Przegląd technik utwardzania materiałów złożonych i urządzeń emitujących światło polimeryzacyjne na podstawie piśmiennictwa

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Przegląd technik utwardzania materiałów złożonych i urządzeń emitujących światło polimeryzacyjne na podstawie piśmiennictwa"

Transkrypt

1 Czas. Stomat., 2005, LVIII, 4 Przegląd technik utwardzania materiałów złożonych i urządzeń emitujących światło polimeryzacyjne na podstawie piśmiennictwa A review of the techniques of curing composite materials and apparatus emitting polymerizing light on the basis of the literature Ewa Jaskowska, Henryk Witmanowski Z Katedry i Zakładu Fizjologii Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Kierownik: prof. dr hab. med. J. Paluszak Streszczenie Celem pracy jest omówienie podstaw teoretycznych technik utwardzania materiałów złożonych, jak również omówienie wad i zalet aparatury emitującej światło polimeryzacyjne stosowane do utwardzania materiałów złożonych. Efektywność polimeryzacji zachodzącej w materiale światłoutwardzalnym zależy m.in. od częstotliwości i intensywności użytego światła. Największy procent spolimeryzowanych cząsteczek monomeru powstaje przy długości światła od 450 nm do 490 nm., osiągając maksimum przy 468 nm. Na podstawie badań nad kinetyką skurczu polimeryzacyjnego skonstruowano wiele typów lamp, w których zastosowano różne źródła światła (lasery argonowe, plazmowe, halogenowe, czy diody emitujące światło niebieskie). Najnowszymi modelami lamp są lampy oparte na technologii diod elektroluminescencyjnych (LED). Czas efektywnej pracy diod emitujących niebieskie światło (ang. LED) jest ponad 200 razy dłuższy od czasu pracy stosowanych dotąd lamp halogenowych. Mniejsze zużycie energii, większa efektywność pracy oraz niewielka intensywność promieniowania są głównymi zaletami LED i mogą stać się podstawą do rozpowszechnienia ich użycia. Summary The aim of this paper is to discuss the theoretic basis of techniques of curing composite materials, and to discuss the advantages and disadvantages of apparatus emitting polymerizing light used for curing composite materials. The effectiveness of polymerization taking place in a light-cured material depends, among other things, on the frequency and intensity of the light used. The greatest percentage of polymerised monomer particles is obtained at a wavelength of 450 nm to 490 nm, with a maximum value at 468 nm. On the basis of studies on the kinetics of polymerization shrinkage, many types of lamp have been constructed, in which different sources of light have been used (argon, plasma and halogen lasers, diodes emitting blue light). The newest models of lamps are lamps based on light-emitting diodes (LED).The time of effective use of LED is over 200 times longer than the time of use of the halogen lamps used until now. A lower use of energy, greater effectiveness of use and minimal intensity of radiation are the main advantages of LED, and may become a basis for their widespread use HASŁA INDEKSOWE: światło, materiały złożone, polimeryzacja, LED KEYWORDS: light, composits, polymerisation, LED 253

2 E. Jaskowska, H. Witmanowski Czas. Stomat., Wstęp Wprowadzenie materiałów złożonych do stomatologii, które zapoczątkował w latach sześćdziesiątych Bowen wynalezieniem żywic Bis- GMA było przełomem w odtwarzaniu tkanek zęba (32, 35). Od tego czasu opracowano i wyprodukowano wiele materiałów, a firmy dążące do ciągłego udoskonalenia swoich produktów, walczą z ich niedoskonałościami. Niedoskonałości te wynikają z trzech charakterystycznych właściwości polimerów: skurczu polimeryzacyjnego, niskiego modułu sprężystości podłużnej oraz wysokiej wartości współczynnika rozszerzalności cieplnej w porównaniu z tkankami zęba (35). C e l e m p r a c y jest próba zapoznania czytelnika z technikami i urządzeniami emitującymi światło polimeryzacyjne stosowane do utwardzania materiałów złożonych. Materiały złożone, podobnie jak tkanka zęba, w której kryształy apatytu spajane są przez substancję organiczną, składają się z trzech faz: 1) fazy organicznej (matryca)-stanowi 20-30% objętości materiału, składa się z substancji polimerycznej, substancji regulujących proces polimeryzacji (np. inicjatory) i substancji warunkujących efekt estetyczny wypełnienia (np. barwniki), 2) fazy nieorganicznej (wypełniacze)-stanowi 52-88% objętości materiału, składa się z dwutlenku krzemu w postaci krystalicznego kwarcu lub szkła, soli glinowo-krzemowo-sodowych, borowych lub litowych, tlenków metali ciężkich, strontu, tantalu lub minerałów syntetycznych, 3) substancji wiążącej, która łączy powyższe fazy rolę tę pełnią związki krzemoorganiczne, winylowe i aminowe, np. silan, który łączy się chemicznie przez reakcję estrową z wypełniaczem i przez hydrofobową cząsteczkę zostaje wbudowany w splot polimeru podłoża organicznego (32, 35). W zależności od rodzaju, wielkości i objętości cząsteczek wypełniacza, dzieli się materiały złożone na trzy grupy (klasyfikacja wg Lutza i Philipsa): a) materiały złożone tradycyjne (z makrowypełniaczem), b) materiały złożone z mikrowypełniaczem homogenne i niehomogenne, c) materiały złożone hybrydowe. Polimeryzację, czyli wiązanie materiałów na bazie żywicy, osiągano pierwotnie za pomocą reakcji aminy (aktywatora) i nadtlenku (inicjatora)-tzw. materiały złożone chemoutwardzalne. Około dwudziestu lat temu wprowadzono materiały złożone utwardzane światłem widzialnym, obecnie są one w powszechnym użyciu (4, 16). Niewątpliwą zaletą materiałów chemoutwardzalnych jest równomierna polimeryzacja niezależnie od grubości wypełnienia. Mają one jednak wiele wad dość duży skurcz polimeryzacyjny, niestabilność koloru i związany z tym gorszy efekt estetyczny, ograniczony czas wypełniania ubytku (reakcja i wzrost lepkości następują natychmiast po zetknięciu dwóch składników), wprowadzenie pęcherzyków powietrza podczas mieszania i związana z tym niehomogenność, co prowadzi do powstawania porowatości i zahamowania polimeryzacji (14, 32, 35). Wady materiałów chemoutwardzalnych powodują, że większość stomatologów preferuje materiały złożone światłoutwardzalne. Mają one postać jednorodnej pasty, która zawiera dwuskładnikowy system inicjatora składający się z ketonu i aminy, przy czym keton, najczęściej kamforochinon, jest wrażliwy na światło niebieskie (4, 28). Zgodnie z teorią dualizmu korpuskularno-falowego światło ma dwoisty charakter, tzn. w pewnych warunkach zachowuje się jak fala, a w innych jak cząstka, czyli foton. Foton jest elementarnym kwantem światła, skończoną porcją energii, którą oddaje w momencie zderzenia z inną cząstką. Na tym zjawisku opiera się inicjacja procesu polimeryzacji, przy czym ponieważ prędkość fotonu jest wielkością stałą, równą prędkości światła, a energia fotonu uzależniona jest od jego prędkości i od częstotliwości promieniowania, z którym biegnie,. aby więc przekazać materiałowi złożonemu odpowiednią ilość energii, światło musi mieć określoną długość fali (częstotliwość). Efektywność polimeryzacji przy różnej częstotliwości światła badali Nomoto i Hrasawa 254

3 2005, LVIII, 4 Utwardzanie matriałów złożonych (22). Wykazali oni, że największy procent spolimeryzowanych cząsteczek monomeru powstaje przy długości światła w zakresie nm., osiągając maksimum przy długości 468 nm. Badania nad udoskonalaniem materiałów złożonych generują rozwój urządzeń emitujących światło - lamp polimeryzacyjnych, stanowiących w tej chwili podstawowe wyposażenie gabinetu stomatologicznego. Produkowane lampy do utwardzania różnią się wieloma cechami, takimi jak: źródło światła, skuteczność polimeryzacji materiału złożonego, ilość wydzielanej energii cieplnej, jakość i rodzaj elementów optycznych oraz obecność układu stabilizującego napięcie (32). Długość fali światła emitowanego przez lampy polimeryzacyjne oraz jego intensywność mają decydujące znaczenie dla skuteczności procesu polimeryzacji, a tym samym dla właściwości wypełnień, stąd stałe poszukiwanie najlepszych źródeł światła. Obecnie używane w lampach źródła światła to: lasery argonowe, lampy plazmowe, lampy halogenowe oraz diody emitujące światło niebieskie (11, 15, 16, 20). Lasery argonowe stanowią najdroższe źródło światła. Nie ma ono jednak istotnych zalet w porównaniu ze światłem emitowanym przez lampy halogenowe (20, 34). Lampy plazmowe, w których źródłem światła jest łuk elektryczny powstający pomiędzy elektrodami w zamkniętej kuli ze szkła kwarcowego wypełnionej sprężonym ksenonem oraz oparami metali, są częściej używane (3). Lampa plazmowa (np. Apollo95E) wykazuje dużą moc około 1320 mw/cm 2,podczas gdy moc lampy halogenowej wynosi 700 mw/cm 2 (3, 10, 24). Pozwala to na znaczne skrócenie czasu naświetlania, gdyż jak wykazano polimeryzacja materiału złożonego w czasie 3 sekund lampą plazmową jest równie skuteczna jak halogenową w czasie 40 sekund (3, 10, 12, 19, 24). Niestety, duża intensywność światła wywołuje silne napięcia skurczowe prowadzące do powstawania szczeliny brzeżnej (ryzyko mikroprzecieku) oraz niekorzystny wzrost temperatury w miazdze zęba (3, 11, 13, 25, 31). Hannig i Bott zbadali różne lampy (APT1000PAC, Optilux500, Elipar Highlight). Stwierdzili, że wszystkie dają większy wzrost temperatury miazgi niż konwencjonalna lampa HelioluxII (9). Ponadto niektóre materiały do wypełnień o mniejszej reaktywności monomerów (np. Fermit), wymagające dłuższej ekspozycji światła, nie ulegają całkowitej polimeryzacji przy użyciu lampy plazmowej (20). Niektórzy autorzy proponują, aby używać tego typu lamp głównie w ortodoncji i do zabiegów profilaktycznych, jak np. lakowanie (10). Najbardziej rozpowszechnione są lampy halogenowe. W miarę coraz lepszego poznawania mechanizmów polimeryzacji materiałów złożonych i metod wyeliminowania ich wad, są one systematycznie udoskonalane. Lampy polimeryzacyjne halogenowe są produkowane jako: lampy pistoletowe i zestawy z elastycznym światłowodem (obecnie rzadko używane). Mają one wbudowany filtr, który zatrzymuje szkodliwe, krótkie fale i dłuższe fale wytwarzające ciepło (14, 16, 35). Najprostsze lampy do utwardzania dają możliwość wyboru tylko czasu ekspozycji, który sygnalizują sygnałem dźwiękowym, przy stałej mocy promieniowania. Najpopularniejsze aparaty to: Helilux (Vivadent), Optilux (Demetron), Visilux (3M), Degulux (Degussa), Translux (Kulzer). Obecnie coraz częściej produkuje się lampy z wbudowaną kontrolką natężenia światła, np. Helilux DLX (Vivadent) (14). W świetle badań nad mechaniką skurczu polimeryzacyjnego i teorii zaproponowanej m.in. przez Sakaguchiego (27) polimeryzacja rodnikowa zachodzi w trzech fazach: 1) faza przed utworzeniem żelu, 2) punkt żelu, 3) faza po utworzeniu żelu. Im później dany materiał osiąga punkt żelu, tym mniejsze naprężenia powstaną w nim po całkowitym utwardzeniu. Można to uzyskać naświetlając bardzo długo i z małą intensywnością, co klinicznie jest trudne do osiągnięcia. Zaczęto więc poszukiwać technik opóźniających wejście materiału złożonego w fazę żelu, przy jednoczesnym skróceniu czasu polimeryzacji. Doprowadziło to do wyprodukowania lamp z 255

4 E. Jaskowska, H. Witmanowski Czas. Stomat., zastosowaniem techniki miękkiego startu (polimeryzację rozpoczynamy światłem o małej intensywności, a następnie ją zwiększamy) i pulsacyjnej (naprzemiennie mała i duża moc) (7, 26,). Są to lampy: BISCO Nev VIP, Elipar Highlight ESPE, Astralis 7. Ta ostatnia jest najnowszą lampą firmy Vivadent. Ma ona trzy programy, za pomocą których można dostosować intensywność emitowanego światła do potrzeb: Low Power Program - stała intensywność światła na poziomie 400mW/ cm 2, High Power Program - duża intensywność światła 750mW/ cm 2, Pulse Program (7, 20, 22). Najnowszymi lampami polimeryzacyjnymi są urządzenia oparte na diodach emitujących niebieskie światło (ang.led)(33). Z opublikowanych prac porównujących właściwości lamp z żarówkami halogenowymi z lampami na bazie LED, wynika, że lampy z żarówką halogenową mają określony czas efektywnej pracy około 50 godz., podczas gdy lampy z LED około godz. (12, 15, 16, 30). W żarówkach halogenowych następuje w czasie pracy duża emisja ciepła. Prowadzi ona do degradacji takich części jak reflektor czy filtr, co daje klinicznie negatywny efekt, dotyczący właściwości utwardzanych wypełnień (16, 17). Badania wykonane m.in. przez Mittona (18) wykazują, że lampy używane w prywatnych gabinetach mają ze względu na zużycie nieodpowiednią moc promieniowania, przy subiektywnym zadowoleniu osób pracujących nimi (29). Lampy z LED mają poza tym lepiej dostosowane spektrum do obecnie stosowanych fotoinicjatorów. Przy mniejszej mocy promieniowania (halogenowe-755 mw/cm 2, LED-350 mw/ cm 2 ) parametry utwardzanych materiałów są podobne (11, 15). Zużywają mniej energii (6V napięcie robocze) i są produkowane również w wersji bezprzewodowej, bardzo wygodnej w użyciu. Ze względu na niewielką intensywność promieniowania nie trzeba do pracy nimi używać okularów ochronnych, a minimalna emisja ciepła wyklucza ryzyko przegrzania miazgi. Obecnie wiele firm produkuje już tego typu lampy (Luxo-Max, Elipar Freelight). Wiele zalet, przy stosunkowo przystępnej cenie rokuje rozpowszechnienie ich użycia. Od momentu wejścia na rynek lamp do utwardzania materiałów, aż po dzień dzisiejszy trwają badania nad wpływem pracy z nimi na siatkówkę oka operatora (1, 2, 5, 8). Stwierdzony jest negatywny wpływ światła niebieskiego o dużej intensywności na siatkówkę (6, 8, 23) i zaleca się używanie okularów ochronnych lub osłon (1, 2, 8). Chadwick i wsp. badali także wpływ promieniowania UV na skórę palców stomatologa. Chociaż wykazali, że ryzyko dla skóry jest niewielkie, jednak ze względu na możliwość interakcji promieniowania i różnych substancji chemicznych stosowanych w stomatologii, zalecają pracę w rękawiczkach (5). Badania dotyczące technik i urządzeń polimeryzacyjnych są w toku, dlatego lekarze powinni bacznie śledzić wszystkie nowości, aby w praktyce klinicznej zastosować najlepsze i bezpieczne techniki utwardzania materiałów złożonych. Piśmiennictwo 1. Anonymous.: The effects of blue light on the retina and the use of protective filtering glasses. Council on Dental Materials, Instruments and Equipment. J.A.D.A., 1986, 112, 4, Anonymous.: Visible light-cured composites and activating units. Council on Dental Materials, Instruments and Equipment. J.A.D.A. 1985, 110, 1, Bachanek T., Drop.B., Niewczas A., Chałas R.: Ocena właściwości użytkowych lampy plazmowej doniesienie wstępne. Quintessence 2000, 8, 3, Bassiouny M. A., Grant A. A.: A visible light-cured composite restorative. Brit. Dent. J., 1978, 145, Chadwick R. G., Traynor N., Moseley H., Gibbs N.: Blue light curing units-a dermatological hazard? Br. Dent. J., 1994, Dawson W., Nakanishi-Ueda T., Armstrong D., Reitze D., Samuelson D., Hope M., Fukuda S., Matsuishi M., Ozawa T., Ueda T., Koide R.: Local fundus response to blue(led and laser) and infrared (LED and laser) sources. Exp. Eye. Res., 2001, 73, 1, Davidson C. L., de 256

5 2005, LVIII, 4 Utwardzanie matriałów złożonych Gee A. J.: Light curing units, polymerization, and clinical implications. J. Adhes. Dent., 2000, 2, 3, Foster C. D., Satrom K. D., Morris M. A.: Potential retinal hazards of dental visible-light resin curing units. Biomed. Sci. Instrum., 1988, 24, 1, Hannig M., Bott B.: In-vitro pulp chamber temperature rise during composite resin polymerization with various light-curing sources. Dent. Mater., 1999, 15, Hasegawa T., Itoh K., Wakumoto S., Hisamitsu H.: Depth of cure and marginal adaptation to dentin of xenon lamp polymerized resin composites. Oper. Dent., 2001, 26, 6, Jandt K. D., Mills R. W., Blackwell G. B., Ashworth S. H.: Depth of cure and compressive strength of dental composites cured with blue light emitting diodes (LED). Dent. Mater., 2000, 16, 1, Kim J. W., Jang K. T., Lee S. H., Kim C. C., Hahn S. H., Garcia-Godoy F.: Effect of curing method and curing time on the microhardness and wear of pit ant fissure sealants. Dent. Mater., 2002, 18, 2, Knezevic A., Tarle Z., Meniga A., Sutalo J., Pichler G., Ristic M.: Degree of conversion and temperature rise during polymerization of composite resin samples with blue diodes. J. Oral. Rehabil., 2001, 28, 6, Knychalska-Karwan Z.: Stomatologia zachowawcza wieku rozwojowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków Kurachi C., Tuboy A. M., Magalhaes D. V., Bognato V. S.: Hardness evaluation of a dental composite polymerized with experimental LED-based devices. Dent. Mater., 2001, 17, 4, Mills R. W., Jandt K. D., Ashworth S. H.: Dental composite depth of cure with halogen and blue light emitting diode technology. Brit. Dent. J., 1999, 186, 8, Miyazaki M., Hattori T., Ichiishi Y., Kondo M., Onose H., Moore B. K.: Evaluation of curing units used in private dental offices. Oper. Dent., 1999, 23, 2, Mitton B. A., Wilson N. H.: The use and maintenance of visible light activating units in general practice. Br. Dent. J., 2001, 191, 2, Munksgaard E. Ch., Peutzfeldt A., Asmussen E.: Elution of TEGDMA ant BisGMA from a resin ant a resin composite cured with halogen or plasma light. Eur. J. Oral Sci., 2000, 108, Niewiadomski K.: Stomatologia u progu nowego wieku. VIP, 1999, 6, Niewiadomski K.: Wiadomości ogólne o światłoutwardzalnych materiałach złożonych. VIP Vademecum cz. 1, 2000, 8, Okoński P.: Polimeryzacja światłoutwardzalnych materiałów kompozycyjnych przegląd piśmiennictwa. Nowa stomatologia 2000, 14, 4, Pang J., Seko Y., Tokoro T., Ichinose S., Yamamoto H.: Observation of ultrastructural changes in cultured retinal pigment epithelium following exposure to blue light. Graefe s. Arch. Clin. Exp. Ophtalmol., 1998, 236, 9, Park S. H., Krejci I., Lutz F.: Microhardness of resin composites polymerized by plasma arts or conventional visible light curing. Oper. Dent., 2002, 27, 1, Pilo R., Oelgiesser D., Cardash H. S.: A survey of output intensity and potential for depth of cure among light-curing units in clinical use. J. Dent., 1999, 27, 3, Rueggeberg F. A., Caughman W. F., Chan D. C.: Novel approach to measure composite conversion kinetics during exposure with stepped or continuous light-curing. J. Esthet. Dent., 1999, 11, 4, Sakaguchi R. L., Berghe H. X.: Reduced light energy density decreases post-gel contraction while maintaining degree of conversion in composites. J. Dent., 1998, 26, Smith G. A., Wilson N. H. F.: A visible light-cured composite restorative. Brit. Dent. J., 1998, 147, Salomon C. S., Osman Y. J.: Evaluating the efficacy of curing light. SADJ Stahl F., Ashworth S. H., Jandt K. D., Mills R. W.: Light-emitting diode (LED) polymerization of dental composites: flexural properties and polymerization potential. Biomaterials 2000, 21, 13, Stritikus J., Owens B.: An in vitro study of mikroleakage of occlusal composite restorations polymerized by a conventional curing light and a PAC curing light J. Clin. Pediatr. Dent., 2000, 24, 3, Tomankiewicz M.: Materiały kompozytowe i szklanojonomerowe w praktyce stomatologicznej. Wydawnictwo Czelej. Lublin Uchida K., Hirasawa T.: Studies on light-emitting diodes based light curing unit. Jap. J. Acad. Dent. Engin., 2000, 14, 1, Westerman G., Hicks J., Flaitz C.: Argon laser curing of fluoride-releasing pit and fissure sealant: in vitro caries development. ASDC J. Dent. Child., 2000, 67, 6, Wilson H., McLean J. W., Brown D.: Materiały stomatologiczne i ich kliniczne zastosowanie. Wydawnictwo Sanmedica. Warszawa Otrzymano: dnia 23.VII.2004 r. Adres autorów: Poznań, ul. Święcickiego

Pracownia Biofizyczna, Zakład Biofizyki CM UJ ( S ) I. Zagadnienia

Pracownia Biofizyczna, Zakład Biofizyki CM UJ ( S ) I. Zagadnienia ( S ) I. Zagadnienia 1. Promieniowanie świetlne; właściwości i źródła. 2. Polimeryzacja stomatologicznych materiałów światłoutwardzalnych. 3. Parametry i zasada działania stomatologicznej lampy polimeryzacyjnej.

Bardziej szczegółowo

Lampy polimeryzacyjne LAMPY HALOGENOWE 5.2 LAMPY DIODOWE 5.3 ŚWIATŁOWODY 5.5 RADIOMETRY 5.5 AKCESORIA DO LAMP 5.6

Lampy polimeryzacyjne LAMPY HALOGENOWE 5.2 LAMPY DIODOWE 5.3 ŚWIATŁOWODY 5.5 RADIOMETRY 5.5 AKCESORIA DO LAMP 5.6 5 Lampy polimeryzacyjne LAMPY HALOGENOWE 5.2 LAMPY DIODOWE 5.3 ŚWIATŁOWODY 5.5 RADIOMETRY 5.5 AKCESORIA DO LAMP 5.6 Lampy halogenowe Optilux 501 Najbardziej wszechstronna, wysokowydajna lampa halogenowa

Bardziej szczegółowo

BADANIE ZMIAN TEMPERATURY ŚWIATŁOUTWARDZALNYCH KOMPOZYTOWYCH MATERIAŁÓW DENTYSTYCZNYCH W TRAKCIE POLIMERYZACJI

BADANIE ZMIAN TEMPERATURY ŚWIATŁOUTWARDZALNYCH KOMPOZYTOWYCH MATERIAŁÓW DENTYSTYCZNYCH W TRAKCIE POLIMERYZACJI Mirosław DĄBROWSKI Rafał DULSKI Paweł ZABOROWSKI Marcin ALUCHNA BADANIE ZMIAN TEMPERATURY ŚWIATŁOUTWARDZALNYCH KOMPOZYTOWYCH MATERIAŁÓW DENTYSTYCZNYCH W TRAKCIE POLIMERYZACJI STRESZCZENIE Celem badań było

Bardziej szczegółowo

Adhezja materiałów kompozytowych jest dzisiaj

Adhezja materiałów kompozytowych jest dzisiaj lek. stom. Krzysztof Polanowski 1, lek. stom. Iwona Polanowska-Zbijewska 2 Wpływ polimeryzacji światłem na jakość i skurcz materiału kompozytowego Adhezja materiałów kompozytowych jest dzisiaj wykorzystywana

Bardziej szczegółowo

Wpływ natężenia światła i czasu naświetlania na wytrzymałość materiałów kompozytowych

Wpływ natężenia światła i czasu naświetlania na wytrzymałość materiałów kompozytowych Wpływ natężenia światła i czasu naświetlania na wytrzymałość materiałów kompozytowych The influence of the intensity of light and time exposure on the durability of dental composites Zakład Stomatologii

Bardziej szczegółowo

APARATURA BADAWCZA I DYDAKTYCZNA

APARATURA BADAWCZA I DYDAKTYCZNA APARATURA BADAWCZA I DYDAKTYCZNA Badania właściwości mechanicznych światłoutwardzalnych kompozytów na bazie wielofunkcyjnych żywic akrylanowych ZBIGNIEW CZECH, EWELINA MINCIEL ZACHDNIPMRSKI UNIWERSYTET

Bardziej szczegółowo

Bulk-Fill Composite - Jeden kompozyt - Dwie gęstości

Bulk-Fill Composite - Jeden kompozyt - Dwie gęstości Bulk-Fill Composite - Jeden kompozyt - Dwie gęstości Praktyczny, szybki i niezawodny Warstwowe wypełnianie ubytku jest metodą z wyboru w celu skompensowania naprężeń wynikających ze skurczu konwencjonalnego

Bardziej szczegółowo

LAMPA POLIMERYZACYJNA

LAMPA POLIMERYZACYJNA LAMPA POLIMERYZACYJNA DB-686 Latte i Mocha INSTRUKCJA UśYTKOWANIA Wyłączny Dystrybutor: TPH Pol-Intech Sp. z o.o. 93-176 Łódź, ul. ŁomŜyńska 3 tel./fax. +48 42 682 78 75, +48 42 682 16 83 +48 42 684 64

Bardziej szczegółowo

Poszukiwanie materiału o niskim skurczu polimeryzacyjnym

Poszukiwanie materiału o niskim skurczu polimeryzacyjnym 5 /2010 STOMATOLOGIA z a c h o w a w c z a Robert A. Lowe, DDS Poszukiwanie materiału o niskim skurczu polimeryzacyjnym Obniżenie wielkości naprężenia skurczowego jest czynnikiem krytycznym, który determinuje

Bardziej szczegółowo

LED - rewolucja w oświetleniu

LED - rewolucja w oświetleniu LED - rewolucja w oświetleniu Dziękujemy za wynalezienie żarówki, Panie Edison. Teraz nasza kolej! Oczywiście jesteśmy wdzięczni Panu Edisonowi za wynalezienie żarówki. Niestety, tradycyjne żarówki już

Bardziej szczegółowo

starlight Diodowa lampa polimeryzacyjna

starlight Diodowa lampa polimeryzacyjna starlight Diodowa lampa polimeryzacyjna starlight lekka, skuteczna, wszechstronna m (złącze mectron) e (złącze EMS) s (złącze Satelec) (unit stom.) starlight s Lekkie, praktyczne i niewiarygodnie łatwe

Bardziej szczegółowo

Resin-based Dental Restorative Material ESTELITE BULK FILL Flow

Resin-based Dental Restorative Material ESTELITE BULK FILL Flow Resin-based Dental Restorative Material ESTELITE BULK FILL Flow POLSKI Przed użyciem należy zapoznać się z całą informacją, środkami ostrożności oraz uwagami. OPIS PRODUKTU I INFORMACJE OGÓLNE 1) ESTELITE

Bardziej szczegółowo

Preparat Nanocare Gold w zapobieganiu próchnicy wtórnej

Preparat Nanocare Gold w zapobieganiu próchnicy wtórnej Preparat Nanocare Gold w zapobieganiu próchnicy wtórnej Roman Borczyk i Katarzyna Pietranek Nanocare Gold preparation in the prevention of recurrent caries Praca recenzowana Centrum Implantologii i Stomatologii

Bardziej szczegółowo

Wykład XIV: Właściwości optyczne. JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Technologii Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych

Wykład XIV: Właściwości optyczne. JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Technologii Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych Wykład XIV: Właściwości optyczne JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Technologii Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych Treść wykładu: Treść wykładu: 1. Wiadomości wstępne: a) Załamanie

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE STAŁEJ PLANCKA Z POMIARU CHARAKTERYSTYK PRĄDOWO-NAPIĘCIOWYCH DIOD ELEKTROLUMINESCENCYJNYCH. Irena Jankowska-Sumara, Magdalena Krupska

WYZNACZANIE STAŁEJ PLANCKA Z POMIARU CHARAKTERYSTYK PRĄDOWO-NAPIĘCIOWYCH DIOD ELEKTROLUMINESCENCYJNYCH. Irena Jankowska-Sumara, Magdalena Krupska 1 II PRACOWNIA FIZYCZNA: FIZYKA ATOMOWA Z POMIARU CHARAKTERYSTYK PRĄDOWO-NAPIĘCIOWYCH DIOD ELEKTROLUMINESCENCYJNYCH Irena Jankowska-Sumara, Magdalena Krupska Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie

Bardziej szczegółowo

Dioda półprzewodnikowa OPRACOWANIE: MGR INŻ. EWA LOREK

Dioda półprzewodnikowa OPRACOWANIE: MGR INŻ. EWA LOREK Dioda półprzewodnikowa OPRACOWANIE: MGR INŻ. EWA LOREK Budowa diody Dioda zbudowana jest z dwóch warstw półprzewodników: półprzewodnika typu n (nośnikami prądu elektrycznego są elektrony) i półprzewodnika

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do technologii HDR

Wprowadzenie do technologii HDR Wprowadzenie do technologii HDR Konwersatorium 2 - inspiracje biologiczne mgr inż. Krzysztof Szwarc krzysztof@szwarc.net.pl Sosnowiec, 5 marca 2018 1 / 26 mgr inż. Krzysztof Szwarc Wprowadzenie do technologii

Bardziej szczegółowo

Laser pikselowy i frakselowy różnice i zastosowanie w kosmetologii. Barbara Kierlik Gr. 39Z

Laser pikselowy i frakselowy różnice i zastosowanie w kosmetologii. Barbara Kierlik Gr. 39Z Laser pikselowy i frakselowy różnice i zastosowanie w kosmetologii Barbara Kierlik Gr. 39Z Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation Wzmocnienie światła poprzez wymuszoną emisję Laser to

Bardziej szczegółowo

Oświetlenie ledowe: wszystko o trwałości LEDów

Oświetlenie ledowe: wszystko o trwałości LEDów Oświetlenie ledowe: wszystko o trwałości LEDów Choć diody świecące są coraz częściej stosowane, a ich ceny są z roku na rok niższe, koszt inwestycji wciąż przewyższa tradycyjne rozwiązania. Producenci

Bardziej szczegółowo

Techniczne podstawy promienników

Techniczne podstawy promienników Techniczne podstawy promienników podczerwieni Technical Information,, 17.02.2009, Seite/Page 1 Podstawy techniczne Rozdz. 1 1 Rozdział 1 Zasady promieniowania podczerwonego - Podstawy fizyczne - Widmo,

Bardziej szczegółowo

Właściwości optyczne. Oddziaływanie światła z materiałem. Widmo światła widzialnego MATERIAŁ

Właściwości optyczne. Oddziaływanie światła z materiałem. Widmo światła widzialnego MATERIAŁ Właściwości optyczne Oddziaływanie światła z materiałem hν MATERIAŁ Transmisja Odbicie Adsorpcja Załamanie Efekt fotoelektryczny Tradycyjnie właściwości optyczne wiążą się z zachowaniem się materiałów

Bardziej szczegółowo

Światło fala, czy strumień cząstek?

Światło fala, czy strumień cząstek? 1 Światło fala, czy strumień cząstek? Teoria falowa wyjaśnia: Odbicie Załamanie Interferencję Dyfrakcję Polaryzację Efekt fotoelektryczny Efekt Comptona Teoria korpuskularna wyjaśnia: Odbicie Załamanie

Bardziej szczegółowo

LAMPA POLIMERYZACYJNA WOODPECKER LED.C

LAMPA POLIMERYZACYJNA WOODPECKER LED.C LAMPA POLIMERYZACYJNA WOODPECKER LED.C INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA Dystrybutor: Zapraszamy na stronę internetową: http://www.pol-intech.pl SPIS TREŚCI: 1. BEZPIECZEŃSTWO... 1 2. Zawartość opakowania... 1 3.

Bardziej szczegółowo

w13 54 Źródła światła Żarówka Żarówka halogenowa Świetlówka Lampa rtęciowa wysokoprężna Lampa sodowa wysokoprężna Lampa sodowa niskoprężna LED

w13 54 Źródła światła Żarówka Żarówka halogenowa Świetlówka Lampa rtęciowa wysokoprężna Lampa sodowa wysokoprężna Lampa sodowa niskoprężna LED 54 Źródła światła Żarówka Żarówka halogenowa Świetlówka Lampa rtęciowa wysokoprężna Lampa sodowa wysokoprężna Lampa sodowa niskoprężna LED inkandescencyjne - żarówki luminescencyjne -lampy fluorescencyjne

Bardziej szczegółowo

LAMPA POLIMERYZACYJNA DY400-4

LAMPA POLIMERYZACYJNA DY400-4 LAMPA POLIMERYZACYJNA DY400-4 INSTRUKCJA UśYTKOWANIA Wyłączny Dystrybutor: TPH Pol-Intech Sp. z o.o. 93-176 Łódź, ul. ŁomŜyńska 3 tel./fax. +48 42 682 78 75, +48 42 682 16 83 +48 42 684 64 78, email: info@pol-intech.pl

Bardziej szczegółowo

Sonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym?

Sonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym? Schemat 1 Strefy reakcji Rodzaje efektów sonochemicznych Oscylujący pęcherzyk gazu Woda w stanie nadkrytycznym? Roztwór Znaczne gradienty ciśnienia Duże siły hydrodynamiczne Efekty mechanochemiczne Reakcje

Bardziej szczegółowo

ARTS & HOBBY CENTRUM. Kleje UV i akcesoria lipiec 2013

ARTS & HOBBY CENTRUM. Kleje UV i akcesoria lipiec 2013 Kleje UV i akcesoria lipiec 2013 Klej Pulsar UV 3g. to jednoskładnikowy akrylowy klej konstrukcyjny do klejenia szkła ze szkłem, szkła z metalem, szkła z innymi twardymi materiałami. Tworzy cienkie i idealnie

Bardziej szczegółowo

LAMPA POLIMERYZACYJNA WOODPECKER LED.G

LAMPA POLIMERYZACYJNA WOODPECKER LED.G 93-176 Łódź, ul. ŁomŜyńska 3 LAMPA POLIMERYZACYJNA WOODPECKER LED.G INSTRUKCJA UśYTKOWANIA Wyłączny Dystrybutor: 93-176 Łódź, ul. ŁomŜyńska 3 Zapraszamy na stronę internetową: http://www.pol-intech.pl

Bardziej szczegółowo

LAMPA POLIMERYZACYJNA WOODPECKER LED.B

LAMPA POLIMERYZACYJNA WOODPECKER LED.B LAMPA POLIMERYZACYJNA WOODPECKER LED.B INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA Dystrybutor: tel./fax. +48 42 682 78 75, +48 42 682 16 83 +48 42 684 64 78, Zapraszamy na stronę internetową: http://www.pol-intech.pl 1 SPIS

Bardziej szczegółowo

PROMOCJE jesień - zima 2012

PROMOCJE jesień - zima 2012 PROMOCJE IPS Empress Direct 3 x 3g + IPS Empress Direct 1 x 3g GRATIS!* IPS Empress Direct Światłoutwardzalny, nanohybrydowy materiał złożony o wyjątkowej estetyce. Dostępny jest w 32 kolorach o pięciu

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS

OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące

Bardziej szczegółowo

ARTS & HOBBY CENTRUM. Kleje UV i akcesoria lipiec 2013

ARTS & HOBBY CENTRUM. Kleje UV i akcesoria lipiec 2013 Kleje UV i akcesoria lipiec 2013 Klej Pulsar UV 3g. to jednoskładnikowy akrylowy klej konstrukcyjny do klejenia szkła ze szkłem, szkła z metalem, szkła z innymi twardymi materiałami. Tworzy cienkie i idealnie

Bardziej szczegółowo

Maksymalna moc i pewność przy każdej polimeryzacji

Maksymalna moc i pewność przy każdej polimeryzacji Maksymalna moc i pewność przy każdej polimeryzacji Do niedawna lampy halogenowe nie były w stanie polimeryzować bez emisji dużej ilości ciepła, ponadto dostarczały niewielką ilość użytecznego promieniowania

Bardziej szczegółowo

ŚWIATŁOUTWARDZALNY, WZMOCNIONY SZKŁOJONOMEROWY ZĘBINOWO-SZKLIWNY SYSTEM ŁĄCZĄCY

ŚWIATŁOUTWARDZALNY, WZMOCNIONY SZKŁOJONOMEROWY ZĘBINOWO-SZKLIWNY SYSTEM ŁĄCZĄCY GC Fuji BOND LC Przed użyciem przeczytaj uważnie instrukcję ŚWIATŁOUTWARDZALNY, WZMOCNIONY SZKŁOJONOMEROWY ZĘBINOWO-SZKLIWNY SYSTEM ŁĄCZĄCY Do użytku wyłącznie przez wykwalifikowany personel stomatologiczny

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WARUNKÓW UTWARDZANIA I GRUBOŚCI UTWARDZONEJ WARSTEWKI NA WYTRZYMAŁOŚĆ NA ROZCIĄGANIE ŻYWICY SYNTETYCZNEJ

WPŁYW WARUNKÓW UTWARDZANIA I GRUBOŚCI UTWARDZONEJ WARSTEWKI NA WYTRZYMAŁOŚĆ NA ROZCIĄGANIE ŻYWICY SYNTETYCZNEJ 61/2 Archives of Foundry, Year 21, Volume 1, 1 (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 21, Rocznik 1, Nr 1 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-58 WPŁYW WARUNKÓW UTWARDZANIA I GRUBOŚCI UTWARDZONEJ WARSTEWKI NA WYTRZYMAŁOŚĆ

Bardziej szczegółowo

Kierunek: Elektrotechnika wersja z dn Promieniowanie optyczne Laboratorium

Kierunek: Elektrotechnika wersja z dn Promieniowanie optyczne Laboratorium Kierunek: Elektrotechnika wersja z dn. 04.05.2018 Promieniowanie optyczne Laboratorium Temat: OCENA WPŁYWU LAMP ELEKTRYCZNYCH NA SKUTECZNOŚĆ PROCESU FOTOSYNTEZY Opracowanie wykonano na podstawie: [1] DIN

Bardziej szczegółowo

Tetric EvoCeram Bulk Fill Wysokiej jakości kompozyt do odcinka bocznego

Tetric EvoCeram Bulk Fill Wysokiej jakości kompozyt do odcinka bocznego Tetric EvoCeram Bulk Fill Wysokiej jakości kompozyt do odcinka bocznego Najbardziej efektywne wypełnienia w odcinku bocznym! TERAZ RÓWNIEŻ W POSTACI FLOW! Tetric EvoCeram Bulk Fill Kompozyt do modelowania

Bardziej szczegółowo

Promieniowanie X. Jak powstaje promieniowanie rentgenowskie Budowa lampy rentgenowskiej Widmo ciągłe i charakterystyczne promieniowania X

Promieniowanie X. Jak powstaje promieniowanie rentgenowskie Budowa lampy rentgenowskiej Widmo ciągłe i charakterystyczne promieniowania X Promieniowanie X Jak powstaje promieniowanie rentgenowskie Budowa lampy rentgenowskiej Widmo ciągłe i charakterystyczne promieniowania X Lampa rentgenowska Lampa rentgenowska Promieniowanie rentgenowskie

Bardziej szczegółowo

!!!DEL są źródłami światła niespójnego.

!!!DEL są źródłami światła niespójnego. Dioda elektroluminescencyjna DEL Element czynny DEL to złącze p-n. Gdy zostanie ono spolaryzowane w kierunku przewodzenia, to w obszarze typu p, w warstwie o grubości rzędu 1µm, wytwarza się stan inwersji

Bardziej szczegółowo

GLUMA 2Bond INSTRUKCJA OBSŁUGI

GLUMA 2Bond INSTRUKCJA OBSŁUGI GLUMA 2Bond INSTRUKCJA OBSŁUGI Opis produktu GLUMA 2Bond jest światło utwardzalnym, jednoskładnikowym systemem wiążącym do stosowania w adhezyjnej technice wypełniania ubytków. GLUMA 2Bond został opracowany

Bardziej szczegółowo

Jolanta Sokołowska, Nezar Masre, Monika Domarecka, Jerzy Sokołowski. Wpływ temperatury polimeryzacji na wytrzymałość materiałów kompozytowych

Jolanta Sokołowska, Nezar Masre, Monika Domarecka, Jerzy Sokołowski. Wpływ temperatury polimeryzacji na wytrzymałość materiałów kompozytowych prace oryginalne Dent. Med. Probl. 2010, 47, 2, 153 159 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Jolanta Sokołowska, Nezar Masre, Monika Domarecka, Jerzy Sokołowski

Bardziej szczegółowo

Dzień dobry. Miejsce: IFE - Centrum Kształcenia Międzynarodowego PŁ, ul. Żwirki 36, sala nr 7

Dzień dobry. Miejsce: IFE - Centrum Kształcenia Międzynarodowego PŁ, ul. Żwirki 36, sala nr 7 Dzień dobry BARWA ŚWIATŁA Przemysław Tabaka e-mail: przemyslaw.tabaka@.tabaka@wp.plpl POLITECHNIKA ŁÓDZKA Instytut Elektroenergetyki Co to jest światło? Światło to promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie

Bardziej szczegółowo

Źródła światła: Lampy (termiczne) na ogół wymagają filtrów. Wojciech Gawlik, Metody Optyczne w Medycynie 2010/11 - wykł. 3 1/18

Źródła światła: Lampy (termiczne) na ogół wymagają filtrów. Wojciech Gawlik, Metody Optyczne w Medycynie 2010/11 - wykł. 3 1/18 Źródła światła: Lampy (termiczne) na ogół wymagają filtrów Wojciech Gawlik, Metody Optyczne w Medycynie 2010/11 - wykł. 3 1/18 Lampy: a) szerokopasmowe, rozkład Plancka 2hc I( λ) = 5 λ 2 e 1 hc λk T B

Bardziej szczegółowo

Kopolimery statystyczne. Kopolimery blokowe. kopolimerów w blokowych. Sonochemiczna synteza -A-A-A-A-A-A-A-B-B-B-B-B-B-B-B-B-B- Typowe metody syntezy:

Kopolimery statystyczne. Kopolimery blokowe. kopolimerów w blokowych. Sonochemiczna synteza -A-A-A-A-A-A-A-B-B-B-B-B-B-B-B-B-B- Typowe metody syntezy: 1 Sonochemiczna synteza kopolimerów w blokowych Kopolimery statystyczne -A-B-A-A-B-A-B-B-A-B-A-B-A-A-B-B-A- Kopolimery blokowe -A-A-A-A-A-A-A-B-B-B-B-B-B-B-B-B-B- Typowe metody syntezy: Polimeryzacja żyjąca

Bardziej szczegółowo

PENTALED 12.

PENTALED 12. PENTALED 12 12 eliptycznych luster, których konstrukcja jest wynikiem matematycznej analizy problemu, odbijają światło emitowane przez białe diody LED i odpowiednio je rozpraszają, aby uzyskać maksymalną

Bardziej szczegółowo

Teresa Bachanek, Renata Chałas, Dorota Łukasiewicz, Bożena Tarczydło

Teresa Bachanek, Renata Chałas, Dorota Łukasiewicz, Bożena Tarczydło Teresa Bachanek, Renata Chałas, Dorota Łukasiewicz, Bożena Tarczydło Wstępna ocena kliniczna wypełnień z materiału kompozytowego Arkon Z Katedry i Zakładu Stomatologii Zachowawczej Akademii Medycznej w

Bardziej szczegółowo

Struktura pasmowa ciał stałych

Struktura pasmowa ciał stałych Struktura pasmowa ciał stałych dr inż. Ireneusz Owczarek CMF PŁ ireneusz.owczarek@p.lodz.pl http://cmf.p.lodz.pl/iowczarek 2012/13 Spis treści 1. Pasmowa teoria ciała stałego 2 1.1. Wstęp do teorii..............................................

Bardziej szczegółowo

LED PAR 56 7*10W RGBW 4in1 SLIM

LED PAR 56 7*10W RGBW 4in1 SLIM LED PAR 56 7*10W RGBW 4in1 SLIM USER MANUAL Attention: www.flash-butrym.pl Strona 1 1. Please read this specification carefully before installment and operation. 2. Please do not transmit this specification

Bardziej szczegółowo

Lasery. Własności światła laserowego Zasada działania Rodzaje laserów

Lasery. Własności światła laserowego Zasada działania Rodzaje laserów Lasery Własności światła laserowego Zasada działania Rodzaje laserów Lasery Laser - nazwa utworzona jako akronim od Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation - wzmocnienie światła poprzez

Bardziej szczegółowo

Naprężenia i odkształcenia spawalnicze

Naprężenia i odkształcenia spawalnicze Naprężenia i odkształcenia spawalnicze Cieplno-mechaniczne właściwości metali i stopów Parametrami, które określają stan mechaniczny metalu w różnych temperaturach, są: - moduł sprężystości podłużnej E,

Bardziej szczegółowo

możliwie jak najniższą lepkość oraz / lub niską granicę płynięcia brak lub bardzo mały udział sprężystości we właściwościach przepływowych

możliwie jak najniższą lepkość oraz / lub niską granicę płynięcia brak lub bardzo mały udział sprężystości we właściwościach przepływowych RHEOTEST Medingen Reometr RHEOTEST RN służący do reologicznej oceny systemów dwuskładnikowych na przykładzie lakierów i mas uszczelniających przy pomocy testów oscylacji Zadania podstawowe Systemy dwuskładnikowe

Bardziej szczegółowo

Cienkowarstwowe ogniwa słoneczne: przegląd materiałów, technologii i sytuacji rynkowej

Cienkowarstwowe ogniwa słoneczne: przegląd materiałów, technologii i sytuacji rynkowej Cienkowarstwowe ogniwa słoneczne: przegląd materiałów, technologii i sytuacji rynkowej Przez ostatnie lata, rynek fotowoltaiki rozwijał się, wraz ze sprzedażą niemal zupełnie zdominowaną przez produkty

Bardziej szczegółowo

Ksenonowe źródło światła zimnego z wbudowaną kamerą endoskopową Videosmart XV-3001

Ksenonowe źródło światła zimnego z wbudowaną kamerą endoskopową Videosmart XV-3001 Ksenonowe źródło światła zimnego z wbudowaną kamerą endoskopową Videosmart XV-3001 Jako źródło światła zastosowano 35W promiennik metal-haloid, tzw. mini-ksenon, który pozwala ograniczyć rozmiar urządzenia

Bardziej szczegółowo

WYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW. Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej

WYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW. Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej WYBRANE METODY MODYFIKACJI ASFALTÓW Prof. dr hab. inż. Irena Gaweł emerytowany prof. Politechniki Wrocławskiej Modyfikacja asfaltów gumą Modyfikacja asfaltów siarką Modyfikacja asfaltów produktami pochodzenia

Bardziej szczegółowo

Ekspansja plazmy i wpływ atmosfery reaktywnej na osadzanie cienkich warstw hydroksyapatytu. Marcin Jedyński

Ekspansja plazmy i wpływ atmosfery reaktywnej na osadzanie cienkich warstw hydroksyapatytu. Marcin Jedyński Ekspansja plazmy i wpływ atmosfery reaktywnej na osadzanie cienkich warstw hydroksyapatytu. Marcin Jedyński Metoda PLD (Pulsed Laser Deposition) PLD jest nowoczesną metodą inżynierii powierzchni, umożliwiającą

Bardziej szczegółowo

LAMPA POLIMERYZACYJNA DB-689

LAMPA POLIMERYZACYJNA DB-689 LAMPA POLIMERYZACYJNA DB-689 INSTRUKCJA UśYTKOWANIA Wyłączny Dystrybutor: TPH Pol-Intech Sp. z o.o. 93-021 Łódź, ul. Lokatorska 11 tel/fax +48 42 682 78 75, +48 42 682 16 83 +48 42 684 64 78, email: info@pol-intech.pl

Bardziej szczegółowo

wymiana energii ciepła

wymiana energii ciepła wymiana energii ciepła Karolina Kurtz-Orecka dr inż., arch. Wydział Budownictwa i Architektury Katedra Dróg, Mostów i Materiałów Budowlanych 1 rodzaje energii magnetyczna kinetyczna cieplna światło dźwięk

Bardziej szczegółowo

Światła robocze do ciągników rolniczych: LED czy halogen?

Światła robocze do ciągników rolniczych: LED czy halogen? .pl https://www..pl Światła robocze do ciągników rolniczych: LED czy halogen? Autor: Ernest Jankowski Data: 27 czerwca 2017 Każdy ciągnik oryginalnie wyposażony jest w oświetlenie robocze, którego zadaniem

Bardziej szczegółowo

OPRAWY PRZEMYSŁOWE LED - CHIP

OPRAWY PRZEMYSŁOWE LED - CHIP OPRAWY PRZEMYSŁOWE LED - CHIP CECHY OGÓLNE Oprawy oświetleniowe LED należą do najnowszej generacji sztucznych źródeł światła i zostały zaprojektowane z myślą o typowo przemysłowych zastosowaniach. Dzięki

Bardziej szczegółowo

spis urządzeń użytych dnia moduł O-01

spis urządzeń użytych dnia moduł O-01 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie wybranych reprezentatywnych elementów optoelektronicznych nadajników światła (fotoemiterów), odbiorników światła (fotodetektorów) i transoptorów oraz zapoznanie

Bardziej szczegółowo

Przewaga klasycznego spektrometru Ramana czyli siatkowego, dyspersyjnego nad przystawką ramanowską FT-Raman

Przewaga klasycznego spektrometru Ramana czyli siatkowego, dyspersyjnego nad przystawką ramanowską FT-Raman Porównanie Przewaga klasycznego spektrometru Ramana czyli siatkowego, dyspersyjnego nad przystawką ramanowską FT-Raman Spektroskopia FT-Raman Spektroskopia FT-Raman jest dostępna od 1987 roku. Systemy

Bardziej szczegółowo

LCC - REWOLUCJA W OŚWIETLENIU

LCC - REWOLUCJA W OŚWIETLENIU LCC - REWOLUCJA W OŚWIETLENIU Co to jest LCC? LCC to skrót od Laser Crystal Ceramics, jednak nie ma nic wspólnego ze światłem laserowym. Skrót ten opisuje najważniejsze elementy, używane w tej technologii

Bardziej szczegółowo

SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?

SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI Wydajność izolacji- ilość otrzymanego kwasu nukleinowego Efektywność izolacji- jakość otrzymanego kwasu nukleinowego w stosunku do ilości Powtarzalność izolacji- zoptymalizowanie procedury

Bardziej szczegółowo

Ponadto, jeśli fala charakteryzuje się sferycznym czołem falowym, powyższy wzór można zapisać w następujący sposób:

Ponadto, jeśli fala charakteryzuje się sferycznym czołem falowym, powyższy wzór można zapisać w następujący sposób: Zastosowanie laserów w Obrazowaniu Medycznym Spis treści 1 Powtórka z fizyki Zjawisko Interferencji 1.1 Koherencja czasowa i przestrzenna 1.2 Droga i czas koherencji 2 Lasery 2.1 Emisja Spontaniczna 2.2

Bardziej szczegółowo

Światła robocze do ciągników rolniczych: LED czy halogen?

Światła robocze do ciągników rolniczych: LED czy halogen? https://www. Światła robocze do ciągników rolniczych: LED czy halogen? Autor: Ernest Jankowski Data: 10 czerwca 2019 Każdy ciągnik oryginalnie wyposażony jest w oświetlenie robocze, którego zadaniem jest

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIE PROMIENIOWANIEM OPTYCZNYM LAMP LED

ZAGROŻENIE PROMIENIOWANIEM OPTYCZNYM LAMP LED Stanisław MARZEC ZAGROŻENIE PROMIENIOWANIEM OPTYCZNYM LAMP LED STRESZCZENIE Przedstawiono doniesienia literaturowe oraz własne wyniki badań promieniowania optycznego lamp LED, na podstawie których oceniono

Bardziej szczegółowo

L E D light emitting diode

L E D light emitting diode Elektrotechnika Studia niestacjonarne L E D light emitting diode Wg PN-90/E-01005. Technika świetlna. Terminologia. (845-04-40) Dioda elektroluminescencyjna; dioda świecąca; LED element półprzewodnikowy

Bardziej szczegółowo

SYSTEM WYBIELAJĄCY. C-Bright

SYSTEM WYBIELAJĄCY. C-Bright SYSTEM WYBIELAJĄCY C-Bright INSTRUKCJA UśYTKOWANIA Wyłączny Dystrybutor: TPH Pol-Intech Sp. z o.o. 93-176 Łódź, ul. ŁomŜyńska 3 tel./fax. +48 42 682 78 75, +48 42 682 16 83 +48 42 684 64 78, email: info@pol-intech.pl

Bardziej szczegółowo

Światłolecznictwo. Światłolecznictwo

Światłolecznictwo. Światłolecznictwo Światłolecznictwo Światłolecznictwo Dział fizykoterapii, w którym wykorzystuje się promieniowanie podczerwone, widzialne i nadfioletowe, nie ma zgody na kopiowanie 1 Rodzaje promieniowania 1. Podczerwone

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie diod elektroluminescencyjnych w pojazdach samochodowych

Zastosowanie diod elektroluminescencyjnych w pojazdach samochodowych Zastosowanie diod elektroluminescencyjnych w pojazdach samochodowych Przygotował: Jakub Kosiński DIODA ELEKTROLUMINESCENCYJNA (LED - light-emitting diode) Dioda zaliczana do półprzewodnikowych przyrządów

Bardziej szczegółowo

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE LED. dla przemysłu i nie tylko lat. #

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE LED. dla przemysłu i nie tylko lat. # NOWOCZESNE TECHNOLOGIE LED dla przemysłu i nie tylko... 5 lat oszczędność przede wszystkim W dobie coraz droższej energii i wzrastającej świadomości poszanowania środowiska wszyscy zaczynamy poszukiwać

Bardziej szczegółowo

Własności optyczne półprzewodników

Własności optyczne półprzewodników Własności optyczne półprzewodników Andrzej Wysmołek Wykład przygotowany w oparciu o wykłady prowadzone na Wydziale Fizyki UW przez prof. Mariana Grynberga oraz prof. Romana Stępniewskiego Klasyfikacja

Bardziej szczegółowo

therabeam super osseo

therabeam super osseo CHIRURGIA I IMPLANTOLOGIA therabeam super osseo Fotofunkcjonalizacja to nowa metoda bioaktywacji powierzchni tytanowych implantów oraz łączników. Jej zastosowanie hamuje biologiczne i chemiczne starzenie

Bardziej szczegółowo

, Lidia Postek-Stefańska

, Lidia Postek-Stefańska Prace oryginalne Dent. Med. Probl. 2012, 49, 2, 263 271 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Agnieszka Wacławczyk A, B, D F A, B, D, E, Lidia Postek-Stefańska

Bardziej szczegółowo

Pierwsze noszone na ciele urządzenie leczące łuszczycę

Pierwsze noszone na ciele urządzenie leczące łuszczycę Key BlueControl Content Pierwsze noszone na ciele urządzenie leczące łuszczycę Fototerapia niebieskim światłem LED bez promieniowania UV Dlaczego właśnie niebieskie światło LED? Diody elektroluminescencyjne

Bardziej szczegółowo

Lumvee. katalog produktów

Lumvee. katalog produktów Lumvee katalog produktów Rozświetlamy przyszłość Nadmierne zużycie energii elektrycznej to problem, który dotyczy ludzi na całym świecie. Pozyskiwanie elektryczności w ciągle jeszcze niesie za sobą liczne

Bardziej szczegółowo

INSPECTION METHODS FOR QUALITY CONTROL OF FIBRE METAL LAMINATES IN AEROSPACE COMPONENTS

INSPECTION METHODS FOR QUALITY CONTROL OF FIBRE METAL LAMINATES IN AEROSPACE COMPONENTS Kompozyty 11: 2 (2011) 130-135 Krzysztof Dragan 1 * Jarosław Bieniaś 2, Michał Sałaciński 1, Piotr Synaszko 1 1 Air Force Institute of Technology, Non Destructive Testing Lab., ul. ks. Bolesława 6, 01-494

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ ŚWIATŁA. Piotr Szymczyk. Katedra Automatyki i Inżynierii Biomedycznej, AGH

JAKOŚĆ ŚWIATŁA. Piotr Szymczyk. Katedra Automatyki i Inżynierii Biomedycznej, AGH JAKOŚĆ ŚWIATŁA Piotr Szymczyk Katedra Automatyki i Inżynierii Biomedycznej, AGH Kraków, 2017 Źródła światła -podział Żarowe źródła światła Żarówki tradycyjne Żarówki halogenowe Wyładowcze źródła światła

Bardziej szczegółowo

Nowości. New products

Nowości. New products 2019 Nowości New products szeroki wybór modeli many models available Lampy LED LED lamps LED CLASSIC E27 E14 GU10 G9 G4 1W 15W zakres mocy power range Oszczędność energii do 80% Energy saving up to 80%

Bardziej szczegółowo

APARATURA BADAWCZA I DYDAKTYCZNA

APARATURA BADAWCZA I DYDAKTYCZNA APARATURA BADAWCZA I DYDAKTYCZNA Światłoutwardzalne kompozyty zawierające akrylowane żywice wielofunkcyjne skrócony przegląd literaturowy ZBIGNIEW CZECH, EWELINA MINCIEL ZACHDNIPMRSKI UNIWERSYTET TECHNLGICZNY

Bardziej szczegółowo

eco Tube 70% ~6lat 3lata NOWOCZESNA SWIETLÓWK A eco Tube - RETROFIT -

eco Tube 70% ~6lat 3lata NOWOCZESNA SWIETLÓWK A eco Tube - RETROFIT - eco Tube NOWOCZESNA SWIETLÓWK A eco Tube Oszczędność energii do 70% Żywotność przy pracy 24h ~6lat Gwarancja producenta 3lata - RETROFIT - Czy otrzymałeś kiedykolwiek gwarancję na żarówkę? Chcesz znacznie

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo pracy z laserami

Bezpieczeństwo pracy z laserami Bezpieczeństwo pracy z laserami Oddziaływania: cieplne, fotochemiczne, nieliniowe. Grupy: UV-C (0 280 nm), UV-B (280 315 nm), UV-A (315 00 nm), IR-A (780 00 nm), IR-B (100 3000 nm), IR-C (3000 nm 1 mm).

Bardziej szczegółowo

Nowość! Variolink Esthetic zdumiewająca estetyka od Ivoclar Vivadent!

Nowość! Variolink Esthetic zdumiewająca estetyka od Ivoclar Vivadent! Warszawa, 0.0.4 Nowość! Variolink Esthetic zdumiewająca estetyka od Ivoclar Vivadent! Ivoclar Vivadent wprowadza na rynek nowy cement kompozytowy Variolink Esthetic. Nowy materiał - Variolink Esthetic

Bardziej szczegółowo

Zalety oświetlenia LED. Oświetlenie LED

Zalety oświetlenia LED. Oświetlenie LED Oświetlenie LED Zalety oświetlenia LED Kompaktowa konstrukcja diody LED, wysoka wydajność i optymalne możliwości projektowania systemów oświetlenowych / This is Why /Właśnie dlatego firma Sharp oferuje

Bardziej szczegółowo

Instrukcja użytkowania. Podwójnie utwardzalny materiał do odbudowy zrębu zębów filarowych oraz do cementowania wkładów koronowo-korzeniowych

Instrukcja użytkowania. Podwójnie utwardzalny materiał do odbudowy zrębu zębów filarowych oraz do cementowania wkładów koronowo-korzeniowych Instrukcja użytkowania Polska Podwójnie utwardzalny materiał do odbudowy zrębu zębów filarowych oraz do cementowania wkładów koronowo-korzeniowych Uwaga: Produkt przeznaczony do użycia wyłącznie przez

Bardziej szczegółowo

Diody LED w samochodach

Diody LED w samochodach Diody LED w samochodach Diody elektroluminescencyjne zwane sąs także diodami świecącymi cymi LED (z z ang. Light Emiting Diode), emitują promieniowanie w zakresie widzialnym i podczerwonym. Promieniowanie

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN NR 1. wodoru. Strzałki przedstawiają przejścia pomiędzy poziomami. Każde z tych przejść powoduje emisję fotonu.

SPRAWDZIAN NR 1. wodoru. Strzałki przedstawiają przejścia pomiędzy poziomami. Każde z tych przejść powoduje emisję fotonu. SRAWDZIAN NR 1 IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUA A 1. Uzupełnij tekst. Wpisz w lukę odpowiedni wyraz. Energia, jaką w wyniku zajścia zjawiska fotoelektrycznego uzyskuje elektron wybity z powierzchni metalu,

Bardziej szczegółowo

Nauka o Materiałach. Wykład XI. Właściwości cieplne. Jerzy Lis

Nauka o Materiałach. Wykład XI. Właściwości cieplne. Jerzy Lis Nauka o Materiałach Wykład XI Właściwości cieplne Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Stabilność termiczna materiałów 2. Pełzanie wysokotemperaturowe 3. Przewodnictwo cieplne 4. Rozszerzalność

Bardziej szczegółowo

Naświetlacz LED Nord 10 10W 230V 5500K 60 st. IP67 naturalna / neutralna biel BERGMEN PHILIPS srebrny, zasilacz MEAN WELL ELMIC

Naświetlacz LED Nord 10 10W 230V 5500K 60 st. IP67 naturalna / neutralna biel BERGMEN PHILIPS srebrny, zasilacz MEAN WELL ELMIC Informacje o produkcie Utworzono 03-01-2017 Naświetlacz LED Nord 10 10W 230V 5500K 60 st. IP67 naturalna / neutralna biel BERGMEN PHILIPS srebrny, zasilacz MEAN WELL Naświetlacz LED Nord 10 10W 230V 5500K

Bardziej szczegółowo

MICRON3D skaner do zastosowań specjalnych. MICRON3D scanner for special applications

MICRON3D skaner do zastosowań specjalnych. MICRON3D scanner for special applications Mgr inż. Dariusz Jasiński dj@smarttech3d.com SMARTTECH Sp. z o.o. MICRON3D skaner do zastosowań specjalnych W niniejszym artykule zaprezentowany został nowy skaner 3D firmy Smarttech, w którym do pomiaru

Bardziej szczegółowo

zaproszenie na sympozjum

zaproszenie na sympozjum zaproszenie na sympozjum Wrocław 15. 10. 2010 Łódź 16. 10. 2010 Dr Joseph Sabbagh Praktyczne wykorzystanie zjawiska adhezji bezpośredniej przy wypełnianiu ubytków w zębach przednich i bocznych. Bielsko-Biała

Bardziej szczegółowo

Własności optyczne materii. Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią?

Własności optyczne materii. Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią? Własności optyczne materii Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią? Właściwości optyczne materiału wynikają ze zjawisk: Absorpcji Załamania Odbicia Rozpraszania Własności elektrycznych Refrakcja

Bardziej szczegółowo

Materiał do tematu: Piezoelektryczne czujniki ciśnienia. piezoelektryczny

Materiał do tematu: Piezoelektryczne czujniki ciśnienia. piezoelektryczny Materiał do tematu: Piezoelektryczne czujniki ciśnienia Efekt piezoelektryczny Cel zajęć: Celem zajęć jest zapoznanie się ze zjawiskiem piezoelektrycznym, zachodzącym w niektórych materiałach krystalicznych

Bardziej szczegółowo

Lampy Desk Light System

Lampy Desk Light System Lampy Desk Light System Dynamiczny rozwój filmu barwnego i telewizji pociągnął za sobą konieczność opracowania nowego źródła światła ciągłego. Podstawowymi wymaganiami były: wysoka sprawność świetlna,

Bardziej szczegółowo

Dobór materiałów konstrukcyjnych cz.13

Dobór materiałów konstrukcyjnych cz.13 Dobór materiałów konstrukcyjnych cz.13 dr inż. Hanna Smoleńska Katedra Inżynierii Materiałowej i Spajania Wydział Mechaniczny, Politechnika Gdańska Materiały edukacyjne ROZSZERZALNOŚĆ CIEPLNA LINIOWA Ashby

Bardziej szczegółowo

Laboratorium techniki laserowej. Ćwiczenie 5. Modulator PLZT

Laboratorium techniki laserowej. Ćwiczenie 5. Modulator PLZT Laboratorium techniki laserowej Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 006 1.Wstęp Rozwój techniki optoelektronicznej spowodował poszukiwania nowych materiałów

Bardziej szczegółowo

Szkło kuloodporne: składa się z wielu warstw różnych materiałów, połączonych ze sobą w wysokiej temperaturze. Wzmacnianie szkła

Szkło kuloodporne: składa się z wielu warstw różnych materiałów, połączonych ze sobą w wysokiej temperaturze. Wzmacnianie szkła Wzmacnianie szkła Laminowanie szkła. Są dwa sposoby wytwarzania szkła laminowanego: 1. Jak na zdjęciach, czyli umieszczenie polimeru pomiędzy warstwy szkła i sprasowanie całego układu; polimer (PVB ma

Bardziej szczegółowo

Materiały stosowane do odbudowy twardych tkanek zębowych część II

Materiały stosowane do odbudowy twardych tkanek zębowych część II Mgr inż. JOANNA KARAŚ Instytut Szkła i Ceramiki, Warszawa Materiały stosowane do odbudowy twardych tkanek zębowych część II 3. Polimerowe materiały kompozytowe Próchnica zębów jest najbardziej rozpowszechnioną

Bardziej szczegółowo

1 Źródła i detektory. I. Badanie charakterystyki spektralnej nietermicznych źródeł promieniowania elektromagnetycznego

1 Źródła i detektory. I. Badanie charakterystyki spektralnej nietermicznych źródeł promieniowania elektromagnetycznego 1 I. Badanie charakterystyki spektralnej nietermicznych źródeł promieniowania elektromagnetycznego Cel ćwiczenia: Wyznaczenie charakterystyki spektralnej nietermicznego źródła promieniowania (dioda LD

Bardziej szczegółowo

Pewność. Zaufanie. Estetyka. Empress Direct IPS. Pierwsze porcelanowe wypełnienie. Jedyny materiał złożony godny nazwy Empress!

Pewność. Zaufanie. Estetyka. Empress Direct IPS. Pierwsze porcelanowe wypełnienie. Jedyny materiał złożony godny nazwy Empress! Pewność Zaufanie Estetyka IPS Empress Pierwsze porcelanowe wypełnienie Jedyny materiał złożony godny nazwy Empress! System sprawdzony od lat... z nowymi możliwościami Od około 20 lat nazwa IPS Empress

Bardziej szczegółowo