Metody zapobiegania nawracającym chorobom zakaźnym w świetle aktualnej sytuacji epidemiologicznej na przykładzie krztuśca

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Metody zapobiegania nawracającym chorobom zakaźnym w świetle aktualnej sytuacji epidemiologicznej na przykładzie krztuśca"

Daria Bednarczyk
7 lat temu
Przeglądów:

1 Metody zapobiegania nawracającym chorobom zakaźnym w świetle aktualnej sytuacji epidemiologicznej na przykładzie krztuśca Janusz Ślusarczyk Katedra i Zakład Zdrowia Publicznego Warszawski Uniwersytet Medyczny

2 Plan prezentacji Choroby nowe i nawracające Zmiany w epidemiologii krztuśca Możliwe przyczyny Nowe szczepionki i ich stosowanie

3 Współczesne epidemie chorób zakaźnych Nature, 2008: Global trends in emerging infectious diseases (Jones i wsp.) Retrospektywne badania 335 ognisk epidemii chorób na świecie w latach Wynik: szczyt nowych zakażeń - lata 1980-te (HIV)

5 Współczesne epidemie: fakty i wnioski EID hotspots : gęste zaludnienie, wielu podróżujących, skuteczny nadzór epidemiologiczny? Mapa ryzyka: epidemie przychodzą z sub- i tropików Azji i Afryki Etiologia: > 60% zoonozy (3/4 od zwierząt dzikich HIV, SARS) > 20% owady (komary malaria, denga) > 20% koszty postępu nauki mutacje, szczepy drobnoustrojów oporne na leki

6 Raport WHO, 1996: Emerging and re-emerging diseases Nowe: HIV, HCV Nawracające: gruźlica, krztusiec Wzrost zachorowań na krztusiec w latach 1990-tych W krajach rozwiniętych czynna immunoprofilaktyka niemowląt p/krztuścowi od lat 1950/60-tych DTPw Od lat 1980-tych: DTPa

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Krztusiec w Polsce 1991 2012 (na

7 Krztusiec w Polsce (na podstawie danych Zakładu Epidemiologii NIZP-PZH) Zapadalność Liczba przypadków

Zmiany w odsetkach występowania krztuśca w grupach wieku w Polsce w latach 2002 2010 (na podstawie danych Zakładu

8 Zmiany w odsetkach występowania krztuśca w grupach wieku w Polsce w latach (na podstawie danych Zakładu Epidemiologii NIZP-PZH) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% % 20% 10% 0%

9 Przyczyny nawrotu krztuśca Obniżenie skuteczności szczepionek jako koszty postępu nauki? Zmiany genetyczne Bordetella pertussis Spadek poziomu swoistych przeciwciał

10 Porównawcze badania genetyczne szczepów B. pertussis Na podstawie badań polimorfizmu promotora genu (ptxp) toksyny krztuścowej nastąpiła ekspansja nowych szczepów produkujących większe ilości toksyny u osób z krztuścem wcześniej szczepionych w populacji Holandii wyższe poziomy przeciwciał potrzebne do neutralizacji? Czy presja szczepionkowa od lat 1950/60-tych wpływa na ewolucję i selekcję szczepów B. pertussis? Szczepienia przeciw krztuścowi w Senegalu rozpoczęto w 1987 brak polimorfizmu ptxp w izolowanych szczepach Mooi FR, van Loo IH, van Gent M i wsp. Bordetella pertussis strains with increased toxin production associated with pertussis resurgence. Emerg Infect Dis 2009;15:

11 odsetek Odporność p/krztuścowi u dzieci w Warszawie i we Wrocławiu 2001 Poziom przeciwciał p/krztuścowych u dzieci w wieku: 6, 7 i 8 lat 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% wiek w latach Slusarczyk J, Dulny G, Nowak K i wsp. Immunity of children aged 6-8 against pertussis, tetanus and diphtheria. Przegl Epidemiol 2002;56: ujemne +/- dodatnie

12 odsetek chłopcy 100% 80% 60% 40% 20% 0% wiek w latach

13 odsetek dziewczęta 100% 80% 60% 40% 20% 0% wiek w latach dodatnie +/- ujemne

Krztusiec w Polsce po wprowadzeniu dawki przypominającej szczepionki u dzieci w 6 rż (2004 2012) (na podstawie danych Zakładu Epidemiologii

14 Krztusiec w Polsce po wprowadzeniu dawki przypominającej szczepionki u dzieci w 6 rż ( ) (na podstawie danych Zakładu Epidemiologii NIZP-PZH) Zapadalność Liczba przypadków

15 Szczepionki p/krztuścowi dla młodzieży i dorosłych Na bazie szczepionek DTPa Obniżona zawartość antygenów szczepionkowych dtpa Szczepionka dtpa-ipv dla osób podróżujących do regionów występowania polio

16 Krztusiec w USA epidemia w stanie Kalifornia Pertussis Report, October 26, 2010; California Department of Public Health (CDPH):

17 California Department of Public Health - nowe prawo obowiązujące od 2011 With more than 7800 confirmed cases and the deaths of 10 infants California experienced its worst outbreak of pertussis in more than 50 years (Governor Schwarzenegger) (cdph.ca.gov) Od 1 lipca 2011 wszyscy uczniowie szkół średnich chcąc kontynuować naukę muszą posiadać certyfikat szczepienia Tdpa

18 Wyniki badań epidemiologicznych PL grant naukowy GSK Ogólnopolskie badanie epidemiologii krztuśca ; 07/ /2011 (Stefanoff i wsp., poster ESPID 2011) 86 poradni POZ wylosowanych z ponad 6000 z terenu PL, 2724 pacjentów: zapadalność 177,9/ , przewaga > 40 lat; realne zakażenie znacznie częstsze niż w raportach F - Paryż i okolice (Lassere i wsp., Eurosurveillance 2011); 44 gabinety GP s, pacjenci z kaszlem > 7 dni, PCR i ELISA: 23% zakażenie B. pertussis; 145/ Europa: zapadalność 5,5 155/ (Celentano i wsp., Pediatr Infect Dis J, 2005)

19 Dorośli jako źródło zakażenia noworodków i niemowląt Niemcy: źródłem zakażenia w 15% przypadków krztuśca u najmłodszych byli rodzice lub dziadkowie (Wirsing von Konig i wsp., 1998) Francja: 2/3 osób stanowiących źródło zakażenia miało > 18 lat (Grimprel i wsp., 1999) Japonia: źródłem zakażenia w 16% przypadków wśród niemowląt < 1 rż była osoba dorosła (Aoyama i wsp., 1995) USA: źródłem zakażenia niemowląt były ich matki z kaszlem utrzymującym się > 7 dni (Iruzieta i wsp., 1996)

Holandia 2010 - źródłem zakażenia hospitalizowanych dzieci z krztuścem są członkowie rodziny Inni dorośli; 4% Ojcowie; 17% Rodzeństwo; 41% Matki;

20 Holandia źródłem zakażenia hospitalizowanych dzieci z krztuścem są członkowie rodziny Inni dorośli; 4% Ojcowie; 17% Rodzeństwo; 41% Matki; 38% de Greeff SC, Mooi FR, Westerhof A i wsp. Pertussis disease burden in the household: how to protect young infants. Clin Infect Dis. 2010;50:

21 Czy stosowanie szczepionek dtpa wpłynie na zmiany epidemiologii krztuśca? Szczepionki dtap otworzyły nową erę w szczepieniach przeciw krztuścowi; dawki dodatkowe, zastępowanie dawek przypominających Td, strategia kokonu Szczepienia personelu ochrony zdrowia Niemcy od 2003 Obecne zalecenia: dawka przypominająca Td co 10 lat Rozważanie: dawka dtap choćby jednorazowo, lub co 10 lat sytuacja epidemiologiczna, wyniki badań klinicznych i analizy kosztów będą podstawą przyszłych decyzji

22 Współczesne sposoby immunoprofilaktyki krztuśca z zastosowaniem szczepionek dtpa jako dawka przypominająca Dzieci starsze (5-7 lat) Nastolatki (do 19) Młodzi dorośli (27-28 lat, Francja) Co 10 lat od 16 rż (Austria, Luksemburg) Zmiana w Rozporządzeniu MZ ( ) w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych: Szczepienie obowiązkowe przeciw krztuścowi obejmuje dzieci i młodzież od 7 tygodnia życia do ukończenia 19 roku życia

23 Country Pa/Pw vaccine Booster Age Country-specific link Austria Pa Yes months, years (dtpa), every 10 years thereafter (dtpa) Belgium Pa Yes 15 months, 5 7 years, years (dtpa), cocooning Bulgaria Cyprus Czech Republic Pa and Pw Pa and Pw Yes 2 years Yes months, 4 6 years oh.nsf/index_gr/index_gr?ope ndocument Pa Yes 11 months and 1 week 18 months, 5 years, years Denmark Pa Yes 5 years Estonia Pa Yes 2 years, 6 7 years Finland Pa Yes 4 years, years (dtpa) France Pa Yes months, years, years, cocooning Germany Pa Yes months, 5 6 years (dtpa), 9 17 years (dtpa), cocooning, adults Greece Pa Yes months, 4 6 years /EN/Home/homepage node.html nnn=true Hungary Pa Yes 18 months, 6 years Ireland Pa Yes 4 5 years Italy Pa Yes 5 6 years, years (dtpa) Latvia Pa Yes 18 months on_calendar.php Lithuania Pa Yes 18 months, 6 7 years paieska.showdoc_l?p_id= Luxembourg Pa Yes 12 months, 5 6 years, years (dtpa), every 10 years thereafter (dtpa) Malta Pa and Pw Yes months Netherlands Pa Yes 11 months, 4 years ocument/o2434n19767.html Poland Pa and Pw Yes months (DTPw), 6 years (DTPa) Portugal Pa Yes 18 months, 5 6 years Romania Pw Yes 12 months, months Slovakia Pa and Pw Yes 2 years (DTPw) 5 years (DTPw) Slovenia Pa Yes months cija=kategorija&k=39 cija=podkategorija&p=89

24 B. pertussis: zakażenie i choroba w przyszłości Programy szczepień dzieci okazały się skuteczne, ale nie zahamowały krążenia B. pertussis Szczepienia młodzieży i dorosłych nowymi szczepionkami dtpa mogą jeszcze bardziej ograniczyć zachorowalność i potencjalny rezerwuar B. pertussis Badania dynamiki spadku poziomu anty-per i anty-fim u dorosłych potwierdzają, że dawki przypominające szczepionki dtpa co 10 lat mogą być wystarczające (Le i wsp., J Infect Dis 2004) Refundacja kosztów szczepionki może wpłynąć na jej upowszechnienie i wzrost liczby zaszczepionych osób

Podobne dokumenty

2011-05-30. Kierunki i strategie rozwoju szczepionek i szczepień

2011-05-30. Kierunki i strategie rozwoju szczepionek i szczepień Kierunki i strategie rozwoju szczepionek i szczepień Janusz Ślusarczyk Katedra i Zakład Zdrowia Publicznego Warszawski Uniwersytet Medyczny Osiągnięcia Globalne problemy chorób zakaźnych Odporność poszczepienna