniejszony do poziomu 2,5 tysica mianowa, odpowiednio: w 2009 r. 1000, w 2010 r. 1000, w 2011 r Jak wynika z najnowszych danych wg stanu na dzie 31 grudnia 2010 r., ogółem w korpusie słuby cywilnej zatrudnionych było urzdników słuby cywilnej (5,6 proc. korpusu; w 2009 r. 4,9 proc.), z czego najwicej w ministerstwach (31,8 proc.), urzdach skarbowych (19,3 proc.) i urzdach kontroli skarbowej (12,7 proc.). Liczba urzdników słuby cywilnej wzrosła w stosunku do 2009 r. o 940 osób. Wykres nr 1. Rozkład urzdników słuby cywilnej w poszczególnych grupach urzdów. Natomiast grup stanowisk z najliczniejsz reprezentacj urzdników słuby cywilnej była grupa wyszych stanowisk w słubie cywilnej, z odsetkiem urzdników wynoszcym 39,9 proc. Obala to opini pani prof. Józefiny Hrynkiewicz, i szefowie urzdów robi wszystko, aby takich osób było jak najmniej na kierowniczych stanowiskach. Stan faktyczny prezentuje zupełnie odwrotn sytuacj. Departament Słuby Cywilnej KPRM 11

12 Wykres nr 2. Rozkład urzdników słuby cywilnej w poszczególnych grupach stanowisk. W dniu 31 grudnia 2010 r. w korpusie słuby cywilnej zatrudnienie wyniosło osób w przeliczeniu na pełne etaty. W porównaniu do 31 grudnia 2009 r. zatrudnienie wzrosło wic o etatów, tj. o 1,3 proc. Przyczynami wzrostu zatrudnienia było m.in.: wejcie regionalnych zarzdów gospodarki wodnej do słuby cywilnej, przejcie pracowników z likwidowanych zakładów budetowych i gospodarstw pomocniczych oraz wzmocnienie etatowe obsługi projektów realizowanych ze rodków Unii Europejskiej. Wykres nr 3. Zatrudnienie członków korpusu słuby cywilnej wg stanu na dzie r. w przeliczeniu na pełnozatrudnionych w podziale na grupy urzdów. W 2010 r. w Biuletynie Informacji Publicznej KPRM ukazało si ogółem ogłosze o wolnych stanowiskach pracy, a w 2009 r , a zatem zaobserwowano tendencj spadkow, a nie zwykow. Std nie znajduje uzasadnienia informacja zawarta w artykule, i zanotowano wzrost zatrudnienia blisko o 11 proc. Tym bardziej, e sam fakt opublikowania ogłoszenia nie musi oznacza zatrudnienia pracownika. 12 Przegld Słuby Cywilnej

13 WIZYTY, SPOTKANIA, KONFERENCJE Kobiety w słubie publicznej szklany sufit? Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, marzec 2011 r. W dniu 18 marca 2011 r. w Krajowej Szkole Administracji Publicznej w Warszawie odbyła si konferencja Kobiety w słubie publicznej szklany sufit?, zorganizowana przez Promocj XXI Stanisław Konarski KSAP we współpracy z Pełnomocnikiem Rzdu do spraw Równego Traktowania. Patronat nad konferencj objła Małonka Prezydenta RP Pani Anna Komorowska. W licie skierowanym do uczestników konferencji Pani Prezydentowa podkreliła znaczenie ról, jakie kobieta pełni zarówno w wymiarze społecznym, jak i zawodowym. Ponadto wyraziła pogld, i konferencja przyczyni si do wymiany pogldów i pozyskania sprzymierzeców dla sprawy kobiecej, tak by inicjatywy kobiece stały si obiektem wikszego zainteresowania. Na zakoczenie Pani Anna Komorowska złoyła wszystkim Paniom yczenia dalszych sukcesów i satysfakcji z osigni w yciu prywatnym i zawodowym. Konferencja poruszała najwaniejsze problemy zwizane z kwesti obecnoci kobiet w sferze publicznej. W I panelu zatytułowanym Co pastwo robi, aby wspiera kobiety? wzili udział: prof. Irena Lipowicz Rzecznik Praw Obywatelskich, Sławomir Brodziski Szef Słuby Cywilnej, Jacek Czaputowicz Dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej oraz w zastpstwie nieobecnej Minister Elbiety Radziszewskiej Barbara Szymborska Dyrektor Biura Pełnomocnika Rzdu ds. Równego Traktowania KPRM. W II panelu zatytułowanym Sukces ma twarz kobiety! kobiety w nauce i biznesie uczestniczyły przedstawicielki nauki i biznesu zajmujce si problematyk społeczn, zaangaowane w działania na rzecz promowania obecnoci kobiet w sferze publicznej współczesnej Polski. W III panelu zatytułowanym Kobiety w administracji fakty i mity wziły udział przedstawicielki administracji publicznej zajmujce wysokie stanowiska, które podzieliły si swoimi dowiadczeniami. Udział Szefa Słuby Cywilnej w konferencji, wczeniej nieprzewidziany przez organizatorów, wpisywał si w jej tematyk z uwagi na niezaprzeczalny fakt dominacji kobiet w korpusie słubie cywilnej. W czasie wspólnego wystpienia powiconego Kobietom w słubie cywilnej Minister Sławomir Brodziski i Anna Borowska Radca Prezesa RM w Departamencie Słuby Cywilnej KPRM przekazali podstawowe informacje o korpusie słubie cywilnej z uwzgldnieniem kryterium płci, zaznaczajc, i s to dane pochodzce ze Sprawozdania Szefa Słuby Cywilnej o stanie słuby cywilnej i o realizacji zada tej słuby w 2009 r., a prace nad tegorocznym sprawozdaniem, zawierajcym dane za 2010 r., wchodz w faz kocow. 1 Wykres nr 1. Zatrudnienie kobiet i mczyzn w korpusie słuby cywilnej w podziale na grupy urzdów według stanu na 31 grudnia 2009 r. (w proc.). Departament Słuby Cywilnej KPRM 13

14 Według stanu na 31 grudnia 2009 r. w słubie cywilnej zatrudnionych było ok. 123 tysicy osób. Kobiety stanowiły 69,2 proc. wszystkich zatrudnionych w słubie cywilnej. Jedynie w placówkach zagranicznych zatrudnionych było mniej kobiet ni mczyzn. W pozostałych urzdach zatrudnienie kobiet było wiksze od zatrudnienia mczyzn. Przewaga zatrudnienia kobiet nad mczyznami wahała si od 14 do 55 proc. Najwicej kobiet było zatrudnionych w urzdach skarbowych (77,3 proc.), izbach skarbowych (74,3 proc.) i urzdach wojewódzkich (72,1 proc.). Wykres nr 2. Zatrudnienie kobiet i mczyzn na wyszych stanowiskach w słubie cywilnej w podziale na grupy urzdów według stanu na 31 grudnia 2009 r. Z około 1600 obsadzonych wyszych stanowisk w słubie cywilnej 50,6 proc. zajmowały kobiety. Rozkład ten w podziale na grupy urzdów kształtował si nastpujco: w ministerstwach 46,88 proc., w urzdach centralnych 50,39 proc., a w urzdach wojewódzkich 55,28 proc. Natomiast na stanowisku dyrektora generalnego urzdu (najwysze stanowisko w słubie cywilnej) zatrudnionych było 42 proc. kobiet na 57 obsadzonych stanowisk. Po zakoczeniu prac nad sprawozdaniem Szefa Słuby Cywilnej za 2010 r. dostpne stały si dane dotyczce zatrudnienia w słubie cywilnej według stanu na 31 grudnia ubiegłego roku, zgodnie z którymi w korpusie zatrudnionych było 69,9 proc. kobiet. Nadal w placówkach zagranicznych zatrudnionych było mniej kobiet ni mczyzn. Nieco zmienił si udział kobiet w zatrudnieniu w poszczególnych grupach urzdów. Najwicej kobiet zatrudnionych było w urzdach skarbowych (77,6 proc.), powiatowej administracji zespolonej (75 proc.), izbach skarbowych (74,8 proc.) i urzdach wojewódzkich (72,4 proc.). Natomiast na wyszych stanowiskach w słubie cywilnej zatrudnionych było 49,9 proc. kobiet. Wykres nr 3. Zatrudnienie pracowników płci eskiej w administracjach centralnych w latach 1995 i 2005 (w proc.). 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Polska Portugalia Islandia Nowa Zelandia Grecja Australia Włochy Kanada W. Brytania Belgia Hiszpania Finlandia Szwecja Norwegia USA Niderlandy Korea Austria Szwajcaria Niemcy Japonia Turcja Przegld Słuby Cywilnej

15 Opierajc si na danych OECD 2 mona zaobserwowa jak zmieniał si odsetek kobiet zatrudnionych w administracjach centralnych na przestrzeni 10 lat, porównujc rok 1995 do roku We wszystkich krajach biorcych udział w badaniu wystpił wzrost zatrudnienia kobiet. Najwikszy odnotowano w Polsce o 18 proc., nastpnie w Korei o 10 proc. i Szwajcarii o 9 proc. Wykres nr 4. Zatrudnienie pracowników płci eskiej w administracjach centralnych w porównaniu do ogółu zatrudnionych (dane za 2005 r.; z Francji i Polski za 2004 r.). Kolejne dane z OECD porównuj udział procentowy kobiet zatrudnionych w administracjach centralnych do udziału procentowego kobiet zatrudnionych ogółem w gospodarce narodowej. Najwikszy udział kobiet zatrudnionych w administracji centralnej, sporód pastw objtych badaniem, odnotowano w Polsce 69 proc., nastpnie w Portugalii i Islandii 61 proc., Nowej Zelandii i Grecji 59 proc. Najmniejszy udział odnotowano w Turcji 12 proc., w Japonii 20 proc., w Niemczech 22 proc. Z kolei najwikszy udział kobiet zatrudnionych ogółem odnotowano w Finlandii i Szwecji 59 proc., w USA, Norwegii i Szwajcarii 58 proc., a najmniejszy udział odnotowano w Turcji 27 proc., we Włoszech i Grecji 41 proc. Z zaprezentowanych danych wynika, e administracja rzdowa jest bardzo przyjazn kobietom sfer aktywnoci zawodowej w Polsce. Ponadto przedstawione wskaniki obalaj istniejcy od wielu lat mit, i kobiety zajmuj zwykle nisze stanowiska. Przyczyn dominacji kobiet w słubie cywilnej naley upatrywa w postrzeganiu administracji rzdowej jako pracodawcy dajcego gwarancj stabilnoci zatrudnienia i przewidywalnoci umoliwiajcej pogodzenie w duym stopniu ycia zawodowego z yciem prywatnym. Dodatkowo cz pracowników, bardziej ni wysze uposaenie, ceni wolny czas i kwestie zwizane z dyspozycyjnoci zwykle niewykraczajc poza 8-godzinny dzie pracy. Ponadto obowizujce przepisy prawne regulujce zasady funkcjonowania słuby cywilnej, w tym zagadnienia dotyczce zatrudniania, s respektowane i zawieraj jasne reguły postpowania zarówno dla pracowników, jak i pracodawcy. W czasie prezentacji oraz dyskusji prelegentki przytaczały, poparte prowadzonymi badaniami bd osobistymi dowiadczeniami, tezy odnoszce si do zatrudnienia kobiet zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym: kobiety powinny si bardziej ceni, a jak wynika z przeprowadzanych bada, maj nisze wymagania dotyczce wynagrodze, na przestrzeni lat rónice w wynagrodzeniach na tych samych stanowiskach pracy powikszaj si na niekorzy kobiet, w ostatnich latach obserwuje si zjawisko zwikszonej przedsibiorczoci wród kobiet, spowodowane ucieczk przed dyskryminacj czy szklanym sufitem, wzrost odsetka kobiet zatrudnionych na wyszych stanowiskach pracy nie wynika wyłcznie z awansu kobiet, ale równie zwizany jest z odpływem mczyzn na lepiej płatne stanowiska, problem uwikłania kobiet w role (sposoby godzenia ycia zawodowego z yciem prywatnym rodzina, małe dzieci, starsi rodzice) i stereotypy (wiele kobiet na wyszych stanowiskach to osoby samotne, bez ycia rodzinnego), o byciu dobrym i docenianym pracownikiem nie powinna decydowa płe, a posiadana wiedza, umiejtnoci, kompetencje oraz cechy, czyli to, co sob reprezentuje dana osoba, konieczna zmiana mentalnoci mczyzn (i kobiet) poprzez organizowanie szkole z tematyki dotyczcej równych szans. Departament Słuby Cywilnej KPRM 15

16 Ponadto wskazane byłoby przeprowadzenie bada wynagrodzenia kobiet zatrudnionych w korpusie słuby cywilnej. Przypisy: 1. Prezentacja dostpna jest na stronie internetowej Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. 2. Employment of women in central government, Government at a Glance 2009, s ; P. Pietrasieski, Administracja rzdowa w krajach OECD. Government at a Glance, czyli jak mierzy i porównywa działalno rzdów i ich administracji?, Przegld Słuby Cywilnej nr 1(4) z 2010 r., s. 20. Anna Borowska Radca Prezesa Rady Ministrów Departament Słuby Cywilnej KPRM Administracja w XXI wieku Konferencja: Innowacyjna administracja: oksymoron czy nowy standard? Warszawa, kwiecie 2011 r. 6 kwietnia 2011 r. w hotelu Sheraton w Warszawie odbyła si konferencja powicona innowacjom w administracji centralnej, zatytułowana Innowacyjna administracja: oksymoron czy nowy standard?. Organizatorem spotkania była Fundacja demoseuropa Centrum Strategii Europejskiej, niezaleny orodek idei zajmujcy si prowadzeniem analiz i prac badawczych w zakresie europejskich polityk publicznych, integracji europejskiej i miejsca Europy w wiecie. Konferencj otworzył prezes demoseuropa Paweł wieboda. Nastpnie analityk demoseuropa Paweł Zerka przedstawił prezentacj nt. raportu swojego autorstwa Innowacyjna administracja: oksymoron czy nowy standard?. Prezentacja, podobnie jak raport, składała si z trzech czci: 1. Administracja a innowacje: wskie gardła, 2. Innowacyjna administracja: megatrendy i rozwizania, 3. Scenariusze i wnioski dla Polski. W pierwszej czci Autor próbuje znale odpowied na pytanie, jak dy do innowacyjnej administracji, krelc jednoczenie map tak zwanych wskich gardeł problemów systemowych, które hamuj innowacyjno w administracji. Zdaniem Autora s to midzy innymi: sztywna i hierarchiczna struktura ministerstw i urzdów centralnych utrudniajca efektywn komunikacj, brak otwarcia administracji na inicjatywy z zewntrz, nieufno pomidzy szczeblem administracyjnym i politycznym, brak efektywnej współpracy midzy resortami. W czci drugiej Autor raportu wyrónił trzy kategorie rozwiza, które mog sta si odpowiedzi na przedstawione w czci pierwszej problemy. S to kolejno: otwarto (moliwa do osignicia poprzez tworzenie serwisów internetowych, otwarcie zasobów administracji, wizualizacj budetu, współwytwarzanie i współrealizacj celów), zaangaowanie (wzmacnianie zaangaowania urzdników moe zosta osignite midzy innymi poprzez stworzenie bardziej płaskiej struktury departamentów strategicznych, uruchomienie administracyjnego facebooka oraz rynku zada administracji centralnej), sprawno i strategiczne mylenie (rozbudowanie departamentów strategicznych, wymuszenie współpracy midzyresortowej dotyczcej opracowywania i wdraania strategii, dni operacyjne i stosowanie narzdzia tajemniczy klient mistery shopping). W ostatniej czci prezentacji Autor dokonał przegldu działa, na które powinien zosta połoony szczególny nacisk przy wspieraniu otwartoci administracji i wzmacnianiu zaangaowania jej pracowników i urzdników. Zauwaył równie, e potrzebny jest spójny dyskurs, który tłumaczyłby administracji, dlaczego powinno jej zalee na innowacyjnoci i angaowałby j w działania na rzecz jej promocji. Podobny dyskurs mógłby si odby przy okazji polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Zdaniem Autora doskonał szans na szeroko zakrojon dyskusj na temat innowacyjnej administracji s równie zbliajce si wybory parlamentarne. 16 Przegld Słuby Cywilnej

17 Nastpnie prezes Paweł wieboda otworzył dyskusj panelow zatytułowan Innowacyjna administracja: jak i dlaczego?, w której udział wzili: członkini gabinetu komisarz UE ds. innowacji Marion Dewar, dyrektor Katedry Ekonomii i Zarzdzania Innowacjami (EPFL) prof. Dominique Foray, dyrektor wykonawczy w The Lisbon Council Ann Mettler, główny specjalista w Departamencie Analiz Strategicznych KPRM Małgorzata Steiner, distinguished fellow w Internet Business Solutions Group (CISCO) Diogo Vasconcelos. Dyskusja moderowana przez Pawła wiebod przebiegała dwutorowo. Na pocztku eksperci zwrócili uwag na zagroenia płynce z braku wdraania innowacji w administracji publicznej. Za najwiksze zagroenie uznali moliwo odwrócenia si obywatela/klienta od usług publicznych. Jak podkreliła Ann Mettler, w dzisiejszych czasach obywatele nie s ju zmuszeni do korzystania z wielu usług publicznych, poniewa maj wikszy wybór. Sektor prywatny zaczyna dyskretnie przejmowa role/funkcje nalece niegdy wyłcznie do sektora publicznego. Chodzi tu zwłaszcza o zaspokajanie podstawowych potrzeb, takich jak: edukacyjne (prywatne szkoły), zdrowotne (prywatne kliniki) czy nawet bezpieczestwa (wyspecjalizowane agencje ochroniarskie). Co wicej, jak zauwaył Diogo Vasconcelos, ju niedługo doronie pokolenie, które okrelił mianem generation of IT natives. Bd to młodzi ludzie, którzy doroli w epoce Internetu, portali społecznociowych, blogów słowem młodzie przyzwyczajona do szybkiej, elektronicznej komunikacji, dla której załatwianie wszelkich spraw administracyjnych on-line nie bdzie niczym szczególnym. Jeli zatem administracja publiczna nie zmieni sposobu zarzdzania i komunikacji ze społeczestwem, wiele usług moe zosta przejtych przez sektor prywatny. Kolejnym problemem, z którym bdzie musiała si zmierzy administracja publiczna kadego szczebla od samorzdu po Komisj Europejsk jest starzenie si społeczestwa europejskiego. Obecnie trwaj wytone dyskusje jak zamieni ten problem w szans w potencjał, który mona wykorzysta dla rozwoju innowacyjnoci. Po nakreleniu mapy ryzyk i wyzwa, przed którymi stoi współczesna administracja, eksperci zgodzili si, e szeroko rozumiana innowacyjno moe okaza si jedyn moliw odpowiedzi na ww. problemy. Jednym z pomysłów jest tzw. wysoka specjalizacja (smart spcecialization) chodzi o to, aby europejskie regiony (moliwie jak najwicej z nich) potrafiły odnale własn nisz specjalizacji (np. nowoczesne technologie, agroturystyka, biopaliwa, tworzenie centrów biznesowych itp.). Pozwoliłoby to na zdrow konkurencj midzy regionami i w efekcie sprzyjałoby podwyszaniu standardów w wiadczeniu usług publicznych. Zwrócono równie uwag, i obecnie administracja stoi przed powanym dylematem czy naley dy jedynie do usprawnienia administracji, czy te do jej przemiany w innowacyjn struktur? Zdaniem zebranych nie powinno si odkłada innowacyjnych rozwiza do czasu zadowalajcej poprawy działania instytucji publicznych. Innowacyjno powinna pomóc w usprawnianiu pracy, dlatego nie warto jej odkłada na póniej. Eksperci zgodzili si równie, e inicjatorami innowacji w urzdach centralnych i instytucjach im podległych powinni by dyrektorzy generalni. Innowacyjno wymaga odwagi i radykalnych zmian, które nie bd moliwe do przeprowadzenia bez woli i pomocy najwyszego kierownictwa urzdów. Łukasz Wielocha Główny specjalista w Departamencie Słuby Cywilnej KPRM Departament Słuby Cywilnej KPRM 17

18 ZARZ DZANIE KADRAMI Sprawozdanie Szefa Słuby Cywilnej o stanie słuby cywilnej i o realizacji zada tej słuby w 2010 r. 30 marca 2011 r. Minister Sławomir Brodziski przekazał Prezesowi Rady Ministrów Donaldowi Tuskowi Sprawozdanie Szefa Słuby Cywilnej o stanie słuby cywilnej i o realizacji zada tej słuby w 2010 r., zgodnie z zapisem art. 15 ust. 7 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o słubie cywilnej (DzU nr 227, poz z pón. zm.). Sprawozdanie prezentuje stan słuby cywilnej i informuje o realizacji zada tej słuby w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2010 r. Zostało ono sporzdzone w oparciu o informacje zgromadzone w Departamencie Słuby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w wyniku realizacji ustawowo okrelonych zada przez Szefa Słuby Cywilnej, a take informacji przekazanych przez dyrektorów generalnych urzdów (kierowników urzdów wykonujcych zadania dyrektorów generalnych w urzdach, w których nie utworzono stanowiska dyrektora generalnego) w sprawozdaniach z realizacji w 2010 r. zada wynikajcych z ustawy o słubie cywilnej. Sprawozdanie składa si z trzech czci podzielonych na rozdziały. Pierwsza prezentuje stan słuby cywilnej w 2010 r. Druga przedstawia informacje o realizacji zada słuby cywilnej przez Szefa Słuby Cywilnej i dyrektorów generalnych urzdów. Trzecia zawiera wnioski wypływajce z informacji zawartych w dwóch pierwszych czciach sprawozdania i przedstawia niektóre planowane działania. Syntetyczn informacj zawart w poszczególnych czciach sprawozdania uszczegóławia 14 załczników (wykresy, tabele). Oprac. A. B. Obsada wyszych stanowisk w słubie cywilnej w 2010 r. Departament Słuby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów prezentuje analiz danych dotyczcych obsady wyszych stanowisk w słubie cywilnej wg stanu na 31 grudnia 2010 r., przekazanych przez dyrektorów generalnych urzdów oraz kierowników urzdów wykonujcych zadania dyrektora generalnego urzdu. Analizie poddano dane otrzymane z urzdów ministrów, urzdów obsługujcych przewodniczcych komitetów wchodzcych w skład Rady Ministrów, urzdów centralnych organów administracji rzdowej (uwzgldniajc stanowiska wojewódzkich lekarzy weterynarii i ich zastpców) oraz urzdów wojewódzkich, a take z Biura Nasiennictwa Lenego i Urzdu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, a wic z urzdów, w których istniej wysze stanowiska w słubie cywilnej. Z przeprowadzonej analizy wynika, e 31 grudnia 2010 r. były 1682 wysze stanowiska w słubie cywilnej, w tym 1569 stanowisk obsadzonych i 113 wakujcych. 18 Przegld Słuby Cywilnej

19 Wykres nr 1. Liczba obsadzonych wyszych stanowisk w słubie cywilnej w podziale na ministerstwa, urzdy centralne i urzdy wojewódzkie Ministerstwa Urzdy centralne Urzdy wojewódzkie Wykres nr 2. Obsada wyszych stanowisk w słubie cywilnej w urzdach administracji rzdowej w podziale na kobiety i mczyzn (w proc.). mczyni 50,03% kobiety 49,97% kobiety mczyni 2. Ministerstwa 3. Urzdy centralne 4. Urzdy wojewódzkie 53% 47% 49% 51% 44% 56% Departament Słuby Cywilnej KPRM 19

20 Wykres nr 3. Obsada wyszych stanowisk w słubie cywilnej w urzdach administracji rzdowej w podziale na urzdników słuby cywilnej i pracowników słuby cywilnej (dane procentowe i ilociowe). urzdnicy: ,86% pracownicy: ,14% pracownicy urzdnicy 2. Ministerstwa 3. Urzdy centralne 4. Urzdy wojewódzkie 44% 28% 34% 56% 72% 66% Najwicej stanowisk obsadzono przenoszc członków korpusu słuby cywilnej z wysokiego stanowiska pastwowego na wysze stanowisko w słubie cywilnej w tym samym urzdzie w 2009 r. 767 stanowisk, tj. 49 proc. wszystkich obsadzonych stanowisk (na podstawie art. 193 ust. 1 ustawy o słubie cywilnej). Drugim pod wzgldem czstotliwoci sposobem było objcie stanowiska w wyniku tzw. awansu wewntrznego 295 stanowisk, tj. ok. 19 proc. wszystkich obsadzonych stanowisk (na podstawie art. 54 ust. 2 oraz art. 204 ustawy o słubie cywilnej). Kolejnym sposobem było objcie stanowiska w wyniku przeprowadzonego naboru 272 stanowisk, tj. ok. 17 proc. wszystkich obsadzonych stanowisk, co jest zasad na gruncie ustawy o słubie cywilnej. 97 osobom (tj. ok. 6 proc. przypadków) potwierdzono ponowne objcie stanowiska w wyniku przeprowadzonego naboru na podstawie art. 196 ust. 3 ustawy. 65 stanowisk (tj. ok 4 proc.) zostało objtych w wyniku przyjcia propozycji zatrudnienia przez osob niebdc członkiem korpusu słuby cywilnej, która zajmowała wysokie stanowisko pastwowe, stajce si wyszym stanowiskiem w słubie cywilnej z chwil wejcia w ycie ustawy o słubie cywilnej (art. 195 ust. 1 ustawy). Oddelegowanie jako sposób objcia wyszego stanowiska w słubie cywilnej wykorzystany był do obsadzenia 20 stanowisk (1 proc.). Agnieszka Kalita Wydział Naboru w Słubie Cywilnej oraz Kadr Wyszych Stanowisk w Słubie Cywilnej 20 Przegld Słuby Cywilnej