Raport,,Zrównoważony rozwój biznesu gospodarstwa agroturystycznego,,hejtus oraz Ośrodka Rehabilitacji Ptaków i Małych Ssaków,,Ostoja

Transkrypt

1 2012 Raport,,Zrównoważony rozwój biznesu gospodarstwa agroturystycznego,,hejtus oraz Ośrodka Rehabilitacji Ptaków i Małych Ssaków,,Ostoja Autorzy: Barbara Stanek Adam Stępniewski Maryna Povitkina Inna Semenenko

2 Raport ten został przygotowany w ramach projektu,,zrównoważony rozwój biznesu, organizawanym w ramach XV Akademii Letniej,,Wyzwania zrównoważonego rozwoju organizawanej przez Fundację Sendzimira. 2

3 Spis treści Raport,,Zrównoważony rozwój biznesu...1 Raport ten został przygotowany w ramach projektu,,zrównoważony rozwój biznesu, organizawanym w ramach XV Akademii Letniej,,Wyzwania zrównoważonego rozwoju organizawanej przez Fundację Sendzimira...2 Spis treści Wstęp Działalność firmy Agroturystyka Ośrodek rehabilitacji Interesariusze Analiza SWOT Analiza SWOT agroturystyki Mocne i słabe strony agroturystyki Hejtus Szanse i zagrożenia agroturystyki Hejtus Analiza SWOT lecznicy Mocne i słabe strony lecznicy Szanse i zagrożenia lecznicy Promocja i reklama Promocja agroturystyki Hejtus Promocja lecznicy Współpraca Innowacje Innowacje dla gospodarstwa agroturystycznego Hejtus Innowacje dla ośrodka rehabilitacji ptaków i małych ssaków Innowacje dla gospodarstwa agroturystycznego i ośrodka rehabilitacji ptaków i małych ssaków Podsumowanie Źródła

4 1. Wstęp Hejtus zlokalizowany jest 18 km na północ od Kartuz na Kaszubach, w województwie Pomorskim. Działalność firmy opiera się na świadczeniu usług agroturystycznych wraz z budowaniem świadomości ekologicznej odwiedzających. Planuje się rozszerzenie działalności o ośrodek rehabilitacji ptaków i małych ssaków, którego powstanie jest w fazie przygotowawczej. Agroturystyka Hejtus podejmowała już działania na nowopowstającej rzecz lecznicy zrównoważonego zamierza się rozwoju dlatego przeprowadzić też zgodnie zbudowanie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Raport stanowi ocenę obecnej działalności firmy oraz zawiera sugestie mające na celu nastawić działalność firmy na zrównoważony rozwój oraz wykorzystanie stojących przed nią szans. 4

5 2.Działalność firmy Analizowano dwie gałęzie działalności firmy: gospodarstwo agroturystyczne oraz nowo powstającą lecznicę ptaków i małych ssaków Agroturystyka Agroturystyka oprócz standardowej oferty turystycznej oferuje również pakiet sportowy tj. wynajęcie kijków Nordic Walking, wypożyczalnię i wycieczki rowerowe, saunę/banię, boiska do siatkówki itd. Do pakietu sportowego planowane jest wprowadzenie trzech nowych pakietów turystycznych: edukacyjno - środowiskowego, kulturowego oraz geograficznego. Konsumentów tych pakietów można podzielić na dwie grupy : dzieci/młodzież oraz osoby dorosłe. Powiązania pomiędzy czterema pakietami a grupami docelowymi przedstawia Rycina 1. PAKIETY TURYSTYCZNE SPORTOWY: Nordic walking, rowery, sporty zimowe, sauna, siatkówka itd. DZIECI MŁODZIEŻ ŚRODOWISKOWY: lekcje ochrony środowiska, rozpoznawanie i lekcje o ptakach,badanie gleb itd. DOROŚLI GEOGRAFICZNY: zajęcia z kartografem, biegi na orientacje KULTUROWY: spotkania i warsztaty z lokalnymi twórcami, nauka języka i kultury kaszubskiej Główni konsumenci pakietu Potencjali konsumenci pakietu Istniejące pakiety turystyczne Planowane i nowe pakiety turystyczne Rycina 1 Powiązania pomiędzy grupami docelowymi a pakietami turystycznymi firmy1 1 Źródło: opracowanie własne 5

6 2.2. Ośrodek rehabilitacji Drugą dziedziną działalności firmy będzie, wciąż jeszcze w fazie przygotowania, ośrodek rehabilitacji ptaków i małych ssaków Ostoja. Lecznica będzie prowadzić działalność zarówno nastawioną jak i nienastawioną na zysk. Ilustruje to Rycina 2. Działalność lecznicy Nastawiona na zysk Usługi weterynaryjne dla zwierząt udomowionych Nienastawiona na zysk Leczenie rannych ptaków i małych ssaków Schronisko dla ptaków i małych ssaków Umożliwienie adopcji rannych ptaków i małych ssaków Rycina 2 Planowana działalność lecznicy2 3. Interesariusze Agroturystyka jak i lecznica zarządzane będą przez tę samą osobę oraz będą mieścić się na tej samej działce. Dlatego też są one interesariuszami dla siebie nawzajem. Oznacza to szansę na wspólną promocję firmy, wzajemne przyciąganie partnerów biznesowych oraz wykorzystanie wspólnej siły roboczej. Ptaki i małe ssaki leczone w lecznicy mogłyby stanowić dodatkową atrakcję dla odwiedzających oraz mogłyby przyczynić się do pociągnięcia turystów do pomocy przy ich leczeniu (w formie wolontariatu). Rycina 3 przedstawia powiązania pomiędzy dwoma gałęziami działalności firmy. 2 Źródło: opracowanie własne 6

7 PROMOCJA - REKLAMA PRACOWNICY MIEJSCE I ZASOBY WOLONTARIAT ODWIEDZIAJĄCYCH AGROTURYSTYKĘ LECZNICA AGROTURYSTYKA JEDEN WŁAŚCICIEL ATRAKCJA DLA ODWIEDZAJĄCYCH Rycina 3 Powiązania pomiędzy gałęziami działalności firmy3 Konkurencja Firmy gotowe na współpracę Sponsorzy Sponsorzy WWF Lokalni twórcy Społeczność lokalna Przedsiębiorcy Topografo wie Zaproszeni specjaliści Ornitologo wie Agroturystyka Hejtus Lecznica Dostawcy usług i produktów Organy samorządowe Dorośli Istniejąca współpraca Źródło: opracowanie własne 4 Źródło: opracowanie własne Dostawcy leków Planowana potencjalna współpraca Rycina 4 Mapa interesariuszy firmy4 3 Uniwersytety (wydziały weterynaryjne) Klienci kliniki weterynaryjnej Dzieci Klienci Organizacja pozarządowe 7

8 Głównymi interesariuszami agroturystyki są klienci, dostawcy żywności oraz mediów, lokalna społeczność oraz organa samorządowe i przedsiębiorcy. Zaproszeni specjaliści topografowie oraz ornitolodzy stanowią potencjalnych interesariuszy ponieważ pakiety turystyczne, w które mogliby zostać zaangażowani są wciąż wfazie przygotowania. Wśród wskazanych interesariuszy z pola biznesu wyróżnia się konkurentów agroturystycznych, z którymi firma mogłaby nawiązać współpracę oraz przedsiębiorców prywatnych zainteresowanych biznesem odpowiedzialnym społecznie oraz sponsoringiem lecznicy. Wśród interesariuszy lecznicy wymienia się głównie potencjalnych klientów, dostawców leków i sprzętu, organa samorządowe, organizacje pozarządowe (w tym WWF, nadleśnictwa oraz sponsorów strategicznych) oraz uniwersytety zainteresowane podjęciem współpracy badawczo-rozwojowej oraz praktykami dla studentów. 8

9 4.Analiza SWOT Analiza SWOT obrazuje mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia stojące przed firmą. Tabele prezentują obecną sytuację w jakiej znajduje się firma. Głównym celem analizy było znalezienie wewnętrznych i zewnętrznych czynników kreujących działalność i potencjał firmy. 4.1 Analiza SWOT agroturystyki Tabela 1 przedstawia analizę SWOT dla agroturystycznej gałęzi działalności firmy. MOCNE STRONY 1. lokalizacja i krajobraz 2. brak sezonowości turystyki 3. jakość pokoi gościnnych 4. zróżnicowane produkty turystyczne SŁABE STRONY 1. przychody nie wystarczają na całkowite pokrycie kosztów utrzymania 2. słaba promocja 3. trudność z odnalezieniem ośrodka 5. doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy 6. kreatywność i entuzjazm właścicielki SZANSE 1. pozyskanie funduszy z programów Unii Europejskiej 2. wykorzystanie lokalnej siły roboczej 3. powiększenie oferty turystycznej 4. stworzenie jeziora ZAGROŻENIA 1. konkurencja 2. brak pomocny od organów administracji oraz samorządu 3. niski popyt na nowe produkty turystyczne Tabela 1 Analiza SWOT agroturystyki Hejtus5 5 Źródło: opracowanie własne 9

10 4.1.1 Mocne i słabe strony agroturystyki Hejtus Mocne strony agroturystyki Hejtus można podzielić na dwie grupy. Pierwsza z nich dotyczy lokalizacji i warunków panujących na miejscu. Agroturystyka mieści się na obrzeżach wsi Pomieczyno, to w połączeniu z walorami krajobrazu stanowi doskonały punkt startowy dla kulturowej jak i również sportowej turystyki. Zróżnicowanie produktów turystycznych oraz jakość pokoi gościnnych stanowią również mocne strony tej gałęzi firmy. Druga grupa mocnych stron dotyczy osobowości i doświadczenia właścicielki obiektu. Poziom zaangażowania w oferowanie najwyższej jakości usług turystycznych oraz znajomość lokalnych uwarunkowań stawiają agroturystykę Hejtus w czołówce tego typu placówek w regionie. Dołącza się do tego również znajomość i doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy, szczególnie z programów Unii Europejskiej. Niemożliwość utrzymania agroturystyki tylko z wynajmowania pokoi stanowi najwyraźniejszą słabą stronę. Powodowane to jest niewystarczającą liczbą pokoi. Warto zaznaczyć, że działania mające na celu zwiększenie liczby pokoi zostały już podjęte. Pozostałe dwie słabe strony mają przyczynę w strategii reklamowej, która nie dała zamierzonych w niej efektów Szanse i zagrożenia agroturystyki Hejtus Firma stoi przed kilkoma szansami, których odpowiednie wykorzystanie może stać się motorem jej rozwoju. Firma korzystała już z dotacji unijnych dlatego też możliwość uzyskania kolejnych dotacji uważa się za szansę. Podobnie jest z lokalną siłą roboczą. Trzecią możliwością jest zwiększenie liczby oferowanych usług turystycznych oraz wybudowanie jeziorka, dzięki którym firma będzie mogła poszerzyć grupę potencjalnych klientów6. 6 Więcej na temat poszerzenia oferty turystycznej znajduje się w rozdziale 7 raportu. 10

11 4.2 Analiza SWOT lecznicy Na analizę SWOT lecznicy zdecydowano się pomimo tego, że znajduje się jeszcze w fazie przygotowawczej. Wyniki przedstawia Tabela 2. MOCNE STRONY SŁABE STRONY 1. jedyna tego typu klinika w regionie 1. niewystarczające fundusze 2. lokalizacja 2. brak wyspecjalizowanej jednostki 3. doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy zajmującej się administrowaniem i oraz zaangażowanie promocją obiektu 4. połączenie kliniki z standardową praktyką weterynaryjną 5. doświadczenie w branży weterynaryjnej SZANSE ZAGROŻENIA 1. pozyskanie funduszy z programów Unii 1. konkurencja w postaci klinik Europejskiej weterynaryjnych 2. pozyskanie lokalnej 2. biurokracja i formalności niewykwalifikowanej siły roboczej 3. brak pomocy i zaangażowania organów 3. współpraca z uniwersytetami i państwowych organizacjami pozarządowymi Tabela 2 Analiza SWOT dla ośrodka rehabilitacji ptaków i małych ssaków "Ostoja" Mocne i słabe strony lecznicy Brak ośrodków o podobnym charakterze i specjalzacji stanowi najwyraźniejszą mocną stronę kliniki. To powoduje duże zainteresowanie projektem w urzędach miast i gmin województwa. Znajomość kwestii zarządzania placówką podobnego typu oraz doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy wzmacnia wyżej wspomniany brak konkurencji. Warto wspomnieć, że klinika połączona będzie ze standardową praktyką weterynaryjną przez co będzie mogła generować dodatkowe zyski. Kluczowymi mocnymi stronami lecznicy są również dogodna lokalizacja i krajobraz, które są niezmiernie istotne dla tego typu placówek. Słabą stronę kliniki stanowi głównie brak wewnętrznej wyspecjalizowanej jednostki zajmującej się promocją i administrowaniem obiektu po jego powstaniu Szanse i zagrożenia lecznicy Ze względu na swój charakter i unikatowość, lecznica będzie miała szansę pozyskiwać finansowanie zarówno z funduszy i programów unijnych jak i również od prywatnych sponsorów (w tym przedsiębiorców zainteresowanych Biznesem Odpowiedzialnym 7 Społecznie). Współpracę Źródło: opracowanie własne 11 nawiązać będzie można również

12 z organizacjami pozarządowymi oraz uniwersytetami, których studenci mogliby realizować badania i praktyki w lecznicy. Dostępność niewykwalifikowanej siły roboczej stanowi szansę zarówno dla lecznicy jak i lokalnej społeczności, gdyż realizacja projektu wymagać będzie zaangażowania wielu pracowników. Zagrożenia jakich może doświadczyć lecznica są typowymi dla przedsięwzięć w tej branży. Pierwsze zagrożenie to konkurencja ze strony istniejących praktyk weterynaryjnych. Dzieje się tak dlatego, że lecznica będzie również świadczyć usługi weterynaryjne na, już nasyconym, rynku. Pozostałe zagrożenia mogą wyraźnie spowolnić prace nad stworzeniem lecznicy. Są nimi: poziom formalności i biurokracja oraz brak przychylności i pomocy, w realizacji projektu, ze strony organów państwowych. 12

13 5. Promocja i reklama Analiza SWOT pokazała, że jedną z najważniejszych słabych stron agroturystyki jest jej niewielkie rozpromowanie. Rozdział ten skupi się na rozwiązaniach, które mogą polepszyć promocję zarówno agroturystyki jak i lecznicy Promocja agroturystyki Hejtus Agroturystyka Hejtus posiada stronę internetową oraz ogłasza się na kilku portalach ogólnopolskich. Potrzebuje jednak rozpoznania wśród społeczności lokalnej oraz osób mieszkających w regionie pomorskim. Zwiększenie atrakcyjności oraz promocję agroturystyki Hejtus można by osiągnąć poprzez: 1.reklamowanie się w lokalnych i regionalnych gazetach, 2.reklamowanie się na wyspecjalizowanych portalach zajmujących się rezerwacją online (np. agroturystyczny24.pl), 3.współpracę z agencjami turystycznymi (by poszerzyć bazę potencjalnych klientów), 4.reklamowanie się w sklepach zoologicznych, 5.reklamowanie się i branie udziału w imprezach kulturowych (np. Tydzień Kultury Kaszubskiej), 6.ustawienie bilbordów oraz plakatów w ruchliwych miejscach okolicznych miast Promocja lecznicy Proponowane rozwiązania reklamowe dla lecznicy to: 1.stworzenie strony internetowej lecznicy (jeśli możliwe w połączeniu ze stroną agroturystyki). wykorzystaniu Strona możliwości byłaby łatwa wyszukiwarek do zlokalizowania internetowych. dzięki Zawierałaby informacje o działalności, dane kontaktowe oraz procedury jakie należy dopełnić by pomóc rannym zwierzętom, 2.newsletter list z aktualnościami wysyłany pocztą elektroniczną każdemu kto wyrazi na to chęć, 13

14 3.stworzenie kanału na portalu YouTube, który zawierałby filmy dotyczące zwierząt leczonych w klinice jak i również działań kliniki w innych dziedzinach. Kanał mógłby być repliką kanałów takich jak kanał Pabianickiego Schroniska dla Zwierząt8, 4.zainstalowanie kamer internetowych w klatkach ptaków poddawanych leczeniu. To w połączeniu z akcją Zaadoptuj ptaka9 dałoby łatwy i efektowny sposób na rozpropagowanie działalności lecznicy oraz na monitorowanie postępów w leczeniu. 8 9 Źródło [7] Patrz rozdział 7.2 Wsparcie finansowe 14

15 6. Współpraca Jedną z szans na stanie się lokalnym liderem jest wykorzystanie znajomości potrzeb lokalnej społeczności i zapału właścicielki agroturystyki Hejtus do stworzenia sieci współpracy pomiędzy aktorami gospodarczymi, która mogłoby przysłużyć się do zwiększenia atrakcyjności i zainteresowania regionem jak i polepszenia warunków pracy w nim panujących. Właściciele gospodarstw agroturystycznych w regionie nie stanowią dla siebie bliskiego zagrożenia ze względu na odległość pomiędzy nimi oraz różnice w ich ofertach. Dzięki temu zawiązanie współpracy pomiędzy nimi dałoby wymierne korzyści wymiana doświadczeń, kontaktów z klientami i dostawcami oraz system przekierowywania turystów gdy nie posiadaliby wolnych pokoi. Uniwersytety Jednostki badawcze Przedsiębiorstwa Raport BOS Image Promocja jako sponsor Współpraca Pozostałe cele prywatne Informacja Polepszenie stanu zatrudnienia w regionie Samorząd lokalny Badania Praktyki Klienci Współpraca finansowa Informcje Usługi Praktyki zawodowe HEJTUS Działalność Org. pozarządowe Turyści Informacja Cele prywatne FRIMA A SIEĆ WSPÓŁPRACY Doświadczenie FIRMA C FIRMA B Specjaliści Finansowanie Informacja Badania Pomoc prawna Finansowanie Promocja Rycina 5 Proponowana sieć zależności10 10 Finansowanie Informacja Badania Źródło: opracowanie własne 15 Współpraca Informacja Cele prywatne UE

16 Do sieci tej zaliczałyby się agroturystyka Hejtus (w połączeniu z lecznicą) oraz pozostałe chętne do tego firmy świadczące usługi agroturystyczne. Do głównych interesariuszy sieci zaliczono samorządy, uniwersytety i jednostki badawcze, przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe oraz Unię Europejską. Strzałki na rycinie ukazują kierunki wymiany jaka zachodziłaby w sieci. Krokiem w stronę podjęcia współpracy mogłyby być spotkania z już znanymi interesariuszami (właścicielami gosp. agroturystycznych, przedstawicielami nadleśnictwa, lokalnymi politykami) w sprawach, których rozwiązanie jest zbyt kosztowne lub niemożliwe do osiągnięcia indywidualnie np. przygotowywanie strategii rozwoju gmin. Ważnym punktem w sieci byłaby współpraca z uniwersytetami. Lecznica mogłaby zaoferować miejsca do odbycia praktyk weterynaryjnych, co dawałoby lecznicy stały dostęp do specjalistycznej wiedzy i najnowszych technologii. Pozostałe gospodarstwa mogłyby oferować miejsce praktyk dla studentów kierunków takich jak turystyka i rekreacja. Uniwersytety i jednostki badawcze mogłyby nawiązać współpracę z siecią w kwestii prowadzenia badań naukowych jak i również prowadzenia szkoleń czy obozów integracyjnych dla pracowników lub studentów. W następnym rozdziale zaprezentowane zostaną proponowane rozwiązania i innowacje mające na celu wykorzystanie szans przed jakimi stoi firma. W głównej mierze oparte są na dobrych praktykach z wybranych miejsc Polski i świata. 16

17 7. Innowacje Opisane poniżej innowacje mogą zostać wprowadzone w celu poprawy funkcjonowania gospodarstwa agroturystycznego Hejtus oraz ośrodka rehabilitacji ptaków i małych ssaków. Wiele innowacyjnych rozwiązań można podjąć, bazując na dobrych praktykach i przykładach efektywnych rozwiązań znanych na świecie, niektóre z zaproponowanych są wynikiem przeprowadzonej analizy SWOT Innowacje dla gospodarstwa agroturystycznego Hejtus Brazylia i Syberia w sąsiedztwie Wenecja, niedaleko Żnina stała się popularnym celem turystów, tak samo jak i wiele innych miejscowości o ciekawych lub śmiesznych nazwach. Niedaleko gospodarstwa Hejtus znajdują się dwa przysiółki o nazwach: Brazylia i Syberia. Same nazwy miejscowości mogą stać się atrakcją turystyczną, znaki drogowe lub szyldy z nazwami miejscowości przyciągną turystów, którzy będą mogli sfotografować siebie na wczasach w odległych krajach. Rycina 6 Mapa przedstawiająca przysiółki11 11 Autor zdjęcia: Barbara Stanek 17

18 Czynnik ekonomiczny Nakład finansowy potrzebny jest jedynie do wykonania szyldów z nazwą miejscowości oraz krótkim wyjaśnieniem nadania temu miejscu tych nazw. Czynnik społeczny Braylia i Syberia zachęciłyby turystów do odwiedzin, co byłoby źródłem dodatkowej satysfakcji odwiedzających i pozwalałoby korzystać z rekreacyjnych usług ekosystemów. Czynnik przyrodniczy Działalność nie będzie miała negatywnego skutku na środowisko przyrodnicze. Szałasy w lesie Obszar zajęty przez gospodarstwo ma doskonałe możliwości rozwoju. Inspiracją dla omawianego projektu był szwedzki przykład eko-chat w Kolarbyn, gdzie drewniane szałasy ustawione są 3 km od najbliższej jednostki osadniczej, nie są zaopatrywane w prąd ani w wodę. Działalność prowadzona jest zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, mając na celu umożliwić turystom doświadczenie powrotu do natury i zeroemisyjnego gospodarowania. Rycina 7 Szałas w Kolarbyn12 12 Źródłó: [6] 18

19 Szałasy takie byłyby ofertą wypełniającą niszę na rynku dla turystów pragnących obcowania z naturą. Czynnik ekonomiczny Budowa i utrzymanie szałasów nie wymaga dużych nakładów finansowych. Zagrożeniem mógłby być niewielki popyt na tego typu szałasy, wyjściem alternatywnym byłoby zezwolenie na rozkładanie namiotów na tym terenie. Czynnik społeczny Oferta wakacji w szałasie w lesie, wypełniłaby niszę na polskim rynku turystycznym dla turystów wymagających najmniej, chcących doświadczyć obcowania jedynie z naturą. Oferta taka byłaby tania do wprowadzenia a przez swoją unikatowość mogłaby przynieść wymierne korzyści finansowe, a tym samym być przyjazna środowisku. Czynnik przyrodniczy Zakwaterowanie w szałasach w niewielkim stopniu wpływa negatywnie na środowisko przyrodnicze, nie wymaga infrastruktury ani zaopatrzenia w energię elektryczną i wodę. Obóz sportowy i wczasy odchudzające Rycina 8 Uczestniczki obozu odchudzającego13 13 Źródło [9] 19

20 Kolejną działalnością, jaką może się zająć gospodarstwo agroturystyczne są obozy sportowe oraz wczasy odchudzające dla osób pragnących stracenia na wadze lub po prostu aktywnie wypoczywać na łonie natury. Obozy mogą być przygotowywane dla określonej liczby uczestników i obejmowałyby serię przygotowanych ćwiczeń oraz specjalną dietę. Czynnik ekonomiczny Wdrożenie pomysłu nie wymaga dużego nakładu finansowego, ze względu na istniejąca już infrastrukturę (miejsca noclegowe, kuchnia, boiska do siatkówki, sauna). Nakładów wymaga natomiast zatrudnienie instruktora sportowego, kucharza oraz zorganizowanie salki sportowej, z której można by korzystać podczas niesprzyjającej pogody. Organizacja obozów przyczyniłaby się do wzmocnienia budżetu gospodarstwa. Czynnik społeczny Potrzebni pracownicy: instruktor, kucharz może być wyłoniony ze społeczności lokalnej, co przyczyni się do zwiększenia zatrudnienia. W produkty spożywcze gospodarstwo zaopatrywać będą lokalni rolnicy. Czynnik przyrodniczy Obozy nie mają negatywnego wpływu na środowisko oraz uświadamiają uczestnikom wartości usług środowiskowych. Uczestnicy obozów mogą pomagać jako wolontariusze w prowadzeniu ptasiej kliniki. Ekoetykiety Etykiety ekologiczne są obecnie jedną z najbardziej skutecznym sposobem zdobywania nowych rynków jak i nowych potencjalnych klientów. Gospodarstwo agroturystyczne mogłoby nawiązać współpracę z fundacją Partnerstwo dla Środowiska14, która certyfikuje przedsiębiorstwa, które starają się zmniejszyć swoje negatywne oddziaływanie na środowisko. Certyfikat,,Czysta Turystyka przyznawany jest gospodarzom wdrażającym rozwiązania przyjazne środowisku. Fundacja prowadzi zarazem program zwany Greenways, czyli zielone drogi. Drogi te to przyrodnicze lub bogate w zabytki dziedzictwa kulturowego szlaki turystyczne, promujące ekoturystykę, zdrowy styl życia oraz zrównoważony transport. 14 Źródło [10] 20

21 Kolejnym projektem jest wspieranie rynków lokalnych, fundacja zapewnia niezbędny know-how dla przedsiębiorstwa w dziedzinie promocji produktów lokalnych. Współpraca gospodarstwa agroturystycznego z Fundacją byłaby uzasadniona, ze względu na profil jego działalności, przyczyniłaby się do obopólnych korzyści. Czynnik ekonomiczny Etykiety ekologiczne są drogie i mogłyby być wdrożone w perspektywie długoterminowej. Jakkolwiek, zachęciłyby odwiedzających zainteresowanych ekoturystyką. Czynnik społeczny Propagowanie zdrowego stylu życia oraz kultury kaszubskiej. Czynnik przyrodniczy Etykiety ekologiczne potwierdzałyby niski wpływ przedsiębiorstwa na środowisko i zachęcałyby innych gospodarzy do wdrażania rozwiązań przyjaznych środowisku. Utworzenie sieci gospodarstw agroturystycznych Agroturystyka jest działalnością opartą na lokalnych zasobach naturalnych oraz rolnictwie, jest to jeden z najlepszych sposobów wykorzystania kulturowego krajobrazu Kaszub, który generuje niewielki negatywny wpływ na środowisko. Co więcej, agroturystyka przynosi korzyści społeczne, uwrażliwia na przyrodę, rozwija praktyczne umiejętności i rozumienie procesów zachodzących w przyrodzie oraz tradycyjnych metod stosowanych w rolnictwie. To udane przedsięwzięcie może być uznane jako wzór dla innych właścicieli gospodarstw w regionie, współpraca mogłaby doprowadzić do powstania sieci gospodarstw agroturystycznych. Biorąc pod uwagę jej zaangażowanie, doświadczenie oraz umiejętności, mogłaby ona stać się lokalnym liderem i zachęcać do współpracy. W ten sposób lokalny sektor turystyczny mógłby się rozwijać i generować duże korzyści ekonomiczne. Czynnik ekonomiczny współpraca w poszukiwaniu finansowania z zewnątrz dbałość o utrzymanie jakości usług dbałość o infrastrukturę lokalną wspólne prowadzenie promocji i marketingu zróżnicowanie oferty 21

22 Czynnik społeczny podział obowiązków i odpowiedzialności dzielenie się doświadczeniem, wiedzą i informacji Czynnik przyrodniczy Korzyści płynące dla środowiska przyrodniczego z utworzenia sieci gospodarstw agroturystycznych to przede wszystkim lepsze zrozumienie procesów zachodzących w naturze, współpraca przy ochronie środowiska oraz promocja ekoturystyki Innowacje dla ośrodka rehabilitacji ptaków i małych ssaków Ośrodek rehabilitacji jest na etapie planowania, innowacje głównie zawierają rekomendacje, które mogą przynieść dodatkowe korzyści i nie zawierają szczegółowych informacji na temat czynników ekonomicznych, społecznych czy przyrodniczych. Informacja o zranionym ptaku W planowanej klinice, każde zwierzę powinno otrzymać imię, a na wolierach znajdować się informacje o nim tj. krótki opis, jakiemu wypadkowi uległo, jakie ma szanse na wyzdrowienie. Tak aby odwiedzający gospodarstwo agroturystyczne mogli lepiej poznać podopiecznych kliniki. Kamery internetowe w wolierach Kosztownym, lecz bardzo przydatnym narzędziem w diagnozie byłby monitoring zachowania i procesu zdrowienia zwierząt w wojlerach. Dostarczyłoby to informacje o stanie zdrowia zwierząt i ich zachowań. Nagrania mogłyby być zamieszczane na stronie internetowej, tak aby każdy mógł zaznajomić się z procesem leczenia. Wsparcie finansowe Planowany ośrodek rehabilitacji ptaków i małych ssaków nie ma zapewnionych źródeł finansowania. Utrzymanie ośrodka, może być kosztownym przedsięwzięciem, dlatego potrzebne jest pozyskanie środków z różnych źródeł. 22

23 Adopcja ptaków Pierwszym proponowanym rozwiązaniem tego problemu jest zachęcenie do adopcji okaleczonych zwierząt. Na istniejącej już stronie internetowej gospodarstwa agroturystycznego należy ogłosić możliwość zaadaptowania wybranego zwierzęcia i wsparcia finansowego procesu jego leczenia i pobytu w klinice. Ochotnicy będą mieli możliwość otrzymywania informacji o swoim podopiecznym a także dostęp do transmisji na żywo z kamery internetowej zamontowanej w klatkach. Co więcej, będą mieli możliwość odwiedzenia swoich podopiecznych podczas wakacji w gospodarstwie Hejtus. 1% podatku Kolejną możliwością jest pozyskiwanie wsparcia finansowego z 1% podatku, odprowadzanego corocznie przez podatników na organizację pożytku publicznego. Proponuje się (przy współpracy z prasą lokalną lub regionalną) zamieszczać formularze PIT w gazetach, wraz z uzupełnionym polem beneficjenta (numer konta oraz dane klinki dla ptaków i małych ssaków). Jest to możliwe ze względu na fakt, że druga gałąź działalności jest zarejestrowana jako organizacja pożytku publicznego. Współpraca z przedsiębiorstwami w znaczący sposób oddziałującymi na środowisko Sposobem na pozyskanie wsparcia finansowego byłaby współpraca z przedsiębiorstwami generującymi negatywny wpływ na środowisko. Ta współpraca dostarczyłaby nie tylko korzyści dla środowiska przyrodniczego, ale także dla społeczeństwa. Przedsiębiorstwo zyskałoby akceptację społeczną a także doskonałą reklamę. Kolejnym wynikiem współpracy mogłaby być specjalna oferta wakacyjna w gospodarstwie agroturystycznym dla pracowników czy organizacja imprez integracyjnych (wycieczki rowerowe, grillowanie, rekreacja). Dodatkowo, pracownicy mogliby współpracować z kliniką (jako wolontariusze) poprzez wykorzystanie ich umiejętności w zakresie zarządzania, prowadzenia negocjacji z interesariuszami czy nawet pielęgnacji poszkodowanych zwierząt w klinice. 23

24 Rzeczpospolita Ptasia Rzeczpospolita Ptasia powołana w Parku Narodowym Ujście Warty, której obszar obfituje w różnorodne siedliska i gatunki ptaków. Rzeczpospolita jest doskonałym miejscem prowadzenia obserwacji i badań. Prowadzone przez Rzeczpospolitą narzędzie do zachęcanie turystów do odwiedzin a równocześnie pozyskiwania wsparcia finansowego jest oferowanie ptasich paszportów. Turysta może stać się obywatelem Rzeczpospolitej Ptasiej oraz zakupić specjalny paszport, w którym zbiera pieczątki podczas wizyt (wzór pieczątki, przedstawia wybrany gatunek ptaka i zmienia się co roku). Ptasia klinika mogłaby współpracować z Rzeczpospolitą Ptasią i oferować pieczątki lub ptasie odznaki z odległej np. Rzeczpospolitej Ptasiej Hejtuskiej. Rycina 9 Paszport i znak Rzeczpospolitej Ptasiej15 15 Źródło [8] 24

25 Badania ornitologiczne16 Organizując współprace z uniwersytetami oraz jednostkami badawczymi można skorzystać Ptaków z praktyki Haparanda Obserwatorium Sandskär, gdzie prowadzi się liczenie liczby i gatunków ptaków z regionu. Badacze co pół godziny sprawdzają sieci rozstawione wokół wyspy po to by móc oznakować, monitorować oraz nieść pomoc choremu ptactwu. Ośrodek mógłby zainstalować siatki by monitorować czasie gdy stan zdrowia ptaków badacze w uniwersyteccy prowadziliby interesujące ich badania. Rycina 10 Badacz z Obserwatorium Ptaków Haparanda Sandskär17 Czynnik ekonomiczny Niski koszt wprowadzenia w życie, atrakcja dla wolontariuszy. Czynnik społeczny Możliwość znalezienia zatrudnienia (wśród lokalnej społeczności). Czynnik przyrodniczy Monitorowanie stanu zdrowia i liczebności ptaków w okolicy Innowacje dla gospodarstwa agroturystycznego i ośrodka rehabilitacji ptaków i małych ssaków Dzięki temu, że gospodarstwo agroturystyczne oraz ośrodek rehabilitacji będzie prowadzone przez tę samą osobę oraz będzie znajdowało się w swoim bliskim sąsiedztwie, oba przedsięwzięcia mogą z tego czerpać korzyści. 16 Źródło [1] 17 Źródło [8] 25

26 Drewniane, kolorowe ptaszki... ćwierkające!18 W Przemęckim Parku Krajobrazowym, w miejscowości Górsko znajduje się muzeum ptaków drewnianych założone przez Mariana Murka. Około 300 figurek wyrzeźbionych w lipowym drewnie, pomalowanych, umieszczonych na gałęziach lub na tle swoich siedlisk. Dodatkową atrakcją są odgłosy ptaków nagrane przez Zdzisława Pałczyńskiego. Współpraca gospodarstwa agroturystycznego Hejtus z tymi artystami mogłaby zaowocować powstaniem podobnego muzeum przy klinice, lub chociażby jego namiastki w planowanym nowym budynku dla turystów. Wystrój wnętrza,,bazy wypadowej podkreśli jego powiązania z ptasią kliniką a także pełnić będzie funkcję edukacyjną dla odwiedzających. Rycina 11 Zdjęcia przedstawiające eksponaty Muzeum19 18 Źródło: [3] i [4] 19 Źródło: [3] i [4] 26

27 Oznakowanie drogi Ze względu na trudności w znalezieniu drogi dojazdowej do gospodarstwa (numeracja posesji), proponuje się ustawienie znaków drogowych, w szczególności przy skrzyżowaniu w Pomieczynie oraz bezpośrednio przy drodze w miejscowości Hejtus. Znaki te mogłyby nawiązywać do,,ptasiej wyjątkowości tego miejsca. Mogłyby być zaprojektowane (w kształcie sylwetki ptaka lub skrzydeł) przez lokalnych artystów. Obie powyżej zaproponowane innowacje mają następujący wpływ: Czynnik ekonomiczny Nie wymagają dużych nakładów finansowych a zwiększyłyby dostępność gospodarstwa i wpłynęłyby na jego atrakcyjność. Czynnik społeczny Współpraca z nowymi interesariuszami, zdobycie nowych odwiedzających, poprawa funkcji edukacyjnej gospodarstwa agroturystycznego. Czynnik przyrodniczy Zaproponowane innowacje nie mają negatywnego wpływu na środowisko przyrodnicze, figurki czy znaki drogowe mogą być wykonane z materiałów przyjaznych środowisku. Zielone dachy jako sposób na odzyskanie powierzchni biologcznie czynnych Pomimo faktu, że idea,,zielonych budynków jest znana od wieków, projektowanie,,zielonych dachów rozpowszechniane jest dopiero od ok. 40 lat. Wykorzystanie współczesnych technologii w celu odzyskania obszarów biologicznie czynnych zdobywa coraz więcej zwolenników i jest z powodzeniem stosowane na wielu budynkach, budowlach i instalacjach na całym świecie. Zielone dachy dostarczają korzyści dwojakiego typu: publiczne i prywatne. Korzyści publiczne rozumiane są tak jak dobro publiczne (nikt nie jest z nich wykluczony), są to przede wszystkim: - poprawa estetyki: zielone dachy umożliwiają w łatwy i efektywny sposób poprawić estetykę miasta, 27

28 - zarządzanie wodą deszczową: zielone dachy retencjonują wodę deszczową powodując opóźnienie w odpływie powierzchniowym, co przyczynia się do zmniejszenia dostaw wody deszczowej do systemu kanalizacji, - zjawisko miejskiej wyspy ciepła: zjawisko to jest zmniejszone, ze wzgędu na absorpcję światła przez rośliny, a nie infrastrukturę miejską i nie przemieniania go w ciepło, - polepszenie jakości powietrza: rośliny na zielonych dachach absorbują zanieczyszczenia i filtrują powietrze, - tworzenie przestrzeni publicznych: zielone dachy mogą być użyte jako miejsce spotkań, rekreacji i wypoczynku, - cele edukacyjne: zielone dachy mogą przyczynić się do zwiększenia świadomości ekologicznej społeczeństwa. Korzyści prywatne wynikające z założenia zielonego dachu to: - oszczędność energii: zielone dachy zapewniają izolację budynków, co oznacza mniejsze zapotrzebowanie na energię potrzebną do ogrzania budynku zimą, - redukcja hałasu: zielone dachy zapewniają redukcję hałasu o ok. 40 decybeli, - marketing: zielone dachy podnoszą atrakcyjność budynku i wyróżniają je. Wymienione przykłady korzyści wynikających z założenia zielonych dachów mają znaczenie nie tylko dla człowieka, ale także dla przyrody np. zwiększenie bioróżnorodności w ekosystemach miejskich. Zielone dachy rekompensują zajętą przez budynek powierzchnię biologicznie czynną i stają się nowym siedliskiem. Proponuje się założenie zielonego dachu na projektowanym budynku ośrodka rehabilitacji oraz do utworzenia małych zielonych dachów na wolierach. Rycina 12 Przykład zielonego dachu20 20 Źródło [2] 28

29 Czynnik ekonomiczny Ten typ innowacji nie ma bezpośredniego wpływu na czynnik ekonomiczny, może natomiast przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności danego miejsca. Czynnik społeczny Zielone dachy mogłyby zachęcić sąsiadów/ innych lokalnych przedsiębiorców do naśladowania tejże praktyki. Czynnik przyrodniczy Zielone dachy są tylko i wyłącznie korzyścią dla środowiska przyrodniczego, dzięki tym działaniom odzyskuje się zabraną przez inwestycje powierzchnię i siedliska. 29

30 8. Podsumowanie Lokalizacja gospodarstwa agroturystycznego oraz ośrodka rehabilitacji ptaków i małych ssaków jest źródłem wielu możliwości rozwoju przedsiębiorstwa i tworzenia możliwości na pomyślne wprowadzenie praktyk zrównoważonego rozwoju. Co więcej, połączenie tych dwóch przedsięwzięć przyczyni się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej. Adopcja ptaków, monitoring w wolierach, oświecony ptakom wystrój i udogodnienia spowodują wzrost znaczenia tego miejsca na mapie turystycznej regionu. Dobre praktyki, takie jak obserwacje ptaków, ustanowienie ptasiej republiki, czy inne, mogą pomóc w rozwoju ośrodka rehabilitacyjnego, być źródłem dodatkowych atrakcji czy nowym sposobem na realizację swoich zamierzeń. Współpraca z przedsiębiorstwami, tworzenie sieci gospodarstw agroturystycznych, wzmocnienie współpracy z interesariuszami jest pomocne w utrzymaniu partnerstwa, pozyskania funduszy i zachęcenia wolontariuszy. Wykorzystanie zasobów pracy oraz angażowanie w działania lokalnej społeczności może zróżnicować grupy docelowe turystów i przyczynić się do efektywnego funkcjonowania przedsięwzięć. Dobre praktyki, takie jak etykiety ekologiczne, kempingi, czy doświadczenia powrotu do natury, zielone dachy byłyby pomocne w tworzeniu nowoczesnej oferty opartej na ekoturystyce. Promocja jest możliwa poprzez stosowanie etykiet ekologicznych, kanału na YouTube, ogłoszeniom w prasie lokalnej, newsletter, umieszczeniu plakatów w okolicy oraz prowadzenie stoiska na lokalnych jarmarkach czy festiwalach. 30

31 9. Źródła 1.Haparanda Sandskär Bird Observatory, 2.Green Roof Infrastructure Industry Association, 3.Głosy Ptaków, 4.Galeria Rzeźby Ptaków i Gospodarstwo Agroturystyczne, 5.Unitisviribus, 6.Kolarbyn eco-lodge, 7.Pabianickie Schornisko dla zwierząt, 8.Rzeczpospolita Ptasia 9.Ośrodek Rekreacyjny AGA, Fundacja Partnerstwo dla Środowiska, 31