GRUŹLICA U DZIECI. Jerzy Ziołkowski Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM, ul Działdowska1

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "GRUŹLICA U DZIECI. Jerzy Ziołkowski Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM, ul Działdowska1"

Bogumił Grzelak
7 lat temu
Przeglądów:

1 GRUŹLICA U DZIECI Jerzy Ziołkowski Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM, ul Działdowska1

2 Częstość zachorowań na gruźlicę u dzieci odpowiada sytuacji epidemiologicznej wśród dorosłych

3 W 2011r na świecie zarejestrowano około 10 mln nowych zachorowań, w tym ok. 3,5 mln u dzieci. Z powodu gruźlicy rocznie umiera ok. 750 tys dzieci, z tego 95% w krajach rozwijających się.

4 Dane Światowej Organizacji Zdrowia 1\3 światowej populacji zakażona jest prątkiem gruźlicy obserwuje się zakażenia wywołane prątkami z nowych genetycznie rodzin np. prątkiem Beijing czy Haarlem istnieje potencjalne zagrożenie wystąpienia gruźlicy lekoopornej u dzieci wpływ zakażeń HIV w ciągu ostatnich 25 lat z tego powodu wzrosły zachorowania na gruźlicę wśród dzieci i dorosłych

prątkiem Beijing czy Haarlem istnieje potencjalne zagrożenie wystąpienia gruźlicy lekoopornej u

5 Zachorowania na gruźlicę oceniane są w zależności od wysokości współczynnika zapadalności: Rejony o niskiej zapadalności 1-4% choroba gruźlicza 30% gruźlica utajona 5-10% domowa styczność Rejony o wysokiej zapadalności 10-20% choroba gruźlicza 50-60% gruźlica utajona 35-45% tylko domowa styczność

gruźlicza 30% gruźlica utajona 5-10% domowa styczność Rejony o wysokiej

6 Dane Zakładu Epidemiologii IGiChP (Kierownik p Prof. dr hab. med. Maria Korzeniewska-Koseła) na rok 2011r dorośli 8478 zachorowań (o 969 więcej niż w roku 2010) wskaźnik 22,7 wyższy o 12,7% w porównaniu do roku 2010 i wyższy o 19 % w stosunku do roku 2009 dzieci zachorowania nowe 111 (w 2010 roku 62 dzieci) wskaźnik 1,9 (w 2010r był 1,1)

roku 2010) wskaźnik 22,7 wyższy o 12,7% w porównaniu do roku 2010 i wyższy o 19 % w

7 Zapadalność na gruźlicę dzieci młodociani ogółem ,3 22,5 22,6 21,2 21,6 19,7 22, ,3 5,5 4,9 4,3 5,1 4,6 5, ,7 1,9 1,6 1,3 1,4 1,1 1,2 1,

10 14 15 7 7 5,3 5,5 4,9 4,3 5,1 4,6 5,4 1 2 1,7 1,9 1,6 1,3 1,4 1,1

8 Gruźlica dziecięca pierwotna dotyczy organizmu będącego w okresie intensywnego rozwoju, niepełnej dojrzałości anatomicznej, fizjologicznej i immunologicznej.

9 Największa podatność na zakażenie Mycobacterium tuberculosis dotyczy najmłodszych dzieci od 0 do 3 lat

10 Źródłem zakażenia dla dziecka jest dorosły chory na gruźlicę płuc. Obecnie najczęściej są to ludzie młodzi <40rż.

11 Wyróżniamy 3 rodzaje zakażeń: zakażenia przypadkowe zakażenia wewnątrzrodzinne zakażenia bombardujące

12 Czynniki ryzyka Wzrost ekspozycji na zakażenie od dorosłych Imigranci, bezdomni, alkoholicy, narkomani Niski status socjoekonomiczny Choroby przewlekłe u dzieci dializowanych prawdopodobieństwo zachorowania na gruźlicę zwiększa się o 30 % Zaburzenia odporności Niedożywienie

socjoekonomiczny Choroby przewlekłe u dzieci dializowanych

13 Patogeneza gruźlicy u dzieci: Adenopatia wysiękowa Rozsiew hemato\limfogenny Rozsiew odoskrzelowy

$hemato\limfogenny$

14 Mycobacterium tuberculosis

15 Przeżywalność prątków gruźlicy W rzekach do 5 miesięcy W glebie wiele miesięcy W kale i odchodach ponad rok W produktach spożywczych przechowywanych w chłodzie (np. masło, sery) do 10 miesięcy W kurzu 3-5 miesięcy W odzieży nie wietrzonej do 10 lat Zdeponowane na kartkach książek do 40 lat W temp C ponad 20 lat bez utraty zjadliwości i cech oporności W temp C wiele lat

masło, sery) do 10 miesięcy W kurzu 3-5 miesięcy W odzieży nie wietrzonej do 10 lat Zdeponowane

16 Histopatologicznie w zależności od wieku 0-3 m-c życia zmiany serowate 4 12 m-c życia zmiany serowatowłókniste powyżej 1rż zmiany włókniste

17 Gojenie się zmian gruźliczych zwłóknienie mechanizm wczesnego gojenia najpomyślniejszy wapnienie szczytowe ognisko Simona- pozostałość po ograniczonych rozsiewach krwiopochodnych ognisko Puhla (zwapniałe lub zwłókniałe pojedyncze ogniska)

ognisko Simona- pozostałość po ograniczonych rozsiewach

18 Klasyfikacja gruźlicy dziecięcej ze względu na fazy rozwoju gruźlicy ze względu na lokalizację choroby w zależności od wyników badań bakteriologicznych w zależności od ciężkości choroby w zależności od historii uprzedniego leczenia

zależności od wyników badań bakteriologicznych w

19 Podejrzewając u dziecka zakażenie prątkiem zjadliwym należy: przeprowadzić wywiad przede wszystkim ustalić kontakt wykonać dokładne badanie przedmiotowe TST, IGRA Rtg klp lub\i innego narządu badanie bakteriologiczne bronchoskopia cytologia lub histopatologia badania laboratoryjne

$badanie przedmiotowe TST, IGRA Rtg klp lub\i innego narządu badanie$

20 Zakażenie prątkiem zjadliwym bez lokalizacji narządowej latent tuberculosis infection ltbi TST IGRA Klinicznie, radiolgicznie, bakteriolgicznie bez zmian.

21 Postępowanie z dzieckiem ze styczności obserwacja miesiące TST zakażeniowy tylko chemioprofilaktyka TST zakażeniowy, rtg +, bronchoskopia + lub -, BK + lub pełne leczenie

22 Dzieci najmłodsze 0-5 lat Styczność ustalona TST powyżej 5-10mm Rtg Bakteriolgia, bronchoskopia HRCT (ewentualnie)

23 Ocena TST wg ATS >5mm >10mm >15mm świeży kontakt immunosupresja kortykoterapia pon.4 rż narkomani z rejonów o wys. wsp zapadalności ch. przewlekłe bez podwyższoneg o ryzyka

24 IGRA Uwalnianie Interferonu gamma przez limfocyty po inkubacji krwi pacjenta z antygenami prątków. T-Spot ocena liczby limfocytów biorących udział w wydzielaniu Interferonu gamma QuantiFeron-Tb Gold ilość interferonu gamma w surowicy krwi badanego dziecka

25 Nowe testy diagnostyczne Xpert Hainlifescience IP-10 Każda metoda, która przybliża rozpoznanie gruźlicy u dzieci jest warta stosowania.

26 Badania radiologiczne Znaczne powiększenie węzłów chłonnych tchawiczo-oskrzelowych Zacienienia płatowe Zacienienia segmentowe Rozsiewy odoskrzelowe Zmiany w rtg w postaciach pozapłucnych mogą ujawniać się i w 2o lat po zakażeniu Rtg klp to bardzo istotne badanie w diagnozowaniu gruźlicy, ale nie jest swoiste.

27 Bronchoskopia Obligatoryjnie u każdego dziecka z podejrzeniem, czy już z rozpoznaniem gruźlicy węzłowo- płucnej. Przekrwienie błony śluzowej Zwężenie światła oskrzeli przez zmienione gruźliczo węzły tchawiczo-oskrzelowe Poszarzenie klinów podziałowych Przetoki węzłowo-oskrzelowe Ziarnina, polipy

28 Bakteriologia Bakterioskopia dodatnia jedynie w 10-15% dzieci chorych na gruźlicę Badanie genetyczne sonda genetyczna GenProbee Posiew hodowlany system radiometryczny Bactec 469TB

29 TESTY MOLEKULARNE interpretacja NAA techniki powielania materiału genetycznego swoistość wykrywania Mycobacterium tuberculosis complex dla próbek klinicznych skąpoprątkowych jak i bagotoprątkowych 99% barwienie Z-N +,NAA + potwierdzenie tbc bakterioskopia -,NAA + rozpoznanie i leczenie w zależności od kliniki, ale NAA 2x dodatnie rozp. tbc bakerioskopia dodatnia, NAA 2x ujemne, klinika -, - prątki środowiskowe bakterioskopia -, NAA -, klinika -, nie można rozp. gruźlicy.

30 Obraz kliniczny gruźlicy dziecięcej w XXI w Rozpoznanie bardzo trudne Przebieg kliniczny skryty Skąpy w objawy przedmiotowe. Stany podgorączkowe, stany gorączkowe, nocne poty, kaszel nie często ale... Objawy mogą sugerować inną chorobę układu oddechowego Klinicznie przebieg łagodny Niedodma, rozdęcie występują rzadko

31 Ostre postacie gruźlicy Objawy kliniczne niewspółmierne do rozległości zmian w płucach Objawy septyczno-toksyczne rzadko Stan ogólny najczęściej dobry

32 Gruźlica pozapłucna Bardziej zapomniana i pomijana Przebieg skryty, podstępny, ale najczęściej łagodny Często objawy ogólne niezwiązane z danym narządem Współistnienie z zakażeniem nieswoistym

33 Gruźlica wrodzona Bardzo rzadko rozpoznawana. Rozpoznanie wymaga spełnienia kryteriów ustalonych przez Cantwella. W wątrobie noworodka zespół pierwotny tb lubserowaciejące gruzełki Zmiany stwierdzane w 1 tygodniu życia U matki zmiany gruźlicze w łożysku i\lub w układzie moczowo-płciowym

34 Gruźlica wrodzona c.d. Wykluczona jakakolwiek styczność z gruźlicą po urodzeniu dziecka Pierwszy objaw kliniczny nieleczące się zapalenie ucha środkowego Zmiany w układzie oddechowym 2-4 tydzień życia. W rtg klp zlewne, plamiste nacieki lub drobne rozsiane zmiany miąższowe

35 Noworodek urodzony przez matkę chorą na gruźlicę Izoniasid przez 3 miesiące Po 3 m-cach TST - TST 0 mm - szczepienie BCG - TST dodatni,ale rtg -, BK - chemioprofilaktyka 3 m-ce - TST dodatni, objawy obecne pełne leczenie przeciwprątkowe

36 Gruźlica u dzieci HIV dodatni TST > 5mm potwierdza zakażenie 50-krotnie wyższe ryzyko zakażenia Mycobacterium tuberculosis Objawy: Uogólnione zakażenie Przewlekły kaszel Zapalenie płuc Utrata masy ciała Stany podgorączkowe lub gorączkowe Powiększenie węzłów chłonnych obwodowych

37 LECZENIE choroba gruźlicza: FAZA WSTEPNA intensywne leczenie 3 lub 4 lekami przeciwprątkowymi przez 2 miesiące FAZA PODTRZYMUJACA 2 leki przeciwprątkowe przez 4 (lub dłużej) miesiące CHEMIOPROFILAKTYKA Chemioprewencja

38 ZAPOBIEGANIE edukacja izolacja szczepienie BCG

39 NOP miejscowy po szczepieniu BCG Duże owrzodzenie w miejscu szczepienia utrzymujące się ponad 2 miesiące. U niemowląt do 10 mm Ropnie w miejscu szczepienia Ropnie podskórne Zmiany w okolicznych węzłach chłonnych

40 NOP miejscowy po szczepieniu BCG Dobry stan ogólny, rozwój prawidłowy DIAGNOSTYKA NIEPOTRZEBNA. NIE LECZYĆ. SZCZEPIENIE ZGODNIE Z KALENDARZEM.

41 BCG podane noworodkowi z zaburzeniami odporności BCG-itis rokowanie bardzo poważne.

Podobne dokumenty

Odrębności gruźlicy u dzieci. Teresa Bielecka Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM

Odrębności gruźlicy u dzieci. Teresa Bielecka Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM Odrębności gruźlicy u dzieci Teresa Bielecka Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM Odrębności gruźlicy wieku dziecięcego Objawy i przebieg choroby Diagnostyka Leczenie Profilaktyka