Odlewnictwo odlewem Forma odlewnicza

Transkrypt

1 Definicje Odlewnictwo jest to dzia technologii metali, obejmujcy wytwarzanie przedmiotów przez wypenianie odpowiednio przygotowanych form odlewniczych ciekym tworzywem. Wykonany w ten sposób przedmiot nazywamy odlewem, który moe by wykonany z rónych tworzyw, z eliwa, staliwa, metali nieelaznych. Forma odlewnicza jest to zespó elementów, które po zoeniu tworz wn!k! formy odlewniczej o ksztatach odpowiadajcych ksztatom odlewu. W praktyce odlewniczej stosowane s formy jednorazowe i trwae (metalowe).

2 Wspólna zasada procesów odlewniczych

3 Ukad wlewowo-zasilajcy

4 Zalewanie form Wypenianie formy ciekym metalem jest podstawowym dziaaniem w celu otrzymania odlewu. Struga ciekego metalu pynie najpierw w kanaach, zwanych ukadem wlewowym, a nast!pnie wpywa do wn!ki formy, wypeniajc j cakowicie. Przepyw ten najcz!*ciej odbywa si! w wyniku dziaania tylko sil ci!ko*ci i wówczas mówimy o odlewaniu grawitacyjnym. Moe take zachodzi przy udziale dodatkowego ci*nienia lub z udziaem si od*rodkowych, w formach poddanych ruchowi obrotowemu. Sposób wypeniania formy wpywa na jako* odlewów. Zbyt maa lub zbyt dua pr!dko* albo temperatura zalewania oraz nieodpowiednio uksztatowane kanay ukadu wlewowego mog by przyczyn wystpienia wielu wad odlewniczych, takich jak niedolewy (niewypenienie wszystkich przestrzeni wn!ki formy), zanieczyszczenia wewn!trzne i powierzchniowe odlewu oraz inne, a take prowadzi do niszczenia form zarówno jednorazowych (przed ich wypenieniem), jak i trwaych (przy*pieszone zuycie).

5 Zalewanie form zjawiska w krzepncym metalu Krzepni!cie metalu wlanego do formy jest drugim podstawowym elementem procesu niezb!dnym do otrzymania odlewu. Polega on na powstawaniu i wzro*cie krysztaów, które mog przybiera bardzo róne ksztaty, zalenie od skadu chemicznego stopu, szybko*ci i kierunku odbierania ciepa od ciekego metalu. W wyniku krystalizacji tworzy si! zatem struktura materiau decydujca o wasno*ciach wyrobu. Podstawowym zjawiskiem wyst!pujcym w skali makroskopowej przy krzepni!ciu jest zmniejszanie si! obj!to*ci wa*ciwej stopu, zwane skurczem krzepni!cia.

6 Zalewanie form zjawiska w krzepncym metalu Wewn!trzna wada skurczowa w odlewie jest z reguy niedopuszczalna. Aby jej zapobiec, wn!k! formy rozbudowuje si!, zaopatrujc odlewy w dodatkowe elementy, z których metal w czasie krzepni!cia odlewu przepywa do uytecznej cz!*ci odlewu w celu skompensowania braków metalu wynikych podczas jej skurczu. Taki proces nazywa si! zasilaniem, te dodatkowe elementy za*, w których ostatecznie lokalizuje si! jama skurczowa, s zwane nadlewami lub zasilaczami. Nadlewy, podobnie jak ukad wlewowy, odcina si! lub odamuje po usuni!ciu odlewu z formy. Skurcz krzepnicia (~3D) Skurcz krzepnicia (~2D)

7 Zalewanie form zjawiska w krzepncym metalu

8 Klasyfikacja metod odlewniczych

9 FORMY JEDNORAZOWE Materiay formierskie na osnow materiay wice

10 FORMY JEDNORAZOWE Do odtworzenia wnki formy uywa si modelu sucego do odtworzenia zewn!trznych ksztatów odlewu oraz rdzennicy, w której wykonuje si! rdze7 odtwarzajcy wewn!trzny ksztat odlewu.model jest dzielony wzdu powierzchni podziau, co uatwia formowanie, posiada dwa znaki rdzeniowe, które odtwarzaj w formie gniazda rdzenników. W gniazdach tych za pomoc rdzenników mocowany jest rdze7 wykonany z masy rdzeniowej w rdzennicy. W formie oprócz wn!ki odtwarzajcej ksztat odlewu naley wykona ukad wlewowy, umoliwiajcy zalanie formy ciekym metalem. Form! odlewnicz wykonuje si! w skrzynkach formierskich, masa formierska poddawana jest zag!szczaniu.

11 FORMY JEDNORAZOWE Formowaniem, nazywamy zespó czynno*ci, niezb!dnych, do wykonania formy odlewniczej.

12 FORMY JEDNORAZOWE

13 FORMY JEDNORAZOWE Formy piaskowe wykonane z syntetycznej masy formierskiej Przerób masy formierskiej Masa formierska skad Masa formierska wa*ciwo*ci Obieg masy (masa zwrotna) Proces przygotowania masy do procesu formowania (od*wieanie masy formierskiej)

14 Formy z syntetycznej masy formierskiej Proces przygotowania form Skrzynia formierska; Model; Pyta modelowa; Rdze7

15 Formy z syntetycznej masy formierskiej Proces przygotowania form Zag!szczanie masy formierskiej

16 Formy z syntetycznej masy formierskiej Proces przygotowania rdzeni Masa rdzeniowa - skad Masa rdzeniowa wa*ciwo*ci Procesy wykonywania rdzeni Cold-box

17 Formy z syntetycznej masy formierskiej Procesy wykonywania rdzeni Hot-box

18 Formy z syntetycznej masy formierskiej Usuwanie odlewów z form

19 Formy z syntetycznej masy formierskiej Oczyszczanie odlewów

20 FORMY JEDNORAZOWE Formy z syntetycznej masy formierskiej Automatyczna linia formierska; Zalewanie form; Wybijanie odlewów

21 FORMY JEDNORAZOWE Odlewnictwo precyzyjne metoda wytapianych modeli

22 FORMY JEDNORAZOWE Odlewnictwo precyzyjne metoda wytapianych modeli

23 FORMY TRWA<E Kokile Forma trwaa, metalowa, zalewana grawitacyjnie Wn!ka kokili pokryta jest cienk, izolujc warstewk niemetaliczn, nanoszon zwykle przez napylanie

24 FORMY TRWA<E Kokile Zasadniczym problemem przy wyborze powierzchni podziau i projektowaniu innych elementów form metalowych jest moliwo* atwego usuni!cia zakrzepego odlewu z formy, bez uszkodzenia odlewu, podczas gdy w przypadku form jednorazowych problemem tym jest moliwo* i atwo* usuwania modelu w procesie formowania, bez uszkodzenia formy

25 FORMY TRWA<E Formy cisnieniowe

26 FORMY TRWA<E Maszyny cisnieniowe gorcokomorowe

27 FORMY TRWA<E Maszyny cisnieniowe zimnokomorowe

28 RODZAJE PIECÓW TOPIALNYCH

29 RODZAJE PIECÓW TOPIALNYCH

30 eliwiaki

31 'eliwiak; Kadzie zalewcze; Kokile