Bosch Autospec. Najlepsze osiągi z techniką firmy Bosch. Nowe zestawy diagnostyczne. Teraz laser w oświetleniu

Transkrypt

1 Bosch Autospec Nr 1/55 wiosna Najlepsze osiągi z techniką firmy Bosch Nowe zestawy diagnostyczne Teraz laser w oświetleniu

2 Bosch Autospec nr 1/ spis treści Od redakcji W maju rusza kolejna edycja niemieckiej serii wyścigów DTM. Bosch od lat dostarcza części i technologię do samochodów wyścigowych. Kalendarium w artykule Bosch w sportach motorowych podsumowuje ponad 100-letnią tradycję zaangażowania Boscha w rajdy. Rozwój motoryzacji jest możliwy dzięki wprowadzaniu coraz nowszych rozwiązań technicznych. Zmianom poddawane są m. in. układy hamulcowe, które odgrywają coraz większą rolę, nie tylko jako najważniejszy układ bezpieczeństwa, ale również jako układ komfortu oraz wspomagania. Zmieniły się konstrukcje wycieraczek. Program Bosch Aerotwin Plus wykorzystuje 15 długości wycieraczek i 4 adaptery, które zastępują ponad 100 zestawów tych urządzeń w różnych modelach samochodów. Ciągłej modernizacji podlegają wtryskiwacze w systemach Common Rail, a nowe, platynowe świece zapłonowe Double-Platinum spełniają wymagania, jakie stawiają zapłonowi nowoczesne silniki o wysokim stopniu doładowania. Tradycyjne żarówki samochodowe stają się coraz mniej popularne. Zastępują je diody LED, a teraz najmodniejszy jest laser. Co będzie Diodowy reflektor Audi Matrix w przyszłości? Nad tym zastanawia się Ryszard Polit, pisząc o trendach w systemach oświetlania pojazdów. Zachęcamy do uczestnictwa w fachowych szkoleniach prowadzonych przez Centrum Szkoleniowe Bosch i życzymy przyjemnej lektury Autospeca. Spis treści Aktualności 1 Bosch w sportach motorowych 2 Transport miejski: telewizja dozorowa w nowej odsłonie 2 System Bosch Wireless Charging dla profesjonalistów Przemysł 3 Najlepsze osiągi z techniką firmy Bosch Porady 4 Wymiana filtra paliwa w samochodach z silnikami Diesla wyposażonych w pompy wysokiego ciśnienia typu CP4 6 Jak uniknąć błędów podczas wymiany pompy cieczy chłodzącej Układy i komponenty Boscha 8 Nowe elektromagnetyczne wtryskiwacze Common Rail Boscha do ciśnień 2200 barów 10 Wtryskiwacze CR: typu CR12-18 i CR12-20/-22 Bosch-Service w Polsce 12 Zaczęło się od gazu 13 Programy warsztatowe Boscha wsparcie Twojego Serwisu Szkolenia 14 Zapraszamy do Centrum Szkoleniowego Bosch Produkty 15 ibooster nowy układ wspomagania hamulców 16 Nowe zestawy diagnostyczne KTS 940 i KTS Uniwersalne wycieraczki Aerotwin Plus z nowym systemem adapterów 18 Masowe przepływomierze powietrza z gorącą wastwą Technika 20 Teraz laser Magazyn Bosch Autospec redaguje dział Części Samochodowych i Wyposażenia Warsztatowego firmy Robert Bosch Sp. z o.o. ul. Jutrzenki 105, Warszawa, tel. (022) , fax (022) , Zespół redakcyjny: Anna Borsukiewicz, Artur Chrust, Marcin Dynarek, Robert Dzierżanowski, Łukasz Kałucki, Marcin Kiełczewski, Sławomir Kosek, Tomasz Kraczko, Maciej Krzyczkowski, Tomasz Maciejasz, Tomasz Miluski, Tomasz Nowak, Ewa Peresada, Zbigniew Pilewski, Jacek Pochopień, Ryszard Polit, Jacek Pudło, Iwona Rokicka, Marta Surowiec. Nadzór redakcyjny i techniczny: KOZIER MEDIA PRESS Opracowanie graficzne: studio CARRY

3 Bosch w sportach motorowych aktualności nr 1/ Bosch Autospec 1 Od Volkswagen Scirocco R Cup, poprzez Porsche Carrera Cup Deutschland aż po Mistrzostwa Europy Formuły 3 (FIA) we wszystkich seriach wyścigów rozgrywanych w ramach zawodów DTM części samochodowe i technologia pochodzą od Boscha. Historia zaangażowania Boscha w sporty motorowe sięga roku 1901, kiedy to 35-konny Mercedes startujący w rajdzie Nicea-Salon-Nicea został wyposażony w iskrownik magnetyczny. To rozwiązanie Boscha nie tylko zagwarantowało kierowcy zwycięstwo, ale i przyspieszyło rozwój motoryzacji. Dziś trudno sobie wyobrazić chociażby zawody DTM bez rozwiązań technicznych Boscha. W samochodach wyścigowych znajdują się sterowniki silnika, wyświetlacze, rozruszniki, alternatory i wiele innych podzespołów Boscha. Warto zaznaczyć, że sterownik silnika dla samochodów DTM różni się od sterowników przeznaczonych do produkcji seryjnej. Daje się rozpoznać po czarnej, odpornej na temperaturę obudowie. Jest wyposażony w specjalne złącze wtykowe, zapewniające optymalne połączenie elektryczne, poddawane drganiom występującym na torze wyścigowym. Dzięki oprogramowaniu każdy zespół wyścigowy może w granicach dopuszczonych regulaminem DTM dostosować parametry silnika, których nie można zmieniać w pojazdach seryjnych. Są to m.in. ustawienie z dokładnością do milisekund wtrysku i zapłonu tak, aby zoptymalizować moc silnika. Konieczną moc obliczeniową zapewniają procesory i obwody umieszczone na specjalnych płytkach drukowanych. Innym elementem jest wyświetlacz w zestawie wskaźników samochodów DTM. Kierowca może podczas wyścigu uzyskać dostęp do maksymalnie 12 programowanych widoków stron, na których są wyświetlane wszystkie istotne parametry pojazdu. Bosch Motorsport dostarcza ponadto wiele innych elementów Czy wiesz, że konny Mercedes, wyposażony w iskrownik magnetyczny Bosch, wygrał rajd Nicea-Salon-Nicea Utworzono Bosch Support Service, który w tym samym roku zmienił nazwę na Bosch Racing Service. Jednostkę wykorzystywano podczas imprez wyścigowych Pojazdy niemal wszystkich zwycięzców wyścigów na torze Solitude w Stuttgarcie były wyposażone w układ zapłonowy Bosch Bosch Racing Service przedstawił mobilne pogotowie dla samochodów wyścigowych. Pojazd dysponował 60 różnymi typami świec zapłonowych, miał także stanowisko do testowania świec, stanowisko robocze, imadło oraz piaskarkę Bosch Racing Service był dostawcą świec zapłonowych, które pomogły ustanowić Wilhelmowi Hertzowi nowy motocyklowy rekord prędkości 290 km/h Reflektory Boscha w samochodach rywalizujących w rajdzie Monte Carlo zostały wyposażone w żarówki halogenowe Po raz pierwszy zastosowano zapłon tranzystorowy bez przerywacza w modelu Porsche Eksperymentalny układ ABS przechodził testy wyścigowe w modelu Porsche Bergspyder Pilotażowy układ Bosch ABS przechodził testy w samochodach wyścigowych Daimler-Benz oraz BMW. do samochodów DTM. Zespoły wykorzystują również czujniki, wtryskiwacze i podzespoły układu zapłonowego. Łukasz Kałucki 1979 Po raz pierwszy zastosowano elektroniczny układ wtrysku benzyny SEFJ, zaprojektowany przez Motorsport Service, w samochodach sportowych Porsche startujących w Indianapolis Brabham BMW, wyposażony w sterownik silnika Bosch Motronic wygrał Mistrzostwa Świata Formuły Audi Quattro, wyposażony w sterownik silnika Bosch Motronic MP 1.2, został zwycięzcą Rajdowych Mistrzostw Świata McLaren TAG-Porsche ze sterownikiem Bosch Motronic MP 1.3, wykorzystującym po raz pierwszy wtrysk sekwencyjny zwyciężył w Mistrzostwach Świata Formuły Bosch został sponsorem reaktywowanej edycji Deutsche Tourenwagen Masters (DTM) Samochody z układem wtrysku bezpośredniego benzyny DI-Motronic wygrały 24-godzinny wyścig Le Mans w tym roku i w kolejnych latach (2002 do 2005) W wyścigu Le Mans zwyciężyła technologia wtrysku paliwa Bosch Common Rail dla silników Diesla (Audi R10 TDI) Bosch Motorsport Service (MSD) wszedł w skład spółki Bosch Engineering GmbH, odpowiedzialnej za układy elektroniczne dla zastosowań specjalnych i produkcji niskoseryjnej.

4 2 Bosch Autospec nr 1/ aktualności Transport miejski: telewizja dozorowa w nowej odsłonie Dzięki inteligentnej analizie obrazu telewizja dozorowa może pełnić znacznie więcej funkcji niż tylko zapobieganie przestępstwom. Bosch wprowadził na rynek innowacyjną serię kamer starlight DINION i FLEXIDOME. Technologia starlight zapewnia kolorowy obraz w warunkach, w których inne kamery mogłyby zarejestrować wyłącznie obraz czarnobiały, oraz obraz monochromatyczny wówczas, kiedy inne kamery nie byłyby w stanie przekazać żadnego obrazu. Wysoka czułość kamer zarówno w trybie kolorowym (0,017 luksa) jak i monochromatycznym (0,0057 luksa) sprawia, że mogą one pracować przy minimalnym oświetleniu na stacjach metra, a także stacjach położonych na powierzchni, w godzinach wieczornych i nocnych. Większa czułość kamer umożliwia operatorom stwierdzenie, czy poruszający się obiekt jest człowiekiem. W przypadku np. zajezdni autobusowych lub kolejowych, wysoka czułość kamer może przyczynić się też do zmniej- szenia nakładów na dodatkowe oświetlenie montowane wyłącznie na potrzeby telewizji dozorowej, co obniża koszty inwestycji, obsługi i konserwacji systemu. Wysokiej jakości obraz poprawia zdolność szybkiego reagowania operatorów na wykrywane zdarzenia. Należy jednak pamiętać, że w przypadku instalacji stanowiących samodzielne systemy operator musi komunikować się także z operatorami systemów: bezpieczeństwa, sygnalizacji pożaru czy nagłośnieniowego i dźwiękowego systemu ostrzegawczego. W przypadku dużych sieci zaleca się zintegrowanie systemów bezpieczeństwa w ramach centralnego systemu zarządzania, np. Bosch Building Integration System. Integracja z innymi systemami pozwala również wykorzystywać nagrania np. do weryfikowania alarmów pożarowych oraz innego rodzaju sygnałów alarmowych. System Bosch Wireless Charging dla profesjonalistów Bosch wprowadza system Bosch Wireless Charging, który pozwala na indukcyjne ładowanie akumulatorów do elektronarzędzi. Dzięki temu systemowi narzędzia są zawsze gotowe do użycia, co zapewnia komfort i wyższą wydajność pracy. Innowacyjna technologia pomaga zmniejszać koszty drugi akumulator nie jest już potrzebny. System Bosch Wireless Charging jest w pełni kompatybilny z systemem elektronarzędzi profesjonalnych 18 V. W skład systemu Bosch Wireless Charging wchodzi ładowarka akumulatorowa GAL 1830 W Professional i akumulator litowo-jonowy 18 V GBA 18 V 2,0 Ah MW-B Professional. System będzie rozbudowywany o kolejne komponenty. Bosch jest pierwszym na świecie producentem oferującym możliwość ładowania bezprzewodowego w swoich elektronarzędziach akumulatorowych. Wprowadzenie systemu Bosch Wireless Charging otwiera nowy rozdział w technologii ładowania akumulatorów. Umożliwia też wydajną, oszczędną i szybką pracę narzędziami akumulatorowymi. Przy zakupie komponentów systemu Wireless Charging, Bosch oferuje użytkownikom podobnie jak w przypadku wszystkich akumulatorów litowo-jonowych wyjątkową usługę, tj. dwuletnią gwarancję serwisową ProService. W okresie obowiązywania gwarancji serwisowej bezpłatna wymiana dotyczy także części zamiennych i zużywających się. Gwarancją serwisową objęty jest cały program profesjonalnych narzędzi litowo-jonowych, od 3,6 do 36 V. Wszystkie usługi serwisowe wykonane w ciągu 2 lat są bezpłatne.

5 przemysł nr 1/ Bosch Autospec 3 Najlepsze osiągi z techniką firmy Bosch Bosch w nowym BMW M3 u bezpośredni wtrysk benzyny u moduł pompy paliwa u przepływomierz powietrza u sonda lambda u świece zapłonowe u rozrusznik systemu Start/Stop u wspomaganie siły hamowania u sterownik silnika u sterownik poduszek powietrznych i czujniki przyspieszenia u system Park Distance Control PDC u czujnik ciśnienia u asystent parkowania Platynowe świece zapłonowe Double-Platinum Nowego typu platynowe świece zapłonowe Double-Platinum (oznaczone symbolem ZMR 5 TPP 330) zostały stworzone specjalnie do nowego 6-cylindrowego silnika M TwinPower Turbo. Dzięki zastosowaniu innowacyjnego kształtu izolatora oraz odpowiednich materiałów uzyskano świece o dużej trwałości i wysokich parametrach, spełniających w optymalny sposób specjalne wymagania, jakie stawiają zapłonowi nowoczesne silniki o wysokim stopniu doładowania. Technika Boscha w BMW M3 Nowe BMW M3 weszło na rynek wiosną 2014 roku. Na jego wyposażeniu znalazły się liczne rozwiązania firmy Bosch. Powered by Bosch Do napędu służy nowy benzynowy, rzędowy 6-cylindrowy silnik M TwinPower Turbo o mocy 317 kw (431 KM). Samochód przyspiesza od 0 do 100km/h w ciągu zaledwie 4,1 s. Z firmy Bosch pochodzą m.in. układ bezpośredniego wtrysku benzyny, sterownik silnika oraz rozrusznik Start/Stop. W nowym BMW M3 zastosowano również systemy wspomagające Boscha odznaczające się najwyższą jakością. Ułatwiają one parkowanie i manewrowanie. Park Distance Control (PDC) Bezpiecznie w ciasnych miejscach: system Park Distance Control sygnalizuje kierowcy optycznie i akustycznie obecność przeszkód przed lub za pojazdem. Podstawą systemu są ultradźwiękowe czujniki zamontowane w zderzakach oraz kamera. Dzięki temu kierowca może dokładnie ocenić dystans do przeszkody i uniknąć kolizji. Asystent parkowania Asystent parkowania umożliwia wyszukanie wolnego miejsca i parkowanie za pomocą naciśnięcia przycisku. Przy prędkości do 35 km/h system mierzy wolne miejsce do parkowania wzdłuż ulicy. Gdy system zlokalizuje odpowiednie miejsce, to automatycznie skierowuje do niego samochód. Kierowca musi tylko włączyć odpowiedni bieg i kontrolować gaz oraz hamulec. Asystent parkowania pomaga mu przy tym, wyświetlając odpowiednie instrukcje oraz niezbędne informacje na wyświetlaczu. Sondy lambda Przed katalizatorem zastosowano szerokopasmową sondę lambda typu LSU ADV, której wysoka odporność temperaturowa pozwala na montaż również przed turbosprężarką. Dzięki szybkiej gotowości do regulacji uzyskano jeszcze niższe wartości emisji w fazie nagrzewania silnika. Za katalizatorem przewidziano nowego typu, kompaktową sondę lambda LSF Xfour, która ze względu na swoją regulowaną grzałkę odznacza się wysoką dokładnością charakterystyki i tym samym obniża emisję spalin również w fazie rozruchu silnika. Sonda LSF Xfour także jest odporna na wysoką temperaturę.

6 4 Bosch Autospec nr 1/ porady Wymiana filtra paliwa w samochodach z silnikami Diesla wyposażonych w pompy wysokiego ciśnienia typu CP4 Wymiana filtra paliwa w samochodach z silnikami Diesla należy do podstawowych czynności wykonywanych podczas przeglądów okresowych. Do wyciągnięcia obudowy filtra używamy odpowiedniego narzędzia wsuniętego w przetłoczenie pokrywy filtra. UWAGA! Postępując nieostrożnie można zdeformować obudowę filtra paliwa. Filtr paliwa, poza oczyszczaniem paliwa, oddziela z niego wodę i jest jednym z ważniejszych elementów układu zasilania silnika Diesla. Poza jakością zastosowanego filtra (skuteczność zatrzymywania zanieczyszczeń, odporność na biokomponenty i niewielkie dławienie przepływu), ważne jest też odpowiednie przeprowadzenie procedury wymiany filtra paliwa. Nieodpowiednio wykonana może doprowadzić do uszkodzenia kosztownej aparatury wtryskowej i narazić warsztat lub klienta na bardzo duże wydatki. Do tej pory większość starszych systemów była odporna na niezbyt fachową obsługę i wybaczała błędy w sztuce. Do wyjątków należy zaliczyć np. pompę typu VP44 i Zexel VRZ. Złe odpowietrzenie układu z pompą VP44 może spowodować zatarcie zaworu dawki, uszkodzenie korpusu pod pompą wstępną lub spalenie sterownika. Pompy Zexel VRZ spotykamy w samochodach Mitsubishi Pajero 3.2 DiD z lat W tym przypadku złe odpowietrzanie układu może doprowadzić do uszkodzenia korpusu pompy, aluminiowe opiłki dostają się do na- Po wyjęciu wkładu filtra sprawdzamy czy w obudowie filtra nie ma opiłków metalu. Jeśli są, do kontroli jest pompa CR i należy wyczyścić cały układ. Montujemy nowy oring dostarczony z filtrem (nie może być zrolowany po montażu). Przewód, którym kierowane jest paliwo do pompy CP4 należy zaślepić czystą zaślepką. stawnika i/lub blokują tłok przestawiacza kąta wtrysku, co w konsekwencji prowadzi do bardzo kosztownej naprawy pompy. Wraz z pojawieniem się systemu Common Rail wzrosły wymagania dotyczące jakości filtrów i obsługi samochodu. Luzy robocze w elementach sekcji tłoczących pompy i wtryskiwaczy mierzone są w mikrometrach, co czyni ten

7 porady nr 1/ Bosch Autospec 5 Wkładamy nowy wkład filtra, montujemy pokrywę i dokręcamy śruby odpowiednim momentem. Zakładamy przewody paliwowe na miejsce. układ wyjątkowo czułym na wszelkie zanieczyszczenia. System Common Rail jest obecny na rynku od 1997 r., dlatego większość mechaników zdążyła zaznajomić się z tym układem i nie popełnia większych błędów przy obsłudze. Jednakże należy śledzić rozwój układów dieslowskich i zaznajamiać się ze specyficznymi zagadnieniami związanymi z wprowadzonymi nowymi rozwiązaniami. Taką nowością jest pompa Common Rail firmy Bosch typu CP4. Pompa charakteryzuje się mniejszą masą w porównaniu do CP1H czy CP3, kompaktową budową i dużym ciśnieniem roboczym (teraz spotykane do 2200 barów). W zależności od wymaganej wydajności spotykamy pompy jedno- lub dwusekcyjne. Większość wariantów jest zasilania poprzez pompę elektryczną. Warianty z pompą zębatą są spotykane w samochodach produkcji francuskiej. Charakterystyczną cechą pompy typu CP4 jest napęd sekcji tłoczącej poprzez popychacz szklankowy z rolką. Popychacz nie jest ustalony w korpusie, tylko pozycjonuje się względem wałka poprzez sprężynę i ciśnienie wytwarzane w sekcji tłoczącej. Jeśli nie ma ciśnienia w sekcji, a wykonane są próby rozruchu silnika, może dojść do obrócenia popychacza o 90 stopni. W tej sytuacji rolka popychacza zamiast toczyć się po wałku, jest przez niego szlifowana. Po kilkuset kilometrach jazdy następuje całkowite zniszczenie pompy i z reguły wszystkich wtryskiwaczy. Przed odłączeniem przewodów od filtra należy je dokładnie oczyścić żeby nic nie dostało się do układu wysokiego ciśnienia. Teraz podłączamy KTS, wybieramy układ sterowania silnika i w funkcjach specjalnych uruchamiamy procedurę odpowietrzenia układu. Cała procedura trwa około 3 minuty i należy ją stosować nie tylko przy wymianie filtra paliwa ale także przy innych pracach związanych z rozszczelnieniem układu paliwowego. Żeby nie doprowadzić do powyższej sytuacji, przed rozruchem silnika należy idealnie odpowietrzyć układ po wymianie filtra paliwa. Zalewanie filtra paliwem, ani nawet uruchamianie elektrycznej pompy zasilającej nie zapewni odpowietrzania układu w dostatecznym stopniu. Jeżeli po wykonaniu procedury odpowietrzenia nie można uruchomić silnika w ciągu 5 sekund od włączenia rozrusznika, procedurę trzeba powtórzyć. Po pomyślnym odpowietrzeniu należy wykonać jazdę testową (5-10km). Tomasz Miluski

8 6 Bosch Autospec nr 1/ porady Jak uniknąć błędów podczas wymiany pompy cieczy chłodzącej Producenci współczesnych samochodów zalecają, aby pompę cieczy chłodzącej wymieniać każdorazowo podczas wymiany układu rozrządu. Sama czynność wymiany pompy jest dość prosta, ale o jakości tej usługi, a zarazem trwałości pompy decydują, jak to zazwyczaj bywa, detale. Niestety nawet doświadczeni mechanicy montując pompy popełniają mniej lub bardziej poważne błędy. Z powodu nieprawidłowości podczas montażu najczęściej uszkadza się uszczelnienie ślizgowe wirnika pompy, co powoduje wyciek płynu chłodniczego na zewnątrz. Uszczelnienie ślizgowe pompy wody Uszczelnienie wirnika pompy od dziesięcioleci wygląda podobnie, ale zmieniają się materiały używane do produkcji tych uszczelnień. Zasada działania uszczelnienia pozostała taka sama. Na wirniku pompy osadzony jest pierścień z bardzo twardego materiału ceramicznego, a w obudowie pompy umieszczony jest pierścień węglowy. W starszych konstrukcjach, gdzie było dopuszczalne stosowanie wody, pierścień węglowy zawierał dużą domieszkę miękkiego grafitu, który jednocześnie smarował współpracujące powierzchnie pierścieni. Niestety rozwiązanie to nie było specjalnie trwałe. Pierścień grafitowy po kilkudziesięciu tysiącach kilometrów po prostu się wycierał. We współczesnych uszczelnieniach pomp pierścienie węglowe są wykonane z bardzo twardego materiału, nazywanego przez niektóre firmy twardym karbonem. Przekrój pompy łożyskowanie Korozja i osad na wewnętrznej części pompy wskazuje na zanieczyszczony układ chłodzenia. Funkcję smarowania współpracujących elementów przejął płyn chłodniczy, który tworzy cieniutką warstwę filmu smarującego. Rozwiązanie to pozwala utrzymać szczelność pompy przez długie okresy, od zmiany do zmiany układu rozrządu. Niestety to rozwiązanie nie jest pozbawione wad. Z powodu zapewnienia ciągłego smarowania uszczelnień pompy, bardzo niewielka ilość płynu chłodzącego musi penetrować szczelinę pomiędzy dwoma pierścieniami. W związku z tym nieustannie wypływa z niej bardzo mała ilość płynu. Jest ona na tyle mała, że zazwyczaj odparowuje jeszcze w pompie i nie widać wycieku. Obecnie prawie wszyscy producenci pojazdów w instrukcjach serwisowych zwracają uwagę na to, że nawet widoczny wyciek niewielkiej ilości płynu chłodniczego z pompy nie jest wadą i nie może być podstawą do wymiany pompy na gwarancji. Za mały przyjmuje się taki wyciek, który jest widoczny, ale nie powoduje konieczności dolewania płynu chłodniczego przez kilka miesięcy. Jak uniknąć uszkodzeń pierścieni ślizgowych otwór spustowy korpus uszczelniających wirnik pompy u Należy unikać nadmiernego kręcenia wirnikiem pompy przed zamontowaniem oraz nadmiernego kręcenia silnikiem bez płynu chłodzącego. Praca uszczelnienia na sucho może prowadzić do tzw. wstępnego uszkodzenia pierścienia ślizgowego. Podczas gdy pierścienie uszczel- uszczelnienie ślizgowe płyn chłodzący wirnik niające trą o siebie bez smarowania płynem, powstają mikrouszkodzenia, które w późniejszym czasie mogą skutkować brakiem szczelności.

9 porady nr 1/ Bosch Autospec 7 u Przed zamontowaniem pompy należy sprawdzić Uszkodzone uszczelnienie wirnika pompy powstałe w wyniku zastosowania nadmiernej ilości masy uszczelniającej Pierścień pęknięty na skutek szoku termicznego Węglowy pierścień uszczelniający pokryty wytrąceniami wapnia pochodzącymi z twardej wody użytej do zrobienia płynu chłodzącego Węglowy pieścień uszczelniający porysowany przez zanieczyszczenia z zabrudzonego płynu chłodzącego czystość układu chłodzenia. Jeżeli na zdemontowanej pompie widzimy osady i oznaki korozji, a układ jest zanieczyszczony, może to świadczyć o: stosowaniu niewłaściwego płynu, płynu zbyt rozcieńczonego wodą, lub użyciu twardej wody do przygotowania płynu z koncentratu. W takim przypadku należy wypłukać układ chłodzenia i dopiero wtedy zalać go świeżym płynem. Zanieczyszczenia krążące w układzie mogą wpadać pomiędzy pierścienie ślizgowe uszczelnienia pompy i powodować ich szybsze zużycie. u Podczas montażu pompy nie smarujemy silikonem ani żadnym uszczelniaczem uszczelki pomiędzy pompą cieczy chłodzącej a blokiem silnika. Nadmierna ilość silikonu, która przedostanie się do układu chłodzenia, może przeniknąć do uszczelnień wirnika pompy i je uszkodzić. W przypadku pomp z uszczelką z materiału podobnego do tektury, firma Bosch zaleca posmarować tę uszczelkę niewielką ilością wazeliny lub innego smaru. u Układ chłodzenia należy zalać płynem zalecanym przez producenta pojazdu oraz o odpowiedniej gęstości. Jeżeli płyn robimy z koncentratu, należy być ostrożnym. Choć producenci koncentratów często zalecają stosowanie wody kranowej do rozcieńczania, trzeba pamiętać, że nie każda woda kranowa nadaje się do tego celu. Woda bardzo twarda ma dużą zawartość minerałów, między innymi wapnia i magnezu, co może prowadzić do wytrącania się osadów i zanieczyszczenia płynu, a w konsekwencji spowodować uszkodzenie pierścieni uszczelniających pompę wody. Dlatego, jeżeli nie jesteśmy pewni co do twardości wody lub wiemy, że nasza woda jest twarda, należy do przygotowania płynu chłodniczego z koncentratu używać wody zdemineralizowanej. W żadnym wypadku nie wolno do tego celu stosować wody destylowanej, ponieważ po podgrzaniu zmienia ona swój odczyn ph z neutralnego na kwaśny. To zaś wpływa destrukcyjnie na wiele materiałów użytych w silniku, niszcząc uszczelki i powodując korozję stali. u W razie konieczności dolania płynu chłodzącego po nagrzaniu silnika, należy zawsze robić to na wyłączonym i ostudzonym silniku. Wlanie zimnego płynu podczas pracy gorącego silnika może doprowadzić do szoku termicznego i pęknięcia ceramicznego pierścienia uszczelniającego wirnik, a w konsekwencji spowodować nieszczelność tego zespołu. u Dla trwałości pompy cieczy chłodzącej ma zasadnicze znaczenie płyn, w którym ona pracuje. Dlatego też należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta pojazdu dotyczących rodzaju płynu i okresów wymiany. Jeżeli warsztat stosuje wszystkie z powyższych zaleceń, pompy montowane przez niego powinny pracować bez najmniejszych problemów od zmiany do kolejnej zmiany układu rozrządu. Tomasz Maciejasz

10 8 Bosch Autospec nr 1/ układy i komponenty Boscha Nowe elektromagnetyczne wtryskiwacze Common Rail Boscha do ciśnień 2200 barów korzystne ze względu na silniejsze Elektromagnetyczne wtryskiwacze Common Rail Boscha są stosowane w nowoczesnych systemach wtryskowych Diesla od ponad siedemnastu lat. uderzanie kulki o gniazdo przy zamknięciu. Dostosowanie wtryskiwacza z zaworkiem kulkowym do wyższych ciśnień, związane z wprowadzeniem zmian w obrębie mechanizmu załączania wtryskiwacza, wiązałoby się ze zmniejszeniem dynamiki i precyzji działania. Tym samym Aby sprostać rosnącym wymaganiom w zakresie ekologii oraz ekonomii użytkowania silników wysokoprężnych, systemy Common Rail, a tym samym wtryskiwacze podlegają ciągłej modernizacji i optymalizacji. kontakt kulki z gniazdem, gdyż ogranicza ona wielkość powierzchni, na którą oddziałuje ciśnienie. Mocniejsza sprężyna i silniejszy docisk kulki do gniazda, to większe prawdopodobieństwo przedwczesnego zużycia gniazda oraz kulki, wpływałoby na dokładność realizacji wielofazowego wtrysku paliwa, który w coraz nowszych systemach musi być coraz bardziej precyzyjny. Bosch w 2003 roku wprowadził na rynek stosowane do dzisiaj wtryskiwacze piezoelektryczne z nowym, zmienionym Wtryskiwacz elektromagnetyczny z zaworkiem kulkowym ograniczenie stosowania przy ciśnieniach powyżej 1800 barów Cechą charakterystyczną wtryskiwaczy elektromagnetycznych, stosowanych od początku wprowadzenia systemu CR, jest umieszczony w górnej części zawór sterujący zamykany za pomocą kulki dociskanej do stożkowej przylgni zaworka. Obecnie zaworek z kulką dociskową osiągnął granicę możliwości zastosowania. Wynika to z ciągle rosnącego ciśnienia występującego w nowszych systemach, przekraczającego już wykonanej w nowszych wtryskiwaczach z materiałów ceramicznych. Poza tym mocniejszy docisk wymaga silniejszego elektromagnesu sterującego wraz z mechanizmem dociskowym, pozwalającego podczas wtrysku odpowiednio szybko otworzyć i zamknąć zawór sterujący. Na szybkość działania wtryskiwacza wpływa też szybkość pełnego otwarcia wypływu paliwa przez szczelinę powstającą pomiędzy kulką a gniazdem, zależną od skoku kulki. Aby zapewnić większą szczelinę, należałoby zwiększać skok kulki, co nie jest zaworkiem sterującym. Mimo to nie zarzucono prac nad dalszym wykorzystaniem wtryskiwaczy elektromagnetycznych. (Rys. 1) Wtryskiwacz elektromagnetyczny nowej generacji, zoptymalizowany do ciśnień barów W firmie Bosch opracowano nowe wtryskiwacze. Zastosowano w nich trzy innowacyjne rozwiązania umożliwiające zastosowanie wtryskiwaczy elektromagnetycznych w najnowszych systemach, w których ciśnienia wtrysku dochodzą do 2200 nawet 2200 barów. Rys. 1. Zaworek kulkowy stosowany w systemach Common Rail od 1997 roku Zaworek tego typu jest szczelny, pracuje stabilnie i nie zużywa się przedwcześnie przy ciśnieniach dochodzących do 1600 barów. Aby zapewnić szczelność i stabilność pracy zaworka powyżej tej wartości, należałoby zwiększyć siłę docisku kulki przez sprężynę dociskową, ponieważ ciśnienie oddziałujące od dołu wytwarza pionową siłę odpychającą kulkę od gniazda. Wielkość tej siły zależy również od średnicy, na której następuje

11 układy i komponenty Boscha nr 1/ Bosch Autospec 9 barów. Nowe wtryskiwacze mają cząstki były spod niej usuwane podobną budowę i zasadę działania samoczynnie. Rozwiązanie to jest do poprzedników oraz umożliwiają stosowane we wtryskiwaczach producentom stosowanie ich z tym CRI2-18 (CRI2.5) oraz CRI2-20/22. samym silnikiem bazowym. (Rys. 2) Nowe wtryskiwacze są oznaczane Rozwiązanie 2 Mini rail to jako typ CRI2-18 (CRI2.5) oraz dodatkowy akumulator ciśnienia CRI-20/22, gdzie cyfra po myślniku wykonany w wewnętrznej przestrzeni korpusu wtryskiwacza, w której definiuje wartość maksymalnego ciśnienia, przy którym dany wtryskiwacz może pracować. Oznaczenia iglicę wtryskiwacza. Aby powstał pracuje trzpień zaworka dociskający te znajdziemy w programie mini rail, zrezygnowano w tym ESI[tronic] 2.0. Przykładowo, wtryskiwacz CRI2-18 jest przystosowany HD, uszczelniającego dolną część rozwiązaniu ze znanego pierścienia do ciśnienia 1800 barów. zaworka w korpusie. Rozwiązanie 1 Nowy bezkulkowy zaworek sterujący, nazywany związane z użyciem nowego zaworka Zastosowanie mini raila jest zaworkiem zróżnicowanym ciśnieniowo, jest umieszczony w górnej wspomniany brak odciążającej siły krawędziowego, którego zaletą jest części wtryskiwacza. Zaworek ten ma osiowej. W tym rozwiązaniu pojawiło trzpień prowadzący, umieszczony się jednak dodatkowe trzecie miejsce w centralnej części elektromagnesu, mikroprzecieków, występujące po którym porusza się rdzeń wykonany jako jeden element, stanowiący dzy trzpieniem a tulejką krawędzio- na powierzchni prowadzącej pomię- talerzyk z tulejką. Tulejka w dolnej wą elektromagnesu. części ma krawędź uszczelniającą. W standardowych wtryskiwaczach Uszczelnienie zaworka następuje z zaworkiem kulkowym występują poprzez kontakt krawędzi tulejki tylko dwa miejsca przecieków, z płaską powierzchnią oporową znajdujące się na iglicy rozpylacza zaworka. Dzięki takiemu rozwiązaniu oraz na trzpieniu dociskowym praktycznie nie istnieje żadna siła zaworka. Wraz ze wzrostem ciśnienia osiowa oddziałująca na ruchomą powyżej 2000 barów przecieki we część zaworka tulejkę. Coraz wyższe wszystkich trzech miejscach rosną ciśnienia nie wpływają zatem na utratę szczelności zaworka. Kształt railem powoduje, że przecieki na igli- bardzo mocno. Rozwiązanie z mini krawędzi kontaktowej został tak cy rozpylacza i na trzpieniu zaworka dobrany, aby ewentualne drobne praktycznie nie występują, ponieważ Rys. 2. Zaworek krawędziowy stosowany w systemach Common Rail od 2009 roku wracają do przestrzeni wysokiego ciśnienia. Pozostaje jedynie przeciek w elektromagnesie. Rozwiązanie to jest stosowane we wtryskiwaczach CRI2-20/22 przystosowanych do ciśnień 2000 i 2200 barów. Rozwiązanie 3 Zaworek sterujący oraz końcówka wtrysku stanowią jeden zespół, w którym iglica rozpylacza jest połączona z trzpieniem zaworka sterującego w procesie spawania i stanowi jeden element. Taka konstrukcja wymaga dużo większych tolerancji wykonania zespołu rozpylacz/zaworek jak i korpusu wtryskiwacza. Zaletą jest większa stabilność i szybkość ruchu iglicy rozpylacza, a tym samym bardziej precyzyjne i powtarzalne wtryski. Rozwiązanie to spotykane jest we wtryskiwaczach CRI2-20/22. Wtryskiwacze nowej konstrukcji zaczęto stosować w samochodach produkowanych od 2009 roku. Obecnie coraz więcej firm motoryzacyjnych wykorzystuje je w nowych aplikacjach silników. Przykładowo, są stosowane w sztandarowym silniku VW 2.0 Common Rail, w którym początkowo używano wtryskiwaczy piezoelektrycznych. Można je spotkać również w samochodach takich producentów jak: CRI2-18 (BMW, Mercedes-Benz, Nissan, Renault, Volkswagen) oraz CRI2-20/22 (BMW, Fiat, Hyundai, Opel, Volkswagen). Wtryskiwacze te obecnie nie są naprawiane w serwisach Diesla. Znajdują się jednak w ofercie firmy Bosch, ciągle poszerzanej w tym zakresie, zarówno jako części nowe jak i regenerowane fabrycznie BX. Można w przybliżeniu powiedzieć, że większość nowych wtryskiwaczy CRI ma charakterystyczne numery zamówieniowe xx oraz 4xx, mimo że takie końcówki numerów są również stosowane we wtryskiwaczach CRI2-16 wyposażonych nadal w zaworek kulkowy. Zbigniew Pilewski

12 Wtryskiwacze CR: typu CRI2-18 i CRI2-2 Przyłącze przelewu Przyłącze elektryczne Podkładka oporowa Sprężyna dociskowa zaworu Podkładka siły nacisku sprężyny O-Ring Podkładka ustawcza skoku trzpienia Trzpień mechanizmu sterującego Nakrętka mocująca zaworek Uszczelka zaworka Podkładka oporowa Korpus wtryskiwacza Obudowa z tworzywa O-Ring Talerzowa podkładka sprężysta Rdzeń elektromagnesu Uzwojenie cewki Tuleja elektromagnesu Nakrętka elektromagnesu Podkładka regulująca szczelinę powietrzną Talerzyk mechanizmu sterującego Filtr szczelinowy Króciec wysokiego ciśnienia Podkładka uszczelniająca Mechanizm sterujący Zawór sterujący Tulejka zaworka sterującego Trzpień zaworka sterującego Zestaw zaworka sterującego Gniazdo zaworu uszczelnione krawędzią Sprężyna dociskająca iglicę Tulejka prowadząca Kołek ustalający rozpylacz Nakrętka rozpylacza Korpus rozpylacza Iglica rozpylacza Rozpylacz Wtryskiwacz elektromagnetyczny CRI2-18 Maksymalne ciśnienie: 1800 bar Zaworek sterujący uszczelniony krawędzią (bez kulki)

13 0/-22 Przyłącze przelewu Podkładka oporowa Sprężyna dociskowa zaworu Podkładka siły nacisku sprężyny O-Ring Podkładka ustawcza skoku trzpienia Trzpień mechanizmu sterującego Nakrętka mocująca zaworek Korpus wtryskiwacza Minirail Przyłącze elektryczne Obudowa z tworzywa O-Ring Talerzowa podkładka sprężysta Tuleja elektromagnesu Nakrętka elektromagnesu Rdzeń elektromagnesu Uzwojenie cewki Podkładka regulująca szczelinę powietrzną Talerzyk mechanizmu sterującego Filtr szczelinowy Króciec wysokiego ciśnienia Podkładka uszczelniająca Mechanizm sterujący Zawór sterujący Kołek ustalający rozpylacz Tulejka zaworka Trzpień zaworka Element środkowy trzpienia Sprężyna dociskająca iglicę Zaworek sterujący Zespół rozpylacza z zaworkiem Gniazdo zaworu uszczelnione krawędzią Nakrętka rozpylacza Korpus rozpylacza Podkładka uszczelniająca Iglica rozpylacza Wtryskiwacz elektromagnetyczny CRI2-20/-22 Maksymalne ciśnienie: 2200 barów Zaworek sterujący uszczelniony krawędzią 2011 Robert Bosch GmbH (AA/COM)

14 12 Bosch Autospec nr 1/ Bosch-Service w Polsce Zaczęło się od gazu Kompleksowa naprawa samochodów osobowych i dostawczych z silnikami benzynowymi i Diesla. Oprócz tego diagnostyka w stacji kontroli pojazdów, serwis ogumienia, klimatyzacji. I jeszcze montaż oraz naprawa samochodowych instalacji zasilania gazem. To od niej pochodzi nazwa firmy PRIMAGAZ? pytamy jej właściciela Bogumiła Nowickiego. Tak, bo działalność na rynku motoryzacyjnym zaczęliśmy od gazu. Właściwie trochę przez przypadek. W latach 80. ubiegłego wieku kupiłem w Danii samochód z instalacją gazową i bardzo mi się spodobało jeżdżenie na gazie. Zwłaszcza to, że płaciłem 1/3 wartości paliwa, nawet, jeśli musiałem pojechać na tankowanie 30 km, do Konina. Wówczas postanowiłem założyć taką rozlewnię w Kole, gdzie mieszkam. Ponieważ zainteresowanie pojazdami zasilanymi gazem stawało się u nas coraz większe, zacząłem zakładać w autach instalacje. Sprowadzałem je z Włoch i na początku montowałem w przydomowym garażu. Potem zająłem się naprawą instalacji gazowych i innych usterek w samochodach. Rozwijałem się, ale naszą wizytówką do tej pory jest gaz. W Straszkowie, na przedmieściach Koła (woj. wielkopolskie) ma Pan duży serwis... Najpierw pracowaliśmy w wynajętych lokalach, a w 2001 r. kupiłem działkę przy obwodnicy Koła i zacząłem budować warsztat. Gdy były gotowe biuro i 2 stanowiska naprawcze, nawiązałem kontakty z firmą Bosch i przystąpiłem do sieci jego autoryzowanych serwisów. Co spowodowało tę decyzję? Bosch to znana na świecie i renomowana marka, producent licznych podzespołów samochodowych, a sieć Bosch Car Service gwarantuje jakość usług i pomoc dla warsztatów je świadczących. Współczesne samochody są coraz bardziej skomplikowane, wyposażone w liczne układy elektroniczne, których obsługa i naprawa wymaga specjalistycznej wiedzy, oprzyrządowania i oprogramowania. Wiem to, bo jestem z wykształcenia elektronikiem. Dlatego tak cenię szkolenia organizowane przez Boscha. Uczestniczę w nich ja oraz moi dwaj synowie, Piotr i Paweł, którzy też pracują w naszej firmie. O liczbie odbytych kursów świadczą dyplomy wiszące na ścianach biura obsługi klienta... Cały czas trzeba się dokształcać. Synowie, absolwenci Politechniki Poznańskiej, wciąż zdobywają dodatkowe umiejętności. Są diagnostami w stacji kontroli pojazdów (ja zresztą też), Paweł jest rzeczoznawcą samochodowym. Wystawiamy opinie do wydziałów komunikacji, ubezpieczycieli i ekspertyzy dla konserwatora zabytków. Ukończyliśmy kursy pedagogiczne i szkolimy uczniów. Jak duży jest teraz serwis? Mamy 4 stanowiska naprawcze mieszczące po 2 samochody i 1 stanowisko w stacji kontroli pojazdów, z boschowską linią diagnostyczną. W biurze pracują 3 osoby, w warsztacie 3 mechaników, w stacji kontroli 2 diagnostów plus ja, czyli złota rączka od wszystkiego. Obsługujemy rocznie około 3,5 tysiąca klientów, głównie z Koła i okolic. Firma jest rodzinna, zakładałem ją z żoną Małgorzatą, która do tej pory w niej działa (pracuje w biurze obsługi, gdzie zatrudniona jest też jej siostra). Zresztą załoga to też niemal rodzina. Nie zmienia się od 15 lat.

15 Bosch-Service w Polsce nr 1/ Bosch Autospec 13 Podobnie jest z klientami, głównie z Koła i jego okolic. Dbamy o kontakty, udzielamy rabatów na usługi, przypominamy SMS-ami o terminach przeglądów, umawiamy się telefonicznie lub poprzez e. Obsługujemy auta różnych marek, wykonujemy wszystkie naprawy poza blacharskimi. W 2010 r. otworzyliśmy stację demontażu i recyklingu pojazdów. Zostaliśmy docenieni na rynku lokalnym przez władze miasta i powiatu. Otrzymaliśmy tytuł Firmy Roku 2005 w kategorii małe i średnie przedsiębiorstwa. W serwisie widziałam zabytkowy skuter, polską Osę, starego Fiata 126p Bis i motorower Jawa Babetta... Od Jawy zaczęły się moje związki z motoryzacją. Motorower dostałem od rodziców, gdy miałem 12 lat. Potem były motocykle i różne samochody, ale gdy po latach natrafiłem na taką samą Babettę, kupiłem ją i odrestaurowałem. Tak zaczęła się moja kolekcja, w której perełkami są m.in. VW Kübelwagen z lat 60., VW Garbus jubileuszowe wydanie, oraz wojskowe motocykle: radziecki MW i niemiecki BMW. Odnawiam kolejne pojazdy. Powoli, bo wymaga to czasu, a tego przy tak rozbudowanej działalności naszego serwisu najbardziej mi brak. rozmawiała Anna Borsukiewicz Programy warsztatowe Boscha szyte na miarę wsparcie Twojego Serwisu Firma Bosch prowadzi trzy programy warsztatowe skierowane do serwisów o różnych profilach. Bosch Systemy Wtryskowe oferta dla warsztatów naprawiających samochody z silnikami benzynowymi i wysokoprężnymi. Uczestnictwo w programie zapewni Ci: u dostęp do specjalistycznej wiedzy w zakresie układów wtryskowych w silnikach benzynowych i Diesla, u możliwość poznania technologii napraw nowoczesnych układów wtryskowych, u wykorzystanie możliwości niezwykle dynamicznie rozwijającego się rynku. Bosch Układy Hamulcowe pokaż klientom, że Twój serwis układów hamulcowych jest w pełni profesjonalny. Przystępując do programu zyskasz: u dostęp do eksperckiego doświadczenia Boscha w układach hamulcowych, u możliwość poszerzenia zakresu napraw dzięki kompleksowej ofercie części zamiennych z dużym pokryciem rynku, u zadowolenie klientów dzięki użyciu niezawodnych, wysokiej jakości produktów. Bosch Pojazdy Użytkowe profesjonalne wsparcie warsztatów ciężarowych. Korzystając ze wsparcia programu otrzymasz wiele wymiernych korzyści: u kompetencje techniczne w obsłudze pojazdów wielu rodzajów i marek, u możliwość diagnozy pojazdów, która spełni wymagania wszystkich klientów, u dostęp do szkoleń z zakresu głównych układów w lekkich i ciężkich pojazdach użytkowych. Systemy Wtryskowe Układy Hamulcowe Pojazdy Użytkowe Zadbaj o przyszłość swojego warsztatu, wykorzystując kompetencje firmy Bosch. Otrzymasz wsparcie i dostęp do wiedzy. Więcej szczegółów na stronie

16 14 Bosch Autospec nr 1/ szkolenia Zapraszamy do Centrum Szkoleniowego Bosch Od ponad dwudziestu lat funkcjonuje Centrum Szkoleniowe Bosch otwarte dla serwisów autoryzowanych Bosch-Service i Auto Crew oraz dla warsztatów niezależnych. Centrum oferuje szkolenia z następujących zakresów: u diagnostyka silników benzynowych i Diesla, u diagnostyka układów hamulcowych, u diagnostyka układów komfortu, u naprawa zespołów dieslowskich, u diagnostyka pojazdów ciężarowych. Nasza oferta skierowana jest do uczestników o różnych poziomach wiedzy od Diesla dla początkujących po seminaria dla zaawansowanych dotyczące nowości w układach dieslowskich i komfortu. Najważniejszym etapem każdego szkolenia jest część praktyczna, podczas której uczestnicy mają wykryć uszkodzenie w jednym z siedmiu silników szkoleniowych lub w jednym z pięciu samochodów szkoleniowych. Samochodami szkoleniowymi są m. in. BMW 320 rocznik 2009, z bezpośrednim wtryskiem benzyny i Citroën C5 2.0 Hdi rocznik 2011, z układem zasilania Delphi z filtrem cząstek stałych z dodatkami (FAP). Dużym powodzeniem cieszą się szkolenia jednodniowe, podczas których skupiamy się wyłącznie na części praktycznej. W cyklu jednodniowym jest 6 tematów szkoleniowych. Szkolenia z zakresu napraw wtryskiwaczy i pomp Common Rail są prowadzone na stole probierczym EPS-708 i dotyczą produktów firm najbardziej popularnych na rynku polskim Boscha, Siemensa, Denso oraz Delphi. Nowym tematem dieslowskim jest Naprawa i badanie pompowtryskiwaczy na stanowisku EPS-205. Uczestnicy szkoleń dotyczących napraw wtryskiwaczy Common Rail przy pomocy III etapu otrzymują nieodpłatnie hasło do strony internetowej gdzie można obejrzeć filmy techniczne opracowane dla warsztatów. Tegoroczną nowością jest cykl szkoleń dotyczących diagnostyki pojazdów ciężarowych: u diagnostyka pojazdów ciężarowych z wykorzystaniem KTS Truck, u diagnostyka nowoczesnych układów zasilania silników Diesla w pojazdach ciężarowych, u diagnostyka i naprawa systemów oczyszczania spalin w pojazdach ciężarowych Denoxtronic i Departronic, u diagnostyka systemów hamulcowych EBS i TEBS firm Knorr, Wabco, Haldex w pojazdach ciężarowych i przyczepach. Do szkoleń ciężarówkowych wykorzystujemy zarówno model silnika MAN, jak również pojazd truck z naczepą. Centrum mieszczące się przy ulicy Jutrzenki 105 w Warszawie prowadzi też zajęcia indywidualne o tematyce dostosowanej do konkretnych potrzeb serwisów. Aby je zorganizować, należy napisać na adres: szkoleniabosch@pl.bosch.com lub zadzwonić tel Szczegółowy program szkoleń można znaleźć pod adresem Znajdą tam Państwo harmonogram szkoleń wraz z opisem każdego z nich oraz formularz zgłoszeniowy. Dla chętnych rezerwujemy niedrogi hotel położony w pobliżu naszego Centrum. W ramach szkolenia uczestnik otrzymuje materiały szkoleniowe, obiad i dyplom ukończenia szkolenia. Już za 360 zł netto mają Państwo możliwość uczestniczenia w szkoleniu. Zapraszamy! Artur Kornaś

17 produkty nr 1/ Bosch Autospec 15 ibooster nowy układ wspomagania hamulców Bosch skonstruował układ wspomagania całkowicie niezależny od podciśnienia. W ostatnich latach wymagania stawiane układom hamulcowym stają się coraz bardziej rygorystyczne. Układy hamulcowe uległy wielu zmianom i obecnie odgrywają coraz większą rolę w pojazdach. Stanowią nie tylko najważniejszy układ bezpieczeństwa (systemy ABS, ESP czy ostatnio MSC), ale coraz częściej mają znaczenie jako układ komfortu (ACC czy HHC) oraz układ wspomagania kierowcy (Line Assist czy Night Vision). Jeśli mowa o wspomaganiu, to zasada wspomagania podciśnieniowego układu hamulcowego właściwie nie zmieniła się od 1927 r., kiedy to Bosch po raz pierwszy przedstawił taki układ. Po ponad 85 latach jego stosowania, 19 czerwca 2013 r. w Boxbergu został zaprezentowany ibooster układ wspomagania całkowicie niezależny od podciśnienia. Dotychczas wzmocnienie siły, z jaką kierowca naciska na pedał hamulca, uzyskiwano dzięki różnicy ciśnień, np. z kolektora dolotowego bądź oddzielnej pompy próżniowej. Teraz wzmacnianie tej siły odbywa się za pomocą serwomotoru. W tradycyjnym rozwiązaniu zwielokrotnienie siły było ograniczone różnicą ciśnień oraz wielkością membrany serwa. Obecnie można uzyskać wzmocnienie znacznie większe. Kolejną ogromną zaletą jest możliwość rekuperacji energii w pojazdach hybrydowych oraz elektrycznych. Badania przeprowadzone przez firmę Bosch dowodzą, że poprzez wykorzystanie rekuperacji można wydłużyć dystans jazdy w pojazdach elektrycznych nawet o kilkanaście procent. ibooster w porównaniu z poprzednikiem jest mniejszy i łatwiejszy do zastosowania w większej liczbie modeli samochodów. Ze względu na możliwości adaptacyjne, kierowca ma identyczne odczucia jak przy hamowaniu z konwencjonalnym wspomaganiem. Przy opóźnieniu do ok. 0,3 g, 100% energii kinetycznej pojazdu jest zamieniane na elektryczną i magazynowane w akumulatorach. Energia ta jest wykorzystywana do zasilania silników elektrycznych wspomagających silnik spalinowy. Szybkość narastania ciśnienia w układzie także jest na korzyść iboostera. Po 120 ms, a więc w czasie trzykrotnie krótszym niż w układzie tradycyjnym, osiągane jest maksymalne ciśnienie robocze w układzie hamulcowym ibooster. Takie wspomaganie może pracować w kilku trybach. Przy zmianie trybu pracy napędu, np. z komfortowego lub ekologicznego na sportowy, także hamulce będą miały możliwość zmiany charakterystyki, staną się znacznie wydajniejsze. Dzięki iboosterowi łatwiej można samodzielnie zatrzymać pojazd np. podczas jazdy z włączonym systemem ACC stop&go, lub zatrzymać go automatycznie przed przechodniem, korzystając z funkcji ochrony pieszych. Ciśnienie bowiem jest budowane w sposób tradycyjny, za pomocą pompy hamulcowej, a nie poprzez hydroagregat ESP. Poniżej przedstawiona jest budowa takiego komponentu. Marcin Kiełczewski ibooster przekrój zespołu silnik elektryczny 2 pompa hamulcowa TCM 2 3 sprężyna cofająca 4 czujnik przesuwu pedału hamulca sterownik ECU 8 6 konwertor momentu na siłę 7 obudowa wzmacniacza 4 8 popychacz

18 16 Bosch Autospec nr 1/ produkty KTS 970: najlepsze wyposażenie do diagnostyki Diagnoza sterowników z najlepszym wyposażeniem: u zintegrowany 2-kanałowy multimetr i 2-kanałowy oscyloskop, u pomiar rezystancji z rozszerzonymi zakresami, u pomiar napięcia z rozszerzonymi funkcjami pomiarowymi, u uchwyt do modułu: łatwe mocowanie oraz zdejmowanie, u optyczne i akustyczne rozpoznawanie stanu oraz kontrolowanie połączenia bezprzewodowego, u regulowany indywidualnie tryb symulacji poprzez DDC (Diagnostics Device Configuration), możliwość odczytywania bez pojazdu, u kontroler ciągłości obwodów do szukania usterek, u pomiar diod do badania komponentów, u możliwość adaptacji cęgów prądowych FSA. Nowe zestawy diagnostyczne KTS 940 i KTS 970 Bosch wprowadził do oferty urządzeń diagnostycznych 2 kolejne zestawy testerów usterek składające się z tabletu DCU 220 oraz modułu KTS 540 lub modułu KTS 570. Komputer DCU 220 typu tablet Komputer DCU 220 (Diagnostic Control Unit), stworzony specjalnie na potrzeby warsztatów, jest jednostką sterującą do modułów serii KTS. Jako Convertible PC, stanowi połączenie notebooka i tableta w jedno, umożliwiając komfortową i mobilną pracę w warunkach warsztatowych. Ma solidną obudowę z ekranem dotykowym 11,6", uchwyt z funkcją regulacji oraz wbudowaną kamerę. Coraz więcej systemów zamontowanych w pojazdach osobowych i użytkowych jest łączonych w sieć. Tym zmianom muszą dotrzymywać kroku zarówno sprzęt warsztatowy jak i oprogramowanie. Przy pojazdach przyjmowanych do warsztatu liczy się szybka i niezawodna lokalizacja usterek. Do fachowego diagnozowania, napraw i serwisowania Bosch oferuje modułowe zestawy, składające się z tabletu DCU 220 oraz modułu KTS 540 lub KTS 570. Dzięki takiemu rozwiązaniu w każdym warsztacie można stworzyć zestaw odpowiedni do jego potrzeb. Nowe zestawy diagnostyczne to idealna propozycja dla właścicieli warsztatów, którzy cenią sobie komfort pracy i wysoką jakość świadczonych usług. Moduł KTS 540 lub KTS 570 daje użytkownikowi możliwość bezprzewodowej komunikacji z tabletem DCU 220 za pomocą Bluetooth w klasie 1 o łącznym zasięgu do 100 m. Urządzenie może być stosowane do odczytywania oraz kasowania usterek w samochodach osobowych i użytkowych przy wyko- KTS 940: niezawodna kombinacja z zaletami Komfortowo i mobilnie dzięki bezprzewodowej transmisji Bluetooth: u Bluetooth standard klasy 1 o zasięgu do 100 m, u sterowanie i aktywacja instalacji poprzez zintegrowany software DDC, u automatyczne wyszukiwanie modułu KTS, u test łączności bezprzewodowej za pomocą wbudowanego nadajnika sygnałów, u program testujący połączenie bezprzewodowe. rzystaniu oprogramowania ESI[tronic] 2.0. Program zawiera także informacje techniczne, takie jak schematy elektryczne, instrukcje serwisowania i naprawy oraz informacje o systemach. Dodatkowo obejmuje katalogi części zamiennych Boscha oraz katalogi firm współpracujących z firmą Bosch, uzupełnione o informacje serwisowe i wskazówki montażowe. Powiązany z łatwą obsługą zapewnia szybką i korzystną ekonomicznie pracę przy pojazdach. Tomasz Nowak

19 produkty nr 1/ Bosch Autospec 17 Uniwersalne wycieraczki Aerotwin Plus z nowym systemem adapterów Nowe wycieraczki Aerotwin Plus wyróżniają się nowym systemem adapterów i technologią Power Protection Plus. Dzięki 4 adapterom wycieraczki pasują aż do 10 typów ramion. Wycieraczka Aerotwin Plus jest zapakowana z czterema adapterami, pasującymi do 10 typów ramion toplock i sidelock. Wystarczy wybrać odpowiedni adapter, założyć go na pióro i zamontować wycieraczkę na ramię. Nowy system adapterów to podstawowa cecha programu wycieraczek Aerotwin Plus. Program wykorzystuje 15 długości wycieraczek i 4 adaptery, które zastępują ponad 100 zestawów wycieraczek z wyposażenia oryginalnego (OE). Dzięki mniejszej liczbie referencji każda część zamienna staje się bardziej dochodowa koszty magazynowania są obniżone, a dobór Program wycieraczek Aerotwin Plus Długość Nr skrócony Nr Bosch 340 mm AP 340 U mm AP 380 U mm AP 400 U mm AP 425 U mm AP 450 U mm AP 475 U mm AP 500 U mm AP 530 U mm AP 550 U mm AP 575 U mm AP 600 U mm AP 650 U mm AP 700 U mm AP 750 U mm AP 800 U wycieraczki jest prostszy. Zamiast dużej liczby kompletów wystarcza stojak z wycieraczkami we wszystkich długościach to korzyść dla warsztatów. Zastosowana w wycieraczkach Aerotwin Plus technologia Power Protection Plus z opatentowaną powłoką daje 3 korzyści: u perfekcyjne oczyszczanie szyby: nie pozostają na niej żadne smugi ani zanieczyszczenia; u zwiększona żywotność: nawet największy upał i najsroższe mrozy mają niewielki wpływ na materiał pióra; u bezszelestna praca: współczynnik tarcia pióra jest zmniejszony do minimum. Oznacza to bezszelestną pracę, brak piszczenia i przeskakiwania niezależenie od tego czy szyba jest mokra, czy sucha. Wycieraczki Aerotwin Plus są następcami wycieraczek Aerotwin Multiclip, w których stosowany był wstępnie zamontowany adapter. Wprowadzenie 4 adapterów w Aerotwin Plus znacznie zwiększyło pokrycie rynku nowe zastosowania to m. in. samochody Audi A4 B8, BMW 5 F10, Mercedes klasy C W204, Renault Laguna III, VW Golf VII. Warto pamiętać, że do starszych modeli samochodów z klasycznym mocowaniem wycieraczek na hak są odpowiednie, znane już na rynku, wycieraczki Aerotwin Retrofit. Jacek Pudło

20 18 Bosch Autospec nr 1/ produkty Masowe przepływomierze powietrza z gorącą warstwą Optymalna wydajność i niski poziom szkodliwych emisji. Masowe przepływomierze powietrza HFM6 i HFM7 służą do pomiaru masy powietrza zasysanego przez silnik, niezależnie od gęstości i temperatury powietrza. Masowy przepływomierz powietrza oraz dawki paliwa obliczone na podstawie jego pomiarów umożliwiają optymalne gospodarowanie paliwem oraz uzyskanie niskich wartości emisji spalin. W przypadku silników Diesla przepływomierze HFM6/7 sterują także recyrkulacją spalin. Aby zapewnić najwyższą dokładność pomiarową, charakterystyka czujnika HFM6/7 jest kontrolowana i korygowana indywidualnie dla każdego produktu, przed jego dostarczeniem klientowi. Unikalne cechy produktu u Moduł elektroniczny przepływomierza HFM6 bazuje na technologii hybrydowej, natomiast moduł HFM7 bazuje na technologii PCB (obwodów drukowanych). u Jako lider technologii HFM Bosch wyprodukował już ponad 100 milionów masowych przepływomierzy powietrza z gorącą warstwą. Korzyści u Najnowsza technologia hybrydowa/mikroelektronika gwarantuje najwyższą dokładność pomiarową. u Wysoka niezawodność i długa żywotność. u Wiodąca pozycja na rynku OE (wyposażenie fabryczne). Argumenty posprzedażowe u Niższa emisja spalin. u Gwarancja dopasowania parametrów pracy do danego silnika. u Niższe zużycie paliwa. u Gwarancja trwałości komponentów układu wydechowego, np. katalizatora. u Zastosowania dopasowane do potrzeb danego modelu zapewniają optymalną charakterystykę wydajności. Producenci, którzy zaufali produktom Boscha A Aston Martin B BMW C Citroën D Daimler F Fiat, Ford G GM H Hyundai M Mitsubishi P Peugeot S Suzuki T Toyota V Volkswagen, Volvo