PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU BLACHARZ SAMOCHODOWY O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

Transkrypt

1 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU BLAHARZ SAMOHODOWY O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ TY SZKOŁY: ZASADNIZA SZKOŁA ZAWODOWA RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY Warszawa 2012

2 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Autorzy: mgr inż. Leszek Kucharski, dr inż. Janusz Figurski, mgr inż. Iwona Gnych Recenzenci: dr inż. Rafał Burdzik, mgr inż. Halina Śledziona Lider grupy branżowej: mgr inż. Robert Wanic Lider zadania Opracowanie przykładowych zmodernizowanych programów nauczania dla zawodów : mgr inż. Joanna Ksieniewicz Koordynator merytoryczny projektu: mgr inż. Maria Suliga Menadżer projektów systemowych realizowanych przez KOWEZiU: mgr Agnieszka feiffer Redakcja i skład: zespół Addvalue Dorota Burzec ublikacja powstała w ramach projektu systemowego Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego w ramach Działania 3.3. oprawa jakości kształcenia, oddziałanie Modernizacja treści i metod kształcenia, riorytet III, rogram Operacyjny KAITAŁ LUDZKI. rojekt realizowany przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. ublikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. opyright by Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej Warszawa 2012 Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej Warszawa ul. Spartańska 1B rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 2

3 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SIS TREŚI 1. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO OGÓLNE ELE I ZADANIA KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO INFORMAJA O ZAWODZIE BLAHARZ SAMOHODOWY UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE BLAHARZ SAMOHODOWY OWIĄZANIA ZAWODU BLAHARZ SAMOHODOWY Z INNYMI ZAWODAMI SZZEGÓŁOWE ELE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE BLAHARZ SAMOHODOWY KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU BLAHARZ SAMOHODOWY Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO LAN NAUZANIA DLA ZAWODU BLAHARZ SAMOHODOWY ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W ZAWODZIE BLAHARZ SAMOHODOWY odstawy konstrukcji maszyn odstawy technik wytwarzania w blacharstwie Technologia napraw nadwozi samochodowych Działalność gospodarcza w branży mechanicznej Język obcy w branży mechanicznej race blacharskie zajęcia praktyczne ZAŁĄZNIKI Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁENIA DLA ZAWODU BLAHARZ SAMOHODOWY ZAISANE W ODSTAWIE ROGRAMOWEJ KSZTAŁENIA WZAWODAH. 55 Załącznik 2. OGRUOWANE EFEKTY KSZTAŁENIA DLA ZAWODU BLAHARZ SAMOHODOWY Załącznik 3. USZZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁENIA DLA ZAWODU BLAHARZ SAMOHODOWY rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 3

4 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 4

5 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy opracowany jest zgodnie z następującymi aktami prawnymi: ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn. zm.) ze szczególnym uwzględnieniem ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 205, poz. 1206), rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 7), rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. z 2012 r., poz. 184), rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 204), rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626), rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. z 2012 r., poz. 752), rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.), rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1487), rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.). 2. OGÓLNE ELE I ZADANIA KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 4

6 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, jego potrzeby i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie powyższych ogólnych celów i wypełnienie zadań kształcenia zawodowego. 3. INFORMAJA O ZAWODZIE BLAHARZ SAMOHODOWY Zadaniem blacharza samochodowego jest ręczna lub ręczno-maszynowa obróbka metali, budowa, konserwacja i naprawa nadwozi pojazdów samochodowych Typowymi pracami wykonywanymi przez blacharza samochodowego są: - ocena, określenie stopnia zużycia i określenie stanu technicznego elementów nadwozi pojazdów samochodowych, - planowanie, przygotowanie, dobór materiałów, półfabrykatów i narzędzi do naprawy nadwozi pojazdów samochodowych, - dobór metod, materiałów, przygotowanie elementów i wykonywanie zabezpieczeń antykorozyjnych nadwozi pojazdów samochodowych. Dynamiczne zmiany w technice, technologii, organizacji produkcji i usługach powodują, iż kształcenie zawodowe blacharza samochodowego ma charakter szerokoprofilowy umożliwiający opanowanie umiejętności ogólnozawodowych oraz specjalistycznych, a także umiejętności intelektualnych i postaw stanowiących dobre przygotowanie do specjalizacji. Blacharz samochodowy wykonuje swoją pracę z reguły w pomieszczeniach zamkniętych. ewne naprawy stwarzają zagrożenia dla życia i zdrowia pracownika. Wykonując pracę, blacharz samochodowy odpowiada za pojazd, narzędzia, urządzenia, maszyny i materiały do jego naprawy, które zostały mu powierzone. Kandydat do zawodu blacharz samochodowy powinien charakteryzować się: zainteresowaniami i zdolnościami technicznymi, zdolnościami manualnymi oraz starannością i dokładnością w wykonywaniu pracy, wyobraźnią przestrzenną, zdolnością koncentracji uwagi, odpowiedzialnością, niezależnością i samodzielnością w działaniu, wytrwałością i cierpliwością w realizacji powierzonych zadań, dobrą koordynacją wzrokowo-ruchową, a także zainteresowaniami motoryzacyjnymi. raca blacharza samochodowego z reguły nie wymaga znacznego wysiłku fizycznego, jednak wymaga dobrej ogólnej sprawności fizycznej. rzeciwwskazania zdrowotne to: zaburzenia równowagi i świadomości, zaburzenia psychiczne, wady wzroku niepoddające się korekcji, brak widzenia obuocznego, uszkodzenia narządu słuchu uniemożliwiające kontrolę słuchową pracy maszyny, ograniczenie sprawność rąk i palców, skóra rąk skłonna do uczuleń. rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 5

7 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 4. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE BLAHARZ SAMOHODOWY Rozwój przemysłu motoryzacyjnego i towarzyszący zwiększonej liczbie samochodów przyrost wypadków przyczyniają się do zwiększonego zapotrzebowania na usługi blacharstwa samochodowego. Blacharze samochodowi mogą być zatrudniani w zakładach produkcyjnych branży samochodowej, warsztatach naprawczych, usługach blacharskich oraz mogą prowadzić własną działalność gospodarczą. Uniwersalność kwalifikacji zawodowych blacharza samochodowego daje podstawy do wykonywania wielu zadań w zawodach pokrewnych. Dodatkowo uzyskując uprawnienia np. spawacza i poszerzając w ten sposób swoje umiejętności zawodowe, zwiększa możliwości zdobycia atrakcyjnej pracy. omimo iż przewidywany jest rozwój dziedzin związanych z nowoczesnymi technologiami, to jednak zapotrzebowanie na specjalistów wykonujących czynności proste będzie również rosło. 5. OWIĄZANIA ZAWODU BLAHARZ SAMOHODOWY Z INNYMI ZAWODAMI Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne M.24. Naprawa uszkodzonych nadwozi pojazdów samochodowych Blacharz samochodowy KZ(M.a) Kwalifikacja M.24. wyodrębniona jest jedynie dla zawodu blacharz samochodowy i nie stanowi podbudowy kształcenia w innych zawodach. Efekty kształcenia wspólne dla obszaru kształcenia określone kodem KZ(M.a) stanowią podbudowę do kształcenia w następujących zawodach robotniczych oraz na poziomie technika w obszarze mechanicznym i górniczo-hutniczym: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler. rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 6

8 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 6. SZZEGÓŁOWE ELE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE BLAHARZ SAMOHODOWY Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie blacharz samochodowy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) oceniania stanu technicznego nadwozi pojazdów 2) naprawiania uszkodzonych nadwozi pojazdów 3) zabezpieczania antykorozyjnego nadwozi pojazdów samochodowych. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie blacharz samochodowy: - efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS); - efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(M.a); - efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie blacharz samochodowy opisane w części II: M.24. Naprawa uszkodzonych nadwozi pojazdów samochodowych. Kształcenie zgodnie z opracowanym programem nauczania pozwoli na osiągnięcie wyżej wymienionych celów kształcenia. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU BLAHARZ SAMOHODOWY Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 7

9 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu blacharz samochodowy uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: chemia, fizyka, matematyka i informatyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 8

10 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 8. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU BLAHARZ SAMOHODOWY Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej, minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 630 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie blacharz samochodowy minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: godzin na realizację kwalifikacji M.24., godzin na realizację efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia. Tabela. lan nauczania dla zawodu blacharz samochodowy Klasa Liczba godzin w okresie nauczania* Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne I II III I II I II I II tygodniowo łącznie Kształcenie zawodowe teoretyczne 1. odstawy konstrukcji maszyn odstawy technik wytwarzania w blacharstwie Technologia napraw nadwozi samochodowych Działalność gospodarcza w branży mechanicznej Język obcy w branży mechanicznej Łączna liczba godzin Kształcenie zawodowe praktyczne** 1. race blacharskie zajęcia praktyczne Łączna liczba godzin * do celów obliczeniowych przyjęto 32 tygodnie w ciągu jednego roku szkolnego ** zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy Egzamin potwierdzający kwalifikację M.24. odbywa się pod koniec klasy trzeciej. rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 9

11 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wykaz przedmiotów i działów programowych dla zawodu blacharz samochodowy Nazwa obowiązkowych zajęć edukacyjnych 1. odstawy konstrukcji maszyn (128 godzin) 2. odstawy technik wytwarzania w blacharstwie (128 godzin) 3. Technologia napraw nadwozi samochodowych (320 godzin) 4. Działalność gospodarcza w branży mechanicznej (32 godziny) 5. Język obcy w branży mechanicznej (32 godziny) 6. race blacharskie - zajęcia praktyczne (970 godzin) Nazwa działu programowego Liczba godzin przeznaczona na dział 1.1. zęści maszyn Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne Obróbka ręczna elementów, wyrobów i półfabrykatów z blachy Obróbka maszynowa elementów, wyrobów i półfabrykatów z blachy Zasady bezpiecznego wykonywania napraw nadwozi pojazdów samochodowych rzygotowanie do naprawy nadwozi pojazdów samochodowych rocesy naprawy nadwozi pojazdów samochodowych rocesy konserwacji i zabezpieczania antykorozyjnego nadwozi pojazdów samochodowych odstawy prawne prowadzenia działalności gospodarczej rowadzenie przedsiębiorstwa w branży mechanicznej Język obcy w branży mechanicznej Zasady bezpiecznego wykonywania napraw nadwozi pojazdów samochodowych omiary warsztatowe i dokumentacja techniczna rzygotowanie do naprawy nadwozi pojazdów samochodowych rocesy naprawy nadwozi pojazdów samochodowych rocesy konserwacji i zabezpieczania antykorozyjnego nadwozi pojazdów samochodowych. 240 rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 10

12 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W ZAWODZIE BLAHARZ SAMOHODOWY W programie nauczania zastosowano taksonomię celów AB B. Niemierko. 1. odstawy konstrukcji maszyn 1.1. zęści maszyn 1.2. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne 1.1. zęści maszyn Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna KZ(M.a)(1)1 scharakteryzować zasady sporządzania rysunku technicznego maszynowego; B KZ(M.a)(1)2 rozróżnić zasady sporządzania rysunku technicznego maszynowego; KZ(M.a)(1)3 zastosować zasady sporządzania rysunku technicznego maszynowego; KZ(M.a)(1)4 posłużyć się obowiązującymi normami dotyczącymi sporządzania rysunku technicznego maszynowego; KZ(M.a)(2)1 wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych wg metody europejskiej E; KZ(M.a)(2)2 wykonać szkice części maszyn odwzorowujące kształty zewnętrzne i wewnętrzne; KZ(M.a)(2)3 zwymiarować szkice brył i części maszyn; KZ(M.a)(2)4 oznaczyć na szkicach i rysunkach wymiary tolerowane, pasowania, odchyłki kształtu i położenia, chropowatość powierzchni, zbieżność i pochylenia; KZ(M.a)(2)5 zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkiców; KZ(M.a)(2)6 rozróżnić rysunki techniczne: wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe, zabiegowe i operacyjne; KZ(M.a)(2)7 wykonać rysunek wykonawczy części maszyn oraz elementów poszycia nadwozia samochodowego; KZ(M.a)(2)8 przeanalizować rysunki złożeniowe zespołów części samochodowych i nadwozi D Materiał nauczania Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. Uproszczenia rysunkowe. Wymiarowanie szkiców i rysunków. ołączenia rozłączne i nierozłączne części maszyn części maszyn. Mechanizmy maszyn i urządzeń. Osie i wały. Łożyska toczne i ślizgowe. Sprzęgła. Hamulce. rzekładnie mechaniczne. Napędy maszyn i urządzeń. Mechanizmy ruchu postępowego i obrotowego. Tolerancje i pasowania. Dokumentacja techniczna. ołączenia rozłączne. ołączenia nierozłączne. rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 11

13 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.1. zęści maszyn KZ(M.a)(4)1 rozróżnić części i mechanizmy maszyn i urządzeń; B KZ(M.a)(4)2 scharakteryzować osie i wały maszynowe; KZ(M.a)(4)3 scharakteryzować budowę i rodzaje łożysk tocznych i ślizgowych; KZ(M.a)(4)4 dobrać z katalogu na podstawie oznaczeń łożysko toczne; KZ(M.a)(4)5 wyjaśnić budowę i zasadę działania sprzęgieł i hamulców; KZ(M.a)(4)6 scharakteryzować przekładnie mechaniczne; KZ(M.a)(4)7scharakteryzować napędy maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)8 wyjaśnić budowę i zasadę działania mechanizmów ruchu postępowego i obrotowego; KZ(M.a)(5)1 rozróżnić rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych; B KZ(M.a)(5)2 rozróżnić rodzaj połączenia na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej zespołu maszyny; B KZ(M.a)(5)3 scharakteryzować połączenia rozłączne i nierozłączne; KZ(M.a)(6)1 wyjaśnić zasady tolerancji i pasowania; KZ(M.a)(6)2 zastosować układ tolerancji i pasowań; KZ(M.a)(6)3 obliczyć wymiary graniczne, odchyłki i tolerancje; KZ(M.a)(6)4 wybrać z norm wartości odchyłek dla pasowań; KZ(M.a)(6)5 obliczyć luzy i wciski oraz tolerancje pasowań; KZ(M.a)(17)1 rozpoznać rodzaje maszyn i urządzeń na podstawie dokumentacji B technicznej; KZ(M.a)(17)2 scharakteryzować rodzaje dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)3 posłużyć się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(18)1 wykorzystać programy komputerowe wspomagające wykonywanie rysunków technicznych. lanowane zadania (ćwiczenia) Wykonanie rysunku elementu poszycia nadwozia samochodowego. rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 12

14 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.1. zęści maszyn Należy wykonać rysunek techniczny elementu poszycia nadwozia samochodowego wskazanego przez nauczyciela. Uczniowie wykonują zadanie indywidualnie, odwzorowują kształty elementu poszycia nadwozia samochodowego, stosując niezbędne rzuty, przenikanie brył, nanoszą linie wymiarowe oraz wstawiają wartości wymiarów. Uczniowie wykonują szkic elementu poszycia, a następnie wykonują rysunek, wykorzystując program komputerowy do wykonywania rysunków technicznych. o wykonaniu rysunków uczniowie je prezentują, uzasadniając sposób ich wykonania oraz zgodność z obowiązującymi normami. odstawowym kryterium oceny wykonania zadania jest poprawność wykonania rysunku. Scharakteryzować połączenia części maszyn. W oparciu o założenia i wskazówki przekazane przez nauczyciela oraz literaturę, dokonać zestawienia cech poszczególnych połączeń rozłącznych i nierozłącznych części maszyn. Zadanie uczniowie wykonują w zespołach 2 3-osobowych. W każdym zespole powinien być wyłoniony lider, który przydziela (z pomocą nauczyciela) zadania poszczególnym członkom zespołu. Zespoły wykonują plakat. rzedstawiciele zespołów prezentują treść plakatu uzasadniając sposób wykonania zadania. Ocenie podlegać powinna kompletność opracowania oraz jego zgodność z założeniami przedstawionymi przez nauczyciela, jak również poprawność merytoryczna. Nauczyciel powinien ocenić każdego ucznia indywidualnie. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym, pracowni części maszyn lub rysunku technicznego. W miejscach prowadzenia zajęć powinny znajdować się: przybory kreślarskie, modele rzutni, figur i brył, modele części maszyn i połączeń części, modele mechanizmów, elementy poszycia nadwozia samochodowego, przyrządy pomiarowe, dokumentacja techniczna i konstrukcyjna, katalogi części maszyn, tabele tolerancji, olskie Normy z zakresu rysunku technicznego, komputer z dostępem do Internetu i oprogramowaniem do wykonywania rysunków technicznych maszynowych, urządzenie multimedialne oraz części maszyn, mechanizmy i modele nadwozi samochodowych i połączeń rozłącznych i nierozłącznych. Zajęcia powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Ćwiczenia powinny być realizowane indywidualnie lub w zespołach 2 3-osobowych Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu rysunku technicznego i części maszyn oraz budowy i elementów poszycia nadwozia samochodowego. Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metody kształcenia, nauczyciel powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Jakie chce osiągnąć efekty? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie? Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych blacharza samochodowego. Dział programowy zęści maszyn wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominującymi metodami kształcenia powinny być: metoda ćwiczeń, metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w zespołach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Zespoły do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 3 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się należy brać pod uwagę wyniki wykonywanych ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność merytoryczną wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, aktywność, zaangażowanie, wytrwałość w wykonywaniu ćwiczeń i efekty osiągnięte przez poszczególnych uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 13

15 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.1. zęści maszyn dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 14 Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(7)1 rozróżnić pojęcia z zakresu materiałoznawstwa; B Klasyfikacja materiałów konstrukcyjnych. KZ(M.a)(7)2 określić właściwości i zastosowanie metali i ich stopów; Właściwości stopów metali. Właściwości stopów metali nieżelaznych. KZ(M.a)(7)3 rozróżnić procesy otrzymywania stali; B Materiały eksploatacyjne. KZ(M.a)(7)4 scharakteryzować stopy żelaza z węglem; KZ(M.a)(7)5 określić gatunek stopu żelaza z węglem na podstawie podanego oznaczenia; B KZ(M.a)(7)6 scharakteryzować stopy metali nieżelaznych; KZ(M.a)(7)7 scharakteryzować proces produkcji benzyny i oleju napędowego; KZ(M.a)(7)8 rozróżnić paliwa i środki smarne; B KZ(M.a)(7)9 określić właściwości i zastosowanie materiałów eksploatacyjnych; KZ(M.a)(7)10 uzasadnić dobór materiału z uwzględnieniem własności mechanicznych, technologicznych; D KZ(M.a)(17)4 przestrzegać normy dotyczące rysunku technicznego, części maszyn, B materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; KZ(M.a)(17)5 określić na podstawie norm właściwości materiałów stosowanych podczas wykonywania prac z zakresu blacharstwa samochodowego; KZ(M.a)(17)6 dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne do określonych prac; KZ(M.a)(18)2 wykorzystać programy komputerowe wspomagające dobór materiałów konstrukcyjnych. lanowane zadania (ćwiczenia) Scharakteryzowanie właściwości stali oraz określanie ich zastosowania. Na podstawie wskazówek i materiałów dostarczonych przez nauczyciela oraz norm, porównać właściwości stali i określić zakres ich zastosowania. Uczniowie wykonują zadanie, pracując

16 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.2. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne w zespołach 2 3-osobowych. Efektem pracy powinien być plakat przedstawiający wynik pracy zespołu. rzedstawiciele zespołów prezentują treści opracowanych plakatów. Dyskusja, kierowana przez nauczyciela, przeprowadzona po każdej prezentacji powinna dotyczyć poprawności merytorycznej treści plakatów. Ocenie podlegać powinna kompletność i poprawność merytoryczna treści plakatów. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym i pracowni konstrukcji maszyn. W miejscach prowadzenia zajęć powinny znajdować się: komputer z dostępem do Internetu i oprogramowaniem do edycji tekstów, programy komputerowe wspomagające dobór materiałów konstrukcyjnych, próbki materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych, dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń. Zajęcia powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów, ćwiczenia powinny być wykonywane indywidualnie lub w zespołach 2 3-osobowych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych. Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metody kształcenia, nauczyciel powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Jakie chce osiągnąć efekty? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie? Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych blacharza samochodowego. Dział programowy Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominującymi metodami kształcenia powinny być: metoda ćwiczeń, metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w zespołach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Zespoły do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 3 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się uwzględnianie wyników testów oraz ćwiczeń. Należy brać pod uwagę zgodność z założeniami wykonanych przez uczniów opracowań, ich poprawność merytoryczna, a także aktywność uczniów i sposób prezentowania wykonanych opracowań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 15

17 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2. odstawy technik wytwarzania w blacharstwie 2.1. Obróbka ręczna elementów, wyrobów i półfabrykatów z blachy 2.2. Obróbka maszynowa elementów, wyrobów i półfabrykatów z blachy 2.1. Obróbka ręczna elementów, wyrobów i półfabrykatów z blachy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 16 Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(8)1 scharakteryzować elementy budowy środków transportu wewnętrznego; B Środki transportu wewnętrznego. KZ(M.a)(8)2 określać przeznaczenie środków transportu wewnętrznego; Składowanie i magazynowanie materiałów B blacharskich. KZ(M.a)(9)1 dobrać sposoby transportu materiałów; B Obróbka ręczna w blacharstwie. KZ(M.a)(9)2 dobrać sposoby składowania materiałów; B omiary warsztatowe uniwersalnymi i KZ(M.a)(11)1 rozróżnić techniki wytwarzania elementów z blachy; specjalistycznymi przyrządami pomiarowymi. B Kontrola jakości wyrobów blacharskich. KZ(M.a)(11)2 rozróżnić metody wytwarzania elementów z blachy; B KZ(M.a)(12)1 rozróżnić maszyny, urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej blachy; B KZ(M.a)(13)1 rozróżnić przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej; B KZ(M.a)(15)1 rozróżnić metody kontroli jakości wykonanych prac blacharskich B metodami obróbki ręcznej. lanowane zadania (ćwiczenia) Określeniesposobu transportu i składowania blach i elementów poszycia samochodu. Na podstawie wskazówek, założeń i materiałów dostarczonych przez nauczyciela zaproponować sposób składowania przez miesiąc partii blach i elementów poszycia samochodu przeznaczonych na wykonanie określonych detali. Zadanie należy wykonać w grupach. o wykonaniu zadania grupy prezentują efekty wykonanych prac. Wykonanie fragmentu poszycia progu. Na podstawie wskazówek, założeń i materiałów dostarczonych przez nauczyciela zaproponować sposób wykonania fragmentu poszycia progu. Na podstawie przedstawionej dokumentacji określić sposób wykonania metodami obróbki ręcznej, dobrać przyrządy pomiarowe i sposób oceny wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy Obróbka ręczna elementów, wyrobów i półfabrykatów z blachy wymaga zapoznania się z zagadnieniami dotyczącymi środków transportu wewnętrznego i zasadami ich obsługi oraz przeznaczeniem; ze sposobami składowania materiałów i zabezpieczenia ich przed niszczeniem; z technikami ręcznymi wytwarzania elementów, wyrobów i pokryć z blachy. Środki dydaktycznelansze lub modele środków transportu wewnętrznego uwzględniające budowę i zasadę obsługi. lansze przedstawiające sposoby składowania materiałów i detali.

18 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.1. Obróbka ręczna elementów, wyrobów i półfabrykatów z blachy Maszyny, urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej. Środki dydaktyczne takie jak: plansze, modele mogą być prezentowane za pomocą środków multimedialnych. Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych. Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metody kształcenia, nauczyciel powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Jakie chce osiągnąć efekty? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie? Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych blacharza samochodowego i wymagają aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w formie pracy w grupach. Zajęcia w pracowni należy prowadzić w grupach do 15 osób, zadania powinny być realizowane w formie pracy indywidualnej (lub w zespołach 2 3-osobowych). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki testów, ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek, jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia się; pomóc ustalić realistyczne cele i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów. zadawać prace oparte na zainteresowaniach uczniów; wyszukiwać w uczeniu się uczniów mocne strony i na nich opierać nauczanie; zachęcać uczniów do pracy i wysiłku i pozytywnie motywować; w ocenie uwzględniać również zaangażowanie i determinację uczniów podczas wykonywania zadania. rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 17

19 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.2. Obróbka maszynowa elementów, wyrobów i półfabrykatów z blachy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań Kategoria Materiał nauczania programowych taksonomiczna KZ(M.a)(12)2 rozróżnić maszyny, urządzenia i narzędzia do obróbki maszynowej; B roces produkcyjny. KZ(M.a)(13)2 rozróżnić przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki maszynowej; B KZ(M.a)(15)2 rozróżnić metody kontroli jakości wykonanych prac metodami obróbki maszynowej; B KZ(M.a)(16)1 określać budowę maszyn i urządzeń; B KZ(M.a)(16)2 przestrzegać zasad działania maszyn i urządzeń; B KZ(M.a)(10)1 rozpoznawać rodzaje korozji; B KZ(M.a)(10)2 określić sposoby ochrony przed korozją. rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 18 roces technologiczny. Klasyfikacja maszyn i urządzeń blacharskich. Zasady doboru narzędzi obróbkowych do wykonania określonych prac. Zasady doboru przyrządów pomiarowych do kontroli jakości wykonanych prac. Zasady doboru materiałów do wykonania określonych prac. Budowa i zasada działania maszyn i urządzeń. rzyczyny i mechanizmy powstawania korozji. Ochrona przed korozją. lanowane zadania (ćwiczenia) Zaproponowanie sposobu wykonania przedmiotu poprzez obróbkę plastyczną za pomocą prasy. Na podstawie wskazówek, założeń i materiałów dostarczonych przez nauczyciela zaproponować wstępny projekt działań dotyczący procesu wykonania przedmiotu za pomocą prasy. W opracowaniu należy uwzględnić: materiały, oprzyrządowanie. Zadanie należy wykonać w grupach. o wykonaniu zadania grupy prezentują efekty wykonanych prac. Określenie metod ochrony przed korozją. Na podstawie wskazówek, założeń i materiałów dostarczonych przez nauczyciela zaproponować metody ochrony przed korozją dla przykładowego przedmiotu wykonanego z blachy stalowej narażonego na działanie czynników atmosferycznych różnice temperatur, opady atmosferyczne. Zadanie należy wykonać w grupach. o wykonaniu zadania, grupy prezentują efekty wykonanych prac. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy 2.2. Obróbka maszynowa elementów, wyrobów i półfabrykatów z blachy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do zapoznania się z technikami wytwarzania elementów maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle maszynowym, procesem produkcji, procesami technologicznymi z uwzględnieniem maszyn, narzędzi obróbkowych, przyrządów pomiarowych i materiałów. Środki dydaktyczne Maszyny i urządzenia na stanowiskach technik wytwarzania. rezentacje multimedialne dotyczące technik wytwarzania, których nie ma możliwości zaprezentować. Komputer z dostępem do Internetu (jedno stanowisko na dwóch uczniów). Urządzenia multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metody kształcenia, nauczyciel powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Jakie chce osiągnąć efekty? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie

20 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie? Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych blacharza samochodowego. Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w formie pracy w grupach. Zajęcia w pracowni należy prowadzić w grupach do 15 osób, zadania powinny być realizowane w formie pracy indywidualnej (lub w zespołach 2 3-osobowych). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się wykonanie i ocenę zadań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu blacharz samochodowy o strukturze przedmiotowej 19