An important activity undertaken by PCCW is applying for external funds for the development of the Polish-Czech cooperation.

Transkrypt

1

2 Projekt Polsko Czeskiego Centrum Informacyjno Doradczego Przygranicznej Współpracy Gospodarczej (w skrócie Polsko Czeskie Centrum Współpracy) jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG III A Czechy Polska. Jak powstał pomysł na projekt? Położenie geograficzne Powiatu Nyskiego (sąsiedztwo z Republiką Czeską), wynik obserwacji kierunków rozwoju gospodarczego regionu nyskiego a także rosnące zainteresowanie mieszkańców Powiatu Nyskiego możliwościami zatrudnienia w Republice Czeskiej oraz fakt intensywnego rozwoju turystyki na pograniczu polsko czeskim uświadomiły nam konieczność utworzenia ośrodka współpracy polsko czeskiej, który zajmowałby się rozpowszechnianiem informacji na temat działań podejmowanych przez instytucje i podmioty gospodarcze oraz rozwojem współpracy pomiędzy mieszkańcami i firmami pod kątem gospodarczym i turystycznym. Dlatego istotnym elementem naszej transgranicznej współpracy jest nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów z czeskimi przedsiębiorcami i instytucjami, których zadaniem jest wspieranie rozwoju gospodarczego (izby gospodarcze i handlowe). Aby efektywnie realizować założone cele Polsko Czeskie Centrum Współpracy uruchomiło serwis internetowy z informacjami gospodarczymi i turystycznymi oraz bazą danych firm i organizacji, a także ofertą turystyczną. Ponadto Centrum organizować będzie konferencje i szkolenia dla przedsiębiorców, aby pokazać im, jakie możliwości daje położenie geograficzne Powiatu Nyskiego. Partnerami projektu są: Powiatowa Izba Gospodarcza w Jeseniku, Powiatowa Izba Gospodarcza w Szumperku oraz Nyska Regionalna Izba Gospodarcza. Cele i zadania Polsko Czeskiego Centrum Współpracy. Do głównych zadań PCCW należy: - udzielanie informacji w zakresie możliwości wymiany gospodarczej między Polską a Czechami; - organizacja szkoleń i konferencji; - opracowywanie i przygotowywanie materiałów informacyjnych, promocyjnych i innych publikacji; - nawiązywanie kontaktów pomiędzy organizacjami, firmami, instytucjami z Polski i Czech; - administrowanie i aktualizacja danych zawartych na podstronach PCCW. Ważnym elementem działania PCCW jest także aplikowanie o zewnętrzne źródła finansowe na rozwój współpracy polsko czeskiej. Jak vznikl nápad na projekt? Geografická poloha Okresu Nysa (sousedství s Českou republikou), výsledek průzkumu směrů hospodářského rozvoje regionu Nysy, rostoucí zájem obyvatel Okresu Nysa o možnosti zaměstnání v České republice a také fakt intenzivního rozvoje turistiky na polsko-českém pohraničí nás poučily o nutnosti vytvoření centra polsko-české spolupráce, které by se zabývalo šířením informací o činnostech vyvíjených institucemi a hospodářskými subjekty a také rozvoji spolupráce mezi obyvateli a firmami z hlediska hospodářského a turistického. Proto je základním prvkem naší přeshraniční spoluhráce navazování a udržování kontaktů s českými podnikateli a institucemi, jejichž úkolem je podpora hospodářského rozvoje (hospodářské a obchodní komory). Pro efektivní realizaci uvedených cílů Polsko-české centrum spolupráce zprovoznilo internetový servis s hospodářskými a turistickými informacemi, databankou firem a organizací a také turistickou nabídkou. Kromě toho bude Centrum pořádat konference a školení pro podnikatele, aby předvedlo, jaké možnosti jim nabízí geografická poloha Okresu Nysa. Partnery projektu jsou: Okresní hospodářská komora v Jeseníku, Okresní hospodářská komora v Šumperku a Regionální hospodářská komora v Nyse. Polsko Czeskie Centrum Informacyjno Doradcze Przygranicznej Wspłpracy Gospodarczej w Starostwie Powiatowym w Nysie ul. Moniuszki Nysa tel./fax pccw@powiat.nysa.pl Wydawca: Starostwo Powiatowe w Nysie Nysa, ul. Moniuszki 9 10 tel fax sekretariat@powiat.nysa.pl Opracowanie: Izabela Kicak Elżbieta Serafin Druk i skład: Nowak Arkadiusz Drukarnia Duhadeks Nysa, ul. Otmuchowska 68 tel Cíle a úkoly Polsko-českého centrum spolupráce Mezi hlavní úkoly PČCS patří: - poskytování informací v oblasti možnosti hospodářské výměny mezi Polskem a Českou republikou; - pořádání školení a konferencí; - zpracování a příprava informačních materiálů, nabídkových katalogů a dalších publikací; - navazování kontaktů mezi organizacemi, firmami, institucemi z Polska a z České republiky; - spravování a aktualizace dat uvedených na stránkách PČCS. Důležitým prvkem činnosti PČCS je rovněž usilování o vnější finanční zdroje na rozvoj polsko-české spolupráce. Where did the project idea come from? The geographical location of the Nysa District (in the Czech Republic neighbourhood), the observation results of the economic developments of the Nysa region, and also a growing interest of the Nysa District inhabitants in employment opportunities in the Czech Republic as well as the fact of an intensive tourism development in the Polish- Czech border area made us aware of the necessity of establishing a Polish-Czech cooperation centre that would widespread the information on the activities undertaken by the institutions and the economic subjects and develop the economic and tourist cooperation between the inhabitants and the companies from the region. Therefore, it is important for our trans-national cooperation to make and develop contacts with the Czech entrepreneurs and institutions whose aim is to support the economic development (chambers of commerce and economic development). In order to fulfill efficiently the aims, the Polish-Czech Cooperation Centre has started the Internet portal including the economic and tourist information, a database of companies and organizations as well as tourist offers. Besides, the Centre will organize conferences and trainings for entrepreneurs in order to present to them the opportunities of the geographical location of the Nysa District. The project partners are the following: the Jesenik District Economic Chamber, the Sumperk District Economic Chamber and the Nysa Regional Economic Chamber. The aims and the tasks of the Polish-Czech Cooperation Centre The main aims and tasks of the Polish Czech Cooperation Center [PCCW - Polsko Czeskie Centrum Współpracy] include the following: - conveying information on economic exchange opportunities between Poland and Czech; - organizing trainings and conferences; - developing and preparing information and promotional materials as well as other related publications; - establishing contacts between organizations, companies, and institutions from Poland and Czech; - administering and updating the data on the PCCW portal. An important activity undertaken by PCCW is applying for external funds for the development of the Polish-Czech cooperation.

3 Pogranicze nysko jesenickie jest regionem szczególnym. Kiedyś, przed wieloma wiekami tworzyło księstwo nyskie będące biskupim księstwem feudalnym, pozostającym we władaniu biskupów wrocławskich. W międzyczasie powstały dwa odrębne państwa Rzeczpospolita Polska i Republika Czeska. Dziś, w XXI wieku region ten znów może stać się jednym. A to za sprawą Unii Europejskiej, która nie tylko znosi granice państw lecz przede wszystkim pozwala na tworzenie wspólnych projektów wspierając je finansowo. Dziś znów możemy poczuć się tak, jakby granice między polskim Powiatem Nyskim a czeskim Regionem Jesenickim nie istniały. Dziś znów możemy poczuć tę magię księstwa nyskiego, może trochę innego, nowocześniejszego z licznymi trasami rowerowymi, szlakami pieszymi, bogatą bazą gastronomiczną i noclegową, doskonale wytyczonymi trasami narciarskimi i wyciągami. Ale to wciąż jest nasze księstwo nyskie z unoszącym się w powietrzu duchem cesarza austriackiego Józefa II i króla Prus Fryderyka II, rozpalającą głowy gorączką złota i jego mieszkańcami słynącymi z ogromnej gościnności. Dajmy się ponieść tej magii! Spotkajmy się w niezwykłym miejscu, jakim jest pogranicze nysko jesenickie! Zapraszam! Adam Fujarczuk Starosta Nyski Nysko jesenické pohraničí je výjimečným regionem. Kdysi, před několika staletími, byl tento region Nyským knížectvím, které bylo feudálním biskupským knížectvím, poddaným vratislavskému biskupství. Mezitím vznikly dva samostatné státy: Polská republika a Česká republika. Dnes, ve 21. století může být tento region zase jednotný, a to pomocí Evropské unie, která neruší pouze státní hranice, ale především dává možnost zpracovávání společných projektů, na které finančně přispívá. Dnes se zase můžeme cítit tak, jako kdyby hranice mezi polským Nyským okresem a českým Jesenickem, neexistovaly. Znovu tak můžeme pocítit kouzlo Nyského knížectví, možná už něčím jiného, modernějšího; s četnými cyklostezkami a turistickými stezkami, širokou nabídkou ubytovacích a stravovacích zařízení, perfektně vyznačenými sjezdovkami a lyžařskými vleky. Je to neustále naše Nyské knížectví, ve kterém se ještě vznáší duch rakouského císaře Josefa II. a pruského krále Fridricha II., hlavy jsou rozpálené zlatou horečkou a občané jsou pověstní svou neobvyklou pohostinností. Nechme se tímto kouzlem vést! Setkejme se na tom výjimečném místě, kterým je nysko jesenické pohraničí! Zvu Vás! Adam Fujarczuk Nyský přednosta The Nysa and Jesenik border area is very special. In the past, many centuries ago, it was the Nysa Duchy, which was the feudal Duchy of Bishops to have been controlled by the Bishops of Wroclaw. In the meantime, two separate states have been formed; The Republic of Poland and The Czech Republic. Today, in the 21st century, the region has regained its chance to be united. The EU not only removes state borders but, first of all, allows to draw up projects supported financially by the two countries. Nowadays, we can feel as if no borders between the Nysa district and the Jaseniki region in the Czech Republic existed. The times we live in allows us to feel the magic of the Duchy of Nysa, probably a bit different, modern with many cycle routes, walking trails, ample tourist accommodation and wide offer of eating places, perfect ski routes and ski lifts. But still, though times have changed, it is our Duchy of Nysa with the spirit of the Austrian Emperor Joseph II and the Prussian King Fredric II felt in the air, the gold rush and its inhabitants famous for their hospitability. Let the magic carry us!!!let us meet in the unusual place which is certainly the Nysa and Jaseniki border! We do invite you! Adam Fujarczuk Starost of Nysa

4 Jezioro Nyskie wyróżnione zostało w rankingu polskich jezior tygodnika Wprost. Nyska Riwiera uplasowała się na 10 miejscu wśród 50 najatrakcyjniejszych jezior w Polsce. W rankingu brane były pod uwagę między innymi następujące wskaźniki: wielkość jeziora, klasa czystości wody, plaża i jej dostępność, bliskość lasów, gór i miast, ośrodki wypoczynkowe, wypożyczalnie sprzętu sportowego, liczba atrakcji turystycznych w okolicy oraz imprezy cykliczne. Nyské jezero bylo vyznamenáno v anketě polských jezer organizované týdeníkem Wprost. Nyská Riviéra se umístila na 10. místě mezi 50 nejatraktivnějšími jezery v Polsku. V hodnocení jezera se posuzovaly, mezi jinými, následující faktory: velikost jezera, stupeň čistoty vody, pláž a její přístupnost, blízkost lesa, hor a měst, rekreační střediska, půjčovna sportovního vybavení, počet turistických atrakcí v okolí a také cyklické akce. The Lake was awarded in the ranking of Polish lakes prepared by Wprost weekly. The Nysa Riviera was ranked 10th among 50 most attractive Polish lakes. The following criteria were taken into consideration, among others,: the size of a lake, cleanliness class, beach and its accessibility, closeness to forests, mountains, urban complexes, sports facilities, sports equipment rental, the number of tourist attractions in the vicinity and seasonal cultural events.

5 foto: Jezioro Otmuchowskie Jezioro Otmuchowskie słynie ze swoich sięgających lat 30 XX wieku tradycji turystycznych. To także znane wśród wędkarzy całej Polski doskonałe łowisko przede wszystkim sandacza. Ten wybudowany w latach zbiornik wodny otoczony jest 29 ha rezerwatem z licznymi okazami starodrzewia, głównie brzóz i dębów oraz unikalnym na skalę krajową siedliskiem czapli szarej. Piaszczyste plaże, liczne przystanie oraz bogata oferta gastronomiczno noclegowa tworzą doskonałe warunki do aktywnego wypoczynku. foto: Urząd Miejski w Nysie Jezioro Nyskie Jezioro Nyskie to 22 km2 możliwości przeżycia wodnej ( i nie tylko ) przygody. To czyste środowisko, rozległe, otoczone drzewami piaszczyste plaże z przepiękną panoramą Gór Opawskich, dochodzące do 1 metra wysokości fale, okazy rzadkich ptaków i roślin oraz bogactwo ryb. Otmuchowské jezero Otmuchowské jezero je známé ze svých předválečných turistických tradic sahajících k začátkům 30. let 20. století. Je také známé mezi rybáři celého Polska jako dokonalé místo pro lov candátů. Tato přehrada byla postavena jako přehradní nádrž pro regulaci stavu vody v řece v letech , je obklopena rezervací o ploše 29 ha s mnoha exempláři starých stromů, hlavně bříz a dubů. V polském měřítku je také unikátním sídlištěm Volavky popelavé. Písčité pláže, četné přístavy a také široká nabídka ubytování a stravování nabízí dokonalé podmínky pro pěstování téměř všech druhů vodních sportů a aktivního odpočinku. Nyské jezero Nyské jezero - to je 22 km2 možností prožití nejen vodního dobrodružství. Je to čisté, rozlehlé prostředí, písčitá pláž, obklopená stromy s překrásným pohledem na Opavské hory, vlny dosahující výšky 1 metru, výskyt vzácných ptáků a rostlin a také velké množství ryb. Otmuchow Lake The Otmochow Lake is famous for its tourist traditions, which date back to the 1930s. The lake is also known among fishermen across Poland where, first of all, they come to catch pikeperch. The water reservoir, created in the years , is surrounded with a 29-hectar reservation with many a specimen of timber forest, mainly birch and oak, and the unique habitat of grey egret. Sand beaches, numerous harbors and a wide catering, bars and restaurant offer combined with accommodation make perfect conditions for active form of spending time. Nysa Lake The lake with the area of 22 km2 gives a chance to experience water (but not only) adventure. The area is the equivalent of clean environment with vast and surrounded with trees sand beaches that offer beautiful panorama of the Opawskie Mountains and waves reaching 1 meter high with specimens of rare birds and plants. foto: Urząd Miejski w Nysie foto: Nyska Riwiera bo tak nazywane jest Jezioro Nyskie - to doskonałe miejsce zarówno dla zapalonych wilków morskich jak i miłośników bardziej lądowych rozrywek. Nyská Riviéra tak je Nyské jezero nazýváno - je dokonalým místem jak pro nadšené mořské vlky, tak pro příznivce zábavy na pevnině. Celek doplňuje široká nabídka ubytování, stravování a zábavy poskytovaná Nyským rekreačním střediskem. The Nysa Riviera as the lake is often referred to makes a perfect place for both keen sea wolves and the lovers of land forms of entertainment. The Nysa Recreation Centre supplements the rich accommodation and catering offer.

6

7 Studio Wydawnicze Plan - Informacja Turystyczna Miejskie Centrum Informacyjne w Jeseniku I.C. Jeseník, Masarykovo náměstí 167, Jeseník, Czechy tel.: fax: , mic@mujes.cz Czynne: od poniedziałku do piątku w godz soboty i niedziele w godz Omnibus Centrum Informacji Turystycznej w Nysie Rynek 32/2u Nysa tel./fax omnibus@ PTTK w Nysie ul. Bracka 2/ Nysa tel pttk-orso-opole@xl.wp.pl Centrum Informacji Turystycznej w Głuchołazach pl. Basztowy 4a Głuchołazy tel fax cit@glucholazy.pl Gminne Centrum Informacji w Korfantowie Rynek Korfantów tel fax gci@korfantow.pl Gminne Centrum Informacji Punkt Informacji Turystycznej w Paczkowie ul. Słowackiego Paczków tel./fax gci@paczkow.pl Centrum Informacji Turystycznej w Otmuchowie ul. Zamkowa Otmuchów tel wew. 52

8 foto: Urząd Miejski w Nysie Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji Oddział Opolski Nysa, ul. Bolesława Śmiałego 18 tel twierdza_nysa@wp.pl Sdružení přátel opevnění - pobočka v Opoli ul. Bolesława Śmiałego 18, Nysa Tel twierdza_nysa@wp.pl The Opole Branch Society of Friends of Fortifications ul. Bolesława Śmiałego Nysa Tel twierdza_nysa@wp.pl

9 Jest 14 października 1806 roku. Niezwyciężona do tej pory armia pruska zostaje rozgromiona przez wojska Napoleona w czasie podwójnej bitwy pod Jeną i Auerstädtem. Konsekwencje tych porażek są ogromne. Następuje bowiem załamanie się monarchii staropruskiej. Król wraz z rządem uciekają do Prus Wschodnich. Wojska kapitulują, twierdze poddają się jedna po drugiej. Wojska francuskie wkraczają na Śląsk... Mieszkańcy jednej z najważniejszych twierdz pruskich czują już zapach prochu w powietrzu, wiedzą, że to zapowiedź bitwy o wszystko... Stało się! 23 lutego 1807 roku wojska napoleońskie stają pod Nysą. Nic nie odwróci już losu Nysy i jej mieszkańców... Rozpoczyna się bitwa o Nysę... Tą i wiele innych historii znają mury nyskich fortyfikacji, których korzenie sięgają wieku XIV, kiedy to miasto otrzymało prawdziwe mury ceglano kamienne z wieżami bramnymi i 28 basztami a biskup Andreas von Jerin wprowadził system całodobowej obserwacji i alarmowania. W roku 1594 postanowił ufortyfikować miasto według projektu Johannesa Schneidera. Od roku 1643 rozpoczyna się przebudowa fortyfikacji według szkoły holenderskiej i nowowłoskiej. Twierdza otrzymuje m.in. doskonałe urządzenia do manewrowania wodą w fosie i na przedpolu twierdzy. Niezwykłość nyskich fortyfikacji jak i strategiczne położenie miasta dostrzegł pruski król Fryderyk II Wielki podejmując rozbudowę twierdzy według projektu generała majora Corneliusa Walrawe, który stosuje wiele nowatorskich rozwiązań wyprzedzając o kilkadziesiąt lat swą epokę. Jeszcze dziś można tu usłyszeć kroki przechadzających się żołnierzy i głosy ich dowódców... Nyské opevnění Je 14. října roku Do té doby neporažená pruská armáda byla rozdrcena Napoleonovými vojsky během dvojité bitvy u Jeny a Auerstädtu. Důsledky těchto porážek jsou velice důležité. Přichází totiž konec staropruské monarchie. Král spolu s vládou utíkají do Východního Pruska. Vojska kapitulují, tvrze se jedna po druhé vzdávají. Francouzská vojska vstupují na území Slezska... Obyvatelé jedné z nejdůležitější pruské tvrze už cítí ve vzduchu zápach střelného prachu. Už vědí, že je to předzvěst bitvy o všechno... A stalo se! 23. února roku 1807, Napoleonské vojsko přichází k Nyse. Nic už neodvrátí osud Nysy a jejího obyvatelstva... Začíná bitva o Nysu... Tuhle a mnoho jiných příběhů znají zdi Nyského opevnění, jehož začátky sahají do 14. století. V tomto období byla Nysa opevněna zdmi z cihel a kamenů; měla také věže a brány spolu s 28 baštami. Biskup Andreas von Jerin zavedl 24-hodinový systém pozorování a ohlašování poplachu. V roce 1594 se rozhodl opevnit město podle projektu Johannesa Schneidera. Od roku 1643 začíná přestavba opevnění podle zásad novoitalské a holandské školy. Tvrz je vybavena ( mimo jiné) perfektním zařízením pro přemísťování vody v příkopu a na předpolí tvrze. Vyjímečnosti Nyského opevnění a také strategické polohy města si všiml pruský král Fridrich II. Veliký, který se chopil rozšíření tvrze podle projektu generála majora Corneliusa Walrawe, jehož novátorské řešení předešlo o několik desítek let svou epochu. Ještě dnes zde můžete slyšet kroky procházejících se vojáků a hlasy jejich velitelů... Nysa Fortifications It is October 14th, The so far invincible Prussian army becomes crushed during the double battle of Jena and Auerstadt by the Napoleon s soldiers. The consequences of the defeats are of great importance. The result is the fall of the Old Prussian Monarchy. The king, together with the government, escape to East Prussia. The soldiers surrender so do the strongholds. foto: Urząd Miejski w Nysie The French army march to Silesia. The inhabitants of one of the most important Prussian strongholds sense the smell of the gun powder in the air they know it is the harbinger of the most important battle And that was the case. On February 23rd, 1807, the Napoleon s army approached Nysa. Nothing could change the fate of the local people. Here it started - The battle of Nysa. The walls of Nysa fortifications are familiar with this and other historical events that date back to the 14th century. It was then when real brick and stone walls with turrets and 28 gate towers appeared in the town and Andreas von Jerin the Bishop introduced the round the clock observations. He decided to fortify the town in 1594 according to the plans drawn up by Johannes Schneider was the year when the beginning of refortification started based on the Dutch and new Italian conception. The stronghold was equipped, among others, with devices allowing to regulate the level of water in the ditch and on the outskirts of the stronghold. The uniqueness of the Nysa fortifications and its strategic localization was noticed by the Prussian king Frederic II the Great, who started its development works according to the design prepared by major general Cornelius Walrawe, who was ahead of his time with the inventive approach he took towards his engineering ideas. Even today you can hear the footsteps of the marching soldiers and their commanders in chief.

10 Park Krajobrazowy Góry Opawskie Jednym z najcenniejszych odkryć w roku 2006 na terenie Parku Krajobrazowego Góry Opawskie było stwierdzenie występowania niezwykle rzadkiego gatunku storczyka kruszczyka połabskiego Epipactis albensis. Zasięg tego gatunku ograniczony jest do Europy Środkowej, a największa liczba jego stanowisk występuje w Czechach. W Polsce stwierdzono dotąd ok. 20 stanowisk Epipactis albensis i według Czerwonej listy roślin naczyniowych w Polsce jest to gatunek rzadki - potencjalnie zagrożony (R). Góry Opawskie są jak dotąd czwartym miejscem w województwie opolskim, w którym zaobserwowano kruszczyka połabskiego. Na Opolszczyźnie jest to gatunek zagrożony wymarciem (EN) według Czerwonej listy roślin naczyniowych zagrożonych w województwie opolskim. Jedním z nejcennějších objevů na území Krajinného parku Opavské hory v roce 2006 bylo zjištění výskytu velice vzácného druhu vstavače Kruštíku polabského - Epipactis albensis. Tento druh se většinou vyskytuje ve střední Evropě, a jeho největší počet je v České republice. V Polsku bylo zjištěno kolem 20 stanovišť Epipactis albensis a podle Červené knihy vzácných druhů rostlin je v Polsku tento druh velice vzácný - potenciálně ohrožený (R). Opavské hory jsou dosud čtvrtým místem výskytu Kruštíku polabského v opolském vojvodství. Na Opolsku je tento druh ohrožený vyhynutím (EN) podle Červené knihy vzácných druhů rostlin. One of the most interesting discoveries made on the area of the Landscape Park The Opawskie Mountains in 2006 was a rare specimen of a keyflower Epipactis albensis. The range of its occurrence is limited to Central Europe, and the Czech Republic is the place where it is found most commonly spotted. So far about 20 positions of its occurrence has been found in Poland and according to the Red list of vascular plants in Poland it is a rare specimen likely to become extinct (R). The Opawskie Mountains are the fourth place in the province of Opole, where the Epipactis albensis has been observed. This specimen, in the Opole region, is endangered with extinction (EN) according to the Red List of vascular plants.

11 Park Krajobrazowy Góry Opawskie utworzony został w roku Położony jest w południowo-zachodniej części naszego województwa przy granicy z Republiką Czeską i zajmuje obszar wraz z otuliną ha. Rozciąga się na terenach trzech Gmin Głuchołazy, Prudnik i Lubrza. Na szczególną uwagę zasługują malownicze przełomy Białej Głuchołaskiej, Złotego i Bystrego Potoku oraz zachęcające do długich wędrówek góry, wśród których wyodrębnić można trzy masywy: Górę Chrobrego, Biskupią i Srebrną Kopę oraz Długotę i Kobylicę. Podczas spacerów licznymi, bo ciągnącymi się aż 75 km szlakami turystycznymi bądź ścieżkami przyrodniczo dydaktycznymi można podziwiać nie tylko liczne pomniki przyrody, sztolnie po eksploatacji złota, ciekawe grupy odsłonięć skalnych Karolinki i Karliki czy kamieniołom po eksploatacji łupków w dolinie Bystrego Potoku Gwarkowa Perć ze znajdującym się na jego dnie stawem Żabie Oczko lecz także spotkać jelenie, sarny, daniele, dziki, lisy, zające i borsuki, które się tu zadomowiły i wraz z 116 gatunkami ptaków i 8 gatunkami nietoperzy tworzą niepowtarzalne bogactwo Parku i przenoszą do innego świata świata spokoju, czystego powietrza i niezmąconej przyrody, w którym czas płynie swoim rytmem. A kto wsłucha się w głosy gór, usłyszy kroki spacerującego skarbnika Rubezahla, zwanego też Liczyrzepą czy Karkonoszem, który od niezliczonych lat niepodzielnie panuje w Górach Opawskich pilnując ukrytego w nich złota, kalcytu oraz kryształów górskich i staurolitu. Krajinný park Opavské hory Krajinný park Opavské hory byl vytvořen v roce Rozkládá se v jihozápadní části našeho vojvodství na hranicích s Českou republikou a území tvoří celkovou plochu ha. Krajinný park Opavské hory leží na území tří obcí: Głuchołazy, Prudnik a Lubrza. Zvláštní pozornost si zaslouží malebný ohyb řeky Białej Głuchołaskiej, Złotego a Bystrego Potoku a také hory, lákající k dlouhým toulkám, mezi kterými můžeme rozlišit tři horské masívy: Góra Chrobrego, Biskupia a Srebrna Kopa, Długota a Kobylica. Během četných procházek, táhnoucích se 75 km dlouhými turistickými nebo naučno přírodovědeckými stezkami, je možno obdivovat nejen velké množství přírodních památek, zlatých dolů, zajímavých skalních útvarů jako Karolinki a Karliki nebo lom po těžbě břidlice v údolí Bystrego Potoku Gwarkowa Perć, na jehož dně se nachází rybník s názvem Żabie Oczko, ale je možno zde potkat také jeleny, srny, daňky, divočáky, lišky, zajíce a jezevce, kteří se zde zabydleli spolu se 116 druhy ptáků a 8 druhy netopýrů. Tito živočichové tvoří neopakovatelné bohatství parku a dokáží vás přenést do jiného světa světa pokoje, čistého vzduchu a neporušené přírody, ve kterém plyne čas vlastním tempem. A kdo se zaposlouchá do hlasu hor, uslyší kroky procházejícího se pokladníka Rubezahla, nazývaného také Liczyrzepa nebo Krakonoš, který už nespočet let absolutně vládne v Opavských horách a hlídá v nich ukryté zlato, kalcit nebo horské křišťály a staurolity. Landscape Park The Opawskie Mountains The Landscape Park The Opawskie Mountains was formed in It is situated in the south-west part of our province near the border with the Czech Republic and covers the area,along with the buffer zone, of 9, 936 ha. It spreads across the area of three districts: Glucholazy, Prudnik and Lubrza. The picturesque ravine of Biala Glucholaska, Zloty and Bystry Potok is worth special attention. The same concerns mountains (three massifs should be mentioned here: Chrobry Mountain, Bishop Mountain, Silver Hill and Dlugota and Kobylica Mountains), which encourage to long hiking. During long walks along numerous trails (75 trails both tourist and educational) visitors to the place can admnot only admire many monuments of nature, gold mine tunnels, interesting groups of exposed rocks Karolinki and Karliki or quarry after slate exploitation located in the Bystry Potok Valley called Gawrkowa Prec with a pond on its bed called Zabie Oczko but they can also run across deer, wild boars, foxes, hares and badgers, which have made themselves comfortable here and this all, along with 116 species of birds and 8 species of bats, constitutes a unique richness of the Park and move us to a different world- the world of peace, clean air and undisturbed nature where time flies at its own pace. He who makes effort to listen intently to the sound of mountains will hear the footsteps of walking Rubezahl the treasurer, also called Liczyrzepa or Karkonosz, who for many years has been ruling the Opawskie Mountains guarding gold, calcite, mountain crystal and staurolite hidden in the mountains.

12 Historia Historia obszaru dzisiejszego Powiatu Nyskiego jest nierozerwalnie związana z historią dawnego księstwa nyskiego. Księstwo nyskie było biskupim księstwem feudalnym na Dolnym Śląsku z ośrodkiem w Nysie. Było to jedyne obok księstwa siewierskiego śląskie księstwo kościelne. Jego ziemie wraz z resztą Śląska Opolskiego przypadły w 1198 roku księciu Jarosławowi - najstarszemu synowi Bolesława Wysokiego i jednocześnie biskupowi wrocławskiemu. Po jego śmierci, w roku 1201, Henryk Brodaty pozostawił we władaniu biskupstwa kasztelanię otmuchowską jako uposażenie stołu biskupiego oraz ziemię nyską. Starania o utworzenie księstwa prowadzili następcy Jarosława, prowadząc jednocześnie intensywną kolonizację swoich ziem także poprzez trzebienie należących do dóbr książęcych lasów Przesieki Śląskiej, co spowodowało zatarg z Henrykiem IV Probusem, który domagał się zwierzchności nad założonymi na terenach przesieki 65 wsiami. Mediacja legata papieskiego okazała się niekorzystna dla księcia, który uzyskał jednak poparcie książąt śląskich. Zawarta w 1287 roku ugoda stanowiła, iż wsie należą się księciu, który natychmiast podarował je biskupowi. Podstawy prawne pod powstanie księstwa biskupiego położył Probus 23 czerwca 1290 podnosząc mocą swego testamentu zarządzających kasztelanią nyską biskupów wrocławskich do godności książęcej, co dawało im niezależność od roszczeń świeckich książąt. Oprócz tego hierarchowie otrzymali władzę sądowniczą na terenie księstwa oraz prawo bicia monety. Pierwszym biskupem wrocławskim posługującym się tytułem książęcym był Henryk z Wierzbna. Ów przywilej ostatecznie potwierdził w roku 1333 Bolko II Ziębicki. Od roku 1342 biskupiksiążęta uznawali lenną zależność od królów czeskich. Po wojnach śląskich w roku 1742 większa część księstwa znalazła się w granicach Prus. Jedynie jego południowy skrawek wraz z letnią rezydencją biskupią na zamku Johannesberg (obecnie Jansky Vrch) w Javorníku pozostał w granicach ziem habsburskich, a sama granica przebiegała wzdłuż linii Bila Voda Kopa Biskupia. Kres istnieniu księstwa położyła przeprowadzona w 1810 roku przez władze pruskie sekularyzacja dóbr kościelnych ( edykt z 2 listopada 1810 roku ). Ale to nie cała historia Powiatu Nyskiego. Resztę dopowiedzą już sami jej bohaterowie - mury fortyfikacji nyskich, studnie, pomniki, krzyże pokutne, słupy graniczne i stare kominki... Kto wie, może uda się ich skłonić do opowieści o historycznym spotkaniu cesarza austriackiego Józefa II z królem pruskim Fryderykiem II w Pałacu Biskupim (obecnie siedziba Muzeum w Nysie), paleniu czarownic, ścięciu księcia Mikołaja na nyskim rynku, epidemiach dżumy, powodziach, napaściach husytów, warzeniu piwa... Historie Historie území dnešního Nyského okresu je nerozdělitelně spojená s dějinami dávného Nyského knížectví. Nyské knížectví bylo feudálním biskupským knížectvím na Dolním Slezsku s hlavním střediskem v Nyse. Bylo to kromě siewierského knížectví jediné církevní knížectví na území Slezska. Jeho země spolu se zbytkem Opolského Slezska patřily v roce 1198 knížeti Jaroslavovi nejstaršímu synovi Boleslava Vysokého a současně také vratislavskému biskupovi. Po smrti Boleslava, v roce 1201, Jindřich Bradatý nechal otmuchovské kastelánství a nyskou oblast ve vlastnictví biskupství jako odměnu za biskupskou službu. Snahu o utvoření knížectví měli nástupci Jaroslava, kteří současně vedli intenzívní kolonizaci svých zemí i přes mýtění knížecích lesů tzv. Slezských průseků, což vyvolalo spor s Jindřichem IV. Probem (Pravým), který se dožadoval nadřazenosti nad 65 založenými vesnicemi na území průseků. Mediace papežského legáta byla pro knížete neprospěšná i když získal podporu slezských knížat. Dohoda uzavřená v roce 1287 určovala, že sporné vesnice patří knížeti, který je okamžitě daroval biskupovi. Právní podstatu k vzniku biskupského knížectví dal Jindřich IV. Prob 23. června 1290, když mocí své závěti povýšil do knížecího stavu vratislavské biskupy, spravující nyské kastelánství, což jim dávalo nezávislost na nárocích laických knížat. Kromě toho hierarchové obdrželi soudcovskou moc na území knížectví a také právo razit vlastní mince. Prvním vratislavským biskupem, který přijal titul nysko-otmuchovského knížete, byl Jindřich I. z Wierzbna. Toto privilegium definitivně potvrdil v roce 1333 Bolko II Ziębicky. Od roku 1342 biskupi-knížata uznávali lenní závislost českých králů. Po slezských válkách v roce 1742 se větší část knížectví ocitla v hranicích Pruska. Pouze jeho jižní výběžek, spolu s letní biskupskou rezidencí na zámku Johannesberg (v současnosti Jánský Vrch) v Javorníku, zůstal v hranicích vlastnictví Habsburků, a dělící linie probíhala mezi Biskupskou Kupou a Bílou Vodou. Konec existence knížectví způsobila sekularizace církevních majetků, provedená pruskou vládou roku 1810 (edikt z 2. listopadu 1810). Ale tohle není celá historie nyského okresu. Něco doplní už sami její hrdinové nyské opevnění, studny, pomníky, smírčí kříže, hraniční sloupy a staré krby Kdo ví, možná se nám je podaří naklonit k vyprávění příběhů o historickém setkání rakouského císaře Josefa II. s pruským králem Fridrichem II. v biskupském paláci (v současnosti sídlo Nyského muzea), o upalování čarodějnic, popravě knížete Mikuláše na nyském náměstí, epidemiích moru, povodních, nájezdech husitů, vaření piva History The history of the present Nysa district is inextricably tied to the history of the then Duchy of Nysa. The Duchy of Nysa was a feudal Duchy of Bishops in the Down Silesia with its center in Nysa. It was the only, beside the Siewerski Duchy, the Duchy of the Silesian Church. Its lands, along with the remaining Opole Silesia, fell to Duke Jaroslaw in 1198 the eldest son of Boleslaw Wysoki, and at the same time, to the Bishop of Wroclaw. After his death, Henryk Brodaty, in 1201, left the Otmochow office of the castellan in the possession of the Bishops as a form of the Bishop s table remuneration and also the land of Nysa. Jaroslaw, and his successors, made efforts to create the Duchy while intensively colonizing their lands through cutting down the forests of the Silesian Przesiek belonging to the Duke s property, which resulted in an argument with Henryk IV Probus, who demanded control over 65 villages established on the area of the clearing. Mediation with the help of a papal legate turned out to be disadvantageous for the Duke, who, however, managed to gain the support of the Silesian Dukes. According to the agreement made in 1287, the villages remained in the possession of the Duke, who right away entrusted it to the Bishop. Probus, on June 23, 1290, lied down legal foundations for the creation of the Duchy of Bishop, who, on the basis of his testament, conferred the Bishops of Wroclaw controlling the office of the castellan, the rank of The Prince of the Church, which made them independent from the secular Dukes. Additionally, the Hierarchs became entitled to mint coins and were vested the judicial power. The first bishop to have become the Prince was Henryk of Wierzbno. The privilege was finally confirmed by Bolko II Ziembicki in Since 1342 Princes the Bishops conceded feudal dependence form Czech Kings. After Silesian wars in 1742, larger part of the Duchy found themselves within the borders of Prussia. Only its southern part, along with the bishop summer residence in the Johannesberg

13 castle (presently Jansky Vrch) in Javornik, remained within the Habsburg property, and the very borderline ran along Bila Voda Kopa Biskupa. Secularization of the Church properties conducted in 1819 by the Prussian authorities (Edict of November 2nd, 1810), put a final end to the existence of the Duchy of Bishops. This, however, is not complete history of the Nysa district. The rest will be told by its participants: Nysa fortification wall, wells, monuments, penitential crosses, border posts and old fireplaces.. Maybe we will be able to urge them to tell us about the historical meeting between the Austrian Emperor Joseph II and the Prussian King Frederic II in the Palace of Bishops (presently the seat of the Museum in Nysa), the burning of witches, beheading Duke Nicolas on the market square, plaque epidemic, floods, Hussite forays, bear brewing. Who knows? foto: zbiory Muzeum w Nysie

14 zabytki Na terenie Powiatu Nyskiego znajdują się liczne krzyże pokutne. Znajdziemy je np. w Unikowicach, w pobliżu Lubiatowa, Jędrzychowie,Korfantowie, Nowakach. Krzyże pokutne wznoszone były przez zabójców w miejscu, w którym dokonało się morderstwo. Zwyczaj ten przywędrował do Polski z zachodu. Morderca, oprócz wzniesienia krzyża, był również zobowiązany pokryć koszty pogrzebu i przewodu sądowego. Winien również łożyć na utrzymanie rodziny zabitego. Był zobowiązany wobec Kościoła, np. musiał zakupić świece. Następnie powinien odbyć boso pieszą pielgrzymkę do świętego miejsca. Wystawienie krzyża stanowiło ostatni punkt pokuty. Krzyż był jej wyrazem zadośćuczynienia. Stawiano go ku pamięci, uwadze i przestrodze potomnych. Miał również skłaniać przechodnich do modlitwy za dusze zabójcy i ofiary. Na území Nyského okresu se nacházejí také četné smírčí kříže. Najdeme je např. v Unikowicích, nedaleko Lubiatowa, v Jędrzychowě, Korfantowě a Nowakach. Smírčí kříže byly stavěny vrahy v místě, ve kterém k vraždě došlo. Tento zvyk přišel do Polska ze západních zemí. Kromě postavení kříže měl vrah také povinnost zaplatit pohřební náklady a náklady za soudní řízení. Měl také povinnost živit rodinu zavražděného. Byl zavázán i vůči Církvi, např. musel koupit svíce. Dále pak musel putovat pěšky na boso do svatého místa. Postavení kříže bylo posledním bodem pokání. Kříž byl důkazem zadostiučinění. Kříž byl stavěn na památku, zdůraznění a výstrahu dalším pokolením. Měl také povzbuzovat kolemjdoucí k modlitbě za duše vraha a oběti. The Nysa district is abundant with penitential crosses. They can be found in Unikowice, near Lubiatow, Jędrzychowice, Korfantow and Nowaki. The penitential crosses were put up by murderers in the place where a murder was committed. The custom has its origin in western countries traditions. The murderer, apart from cross erection, was also obliged to cover funeral costs and court proceedings. Such a person also had to financially support the family of the murdered. The killer had obligation towards the Church, i.e. it was compulsory for them to buy liturgical candles. Furthermore, the murderer was obliged to make a pilgrimage to a sacred place with their bare feet. The cross erection was the last act of penance and the visual manifestation of relief. It was put up for remembrance, as a warning and to focus attention of others. The penitential cross was to urge passers by to pause to say their prayers for the souls of the murderer and the murdered as well. foto: Sebastian Plisiuk

15 Nysa Kościół pod wezwaniem św. Jakuba i św. Agnieszki W 1198 r. biskup wrocławski Jarosław ( ) konsekrował nową świątynię murowaną. To wydarzenie uznano za początek istnienia kościoła. Przy jego wznoszeniu pracowała ludność całej Nysy. Jego historia sięga początków istnienia Nysy. Obecny późnogotycki kształt nadał mu mistrz Piotr z Ząbkowic w latach W świątyni znajduje się m.in. najcenniejszy na Śląsku zespół rzeźby nagrobnej oraz barokowe baptysterium. Obok kościoła niedokończona dzwonnica z lat Piękna Studnia Ufundowana przez burmistrza nyskiego Kaspra Naasa. Piękna Studnia powstała w 1686 r. (styl barokowy). Jej piękną kratę wykuł w żelazie Wilhelm Helleweg. Boki studni wypełnione są motywami wici ze złączonymi z nią główkami aniołków, postaciami smoków, groteskowych tworów. W połowie obręczy znajduje się napis fundacyjny. Piękna studnia ma głębokość 7 metrów (2 metry wody), krata jest wysoka na 5 metrów i waży 2600 kg, jej średnica wynosi 1.86 m. W 1999 r. odbyła się renowacja tego zabytku, która pochłonęła zł. Dzięki tej renowacji Piękna Studnia zyskała umieszczonego na szczycie orła habsburskiego. Otmuchów Zamek Biskupi XIII wieczny zamek biskupów wrocławskich, z zachowanymi średniowiecznymi atrakcjami: zapadnią, celą głodową, przechodnim kominkiem, ukrytymi pomieszczeniami, wzniesiony został na miejscu pierwotnej, istniejącej w połowie XII w. kasztelani. Otmuchów stał się wtedy kolebką chrześcijaństwa na Ziemi Nyskiej. Od 1820 r., po sekularyzacji księstwa biskupiego, pozostawał w posiadaniu Wilhelma von Humboldta niemieckiego filozofa. Wówczas w 1828 r. dokonano jego częściowej rozbiórki. Po 1923 r. adaptowany dla celów turystycznych. Głuchołazy Kościół św. Wawrzyńca Pochodzi z przełomu XIII i XIV wieku. Z tego okresu zachował się późnoromański portal ozdobiony maskami mnichów oraz witraż. Obecny wygląd budowla uzyskała po przebudowie w latach Barokowe wnętrze wykonał K. Tausch według projektu J.I. Tppera. Neobarokowe hełmy wież i główny ołtarz pochodzą z początku XX wieku. Kościół posiada również wiele przedmiotów sztuki sakralnej oraz obraz przedstawiający Głuchołazy podczas powodzi z 1472 r. Wieża Bramy Górnej Wzmiankowana w 1418 roku. Obecną wysokość 25 metrów uzyskała po przebudowie ok roku. W późniejszym czasie ozdobiono ją renesansową attyką, a w 1902 roku dobudowano ceglany hełm. Dziś wieża jest punktem widokowym, na szczyt której prowadzą 105 stopniowe, drewniane schody. Paczków Kościół św. Jana Ewangelisty Kościół jest charakterystycznym przykładem świątyni obronnej z I poł. XIV w. Budowę rozpoczęto w 1350 roku i trwała ona około trzydziestu lat. W czasach najazdów tureckich świątynię przebudowano i ufortyfikowano. Wnętrze kościoła to przykład pięknego gotyckiego rozwiązania architektonicznego. Z bogatego wyposażenia wnętrza zachowały się tylko dwa ołtarze oraz studnia tatarska. Frączków Pałac we Frączkowie Pałac należący do rodu rycerskiego Gilgenheimbów z Czech, wybudowany został w latach W 1863 r. dobra te nabył Aleksander von Francken - Sierstorpff. Pod koniec XIX w. pałac był wielokrotnie przebudowywany. W 1936 roku nastąpiła ostatnia, nadająca mu dzisiejszy wygląd, przebudowa zainicjowana przez rodzinę von Francken Sierstorpff. Wokół pałacu znajduje się park w stylu angielskim o powierzchni 23 ha. Památky Nysa Kostel sv. Jakuba a sv. Anežky V roce 1198 vratislavský biskup Jaroslav ( ) vysvětil nový zděný chrám. Tato událost se považuje za počátek existence kostela. Na jeho stavbě pracovali obyvatelé celé Nysy. Jeho dějiny sahají k počátkům existence Nysy. Současnou pozdně gotickou podobu mu dal mistr Petr ze Ząbkowic v letech V kostele se nachází mj. nejcennější slezský komplex náhrobních soch a barokní křtitelnice. Vedle kostela stojí nedokončená zvonice z let Krásná studna Postavil ji nyský starosta Kaspar Naase. Krásná Studna vznikla roku 1686 (barokní styl). Krásnou železnou mříž vykoval Wilhelm Helleweg. Boky studně jsou vyplněny motivy proutků s hlavičkami andílků, postavami draků a groteskních tvorů. V polovině obruče najdeme donátorský nápis. Krásná studna je hluboká 7 metrů (2 metry vody), mříž je vysoká 5 metrů a váží 2600 kg, její průměr činí 1.86 m. V roce 1999 byla provedena její renovace, stála zlotých. Zásluhou renovace získala Krásná studna habsburského orla, který je umístěn na vrcholu. Otmuchów Biskupský hrad Hrad vratislavských biskupů ze XIII. století se zachovalými středověkými atrakcemi, jako je propadliště, hladomorna, průchozí krb a skryté komnaty, byl postaven v místě bývalého kastelánství, které zde stálo v polovině XII. století. Otmuchów se tehdy stal kolébkou křesťanství v nyském kraji. Od roku 1820 se po sekularizaci biskupského knížectví stal majetkem německého filosofa Wilhelma von Humboldta. Tehdy také došlo ( roku 1828) k jeho částečnému rozebrání. Po roce 1923 byl adaptován pro turistiku. Głuchołazy Kostel sv. Vavřince Kostel byl postaven na přelomu 13. a 14. století. Z tohoto období se zachoval pozdně románský portál vyzdobený maskami mnichů a také skleněnou intarzií. Současný vzhled získal objekt po přestavbě, která se konala v letech Barokní interiér zhotovil K. Tausch podle návrhu J.I. Töppera. Pseudobarokní kopule věže a hlavní oltář pocházejí z počátku 20. století. V kostele se nachází také mnoho děl církevního umění a obraz představující Głuchołazy při povodni v roce Věž Horní brány Zmínka o ní je z roku Současnou výšku 25 metrů získala po přestavbě kolem roku V pozdějším období byla vyzdobena renesanční atikou, a v roce 1902 byla dostavěna cihlová kopule. Dnes slouží věž jako rozhledna, na kterou je třeba vyšlapat 105 dřevěných schodů. Paczków Kostel sv. Jana Evangelisty Kostel je charakteristickým příkladem obranného chrámu z první poloviny 14. století. Výstavba byla zahájena v roce 1350 a probíhala téměř třicet let. V době tureckých nájezdů byl chrám přestavěn a opevněn. Interiér kostela je příkladem krásného gotického architektonického řešení. Z bohatého vybavení chrámu se do dnes zachovaly pouze dva oltáře a také tatarská studna.

16 Frączkow Zámek ve Frączkowě Zámek rytířského rodu Gilgenheimbů z Čech byl postaven v letech V roce 1863 získal tento majetek Alexander von Francken - Sierstorpff. Koncem 19. století byl zámek několikrát přestavován. K poslední přestavbě, která dala paláci nynější vzhled, došlo v roce 1936 na podnět rodiny von Francken - Sierstorpff. Kolem zámku se rozkládá park v anglickém stylu s rozlohou 23 ha. Monuments Nysa The Church dedicated to St Jacob and St Agnes. In 1198 the Bishop of Wroclaw Jaroslaw ( ), consecrated a new brick church. The event is said to be considered as the beginning of the church. All the people of Nysa were involved in the building of it. Its history dates back to the origins of Nysa. The building owes its present late gothic style to Piotr, the master of Zabkowice ( ). Visitors can see, among others, the most precious tomb sculpture complex in the Silesia Region and the Baroque babtisterium. Next to the church there is the unfinished bell tower of Beautiful Well The well was founded by the Mayer of Nysa called Kasper Naasa. The Beautiful Well was built in 1686 (Baroque style). Wilhelm Helleweg had its beautiful grating wroth ironed. The well sides are filled with the motive of runner linked with the heads of angels, dragon figures and grotesque creatures. In the middle of the ring there is a foundation inscription. The beautiful well is 7 meters deep (2 m3 of water), the well grating is 5 meters high, it weighs 2600 kg. and it is 1.86 m in diameter. The monument was renovated in 1999 and the renovation costs amounted to PLN 40, 000. As a result of the performed works, the well was equipped with the Habsburg Eagle mounted on the top of the well. Otmuchow The Castle of Bishops The 13th century Castle of Bishops of Wroclaw, with perfectly preserved Meadville attractions: trapdoor, hunger cell, transitive fireplace, hidden rooms, was put up in the place where the former office of a castellan existed in the mid of 12th century. It was the time when Otmochow became the cradle of Christianity in the region of Nysa. Since 1820, after the secularism of the Duchy of Bishops, had remained in the possession of Wilhelm von Humboldt a German philosopher. It was then when, in 1828, a partial demolition took place. The castle, after 1923, was adopted for tourist purposes. Glucholazy St Lawrence Church The church came into existence at the turn of 13th and 14th century. Late Romanesque portal, adorned with monk masks and stained glass are the reminders of the period. The present appearance of the church is the result of the building reconstruction that started in the years The interior of the church was made by K. Tausch, according to J.I. Topper plan. Neo-baroque domes and the main altar date back to the beginning of the 20th century. There are also many objects to be seen inside, which are the examples of sacred art and the painting illustrating Glucholazy during the flood of The Tower of the Main Gate The first records of the tower appeared in The present height of the tower 25 meters was reached around 1600, after its reconstruction. Later on it was adorned with a Renaissance attic, and in 1902 a brick dome was inbuilt. Today, the tower is frequently used as a viewpoint and you need to climb up the 105 wooden steps to get to the top. foto: Sebastian Plisiuk Paczkow St John the Evangelist Church The church represents a characteristic example of a defensive structure erected in the first part of the 14th century. The building started in 1350 and then it was continued through the next 30 years. In times of Turkish forays, the church was reconstructed and reinforced. Its interior represents a beautiful Gothic architectural thought. The only remnants of the rich furnishings of the church interior are only two altars and the Tartar well. Fraczkow The Palace in Fraczkow The Palace, that used to belong to the knight family of the Gilgenheimbow form Bohemia was erected in the years The property was owned by Alexander von Francken- Sierstorqff in At the end of the 19th century the palace was reconstructed many times. The year 1936 saw the last reconstruction works, which gave the building its present appearance. The works were initiated by the von Francken Sierstorqff family. The palace is surrounded with an English-style park with the area of 23 ha.

17 foto:urząd Miejski w Nysie Wirtualny przegląd atrakcji turystycznych pogranicza nysko jesenickiego mapa Nysy Muzeum w Nysie - Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach - Opolu Muzeum Gazownictwa w Paczkowie strony Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji Oddział Opolski Park Kulturowo - Przyrodniczy Twierdzy Nysa - strona Bractwa Rycerskiego strona Polskiego Towarzystwa Turystyczno - Krajoznawczego strony Agroturystycznego Stowarzyszenia Ziemi Nyskiej i Borów Niemodlińskich - strona Lokalnej Grupy Działania Nyskie Księstwo Jezior i Gór - historia radzikowickiego lotnictwa (mapy, dokumenty ) Zespół Opolskich Parków Krajobrazowych w Pokrzywnej strony m.jesenik strony m. Zlate Hory strony m. Javornik strony Muzeum Ziemi Jesenickiej w Jeseniku Sdružení cestovního ruchu Jeseníky strony Muzeum Veteran Zamek w Javorniku jaskinie na ter. Rp.Cz. CHKO Jeseniky strony Stowarzyszenia Lacerta foto:urząd Miejski w Jeseniku

18 Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach - Opolu - Muzeum w Łambinowicach powstało w 1964 roku w celu dokumentowania i badania historii obozów jenieckich funkcjonujących tu w czasie wojny prusko - francuskiej w latach , oraz w czasie I i II wojny światowej. Po obozach pozostały cmentarze obejmujące: 52 mogiły żołnierzy francuskich (z lat ), 6969 mogił Rosjan, Polaków, Rumunów, Włochów, Serbów, Anglików, Francuzów, Belgów i Greków (z lat ) oraz mogiły ponad 40 tysięcy ofiar (głównie jeńców radzieckich) z lat W latach w pobliżu byłego kompleksu obozów jenieckich utworzono obóz pracy, w którym przetrzymywano ludność okolicznych miejscowości przeznaczoną do przesiedlania w głąb Niemiec. Miejsce to upamiętniono obeliskiem w kształcie śląskiego krzyża pokutnego. W miejscu pochówku ofiar obozu urządzono symboliczny cmentarz. Ústřední muzeum válečných zajatců v Opoli - pobočka Łambinowice - Muzeum v Łambinowicích vzniklo roku 1964 za účelem dokumentace a zkoumání dějin zajateckých táborů, které zde existovaly v době prusko-francouzské války v letech a během obou světových válek. Po táborech zde zůstaly hřbitovy: 52 hrobů francouzských vojáků (z let ), 6969 hrobů Rusů, Poláků, Rumunů, Italů, Srbů, Angličanů, Francouzů, Belgičanů a Řeků (z let ) a hroby více než obětí (hlavně sovětských zajatců) z let V letech byl nedaleko bývalého komplexu zajateckých táborů vytvořen pracovní tábor, kde byli internováni obyvatelé okolních obcí, kteří měli být přesídleni do Německa. Na tomto místě byl postaven památný obelisk ve tvaru slezského smírčího kříže. Tam, kde byly pohřbívány oběti, byl zřízen symbolický hřbitov. Prisoner of War Central Museum in Lambinowice Opole - The Museum in Lambinowice was established in 1964 to document and to study the history of POW camps functioning in the area during the Prussian and French War in the 1870s. Cemeteries are the tangible reminders of the camps, which include 52 tombs of French soldiers (dated ), 6969 tombs of Russian, Polish, Romanian, Italian, Serb, English, French, Belgium and Greek soldiers (dated ) and the tombs of over 40 thousands victims (mainly Soviet POWs) dated In the years , a work camp was established near the then POW camp complex, where local people were kept for resettling deep in Germany. The place is commemorated with an obelisk in the shape of a penitential cross. A symbolic cemetery was created on the burial ground. Muzeum Gazownictwa w Paczkowie Muzeum Gazownictwa znajduje się w dawnych budynkach gazowni. Gazownia w Paczkowie, wybudowana w 1902 roku, dostarczała gaz dla potrzeb miasta do 1977 roku. Po zakończeniu produkcji gazu, budynki i urządzenia przeznaczono na skansen gazownictwa. Muzeum jest bardzo specyficznym obiektem nie tylko na terenie Powiatu Nyskiego, ale także w całej Polsce, w którym zachowały się urządzenia do produkcji gazu. W Paczkowskim Muzeum zebrano najróżniejsze urządzenia gazowe gospodarstwa domowego: kuchenki, piece łazienkowe, termy, żelazka, lodówki, piece i kominki do ogrzewania pomieszczeń, latarnie i lampy oświetleniowe a nawet gazowe lokówki do włosów. Poza samymi urządzeniami muzeum prezentuje liczne dokumenty, plany, publikacje, szkice oraz zdjęcia. Muzeum plynárenství v Paczkowě Muzeum plynárenství se nachází v objektech bývalé plynárny. Paczkowská plynárna, postavená roku 1902, dodávala městu plyn až do roku Po ukončení výroby plynu byly objekty a zařízení určeny pro potřeby skanzenu plynárenství. Muzeum, kde se dochovala zařízení na výrobu plynu, je ojedinělým objektem nejen v nyském okrese, ale i v celém Polsku. V Paczkowském muzeu byla shromážděna nejrůznější zařízení na plyn používaná v domácnostech: sporáky, koupelnové bojlery, karmy, žehličky, chladničky, kotle a kamna pro vytápění místností, lucerny a lampy, a dokonce i plynové kulmy. Kromě přístrojů a zařízení muzeum vystavuje četné dokumenty, plány, publikace, výkresy a fotografie. Gas Industry Museum on Paczkow The Museum of Gas Industry is located in the former Gas- Works Building. Gas-Works Building in Paczkow was erected in 1902 and had supplied gas for the needs of the town by After gas production was complete, the building and gas production machinery were used as a gas production museum. The museum is a very special and exceptional structure not only within the confines of the Nysa district, but also across Poland, where visitors can see well-preserved pieces of machinery and different equipment intended for gas production. The museum has different sorts of gasfueled household equipment on display such as: gas cookers, gas lanterns and lamps, and even gas curling tongs. In addition to the abovementioned equipment, the museum can also pride itself on numerous documents, plans, publications, Muzeum w Nysie - Muzeum powstało w Nysie w 1897 r. Jest to najstarsze muzeum w Województwie Opolskim. W roku 1945 w czasie działań wojennych zbiory muzeum zostały rozproszone, bądź uległy zniszczeniu. Pierwszą powojenną wystawę uratowanych zabytków otwarto w lutym 1947 r. Obecnie, począwszy od kwietnia 1984 r. siedzibą muzeum jest dawny pałac biskupów wrocławskich zaliczany do wysokiej klasy zabytków architektury barokowej, wzniesiony w drugiej połowie XVII wieku i początkach XVIII w. Muzeum gromadzi zbiory w dwóch działach: Archeologii oraz Rzemiosła Artystycznego Wystawy stałe: Dzieje Nysy XIV XVIII w. Sztuka i rzemiosło artystyczne XVI - XIX w. Muzeum v Nyse - Muzeum v Nyse bylo založeno roku Je to nejstarší muzeum v Opolském vojvodství. V roce 1945 během válečných akcí byly muzejní sbírky rozptýleny nebo zničeny. První poválečná výstava zachráněných památek byla otevřena v únoru V současnosti, počínaje rokem 1984, je sídlem muzea bývalý palác vratislavských biskupů, který se počítá mezi architektonické památky baroka vysoké třídy. Byl postaven ve druhé polovině 17. a na počátku 18. století. Muzeum má dvě sekce: Archeologickou a uměleckých řemesel. Stálá expozice: Dějiny Nysy století. Umění a umělecká řemesla století. Museum in Nysa - The museum was established in Nysa in It is the oldest in the Province of Opole. During the war activities in 1945, the Museum collection scattered around or destroyed. The first exhibition of the rescued exhibits held by the museum was opened in At present, starting from 1984, the former Palace of Bishops of Wroclaw is the seat of the museum, counted among high class of Baroque architecture monuments, erected in the second part of 17th century and at the beginning of 18th century. The museum displays its collection in the two departments: Archeology Department and Handicraft Department. Permanent exhibitions: The history of Nysa 14th 18th centuries. Handicraft 16th 19th centuries.

19 Znaki foto: Sebastian Plisiuk przeszłości Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach - Opolu Ústřední muzeum válečných zajatců v Opoli - pobočka Łambinowice Prisoner of War Central Museum in Lambinowice Opole Dział Zbiorów i Konserwacji ul. Muzealna 4, Łambinowice, Tel Dyrekcja, Dział Naukowo - Badawczy, Dział Dokumentacji ul. Minorytów 3, Opole, Tel , Muzeum Gazownictwa w Paczkowie Muzeum plynárenství v Paczkowě Gas Industry Museum in Paczkow ul. Pocztowa 6, Paczków Tel biuro@muzeumgazownictwa.pl Muzeum w Nysie Muzeum v Nyse The Museum in Nysa ul. Biskupa Jarosława 11, Nysa Tel./fax , sekretariat@muzeum.nysa.pl

20 Nyski Ośrodek Rekreacji z/s w Skorochowie tel Plaża, kąpielisko, windsurfing, żeglarstwo, możliwość wypożyczenia sprzętu wodnego, szkolenia motorowodne, żeglarskie oraz nauka windsurfingu, siłownia, sauna, korty tenisowe, boiska do siatkówki, bilard, liczne zawody sportowe Kąpielisko Miejskie w Nysie ul. Ujejskiego, tel Boiska do koszykówki i siatkówki, duża i mała ślizgawka, przy kąpielisku znajduje się skate park Stadion Miejski w Nysie ul. Kraszewskiego 2, tel Stadion KS POLONIA w Nysie ul. Sudecka, tel Kort Tenisowy przy Kompleksie Turystyczno - Wypoczynkowo - Szkoleniowym CHROBRY - ZŁOTY POTOK w Pokrzywnej Pokrzywna 69 tel /62 tel./fax: Kompleks Turystyczny Sudety Ośrodek Banderoza w Głuchołazach ul. Powstańców Śląskich 23, tel Mini ZOO, płukanie złota, sauna, siłownia, rowery górskie, deskorolki, tenis stołowy, sprzęt sportowy, 4 boiska do piłki nożnej, 2 piaskowe i 3 halowe do siatkówki, 3 do koszykówki, boiska treningowe, 6 koszy wolnostojących, basen odkryty, TV, DVD, video, sale wielofunkcyjne, kawiarenka, dyskoteka, karaoke, mini kino, kawiarenka internetowa, Jaskinia Solna, paintball, elementy survivalu Gospodarstwo agroturystyczne Stajnia za tamą w Jarnołtówku Jarnołtówek 164, tel Jazda konna - nauka dla dzieci i dorosłych, nauka siodłania i pielęgnacji konia, hipoterapia, możliwość wyjazdów w teren, rajdów konnych, przejażdżki bryczką, kuligi, pogonie za lisem (Hubertus), mini zoo. Pełny katalog obiektów sportowych na stronach: Sportovní objekty Nyské rekreační středisko, Skorochów tel Pláž, koupaliště, windsurfing, jachting, možnost vypůjčení vodního vybavení, plachetní a vodní motorové kurzy a také výuka windsurfingu, posilovna, sauna, tenisové kurty, hřiště pro odbíjenou, kulečník, četné sportovní závody Městské koupaliště v Nyse ul. Ujejskiego, tel Hřiště pro odbíjenou a košíkovou, malé a velké skluzavky, u koupaliště se nachází skate park Městský fotbalový stadion v Nyse ul. Kraszewskiego 2, tel Fotbalový stadion KS POLONIA v Nyse ul. Sudecka, tel Tenisový kurt u Turistického vzdělávacího a rekreačního komplexu CHROBRY - ZŁOTY POTOK v Pokrzywné Pokrzywna 69 tel /62 tel./fax: Turistický komplex Sudety, Středisko Banderoza v Głuchołazich ul. Powstańców Śląskich 23 tel Mini ZOO, rýžování zlata, sauna, posilovna, horská kola, skateboardové desky, stolní tenis, sportovní vybavení, 4 fotbalová hřiště, 2 pískové a 3 halové hřiště pro odbíjenou, 3 pro košíkovou, tréninkové hřiště, 6 volně stojících basketbalových košů, venkovní bazén, TV, DVD, video, multifunkční sály, kavárna, diskotéka, karaoke, mini kino, internetová kavárna, solná jeskyně, paint-ball, survival Agroturistické hospodářství Stajnia za tamą v Jarnołtówku Jarnołtówek 164, tel Jízda na koních - výuka jízdy na koni pro děti a dospělé, výuka sedlání a základní péče o koně, hipoterapie, možnost výletů do přírody, výletů na koních, projížďky bryčkou, projížďky saněmi taženými koňmi, hon na lišku (Hubertus), mini zoo. Plný seznam sportovních objektů naleznete na webových stránkách: Sports facilities Nyski Ośrodek Rekreacji z/s in Skorochow tel A beach, pools, windsurfing, sailing, water equipment rental, water motor sports and sailing trainings, windsurfing trainings, gym, sauna, tennis courts, volleyball court, billiards, numerous sports competitions. Kąpielisko Miejskie in Nysa ul. Ujejskiego, tel Volleyball and basketball courts, large and small ice rink, skate park at the pool Stadion Miejski in Nysa ul. Kraszewskiego 2, tel Stadion KS POLONIA in Nysa ul. Sudecka, tel Kort Tenisowy przy Kompleksie Turystyczno - Wypoczynkowo - Szkoleniowym CHROBRY - ZŁOTY POTOK in Pokrzywna Pokrzywna 69 tel /62 tel./fax: Kompleks Turystyczny Sudety Ośrodek Banderoza in Glucholazy ul. Powstańców Śląskich 23, tel Mini zoo, panning gold, sauna, gym mountain bikes, boards, table tennis, sports equipment, 4 football pitches, 2 sand volleyball courts, 3 volleyball hall court, 3 basketball courts, training courts, 6 separate baskets, outdoor pool, TV, DVD, video, multifunctional rooms, café, disco, karaoke, mini-cinema, internet café, salt cave, paint ball, survival elements. Gospodarstwo agroturystyczne Stajnia za tamą in Jarnoltowek Jarnołtówek 164, tel Horse riding - for children and adults, training of saddling, hipotherapy, rides in the country, horse races, rides in a carriage, sleigh rides, fox chase (Hubertus), mini zoo. A full catalogue of sports facilities on the website: