Miasta przyjazne dla Sprawiedliwego Handlu Kryteria Koalicja Sprawiedliwego Handlu

Transkrypt

1 Miasta przyjazne dla Sprawiedliwego Handlu Kryteria

2 Wstęp Sprawiedliwy Handel (ang. Fair Trade) to alternatywne podejście do handlu konwencjonalnego, oparte na partnerstwie pomiędzy drobnymi producentami z krajów Globalnego Południa a konsumentami z krajów wysokorozwiniętych. Sprawiedliwy Handel oferuje producentom uczciwe warunki handlowe, umożliwiając im podniesienie poziomu życia, rozwój lokalnej społeczności i skuteczniejsze planowanie przyszłych plonów. Wybierając produkty Sprawiedliwego Handlu, konsumenci przyczyniają się do zmniejszania biedy poziomu ubóstwa w najbiedniejszych krajach na świecie. Ruch Sprawiedliwego Handlu w starych krajach Unii Europejskiej jest znacznie bardziej zaawansowany niż w nowych krajach członkowskich. Znaczna rozpoznawalność idei, rozwinięte struktury i mechanizmy działania to owoc kilkudziesięciu lat pracy organizacji pozarządowych, firm i skupionych wokół nich ludzi dobrej woli. Jednym ze skutecznych sposobów zwiększenia rozpoznawalności idei Sprawiedliwego Handlu okazała się inicjatywa Miast przyjaznych dla Sprawiedliwego Handlu (ang. Fairtrade Towns). Od kiedy w 2000 roku Garstang miasteczko w północnozachodniej części Anglii ogłosiło się pierwszym Miastem przyjaznym dla Sprawiedliwego Handlu, ponad 800 społeczności na czterech kontynentach zaangażowało się w promowanie idei Sprawiedliwego Handlu, rozwój sprzedaży produktów Sprawiedliwego Handlu i zapewnienie sprawiedliwych warunków współpracy z rolnikami w krajach rozwijających się. Każde Miasto przyjazne dla Sprawiedliwego Handlu jest jedyne w swoim rodzaju. Część z nich uzyskuje taki status z inicjatywy zaangażowanych działaczy, którzy zainteresowali ideą Sprawiedliwego Handlu swoich znajomych, rodziny oraz właścicieli lokalnych sklepów. Inne są tworzone z inicjatywy władz lokalnych w ramach realizacji programów związanych ze zrównoważonym rozwojem. 2

3 Wstęp Aby stać się Miastem przyjaznym dla Sprawiedliwego Handlu, dana społeczność powinna osiągnąć określone, wyznaczane i monitorowane na poziomie krajowym, cele. Kryteria na świecie nie są jednolite i nie ma jednej organizacji, zatwierdzającej status Miast przyjaznych dla Sprawiedliwego Handlu. Do najczęściej stosowanych należy 5 kryteriów sformułowanych przez brytyjską Fairtrade Foundation w 2000 roku. W 2009 roku z inicjatywy Polskiego Stowarzyszenia Sprawiedliwego Handlu, w nowych krajach członkowskich UE rozpoczęła się debata na temat kampanii Miast przyjaznych dla Sprawiedliwego Handlu. W tym kontekście Koalicja Sprawiedliwego Handlu w Polsce podjęła decyzję o ustaleniu kryteriów, koordynacji i promocji kampanii Miast przyjaznych dla Sprawiedliwego Handlu na poziomie krajowym. 1 3

4 Definicja Miastem przyjaznym dla Sprawiedliwego Handlu jest każde miejsce, w którym mieszkańcy, firmy, organizacje oraz instytucje przez swoje codzienne wybory konsumenckie wspierają rynek produktów Sprawiedliwego Handlu, przyczyniając się tym samym do polepszania sytuacji drobnych producentów, rolników i pracowników najemnych w krajach rozwijających się. Dana gmina, dzielnica, miasto, powiat, województwo uzyskują status Miasta przyjaznego dla Sprawiedliwego Handlu po wypełnieniu kryteriów określonych przez polską Koalicję Sprawiedliwego Handlu i opisanych w tym dokumencie. Produkty Sprawiedliwego Handlu to produkty dostarczone na rynek przez certyfikowane organizacje Sprawiedliwego Handlu lub produkty posiadające certyfikat Fairtrade. 4

5 I. Władze lokalne powinny przyjąć rezolucję wspierającą Sprawiedliwy Handel oraz zgodzić się na podawanie (minimum 2) produktów Sprawiedliwego Handlu na swoich spotkaniach, w biurach i stołówkach. Używa się minimum 2 różnych produktów Sprawiedliwego Handlu (cukru, herbaty, kawy, owoców itp.). Władze lokalne zobowiązują się regularnie propagować ideę Sprawiedliwego Handlu przez uwzględnienie jej np. w strategii promocji miasta i w bezpłatnych publikacjach (w Internecie, intranecie, biuletynach itp.) lub w inny sposób. Władze lokalne powierzają odpowiedzialność za realizację idei Miasta przyjaznego dla Sprawiedliwego Handlu jednemu z członków rady bądź personelu (np. z komórki odpowiedzialnej za ochronę środowiska czy Agendę 21), który następnie współpracuje z lokalną grupą koordynacyjną Sprawiedliwego Handlu i czuwa nad kontynuacją prac. Po uzyskaniu statusu ustawione zostają znaki uliczne, informujące, że jest to Miasto przyjazne dla Sprawiedliwego Handlu. 5

6 II. Asortyment (co najmniej dwóch) produktów Sprawiedliwego Handlu powinien być łatwo dostępny w lokalnych sklepach oraz punktach gastronomicznych. Sprzedaż detaliczną mogą prowadzić sklepy Sprawiedliwego Handlu, a także sklepy ze zdrową żywnością, zwykłe sklepy spożywcze czy supermarkety. Sklepy i punkty gastronomiczne powinny eksponować ulotki i/lub plakaty, informujące o sprzedaży lub serwowaniu produktów Sprawiedliwego Handlu. Może zostać stworzony lokalny Informator Sprawiedliwego Handlu, zarówno w formie drukowanej, jak i elektronicznej, który doradzałby, gdzie można kupić produkty Sprawiedliwego Handlu. Docelowa liczba punktów sprzedaży detalicznej w zależności od liczby mieszkańców: Liczba mieszkańców Punkty handlowe Punkty gastronomiczne Do sklep na osób 1 punkt na osób Od do sklep na osób 1 punkt na osób Od sklep na osób 1 punkt na osób W ciągu pierwszych dwóch lat możliwe jest zastosowanie okresu przejściowego z uwzględnieniem kryteriów VI i/lub VII. 6

7 III. Produkty Sprawiedliwego Handlu powinny być używane w lokalnych zakładach pracy (biurach, zakładach usługowych itp.) oraz instytucjach społecznych (szkołach, uniwersytetach, kościołach itp.). Minimum 5 udokumentowanych przypadków. Należy włączyć w te działania największych pracodawców na danym obszarze. W miejscach, gdzie są używane te produkty, powinny być plakaty, nalepki informacyjne bądź certyfikaty, informujące klientów/pracowników, że używają produktów Sprawiedliwego Handlu i/lub wspierają lokalną kampanię na rzecz Sprawiedliwego Handlu. W tych miejscach organizowane są kampanie edukacyjne, aby ludzie głębiej rozumieli ideę Sprawiedliwego Handlu i czuli się bardziej zobowiązani do jej popierania. Kryteria ilościowe jak w przypadku punktów gastronomicznych. 7

8 IV. Należy pozyskać poparcie mediów oraz społeczeństwa dla Kampanii Miast przyjaznych dla Sprawiedliwego Handlu. Grupa koordynacyjna podejmuje współpracę z lokalnymi mediami w celu włączania ich w promocję Sprawiedliwego Handlu (dostarczanie mediom informacji, monitorowanie forów internetowych itp.). Grupa monitoruje obecność tematyki Sprawiedliwego Handlu w mediach lokalnych i sporządza doroczny raport. Nawiązana jest współpraca pomiędzy z biurem prasowym magistratu, biurem promocji miasta i grupą koordynacyjną. Radio, gazety i telewizja są źródłem informacji o światowym zasięgu na temat spraw globalnych i lokalnych. Przyciągają one uwagę ludzi o wiele skuteczniej niż happeningi, wydarzenia kulturalne czy stoiska i wystawy. Im więcej mediów będzie zaangażowanych w te akcje, tym więcej ludzi dowie się o idei Sprawiedliwego Handlu oraz tym więcej korzyści będą mieć producenci, których wspieramy. Media (prasa, lokalne radio, TV, portale internetowe i grupy społecznościowe) powinny być na bieżąco informowane o postępach prac, realizacji celów, sukcesach itd. To również umożliwi lokalnym organizacjom i biznesowi czerpanie korzyści ze swego zaangażowania. Cel ten można osiągnąć, starając się włączyć dziennikarzy, moderatorów serwisów społecznościowych we wszystkie działania związane z ideą Sprawiedliwego Handlu, np. wydarzenia kulturalne i imprezy związane z wdrażaniem poszczególnych elementów strategii. 8

9 V. Należy powołać lokalną grupę koordynacyjną dla zapewnienia stałej realizacji zobowiązań związanych ze statusem Miasta przyjaznego dla Sprawiedliwego Handlu. W grupie tej powinni uczestniczyć przedstawiciele władz lokalnych, uczestnicy kampanii, przedstawiciele organizacji pozarządowych, i sektora edukacji, kościołów i związków wyznaniowych oraz biznesu. Grupa jest odpowiedzialna za budowę planu działania i roczną ocenę realizacji wypełnienia kryteriów Miast przyjaznych dla Sprawiedliwego Handlu na danym obszarze. Grupa organizuje co najmniej 2 wydarzenia poświęcone promocji Sprawiedliwego Handlu w ciągu roku, w tym jedną w związku ze Światowym Dniem Sprawiedliwego Handlu. Grupa organizuje akcje edukacyjne i konkursy, aby podnosić wśród młodzieży świadomość problemów związanych z konwencjonalnym i Sprawiedliwym Handlem. Grupa współpracuje ze wskazaną przez Koalicję Sprawiedliwego Handlu organizacją moderującą kampanię. Gdy cele zostaną wdrożone, grupa ta jest zobowiązana wypełnić stosowny formularz i przesłać je Koalicji Sprawiedliwego Handlu. Dodatkowo, po uzyskaniu statusu w grudniu każdego roku należy przesłać odpowiedni raport potwierdzający, że Miasto nieprzerwanie realizuje swoje zobowiązania. Polska Koalicja Sprawiedliwego Handlu, jako ciało uprawnione do weryfikacji, będzie posługiwać się informacjami zawartymi w formularzu, aby zdecydować, czy przyznać/przedłużyć danemu miastu certyfikat Miasta przyjaznego dla Sprawiedliwego Handlu. 9

10 VI. W mieście istnieją co najmniej 2 szkoły (podstawowe, średnie, wyższe) lub uczelnie posiadające status Szkoły/Uczelni przyjaznej dla Sprawiedliwego Handlu. Szkoły uzyskują tytuł Szkoły przyjaznej dla Sprawiedliwego Handlu przyznawany przez Koalicję Sprawiedliwego Handlu w Polsce. Kryterium obligatoryjne w przypadku nie wypełnienia 3/4 wskaźników ilościowych z pkt. II w okresie przejściowym. 10

11 VII. W mieście istnieją parafie lub wspólnoty religijne przyjazne dla Sprawiedliwego Handlu (minimum jedna). Parafie lub wspólnoty religijne uzyskują tytuł przyznawany przez Koalicję Sprawiedliwego Handlu w Polsce. Kryterium dodatkowe redukujące wymaganą ilość punktów sprzedaży i serwowania produktów o 1/4 w okresie przejściowym. 11

12 VIII. Rekomendacja** Należy położyć nacisk na odpowiedzialną konsumpcję, produkcję i zrównoważony rozwój na poziomie lokalnym. Konieczne jest współdziałanie przy organizacji wydarzeń (festynów, lokalnych festiwali, targów) z lokalnymi drobnymi producentami w celu budowy świadomości w zakresie odpowiedzialnej konsumpcji oraz zapraszanie lokalnych wytwórców do współuczestnictwa w cyklicznych wydarzeniach związanych ze Sprawiedliwym Handlem. Prowadzone akcje edukacyjne objaśniają model gospodarowania w ramach Sprawiedliwego Handlu w kontekście zrównoważonego rozwoju. Drobni wytwórcy w Polsce borykają się z podobnymi problemami jak ich odpowiednicy z krajów rozwijających się: duże rozdrobnienie, brak potencjału ekonomicznego, aby przetwarzać wyroby, brak bezpośredniego dostępu do rynku, niskie ceny nieprzetworzonych produktów. Model Sprawiedliwego Handlu może być dla nich inspiracją. 12

13 Jak zacząć Docelowo planowanie jest utworzenie serwisu internetowego miasta.fairtrade.org.pl, który umożliwi zgłoszenie udziału w kampanii Miast przyjaznych dla Sprawiedliwego Handlu. Na chwilę obecną wszystkich zainteresowanych prosimy o kontakt drogą ową: fairtrade@fairtrade.org.pl. Więcej informacji na temat Sprawiedliwego Handlu oraz Miast przyjaznych dla Sprawiedliwego Handlu można znaleźć w serwisach, których adresy zamieszczono poniżej / Koalicja Sprawiedliwego Handlu (pl) 2. / Fairtrade Towns (en) 3. / Fairtrade International (en) 4. / World Fair Trade Organization (en) 13