AUTOREFERAT. Trzyletnia Szkoła Trenerska AWF Gdańsk. 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych:

Transkrypt

1 AUTOREFERAT Częstochowa dn Imię i nazwisko: Jacek Wąsik 2. Posiadane dyplomy, świadectwa i certyfikaty Edukacja: Studia Podyplomowe Odnowa biologiczna w sportach walki AWF Warszawa ZWWF w Białej Podlaskiej Doktor nauk fizycznych, specjalność biofizyka na podstawie rozprawy Efekty grawitacyjne w osmotycznym i dyfuzyjnym transporcie membranowym roztworów nieelektrolitów Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii Trzyletnia Szkoła Trenerska AWF Gdańsk Magister Fizyki, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uprawnienia i kwalifikacje zawodowe: - Trener klasy mistrzowskiej taekwon-do - Trener II klasy w kickboxingu - Instruktor pływania 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych: 2010 nadal Adiunkt Zakład Praktyki Wychowania Fizycznego Instytut Wychowania Fizycznego i Turystyki Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie Adiunkt Zakład Fizyki Środowiska Instytut Fizyki Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie Asystent Zakład Fizyki Środowiska Instytut Fizyki Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie Funkcje społeczne: Członek Komisji Naukowej Europejskiej Federacji Taekwon-do Wiceprezes Polskiego Związku Taekwon-do Członek Zarządu Polskiego Związku Taekwon-do 1

2 4. Wskazanie osiągnięcia naukowego wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595 ze zm.): a) tytuł osiągnięcia naukowego Wskazane osiągnięcie obejmuje 8 artykułów w czasopismach na wspólny temat: Wpływ wybranych parametrów kinetycznych na efektywność acyklicznych uderzeń na przykładzie taekwon-do b) autor/autorzy, tytuły publikacji, rok wydania, nazwa wydawnictwa 1. Wąsik J. The structure and influence of different flying high front kick techniques on the achieved height on the example of taekwon-do athletes, 2012, Archives of Budo 8(1): [IF = 1,189] 2. Wąsik J. Kinematics and kinetics of taekwon-do side kick, 2011, Journal of Human Kinetics 30:13-20 [IF = 0,400] 3. Wąsik J. Kinematic analysis of the side kick in taekwon-do, 2011, Acta of Bioengineering and Biomechanics 13(4):71-75 [IF = 0,432] 4. Wąsik J. The structure of the roundhouse kick on the exampleof a European Champion of taekwon-do, 2010, Archives of Budo, 6(4): [IF = 0,488] 5. Wasik J. Structure of movement of a turning technique used in the event of special techniques in Taekwon-do ITF, 2009, Archives of Budo, 5: [IF 5-year = 0,938 ] 6. Wąsik J. Chosen aspects of physics in martial arts, 2009, Archives of Budo, 5: [IF 5-year = 0,938 ] 7. Wąsik J. The physical parameters that describe Taekwon-do s the rising kick, 2006, Archives of Budo, 2: [IF 5-year = 0,938 ] 8. Wąsik J. (2006) Performance of the twimyo nopi ap chagi test, Archives of Budo, 2: [IF 5-year = 0,938] Wszystkie przedstawione prace znajdują się na tzw. Liście Filadelfijskiej i są indywidualnym wkładem autora. 2

3 c) Omówienie celu naukowego ww. pracy/prac i osiągniętych wyników wraz omówienie ich ewentualnego wykorzystania Wprowadzenie do tematyki Współcześnie sztuki walki rozwijają się w różnych kierunkach. Jednak w każdym z tych kierunków środkiem do osiągnięcia celu są między innymi rzuty, bloki i uderzenia. Jednym z zamiarów trenujących jest skuteczność w swoich działaniach. Dlatego też biomechaniczna identyfikacja ruchów stanowi ważny element wielu badań. Szczegółowa analiza ludzkich dokonań pokazuje, że drobne elementy kiedyś w ogóle nie brane pod uwagę, mogą poprawiać efektywność ruchu. Współczesne doświadczenia wskazują, że wybitne rezultaty sportowe osiągają trenerzy i zawodnicy, którzy są fachowo przygotowani do rywalizacji. W związku z tym, od sportowców obecnie wymaga się nie tylko coraz większej sprawności fizycznej, ale także intelektualnej. Praktycy taekwon-do mają zazwyczaj duży arsenał kopnięć. Jednak część badań biomechanicznych koncentruje się na technice górnych części ciała. Stull i Barham (1990) porównywali osiągane wartości prędkości oraz osiągane wartości siły zawodników shotokan karate, kempo, kung-fu, taekwon-do podczas wykonywania uderzenia prostego ręką. Pieter i współpracownicy (1987) wyznaczyli prędkości i siły uderzenia prostego ręką oraz kopnięć: bocznego i okrężnego. Zasugerowali, że są potrzebne badania ilościowe dla lepszego zrozumienia tych technik. Wąsik (2008) zwrócił uwagę na moment uzyskania prędkości maksymalnej pięści i jego wpływ na efekt końcowy uderzenia. Rybicki i współpracownicy (2008) ustalili, że czas sportowego uderzenia prostego zawodników taekwon-do wynosi 30 ms 50 ms. Oczywiście większość badań biomechanicznych dotyczyło kopnięć. Np. Ahn (1985) badał kinetyczne i kinematyczne zmienne oraz momenty sił mięśni dynamicznego i pchającego kopnięcia frontalnego. Hwang (1987) przeanalizował dynamiczne kopnięcie frontalne w kilku aspektach: a) zbadał układ momentów mięśni biodra, kolana i kostki, b) wskazał kolejność działań dominującej grupy mięśni, c) określił rodzaje skurczów mięśni, d) podał zakresy segmentów ruchu względem stosowanych efektywnych momentów mięśniowych. Sørensen i współpracownicy (1996) badali wysokie kopnięcie przednie i stwierdzili, że spowolnienie uda wynika z ruchu zależnego od ruchu początkowego 3

4 w kończynie dolnej, a nie aktywności hamowania. Opóźnienie uda jest bezpośrednim wynikiem przyspieszenia podudzia. Badania obrotów w kopnięciach podejmowało kilku badaczy (Pedzich i wsp., 2006; Chen, Chenfu, 2006), rozważając jak obrót wpływa na kinetykę kopnięć. Hwang (1985) opisał kopnięcie zahaczające za pomocą modelu ułożenia tułowia. Na tej podstawie rekomendował trenerom i zawodnikom poprawność wykonania tego rodzaju kopnięć. Wohlin (1989) analizował obrotowe kopnięcie zahaczające wykonywane przez amerykańskich zawodników w taekwon-do. Autor był zainteresowany zmianą kątów, kinematyką i kinetyką ciała podczas ruchu. Poza tym, analizował ruchy obrotowe głowy, ramion i bioder w stosunku do siebie oraz sekwencje kinematyki uda, nogi i stopy, przy zbliżaniu się do celu. Kopnięcie obrotowe boczne (dwit chagi) było badane przez Serina i Lieu (1991). Autorzy poinformowali, że kopnięcia obrotowe powodują większą prędkość stopy niż kopnięcia bez obrotu. Potwierdziły to badania przeprowadzone przez Pieter i Pieter (1995) oraz Pedzicha i wsp. (2006). Kopnięcie okrężne (wg. terminologii taekwon-do: dollyo chagi) należy do najczęściej opisywanych w literaturze (Kong i wsp., 2000; Kim i wsp., 2010; Esteval i wsp., 2011a; Esteval i wsp., 2011b). Pearson (1997) wykonał badania kinematyki tego kopnięcia. Określił on znaczenie kolejnych ruchów na wydajność kopnięcia. Stwierdzono, że średni czas trwania kopnięcia okrężnego to 0,35 sekund dla mężczyzn i 0,30 sekund dla kobiet należących do najlepszych zawodników taekwon-do z Singapuru (Boey, Xie, 2002). Nie stwierdzono jednakże związku pomiędzy najkrótszą trajektorią, a maksymalną prędkością. Badania wykazują, że kopnięcia te osiągają prędkości rzędu 9,94 m/s 16,26 m/s (Pieter, Pieter, 1995) i siłę rzędu 1304 N N (Falco i wsp., 2009). Lee i wsp. (2001) analizowali przyspieszenie środka masy, zmiany kątów w segmentach ciała, jak również zmiany pędu podczas wykonywania kopnięcia okrężnego. W bazie SportDiscus można odnaleźć ponad 8000 artykułów dotyczących sztuk walki (Vieten, 2008) przy czym dotyczących biomechaniki zaledwie 2 %, dla porównania artykułów dotyczących biomechaniki biegu jest około 20 %. Prezentowany dorobek naukowy uzupełnia lukę w opracowaniach dotyczących biomechaniki sportów walki. 4

5 Cel pracy Celem badań były poszukiwania wiedzy o parametrach determinujących efektywność uderzeń. W opisanych poniżej badaniach, które zmierzają do opisania struktury ruchu wybranych technik taekwon-do, identyfikacji parametrów wpływających na efektywność uderzeń oraz opracowanie reguł wpływających na poprawę skuteczności wybranych uderzeń, postawiono następujące pytania badawcze: 1. Jak wybrane parametry kinetyczne wpływają na efektywność wybranych technik taekwon-do? 2. Jakie warianty wykonania technik powinny dominować w procesie treningu? 3. Jak najefektywniej wykonać wybrane techniki taekwon-do? Metodyka badań Badaniom łącznie poddano 14 zawodników taekwon-do ITF (International Taekwondo Federation). W skład tej grupy wchodzili zawodnicy o wysokim poziomie mistrzostwa sportowego (w ramach tej sztuki), między innymi Mistrzowie Europy i Mistrzowie Polski oraz inni o stażu co najmniej 4 lata. Wszyscy trenowali regularnie 3-5 razy w tygodniu. Pomiar wykonano w laboratorium w warunkach jednakowych dla wszystkich badanych. W trakcie badań zawodnicy stojąc w tej samej pozycji startowej (według terminologii taekwon-do: Niunja So Palmok Degi Maki) wykonywali trzykrotnie wybrany ruch taekwon-do. Do badań użyto systemu do kompleksowej analizy ruchu włoskiej firmy BTS Spa o nazwie Smart-D. Składał się on z sześciu kamer odbijających emitowane promieniowanie podczerwone, które w czasie rzeczywistym odczytywały położenie markerów umieszczonych na ciele zawodnika. Dzięki temu można było zarejestrować obraz ruchu badanego ciała oraz poddać ocenie uzyskane parametry kinematyczne. Ruchy rejestrowano z dokładnością 0,3 mm 0,45 mm. Zapisu dokonano z częstotliwością 120 Hz. Dla zarejestrowania siły nacisku na podłoże wykorzystano platformę piezoelektryczną Kistler 9812C. Do badań technik z wyskoku dodatkowo użyto tak zwanej maszyny do technik specjalnych (Wąsik 2009), czyli urządzenia używanego podczas rywalizacji sportowej w taekwon-do ITF do zaliczenia próby. Uzyskane dane, dotyczące przemieszczenia i prędkości charakterystycznych punktów na ciele zawodnika poddano analizie, określając wskaźniki opisujące strukturę przestrzenno- 5

6 czasową uderzenia. Przyjmując dotychczasowe kryteria analiz biomechanicznych techniki sportowej (Hay, 1993), a szczególnie pomiaru technik stosowanych w taekwon-do (Wąsik, 2006; Wąsik, 2007) uwzględniono w tych badaniach kolejne fazy ruchu (opisane w pracach dotyczących poszczególnych technik) od rozpoczęcia do całkowitego zakończenia uderzenia. Dla wszystkich wyznaczonych wskaźników obliczono wartość średnią i odchylenie standardowe oraz wyznaczono korelację pomiędzy charakterystycznymi parametrami ruchu. Współczynniki korelacji zweryfikowano na poziomie istotności p<0,05. Do określenia różnic między wartościami średnimi użyto t-testu na poziomie istotności p<0,01. Normalność rozkładu sprawdzono testem Kołmogorowa Smirnowa. Wszystkie obliczenia wykonano przy użyciu MS Excel Omówienie wyników Badania wykazały, że na wysokość skoku zawodników podczas wykonywania kopnięcia dosiężnego (wg terminologii taekwon-do: twimyo nopi ap chagi) wpływają następujące elementy: wysokość środka ciężkości (SC) w momencie odbicia, wysokość lotu SC oraz wysokość zależna od długości kończyny dolnej i kąta zawartego pomiędzy prostą prostopadłą do deski a nogą. Na wysokość lotu wpływa również prędkość rozbiegu i kąt odbicia. Zależność prędkości w kierunku poziomym wygenerowanej podczas rozbiegu i prędkości pionowej (wyniesienia) uzyskanej podczas odbicia określa kąt odbicia (Hay 1993). Im szybszy rozbieg tym krótszy kontakt z podłożem ma stopa podczas odbicia, ale niestety również mniejsza prędkość pionowa osiągana przez zawodnika. Zatem zawodnik musi dobrać optymalną dla siebie prędkość podczas rozbiegu, aby zapanować nad odbiciem, w celu osiągnięcia maksymalnej wysokości (McNeill 1990). Przy wykonaniach kopnięcia dosiężnego wariantem tradycyjnym i (nowym) wariantem naturalnym zauważyć można istotne statystycznie różnice (p<0,01) w uzyskiwanych wartościach parametrów kinetycznych. Na podstawie obliczonych współczynników korelacji pomiędzy maksymalną siłą nacisku na podłoże i maksymalnym wyniesieniem środka masy można stwierdzić, że parametry te silnie korelują ze sobą - wersja tradycyjna r=0,70 (p<0,05), wersja naturalna r=0,63 (p<0,05). Wyniki regresji liniowej pokazują, że dla uzyskania podobnych wartości wysokości środka ciężkości dla wersji tradycyjnej przypadają większe wartości siły nacisku na podłoże oraz większe nachylenie linii trendu a=2,61, niż w wersji naturalnej a=1,23. Wynika z tego, że zaproponowana nowa 6

7 technika różniąca się wzorcem ruchu od tradycyjnej jest efektywniejsza. Daje ona mniejsze wartości obciążenia stawów nogi odbijającej (obniżają prawdopodobieństwo ewentualnych kontuzji) przy uzyskiwaniu większych wartości osiąganych wysokości środka ciężkości. Pieter i Pieter (1995) uzyskali wartości prędkości kopnięcia bocznego dla elity amerykańskich zawodników taekwon-do w granicach 5,20 m/s 6,87 m/s. Sterkowicz i Madejski (1999) podają, że prędkość kopnięcia bocznego u wybranych zawodników hapkido wyniosła 6,63 m/s i 8,46 m/s. W tych badaniach najlepsi zawodnicy uzyskiwali prędkość rzędu 7,95 m/s. Wilk i współpracownicy (1982) podali, że karatecy wykonywali to kopnięcie z prędkością między 9,9 m/s 14,4 m/s. Chociaż nie znaleziono potwierdzenia tych wyników u innych badaczy, to jednak zaznacza się pewna różnica w uzyskiwanych prędkościach między zawodnikami karate i taekwon-do. Sądzę, że różnice te wynikają głównie z innego sposobu realizacji kopnięć w tych stylach. Dokonane pomiary siły absolutnej kopnięcia bocznego pokazały, że zawodnicy taekwon-do uzyskują wartości od 390 N do 461 N (Pieter, Pieter, 1995). Z badań tych wynika również, że siła kopnięcia bocznego silnie zależy od masy ciała zawodnika. Nie wiemy jednak w jaki sposób dobierali oni dystans względem celu podczas wykonywania tych kopnięć. Większa masa wpływa nie tylko na wzrost wartości siły, ale również powoduje zwiększenie energii kinetycznej (Pieter et. al. 1987). Wiedza ta jest niezwykle istotna podczas uderzeń w nieruchome obiekty (np. podczas łamania desek). W tym wypadku czas wykonania i wysoki poziom produkcji średniej energii nie są tak ważne, jak maksymalna siła w momencie kontaktu z celem (Stull, Barham, 1990). Prawidłowo dobrany dystans ma wpływ na osiąganą siłę kopnięcia (Falco i wsp. 2009). Uzyskana w tych badaniach średnia prędkość maksymalna podczas wykonywania kopnięcia bocznego osiągana była przy długości nogi równej ok. 82 % wartości maksymalnej. Długość ta może być traktowana jako wartość optymalna w tej technice kopnięcia dla uzyskania maksymalnej dynamiki uderzenia. Wykorzystanie zatem w pełni kinetyki uderzenia możliwe jest tylko wtedy gdy atakowany obiekt znajduje się w tej optymalnej dla 2 m v tego uderzenia odległości. Zgodnie z zależnością F możemy szacować, 2s że w momencie gdy prędkość stopy osiągnie wartość maksymalną, będzie również największa siła uderzenia. Tak oszacowana siła uderzenia przy średniej prędkości maksymalnej i średnim ciężarze ciała zawodnika (o ile założymy, że cała masa zawodnika 7

8 bierze udział w ruchu) wynosiłaby F 1020 N. Przy tak oszacowanej sile uderzenia, pomyłka o 10 % w odległości do atakowanego celu spowodowałaby zmniejszenie siły uderzenia do wartości F 512 N. Zatem precyzyjny pomiar dystansu i moment trafienia w cel to bardzo ważna informacja dla uzyskania maksymalnej siły, jak również doboru optymalnej siły ciosu zależnej od zaistniałej sytuacji. Z zależności pomiędzy maksymalną prędkością stopy i maksymalną prędkością kolana podczas wykonania kopnięcia bocznego wynika, że większa prędkość kolana wyraźnie wpływa na wzrost osiąganej prędkości stopy (r=0.72). Oznacza to, że podczas doskonalenia techniki tego kopnięcia w celu zwiększenia prędkości stopy, należy zwrócić uwagę na prędkość kolana, która ma być zgodna z ruchem stopy. Krótki czas kopnięcia bocznego, zależy od maksymalnej prędkości osiąganej przez kolano (r=-0,59) i stopę w fazie wznoszenia (r=-0,86). Na czas całego kopnięcia składa się czas między postawą startową, a przekrokiem oraz czasu wznoszenia nogi. Stwierdzono, że kopnięcie okrężne jest najczęściej stosowaną techniką w walce (Lee, 1983; Nien et. al. 2004; Roh, Watkinson 2002). Conkel a i współpracownicy (1988) wyznaczyli prędkość kopnięcia okrężnego dla elity zawodników taekwon-do, która wyniosła 14,60 m/s. Serina i Lieu (1991) uzyskali wartość 15,9 m/s, a Pearson (1997) 13,4 m/s. We wszystkich tych przypadkach zawodnicy kopali w worek bokserski. Wiemy, że wzór ruchu używanego podczas uderzenia w powietrze różni się od ruchu używanego w fizyczny cel (Nistico, 1982). W badaniach w których zawodnicy wykonywali kopnięcia bez fizycznego celu. W taki sposób dokonano również pomiaru kopnięć zawodników karate, którzy uzyskiwali prędkości w granicach 9,5 m/s - 11,0 m/s (Wilk i wsp., 1982). W moich badaniach, wyznaczona średnia prędkość maksymalna kopnięcia okrężnego wyniosła 9,75 ± 2,54 m/s. Wykonując to kopnięcie w pierwszym etapie następuje śrubowe skręcenie tułowia, które ma nadać nodze energii. W drugim etapie następuje prostowanie w stawie kolanowym do momentu trafienia w cel. Można powiedzieć, że od szybkości odbicia stopy i szybkości ruchu rotacyjnego rąk zależy dynamika kopnięcia. Zamach rękoma ma na celu: przekazanie momentu siły i nadanie rotacji ciału oraz zwiększenie siły odbicia stopy. Interesującą informacją jest to, że noga zmierzająca do celu nie uzyskuje maksymalnej prędkości wznoszącej w momencie dochodzenia do wyprostu kończyny, lecz w fazie odbicia. 8

9 Ze względu na mnogość kopnięć w taekwon-do, tradycyjne uderzenie pięścią nie należy do najczęściej badanych. Z tych badań wynika, że pięść uderzająca do około 20 % cyklu pracy kończyny górnej ma średnią prędkość bliską zero. Miedzy 20 % - 50 % zmienna ta maleje. Związane to jest ze zmianą kierunku przemieszczania ręki, która w tym czasie wykonuje charakterystyczny dla tego uderzenia tzw. ruch wsteczny. Po przekroczeniu 50 % długości kończyny górnej prędkość ta gwałtownie wzrasta, by przy 86 % długości całkowitej ramienia uzyskać wartość maksymalną, średnio 6,18 ± 0,53 m/s. Potem następuje gwałtowny spadek prędkości, związany z hamowaniem pięści. Należy zaznaczyć, że w większości przedstawione zagadnienia w opublikowanych pracach są autorskimi i niespotykanymi dotychczas biomechanicznymi opracowywanymi dotyczącym wybranych acyklicznych uderzeń. Wyniki tych badań pozwalają rekomendować technikę wykonywania wybranych uderzeń taekwon-do. Takie informacje mogą pomóc we wczesnych etapach nabywania umiejętności. Kompetentnym szkoleniowcom pomogą w tworzeniu ćwiczeń i programów szkolenia w oparciu o ilościowo określone czynniki. Dzięki czemu wzmocni to proces uczenia się zawodników. Piśmiennictwo 1. Ahn, B. H. (1985). Kinematic and kinetic analysis of taekwondo kicking motions. Unpublished Master s Thesis, Purdue University. 2. Boey, L.W., Xie, W. (2002). Experimental investigation of turning kick performance of Singapore National Taekwondo players. In: Proceedings of the 20 th International Symposium on Biomechanics in Sport. Caceres, Spain, Chen L.L, Chenfu H. (2006) Biomechanical analysis of back kicks attack movement in taekwondo. Proceedings of the XXIV ISBS Symposium, Salzburg Austria, Conkel, B.S., Braucht, J., Wilson, w., Pieter, W, Taaffe, D, Fleck, S.J. (1998) Isokinetic torque, kick velocity and force in Taekwondo. Medicine and Science in Sports and Exercise, 20(2), S5. 5. Estevan I., Falco C. and Jandacka D. (2011a) Mechanical analysis of the roundhouse kick according to the stance position. A pilot study Portuguese Journal of Sport Sciences 11(2): Estevan I., Octavio l., Falco C., Molina-Garcia J., Castillo I. (2011b) Impact force and time analysis influenced by execution distance in a roundhouse kick to the head in taekwondo, Journal of Strength and Conditioning Research 25(10): Falco C., Alvarez O., Castillo I., Estevan I., Martos J., Mugarra F., Iradi A. (2009). Influence of the distance in a roundhouse kick s execution time and impact force in Taekwondo. Journal of Biomechanics 42: Hwang, I. S. (1985). Biomechanical analysis of dwihuryo-chagi in taekwondo. In A Collection of Research Papers in the 1st World Taekwondo Seminar (pp ). Seoul: Kukkiwon. 9. Hay J.G. (1993). The biomechanics of sport techniques. 4 th edition. Prentice Hall. Englewood Cliffs NJ. 9

10 10. Hwang, I. S. (1987). Analysis of the kicking leg in taekwondo, In: J. Terauds, B. Gowitzke and L. Holt (eds.). Biomechanics in sports III, IV. Proceedings of ISBS, Del Mar, CA: Academic Publishers, Kim, J.W., Kwon, M.S., Yenuga, S.S., Kwon, Y.H. (2010). The effects of target distance on pivot hip, trunk, pelvis, and kicking leg kinematics in Taekwondo round house kick. Sports Biomechanics, 9, Kong, P.; Luk, T.; Hong, Y. (2000). Difference Between Taekwondo Roundhouse kick executed by the front and back leg A biomechanical study. ISBS. Hong Kong, p Lee, S.K. (1983) Frequency analysis of the Taekwondo techniques used in a tournament. Journal of Taekwondo, 46: Lee, S. H., Jung, C. J., Sin, S. H., Lee, D. W. (2001) An analysis of the angular momentum of dolyeo chagi in taekwondo. International Journal of Applied Sport Science 13(1): McNeill R. A. (1990) Optimum take-off techniques for high and long jumps. Philosophical transcations of the Royal Society of London, series B, 329: Nien Y.N., Chuang L.R., Chung P.H. (2004). The design of force and action time measuring device for martial arts. International Sport Engineering Assotiation 2, Nistico V.P. (1982) A kinematic investigation of two performance conditions of the karate counter-punch technique. Unpublished master s thesis, University of Oregon, Eugene, OR. 18. Pearson, J.N. (1997) Kinematics and Kinetics ofthe Taekwon-Do Turning Kick. Unpublished Bachelor Degree Dissertation, University of Otago. Dunedin, New Zealand. 19. Pedzich, W., Mastalerz, A., Urbanik, C., (2006). The comparison of the dynamics of selected leg strokes in Taekwondo WTF. Acta of Bioengineering and Biomechanics 8 (1), Pieter F., Pieter W., Heijmans (1987) Movement analysis of taekwondo technique, Asian Journal Physical Education 10: Pieter, F., Pieter, W. (1995). Speed and force of selected taekwondo techniques. Biology of Sport 12(4): Roh J.O, Watkinson E.J (2002) Video analysis of blows to the head and face at the 1999 World Taekwondo Championship. The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness 42 (3), Rybicki T., Wąsik J., Bednarczyk G. (2008) An attempt of application MEN s device for measurment of dynamics of chosen techniques in taekwon-do martial art. [w:] Juras G., Słomka K., Current research in Motor Control III , AWF Katowice 24. Serina, E. R., Lieu, D. K. (1991). Thoracic injury potential of basic competition taekwondo kicks. Journal of Biomechanics, 24(10): Sørensen, H., Zacho, M., Simonsen, E. B., Dyhre-Poulsen, P., Klausen,K. (1996) Dynamics of the martial arts high front kick. Journal of Sports Sciences 14(6): Sterkowicz S., Madejski E. (1999) ABC Hapkido. FHU Kasper, Kraków 27. Stull R.A., J.N,Barham (1990) An analysis of work and power produced by different styles in the karate reverse punch in front stance. In; Biomechanics in Sports VI, Proceedings of the 6 th International Symposium on Biomechanics in Sports, International Society of Biomechanics in Sports and Department of Health and Human Development, E.Kreighbaum and A. McNeill (eds.) Montana State University, Bozeman, Vieten M.M. (2008) Application of biomechanics in martial arts training [in] Routledge handbook of biomechanics and human movement science Hong Y., Bartlett R. Routledge, New York, Wąsik J. (2006) Performance of the twimyo nopi ap chagi test. Archives of Budo 2: Wąsik J. (2007) Kinematic the flaying frontal rising kick Journal of Physics Conference Serial Wąsik J., Juras G., Sobota G. (2008) Kinetics of traditional taekwon-do punch on example of Europen Champion. [w:] Juras G., Słomka K., Current research in Motor Control III , AWF Katowice 32. Wilk S, McNair R, Feld M (1982) Strikes. American Journal of Physics 51(9):

11 5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych Krótka analiza bibliometryczna: - 15 artykułów z tzw. listy filadelfijskiej, - 18 artykuły w innych czasopismach naukowych, - 8 rozdziałów w monografiach, - 2 recenzowane książki w języku polski, - 1 recenzowana książka w języku angielskim. Łączny Impact Factor=12,556 Wskaźnik cytowań (Baza Web of Knowledge): Suma cytowań: 39; h-index: 4 Łączna liczba punktów MNiSW wynosi 298 pkt 100 % artykułów z tzw. Impact Factor zakwalifikowanych jako Sport Science opublikował jako jedyny autor. W początkowym okresie działalności naukowej zajmował się problemami naukowymi z zakresu biofizyki i fizyki medycznej, a w szczególności zagadnieniami transportu membranowego. Jednak w związku z brakiem aparatury i rozpadem zespołu postanowił wrócić do swojej pierwotnej pasji, która od początku działalności naukowej go intrygowała tj. do zastosowania biomechaniki i fizyki w sportach walki. Na podstawie autorskiego pomysłu, wykonał specjalistyczny stojak do rozgrywania konkurencji technik specjalnych w taekwon-do ITF. Urządzenie to posiada specjalnie zaprojektowaną deskę reagującą na graniczną wartość siły uderzenia oraz system fotokomórek przekazujący wynik na wyświetlacz cyfrowy. Zyskało ono rekomendacje Europejskiej Federacji Taekwon-do, Polskiego Związku Taekwon-do i innych organizacji w świecie. Urządzenie to posłużyło do rozegrania konkurencji technik specjalnych w Mistrzostwach Świata w 2003 i 2005, w Mistrzostwach Europy w 2007, 2008, 2010, 2011 oraz w Mistrzostwach Polski od i wielu innych turniejach. Obecnie uruchomiono procedurę zgłoszenia go do Komisji ds. Innowacji i Wynalazczości w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, w celu objęcia go ochroną patentową. Własne poszukiwania i badania zainspirowały go do podjęcia współpracy z AWF Katowice i Uniwersytetem Rzeszowskim, gdzie mógł przeprowadzić badania zawodników taekwon-do przy użyciu nowoczesnej aparatury do trójwymiarowej analizy ruchu (BTS Smart). 11

12 12