ROLA IT W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI RYNKOWEJ ANALOGIE RYNKÓW GAZU I ENERGII ELEKTRYCZNEJ
|
|
- Bogdan Kowalski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ROLA IT W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI RYNKOWEJ ANALOGIE RYNKÓW GAZU I ENERGII ELEKTRYCZNEJ Autorzy: Konrad Świrski, Arkadiusz Piłat, Urszula Kwiatkowska ( Rynek Energii nr 3/2013) Słowa kluczowe: informatyka w energetyce, polskie prawo energetyczne, zarządzanie energią Streszczenie. Referat przedstawia podobieństwa pomiędzy transformacją polskiego rynku energii elektrycznej, a zmianami, które muszą zajść na rynku gazu ziemnego. W niniejszym artykule zostały poruszone zagadnienia, potrzeby i problemy techniczne jakie mogą pojawić się przy wdrożeniach nowych regulacji i budowie takiego modelu rynku i wskazane obszary, gdzie kluczowa jest rola systemów informatycznych w procesie obsługi działalności na rynku gazu. 1. WSTĘP Prowadzona od ponad 10 lat konsekwentna zmiana sektora energetycznego zdaje się wreszcie przynosić pozytywne skutki. Okazało się, że wielki obszarowo, pozornie statyczny i wolnozmienny sektor może zacząć zachowywać się zgodnie z regułami wolnego rynku. Można oczywiście dyskutować czy w skali globalnej obecny model rynku jest właściwy i czy zapewnia odpowiedni poziom bezpieczeństwa energetycznego poprzez odpowiednie kształtowanie cen dające możliwości inwestycji w nowe źródła (tu postępujące problemy w całej Europie i rozważania nad rynkami mocy ). Jednak zliberalizowany rynek energii (i obecnie gazu) jest faktem i nie ma odwrotu od regulacji, które często wynikają z modelu stosowanego w całej Europie. Za sprawą nowego modelu rynek energii staje się sektorem konkurencyjnym i przynoszącym oszczędności (przynajmniej teoretycznie) użytkownikom. Obecnie przyszedł czas na kolejny krok - 20 grudnia 2012 otwarty został rynek gazu na Towarowej Giełdzie Energii. Długo wyczekiwane uruchomienie giełdy gazu ma być kluczowym elementem procesu liberalizacji tego rynku w Polsce. I po raz kolejny okazuje się, że Energetyka (a teraz Gazownictwo) nie potrafi żyć bez Informatyki. Stopień skomplikowania procedur operacyjnych i stawianych wymagań wymusza konieczność zastosowania specjalistycznych narzędzi IT. Wszelkie zmiany, tak w korporacjach, jak również w przyszłości na rynku detalicznym nierozerwalnie związane są z wykorzystaniem wysokowydajnych technologii informatycznych. Systemy informatyczne nie tylko wspomagają wszystkie procesy we współczesnym koncernie energetycznym, ale stają się podstawą sprawnego działania organizacji. Ostatnie kilkanaście lat to okres bardzo dynamicznych zmian w całym sektorze, a także czas bardzo gwałtownego rozwoju informatyki. Zmiany technologiczne i postępująca dojrzałość oprogramowania spowodowała, że systemy IT to świat zupełnie inny niż jeszcze dekadę wstecz. Standaryzacja systemów, centralizacja procesów, zagadnienia bezpieczeństwa informatycznego czy wreszcie duże centra danych to wszystko rezultat wielu inwestycji w tym obszarze. Warto zwrócić uwagę na podobieństwa w rozwoju rynków energii elektrycznej i gazu. O ile ten pierwszy osiągnął pewien stopień dojrzałości (zarówno regulacyjnej jak i technicznej choć niewykluczone są kolejne zmiany), to rynek gazu dopiero został uruchomiony. Wielkie są oczekiwania i stosunkowo małe początkowe obroty oraz niewielka liczba uczestników, ale to nie powinno być odbierane negatywnie, gdyż tak samo zachowywał się rynek energii elektrycznej w początkowych latach , a nawet do burzliwych i decydujących o obecnym kształcie rynku i dominującej roli TGE w okresie
2 2. ROZWÓJ RYNKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ I GAZU ZIEMNEGO Nowa rzeczywistość energetyczna, to efekt przekształceń zachodzących w polskim sektorze energetycznym od roku 2000, których celem było uruchomienie pełnych mechanizmów rynkowych odpowiadających za stworzenie konkurencyjnego rynku energii elektrycznej. Wskutek tych działań produkcja i obrót energią elektryczną straciły charakter monopolu, a wprowadzenie konkurencji pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi pozwoliło na oferowanie racjonalnego poziomu cen. Czy udało się to w pełni można polemizować, ale bezdyskusyjne jest stworzenie przejrzystego systemu określania ceny hurtowej energii elektrycznej poprzez dominujący obrót giełdowy (60-70% wolumenu) oraz możliwość dostępu do transakcji zakupu/sprzedaży przez wielu konkurencyjnych uczestników rynku. Takie zmiany stoją obecnie również przed polskim sektorem gazowym. Według Ministerstwa Gospodarki głównym celem polityki energetycznej w obszarze gazu jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego [1]. Biorąc pod uwagę zmiany, jakie zachodzą, bądź w najbliższej przyszłości zajdą na polskim rynku gazu ziemnego można znaleźć szereg zbieżności z przekształceniami, które zachodziły w sektorze energetycznym przez dziesięć ostatnich lat. Tak jak dzisiaj stawiane pierwsze kroki w celu uwolnienia rynku gazu, tak wówczas początki transformacji na rynku energii elektrycznej budziły wiele kontrowersji, sprzecznych poglądów i obaw. Jednak liberalizacja jest to proces, który, ze względu na przynależność do Unii Europejskiej będzie dotykał Polski, bez względu na kwestie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Według założeń najnowszej Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowych (IRiESP) kolejne zmiany mają na celu ułatwienie nowym podmiotom wejście na rynek gazu, umożliwienie handlu gazem w oderwaniu od fizycznej lokalizacji w sieci, rozerwanie fizycznych punktów wejścia i wyjścia, czyli umożliwienie transportu gazu od fizycznych punktów wejścia do punktu wirtualnego i od punktu wirtualnego do fizycznych punktów wyjścia, a także uproszczenie zasad korzystania z systemu gazowego. Na uwagę zasługuje wprowadzone w tej instrukcji pojęcie punktu wirtualnego traktującego sieć przesyłową/dystrybucyjną jako pojedynczy zbiornik gazu z dowolnie kształtowaną ilością i konfiguracją zaworów poborowych/wejściowych o takich właściwościach, że pobory gazu (wtłoczenia) z dwóch dowolnych punktów są nierozróżnialne Produktem oferowanym w punkcie wirtualnym będzie gaz wysokometanowy grupy E, który nie będzie jednak produktem połączonym, składającym się z paliwa gazowego i deklarowanej przepustowości. Ważnym aspektem nowej Instrukcji są zmiany jakie wprowadzono w działaniu bilansowania systemu przesyłowego. którego uczestnikami są po jednej stronie użytkownicy, po drugiej zaś OSP. Według nowych założeń bilansowane są wszystkie punkty wejścia i punkty wyjścia danego ZUP, bilans ustalany jest dla każdej doby, po której odbywa się rozliczanie, a dobowy limit niezbilansowania wynosi 5% ilości w punktach wejścia. Celem stworzenia rynku usług bilansujących jest zapewnienie narzędzi pozwalających operatorowi na zachowanie integralności systemu oraz zapewnienie bezpieczeństwa przesyłu gazu z wykorzystaniem mechanizmów rynkowych. Mamy tu do czynienia z pewnym rodzajem analogii do rynku energii elektrycznej, gdzie wszystkie transakcje bilansowane są poprzez centralny system informatyczny (SIRE komunikacja poprzez WIRE i SOWE), a rynek bilansujący zarządzany przez OSP zapewnia bezpieczeństwo dostaw. Kolejnym przykładem podobieństw między zmianami zachodzącymi na rynkach energii elektrycznej i gazu są nowe procedury zmiany sprzedawcy gazu, które nie odbiegają znacznie od procedur zmiany sprzedawcy
3 energii elektrycznej. Mianowicie jej uczestnikami są Operator Systemu Dystrybucyjnego (OSD), obecny sprzedawca, nowy sprzedawca i końcowy odbiorca. Zmianę sprzedawcy na rynku gazu wyróżnia możliwość jego częściowej zmiany, czyli zakupu gazu od kilku sprzedawców. Jest to znowu rodzaj rewolucji jaka pojawiła się na rynku detalicznym energii uwalniając transakcje w kierunku TPA, początkowo dla wielkich odbiorców aż do segmentu indywidualnych odbiorców od roku Na dziś trudno jeszcze myśleć o łatwej możliwości zmiany sprzedawcy gazu dla klienta indywidualnego. Polska dąży do standardów, jakie są w innych państwach europejskich, gdzie w większości rozwiązań, miejscem realizacji hurtowego obrotu gazem ziemnym są m.in. giełdy gazu czy też węzły wymiany handlowej, tzw. huby (ang. hubs). Ich istnienie opierając się o zasady czysto rynkowe ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania rynku. Polska aktualnie jest na tzw. wyizolowanym rynku gazu ziemnego, poza wspólnym Systemem Unii Europejskiej, dlatego też trudno jest mówić o płynności rynku gazu w naszym kraju. Patrząc na rynek energii który (przynajmniej teoretycznie) zmierza w kierunku pełnej integracji w całej Europie (być może już od 2014) można sobie też wyobrazić w pełni zliberalizowany paneuropejski rynek gazu. Niezbędne jest wprowadzenie nowych regulacji wynikających z obowiązku wdrożenia przez państwa unijne tzw. trzeciego pakietu energetycznego. Prace nad nowymi rozporządzeniami obejmującymi uchwalenie nowych ustaw: Prawo energetyczne, Prawo gazowe oraz Ustawa o odnawialnych źródłach energii rozpoczęły się od momentu wejścia w życie dyrektywy unijnej. W roku 2011 opracowano Mapę drogową uwolnienia cen gazu w Polsce, w której zawarto założenia między innymi: zniesienia taryf gazowych dla odbiorców przemysłowych od 2013 roku oraz doprowadzenia do publicznego obrotu gazem. Dodatkowo od 2015 roku mają być zniesione taryfy na gaz dla gospodarstw domowych. Jednak najistotniejszą kwestią reformy jest program uwolnienia gazu, w wyniku którego może dojść do wzrostu liczby przedsiębiorstw zajmujących się handlem gazem ziemnym, posiadających konkurencyjną ofertę dla odbiorców hurtowych, a w kolejnym kroku również dla odbiorców detalicznych. Czynnikiem niezwykle istotnym w kwestiach nie tylko zapewnienia bezpieczeństwa dostaw paliwa gazowego, ale również zwiększenia użycia tego surowca są podziemne magazyny gazu (PMG). Umożliwiają one zrównoważenie sezonowych różnic pomiędzy popytem a podażą, zapewniają niezawodność i bezpieczeństwo dostaw gazu do odbiorców, pozwalają na racjonalne eksploatowanie złóż gazu oraz umożliwiają tworzenie gospodarczych i strategicznych rezerw tego surowca [4]. Ważnym wydarzeniem zbliżającym Polskę do pełnej liberalizacji rynku gazu ziemnego było uruchomienie w dniu 20 grudnia 2012 r. na parkiecie Towarowej Giełdy Energii w Warszawie, w ramach funkcjonującego Rynku Terminowego, Towarowego gazu (RTTg), obrotu kontraktami terminowymi (miesięczne, kwartalne i rocznie) z dostawą fizyczną gazu ziemnego. TGE stanie się główną platformą obrotu paliwem gazowym. Analogiczny proces miał miejsce 19 listopada 2008 roku, kiedy to uruchomiono na TGE rynek RTT dla kontraktów terminowych na energię elektryczną. Obecnie obrót energią elektryczną prowadzony jest w systemie notowań ciągłych dla instrumentów tygodniowych, miesięcznych, kwartalnych i rocznych i obecnie wolumen obrotu na rynkach udostępnionych na TGE przekracza 80% łącznego wolumenu produkcji energii elektrycznej w Polsce. Przy odpowiednio dobranych regulacjach prawnych rozwój handlu gazem na TGE może wykazać
4 zbliżoną do rynku energii elektrycznej dynamikę wzrostu wolumenu obrotu. Na dziś obroty w segmencie gazowym są śladowe, a rynek charakteryzuje się praktycznie zerową płynnością, w lutym 2013 r. na RTTg zawarta została dosłownie jedna transakcja o wolumenie 24 MWh, a na RDNg siedem transakcji o łącznym wolumenie MWh [5]. Warto jednak przypomnieć jak wyglądał handel hurtowy energią elektryczną na giełdzie na początku zmian rynku. Pierwsze lata to znikome wolumeny (okresy gdzie giełda to poniżej 1% całkowitej produkcji) i małej zmienności cen. Dopiero rozwiązanie Kontraktów Długoterminowych (finalnie 2008) i ustawa o tzw. obligo giełdowym zaowocowała wielkim wzrostem obrotów na TGE i prawdziwą referencyjną ceną energii elektrycznej na giełdzie. Być może taka sama droga stoi przez rynkiem gazu i być może niezbędne są też analogiczne regulacje (np.; obligo gazowe) dla poprawienia płynności i zwiększenia wolumenów obrotu. Rys. 1. Wykres wzrostu wolumenu obrotu energią elektryczną na TGE w latach [6] Potencjalne potrzeby związane z systemami IT wspierającymi działalność biznesową na rynku gazu będą podobne do tych, jakie wymuszały dynamiczny rozwój IT w energetyce dla potrzeb rynku energii elektrycznej (REE). 3. REALIZACJA OBSŁUGI PROCESÓW ZWIĄZANYCH Z UCZESTNICTWEM NA RYNKU GAZU W poprzednim rozdziale zaakcentowano szereg analogii pomiędzy zmianami, jakie nastąpiły w okresie ostatnich 10 lat, bądź zachodzą obecnie na rynku energii elektrycznej oraz rynku gazu. W obu przypadkach, aby transformacje przebiegały sprawnie niezbędny jest faktor technologiczny wykorzystanie systemów informatycznych oraz innowacyjnych narzędzi IT, usprawniających obsługę procesów biznesowych związanych z aktywnym, efektywnym i dochodowym uczestnictwem na tych rynkach. Działania i zmiany legislacyjne mają bezpośredni wpływ na potrzeby zmian standardów systemów IT dla potrzeb handlu, zgłoszeń i rozliczeń kontraktów gazowych, warunkują ciągłe modyfikacje, aktualizacje i dostosowywania oprogramowania narzędziowego, a także potrzeby utrzymania wysokich parametrów SLA w usługach stałej asysty serwisowej dla tego oprogramowania. Podstawowym wymaganiem, z punktu widzenia aktywnego uczestnictwa na rynku gazu, stanie się w najbliższym okresie posiadanie narzędzi IT wspierających proces bilansowania
5 handlowego i obsługi nominacji do OGP, w jednolitym standardzie zapewniającym komunikację poszczególnych uczestników z Operatorem w formacie zgodnym z protokołem edig@s. Ten sam czynnik standaryzacji komunikacji wymusił w początkowej fazie funkcjonowania rynku energii elektrycznej potrzebę użytkowania specjalizowanego oprogramowania do dwukierunkowego przesyłania danych pomiędzy Operatorem Systemu Przesyłowego (OSP) a Uczestnikami Rynku (UR). Wszyscy uczestnicy rynku energii - ówczesne elektrownie systemowe, zakłady energetyczne i spółki obrotowe, musiały wyposażyć się w systemy do komunikacji z OSP i takie wymagania posiadania systemu WIRE, w kontekście samodzielnego uczestnictwa w rynku energii jako Operator Handlowy (OH) i Handlowo Techniczny (OHT) dla każdego nowego podmiotu na rynku, są dalej obligatoryjne. Na europejskich rynkach gazu tego typu oprogramowanie do obsługi wysyłania i odbierania komunikatów gazowych zgodnych ze standardem protokołu edig@s jest już powszechnie stosowane przez poszczególnych uczestników tych rynków. Oczywiście w tej fazie rozwoju rynku, również w Polsce, można znaleźć przykłady takich produkcyjnie działających rozwiązań np. System Zarządzania Podziemnymi Magazynami Gazu dla Operatora Systemu Magazynowania (OSM) PGNiG, wdrożony przez Transition Technologies S.A. Oprogramowanie składa się z wielu modułów funkcjonalnych ale procesy komunikacji przy wykorzystaniu edig@s samego OSM z Gaz Systemem i PGNiG realizowane są w Gas Communication Control (GCC), wygodnej, przeznaczonej do równoległej pracy wielu użytkowników, łatwej w obsłudze internetowej aplikacji, która pozwala na kontrolę, konwersję i zarządzanie wymianą wiadomości edig@s. Aplikacja jest przeznaczona dla spedytorów gazu w Polsce, OSP, OSM, ZUP i innych partnerów rynku gazu. Wspiera procesy dopasowania, bilansowania, nominacji, itp. Pozwala na wysyłanie, odbieranie, przeglądanie i tworzenie wiadomości edig@s (automatyczne i ręczne), tworzenie i monitorowanie dowolnej liczby połączeń z innymi komunikatorami edig@s, integrację własnych systemów, które muszą wysyłać i odbierać wiadomości edig@s. Umożliwia również przegląd historycznych działań na poszczególnych komunikatach, import nowych komunikatów i wiadomości np. z pliku i ręczne generowanie nowych. Rys. 2. System GCC do obsługi komunikacji z wykorzystaniem protokołu edig@s Wychodząc z założenia, że uwolnienie rynku gazu spowoduje pojawienie się na nim większej
6 niż obecnie liczby nowych podmiotów, do grupy procesów biznesowych, które będą musiały być właściwie od zaraz, skutecznie i efektywnie wspierane przez dedykowane oprogramowanie i usługi IT zaliczyć należy: zarządzanie kontraktami gazowymi, bilansowanie handlowe, pozyskiwanie danych pomiarowo-rozliczeniowych i cały proces rozliczeniowy z tym związany. Kompleksowy system o takiej charakterystyce funkcjonalnej, został z powodzeniem wdrożony dla niemieckiego koncernu Trianel i Statoil, w obszarze wsparcia komercyjnej działalności magazynów gazu Storage Management System (SMS). Główne funkcje systemu obejmują zarządzanie pojemnością podziemnego magazynu gazu, zarządzanie kontraktami na magazynowanie gazu, zbieranie i przetwarzanie nominacji i renominacji na magazynowanie, alokację przepływów gazu, pobieranie danych z systemu automatyki, wspieranie procesu tworzenia nominacji i renominacji do Operatorów Systemu Przesyłowego w Niemczech, wymiana zasobów magazynowych między współwłaścicielami i użytkownikami na rynku wtórnym, przygotowywanie rozliczeń finansowych. Konkurencyjność na zliberalizowanym rynku gazu w Europie oznacza też konieczność zapewnienia większej elastyczności dostaw w kontraktach, czyli zapewnienia sobie możliwości składowania i pobierania w miarę potrzeb paliwa gazowego z podziemnych magazynów (kawern) w procesach dynamicznie realizowanych operacji zatłaczania / wytłaczania gazu. Na rynku europejskim obserwujemy zwiększone wykorzystanie podziemnych kawern gazowych i w przyszłości dominującą pozycję rynkową będą mieli gracze łączący efektywne działania handlowe (wspomagane przez IT) z optymalnym wykorzystaniem możliwości jakie daje sprawne zarządzanie pojemnościami magazynowymi gazu w kawernach (oczywiście także wspomagane przez systemy IT). Rys. 3. System zarządzania magazynami SMS W Polsce kluczową rolę animatorów obrotu gazem, z punktu widzenia aktualnie obowiązujących regulacji prawnych na rynku gazu, odgrywają obecnie Domy Maklerskie (DM) i Towarowe Domy Maklerskie (TDM), bo jako jedyne, jak na razie, stały się członkami TGE z dopuszczeniem do działania na rynkach obrotu paliwem gazowym: RTTg i RDNg. Tak więc obecnie zawieranie i rozliczanie transakcji giełdowych na rynku gazu możliwe jest wyłącznie za pośrednictwem DM i TDM, będących członkami TGE oraz członkami Giełdowej Izby Rozrachunkowej prowadzonej przez IRGiT.
7 Rys. 4. Rozmieszczenie podziemnych magazynów gazu ziemnego Rys. 5. Aktualny model organizacji handlu gazem na TGE Rys. 6. Schemat przepływów danych transakcyjnych i rozliczeniowych w ramach handlu gazem na TGE
8 Wsparcie potrzeb DM związanych z efektywną i skuteczną obsługą zleceń własnych Klientów i to nie tylko na zakup/sprzedaż gazu, ale również pozostałych towarów giełdowych: energii elektrycznej, Praw Majątkowych, czy też uprawnień do emisji CO 2, zaowocowało już na początku 2012 roku podjętą inicjatywą współpracy pomiędzy TT a TRIGON Dom Maklerski SA i realizacji wdrożenia dedykowanego, kompleksowego systemu informatycznego składającego się z szeregu modułów funkcjonalnych, m.in.: - moduł zarządzania kontraktami pomiędzy uczestnikami rynku energii elektrycznej, gazu, praw majątkowych i emisji CO 2, wspomagający sprawną obsługę procesów ewidencji i zarządzania kontraktami oraz rozliczenia zawartych transakcji, - zintegrowany z modułem zarządzania kontraktami interfejs internetowy wspomagający handel bieżący na dostępnych rynkach TGE, umożliwiający komunikację bezpośrednią między kontrahentami (Klient DM), - moduł optymalizacji długoterminowej portfela kontraktów, wspierający procesy zarządzania portfelem kontraktów, wspomaga podejmowanie decyzji handlowej w różnych horyzontach czasowych, umożliwia optymalne wykorzystanie zawartych kontraktów oraz analizę wariantów zawierania nowych umów z uwzględnieniem: ograniczeń technicznych, cen rynkowych, prognoz i danych historycznych cen gazu, ropy, wskaźników giełdowych, bieżącego portfela, oraz finalnego przychodu. Zastosowane rozwiązanie daje dużo możliwości Klientom Domu Maklerskiego takich jak: obsługa zleceń, podgląd w czasie rzeczywistym aktualnych notowań dla wszystkich obsługiwanych rynków oraz pobieranie informacji o zawartych transakcjach, a także generowanie raportów z tych transakcji. Użytkownik może wysyłać zlecenia do Domu Maklerskiego oraz je wycofywać, na bieżąco posiada informacje o statusie swoich zleceń na TGE, ma dostęp do informacji o najlepszych ofertach zakupowych i sprzedażowych dla rynków: RDN, RDS, RDB oraz RTT, może przeglądać transakcje już zawarte, generować raporty zleceń, transakcji i tworzyć grafiki dobowo-godzinowe. Użytkownicy dzięki wbudowanemu komunikatorowi mogą kontaktować się bezpośrednio z obsługującym ich zlecenia Maklerem w DM. Poszukując kolejnych zbieżności w trendach rozwoju rynków gazu i energii elektrycznej, nie sposób nie zauważyć procesu otwarcia dla polskich graczy europejskich rynków energii, certyfikatów pochodzenia i uprawnień do emisji CO 2 z możliwością transferu energii w transakcjach wymiany międzysystemowej z wykorzystaniem aukcji na zdolności na CAO transgranicznych. Nowe możliwości handlu momentalnie wykreowały nowe pilne wymagania wobec systemów klasy ETRM wspierających dotychczas działalność handlową, prognozowanie cenowe i analizę ryzyka wyłącznie dla rynków w Polsce. Dobrym przykładem ewolucji takiego kompleksowego narzędzia IT wspierającego w kolejnych cyklach swojego rozwoju całość procesów uczestnictwa na polskim rynku najpierw samej energii elektrycznej, potem sukcesywnie rynków PM, CO 2 a obecnie gazu jest oprogramowanie Transition Technologies SA o nazwie LUXtrade. Od 2011 roku jest ono sukcesywnie rozbudowywane o obsługę interfejsów dostępowych do kolejnych europejskich giełd i platform obrotu, z możliwością bieżącej analizy krzywych cenowych i miar ryzyka dla poszczególnych rynków. Obecnie implementowana jest obsługa handlu gazem na rynkach europejskich, z wyprzedzeniem oczywistego wniosku - jak tylko pojawi się dla polskich uczestników rynku
9 gazu (URG) możliwość handlu paliwem gazowym na rynkach europejskich, natychmiast w ślad za tym pojawią się konkretne oczekiwania obsługi takiej funkcjonalności w oferowanych na rynku narzędziach informatycznych. Rys. 7. Schemat wymiany danych w Systemie obsługi zleceń DM na TGE Liberalizacja runku gazu w Polsce dotyczyć będzie również zmian w segmencie klientów detalicznych gazu (tak jak to miało miejsce dla REE) z uproszczeniem procedury zmiany sprzedawcy paliwa gazowego włącznie, a naturalną konsekwencją tego procesu będzie potrzeba powstania rozwiązań IT analogicznych do tych funkcjonujących z powodzeniem na REE, tzn.: systemy obsługi Klienta (e-bok), systemy wsparcia procedury zmiany sprzedawcy i specjalizowane systemy bilingowe prawdopodobnie w konwencji obsługi rozliczeń zarówno energii elektrycznej jak i gazu (dual fuel). Patrząc długoterminowo obecne zmiany rynków energii i gazu to nie tylko powierzchowne modyfikacje i nadrzędne regulacje prawne to też głęboka transformacja sektora prowadząca finalnie do powstania zupełnie nowych graczy rynkowych być może koncernów skupionych na kompleksowej obsłudze klienta (multiutility), gdzie dostawy energii elektrycznej, gazu, a może także wody i innych mediów (Internet, telewizja, telefon) dają możliwość oferowania zupełnie nowych, dziś nawet niewyobrażalnych usług. 4. PODSUMOWANIE Obecnie obserwujemy pierwsze zmiany na rynku gazu, prowadzące do odejścia od praktyk monopolistycznych. Mimo, że zmiany w kierunku liberalizacji wdrażane są powoli to przewiduje się ich pewną intensyfikację w przyszłości. Cały proces uwalniania rynku znamy z przykładu energetyki. Dziś jesteśmy w lepszej sytuacji możemy nie popełnić błędów, które miały miejsce w przeszłości i mamy świadomość tego co nas czeka. Wiemy, że niezbędnym czynnikiem dla działania rynku są sprawne i funkcjonalne systemy
10 informatyczne, ponieważ hipotetycznie jeden dzień bez systemów IT w energetyce zatrzymuje generowanie energii we wszystkich elektrowniach i powoduje większe zatrzymanie niż jakiekolwiek problemy systemowe i awarie urządzeń. W końcu wiemy, że rynek energii elektrycznej nie może istnieć bez systemów IT to podobieństwo powtarza się również na rynku gazu. LITERATURA [1] Polityka Energetyczna Polski do 2030 r., Ministerstwo Gospodarki, Załącznik do uchwały nr 202/2009 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009 r. [2] Dyrektywa 2009/73/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego. [3] Kamiński J.: The impact of liberalisation of the electricity market on the hard coal mining sector in Poland. Energy Policy no 37, [4] Kosowski P., Stopa J., Rychlicki S.: Podziemne magazyny gazu jako element systemu bezpieczeństwa energetycznego i rynku gazowego. Polityka Energetyczna t. 10, z. 2., [5] Raport Miesięczny Towarowej Giełdy Energii, Rynek Terminowy Towarowy dla instrumentów gazowych, Luty [6] Raport Miesięczny Towarowej Giełdy Energii, Rynek Dnia Następnego, Styczeń 2013, str. 2. IT IN THE NEW POWER SECTOR REALITY SYNERGY BETWEEN IT AND POWER SECTOR Key words: IT systems in power sector, Polish power law, management of power system Summary. The paper presents the similarity between the changes in Polish power sector that have occurred in the last decade and the changes that must occur during transformation in the gas market. In this article we have discussed the technical problems that may occur during implementations of new regulations, the construction of such a systems and areas where the information systems play key role to the practical realization of vision of liberalization. Konrad Świrski, prof. nzw. dr hab. inż., Kierownik Zakładu Maszyn i Urządzeń Energetycznych w Instytucie Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej. Od wielu lat związany z energetyką, modernizacją i zmianami w tym sektorze. Jako pracownik naukowy posiada bogate doświadczenie we współpracy z wieloma polskimi i zagranicznymi uczelniami oraz największymi koncernami przemysłowymi. k.swirski@itc.pw.edu.pl Arkadiusz Piłat, mgr inż., Dyrektor ds. Projektów Strategicznych w Transition Technologies S.A. Obszar jego zainteresowań związany jest z zagadnieniami optymalizacji pracy jednostek wytwórczych w realiach rynkowych. a.pilat@tt.com.pl Urszula Kwiatkowska, mgr, Koordynator Biura Zarządu Transition Technologies S.A, Obszarem jej zainteresowań są nowoczesne rozwiązania informatyczne, działalność B+R oraz ich zastosowanie w zarządzaniu przedsiębiorstwem. u.kwiatkowska@tt.com.pl
ROLA IT W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI RYNKOWEJ - ROZWÓJ RYNKU GAZU W POLSCE
ROLA IT W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI RYNKOWEJ - ROZWÓJ RYNKU GAZU W POLSCE Autorzy: Konrad Świrski, Robert Magier, Arkadiusz Piłat, Urszula Kwiatkowska ("Rynek Energii" - czerwiec 2015) Słowa kluczowe: informatyka
Bardziej szczegółowoRola IT w nowej rzeczywistości rynkowej- Analogie pomiędzy Rynkiem Energii Elektrycznej i Rynkiem Gazu
Rola IT w nowej rzeczywistości rynkowej- Analogie pomiędzy Rynkiem Energii Elektrycznej i Rynkiem Gazu Agenda Nowa rzeczywistość energetyczna- Pierwsze kroki w kierunku zliberalizowanego Rynku Gazu.. i
Bardziej szczegółowoZarządzanie kontraktami. Moduł służący do zarządzania kontraktami
LUXtrade HANDEL GAZEM W LUXTRADE LUXtrade Określone przez Prezesa URE w Programie Uwolnienia Gazu zmiany w kierunku liberalizacji rynku gazu, coraz większe możliwości niezależnego importu oraz organizacja
Bardziej szczegółowoZasady funkcjonowania rynku gazu na TGE
Zasady funkcjonowania rynku gazu na TGE Leszek Prachniak Dyrektor Działu Notowań leszek.prachniak@tge.pl Warszawa 26.06.2013 Rynek giełdowy - rynkiem konkurencyjnym www.tge.pl Prezes Urzędu Regulacji Energetyki
Bardziej szczegółowoUruchomienie rynku gazu na TGE
Uruchomienie rynku gazu na TGE Leszek Prachniak Dyrektor Działu Notowań leszek.prachniak@tge.pl Szczególna Rola Giełdy Towarowej na rynku gazu w warunkach obowiązywania taryfy www.tge.pl Najpierw konkurencja
Bardziej szczegółowoNoble Securities S.A. na rynkach praw majątkowych, energii elektrycznej i gazu ziemnego Towarowej Giełdy Energii S.A.
Noble Securities S.A. na rynkach praw majątkowych, energii elektrycznej i gazu ziemnego Towarowej Giełdy Energii S.A. Noble Securities S.A. Jeden z pierwszych domów maklerskich, działający na polskim rynku
Bardziej szczegółowoTowarowa Giełda Energii osiągnęła w 2014 r. rekordowe obroty na rynkach energii elektrycznej i gazu
Warszawa, 5 lutego 2015 r. Towarowa Giełda Energii osiągnęła w 2014 r. rekordowe obroty na rynkach energii elektrycznej i gazu Informacja prasowa Całkowity wolumen transakcji zawartych w 2014 roku, na
Bardziej szczegółowoJAK POPRAWIĆ KONKURENCYJNOŚĆ RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE
JAK POPRAWIĆ KONKURENCYJNOŚĆ RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu NEUF 2007 Nowa Energia- User Friendly październik 2007, Warszawa Konkurencja na REE czy da się konkurować
Bardziej szczegółowoRynek energii elektrycznej w lutym 2013 r. kolejne rekordy na Towarowej Giełdzie Energii
Rynek energii elektrycznej w lutym 2013 r. kolejne rekordy na Towarowej Giełdzie Energii Informacja prasowa Łączny obrót energią elektryczną: 13,789 TWh wzrost o 257 proc. r/r Warszawa, 11 marca 2013 r.
Bardziej szczegółowoRynek energii. Podmioty rynku energii elektrycznej w Polsce
4 Rynek energii Podmioty rynku energii elektrycznej w Polsce Energia elektryczna jako towar Jak każdy inny towar, energia elektryczna jest wytwarzana przez jej wytwórców, kupowana przez pośredników, a
Bardziej szczegółowoLiberalizacja rynku gazu w Polsce
Liberalizacja rynku gazu w Polsce stan obecny i perspektywy Warsztaty dla uczestników rynku gazu 16 października 2014 r. Warszawa, 2014 Stan obecny Rynek gazu w Polsce struktura rynku Odbiorcy końcowi:
Bardziej szczegółowoAgenda. Rynek gazu w Polsce. 2 Prognozy rynkowe. Oferta gazowa Grupy TAURON - Multipakiet
Agenda 1 Rynek gazu w Polsce 2 Prognozy rynkowe 3 Dane rynkowe Źródło: Urząd Regulacji Energetyki Dane rynkowe Udział gazu ziemnego w strukturze zużycia energii pierwotnej w krajach europejskich Źródło:
Bardziej szczegółowoPrezentacja grupy kapitałowej Towarowej Giełdy Energii. TGE S.A. Jacek A. Goszczyński - Wiceprezes Zarządu
Prezentacja grupy kapitałowej Towarowej Giełdy Energii TGE S.A. Jacek A. Goszczyński - Wiceprezes Zarządu IRGIT S.A. Ireneusz Łazor - Prezes Zarządu Warszawa 07.02.2012 RYNEK ENERGII W POLSCE KLUCZOWE
Bardziej szczegółowoDOM MAKLERSKI W GIEŁDOWYM OBROCIE ENERGIĄ ELEKTRYCZNĄ
DOM MAKLERSKI W GIEŁDOWYM OBROCIE ENERGIĄ ELEKTRYCZNĄ. PODSTAWOWE REGULACJE DOTYCZĄCE WSPÓŁPRACY DOMU MAKLERSKIEGO I JEGO KLIENTÓW Ustawa z 29.07.2005 o obrocie instrumentami finansowymi Ustawa z 29.07.2005
Bardziej szczegółowoWarszawa, 27 stycznia 2014 r.
Warszawa, 27 stycznia 2014 r. Najlepszy rok w historii Towarowej Giełdy Energii Informacja prasowa Całkowity wolumen transakcji zawartych w 2013 r. na wszystkich rynkach dedykowanych energii elektrycznej
Bardziej szczegółowoNowe zadania i nowe wyzwania w warunkach deficytu mocy i niedoboru uprawnień do emisji CO2 Jan Noworyta Doradca Zarządu
Rola giełdy na rynku energii elektrycznej. Nowe zadania i nowe wyzwania w warunkach deficytu mocy i niedoboru uprawnień do emisji CO2 Jan Noworyta Doradca Zarządu Warszawa, 25 kwietnia 2008 Międzynarodowa
Bardziej szczegółowoNowoczesny system logistyczny. Autor: Adam NOWICKI
Logistyka jest pojęciem obejmującym organizację, planowanie, kontrolę i realizację przepływów towarowych od ich wytworzenia i nabycia, poprzez produkcję i dystrybucję, aż do finalnego odbiorcy. Jej celem
Bardziej szczegółowoRYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE
RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE Prezentacja TOE na posiedzenie Podkomisji ds. Energetyki Warszawa, 24.05.2012 r. ZAKRES RAPORTU TOE 2012. SPIS TREŚCI I. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoNowy Model Rynku Gazu
Nowy Model Rynku Gazu Warszawa, 07 luty 2012r. 1 Założenia modelu 1. Umożliwienie nowym podmiotom wejścia na rynek gazu. 2. Umożliwienie handlu gazem w oderwaniu od fizycznej lokalizacji w sieci w węźle
Bardziej szczegółowoNarzędzia niezbędne do rozliczeń na otwartym rynku energii elektrycznej
Narzędzia niezbędne do rozliczeń na otwartym rynku energii elektrycznej 1 Wspomaganie informatyczne rozliczeń na otwartym rynku energii Narzędzia informatyczne wspomagające rozliczenia na otwartym rynku
Bardziej szczegółowoPodsumowanie roku 2012 na Towarowej Giełdzie Energii
Warszawa, 22 stycznia 2013 r. Podsumowanie roku 2012 na Towarowej Giełdzie Energii Informacja prasowa Obrót na wszystkich rynkach, dedykowanych energii elektrycznej, na Towarowej Giełdzie Energii, wyniósł
Bardziej szczegółowoNowy instrument na rynku gazu dot. SGT
Nowy instrument na rynku gazu dot. SGT Sylwester Biało Dyrektor Działu Rynku Towarowego Komitet Rynku Energii Elektrycznej Warszawa, 27 października 2015 Rynek gazu planowane zmiany w Instrukcjach Operatora
Bardziej szczegółowoSamorządy na parkiecie TGE Aspekty prawne
Samorządy na parkiecie TGE Aspekty prawne Małgorzata Słomko Radca prawny Spółki Towarowej Giełdy Energii S.A. Warszawa, 23 września 2014 r. Giełda regulacje Funkcjonowanie giełd towarowych reguluje ustawa
Bardziej szczegółowoWnioski Prezesa URE z analizy uwag do Programu Uwalniania Gazu (wprowadzenie do dyskusji)
Wnioski Prezesa URE z analizy uwag do Programu Uwalniania Gazu (wprowadzenie do dyskusji) Warsztaty ws. Programu Uwalniania Gazu Warszawa, 28 maja 2012 r. Oczekiwania uczestników rynku gazu Stworzenie
Bardziej szczegółowoLIBERALIZACJA KRAJOWEGO RYNKU GAZU ZIEMNEGO - ZAGADNIENIA PODSTAWOWE
LIBERALIZACJA KRAJOWEGO RYNKU GAZU ZIEMNEGO - ZAGADNIENIA PODSTAWOWE Dr MARIUSZ SWORA KATEDRA PUBLICZNEGO PRAWA GOSPODARCZEGO WPIA UJ W KRAKOWIE WSPÓLNE SEMINARIUM CAEWSE, KJ, EBE KLUB JAGIELLOŃSKI 17.12.2012
Bardziej szczegółowoKoncepcja European Energy Trading Platform (EETP) czy to jest możliwe?
Koncepcja European Energy Trading Platform (EETP) czy to jest możliwe? Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu Towarowa Giełda Energii S.A. POWER RING 2007 w stronę europejskiej energetycznej platformy handlowej
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla Komisji Nadzoru Finansowego
Warsztaty dla Komisji Nadzoru Finansowego Mirosław Filip Dyrektor Departamentu Nowych Rynków Warszawa, 13.06.2012 r. AGENDA Uwarunkowania zewnętrzne Rola TGE na rynku gazu Rynek gazu w Polsce stan obecny
Bardziej szczegółowoLiberalizacja rynku gazu w Polsce Postulaty odbiorców przemysłowych. Warszawa, 29 październik 2014r.
Liberalizacja rynku gazu w Polsce Postulaty odbiorców przemysłowych. Warszawa, 29 październik 2014r. Polski rynek gazu - cechy. Jak dotąd większość polskiego rynku gazu objęta jest regulacją, prawie wszyscy
Bardziej szczegółowoZmiany na Rynku Dnia Bieżącego gazu oraz uruchomienie notowań dla gazu zaazotowanego
Zmiany na Rynku Dnia Bieżącego gazu oraz uruchomienie notowań dla gazu zaazotowanego Leszek Prachniak Dyrektor Biura Operacji Giełdowych Warszawa 07.11.2018 Rynki gazu wysokometanowego klasy E prowadzone
Bardziej szczegółowoCzerwiec i pierwsze półrocze 2016 r. na TGE wzrosty cen na rynkach energii elektrycznej i gazu ziemnego
Warszawa, 06.07.2016 r. Czerwiec i pierwsze półrocze 2016 r. na TGE wzrosty cen na rynkach energii elektrycznej i gazu ziemnego Energia elektryczna Informacja prasowa Całkowity wolumen wszystkich transakcji
Bardziej szczegółowoZmiany na rynku energii elektrycznej w Polsce 2013/2014
Zmiany na rynku energii elektrycznej w Polsce 2013/2014 Coroczne spotkanie przedstawicieli Towarzystwa Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych Marek Kulesa dyrektor biura TOE Ślesin, 29 listopada 2013 r. Zakres
Bardziej szczegółowoSystem ienergia -narzędzie wspomagające gospodarkę energetyczną przedsiębiorstw
System ienergia -narzędzie wspomagające gospodarkę energetyczną przedsiębiorstw Pracownia Informatyki Numeron Sp. z o.o. ul. Wały Dwernickiego 117/121 42-202 Częstochowa Pracownia Informatyki Numeron Sp.
Bardziej szczegółowoNowe otwarcie przedsiębiorstw sektora gazownictwa warunki funkcjonowania w jednolitym wewnętrznym rynku gazu ziemnego Unii Europejskiej
Nowe otwarcie przedsiębiorstw sektora gazownictwa warunki funkcjonowania w jednolitym wewnętrznym rynku gazu ziemnego Unii Europejskiej HES II Marek Foltynowicz Kluczowe czynniki kształtujące rynek Członkostwo
Bardziej szczegółowoMETODY I ZAŁOŻENIA ANALIZY ZGODNOŚCI PLANOWANEGO DO WPROWADZENIA OBOWIĄZKU ŚRÓDDZIENNEGO Z ART. 26 UST. 2 BAL NC
METODY I ZAŁOŻENIA ANALIZY ZGODNOŚCI PLANOWANEGO DO WPROWADZENIA OBOWIĄZKU ŚRÓDDZIENNEGO Z ART. 26 UST. 2 BAL NC Na podstawie Rozporządzenia Komisji (UE) nr 312/2014 z dnia 26 marca 2014 r. ustanawiającego
Bardziej szczegółowoRynek energii elektrycznej oraz rynek gazu na Towarowej Giełdzie Energii w maju 2013 r.
Warszawa, 7 czerwca 2013 r. Rynek energii elektrycznej oraz rynek gazu na Towarowej Giełdzie Energii w maju 2013 r. Informacja prasowa Łączny obrót energią elektryczną w maju br. wyniósł 11,592 TWh - wzrost
Bardziej szczegółowoRynek Dnia Bieżącego. linia biznesowa energia elektryczna
Rynek Dnia Bieżącego linia biznesowa energia elektryczna TGE kim jesteśmy? Nowy rynek na TGE - Rynek Dnia Bieżącego I slide 2 Pełna liberalizacja rynku energii elektrycznej - przed którą nie ma w Polsce
Bardziej szczegółowoDEBATA: Klient na rynku energii forum odbiorców energii. M.Kulesa, TOE (www.toe.pl), Warszawa, 2006.02.06
WYBRANE ZAGADNIENIA PROBLEMOWE konkurencja w elektroenergetyce liberalny rynek energii elektrycznej w Polsce zasada TPA jak korzystać z możliwości wyboru dostawy? oczekiwania i problemy klientów spory
Bardziej szczegółowoMichał Tryuk Wiceprezes Zarządu TGE S.A. Warszawa, 23 września 2014 r.
Michał Tryuk Wiceprezes Zarządu TGE S.A. Warszawa, 23 września 2014 r. Towarowa Giełda Energii TGE powstała pod koniec 1999 roku z inicjatywy Ministra Skarbu Państwa jako niezbędny element liberalizacji
Bardziej szczegółowoHub gazowy w Polsce dywersyfikacja źródeł i autonomia w kreowaniu ceny na rynku
Hub gazowy w Polsce dywersyfikacja źródeł i autonomia w kreowaniu ceny na rynku Dr Marcin Sienkiewicz Dyrektor TGE Hub Polska. IX FORUM OBROTU Janów Podlaski, 20-22 czerwca 2016 Strona Agenda Co to jest
Bardziej szczegółowoObrót energią elektryczną i gazem w Polsce - wybrane uwarunkowania, wpływ MiFID II na uczestników rynków
Obrót energią elektryczną i gazem w Polsce - wybrane uwarunkowania, wpływ MiFID II na uczestników rynków DEBATA TGE i TOE: Uwarunkowania dyrektywy MiFID II i jej wpływ na rynki towarowo-finansowe w Polsce
Bardziej szczegółowoURE o zmianach na rynkach energii i gazu w 2014 r. oraz planach na 2015 r.
URE o zmianach na rynkach energii i gazu w 2014 r. oraz planach na 2015 r. Autor: URE Nowe regulacje prawne zwiększają zakres kompetencji Prezesa URE Do najistotniejszych zmian prawnych w 2014 r. należy
Bardziej szczegółowoRynek Energii Kierunki Rozwoju
Rynek Energii Kierunki Rozwoju Grupa Bilansująca Bełchatów, 5-6 czerwca 2014 Rynek Energii Kierunki Rozwoju Andrzej Śmiechowicz PGE S.A. Harmonogram prezentacji Grupa bilansująca - historia Zasady działania
Bardziej szczegółowoPropozycja systemu rozliczeń dla rynku gazu w Polsce
Propozycja systemu rozliczeń dla rynku gazu w Polsce 13.06. 2012 Warszawa Członkostwo w GIR Członkami Izby mogą być wyłącznie: Spółki prowadzące Giełdy, Towarowe domy maklerskie, Domy maklerskie, inne
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku. Warszawa, sierpień 2014 r.
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku Warszawa, sierpień 2014 r. 2 Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko Strategia BEiŚ: została przyjęta przez Radę Ministrów 15 kwietnia 2014 r. (rozpoczęcie prac
Bardziej szczegółowoRynek energii 2014 wybrane aspekty.
Rynek energii 2014 wybrane aspekty. Autor: Szymon Kosiński IPE Trading Sp. z o.o. ( Energetyka Cieplna i Zawodowa nr 2/2014) Malejące ceny energii elektrycznej i PM OZE dają dziś wiele możliwości dla aktywnych
Bardziej szczegółowoRYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2013 r. Raport TOE
RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2013 r. Raport TOE Marek Kulesa dyrektor biura TOE Warszawa 22 maj 2013 r. ZAKRES RAPORTU TOE 2013. SPIS TREŚCI I. Wprowadzenie (1 str.) II. III.
Bardziej szczegółowoPodsumowanie pierwszego półrocza 2013 r. na Towarowej Giełdzie Energii
Podsumowanie pierwszego półrocza 2013 r. na Towarowej Giełdzie Energii Warszawa, 5 lipca 2013 r. Łączny obrót energią elektryczną ze wszystkich transakcji w I półroczu 2013 r. wyniósł 72,310 TWh, co oznacza
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo dostaw gazu
HES II Bezpieczeństwo dostaw gazu Marek Foltynowicz Listopad 2006 1 Bezpieczeństwo energetyczne Bezpieczeństwo energetyczne stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoPRAWNE WYDZIELENIE OPERATORA SYSTEMU DYSTRYBUCJI A ORGANIZACJA OBROTU GAZEM W PGNIG S.A. Warszawa 1 grudnia 2006
PRAWNE WYDZIELENIE OPERATORA SYSTEMU DYSTRYBUCJI A ORGANIZACJA OBROTU GAZEM W PGNIG S.A. Warszawa 1 grudnia 2006 1 PGNiG obsługuje ponad 6 400 000 odbiorców gazu 2 Sieci rozdzielcze -ok. 102 tys km* Dystrybucja
Bardziej szczegółowoRYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE
RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE Prezentacja wprowadzająca. PANEL: Rynek energii w Polsce Marek Kulesa dyrektor biura TOE Katowice, 16.05.2012 r. ZAKRES RAPORTU
Bardziej szczegółowoRozwój rynku hurtowego i czynniki cenotwórcze
Rozwój rynku hurtowego i czynniki cenotwórcze Leszek Prachniak Dyrektor Pionu Operacji Giełdowych e-mail:leszek.prachniak@tge.pl 1 Kto może zostać Członkiem Giełdy? Członkami Giełdy mogą być podmioty określone
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O OBROCIE GAZEM ZIEMNYM I JEGO PRZESYLE za styczeń czerwiec 2013 r.
Warszawa, dn. 30 lipca 2013 r. INFORMACJA O OBROCIE GAZEM ZIEMNYM I JEGO PRZESYLE za styczeń czerwiec 2013 r. Wstęp Niniejsza informacja przedstawia ogólną sytuację na hurtowym rynku gazu ziemnego w miesiącach
Bardziej szczegółowoPierwsze półrocze 2015 r. na Towarowej Giełdzie Energii - rynki energii elektrycznej i praw majątkowych Informacja prasowa
Warszawa, 24 lipca 2015 r. Pierwsze półrocze 2015 r. na Towarowej Giełdzie Energii - rynki energii elektrycznej i praw majątkowych Informacja prasowa W pierwszym półroczu 2015 roku łączny wolumen obrotu
Bardziej szczegółowoDEBATA: Konkurencyjność na rynku energii
DEBATA: Konkurencyjność na rynku energii 17 listopada 2011 r. Warszawa Marek Kulesa dyrektor biura TOE Wprowadzenie KRAJOWA PRODUKCJA I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W LATACH 1988-2010 ŚREDNIOROCZNE ZMIANY
Bardziej szczegółowoTGE - zasady uczestnictwa i prowadzone rynki
TGE - zasady uczestnictwa i prowadzone rynki Leszek Prachniak Dyrektor Departamentu Notowao Leszek.prachniak@polpx.pl Zasady funkcjonowania odbiorców końcowych na TGE Operator Systemu Przesyłowego (OSP)
Bardziej szczegółowoBariery rynku gazu i inicjatywy optymalizujące
Bariery rynku gazu i inicjatywy optymalizujące Spotkanie z uczestnikami hurtowego rynku gazu w URE Marek Kulesa Maciej Markowski Warszawa, 2 grudnia 2013 r. Agenda Zapasy obowiązkowe Dywersyfikacja Dostaw
Bardziej szczegółowoPropozycja systemu rozliczeń dla rynku gazu w Polsce
Propozycja systemu rozliczeń dla rynku gazu w Polsce 07.02. 2012 Warszawa Członkostwo w GIR Członkami Izby mogą być wyłącznie: Spółki prowadzące Giełdy, Towarowe domy maklerskie, Domy maklerskie, inne
Bardziej szczegółowoRola Regulatora na konkurencyjnym rynku
Departament Promowania Konkurencji Rola Regulatora na konkurencyjnym rynku Warszawa, 18 października 2007 r. Adres: ul. Chłodna 64, 00-872 Warszawa e mail: dpk@ure.gov.pl tel. (+48 22) 661 62 33, fax (+48
Bardziej szczegółowoZarządzanie Zapasami System informatyczny do monitorowania i planowania zapasów. Dawid Doliński
Zarządzanie Zapasami System informatyczny do monitorowania i planowania zapasów Dawid Doliński Dlaczego MonZa? Korzyści z wdrożenia» zmniejszenie wartości zapasów o 40 %*» podniesienie poziomu obsługi
Bardziej szczegółowoPerspektywa rynków energii a unia energetyczna. DEBATA r.
Perspektywa rynków energii a unia energetyczna DEBATA 20.05.2015 r. Unia Energetyczna - dokumenty Dokumenty Komunikat Komisji Europejskiej: Strategia ramowa na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej
Bardziej szczegółowoRynek gazu w Polsce. Warszawa. 30 czerwca 2011
Rynek gazu w Polsce Warszawa 30 czerwca 2011 Agenda 1. Otoczenie regulacyjne w Polsce 2. Perspektywy rozwoju rynku gazu w Polsce Page 2 1. Otoczenie regulacyjne w Polsce ramy regulacyjne Rynek gazu ziemnego
Bardziej szczegółowoRelacje umowne OSD OSP Po 1 października 2015r.
Relacje umowne OSD OSP Po 1 października 2015r. Warszawa, 21 kwietnia 2015r. Międzyoperatorska Umowa Przesyłowa Relacje OSP OSD po 1 października 2015r. 2 Entry Entry OSP Exit do OSD 1 OSD 1 Exit Exit
Bardziej szczegółowoRynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych
Rynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych VI Targi Energii Marek Kulesa dyrektor biura TOE Jachranka, 22.10.2009 r. 1. Wprowadzenie 2. Uwarunkowania handlu energią elektryczną
Bardziej szczegółowoRynek energii elektrycznej podsumowanie trzeciego kwartału 2013 r. - rekordowe wzrosty na Towarowej Giełdzie Energii
Warszawa, 11 października 2013 r. Rynek energii elektrycznej podsumowanie trzeciego kwartału 2013 r. - rekordowe wzrosty na Towarowej Giełdzie Energii Łączny obrót energią elektryczną w transakcjach spot
Bardziej szczegółowoInstrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej
Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej Warszawa, 23 października 2012 1 GAZ-SYSTEM Fakty i liczby Operator krajowego systemu przesyłowego() Utworzony w kwietniu 2004 ona podstawie Dyrektywy
Bardziej szczegółowoModel otoczenia klienta na rynku energii
Model otoczenia klienta na rynku energii Autor: Grzegorz Stankiewicz ( Rynek Energii nr 2/2006) Słowa kluczowe: infrastruktura energetyczna, rynek energii, klient Streszczenie. W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoRola i zadania Prezesa URE na konkurencyjnym rynku energii elektrycznej
Departament Promowania Konkurencji Rola i zadania Prezesa URE na konkurencyjnym rynku energii elektrycznej Warszawa, 18 października 2007 r. Adres: ul. Chłodna 64, 00-872 Warszawa e mail: dpk@ure.gov.pl
Bardziej szczegółowoZAKOŃCZENIE OKRESU PRZEJŚCIOWEGO DLA ŚRODKÓW TYMCZASOWYCH W KODEKSIE BILANSOWANIA. 7 listopada 2018
ZAKOŃCZENIE OKRESU PRZEJŚCIOWEGO DLA ŚRODKÓW TYMCZASOWYCH W KODEKSIE BILANSOWANIA 7 listopada 2018 ŚRODKI TYMCZASOWE - PODSTAWA PRAWNA Rozporządzenie Komisji (UE) nr 312/2014 z dnia 26 marca 2014r. ustanawiające
Bardziej szczegółowoTGE SA w 2012. Grzegorz Onichimowski. Giżycko, 25 czerwca 2012
FORUM OBROTU 2012: TGE SA w 2012 Grzegorz Onichimowski Giżycko, 25 czerwca 2012 TGE SA ZMIENIŁA WŁAŚCICIELA, ALE NIE ZMIENIŁA FILOZOFII SWEGO DZIAŁANIA Podtrzymujemy nasz stały dialog z Członkami TGE (Rada
Bardziej szczegółowoZakup energii. Strategia obsługi dziennego zapotrzebowania na energię
Zakup energii Strategia obsługi dziennego zapotrzebowania na energię Dzięki zasadzie dostępu stron trzecich do sieci przesyłowej (Third Party Access) Jedyna licencjonowana giełda towarowa w Polsce System
Bardziej szczegółowoPerspektywy rynku biomasy na TGE S.A. Dariusz Bliźniak V-ce Prezes Zarządu Towarowa Giełda Energii S.A
Perspektywy rynku biomasy na TGE S.A. Dariusz Bliźniak V-ce Prezes Zarządu Towarowa Giełda Energii S.A Dlaczego biomasa? Bo biomasa staje się głównym paliwem do pozyskania energii z OZE! W procesie spalania
Bardziej szczegółowoSystemy informatyczne orężem walki sprzedawcy energii w walce o klienta. Warszawa 06.06.2008
Systemy informatyczne orężem walki sprzedawcy energii w walce o klienta Warszawa 06.06.2008 Agenda wystąpienia Zachowania Sprzedawców Energii w obliczu deregulacji; Różne wizje postawy konkurencyjnej w
Bardziej szczegółowoRynek energii. Charakterystyka rynku gazu w Polsce
5 Rynek energii Charakterystyka rynku gazu w Polsce Źródła gazu ziemnego w Polsce Dostawy gazu na rynek krajowy, 2010 r. 7% 30% 63% Import z Federacji Rosyjskiej Wydobycie krajowe Import z innych krajów
Bardziej szczegółowoto sprawdzone rozwiązania i otwartość na nowe potrzeby Sprawdzone rozwiązania i otwartość na nowe potrzeby
to sprawdzone rozwiązania i otwartość na nowe potrzeby Sprawdzone rozwiązania i otwartość na nowe potrzeby Nowe rozwiązania oparte o diagnozę potrzeb Koncepcja Wspieranie nowych technologii Modelowanie
Bardziej szczegółowoBAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie
BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie Janusz Moroz Członek Zarządu RWE Polska 17. listopada 2011 RWE company name 17.11.2011 PAGE 1 Barometr Rynku Energii RWE narzędzie
Bardziej szczegółowoJak usprawnić funkcjonowanie hurtowego rynku energii? Marek Chodorowski Prezes Zarządu ELNORD S.A.
Jak usprawnić funkcjonowanie hurtowego rynku energii? Marek Chodorowski Prezes Zarządu ELNORD S.A. Jak poprawić funkcjonowanie hurtowego rynku energii? Rozwiązanie KDT Transparentność rynku Przejrzystość
Bardziej szczegółowoUTP Nowoczesna technologia na GPW
UTP Nowoczesna technologia na GPW Warszawa, 28 sierpnia 2012 r. UTP nowoczesna technologia na GPW system opracowany i funkcjonujący w grupie NYSE Euronext należący do najnowocześniejszych rozwiązań funkcjonujących
Bardziej szczegółowoZadania regulatora w obszarze utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii
Zadania regulatora w obszarze utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii Sławomir Siejko Konferencja Gospodarka jutra Energia Rozwój - Środowisko Wrocław 20 stycznia 2016 r. Prezes Rady Ministrów Regulator
Bardziej szczegółowoKonieczne inwestycje z obszaru IT w sektorze elektroenergetycznym Integracja Paweł Basaj Architekt systemów informatycznych
Konieczne inwestycje z obszaru IT w sektorze elektroenergetycznym Integracja Paweł Basaj Architekt systemów informatycznych 2009 IBM Corporation Wymagania związane z bezpieczeństwem energetycznym, obsługą
Bardziej szczegółowoUwarunkowania dyrektywy MiFID II i jej wpływ na rynki towarowo-finansowe w Polsce At the heart of Central European power trading
Uwarunkowania dyrektywy MiFID II i jej wpływ na rynki towarowo-finansowe w Polsce At the heart of Central European power trading Warszawa, 8 marca 2017 r. Rynek energii elektrycznej w Polsce rola TGE TWh
Bardziej szczegółowoPracownia Informatyki Numeron Sp. z o.o Częstochowa ul. Wały Dwernickiego 117/121 tel. (34) fax. (34)
Pracownia Informatyki Numeron Sp. z o.o. 42-202 Częstochowa ul. Wały Dwernickiego 117/121 tel. (34) 361 00 86 fax. (34) 366 50 03 www.numeron.pl Pracownia Informatyki Numeron Sp. z o.o. Istniejemy w branży
Bardziej szczegółowoKierunki działań zwiększające elastyczność KSE
Kierunki działań zwiększające elastyczność KSE Krzysztof Madajewski Instytut Energetyki Oddział Gdańsk Elastyczność KSE. Zmiany na rynku energii. Konferencja 6.06.2018 r. Plan prezentacji Elastyczność
Bardziej szczegółowoDEBATA: Konkurencyjność na rynku energii
DEBATA: Konkurencyjność na rynku energii 17 listopada 2011 r. Warszawa Marek Kulesa dyrektor biura TOE Wprowadzenie KRAJOWA PRODUKCJA I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W LATACH 1988-2010 ŚREDNIOROCZNE ZMIANY
Bardziej szczegółowoZmiany na rynku energii elektrycznej
Zmiany na rynku energii elektrycznej Autor: Przemysław Zaleski Trudne początki Rynek energii elektrycznej swoje początki wiąże z dostrzeżeniem konieczności liberalizacji rynku energii elektrycznej. Niewątpliwie
Bardziej szczegółowoKONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA
KONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA SYMPOZJUM NAUKOWO-TECHNICZNE Sulechów 2012 Kluczowe wyzwania rozwoju elektroenergetyki
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O OBROCIE GAZEM ZIEMNYM I JEGO PRZESYLE za I kwartał 2013 r.
Warszawa, dn. 29 kwietnia 2013 r. INFORMACJA O OBROCIE GAZEM ZIEMNYM I JEGO PRZESYLE za I kwartał 2013 r. Wstęp Niniejsza informacja przedstawia ogólną sytuację na hurtowym rynku gazu ziemnego w I kwartale
Bardziej szczegółowoProcedura postępowania w przypadku niewypłacalności Członka Giełdowej Izby Rozrachunkowej
Materiał do omówienia podczas posiedzenia KREE i KRG Procedura postępowania w przypadku niewypłacalności Członka Giełdowej Izby Rozrachunkowej Tomasz Wieczorek Dyrektor Działu Zarządzania Ryzykiem, IRGiT
Bardziej szczegółowoUzasadnienie zmian proponowanych w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej
Zmiana Uzasadnienie zmiany Punkty, których zmiana dotyczy (punkty w odniesieniu do IRiESP trybie rejestracji zmian). Przejście na jednostki energii (kwh) Zasady oferowania produktu powiązanego Zgodnie
Bardziej szczegółowoPonad 50% wzrost obrotów na Towarowej Giełdzie Energii w 2011 r.
VII-XII 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 Informacja prasowa Warszawa, 18 stycznia212 Ponad 5% wzrost obrotów na Towarowej Giełdzie Energii w 211 r. Obrót na wszystkich rynkach, dedykowanych energii
Bardziej szczegółowoODBIORCY KOŃCOWI NA RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE:
ODBIORCY KOŃCOWI NA RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE: 1997-2016-2030 TARGI ENERGII Panel: Rynek energii elektrycznej zadania odbiorców końcowych, operatorów systemu i przedsiębiorstw energetycznych:
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE DANII
BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE DANII Prof. dr hab. inż. Maciej Kaliski Dr Paweł Frączek Nałęczów, czerwiec 2015 Cele opracowania Omówienie istoty bezpieczeństwa energetycznego kraju Charakterystyka współczesnej
Bardziej szczegółowoWykorzystanie narzędzi informatycznych do efektywnego handlu energią. Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu
Wykorzystanie narzędzi informatycznych do efektywnego handlu energią Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu ZACZNIJMY OD PODSTAW... CZYM JEST GIEŁDA? Giełda jest miejscem, gdzie odbywają się regularnie,
Bardziej szczegółowoMarek Kulesa dyrektor biura TOE. Warszawa, 18 października 2007 r.
REALIA RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ PO 1 LIPCA 2007 R. Nowe rozwiązania w ustawie, rozporządzeniach oraz instrukcjach ruchu i eksploatacji sieci - wpływ na realizację zasady TPA w roku 2008 Warszawa, 18
Bardziej szczegółowoKierunki rozwoju na TGE
Kierunki rozwoju na TGE - gaz zaazotowany Lw - rynek mocy - projekt centrum danych rynkowych - nowe typy instrumentów Grzegorz Żarski Dyrektor Biura Rozwoju i Analiz Rynku XI FORUM OBROTU Olsztyn, 4-6
Bardziej szczegółowoProjekty realizowane w Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. przy współudziale i na rzecz Zrzeszenia BPS
Projekty realizowane w Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. przy współudziale i na rzecz Zrzeszenia BPS Departament Zarządzania Informatyką i Projektami BPS S.A. IX Spotkanie Liderów Informatyki Zrzeszenia
Bardziej szczegółowoNowa struktura opłat na Towarowej Giełdzie Energii
Nowa struktura opłat na Towarowej Giełdzie Energii Komitet Rynku Energii 2015 Warszawa 27.10.2015 Nowa strategia opłat odpowiedź na potrzeby rynku Nowa polityka opłat związana jest z rozwojem rynków prowadzonych
Bardziej szczegółowoRAPORT MIESIĘCZNY. Maj Towarowa Giełda Energii S.A. Rynek Dnia Następnego. Średni Kurs Ważony Obrotem [PLN/MWh]
RAPORT MIESIĘCZNY 24 15, Towarowa Giełda Energii S.A. Rynek Dnia Następnego Średni Kurs Ważony Obrotem [PLN/MWh] 14, 13, 12, 11, 1, 9, 8, 7, 6, 5, średni kurs ważony obrotem kurs max kurs min 1 2 3 4 5
Bardziej szczegółowo15 lat doświadczeń w budowie systemów zbierania i przetwarzania danych kontrolno-pomiarowych
O Firmie 15 lat doświadczeń w budowie systemów zbierania i przetwarzania danych kontrolno-pomiarowych Kilkaset systemów zbierania i przetwarzania danych kontrolno pomiarowych zrealizowanych na terenie
Bardziej szczegółowoRAPORT MIESIĘCZNY. Sierpień Towarowa Giełda Energii S.A. Rynek Dnia Następnego. Średni Kurs Ważony Obrotem [PLN/MWh]
140,00 RAPORT MIESIĘCZNY Towarowa Giełda Energii S.A. Rynek Dnia Następnego Średni Kurs Ważony Obrotem [PLN/MWh] Sierpień 2003 130,00 120,00 110,00 100,00 90,00 80,00 70,00 średni kurs ważony obrotem kurs
Bardziej szczegółowo