Konkurs czas zacząć Let the competition begin

Transkrypt

1 XVI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Copina te 16t International Fryderyk Copin Piano Competition egzemplarz bezpłatny free copy październik october issn Warszawa Warsaw, Poland dla nas exclusive >5 LECH WAŁĘSA Spełniony sen o wolności Freedom: a dream fulfilled dominik skurzak Konkurs czas zacząć Let te competition begin oficjalnie officially Waldemar Dąbrowski: zaczynamy najważniejszy etap obcodów dwócsetlecia urodzin Fryderyka Copina. Waldemar Dąbrowski: we are about to inaugurate te most important event in te celebrations of te 200t anniversary of Fryderyk Copin s birt. > 3 portret a portrait Mitsuko Ucida w Polsce. Pierwszy raz po czterdziestu latac. Tym razem gra nie tylko Copina. Mitsuko Ucida is back in Poland after 40 years. Tis time, se plays not just Copin... >4 istoria istory Stanisław Dybowski o genezie polskiej tradycji pianistycznej: Haydn, Szymanowska, Copin... Stanisław Dybowski writes about te origins of te great Polis pianistic tradition, tracing it back to Haydn, Szymanowska and Copin. >6

2 copin express oficjalnie officially KALENDARIUM XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Copina Koncerty inauguracyjne: ČČ1 października, godz , Filarmonia Narodowa Wykonawca: Mitsuko Ucida fortepian W programie: Beetoven: Sonata op. 27 nr 2 Księżycowa, Scumann: Davidsbündlertänze op. 6, Copin: Preludium cis-moll op. 45, Copin: Sonata -moll ČČ2 października, godz , Filarmonia Narodowa Wykonawcy: Marta Argeric, Nelson Freire fortepian, Stanisław Skoczyński, Pavel Giunter perkusja W programie: Mozart: Sonata D-dur KV 381 (na cztery ręce), Scubert: Grand Rondo A-dur D951 (na cztery ręce), Brams: Wariacje na temat Haydna (na dwa fortepiany), Bartók: Sonata na dwa fortepiany i perkusję ČČPRZESŁUCHANIA I ETAPU 3 7 października, od godz i od 17.00, Filarmonia Narodowa ČČPRZESŁUCHANIA II ETAPU 9 13 października, od godz i od 17.00, Filarmonia Narodowa ČČPRZESŁUCHANIA III ETAPU października, od godz i od 17.00, Filarmonia Narodowa ČČKONCERT Z OKAZJI 161. ROCZNICY ŚMIERCI FRYDERYKA CHOPINA 17 października, godz , Kościół św. Krzyża w Warszawie Wykonawcy: Orcestre des Camps-Élysées, Pilippe Herrewege dyrygent W programie: Mozart: Requiem ČČPRZESŁUCHANIA FINAŁU października, godz , Filarmonia Narodowa ČČOGŁOSZENIE WYNIKÓW I KONFERENCJA PRASOWA 20 października, ok. godz , Filarmonia Narodowa ČČKONCERT LAUREATÓW I WRĘCZENIE NAGRÓD 21 października, godz , Teatr Wielki Opera Narodowa, Sala Moniuszki ČČUroczystość wręczenia nagród pozaregulaminowyc 22 października, godz , Filarmonia Narodowa, Sala Kameralna ČČPOWTÓRZENIE KONCERTU LAUREATÓW 22 października, godz , Filarmonia Narodowa 23 października, godz , Filarmonia Narodowa mecenas roku copinowskiego main sponsor of te copin year Koncert copinowski w Filarmonii Narodowej Copin soirée at te Warsaw Pilarmonic Copin ambasador Gdy Fryderyk Copin opuszczał Warszawę, jak się wkrótce miało okazać na zawsze, i w wieku 20 lat udawał się do Wiednia, miał za sobą połowę życia wypełnioną bagażem doświadczeń, przeżyć i emocji, które nierozerwalnie związały go z Polską i z naszą kulturą. Jego muzyka stała się wkrótce natcnieniem dla współczesnyc mu i kolejnyc pokoleń Polaków. Znalazła też ogromne uznanie w oczac Europy i świata. Dziś już nie sposób wyobrazić sobie świata bez muzyki Copina. Ona jest dla wszystkic. W 200 rocznicę urodzin wielkiego kompozytora i pianisty jest on ciągle jednym z najbardziej znanyc ambasadorów polskiej kultury i tego, co nam w duszac gra. W uznaniu niezwykłego talentu naszego rodaka Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął ucwałę ustanawiającą rok 2010 Rokiem Fryderyka Copina. Uroczyste obcody mają miejsce zarówno w naszym kraju, jak i poza jego granicami, w tym również w Parlamencie Europejskim. W tak uroczystym, jubileuszowym roku XVI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Copina będzie wydarzeniem szczególnym i podniosłym. Jestem przekonany, że duc muzyki i twórczości Copina będzie wspierał i wynosił ponad wyżyny talenty tegorocznyc uczestników konkursu. Wszystkim im życzę udanyc koncertów, a publiczności i jurorom niezapomnianyc wzruszeń. Każda rocznica urodzin wirtuoza fortepianu znad Wisły warta jest uroczystej pamięci i obcodów. Niec muzyka Copina z całą mocą rozbrzmiewa zatem w te dni październikowe w ukocanej przez Copina Warszawie i dociera do wszystkic zakątków świata. ec Jerzy Buzek Przewodniczący Parlamentu Europejskiego President of te European Parliament Copin, Poland s ambassador Wen, at te age 20, Fryderyk Copin left Warsaw for Vienna as it turned out, never to return e took wit im alf a lifetime of experiences, encounters and emotions tat inextricably bound im to Poland and its culture. Copin s music quickly became an inspiration to is contemporaries, as well as future generations of Poles. It also soon became legendary trougout Europe and te world. In fact, it is difficult to imagine te world witout is music: Copin is for everyone. On te 200t anniversary of te great pianist and composer s birtday, e remains one of te greatest ambassadors of Polis culture, a symbol of te music tat resounds in all our souls. In recognition of tis great Pole s unfatomable talent, te Sejm [Lower House] of te Republic of Poland as establised 2010 as te Year of Fryderyk Copin. Celebrations are taking place in Poland and abroad, as well as in te alls of te European Parliament. In tis celebratory jubilee year, te 16t International Fryderyk Copin Piano Competition will be an exceptionally distinguised event. I am convinced tat te spirit of Copin s music and creativity will lift te talents of tis year s competitors to even greater eigts. I wis all of tem success in teir performances, and te audience and jurors a myriad of unforgettable emotional experiences. Every anniversary of te birt of tis piano virtuoso from te land upon te Vistula deserves celebration and omage. May Copin s music resound wit all its power during tese October days, trougout is beloved Warsaw and beyond, to reac all corners of te world. Dominik Skurzak 2 XVI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Copina dzień pierwszy 1 października 2010 r.

3 oficjalnie officially copin express calendar of te 16t international Fryderyk Copin piano competition Źródło dobrej energii Rok Copinowski osiąga właśnie kolejną kulminację. Po Koncertac urodzinowyc w lutym i marcu oraz trwającym przez cały sierpień uroczystym Festiwalu Copin i jego Europa rozpoczynamy najważniejszy być może etap obcodów dwócsetlecia urodzin Fryderyka Copina XVI Międzynarodowy Konkurs Copinowski. Mamy za sobą rok pełen wysiłku i zarazem rok wielkic radości. Naszym pragnieniem i celem było przede wszystkim uczczenie rocznicy narodzin jednego z największyc Polaków, a także ukazanie za pośrednictwem sławy Jego imienia znaczenia współczesnej Polski państwa nowoczesnego, umiejętnie czerpiącego ze swej tradycji, prawdziwie europejskiego centrum kultury. Oddźwięk i zainteresowanie, z jakim wydarzenia mijającego roku spotkały się na świecie, pozwala sądzić, że cel ten został osiągnięty. Sukcesem zaowocowały także nasze wysiłki, by Copinowi nadać znaczenie w oczac współczesnyc, szczególnie młodyc Polaków. Otoczeni jego muzyką, dzięki programom edukacyjnym, festiwalom, wystawom i niezliczonym przedsięwzięciom artystycznym, mieli oni i stale mają szansę bliżej poznać swego geniusza i jego muzykę, lepiej zrozumieć fenomen, na który każdy Polak z dumą się powołuje. Prowadząc największą w istorii kampanię wizerunkową, nie tylko zbliżyliśmy obraz dzisiejszej Polski do znaku doskonałości, jaki przedstawia dzieło Copina, ale też zjednoczyliśmy wokół niego rodaków. W Polsce znów bije źródło dobrej energii, jakim jest muzyka Fryderyka Copina, a czerpie z niego cały świat. Poza bogactwem natury ducowej pozostają z nami materialne osiągnięcia roku jubileuszowego: otwarte 1 marca nowoczesne Muzeum w Zamku Ostrogskic i nowe Centrum Copinowskie na Tamce, odnowiony dworek w Żelazowej Woli, wraz z nowoczesną salą koncertową, oraz kościół w Brocowie miejsce crztu Fryderyka, a także dedykowana Copinowi przestrzeń powstała wokół miejsc jego codziennyc, warszawskic wędrówek. U progu wyjątkowego, wieńczącego rok jubileuszowy Konkursu życzę Państwu wielu wzruszeń i uniesień. Kolejne międzynarodowe święto muzyki Fryderyka Copina w naszym mieście bez wątpienia dostarczy wspaniałyc przeżyć. Waldemar Dąbrowski Pełnomocnik Ministra ds. Roku Copinowskiego 2010 Minister s Plenipotentiary for te Copin Year 2010 A source of good energy Te Copin Year is about to reac anoter climax. After te birtday concerts in February and Marc and after te all-mont-long festival Copin and His Europe in August, we are about to inaugurate probably te most important event in te celebrations of te 200t anniversary of Fryderyk Copin s birt: te 16t International Fryderyk Copin Piano Competition. It as been a year full of effort and a year of great joy. Our wis and goal was, in te first place, to celebrate te anniversary of te birt of one of te greatest among Poles. We also wised to present, by means of Copin s famous name, te position and importance of Poland in te world today: a modern state tat can efficiently call on its tradition, a true European cultural centre. Te worldwide interest in te events of tis elapsing year can allow us to consider tat we ave reaced our goal. Anoter effort tat proved fruitful was to bring Copin into prominence in te eyes of present-day Poles, especially te younger generation. Surrounded by is music, tanks to many educational programmes, festivals, exibitions and innumerable artistic undertakings, our young people ad and still ave te opportunity to acquaint temselves wit Copin s genius, to better understand te music and te penomenon tat every Pole refers to wit pride. Carrying on te biggest marketing campaign in our istory, we were able not only to create an image for Poland tat almost matces te symbol of perfection set by Copin s work, but also to unite is compatriots around tis symbol. Once again in Poland tere springs a source of good energy te music of Copin and te wole world can draw from it. Apart from tese spiritual rices, te Copin Year can also boast acievements of a material nature: te modern Museum at te Ostrogski Castle (inaugurated on 1 Marc 2010) and te new Copin Centre at Tamka Street, te restored manor and te modern concert all in Żelazowa Wola and te Curc in Broców were Fryderyk was baptised, and finally te space dedicated to Copin tat was created around te places of is everyday activities during is Warsaw days. On te verge of an exceptional competition tat will crown te Copin Year, I wis you many wonderful moments. Te international feast of Fryderyk Copin s music tat takes place in our city will undoubtedly bring you many extraordinary experiences. OPENING CONCERTS: ČČ1 October, 7.30 pm Warsaw Pilarmonic Hall Performer: Mitsuko Ucida piano Programme: Beetoven: Sonata Op 27/2 Moonligt ; Scumann: Davidsbündlertänze Op 6; Copin: Prelude in C sarp minor, Op 45; Copin: Sonata in B minor ČČ2 October, 8 pm Warsaw Pilarmonic Hall Performers: Marta Argeric, Nelson Freire piano, Stanisław Skoczyński, Pavel Giunter percussion Programme: Mozart: Sonata in D major K381 (four ands); Scubert: Grand Rondo in A major, D951 (four ands); Brams: Haydn Variations (for two pianos); Bartók: Sonata for Two Pianos and Percussion ČČ1st STAGE AUDITIONS 3 7 October, 10 am and 5 pm, Warsaw Pilarmonic Hall ČČ2nd STAGE AUDITIONS 9 13 October, 10 am and 5 pm, Warsaw Pilarmonic Hall ČČ3rd STAGE AUDITIONS October, 10 am and 5 pm, Warsaw Pilarmonic Hall ČČCONCERT ON THE 161st ANNIVERSARY OF DEATH OF FRYDERYK CHOPIN 17 October, 8 pm, Curc of te Holy Cross in Warsaw Performers: Orcestre des Camps-Élysées, Pilippe Herrewege conductor Programme: Mozart: Requiem ČČFINAL AUDITIONS October, 6 pm ČČCOMPETITION RESULTS AND PRESS CONFERENCE 20 October, around 11 pm ČČPRIZE WINNERS CONCERT AND AWARDS CEREMONY 21 October, 8 pm Te National Opera, Moniuszko Auditorium ČČAdditional prizewinners presentation ceremony 22 October, 12 pm Warsaw Pilarmonic, Camber Music Hall ČČREPeat OF THE PRIZE WINNERS CONCERT 22 October, 7.30 pm Warsaw Pilarmonic Hall 23 October, 7.30 pm Warsaw Pilarmonic Hall 1 October, 2010 day one Te 16t International Fryderyk Copin Piano Competition 3

4 copin express portret a portrait Powrót Se s back Kiedy na VIII Konkursie Copinowskim w 1970 roku Mitsuko Ucida otrzymała drugą nagrodę miała dwadzieścia dwa lata i była skromną, niepewną swego talentu pianistką. Wraca do Warszawy jako jedna z największyc gwiazd światowej pianistyki. Aż trudno uwierzyć, że recital inaugurujący 1 października XVI Konkurs Copinowski będzie pierwszym występem artystki w Polsce od czasu, gdy zdobyła copinowski laur. Jest najsławniejszą japońską pianistką, ale od dzieciństwa mieszka w Europie jej ojciec, dyplomata, objął stanowisko w Wiedniu, kiedy miała dwanaście lat. Studiowała w tamtejszym Konserwatorium u sławnego nauczyciela Ricarda Hausera. Ci, którzy znają jej fenomenalne interpretacje sonat i koncertów Mozarta pomyślą zapewne: Ależ oczywiście!, ale trzeba wiedzieć, że w czasie studiów Ucida wcale nie przepadała za Mozartem. Buntowała się przeciw zastanym konwencjom, szukała własnyc sposobów interpretacji, eksperymentowała. Po otrzymaniu drugiej nagrody na Konkursie im. Beetovena w Bonn w 1968 roku, a potem w Warszawie, zrezygnowała z udziału w konkursac. Przeprowadziła się do Londynu, gdzie do dziś mieszka. I tam, w połowie lat 70. poczuła, że nabiera wiatru w żagle. Najbliższa jej była muzyka Scuberta, ale postanowiła zająć się Mozartem. Trocę z przekory wspomina. Wielcy pianiści, jak Brendel i Lupu, wykonywali w tamtym czasie sonaty Scuberta, a dużo rzadziej utwory Mozarta. Znajomi muzycy twierdzili, że nie wszystkie jego sonaty są na najwyższym poziomie. Bomba wybucła w 1982 roku, kiedy Ucida wykonała wszystkie sonaty Mozarta na serii koncertów w Wigmore Hall w Londynie. Krytycy prześcigali się w pocwałac, wytwórnia płytowa Pilips podpisała z pianistką kontrakt. Znana tylko nielicznym melomanom Mitsuko Ucida została światową sławą. Od tego czasu nie przestaje zacwycać ani na koncertac, któryc daje niewiele (do pięćdziesięciu w roku), ani na płytac. Niestety, jej jedyna płyta z utworami Copina, nagrana pod koniec lat 80., dawno zniknęła z rynku. Z tym większą ciekawością czekamy na recital artystki w Filarmonii Narodowej. Wen Mitsuko Ucida was awarded te second prize at te 8t International Fryderyk Copin Competition in 1970, se was 22 and a pianist bot modest and uncertain of er talents. Today se returns to Warsaw as one of te brigtest stars on te piano scene. It is ard to believe tat er recital on 1 October, wic inaugurates te 16t Copin Competition, will be er first appearance in Poland since se won er prize. Se is te most famous Japanese pianist, even toug se as lived in Europe since er cildood: er diplomat fater took a post in Vienna wen se was 12. Se completed er studies at te Conservatory in tat city under te legendary Ricard Hauser. Tose wo know er exceptional interpretations of Mozart s piano sonatas and concertos may take all tis as read, but it is wort knowing tat Ucida was not fond of Mozart during er student years. Se protested against te fixed conventions of te day, se sougt er own ways of interpretation, se experimented. After winning te second prize at te Beetoven Competition in Bonn in 1968 and ten in Warsaw, se decided to witdraw from te competition circuit. Se moved to London, were se still lives today and tere, during te mid-1970s, se began to blossom. Despite feeling closest to te music of Scubert, se decided to turn to Mozart. As se recalls, tere was a spirit of contrariness in all tis. Te great pianists suc as Brendel and Lupu were at te time performing Scubert sonatas, muc less often tose by Mozart. In te musical circles se moved in tere was an opinion tat not all of is sonatas were of equal wort. A star was born in 1982, wen se performed te complete Mozart sonatas at te Wigmore Hall. Te reviews were entusiastic and se signed a contract wit Pilips. Previously almost unknown, Mitsuko Ucida acieved worldwide renown. Since ten se as never failed to deligt us, bot during er concerts (se appears on te stage relatively rarely, giving up to 50 performances a year) and wit er records. Alas, er only Copin recording, dating back from te 1980s, is no longer available. We await er recital at te National Pilarmonic Hall all te more eagerly. Bartosz Kamiński Ricard Avedon/ Każda płyta Mitsuko Ucidy jest wydarzeniem. Komplet sonat fortepianowyc Mozarta w jej interpretacji, nagrany w latac , do dziś pozostaje niedościgłym wzorem. Every Ucida recording is an event. Te complete Mozart sonatas, recorded between 1983 and 1987, remain unsurpassed. Scubert należy do jej ukocanyc kompozytorów. Szukając klucza do jego dźwiękowego świata grywała na fortepianie z czasów Scuberta i kazała tak nastroić swój współczesny fortepian, by miał odpowiednie brzmienie. Scubert is among er most beloved composers. To find te key to is world se played a piano dating back from Scubert s times and ten retuned er modern piano to acieve te ideal sound. Po piętnastu latac Ucida powraca do muzyki Scumanna. Poprzednia płyta pianistki z jego utworami zawierała olśniewające Kreisleriana oraz Karnawał. Teraz nagrała Davidsbündlertänze i Fantazję C-dur. After 15 years Ucida returns to music by Scumann. Her only oter recording of is works included a dazzling Kreisleriana and Carnaval. Tis time se recorded Davidsbündlertänze and Fantasie in C major. 4 XVI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Copina dzień pierwszy 1 października 2010 r. współorganizator partner partnerzy

5 dla nas exclusive CHOPIN EXPRESS Lec Wałęsa Warszawa, Tamka 43: nasza siedziba 43 Tamka Street, Warsaw: our eadquarters Spełniony sen o wolności Freedom: a dream fulfilled OD REDAKCJI DEAR READERS Przedstawiamy dziennik Copin Express, oficjalną gazetę XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Copina, którą Instytut Adama Mickiewicza wydaje wspólnie z Gramopone, jednym z najstarszyc i najważniejszyc magazynów muzycznyc na świecie. Przez 23 dni będziemy relacjonować wydarzenia Konkursu i opowiadać o kulturze Polskiej w kontekście rocznicowego roku Do współpracy zaprosiliśmy wielu znamienityc krytyków i dziennikarzy. Życzymy miłej lektury. We proudly present te Copin Express, te official gazette of te 16t International Fryderyk Copin Piano Competition, wic is publised by te Adam Mickiewicz Institute in co-operation wit Gramopone, te world s leading classical music magazine. During te 23 days of te Competition we will comment on te Competition events and, more generally, on Polis culture in te context of te anniversary year We ave invited a number of eminent music critics to write for us. We wis you muc enjoyment wit te Copin Express. REDAKCJA, THE CHOPIN EXPRESS TEAM Przyznaję, że w dzieciństwie i młodości nie wiele wiedziałem i słyszałem o Fryderyku Copinie. Jego twórczość poznałem w wieku dojrzałym, gdy byłem już robotnikiem, a następnie działaczem związkowym i politycznym. Dla mnie Fryderyk Copin to boater narodowy, tworzył potęgę Polski i sławił jej imię w muzyce w jakże trudnyc czasac zniewolenia naszej Ojczyzny. Skomponował utwory rewolucyjne, które mogły budzić do walki, ale i utwory niezwykle poważne i smutne, które zapewne przypominały współczesnym mu rodakom tragedię ic sytuacji. Rok Copinowski powinien aktualnie wyciszyć nasze polskie małostkowe spory, szczególnie w okresie Międzynarodowego Konkursu w październiku, powinien zmobilizować rodaków do głębszego przypomnienia naszej tragicznej istorii oraz szanowania tej wolności, jaką zdobyliśmy i o jakiej zapewne marzył w swoic przepięknyc utworac, w tęsknocie za Ojczyzną ciężko scorowany Fryderyk Copin. Myślę, że muzyka Copina, którą zna i wielbi cały świat współczesny, nigdy nie przestanie być wielką, a jej twórca Fryderyk Copin jest i pozostanie zapisany w istorii w gronie największyc kompozytorów świata, nasz wspaniały Rodak. Gdańsk, 8 września 2010 r. I admit tat in my cildood and yout I knew and eard very little about Fryderyk Copin. I became acquainted wit is works in my mature years, wen I was a worker, trade union activist and politician. For me Fryderyk Copin is a national ero; e worked for te power of Poland and e glorified er name in music during ard times of te enslavement of our Moterland. He composed works of a revolutionary nature tat were a call to arms, but also works tat were extremely serious and sad, tat were likely to remind is compatriots of teir tragic situation. Copin Year sould calm our petty disputes, especially during te International Competition in October. It sould activate us to remind ourselves of our tragic istory and to respect te freedom we were figting for, te freedom tat te omesick and seriously ill Fryderyk Copin ad dreamed of in is beautiful works. In my opinion te music of Copin, te music tat te contemporary world knows and admires, will remain great forever, and its creator, our great compatriot Fryderyk Copin, is and sall remain in istory as one te greatest composers of te world. Gdańsk, 8 September 2010 Konkurs na płytac Te Competition on record Od wielu lat przesłucania konkursu copinowskiego były rejestrowane i wydawane w formie kroniki dźwiękowej dawniej na czarnyc płytac, a od 1985 roku na CD. W tym roku, dzięki współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza będzie to przedsięwzięcie na niespotykaną skalę. Powstanie seria dwudziestu płyt, dołączanyc bezpłatnie do gazety konkursowej. Całkowity nakład: 200 tysięcy egzemplarzy! Z każdego dnia przesłucań wybierzemy wykonania najciekawsze. Po dwóc dniac, potrzebnyc na produkcję płyty, każdy czytelnik gazety konkursowej będzie miał okazję je usłyszeć. Mamy nadzieję, że będzie to znakomita ilustracja toczącyc się na łamac gazety konkursowej dyskusji i polemik. For many years, te auditions of te Copin Competition were recorded and issued in te form of a sound cronicle, first on vinyl LP and ten on CD. Tis year, tanks to te cooperation of te Adam Mickiewicz Institute, tis will be a major undertaking. No fewer tan 20 CDs will be issued and distributed as a free addon to te Copin Express te total edition of 200,000 copies! We will select te most interesting performances from eac day of te auditions and, after te two days needed to produce a record, every reader of te Copin Express will ave an opportunity to listen to tem. We ope tat it will be te perfect illustration of te debates, discussions and polemics eld in te columns of te Copin Express. STANISłAW LESZCZYńSKI 1 October, 2010 DAY ONE Te 16TH International Fryderyk Copin Piano Competition 5

6 copin express istoria istory Skąd Copin? Copin s roots Stanisław Dybowski Temu, że mamy Copina i wielką polską tradycję pianistyczną winien jest pewien Włoc o wdzięcznym imieniu Bartolomeo Cristofori ( ). Ów budowniczy i konserwator instrumentów muzycznyc, mniej więcej w 1690 roku, rozpoczął w swej pracowni, znajdującej się w dworskiej oficynie we Florencji, konstruowanie urządzenia umożliwiającego różnicowanie siły dźwięku w klawesynie. Eksperymenty trwały kilka lat. W rezultacie narodził się fortepian, nazwany początkowo gravicembalo col piano e forte. Instrument, wdrożony do produkcji w 1711 roku, już wkrótce pcnął rozwój muzyki i wykonawstwa instrumentalnego na nowe tory. Oczywiście instrument Cristoforiego i współczesny fortepian ze stalowymi strunami, wymagający stalowyc palców! to dwa różne instrumenty co do rozmiarów, ciężaru, szczegółów konstrukcyjnyc, wolumenu brzmienia, wielkości klawiatury, itd. Jednak coś je łączy: możliwość kształtowania dźwięku przez grającego tak, aby brzmiał cico lub głośno, namiętnie lub rzeczowo, śpiewnie lub barbarzyńsko, srebrzyście lub aksamitnie, erotycznie lub obojętnie. Dzięki tym zaletom instrument Cristoforiego zawojował świat; na jego pomysł rzucili się natycmiast niemal wszyscy fabrykanci instrumentów klawiszowyc, wietrząc interes. Mieli rację, nowe instrumenty sprzedawały się jak ciepłe bułeczki. Polska nie pozostała w tyle na tutejszy rynek produkowali je Bodanowicz, Małecki, Kerntopf, Zakrzewski, Krall oraz Seidler. Na początku XIX wieku fortepian zyskał wielką popularność. Z czasem zaczął pełnić rolę niezbędnego, użytecznego mebla w arystokratycznyc salonac, a nawet w domac mieszczańskic. Wykorzystywali go muzycy zawodowi oraz amatorzy, także ci mało muzykalni. Temperowany strój, określona wysokość dźwięków, przypisana konkretnym klawiszom, nie wymagały takiego słucu, jak w przypadku gry coćby na skrzypcac. Wystarczyło śledzić wzrokiem i zapamiętać ruc palców na klawiaturze, by urucomić instrument. Nawet, gdy grało się ulubioną melodię jednym palcem, zawadzając po drodze fałszywe tony, można było wyrazić emocje. W takim sensie fortepian był niezastąpionym medium. I takim pozostał właściwie do dzisiaj, cociaż zdystansowały go nieco różnego rodzaju elektroniczne klawiatury. Polska tradycja pianistyczna wywodzi się od... Józefa Haydna. Gra Szymanowskiej była pełna ekspresji i uczucia: w każdym trąceniu klawisza odzywała się jej dusza. A dokładnie od jego polskic uczniów: Franciszka Lessla ( ), wirtuoza fortepianu i twórcy muzyki przeznaczonej na ten instrument, oraz Feliksa Janiewicza ( ), wprawdzie skrzypka, ale zarazem kompozytora pierwszego w literaturze polskiej koncertu fortepianowego. Nie można też zapominać o Micale Kleofasie Ogińskim ( ), autorze 26 wspaniałyc polonezów fortepianowyc. Pierwszą pianistką polską była Maria Szymanowska ( ), teściowa Adama Mickiewicza. W urodziwej artystce podkociwał się Goete, a ołdy jej talentowi składali słynni kompozytorzy: Clementi i Hummel dedykowali Szymanowskiej utwory, jej grę podziwiali m.in. Cerubini, Spontini, Dussek, Paer, Field, Kurpiński, Lipiński, Elsner, Mendelsson, Rossini, Cyprian Kamil Norwid (1847): Copin na koncercie u księżnej Marceliny Czartoryskiej Copin playing at Princess Marcelina Czartoryska s Cramer. Wywarła spory wpływ nie tylko na polską, ale i na europejską muzykę fortepianową. Copin miał okazję być na jej występac ( Pani Szymanowska daje w tym tygodniu koncert [...] napisał w liście do przyjaciela w 1827 roku Będę niezawodnie i dam Ci znać o przyjęciu i grze ) i z pewnością znał kompozycje artystki; zresztą słycać to w jego własnyc dziełac! Jak pisali recenzenci, gra jej była pełna ekspresji i uczucia: w każdym trąceniu klawisza odzywała się jej dusza, a własne cwilowe wrażenia umiała przelać w swojego słucacza, że je także całym z nią sercem pojmował. Ile Copin przyswoił sobie z pianistyki Szymanowskiej, nie wiemy. Z pewnością podobała mu się jej uczuciowość wykonawcza oraz pianistyczna biegłość. Być może, jako interpretator cudzyc utworów, nad tymi właśnie cecami pracował. Największą rolę w tradycji polskiej sztuki pianistycznej odegrał oczywiście sam Copin. Jego indywidualizm i wizjonerskie podejście do gry na fortepianie odcisnęło piętno na pianistyce światowej, całyc dwóc stuleci. Bodaj nikt, jak on, nie znał lepiej tego instrumentu, z nim wiążąc całą swoją twórczość, jemu powierzając wszystkie artystyczne myśli. Copin stworzył nadto styl i kanon interpretacji muzycznej, powołał swoiste prawo w sztuce, obowiązujące do dzisiaj, i przez nikogo do tej pory nie podważone. Spadkobiercami sztuki wykonawczej Copina byli jego uczniowie, szczególnie ważni dla pianistyki polskiej: księżna Marcelina Czartoryska ( ), Karol Mikuli ( ), Zofia Zaleska ( ) i Ignacy Krzyżanowski ( ). Oni zaś wycowywali swoic uczniów w ducu wielkiego kultu Copina. U Mikulego uczyli się: Aleksander Micałowski ( ), Maurycy Rosental ( ) i Raul Koczalski repr. dominik skurzak / UM IM. CHOPINA 6 XVI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Copina dzień pierwszy 1 października 2010 r.

7 nifc ( ), wielcy copiniści, którzy zrobili światowe kariery. Ale nie tylko uczniowie Copina i jego muzyczni wnukowie tworzyli tradycję copinowską. Wpisali się w nią również inni caryzmatyczni pianiści, którzy intuicyjnie rozumieli copinowski idiom, m.in. Józef Wieniawski ( ), Ignacy Jan Paderewski ( ), Józef Śliwiński ( ), Henryk Melcer ( ), Zofia Rabcewicz ( ), Jerzy Lalewicz ( ), Józef Hofmann ( ) oraz Artur Rubinstein ( ). Z powyższej listy znakomitości jedno nazwisko wspominmy w tyc dniac szczególnie ciepło: Aleksandra Micałowskiego autora pomysłu, by w Warszawie organizować Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Copina... Szymanowska s playing was full of expression and emotion: er soul was present in every touc of te keyboard Maria Szymanowska Te fact tat we ave Copin, and tat we possess our great Polis pianistic tradition, is all te fault of a splendidly named Italian: Bartolomeo Cristofori ( ). In 1690, tis musical-instrument maker, wo ad a worksop in te annex of a Florentine palace, began to build a device tat would make it possible to control keyboard dynamics. His experiments took several years to perfect but, in effect, te pianoforte was born. Initially known as gravicembalo col piano e forte, te instrument was first manufactured in 1711 and soon began to write new capters in te istory of music and performing practice. Of course, te Cristofori pianoforte and te modern grand piano (te latter wit steel strings tat require fingers made of steel!) are two totally different instruments in terms of dimensions, weigt, structure, volume, range, etc. Tey do ave one ting in common, owever: te sound is controllable by te player wo can, at will, make te instrument sound quiet or loud, passionate or objective, melodious or barbaric, brilliant or smoot, erotic or indifferent Tanks to tese qualities, Cristofori s pianoforte effectively conquered te world. His idea was immediately adopted by almost every keyboardinstrument maker as it seemed so promising in marketing terms. It did indeed turn out to make good business sense as tese new instruments were selling widely. Poland didn t lag beind te internal market was supplied wit pianos by Bodanowicz, Małecki, Kerntopf, Zakrzewski, Krall and Seidler. At te turn of 19t century, te pianoforte was enjoying widespread popularity. As time went on it became te must-ave accessory in te drawing rooms of te aristocracy even in tat of te bourgeois. It was played by professional musicians as well as amateurs, even by tose wit little musical talent. Its equal-temperament tuning and ready-made pitc meant tat suc a trained ear as in te case of, say, a violinist, was not required playing te piano took little more tan simply seeing and memorising finger patterns on te keyboard. Even if you played your favourite tune wit just one finger, making mistakes and adding wrong notes along te way, you could still express your emotions. In tis sense, te piano was an indispensable medium. And (notwitstanding te influence of various modern electronic keyboards) so it continues today. Polis pianistic tradition can trace its origins back to... Josep Haydn. More precisely, back to is Polis students: Franciszek Lessel ( ), piano virtuoso and composer of piano music, and Feliks Janiewicz ( ), a violinist wo composed te first ever Polis piano concerto. We ave to mention Micał Kleofas Ogiński ( ), te composer of 26 magnificent polonaises for pianoforte. Te first professional Polis woman pianist was Maria Szymanowska ( ), moter-in-law of te great Polis Romantic poet Adam Mickiewicz. Goete was mildly in love wit er, Clementi and Hummel dedicated works to er and er playing was admired by, among oters, Cerubini, Spontini, Dussek, Paer, Field, Kurpiński, Lipiński, Elsner, Mendelsson, Rossini and Cramer. Szymanowska ad a strong influence on bot Polis and European piano music. Copin ad te cance to attend er performances ( Madame Szymanowska gives a concert tis week, e wrote in a letter to is friend in 1827 I will be tere for sure and will report to you ow se was received and ow se played ). He was certainly familiar wit er compositions te influence is audible in is own works! According to reviews, er playing was full of expression and emotion: er soul was present in every touc of te keyboard and se was able to pass er momentary visions to te listener so e could understand tem woleeartedly. We do not know ow muc of Szymanowska s pianistic style was assimilated by Copin, but it is certain tat e liked te emotional aspect of er playing and e admired er tecnical skill. It is possible tat e was working upon tose features wen e was preparing te works of oter composers for public performances. Copin, of course, took te main part in creating te Polis pianistic tradition; moreover, is individual and visionary approac to piano playing as strongly influenced te past two centuries of world pianism. Tere was no-one wo understood te instrument better tan im: it was Copin wo devoted is wole output to te piano and entrusted all is artistic tougts to te instrument. Moreover, Copin created a style and canon of musical interpretation; e brougt a sui generis law of art into being, a law tat is still in force today and remains uncallenged. Te eirs of Copin s performing artistry were is pupils, all of great importance to Polis piano playing: Princess Marcelina Czartoryska ( ), Karol Mikuli ( ), Zofia Zaleska ( ) and Ignacy Krzyżanowski ( ). Tey, in turn, were raising teir pupils according to te spirit of tat great cult of Copin. Among Mikuli s pupils were Aleksander Micałowski ( ), Maurycy Rosental ( ) and Raul Koczalski ( ); all of tem were great performers of Copin s music and all of tem made worldwide careers. But te Copin tradition was created not only by Copin s pupils and is musical grandcildren; tere were oter carismatic pianists wo intuitively understood te idiom of is music, among tem Józef Wieniawski ( ), Ignacy Jan Paderewski ( ), Józef Śliwiński ( ), Henryk Melcer ( ), Zofia Rabcewicz ( ), Jerzy Lalewicz ( ), Józef Hofman ( ) and Artur Rubinstein ( ). And tere s one name from te above list we sould cordially remember tese days: tat of Aleksander Micałowski, wo once came upon te idea of organising a Fryderyk Copin Piano Competition in Warsaw...»» Jutro w Copin Expressie o początkac konkursu tomorrow in Te Copin Express about te competition s beginning 1 October, 2010 day one Te 16t International Fryderyk Copin Piano Competition 7

8 copin express początek te beginning Cór Filarmonii Narodowej Warsaw Pilarmonic Coir Antoni Wit, soliści, Orkiestra i Cór FN Antoni Wit, soloists, Orcestra and Coir of Warsaw Pilarmonic Po losowaniu After te draw Peng Ceng He, Ciny Cina Waldemar Dąbrowski, Andrzej Jasiński, Piotr Paleczny Losowanie kolejności uczestników Te draw Copin Express oficjalny dziennik XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Copina wydawca publiser Instytut Adama Mickiewicza Polska culture.pl iam.pl & Gramopone Music Magazine gramopone.co.uk redaktor naczelny editor-in-cief Aleksander Laskowski redakcja angielska englis language editor Emma Baker (Gramopone Music Magazine) zespół editors Bartosz Kamiński, Krzysztof Komarnicki, Dominik Skurzak, Małgorzata Wende foto poto Wojciec Grzędziński, Bartosz Sadowski projekt design Marek Zalejski layout & prepress Studio Q Organizator XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Copina Narodowy Instytut Fryderyka Copina Organizer of te 16t International Fryderyk Copin Piano Competition Te Fryderyk Copin Institute 8 Te 16t International Fryderyk Copin Piano Competition day one 1 October, 2010