Industriada SZLAKU ZABYTKÓW TECHNIKI (tekst czytaj str. 30.)

Transkrypt

1 nr 101 maj/ czerwiec 2015 rok X Polska dwudziestym piątym członkiem Unii Europejskiej ISSN Industriada 2015 TO JEDYNY W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ FESTIWAL prezentujący dziedzictwo przemysłowe, a drugi pod względem wielkości w Europie. To także coroczne święto unikatowego w tej części kontynentu SZLAKU ZABYTKÓW TECHNIKI (tekst czytaj str. 30.) 1

2 2

3 od redakcji Szanowni Czytelnicy! Ponieważ wakacje za pasem, naszą okładkę poświęciliśmy zabytkom techniki, które mogą się stać ciekawym miejscem wakacyjnych wypadów. Pretekstem była kolejna Industriada impreza od lat organizowana w województwie śląskim, która zachęca do wędrowania Szlakiem Zabytków Techniki. Zapewniam, że to dobry sposób spędzania wolnego czasu zarówno dla dorosłych, jak i dzieci, a przy tym bardzo pouczająca rozrywka. Jak zwykle znajdziecie Państwo w numerze naszego magazynu sporo interesujących materiałów na tematy gospodarcze, zarówno na stronach Globaleconomy, jak i w artykułach informujących, co dzieje się w Brukseli i Strasburgu. Już dzisiaj, po ponad 10 latach naszej obecności w Unii Europejskiej, nikogo na pewno nie trzeba przekonywać, jak wielki wpływ mają decyzje podejmowane w Parlamencie Europejskim na życie każdego członka Wspólnoty, w tym oczywiście także Polaków. Uzupełnieniem tych artykułów są materiały nt. ekologii i kulturalne. Zachęcam do czytania Magazynu Euro25. Ilona Saft Redaktor naczelna Magazynu Wspólnoty Europejskiej Euro 25 3

4 w numerze: w numerze: 3 od redakcji 6 Dni Rozwoju w Brukseli 11 Łotwa u steru Unii z delikatnym problemem 12 Demografia po polsku 13 Wzrost gospodarczy Polski uzależniony od Europy 13 Kochamy jeść mięso 14 Mniejsze sklepy w natarciu 15 Spowolnienie inwestycji w polskim lotnictwie 16 EkoAktywni 18 Piknik ekologiczny w Ogrodzieńcu 19 Sprzątamy i rozstrzygamy konkursy 19 Koalicja na rzecz powietrza 20 Ćwierć wieku w służbie przedsiębiorców 21 Śląska Nagroda Jakości po raz ecall: ratownik czy szpieg? 23 Wolny handel UE USA 24 Z notatnika reportera 26 Festiwal zdominował Teatr A Part 28 Rozmaitości kulturalne 30 Industriada 2015 proponujemy pod redakcją Redaktor naczelna Ilona Saft, tel , ilonasaft@op.pl Z-ca redaktor naczelnej Grażyna Kurowska, tel , dzik@krzem.pl Zespół: Krzysztof Łęcki, Robert Fiałkowski, Elżbieta Jezierska, Jolanta Pieczka, Urszula Serafińska, Hanna Smolańska, Ireneusz Maciąg Redakcja: Katowice, Al. Korfantego 18/12 Wydawca: Katowicka Agencja Wydawnicza, Katowice, ul. Poniatowskiego14b/1 tel./fax Layout: Katarzyna Gawrych-Olender Strona internetowa: Druk: Centrum Usług Drukarskich Henryk Miler, Ruda Śląska-Nowy Bytom, ul. Szymały 11 4

5 wybrane z numeru: W ubiegłym roku powstało 700 nowych sklepów Żabka (łącznie jest ich już ok. 4 tys.), w tym roku ma powstać kolejne 800. Znacznie mniejszą dynamikę ma Biedronka przybyło 190 sklepów (do 2,6 tys. łącznie). Na sklepy convenience stawiają też hipermarkety, np. Carrefour. W 2014 roku powstało ok. 100 sklepów, z czego większość właśnie w mniejszym formacie. ZAKUPY Blisko 150 tysięcy złotych przeznaczył w tym roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach na nagrody dla organizacji pozarządowych. Uroczysta gala odbyła się pod koniec maja w Parku Śląskim w Chorzowie. Kolejne zaskoczenie to Teatr Kto z Krakowa, który w galerii katowickiej pokazał doskonałe i nieco przerażające w swojej wymowie przedstawienie. Peregrinus to przedstawienie- -wędrówka, inspirowane twórczością poetycką T. S. Eliota i projektami plastycznymi Krzysztofa Wodiczki. To jedyny w Europie Środkowo-Wschodniej festiwal prezentujący dziedzictwo przemysłowe, a drugi pod względem wielkości w Europie. To także coroczne święto unikatowego w tej części kontynentu Szlaku Zabytków Techniki. Przemierzając go trafimy do najciekawszych obiektów związanych z przemysłowym dziedzictwem Śląska. 5

6 Z prac Komisji Europejskiej Dni Rozwoju ELIMINACJA UBÓSTWA I ZAPEWNIENIE ZRÓWNOWAŻONEGO WZROSTU GOSPODARCZEGO GŁÓWNYM TEMATEM EUROPEJSKICH DNI ROZWOJU W 2015 ROKU W Europejskich Dniach Rozwoju, głównym europejskim forum poświęconym rozwojowi i współpracy na świecie, które odbyły się na początku czerwca w Brukseli, wzięło udział ok. 5 tysięcy osób. Uczestnicy wydarzenia będą szukali praktycznych rozwiązań dla najbardziej palących problemów na świecie Tegoroczna edycja Europejskich Dni Rozwoju (EDD15) wypada w bardzo ważnym momencie dla przyszłości planety: na lipcowej konferencji w sprawie finansowania rozwoju mają zostać podjęte kluczowe decyzje dotyczące działań następczych w odniesieniu do milenijnych celów rozwoju (MCR), we wrześniu odbędzie się Zgromadzenie Ogólne ONZ, a na grudzień zapowiadane jest przyjęcie nowych ambitnych celów walki z globalnym ociepleniem. Jest to szczególny moment dla społeczności międzynarodowej powiedział przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker. Najwyższy czas, by podjąć odważne decyzje, które skierują świat na drogę ku zrównoważonemu rozwojowi i ostatecznej eliminacji ubóstwa. Musimy to zrobić dla dobra naszej planety i jej mieszkańców. Europejskie Dni Rozwoju są najważniejszym wydarzeniem Europejskiego Roku na rzecz Rozwoju, którego motto nasz świat, nasza godność, nasza przyszłość znajduje odzwierciedlenie w głównych tematach nadchodzącego forum w Brukseli. Po ceremonii otwarcia, która odbyła się w dniu 3 czerwca br., Melinda Gates dołączyła do komisarza do spraw współpracy międzynarodowej i rozwoju Nevena Mimicy oraz innych światowych przywódców, aby ogłosić nowe środki w zakresie walki z globalnym problemem niedożywienia. W dniu 4 czerwca br. komisarz Mimica podpisała z pięcioma regionalnymi organizacjami z Afryki Wschodniej i Południowej porozumienie w sprawie partnerstwa na rzecz pogłębienia integracji regionalnej. Uczestnicy z ponad 140 państw reprezentujący 1,2 tys. organizacji będą mieli okazję do omówienia sposobów zapewnienia zrównoważonego wzrostu gospodarczego, opracowania wspólnej wizji powszechnych i podstawowych praw oraz udowodnienia, że inteligentne strategie polityczne mogą poprawić warunki życia milionów ludzi. Do udziału w poszczególnych posiedzeniach odbywających się w ramach tego wydarzenia zaproszono 14 młodych osób wybranych w drodze konkursu dla przyszłych liderów. Konkurs ten zapewnia młodym specjalistom platformę do wymiany poglądów na temat przyszłego kształtu polityki rozwoju. EDD15 będą ponadto okazją do zaprezentowania ponad 50 przykładów najlepszych praktyk w dziedzinie współpracy międzynarodowej. W DEBACIE EDD15 WZIĘŁO UDZIAŁ PONAD PIĘCIUSET PRELEGENTÓW, SPECJALISTÓW, PRAKTYKÓW I DECYDENTÓW, M.IN.: Jean-Claude Juncker, przewodniczący Komisji Europejskiej, Melinda Gates, współzałożycielka fundacji Billa i Melindy Gatesów, Jej Królewska Mość Matylda, Królowa Belgów, Sam Kutesa, przewodniczący 69. sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, Tshering Tobgay, premier Królestwa Bhutanu, dr Denis Mukwege, założyciel i ordynator szpitala w Panzi oraz laureat nagrody im. Sacharowa za krzewienie wolności przekonań z 2014 r. 6

7 Z prac Komisji Europejskiej prosto z Unii Europejskiej w Brukseli ZASADA ZERO TOLERANCJI NIEZBĘDNA WOBEC POWAŻNYCH FORM WYZYSKU PRACOWNIKÓW W UE Konsumenci często nie są świadomi, że spożywana przez nich żywność lub kupowane przez nich ubrania mogły zostać wyprodukowane przez osoby pracujące w warunkach poważnego wyzysku pracowniczego. Nowe sprawozdanie sporządzone przez Agencję Praw Podstawowych UE (FRA) wykazuje, że mimo iż w UE istnieją przepisy zakazujące pewnych form nadmiernego eksploatowania pracowników, przemieszczający się na terytorium UE lub migrujący do UE są narażeni na ryzyko stania się jego ofiarami. Pomimo tego przestępstwo, jakim jest zatrudnianie pracowników migrujących do pracy w warunkach szczególnego wyzysku, w niektórych państwach członkowskich UE podlega karze pozbawienia wolności w wymiarze maksymalnym wynoszącym mniej niż dwa lata, czyli karze, która nie odzwierciedla wagi naruszenia praw podstawowych. Wyzysk pracowników, których sytuacja ekonomiczna lub społeczna zmusza do podjęcia pracy w niegodnych warunkach, jest niedopuszczalny powiedział dyrektor tymczasowy FRA Constantinos Manolopoulos. Mówimy tu o powszechnym problemie, którego rozwiązanie wymaga podjęcia pilnych działań. Państwa członkowskie UE muszą podjąć większe wysiłki na rzecz propagowania postawy zerowej tolerancji wobec poważnych form wyzysku pracowników oraz podjąć działania na rzecz skuteczniejszego monitorowania sytuacji i karania sprawców. Nowe sprawozdanie FRA jest pierwszą tego rodzaju publikacją mającą na celu kompleksowe zbadanie wszystkich przestępczych form wyzysku w UE, które dotyczą pracowników przemieszczających się na terytorium UE lub migrujących do UE. Ustalenia wykazują, że wyzysk pracowników o charakterze przestępczym jest powszechny w wielu sektorach, w szczególności w rolnictwie, budownictwie, sektorze hotelarsko-gastronomicznym, pracach domowych i produkcji, oraz że sprawcy rzadko są pociągani do odpowiedzialności lub zmuszani do wypłaty ofiarom odszkodowań. Sytuacja ta jest nie tylko krzywdząca dla samych ofiar, lecz również szkodzi normom zatrudnienia w szerszym rozumieniu. Mimo że wyzyskiwani pracownicy są rozproszeni w różnych lokalizacjach geograficznych i sektorach gospodarki, często mają oni ze sobą wiele wspólnego, jak np. bardzo niskie wynagrodzenie za pracę wynoszące czasami 1 euro za godzinę lub mniej oraz praca przez sześć lub siedem dni po 12 godzin dziennie lub więcej. Jednym z ważniejszych czynników przyczyniających się do obecnej sytuacji powszechnej bezkarności jest niezgłaszanie przypadków przemocy przez ofiary, które albo nie mogą, albo nie chcą zgłaszać przypadków wyzysku ze względu na obawę przed utratą pracy. W sprawozdaniu FRA przedstawia następujące propozycje zmierzające do poprawy sytuacji: państwa członkowskie UE muszą zapewnić kompleksowy, skuteczny i wyposażony w znaczne zasoby system inspekcji miejsc pracy; w celu zwiększenia skuteczności dochodzeń w sprawach dotyczących poważnego wyzysku pracowników należy ustanowić ścisłe powiązania między policją, prokuratorami i organami monitorującymi takimi jak inspektoraty pracy, służby udzielające wsparcia i stowarzyszenia pracodawców również w kontekście transgranicznym; należy zwiększyć dostęp ofiar do wymiaru sprawiedliwości, np. przez podjęcie większych starań zmierzających do zapewnienia, aby ofiary były świadome swoich praw, zarówno przed, jak i po przybyciu do państwa UE, w którym podejmują zatrudnienie; organy krajowe muszą budować zaufanie i zapewnić poczucie bezpieczeństwa i ochrony, aby zachęcić wyzyskiwanych pracowników do zgłaszania informacji o własnych doświadczeniach, podczas gdy inspektoraty pracy i policja powinny ściślej współpracować w celu zagwarantowania wykrywania przypadków poważnego wyzysku pracowników, gdziekolwiek wystąpią; wzywa się zarówno przedsiębiorstwa prywatne, jak i organy krajowe do dopilnowania, by nie wspierały wyzysku pracowników poprzez zawieranie umów lub umów o podwykonawstwo z przedsiębiorstwami, których pracownicy są wyzyskiwani; konsumenci muszą być informowani o ryzyku, że oferowane produkty lub usługi mogły zostać stworzone w warunkach poważnego wyzysku pracowników przykładowo przy pomocy systemu certyfikacji i identyfikacji produktów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa, które przestrzegają praw pracowników. 7

8 Z prac Komisji Europejskiej Dni Rozwoju KOMISJA ZWRACA SIĘ DO OBYWATELI O POMYSŁY NA ROZWÓJ GOSPODARKI O OBIEGU ZAMKNIĘTYM Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje publiczne w celu zebrania poglądów na temat głównych wariantów strategicznych opracowania nowego ambitnego podejścia do gospodarki o obiegu zamkniętym. Odpowiedzi zainteresowanych stron będą pomocne w przygotowaniu nowego planu działania, który zostanie przedstawiony do końca 2015 roku. Nowe propozycje są przygotowywane przez zespół projektowy pod przewodnictwem pierwszego wiceprzewodniczącego Fransa Timmermansa odpowiedzialnego za lepsze stanowienie prawa, stosunki międzyinstytucjonalne, praworządność i Kartę praw podstawowych, wiceprzewodniczącego Jyrki Katainena odpowiedzialnego za miejsca pracy, wzrost, inwestycje i konkurencyjność, komisarza Karmenu Velli odpowiedzialnego za środowisko, gospodarkę morską i rybołówstwo oraz komisarz Elżbietę Bieńkowską odpowiedzialną za rynek wewnętrzny, przemysł, przedsiębiorczość i MŚP. Pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans powiedział: Przyszły rozwój gospodarczy Europy musi się odbywać w ramach zrównoważonego rozwoju. Nie ma innej drogi niż wykorzystywanie naszych zasobów w sposób bardziej inteligentny, projektowanie naszych produktów mając na uwadze ich ponowne użycie i recykling oraz określanie ambitnych celów w zakresie recyklingu i zmniejszenia ilości odpadów. Zwracamy się dziś do obywateli w całej Europie o zgłaszanie uwag dotyczących opracowywania naszych strategii politycznych, w sposób stymulujący konkurencyjną gospodarkę ekologiczną w Europie oraz chroniący środowisko naturalne dla przyszłych pokoleń. Wiceprzewodniczący Jyrki Katainen powiedział: Przejście do bardziej zrównoważonej gospodarki o obiegu zamkniętym może przynieść korzyści wszystkim zainteresowanym i zapewnić Europie nową przewagę konkurencyjną. Chcemy przedstawić kompleksowy plan działań obejmujący zachęty zarówno dla konsumentów, jak i przedsiębiorstw do efektywniejszego korzystania z zasobów. W tym celu potrzebujemy opinii zainteresowanych stron we wszystkich ogniwach łańcuchów wartości. Warianty strategiczne rozwoju konkurencyjnej gospodarki o obiegu zamkniętym w Europie obejmą nie tylko politykę w zakresie odpadów, ale będą dotyczyć całego cyklu życia produktów, uwzględniając sytuację we wszystkich państwach członkowskich. Obejmą one działania w zakresie inteligentnego projektowania produktów, ich ponownego wykorzystywania i naprawy, recyklingu, zrównoważonej konsumpcji, polityki w zakresie odpadów, wskaźników recyklingu, inteligentnego korzystania z surowców, lepszych rynków surowców wtórnych oraz określone środki branżowe. Przechodzenie do gospodarki o bardziej zamkniętym obiegu może wspierać konkurencyjność i innowacje poprzez stymulowanie nowych modeli biznesowych i technologii oraz ułatwiać wprowadzanie innowacji społecznych. Nada ono gospodarce europejskiej bardziej zrównoważony charakter i zapewni jej większą konkurencyjność w perspektywie długoterminowej. Chcemy zapewnić warunki do tworzenia większej liczby miejsc pracy, wykorzystując i marnotrawiąc mniej zasobów niż obecnie. Przyczyni się to do tworzenia silniejszej i sprawiedliwszej Europy i ograniczy presję na dostawy surowców i środowisko. Zachęcamy obywateli, władze publiczne, przedsiębiorstwa i wszystkie inne zainteresowane podmioty rządowe i pozarządowe do odpowiedzi na pytania dotyczące poszczególnych etapów cyklu gospodarczego i ich roli w procesie przechodzenia do gospodarki o obiegu zamkniętym. Trwają już oddzielne konsultacje społeczne dotyczące zakłóceń na rynku odpadów i są one otwarte dla wszystkich zainteresowanych stron. consultations/closing_the_loop_en.htm 25 czerwca 2015 roku Komisja zorganizuje w Brukseli konferencję zainteresowanych stron, która będzie elementem procesu konsultacyjnego. Konferencjata jest otwarta dla wszystkich, którzy chcieliby pomóc w kształtowaniu polityki europejskiej w tej dziedzinie. Konsultacje będą trwać do 20 sierpnia 2015 roku. Wzrasta globalna konkurencja o zasoby. Koncentracja zasobów poza Unią Europejską, zwłaszcza surowców kluczowych, uzależnia przemysł i społeczeństwo europejskie od importu i zwiększa ich narażenie na wysokie ceny, zmienność rynku i sytuację polityczną w dostarczających je państwach. Jednocześnie na całym świecie zasoby naturalne są często wykorzystywane w sposób niezrównoważony, dodatkowo zwiększając popyt na surowce, degradację środowiska i zagrożenia dla ekosystemów. Tendencja ta może się pogłębiać wraz ze zmianami demograficznymi na świecie i zmianami w strukturze wzrostu gospodarczego. W przeciwieństwie do modelu gospodarczego opartego na podejściu biorę przetwarzam wyrzucam gospodarka o obiegu zamkniętym ma na celu jak najdłuższe utrzymanie wartości materiałów i energii wykorzystanych w produk- 8

9 Z prac Komisji Europejskiej prosto z Unii Europejskiej w Brukseli (c.d.) Po tragicznych wydarzeniach i śmierci wielu osób na Morzu Śródziemnym przywódcy państw członkowskich stanowczo zobowiązali się do solidarności, mającej na celu wspólne stawienie czoła wyzwaniom związanym z migracją. Przedkładając dzisiaj swoje propozycje, Komisja przekuwa słowa w czyny i ustanawia działania, które stanowią bezpośrednią i długofalową reakcję na wyzwanie, jakie migracja stwarza dla Europy. Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans oświadczył: Komisja wypełnia dziś słowa treścią w postaci konkretnych działań. Solidarność idzie w parze z odpowiedzialnością. Dlatego nasze propozycje zawierają wyraźny wymóg właściwego stosowania zasad udzielania azylu i dołożenia przez państwa członkowskie wszelkich starań, aby zapobiec nadużyciom. Każdy potrzebujący schronienia powinien je znaleźć w Europie. Należy jednak szybko wykrywać tych, którzy nie mają uzasadnionych podstaw, by się o nie ubiegać, i odsyłać ich do ojczyzny. Takie podejście jest niezbędne, aby polityka migracyjna została zaakceptowana przez nasze społeczeństwa. Wysoka przedstawiciel/wiceprzewodnicząca Komisji Federica Mogherini stwierdziła: Dwa tygodnie po przyjęciu programu w zakresie migracji przedkładamy dzisiaj konkretne propozycje jego realizacji, której głównym celem jest szybkie ratowanie życia i zapewnietach, minimalizując produkcję odpadów i zużycie zasobów. Przechodzenie do gospodarki o bardziej zamkniętym obiegu w Europie będzie wspierać konkurencyjność, przyczyni się do wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy oraz ochrony środowiska. Może także zapewnić konsumentom trwalsze i innowacyjne produkty, które pozwolą im zaoszczędzić pieniądze i poprawić jakość życia. Aspekty środowiskowe, gospodarcze i społeczne będą ściśle powiązane. Gospodarka o zamkniętym obiegu ma na celu zachowanie przez optymalny okres wartości materiałów i energii wykorzystywanych w produktach w łańcuchu wartości, minimalizując marnotrawstwo i zużycie zasobów. Zapobiegając utracie wartości związanej z przepływem materiałów, stwarza ona możliwości gospodarcze i zapewnia przewagę konkurencyjną w oparciu o trwałe podstawy. Pomyślne przejście do gospodarki o obiegu zamkniętym wymaga działań na wszystkich etapach łańcucha wartości: począwszy od pozyskiwania surowców, poprzez projektowanie materiałów i produktów, produkcję, dystrybucję i konsumpcję towarów, naprawę, regenerację i systemy ponownego wykorzystania, po gospodarowanie odpadami i recykling. Przyszły pakiet uwzględni spójne podejście, które w pełni odzwierciedli interakcje i współzależności w poszczególnych ogniwach łańcucha wartości. Będzie ona zawierać zmieniony wniosek ustawodawczy w sprawie odpadów oraz komunikat określający plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym. Konsultacje społeczne w sprawie przeglądu celów UE dotyczących odpadów oraz w sprawie zrównoważonego systemu produkcji żywności przeprowadzono w 2013 roku [link to the results of these public consultations]. Obecne konsultacje skupiają się zatem na innych zagadnieniach odnoszących się do przejścia do gospodarki o obiegu zamkniętym, poszerzając zakres konsultacji na inne części cyklu gospodarczego (np. fazy produkcji i konsumpcji) oraz ogólne sprzyjające warunki ramowe (np. innowacje i inwestycje). POSTĘP W REALIZACJI UNIJNEGO PROGRAMU W ZAKRESIE MIGRACJI Dwa tygodnie po przedstawieniu programu w zakresie migracji Komisja Europejska przyjmuje pierwsze inicjatywy wchodzące w zakres kompleksowej koncepcji poprawy sposobów rozwiązywania kwestii migracji nie w Unii Europejskiej ochrony ludziom, którzy jej potrzebują: na morzu, na terytorium UE lub w państwach trzecich. Dlatego też zwiększamy intensywność współpracy z państwami pochodzenia i tranzytu oraz z państwami, na których terytorium przebywają uchodźcy, nie tylko w celu wzmocnienia potencjału azylowego i migracyjnego, ale także aby zapanować nad podstawowymi przyczynami zmuszającymi ludzi do ucieczki i migracji: ubóstwem, wojną, prześladowaniami, gwałceniem praw człowieka i klęskami żywiołowymi. Omawiałam wczoraj te cele z ministrami ds. rozwoju w ramach rozważań na temat nowych zrównoważonych celów rozwojowych i dokonałam ponownej wymiany poglądów z Sekretarzem Generalnym ONZ Ban Ki-moonem na temat kompleksowych działań, które chcemy podjąć. Komisarz do spraw migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos podkreślił: Komisja udowodniła dzisiaj, że potrafi działać szybko i zdecydowanie, aby lepiej radzić sobie z migracją. Programy relokacji i przesiedleń w połączeniu ze wzmocnieniem operacji»tryton«i»posejdon«oraz planem działania w zakresie walki z przemytnikami ludzi, stanowią odpowiedź na najpilniejsze wyzwania, którym musimy stawić czoło. Jednocześnie uruchamiamy publiczne konsultacje na temat przeglądu dyrektywy w sprawie niebieskiej karty. Mamy nadzieję, że konsultacje 9

10 Z prac Komisji Europejskiej Dni Rozwoju w Brukseli (c.d.) POSTĘP W REALIZACJI UNIJNEGO PROGRAMU W ZAKRESIE MIGRACJI (c.d.) te dostarczą cennych impulsów do przekształcenia tego instrumentu w prawdziwą wizytówkę Unii Europejskiej w światowym współzawodnictwie o pozyskanie talentów i umiejętności. Komisja Europejska przedstawiła dzisiaj kilka zróżnicowanych i konkretnych środków reagowania na obecne wyzwania związane z migracją. RELOKACJA: Mechanizm reagowania w sytuacjach nadzwyczajnych w celu udzielenia pomocy Włochom i Grecji: Komisja Europejska proponuje zastosowanie mechanizmu reagowania w sytuacjach nadzwyczajnych zgodnie z art. 78 ust. 3 Traktatu o Funkcjonowaniu UE. Przepis ten, który zostanie wykorzystany po raz pierwszy, posłuży do opracowania programu relokacji w nadzwyczajnej sytuacji w celu udzielenia pomocy Włochom i Grecji. Program będzie miał zastosowanie w odniesieniu do obywateli Syrii i Erytrei wymagających międzynarodowej ochrony, którzy przybyli do Włoch bądź do Grecji po 15 kwietnia 2015 r. lub przybędą tam po uruchomieniu tego mechanizmu. Relokacja obejmie łącznie osób przemieszczonych z Włoch i Grecji do innych państw członkowskich UE w oparciu o klucz podziału (zob. załączniki 1 i 2) w ciągu najbliższych dwóch lat, co odpowiada ok. 40 proc. całkowitej liczby osób ubiegających się o udzielenie azylu, w oczywisty sposób wymagających międzynarodowej ochrony, które wjechały na terytorium tych państw w 2014 r. Komisja jest gotowa do takiego samego działania, jeśli inne państwa członkowskie takie jak Malta także staną w obliczu nagłego napływu migrantów. Państwa członkowskie otrzymają 6000 euro na każdą osobę przesiedloną na ich terytorium. PRZESIEDLENIA: Komisja przyjęła zalecenie, w którym zwraca się do państw członkowskich o dokonanie w ciągu dwóch lat przesiedlenia osób spoza UE, uznanych przez Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) za w oczywisty sposób wymagające międzynarodowej ochrony, w oparciu o klucz podziału (zob. załącznik 3). Państwa członkowskie uczestniczące w systemie przesiedleń są uprawnione do uzyskania wsparcia finansowego i unia przeznacza na ten cel na lata mln euro. UNIJNY PLAN PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMYTOWI LUDZI: W planie na lata określono konkretne działania w celu zapobieżenia przemytowi migrantów i rozprawienia się z tym procederem. Działania obejmują stworzenie wykazu podejrzanych statków, utworzenie specjalnych platform wzmocnionej współpracy i wymiany informacji z instytucjami finansowymi, a także współpracę z dostawcami usług internetowych oraz mediami społecznościowymi w celu zagwarantowania szybkiego wykrywania i usuwania treści internetowych propagujących działania przemytników. WYTYCZNE DOTYCZĄCE POBIERANIA ODCISKÓW PALCÓW: Aby wspólny system azylowy UE funkcjonował sprawnie, od migrantów w momencie przybycia należy systematycznie pobierać odciski palców. Służby Komisji ogłosiła wytyczne dla państw członkowskich, w których wskazano najlepsze praktyki w zakresie pobierania odcisków palców od nowo przybyłych osób ubiegających się o pomoc międzynarodową. Zespoły typu Hotspot utworzone przez Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO), Frontex i Europol będą pracować w terenie w celu szybkiej identyfikacji i rejestracji napływających migrantów oraz pobierania od nich odcisków palców, a także dokonania oceny, kto spośród nich wymaga ochrony. KONSULTACJE PUBLICZNE DOTYCZĄCE PRZYSZŁOŚCI DYREKTYWY W SPRAWIE NIEBIESKIEJ KARTY: Komisja pragnie udoskonalić istniejący program obecnie rzadko stosowanej unijnej niebieskiej karty, której celem jest ułatwienie osobom o wysokich kwalifikacjach wjazdu do UE i podjęcia pracy. W konsultacjach zainteresowane strony (migranci, pracodawcy, agencje rządowe, związki zawodowe, organizacje pozarządowe, biura pośrednictwa pracy itp.) będą mogły dokonać wymiany poglądów na temat unijnej niebieskiej karty i możliwości jej udoskonalenia. Komisja przyjmuje też do wiadomości nowy plan operacyjny operacji Tryton. W nowym planie operacyjnym wzmocnionej wspólnej operacji Tryton określono nową wielkość zasobów: 10 jednostek morskich, 33 pojazdy i 8 statków powietrznych oraz 121 osób. W planie operacyjnym rozszerzono też geograficzny zasięg operacji Tryton na południe do granic maltańskiej strefy działań poszukiwawczych i ratowniczych, tak aby objąć nim obszar wcześniejszej włoskiej operacji Mare Nostrum. W ramach kampanii o wybór na stanowisko przewodniczącego Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker przedstawił 23 kwietnia 2014 roku na Malcie pięciopunktowy plan dotyczący imigracji, w którym wezwał do większej solidarności w unijnej polityce migracyjnej. Obejmując urząd, przewodniczący Komisji europejskiej Jean-Claude Juncker powierzył komisarzowi odpowiedzialnemu za migrację zadanie opracowania we współpracy z pierwszym wiceprzewodniczącym Fransem Timmermansem nowej polityki migracyjnej, która jest jednym z 10 priorytetów wytycznych politycznych, programu politycznego, na którego podstawie Parlament Europejski dokonał wyboru składu Komisji Komisja Europejska przedstawiła europejski program w zakresie migracji, w którym określono kompleksową koncepcję, która poprawi sposób radzenia sobie z kwestią migracji we wszystkich jej aspektach. Katarzyna Sumisławska przedstawicielstwo regionalne Komisji Europejskiej we Wrocławiu 10

11 Lidia Geringer de Oedenberg prosto z PE Łotwa u steru Unii z delikatnym problemem 13% z dwumilionowej populacji Łotwy nie ma obywatelstwa kraju, w którym mieszkają. Po akcesji Łotwy do UE stali się automatycznie obywatelami Wspólnoty, ale w praktyce nie mogą korzystać z pełni swoich praw., np. prawa do głosowania Od 1 stycznia 2015 roku Łotwa sprawuje swoją pierwszą prezydencję w Radzie UE. Setki dobrze przygotowanych merytorycznie i językowo łotewskich urzędników przemierza korytarze instytucji unijnych, do stolicy Łotwy coraz to udają się liczne europejskie delegacje. Prezydencja Łotwy sprzyja promocji kraju oraz nauce geografii (mniej posłów myli Rygę z Tallinem) i historii dla wielu Europejczyków kompletnie nieznanej. Zachodnie media odkryły ze zdziwieniem fakt, że po upadku bloku sowieckiego na Łotwie pozostały tysiące radzieckich żołnierzy i robotników. Pod koniec lat 80-tych ubiegłego wieku populacja Rosjan była tak duża, że Łotysze stanowili mniejszość we własnym kraju. Wraz z ogłoszeniem niepodległości język łotewski stał się jedynym oficjalnym językiem nowo powstałej republiki, a mieszkańcy, którzy nim się nie posługiwali nie otrzymali obywatelstwa. Bez dokumentów nie mieli prawa do głosowania, ani dostępu do wielu zawodów. By zostać obywatelem Łotwy trzeba zdać egzamin z języka i historii kraju. Do dzisiaj 13% z dwumilionowej populacji Łotwy dalej nie ma obywatelstwa kraju, w którym mieszkają. Wielu z nich to ludzie starsi, którym wystarcza język rosyjski i nie chcą się uczyć łotewskiego. Po akcesji Łotwy do UE stali się automatycznie obywatelami Wspólnoty, ale w praktyce nie mogą korzystać z pełni swoich praw. Łotewskie partie polityczne, reprezentujące mówiących po rosyjsku, nie są dopuszczane do koalicji rządzących, nawet mimo bardzo wysokiego poparcia. Moskwa od lat uznaje tę skomplikowaną sytuację za naruszanie praw mniejszości etnicznej Rosjan na Łotwie. Wraz z aneksją Krymu sprawa nabrała jednak zupełnie innego wymiaru, po tym jak prezydent Vladimir Putin oznajmił, że stanie w obronie wszystkich uciśnionych Rosjan bez względu na ich miejsce zamieszkania W dobie konfliktu ukraińskiego rosyjskie publiczne media zaostrzyły ton i tzw. mowa nienawiści względem tych, którzy prześladują Rosjan stała się normą. Powiało grozą na Łotwie. Rosyjską telewizję regularnie ogląda tam ok. 560 tys. osób. Sytuacja stała się dość napięta. Z jednej strony narasta podejrzliwość względem mieszkańców rosyjskiego pochodzenia (od których oczekuje się swoistego dowodzenia lojalności), z drugiej coraz więcej młodych przypomina sobie o własnych rosyjskich korzeniach. Tymczasem bardzo popularny prezydent Rygi Nił Uszakow (rosyjskiego pochodzenia), niczym nie strwożony gości w swoim mieście z widocznym medialnym sukcesem kolejne europejskie szczyty, konferencje i delegacje. Lidia Geringer de Oedenberg 11

12 Demografia po polsku Warto spojrzeć na problem struktury wiekowej naszego społeczeństwa koncentrując uwagę przede wszystkim na młodym pokoleniu i patrząc na nie przez pryzmat tych wskaźników, które prezentuje GUS Szacuje się że ogółem Polaków pod koniec ub. roku było 38 mln 479 tys. Przyjrzyjmy się strukturze naszego społeczeństwa, ze szczególną uwaga dla grupy dzieci i młodzieży do 17 roku życia. Współczynnik urodzeń w Polsce wynosi 96 na każde 10 tys. ludności i kształtuje się obecnie na średnim poziomie w porównaniu z innymi krajami Europy południowo-zachodniej (z wyjątkiem Francji, Czech, Słowacji i Słowenii) i jest niższy niż w krajach Europy północnej i wschodniej. Warto dodać, że w 2013 r. najmniej europejskich dzieci urodziło się w Portugalii (79), Bośni i Hercegowinie (po 80), Niemczech, Grecji i Włoszech (po 85), a najwięcej w Turcji (168), Irlandii (150), Armenii (138) i Islandii (134). W latach w Polsce systematycznie spadała liczba urodzeń (z 724 tys. w 1983 roku do 351 tys. w 2003 roku). Zmiana tej dotąd niekorzystnej tendencji nastąpiła w 2004 r. i w następnych latach rosła liczba urodzin. Jednak w 2009 r. znowu nastąpiło zwolnienie tempa przyrostu, a w 2010 r. liczba urodzeń znowu była już niższa niż w 2009 roku. Spadek liczby urodzeń trwał też w kolejnych latach ( ). To tłumaczy obecną sytuację demograficzną w Polsce. Pewien optymizm wprowadza 2014 rok, w którym liczba urodzeń wzrosła z 375 tys. dzieci w 2013 r., do 399 tys. w 2014 r. chociaż optymizm chłodzi to, że ten rezultat jest o prawie 1/3 niższy w stosunku do roku 1990 i blisko połowę mniejszy niż w 1983 r. Dziś ponad 18 proc. naszego społeczeństwa to dzieci i młodzież w wieku do 17. roku życia (6 mln 943 tys.). Więcej dzieci mieszka na wsi (20 proc. tamtejszej populacji), natomiast w miastach dzieci i młodzież stanowi mniej niż 17 proc. populacji. Nieco więcej mamy też chłopców niż dziewcząt (100 na 95). Udział dzieci i młodzieży w ogólnej populacji naszego kraju systematycznie maleje od lat 90. ubiegłego wieku. W latach dzieci i młodzież w wieku do 17 lat stanowiły prawie 30 proc. społeczeństwa; na początku XXI wieku wskaźnik ten spadł do 25 proc. Zmienił się też średni wiek kobiet po raz pierwszy rodzących dzieci: w 2014 r. wyniósł on 29,5 lat wobec 26,1 lat w 2000 r. i 23 lat w W Unii Europejskiej średnia wieku kobiet, które zostały matkami po raz pierwszy wyniosła ok. 29 lat. Natężenie urodzeń jest na wsi i wyższe niż w miastach. W 2014 r. na każde 10 tys. mieszkańców Polski urodziło się 97 dzieci; w miastach 94, a na wsi 103 (warto przypomnieć, że w 1983 r. było to odpowiednio: 200, 188 i 212). Patrząc z punktu widzenia demografii na polskie województwa można powiedzieć, że: najmłodsze województwa to pomorskie, wielkopolskie i małopolskie (udział dzieci i młodzieży wynosi nieco ponad 19 proc.) ogółu ludności danego województwa, najmniejszy odsetek tej grupy osób (poniżej 17 proc.) jest w województwach opolskim, dolnośląskim, śląskim i łódzkim. dr Magdalena A. Kolka 12

13 Wzrost gospodarczy Polski uzależniony od Europy Jeśli Niemcy i inne główne rynki nie zanotują w tym roku wyraźnego wzrostu, to również Polska może osiągnąć wzrost znacznie niższy od prognozowanych 3, 4 3,5 proc. Żeby zapewnić wzrost w całej UE, potrzebne jest uwolnienie przedsiębiorczości Cały czas polska gospodarka ma jeden znak zapytania. Jeżeli Europa nie ruszy, jeżeli Niemcy i pozostałe kraje Unii Europejskiej nie będą kontynuowały wzrostu, to rewizja prognoz PKB będzie natychmiastowa. W sytuacji, kiedy widzimy poprawę w Europie, 1,5 proc. wzrostu PKB, to można powiedzieć, że jesteśmy jedną z najmocniejszych i stabilniejszych gospodarek w regionie i każdy tego typu odczyt jest pozytywny ocenia w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Biznes Mariusz Pawlak, partner w Lorek Pawlak Family Office. Ministerstwo Finansów szacuje, że polska gospodarka zanotuje wzrost na poziomie 3,4 proc. PKB. Prognozy Międzynarodowego Funduszu Walutowego są nawet bardziej optymistyczne i zakładają wzrost na poziomie 3,5 proc. PKB. Optymistycznie nastrajają również ostatnie dane GUS, z których wynika, że w I kwartale wzrost gospodarczy wyniósł 3,6 proc. Analitycy oceniają, że stabilny rozwój oparty o silny eksport i konsumpcję oraz przyspieszające inwestycje dobrze rokuje na przyszłość i ten rok może zakończyć się wyższym wynikiem od prognozowanego, czyli bliżej poziomu 4 proc. Pawlak podkreśla, że są to bardzo dobre prognozy, które stawiają Polskę wśród europejskich liderów wzrostu. Jednak słabsze wyniki najważniejszych unijnych gospodarek są powodem do zmartwień. Szczególnie ważny dla Polski jest rynek niemiecki trafia tam 28,2 proc. polskiego eksportu. Gospodarka naszych zachodnich sąsiadów urosła jednak w zeszłym roku jedynie o 1,5 proc., a w tym roku prognozy mówią o zbliżonej lub nawet nieco słabszej dynamice. W pierwszym kwartale niemiecki PKB wzrósł o 1,1 proc. w ujęciu rocznym. Pawlak dodaje, że dobre prognozy nie przekładają się na rynek akcji. Optymizmu inwestorów nie budzi Europejski Fundusz Inwestycji Strategicznych, czyli tzw. plan Junckera. Według Pawlaka do prawdziwego pobudzenia europejskich gospodarek potrzebna jest przede wszystkim liberalizacja i wspieranie przedsiębiorczości, a nie centralne plany. Te plan jest bardzo dobry marketingowo, natomiast nie ma tam treści. Ponieważ Unia Europejska wyasygnuje sama z siebie 16 mld euro, a reszta i tak ma spoczywać na barkach krajów, które są zadłużone. Sam program, który jest inicjatywą władz centralnych, nic tutaj nie zmieni uważa Pawlak. W ramach EFIS dodatkowe 5 mld euro zagwarantuje Europejski Bank Inwestycyjny. Ta inwestycja w wysokości 21 mld euro ma pobudzić projekty prywatne i rządowe warte łącznie ponad 300 mld euro. Pawlak przekonuje jednak, że zamiast tak dużych planów, które zwiększą jedynie zadłużenie, wystarczyłoby zmienić kierunek działania. Odejście od rozbudowanych wydatków socjalnych i nastawienie się na wsparcie przedsiębiorców byłoby znacznie bardziej korzystne argumentuje. W Europie są potrzebne zmiany strukturalne, czyli odejście od bardzo szerokiej polityki socjalnej w stronę uwolnienia przedsiębiorczości, zmniejszenia obciążeń podatkowych, dopiero wtedy można budować zamożność, a nie programami, które zabierają pieniądze jednym i rozdają innym twierdzi Pawlak. Kochamy jeść mięso Polacy wzorem europejskich konsumentów spożywają coraz więcej mięsa kosztem jego przetworów i wędlin. Powoli przekonują się także do kupowania mięsa paczkowanego. Na rynku jest coraz więcej tego typu produktów funkcjonalnych, dopasowanych do potrzeb konsumenta, np. dania do szybkiego przygotowania czy w mniejszych porcjach. Polacy wciąż jedzą najwięcej wędlin spośród wszystkich mieszkańców Europy. Z danych Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej spożycie wędlin wynosi ok. 40 proc. spożywanego mięsa, ale z roku na rok maleje. Obecnie preferencje kulinarne Polaków kierują się w stronę mięsa, a nie przetworów mięsnych. Podobne tendencje występują także w innych krajach europejskich. Polska jeszcze do niedawna była pozytywnym przykładem kraju, gdzie konsumuje się bardzo dużo wędlin. Ale wynikało to m.in. z tradycji produkcji i dobrej jakości wędlin. Polacy byli przyzwyczajeni do konsumpcji dobrych, tradycyjnych i jakościowych wędlin, z czego Polska słynie w całej Europie. Ten trend się w tej chwili odwraca na korzyść 13

14 Mniejsze sklepy w natarciu Klienci coraz częściej wybierają zakupy w sklepach typu convenience, kosztem sklepów wielkopowierzchniowych. Choć supermarkety i dyskonty wygenerowały w ubiegłym roku ponad 50 proc. wartości sprzedaży osiągniętej na rynku artykułów spożywczych, to w siłę rosną mniejsze sklepy. Przyszłością branży jest e-handel w ciągu 10 lat w ten sposób zakupy może robić nawet 30 proc. klientów Kluczowe zjawisko, jakie w tej chwili ma miejsce na rynku, to zmiany dotyczące procesów dystrybucji. Jeszcze kilka lat temu sieci dyskontowe odpowiadały głównie za wzrost rynku, przykładem może być ekspansja sieci Biedronka czy Lidl mówi agencji Newseria Biznes Dariusz Winek, główny ekonomista Banku Gospodarki Żywnościowej. Teraz najszybciej rozwijającym się segmentem rynku są sklepy małopowierzchniowe, jak Freshmarket, Żabka, Odido czy Delikatesy Centrum. Innym kanałem dystrybucji, który rośnie bardzo szybko, jest sprzedaż internetowa. Oczekujemy, że do 2025 roku jej udział może wzrosnąć nawet do 30 proc. Wydaje się, że to kanał, który będzie bardzo dynamicznie się rozwijał przekonuje Dariusz Winek. Raport Banku BGŻ Skuteczne strategie w przemyśle spożywczym wskazuje, że handel detaliczny w Polsce można podzielić na 5 etapów. Od lat 90. rozwijał się handel indywidualny. W 1999 r. jego udział w rynku wynosił 74 proc., jednak od 2000 r. zaczął maleć na rzecz handlu wielkopowierzchniowego. W 2005 r. liczba hipermarketów przekroczyła w Polsce 370, a w 2012 roku supermarketów było już 4,4 tys. Od 2010 r. w siłę rosły dyskonty (w 2013 roku ich udział w sprzedaży wynosił 22 proc.). Teraz zyskują sklepy małopowierzchniowe, do 400 mkw. Mamy do czynienia ze spadkiem marż dystrybutorów, towary stają się tańsze w relacji do supermarketów czy nawet dyskontów. Dysproporcje cenowe są mniejsze, a my jesteśmy coraz bardziej wygodni, dlatego staramy się kupować w drodze do pracy albo w mniejszych ilościach przekonuje ekspert Banku BGŻ. Zakupy planowane, duże i robione raz w tygodniu, wybiera coraz mniej klientów. Jak podkreśla Winek, wciąż jednak dyskonty i duże sklepy mają największy udział w sprzedaży. Przygotowany przez firmę PMR raport Handel detaliczny artykułami spożywczymi w Polsce 2014 ocenia, że w ubiegłym roku sklepy wielkopowierzchniowe miały ok. 50 proc. udziały w sprzedaży. Mały format generuje 40 proc. obrotów. W tej chwili większą dynamikę wzrostu powinny mieć sklepy typu convenience, czyli mniejsze sieciowe sklepy. To obszar, w którym upatrujemy największych wzrostów w najbliższych latach. Trudniejsza sytuacja czeka duże sieci wielkopowierzchniowe, pod względem sprzedaży nie ma tam może załamania, ale na pewno jest stagnacja ocenia ekonomista. W ubiegłym roku powstało 700 nowych sklepów Żabka (łącznie jest ich już ok. 4 tys.), w tym roku ma powstać kolejne 800. Znacznie mniejszą dynamikę ma Biedronka przybyło 190 sklepów (do 2,6 tys. łącznie). Na sklepy convenience stawiają też hipermarkety, np. Carrefour. W 2014 roku powstało ok. 100 sklepów, z czego większość właśnie w mniejszym formacie. ZAKUPY Obecnie żywność kupuje wirtualnie ok. 10 proc. społeczeństwa, a w 2013 roku wartość rynku żywnościowego e-commerce wyniosła 450 mln zł (dane PMR). W najbliższych kilku latach może to być nawet 2 mld zł. 14

15 Spowolnienie inwestycji w polskim lotnictwie Po zakończeniu dużych projektów finansowych z perspektywy budżetowej Unii Europejskiej na lata nowe ruszą dopiero za 4 6 lat. Mimo tego przestoju w inwestycjach ruch lotniczy będzie nadal rósł dynamicznie, a skorzysta na tym cała gospodarka Wielki boom inwestycyjny mamy już za sobą, przypadał na poprzedni okres programowania, kiedy wielkie inwestycje szły w rozwój infrastruktury naziemnej, zwłaszcza na lotniskach. Teraz nastąpi pewne uspokojenie, raczej dokończenie tych inwestycji, które się zaczęły i oczekiwanie na następny boom, który w przeciągu 4 5, a może 6 lat powinien się rozpocząć ocenia w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Biznes Sebastian Gościniarek, ekspert lotniczy z firmy BBSG. W unijnej perspektywie budżetowej na lata porty lotnicze nie mogą liczyć na duże środki. Dofinansowanie w ograniczonym stopniu otrzymają jedynie największe lotniska wpisane do unijnej Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T. Lotnictwo w Polsce otrzymało jednak niższy priorytet niż inne środki transportu, co powoduje, że unijne dofinansowanie dla portów lotniczych będzie niewielkie. Choć branża apeluje o zmianę tych priorytetów, Gościniarek przewiduje, że na kilka lat inwestycje spowolnią. W ostatnich latach, szczególnie przed mistrzostwami Euro 2012, większość portów lotniczych zbudowała nowe terminale i płaszczyzny lotniskowe, więc teraz nie mają problemów z brakiem przepustowości. Rosnący ruch może jednak wymusić kolejną falę projektów zwiększających przepustowość za kilka lat. Gościniarek ocenia, że liczba pasażerów cały czas będzie rosnąć. Przed nami są lata bardzo dynamicznego rozwoju transportu lotniczego w Polsce. To wynika przede wszystkim z pewnego zapóźnienia Polski w stosunku do Europy Zachodniej, która jest naszym punktem odniesienia. A także z tego, że mimo wszystko polska gospodarka się rozwija, polskie społeczeństwo zaczyna być coraz bogatsze, a w związku z tym coraz intensywniej korzysta z transportu lotniczego tłumaczy Gościniarek. Potwierdzają to dane. W 2014 roku ruch lotniczy w Polsce zwiększył się o 8,3 proc., a rok wcześniej o 2,2 proc. Zarówno dotychczasowa dynamika, jak i prognozy dla Polski wyprzedzają unijną średnią. To dobra wiadomość dla gospodarki, bo jak podkreśla Gościniarek, wpływ transportu lotniczego na rozwój kraju jest niepodważalny. Nie ma wątpliwości co do tego, że transport lotniczy wpływa pozytywnie na PKB. Oczywiście pozostaje kwestią dyskusyjną czy to jest 1 proc., czy to jest 1,5, czy to jest 2,5 proc. Natomiast ten związek jest bardzo jasno udowodniony przekonuje ekspert. Gościniarek wylicza, że lotnictwo wpływa na gospodarkę zarówno bezpośrednio, poprzez tworzenie miejsc pracy oraz obrotów na lotniskach i w segmencie przewoźników, jak i pośrednio. Regiony dobrze dostępne drogą lotniczą są bardziej atrakcyjne dla inwestorów, a lokalnym przedsiębiorcom łatwiej zaistnieć na innych rynkach. Jak wyliczała organizacja ACI Europe, skupiająca większość lotnisk w Europie, transport lotniczy generuje łącznie 4,1 proc. unijnego PKB rocznie. W Polsce ten wskaźnik wynosi 3,8 proc. ACI Europe ocenia także, że łącznie 440 tys. osób ma w Polsce pracę dzięki lotnictwu. Kochamy jeść mięso (c.d.) mięsa mówi agencji informacyjnej Newseria Witold Choiński, prezes Związku Polskie Mięso. Według GUS spożycie mięsa surowego w ubiegłym roku wzrosło o 1,4 proc. Ekspert podkreśla, że zmieniające się kulinarne preferencje Polaków odbiją się na obrotach firm z branży mięsnej. Segment wędlin jest bowiem segmentem droższych produktów niż segment samego mięsa. Wymusza to też zmiany w kierunku rozwoju branży. Polacy coraz chętniej sięgają po mięso paczkowane, mimo że jeszcze do niedawna nie byli do niego przekonani. Z danych firmy Drosed wynika, że konsumenci bardzo często postrzegają bowiem zapakowane mięso jako produkt pełen konserwantów, a więc szkodzący zdrowiu. Eksperci przekonują jednak, że opakowanie daje większe możliwości prześledzenia drogi od hodowcy do sklepu, a co za tym idzie większą kontrolę nad tym procesem. Najszybciej rośnie sprzedaż paczkowanego drobiu. W tym też kierunku będzie pewnie inwestowała branża, czyli w kierunku innowacyjności, dopasowania produktu do potrzeb konsumenta, zarówno pod względem jakościowym czy smakowym, jak i pod względem samego opakowania produktu. Czyli produktu, który będzie można szybko przygotować jako danie główne lub produktu, który będzie odpowiedniej wielkości mówi Witold Choiński. Zapakowane próżniowo mięso można przetrzymywać bez otwierania nawet do dwóch tygodni. Folia, w którą produkt jest zapakowany, nie wpływa na smak ani zapach mięsa. 15

16 ŚLĄSKIE JEST ZIELONE EkoAktywni Blisko 150 tysięcy złotych przeznaczył w tym roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach na nagrody dla organizacji pozarządowych. Uroczysta gala odbyła się pod koniec maja w Parku Śląskim w Chorzowie EkoAktywni to obok Zielonych Czeków, największa impreza katowickiego Funduszu gdzie nagradza się proekologiczne postawy. Tym razem nie nagradzano indywidualnych osób, a organizacje pozarządowe za działalność w zakresie prowadzenia edukacji ekologicznej i promowania ochrony środowiska naturalnego w regionie. Jury oceniało działalność z ostatnich trzech lat. Pod uwagę brano między innymi różnorodność prowadzonych działań z zakresu edukacji ekologicznej, ochrony przyrody i profilaktyki zdrowotnej i przeprowadzone akcje edukacyjne. Nagrody dla organizacji pozarządowych Choć nagradzamy organizacje, liczymy, że odwiedzą nas tu w parku także najmłodsi mówił Andrzej Pilot, prezes zarządu WFOŚiGW w Katowicach. Nagradzamy odpowiednie postawy, bo wierzymy, że przeprowadzanie akcji edukacyjnych ma sens. Chcemy, aby najmłodsze pokolenie uczyło się dbać o środowisko. Wiele mogą się nauczyć właśnie z akcji przeprowadzanych przez nagradzane dziś organizacje. Mamy nadzieję, że wiele też nauczą się z dzisiejszych warsztatów tu w Parku Śląskim mówił prezes Funduszu. Gala katowickiego Funduszu została wpleciona w większą imprezę w Parku Śląskim. Projekt EKOPARK, bo o nim mowa, jest formą regionalnych obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Środowiska, a także innych ekologicznych świąt przypadających na przełomie maja i czerwca: Międzynarodowego Dnia Różnorodności Biologicznej, Europejskiego Dnia Parków Narodowych, Światowego Dnia Ptaków Wędrownych oraz Dnia Lasu i Zadrzewień. Podczas imprezy odbyły się: warsztaty, pokazy, koncerty oraz organizacje stoisk promujących insty- tucje i organizacje ekologiczne, stoiska handlowe ze zdrową żywnością, literaturą przyrodniczą i rękodziełem związanym z przyrodą, konkursy wiedzy ekologicz- Uroczystość wręczenia nagród na gali EkoAktywni nej, wystawy fotograficzne, prelekcje naukowe. Odbyło się także podsumowanie konkursu na budkę lęgową i karmnik dla ptaków. 16

17 ŚLĄSKIE JEST ZIELONE środowisko JURY KONKURSU WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH NAGRODZIŁO NASTĘPUJĄCE ORGANIZACJE: ZWIĄZEK HARCERSTWA POLSKIEGO KOMENDA CHORĄGWI ŚLĄSKIEJ W KATOWICACH Za organizację akcji o charakterze regionalnym i ogólnopolskim, w szczególności: prowadzenie Harcerskiego Centrum Edukacji Ekologicznej w Chorzowie, za prowadzenie ogólnopolskich akcji ekologicznych m.in. Gra w Zielone, za prowadzenie Harcerskiego Konkursy Ekologicznego, kampanii ekologicznej Zielona Kreatywność, Realizacji zadania Profilaktyka zdrowotna i edukacja ekologiczna dla 600 dzieci z terenu woj. śląskiego. Nagroda: zł. LIGA OCHRONY PRZYRODY ZARZĄD OKRĘGU W CZĘSTOCHOWIE Za organizację akcji o charakterze regionalnym i ogólnopolskim, w szczególności, organizację konkursów mi. Mój Las, XV Regionalny Konkurs Dendrologiczny pod tytułem Znam drzewa i Krzewy, za organizację szkoleń i projektów edukacyjnych m.in. Wycieczka i warsztaty w ramach projektu edukacyjnego Dni Lasu i Zadrzewień, Warsztaty młodzieży udział społeczeństwa w tworzeniu Planu Zadań Ochronnych obszarów Natura 2000, organizację warsztatów terenowych Złaz Leśny, konferencji dla opiekunów szkolnych Kół KOP Oddziału Kłobuck. I wielu innych akcji. Nagroda: zł. POLSKA IZBA EKOLOGII W KATOWICACH Za działalność w zakresie edukacji ekologicznej: konferencje, szkolenia i specjalistyczne seminaria m.in. Szkolenie nt. Opłaty za korzystanie ze środowiska, Obowiązki przedsiębiorców w zakresie zbiorczego zestawienia danych o odpadach, za zorganizowanie w 2013 roku, cyklu seminariów w zakresie sposobów wdrażania nowego modelu gospodarki odpadami komunalnymi, za wydanie publikacji promującej problematykę ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju Ekologia w praktyce, za podpisanie porozumienia z Marszałkiem Województwa Śląskiego w zakresie utworzenia i utrzymywania systemu zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów powstałych z opakowań wielomateriałowych i po środkach niebezpiecznych. Nagroda: zł. STOWARZYSZENIE Z NAUKĄ W PRZYSZŁOŚĆ Za organizację akcji o charakterze regionalnym i ogólnopolskim, w szczególności organizację Ogólnopolskiego Konkursu Fizyka a Ekologia, Warsztatów Objazdowych Laboratorium Fizyki fizyka i chemia w piaskownicy Badacz Przyrody. Nagroda: zł. FUNDACJA EKOLOGICZNA ARKA W BIELSKU-BIAŁEJ Za organizację akcji o charakterze regionalnym i ogólnopolskim, w szczególności, autorskiej akcji ekologicznej, Listy dla Ziemi, Mobilnego Centrum Edukacji Ekologicznej kształtowanie postaw ekologicznych w woj. śląskim, kampanii Nie bądź jednorazowy. Nagroda: zł. STOWARZYSZENIE SOPEL W RĘDZINIE Za organizację akcji o charakterze regionalnym i ogólnopolskim, a w szczególności: organizację konkursu Poznajmy Parki Krajobrazowe Polski, organizację warsztatów ekologicznych Poznaj z bliska złe strony nielegalnego wysypiska, Czym skorupka za młodu nasiąknie czyli ochrona przyrody od najmłodszych lat. Nagroda: zł. POLSKI KLUB EKOLOGICZNY W KRAKOWIE KOŁO MIEJSKIE W GLIWICACH Za organizację akcji o charakterze regionalnym i ogólnopolskim, w szczególności, za organizację kampanii międzynarodowej BERAS IMPLEMEN- TATION, Coś z niczego Rudzinicka Pracownia Rękodzieła, Wystawa fotografii przyrodniczej Miejskie Pszczoły. Nagroda: zł. ZIEMIA I MY CENTRUM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ Za organizację akcji o charakterze regionalnym i ogólnopolskim, w szczególności: realizację programu edukacyjnego Ekologia po sąsiedzku, projektu Smog nasz miejski smok, cyklu warsztatów Środowisko przyrodnicze naszego regionu i jego ochrona, programu z zakresu edukacji globalnej Środowisko Ja i Ty. Nagroda: 7500 zł. ZIEMIA NASZE KALETY Za organizację akcji o charakterze regionalnym i ogólnopolskim, w szczególności: organizację zimowych zabaw sportowo rekreacyjnych w okresie ferii dla dzieci i młodzieży pod nazwą Eko zjazd na byle czym, konferencji wyjazdowej w Ustroniu Jak Ekolog z Ekologiem, akcja informacyjno edukacyjna Graj w Zielonej. Nagroda: 7500 zł. POLSKI KLUB EKOLOGICZNY, KOŁO W SKOCZOWIE Za organizację szkolenia dla nauczycieli z powiatu cieszyńskiego nt.: odnawialnych źródeł energii, Natura 2000, Biogazownie korzyści i zagrożenia, gospodarka odpadami stałymi itp. współorganizację konkursów EKO- CHEM oraz Międzyszkolnego Konkursu Ekologicznego. Nagroda: 1000 zł. STOWARZYSZENIE DLA NATURY WILK W GODZISZCE Za tworzenie programów telewizyjnych m.in. Las story, Bliżej Natury, Ekofilm 2012, prelekcji i warsztatów edukacyjnych m.in. Skarby ukryte w parku Kossaków, Obóz Chiropterologiczny na Pogórzu Śląskim, Seminarium o badaniach i ochronie wilków, promowanie ekologii w mediach elektronicznych np. poprzez kanał przyrodniczy na youtube. Nagroda: 1000 zł. opr. G. K. Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach 17

18 ŚLĄSKIE JEST ZIELONE Piknik ekologiczny w Ogrodzieńcu Impreza inaugurowała kampanię Sprzątanie Świata Polska W województwie śląskim organizatorem kampanii są Fundacja Nasza Ziemia i Fundacja Zielonej Ligi wraz z Nadleśnictwem Siewierz. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach dofinansował imprezę kwotą zł Sprzątanie Świata Polska jest częścią międzynarodowego ruchu na rzecz ochrony środowiska, w którym uczestniczy ponad 30 krajów świata. Fundacja Nasza Ziemia od 1994 roku organizuje tę akcję w Polsce. Od 1997 roku Fundacja Zielonej Ligi jest koordynatorem regionalnym na Śląsku, od 1999 roku Fundacja organizuje akcję we współpracy z Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Katowicach. Kampania ekologiczna Sprzątanie Świata Polska 2015, poprzez bezpośredni kontakt dzieci, młodzieży i dorosłych z lasem, leśnikami oraz podmiotami zajmującymi się promowaniem ochrony przyrody, pozwala na naukę wrażliwości i szacunku dla rodzimej przyrody, poznanie fauny i flory polskich lasów. Uczestnicy kampanii mogli dowiedzieć się więcej o gospodarce odpadami, recyklingu, energii odnawialnej, jak być odpowiedzialnym i świadomym turystą. Ekologia na łonie przyrody Na zamku w Ogrodzieńcu odbyły się również FINAŁY KONKURSÓW EKOLOGICZNYCH: RECYKLING = DRUGIE ŻYCIE ODPADÓW, SEGREGOWAĆ ŚMIECI POTRAFIĄ NAWET MAŁE DZIECI, ŚPIEWAM I RECYTUJĘ PRZECIWKO ZAŚMIECANIU ZIEMI SIĘ BUNTUJĘ oraz RAJD GWIAŹDZISTY Z KONKURSEM FOTOGRAFICZNYM pn.: DOROŚLI I DZIECI NA SZLAKACH BEZ ŚMIECI, który polegał na dotarciu na zamek w Ogrodzieńcu różnymi trasami przewiedziane zostały trasy piesze, rowerowe, nordic walking. 18

19 ŚLĄSKIE JEST ZIELONE środowisko Sprzątamy i rozstrzygamy konkursy Z udziałem Andrzeja Pilota Prezesa Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach w Zespole Szkół Chemiczno- -Medycznych i Ogólnokształcących w Tarnowskich Górach rozstrzygnięto III Powiatowy Konkursu Ekologiczny dla szkół podstawowych. Na konkurs wpłynęło 59 prac ze szkół podstawowych: z Tarnogórskich Gór SP 6, 9, 13, 15 oraz z Kalet i Wieszowy. W konkursie uczniowie brali udział w trzech kategoriach: obraz dowolną techniką 1 3 klasa (22 prace), prezentacja lub film 4 5 klasa (22 prace), opracowanie pisemne 6 klasa (15 prac) Jak informują organizatorzy, celem konkursu jest przede wszystkim rozwinięcie zainteresowania dzieci ekologią, własnym środowiskiem, różnorodnością pozyskiwania energii i jej gospodarowaniem oraz kształtowanie współodpowiedzialności za swoje środowisko i ten cel został zrealizowany. Podczas gali wręczenia nagród odbył się widowiskowy pokaz doświadczeń chemicznych przygotowanych przez nauczyciela chemii Daniela Kamińskiego oraz uczniów szkoły. JURY NAGRODZIŁO DZIEWIĘCIU UCZNIÓW: KATEGORIA ZASADY SEGREGACJI ODPADÓW praca plastyczna (wykonana dowolną techniką) I miejsce NATALIA KOLMASIAK SP 9 II miejsce TYMOTEUSZ MARKOWSKI SP 15 III miejsce MILENA WOZIŃSKA SP 9 KATEGORIA ZASADY FUNKCJONOWANIA SKŁADOWISKA ODPADÓW film lub prezentacja (czas trwania filmu do 4 minut, maksymalna ilość slajdów w prezentacji 15) I miejsce BARTOSZ WOJTAL SP Kalety II miejsce BARTOSZ KRAWIEC SP 9 III miejsce TYMOTEUSZ JEGIER SP Kalety KATEGORIA DEGRADACJA ODPADÓW pisemne opracowanie (egzemplarz pracy w maszynopisie do 20 stron czcionką Arial 14, można dodać opracowania graficzne) I miejsce JAKUB ŻMUDZIŃSKI SP 13 II miejsce ALICJA BARCZYK SP 15 III miejsce AGNIESZKA HAHN SP 6 Koalicja na rzecz powietrza Jestem za stworzeniem koalicji na rzecz czystego powietrza na Śląsku powiedział Andrzej Pilot Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach odnosząc się do niedawnego apelu metropolity katowickiego arcybiskupa Wiktora Skworca. Podczas Pielgrzymki Mężczyzn i Młodzieńców do Piekar Śląskich hierarcha odniósł się do problemów wynikających z zanieczyszczania powietrza. Nie przyczyniajmy się do zatruwania się nawzajem wezwał abp Wiktor Skworc. Podejmijmy wspólny, ekumeniczny właśnie i ekonomiczny, wysiłek w tym zakresie! W tej sprawie trzeba współpracy wszystkich podmiotów życia społecznego, zwłaszcza rządu i samorządu oraz poszczególnych właścicieli nieruchomości. Myślę, że to zadanie musimy na Śląsku wspólnie podjąć zaznaczył hierarcha. Prezes katowickiego Funduszu Andrzej Pilot przypomniał, że inwestycje mające na celu poprawę jakości powietrza są jednymi z najważniejszych zadań WFOŚiGW w Katowicach. W ostatnich latach średnio około 200 mln zł rocznie, czyli połowa wszystkich środków którymi dysponuje Fundusz, jest przeznaczana na ten cel. Pieniądze na inwestycje są. Pracujemy nad poprawą świadomości mieszkańców, którzy m.in. poprzez spalanie paliw złej jakości i śmieci przyczyniają się do powstawania tzw. niskiej emisji powiedział prezes WFOŚiGW w Katowicach. Dodał, że z dużą satysfakcją przyjął wsparcie metropolity katowickiego dla działań podejmowanych m.in. przez katowicki Fundusz. Arcybiskup Skworc zaznaczył, że mieszkańcy regionu powinni tworzyć koalicję na rzecz Górnego Śląska, nie tylko w sprawach jego strukturalnej przebudowy, ale także kulturowej i co dzisiaj szczególnie ważne ekologicznej. Nawiązał przy tym do publikowanych m.in. przez Najwyższą Izba Kontroli danych na temat zanieczyszczenia powietrza w Polsce, wśród nich stężeń pyłów zawieszonych, których dopuszczalne stężenia przez największą liczbę dni w roku przekraczane są w Krakowie i na Górnym Śląsku. Przyczyną tak wysokich stężeń szkodliwych pyłów jest niska emisja, czyli zanieczyszczenie pochodzące w dużej mierze z pieców przydomowych i lokalnych kotłowni węglowych, gdzie spalanie paliwa odbywa się w sposób nieefektywny wskazał abp Skworc. 19

20 Ćwierć wieku w służbie przedsiębiorców Diamentowy Laur w 1992 roku otrzymał Lech Wałęsa Porozumienie pomiędzy Marszałkiem, a przedstawicielem sejmiku gospodarczego WSL w 1998 roku Dwadzieścia pięć lat temu pod koniec kwietnia 1990 roku w Sali Marmurowej Urzędu Wojewódzkiego odbyło się pierwsze Walne Zgromadzenie Członków Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach. Podczas spotkania został zatwierdzony program działania i budżet Izby, został przyjęty regulamin organizacji oraz wybrane zostały Rada Nadzorcza i Zarząd. Przygotowania do założycielskiego zebrania Izby rozpoczęły się już w 1989 r. Dzięki temu, w 1990 roku z inicjatywy 103 założycieli została powołana Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach. Organizacja pielęgnuje tradycję Izby Handlowej powstałej w 1922 roku w Katowicach i Śląskiej Izby Przemysłowo-Handlowej powstałej w 1927 roku. Inicjatorem założenia Regionalnej Izby Gospodarczej jest Tadeusz Donocik od samego początku, czyli od 1990 roku pełniący funkcję Prezesa i współzałożyciela Izby. Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach od samego początku realizowała swoją misję wspierania podmiotów gospodarczych w budowaniu przedsiębiorczości oraz innowacyjnej gospodarki nie tylko w regionie śląskim, ale i w całym kraju. I tak, pierwszą powołaną organizacją z inicjatywy Izby była Górnośląska Agencja Kupiecka Sp. z o. o. (stanowiła zalążek giełdy towarowo-pieniężnej) powołana w czerwcu 1990 roku. Początkowo Izba skupiała zaledwie kilkanaście podmiotów gospodarczych, a dziś dzięki ponad dwudziestopięcioletniemu doświadczeniu, wysokiej jakości oferowanych usług, a także wiedzy i kreatywności specjalistów jest jedną z najprężniej działających instytucji otoczenia biznesu zrzeszającą ponad 400 firm. Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach prowadzi działalność promocyjną na rzecz swoich Członków, pomaga im nawiązywać kontakty z partnerami zarówno w kraju, jak i zagranicą. Jako jedna z największych instytucji otoczenia biznesu w regionie promuje przedsiębiorczość i pobudza jej rozwój. Izba posiada delegatury, dzięki którym dociera Papież Ja Paweł II laureatem Diamentowego Lauru w 1995 roku Msza św. środowisk gospodarczych, spotkanie opłatkowe z udziałem ks. arcybiskupa Daminana Zimonia w1995 roku do jeszcze większej liczby przedsiębiorców. Pierwszą delegaturą RIG była Izba w Czechowicach-Dziedzicach, powołana w czerwcu 1991 roku. Wśród inicjatyw podejmowanych przez Izbę są organizowane od dwudziestu trzech lat Laury Umiejętności i Kompetencji przyznawane wybitnym osobistościom, które swoją postawą i twórczą aktywnością przysłużyły się do obrazu aktualnej Polski. Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach jest również inicjatorem konkursu Śląska Nagroda Jakości. Główną inicjatywą podejmowaną przez Izbę jest Europejski Kongres Małych i Średnich Przedsiębiorstw organizowany już od 2011 roku. Każdego roku do Katowic zjeżdżają przedsiębiorcy, politycy, samorządowcy, a także przedstawiciele świata kultury, po to, by rozmawiać o najważniejszych problemach firm z sektora MŚP. Pierwsze spotkanie, podczas którego debatowano o sektorze MŚP odbyło się ponad dwadzieścia lat wcześniej. W marcu 1990 roku, we współpracy z Górnośląskim Towarzystwem Gospodarczym zostało zorganizowane I Forum Gospodarcze. Spotkanie odbywało się na szczeblu regionalnym, ale stało się podwalinami do debaty europejskiej podczas Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw! Od początku istnienia Izba prowadzi szeroko zakrojoną współpracę międzynarodową. Pierwszym podpisanym porozumieniem w ramach współpracy zagranicznej było podpisanie porozumienia o współpracy z Izbą Przemysłowo- Handlową w Haarlemie (Holandia) w lipcu Współuczestnictwo z zagranicznymi izbami przemysłowo-handlowymi, placówkami dyplomatyczno-handlowymi i innymi zagranicznymi instytucjami jest istotną aktywnością Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach. W ramach współpracy ułatwiamy przedsiębiorcom kontakt z zagranicznymi kontrahentami, organizujemy spotkania z przedstawicielami misji gospodarczych z krajów Europy i całego świata. Jesteśmy również organizatorem misji polskich za granicę. /bp RIG/ 20