2. Współczesne technologie kształcenia

Transkrypt

1 2. Współczesne technologie kształcenia 1. Zakres znaczeniowy wybranych pojęć i terminów z technologii kształcenia 2. Teorie uczenia się, strategie i techniki interaktywnego nauczania 3. Współczesne modele technologii kształcenia 1

2 Standard kwalifikacji zawodowych Europejskie ramy kwalifikacyjne Standard kwalifikacji zawodowych jest to norma opisująca kwalifikacje konieczne do wykonywania zadań zawodowych wchodzących w skład zawodu, akceptowana przez przedstawicieli organizacji zawodowych i branżowych, pracodawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych. Koordynowaniem opracowywania standardów kwalifikacji dla zawodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności oraz prowadzenie baz danych o standardach zajmuje się minister właściwego do spraw pracy. Europejskie ramy kwalifikacje dla uczenia się przez całe życie (ERK) zostały wprowadzone do obszaru edukacyjnego Europy Zaleceniem Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie. ERK są wspólnymi europejskimi ramami odniesienia, wiążącymi systemy kwalifikacji poszczególnych krajów. Jako instrument promowania uczenia się przez całe życie europejskie ramy kwalifikacji obejmują wszystkie poziomy kwalifikacji uzyskane podczas kształcenia ogólnego, kształcenia i szkolenia zawodowego, kształcenia akademickiego oraz edukację osób dorosłych. Zalecane jest, aby do 2010 roku państwa odniosły swoje krajowe ramy kwalifikacji do europejskich ram kwalifikacji, natomiast do roku 2012 wszystkie nowe świadectwa, dyplomy i dokumenty Europass potwierdzające zdobyte kwalifikacje, powinny mieć adnotację wskazującą na jego położenie w krajowej, a przez to i w europejskiej ramie kwalifikacji. Od 2008 r. w Polsce trwają prace nad projektem krajowych ram kwalifikacji. 2

3 3

4 ETAPY ROZWOJU TECHNOLOGII KSZTAŁCENIA Według profesora Lewisa Eltona : 1. Komunikacja masowa (ok r.) telewizja w ukł. zamk. 2. Indywidualizacja nauczania (1954) nauczanie programowane. 3. Nauczanie grupowe (1962) grupy dynamiczne, gry i symulacje. Współcześnie 4. Przekształcenie multimediów w hipermedia. 5. Inteligentne technologie kształcenia, sztuczna inteligencja. 6. Kreowanie sytuacji dydaktycznych w wirtualnej rzeczywistości. 7. Kształcenie multimedialne prof. Leona Lei efektywność kształcenia jest funkcją stosowanych form, metod i środków dydaktycznych 4

5 INTERPRETACJA TERMINU TECHNOLOGIA KSZTAŁCENIA W literaturze angielskojęzycznej wyróżnia się dwie interpretacje terminu technologia kształcenia : technology in education (technologia w kształceniu ujęcie praktyczne) stosowanie różnych środków prezentacji informacji, ujęcie wąskie i przestarzałe technology of education (technologia kształcenia ujęcie teoretyczne) często rozumiane jako nowa dydaktyka 5

6 INTERPRETACJA TERMINU TECHNOLOGIA KSZTAŁCENIA TECHNOLOGY IN EDUCATION HARDWARE sprzęt audiowizualny (magnetowid, rzutnik przeźroczy, telewizor, komputer) SOFTWARE materiały dydaktyczne (nagranie na kasecie magnetowidowej, przeźrocze, foliogram, program komputerowy) TEACHWARE wskazówki metodyczne dla nauczyciela dotyczące wykorzystania sprzętu i materiałów dydaktycznych Centra audiowizualne koncentracja wielu środków technicznych w jednym pomieszczeniu dydaktycznym WADY Przerost formy nad treściami Brak głębszych refleksji dydaktycznych behawioryzm dydaktyczny 6

7 INTERPRETACJA TERMINU TECHNOLOGIA KSZTAŁCENIA TECHNOLOGY OF EDUCATION Metody nauczania Metody ewaluacji kształcenia Metody oceniania Metody podnoszenia efektywności kształcenia System kształcenia i zapewniania jakości kształcenia Zmiana paradygmatu środków dydaktycznych z pomocy dla nauczyciela na narzędzia intelektualne uczącego się ZALETY uczenie się w środowisku multimedialnym wykorzystanie wirtualnej rzeczywistości do wzmocnienia funkcji poznawczych człowieka zasady współczesnej dydaktyki 7

8 WYBRANE DEFINICJE TECHNOLOGII KSZTAŁCENIA Jedną z pierwszych definicji podał Polak, prof. Leon Leja. Definicja została przyjęta przez Konferencję UNESCO obradującą w 1970 r. w Genewie: Technologia kształcenia nauka o wychowaniu, ustalająca racjonalne zasady pracy dydaktycznej, najkorzystniejsze warunki przebiegu procesu nauczania oraz najskuteczniejsze metody i środki osiągania założonych celów kształcenia, przy zastosowaniu ekonomiki twórczego wysiłku nauczyciela i ucznia. 8

9 WYBRANE DEFINICJE TECHNOLOGII KSZTAŁCENIA Badacze amerykańscy w 1984 r. zaproponowali (F. Percival, H. Ellington: A Handbook of educational technology. London Kogan Page Ltd.): Technologia kształcenia systematyczny sposób projektowania, realizacji oraz oceny procesu nauczania-uczenia się z uwzględnieniem specyficznych celów i na podstawie prac badawczych w zakresie procesu uczenia i komunikowania się, przy wykorzystaniu możliwości ludzkich i zasobów materialnych dla zapewnienia większej efektywności kształcenia. 9

10 WYBRANE DEFINICJE TECHNOLOGII KSZTAŁCENIA Wincenty Okoń łączy tradycyjne rozumienie technologii kształcenia z ujęciem nowoczesnym: (W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa PWN, str. 244) Technologia kształcenia to dział dydaktyki zajmujący się badaniem tych planowych i świadomych procesów nauczania i uczenia się, w których techniczne środki znajdują pełne lub częściowe zastosowanie. Zastosowanie pełne ma miejsce przy wyraźnej dominacji środka nad czynnościami nauczyciela (...). Zastosowanie częściowe polega na uzupełnianiu czynności nauczycielskich przez odpowiedni środek dydaktyczny (...). Pojęcie techniki kształcenia czy technologii dydaktycznej wiąże się z treściowymi i technicznymi problemami przekazywania i wymiany informacji między nauczycielem lub tym, co go zastępuje, a uczącym się człowiekiem. 10

11 WYBRANE DEFINICJE TECHNOLOGII KSZTAŁCENIA Bardzo obszerną i szczegółową definicję podaje Dictionary of Education (New York 1973): Technologia kształcenia to zastosowanie naukowych zasad do programowania i stosowania w praktyce systemów kształcenia z uwypukleniem dokładnych i mierzalnych celów kształcenia; to orientacja skierowana raczej na ucznia niż przedmiot nauczania, przewodząca praktyce w ścisłym związku z teorią kształcenia; to weryfikacja praktyki kształcenia (metod i technik nauczania) przez analizę empiryczną i szerokie zastosowanie środków audiowizualnych w praktyce. 11

12 WYBRANE DEFINICJE TECHNOLOGII KSZTAŁCENIA Najnowszą, dostępną w literaturze polskiej definicję podaje Wojciech Skrzydlewski: (Wojciech Skrzydlewski: Technologia kształcenia Przetwarzanie informacji Komunikowanie. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1990.) Technologia kształcenia dyscyplina pedagogiczna będąca dziedziną praktycznego zastosowania dorobku dydaktyki, psychologii uczenia się oraz wiedzy o komunikowaniu w celu opisywania, wyjaśniania i konstruowania procesu nauczania-uczenia się, w którym media prezentują informacje, rozwijają procesy wewnętrzne jednostki, usprawniają procesy porozumiewania się, stanowiąc równocześnie efektywne i atrakcyjne źródła wiedzy. 12

13 WYBRANE DEFINICJE TECHNOLOGII KSZTAŁCENIA Wobec trudności definicyjnych technologii kształcenia F. Januszkiewicz przytacza rejestr cech konstytutywnych określających pojęcie technologii kształcenia: 1. Nowoczesność 2. Optymalizacja 3. Integracja 4. Naukowość 5. Powtarzalność 6. Programowanie czynności ucznia i nauczyciela 7. Szerokie stosowanie technicznych środków i materiałów dydaktycznych oraz metod aktywizujących 8. Racjonalna organizacja materialnego środowiska dydaktycznego 9. Ilościowa i jakościowa ocena efektów pracy dydaktycznej 13

14 PARADYGMAT PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNY CZŁOWIEKA CZŁOWIEK REAKTYWNY (behawioryzm) CZŁOWIEK AKTYWNY (konstruktywizm) UCZĄCY SIĘ W ŚWIECIE INFORMACJI I MULTIMEDIÓW 14

15 TECHNOLOGIA KSZTAŁCENIA TECHNOLOGIA INFORMATYCZNA NA USŁUGACH EDUKACJI (TELEMATYKA EDUKACYJNA, MULTIMEDIA) METODA PROJEKTOWANIA, REALIZACJI I OCENIANIA PROCESU KSZTAŁCENIA (ANALIZA SYSTEMOWA PROCESU KSZTAŁCENIA) 15

16 TECHNOLOGIA KSZTAŁCENIA A INNE NAUKI DYDAKTYKA PSYCHOLOGIA UCZENIA SIĘ TEORIA KOMUNIKOWANIA TEORIA SYSTEMÓW PSYCHOLOGIA POZNAWCZA TELEKOMUNIKACJA DOCYMOLOGIA Nauka o egzaminach KOGNITYWISTYKA Modelowanie działania umysłu INFORMATYKA 16